MAGAZINE VOORLEDEN VAN RABOBANK

KROMME RIJNSTREEKZOMER 2013

FINANCIËLE OPVOEDING LEDENRAAD WOK TO GO

DichterbijKROMME RIJNSTREEK

'Werken inde boom -

gaard geeftrust' »8

Budgetteren kun jeleren »10

Nieuwe kandidatengezocht »6

Samenwerking broers»14

3298

2 KROMME RIJNSTREEK

OM DEHOEK

Als lokale bank leveren we

graag bijdragen aan lokale

initiatieven. Bijvoorbeeld

aan de Stichting

Kunstgrasveld Bunnik. De

heer Boersma, voorzitter van

de stichting, ontving uit

handen van Dick Wennekes,

voorzitter van het

Stimuleringsfonds, een

waardecheque. Ook een

bijdrage uit het

Stimuleringsfonds

ontvangen? Kijk op onze

website

www.rabobank.nl/krs.

FOTO: WILCO VAN DIJEN FOTOGRAFIE

3

23 MAART 201310.26 UURALLEEN MAARBLIJE MENSEN

3298

COLOFON

Redactie Rabobank Kromme Rijnstreek: Marjolijn Salari, Tineke Faassen, Tanja

Korevaar, Trea Scholten, Robert Vernooij, Rosan Vernooij. Reacties: afdeling MCC,

communicatie@krs.rabobank.

Zonder schriftelijke toestemming van de Rabobank mag niets uit deze uitgave

worden overgenomen of gekopieerd. De Rabobank en vdbj_ besteden uiterste

zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van alle gepubliceerde data.

Onjuistheden kunnen echter voorkomen. De Rabobank en vdbj_, alsmede de aan

hen gelieerde ondernemingen en toeleveranciers, zijn niet aansprakelijk voor

onjuistheden of enig handelen op grond van de inhoud van dit blad.

4 KROMME RIJNSTREEK

VOORWOORD

JEROEN DE HEER

Directievoorzitter

SAMEN JE DOEL BEREIKEN DOOR TE (BLIJVEN) LEREN

Komt u onze ledenraadversterken? Kijk op blz. 6

Je doel bereiken door samen te werkenen te leren van anderen. Datuitgangspunt vormde ooit de start vanonze coöperatieve Rabobank. Maar, wat

is dat nou precies? Wat betekent coöperatiefbankieren voor u? Ons coöperatievegedachtegoed heeft vier kenmerken. Dankzijklantparticipatie kunt u meedenken enmeebeