‘Angstklachten bij

cliënten in de wijk’

Inge Roes

Verpleegkundig Specialist palliatieve zorg

Lezing Verpleegkundig Vizier 18-06-2015

VS palliatieve zorg [PZ]

• Kwaliteit van leven verbeteren

• Door voorkomen en verlichten lijden

• Levensbedreigende ziekte

• Palliatieve fase vs. terminale fase

Waar gaan we het over hebben?

Angst, spanning, onrust, schrik, vrezen,

bangheid, beklemdheid, ongerustheid,

benauwdheid, bezorgdheid, nervositeit…..

Maar ook…

Moeheid, spanning, transpireren, hartkloppingen,

benauwdheid, duizeligheid, frequentie mictie,

diarree, slikproblemen, rillingen, verhoogde

prikkelbaarheid en slaapproblemen

(landelijke richtlijn angst IKNL (2009)

Prevalentie angst palliatieve fase

• 31-79% kanker

• 18-26% ALS

• 29-45% hartfalen

• 90% terminale COPD (landelijke richtlijn angst IKNL (2009)

De beleving van de cliënt

https://vimeo.com/50685552

Onze eigen ervaring

‘Het is te vergelijken met ademen door een rietje’

(Agonizimai)

Mw. Jansen (1931)

Mw. was in het afgelopen half jaar 3 maal

opgenomen in het ziekenhuis.

Opname altijd in avond of weekend.

Somatisch

VG:COPD gold II, hypertensie, AF, TIA,

vasculaire dementie, THP, nierinsufficiëntie, milde

PHT

dyspnoe d’effort +, slijmvorming+ , hoest slijm

moeizaam op, slaapproblemen, vermoeid

Functioneel

• ADL niet zelfstandig

• Kan huishouden niet organiseren

• Woont sinds enkele maanden in verzorgings-

huis in Nijmegen

Maatschappelijk

• Trekt zich terug op haar kamer, snel

overprikkeld

• Weduwe, zoon woont in buitenland

• Nicht woont in het westen van Nederland

• Zegt zich eenzaam te voelen

Psychisch

VG: TIA, vasculaire dementie, korte termijn

geheugen verstoord, milde depressie na

overlijden echtgenoot

Communicatie

• Kan zich goed uitdrukken

Diagnostiek (landelijke richtlijn angst IKNL (2009)

• Gedachten en gevoelens t.a.v. ziekte en

vooruitzichten inventariseren

• Hospital Anxiety and Depression scale (HADS)

• Lastmeter

Diagnostiek

Exploreer de mogelijke oorzaken van angst

(gebrek aan informatie, (ir)reële verwachtingen

en cognities, organische oorzaken)

P/ Risico op angst

E/ hartfalen, COPD, cognitieve problemen,

hyperventilatie, milde depressie in VG

S/ * zegt last te hebben van slijm, hoesten,

dyspnoe kokhalzen, versnelde ademhaling

* cliënt zegt zich angstig te voelen

* verhoogde HADS

Welke interventies neem je zelf als je angstig

bent?

Interventies (landelijke richtlijn angst IKNL (2009)

1. Uitlokkende factoren (pijn en kortademigheid)

onderzoeken en bestrijden

2. Ondersteunende zorg en angst reducerende

adviezen en technieken

(ontspanningsoefeningen, FT, GV)

Interventies (landelijke richtlijn angst IKNL (2009)

3. Medicamenteuze symptomatische behandeling

(inhalatiemedicatie luchtwegverwijders ,

morfine, benzodiazepine)

4. Bespreek angst regelmatig met cliënt

Ontspanningsoefening

https://www.youtube.com/watch?v=BSkY8

LxFB0c

Interventies mw. Jansen

1. Stappenplan gemaakt i.o.m. cliënt, huisarts,

FT en collega’s

2. Instructie naasten en collega’s (t.a.v. klacht

maar ook alarmsignalen ziekte)

Interventies mw. Jansen

3. Inzet FT t.a.v. conditie en ademhaling- en

ontspanningsoefeningen

4. Start vernevelen NACL 2x daags

5. Notitie huisartsenpost

Persoonlijk stappenplan Mw. Jansen

1. Stop activiteit en laten zitten

2. Ademhalingsoefening

3. Vernevelen

4. Medicamenteus (oxazepam)

5. HAP bellen

Evaluatie

Geen opnames in de 9 maanden na invoering

stappenplan

En… zelfs geen oxazepam nodig gehad!

i.roes@zzgzorggroep.nl