Lectoraat ICT & OnderwijsinnovatieInge Strijker, najaar 2009

Onderzoek Ketenintegratie in het onderwijs

Lectoraat ICT & OnderwijsinnovatieOnderzoeksonderwerpen: Afstandsleren (Virtuele werelden) ICT voor competentieleren Kwaliteit van e-learning IT-governance ICT-architectuur Ketenintegratie in het onderwijs

Ook onderzoek in opdracht op gebied van ICT en onderwijsinnovatie

Aanleiding onderzoek ketenintegratie

Veel initiatieven ketenintegratie in onderwijs Problematiek onderwijs Onderwijsdoelen politiek en onderwijssector Vernieuwing in onderwijs (opleider passant op

leerloopbaan van student) Mogelijkheden technologie

Toch: onderzoek naar ketenintegratie in het onderwijs is een onontgonnen gebied

Start ontginning

Start ontginning

Probleemstelling: Overzicht over initiatieven ter verbetering van onderwijsketen ontbreekt.

Waarom is dit een probleem? Macro: overlap en lacunes, richting geven is lastig.

→ risico: gestuurd door technologie en/of brandhaarden Meso-micro: wat te doen in specifieke cases?

→ risico’s: wiel opnieuw uitvinden, geen oplossing (terwijl die er wel is), verkeerde oplossing

1. Welke modellen zijn er te onderkennen in de onderwijsketen in Nederland?

2. Welke initiatieven met ICT-component worden genomen om de schakels en ketenknooppunten in de onderwijsketen beter te laten functioneren?

3. Wat is de dekking van initiatieven over de onderwijsketen, welke overlap en/of lacunes bestaan er?

Onderzoeksvragen

1. Welke modellen zijn er te onderkennen in de onderwijsketen in Nederland?

2. Welke initiatieven met ICT-component worden genomen om de schakels en ketenknooppunten in de onderwijsketen beter te laten functioneren?

3. Wat is de dekking van initiatieven over de onderwijsketen, welke overlap en/of lacunes bestaan er?

Onderzoeksvragen

Ketenintegratie logistiek

“Demand and Supply Chain Management (DSCM) is the management of a network that links customers and suppliers as one ‘single entity’ with the objectives to create value and reduce waste through the voluntary integration and coordination of the objectives of three or more – and ideally, all the – independent parties in the network.”

Van: Center for Supply Chain Management, universiteit van Nijenrode

OurOrganisation

Second TierSuppliers

First TierSuppliers

First TierCustomers

Second TierCustomers

Upstream Downstream

SELL SIDEBUY SIDE

Prim

ary

m

an

ufa

ctu

rers

En

d c

ust

om

ers

INSIDE

SUPPLY CHAIN MANAGEMENT

Elementen keten frisdrankfabriek

Element in keten Invulling keten frisdrankfabriek

Leverancier Leveranciers grondstoffenLeveranciers verpakkingsmaterialen

Producent Frisdrankfabriek

Bewerking Produceren en bottelen van frisdrank

Product Frisdrank in fles

Afnemer / klant GroothandelDetailhandelConsument die frisdrank consumeert

Geen theoretische modellen onderwijsketen voorhanden

Wel verwachting dat ketenintegratie (DSCM) actueel wordt in dienstverlenende industrie

Gaat om diensten i.p.v. producten

Onderwijsketen

Dienst Product

klantenwens is niet volledig te specificeren

klantenwens is goed te beschrijven met technische specificaties

klant is onderdeel van het productieproces

fabricageproces kan worden ontkoppeld van de klant

productie en consumptie vallen samen

goederen worden geproduceerd, gecontroleerd en eventueel opgeslagen voor later gebruik

subjectieve waardering objectieve waardering

resultaat is persoonsgebonden resultaat is organisatie/techniek gebonden

ontastbaar resultaat tastbaar resultaat

Dienst vs. product

Model 1 onderwijsketen

Model 1 elementen onderwijsketen

Element in keten Invulling onderwijsketen

Leverancier Onderwijsinstelling van voorliggende opleidingMaatschappij

Producent Onderwijsinstelling die opleiding aanbiedt

Bewerking Onderwijs geven waarmee student zich kwalificeert

Product De gekwalificeerde student is het eindproductDe student start als “ruw materiaal”Toelichting: De student kan na kwalificatie opnieuw als halffabrikaat in de volgende onderwijsinstelling starten.

Afnemer / klant Onderwijsinstelling van vervolgopleidingMaatschappij en werkveld

Model 2 onderwijsketen

Model 2 elementen onderwijsketen

Element in keten Invulling onderwijsketen

Leverancier Uitgeverij, leermiddelenfabrikantLerarenopleiding en andere opleidingen die onderwijsmateriaal leverenKennisinstellingen

Producent Onderwijsinstelling

Bewerking Transformatie data naar informatie naar kennis, door o.a.:OnderwijsontwikkelingTentamen- en toetsontwikkelingDoceren

Product Eindproduct is kennis bij studentTussenproduct informatie, in de vorm van: leerstof (= content), tentamens en toetsenRuw materiaal is data, gebruikt door leverancier om te komen tot informatie

Afnemer / klant Student met kennis

1. Welke modellen zijn er te onderkennen in de onderwijsketen in Nederland?

2. Welke initiatieven met ICT-component worden genomen om de schakels en ketenknooppunten in de onderwijsketen beter te laten functioneren?

3. Wat is de dekking van initiatieven over de onderwijsketen, welke overlap en/of lacunes bestaan er?

Onderzoeksvragen

• Lopend of blijvende voorziening gebracht 1-1-08• Gevonden via sites organisaties als

SURFfoundation, Kennisnet, OCW, grote onderwijsinstellingen

• Gesproken met projectleiders grote initiatieven, ketendeskundigen SURFfoundation, Kennisnet en OCW

• Beschrijving volgens format

Initiatieven

a. Informatiestroom rondom student (bijv. ELD en E-portfolio)

b. Informatie-overdracht aan studenten over doorstroom (bijv. BaMas en Studiekeuze123)

c. Kennis-overdracht aan studenten ter verbetering van doorstroom bijv. d.m.v. assessments en bijspijkerprogramma’s (bijv. NKBW 2 en Kansrijk Doorstromen)

d. Afstemming onderwijsinhoud en/of -organisatie (bijv. AlaBama)

Initiatieven model 1

Model 1: van kleuter tot (gekwalificeerd) beroepsbeoefenaar PO VO MBO HBO WOA. Informatiestroom rondom studentDigitaal Onderwijsdossier XElektronisch Leerdossier X X X X XE-portfolio X X X X XStudielink X XVerzuimregistratie XB. Ond. doorstr. door info-overdracht aan studenten over doorstroomBaMaS X XCONNECTICUT X XPortaal leren en werken XStudiekeuze123 X X XVensters voor Verantwoording XC. Ond. doorstroom door assessments en bijspijkerprogramma’sIntuit X X XKansrijk doorstromen X X XNKBW 2 (Nationale Kennisbank Basisvaardigheden Wiskunde) X X XSchakelzone Recht X XSuccesvolle doorstroom X XWebspijkeren 2 X XWriting Studio X XD. Ond. doorstr. door afstemming onderwijsaanbod en/of -organisatieAlaBama Noord X XMultiprofessioneel leren met behulp van ICT (MPL) X XNETlab X XNetwerkleren voor LifeLongLearners XSamen Leren van de Werkplek XTriple A X

a. Kenniscirculatie/kennisontwikkeling (bijv. Lorenet, (varianten van) Darenet)

b. Gezamenlijke ontwikkeling digitale leermiddelen (bijv. Educatieve contentketen van Kennisnet)

Initiatieven model 2

Model 2: van data tot kennis PO VO MBO HBO WOA. Kenniscirculatie/kennisontwikkeling m.b.v. repositoriesBouwen aan Kennis Regie Stedelijke Vernieuwing XDAREnet en Narcis XDavindi X X XDigischool X XDigitale Didactiek X XDigitale school / leermiddelendatabase X X XEducatheek X XEdurep X X XHBO-kennisbank X XJapanologie X XKennislink X X XKRUL (Klinisch Redeneren in Universitair Lijnonderwijs) XLeermiddelenplein X XLOREnet X XMusicBase XPastel XSCALE XSKI Database X XTeleblik X X XThesaurus X XZOEP X XB. Gezamenlijke ontwikkeling van digitale leermiddelenDe onderwijsvernieuwingscoöperatie XDidigewijs XDigitale opleidingsschool X X X X XDividossier X XEducatieve contentketen (ECK) X X XEduwave XVraaggestuurde, longitudinale feedback van landelijke voortgangstoetsen X

1. Welke modellen zijn er te onderkennen in de onderwijsketen in Nederland?

2. Welke initiatieven met ICT-component worden genomen om de schakels en ketenknooppunten in de onderwijsketen beter te laten functioneren?

3. Wat is de dekking van initiatieven over de onderwijsketen, welke overlap en/of lacunes bestaan er?

Onderzoeksvragen

Overlap:• Model 1a/c: bijv. ELD en DOD / NKBW en Webspijkeren• Model 2a: samenwerking bij repositories mogelijk?

Lacunes:• Model 1c: bijspijkerprogramma’s mn voor wiskunde en

taal, hoe zit het met andere vakken?• Model 1d: landelijk geen afstemming tussen

onderwijsaanbod en –organisatie• Model 2b: samenwerking bij ontwikkeling digitale

leermiddelen mn op gebied educatie, minder op specifieke vakgebieden

Gevonden overlap en lacunes

Er zijn zowel lacunes als overlap gevonden Overlap wordt soms aangepakt, niet altijd Lacunes op gebied vakonderwijs, regionale ipv

landelijke dekking, en mono-sectorale dekking Regie lijkt te ontbreken Onderzoeksterrein ligt braak

Conclusies

Hoe vindt de besturing van de keten plaats? Hoe passen de ontwikkelde initiatieven daarin? Hoe kan samenwerking worden bevorderd? Moet meer bewust op bepaalde doelen gestuurd worden? Zijn er best cases te onderkennen? Kan er iets geleerd worden van het bedrijfsleven? Hoe moeten de ontwikkelde producten en services

beheerd en onderhouden worden? Hoe effectief zijn deze keteninitiatieven in het onderwijs?

Leiden ze inderdaad tot betere doorstroom, minder studie-uitval en kwalitatief beter onderwijs?

Vragen onderzoeksterrein

Herkennen jullie de modellen en de indelingen onder de modellen?

Herkennen jullie de conclusies? Is centrale regie over de ontwikkeling gewenst? Zo ja,

waar zou die moeten liggen? Is centrale regie over het beheer gewenst? Zo ja, waar zou

die moeten liggen? Wordt in de toekomst model 3 actueel waarbij student

prosumer is? Hoe ziet dit model eruit?

Discussie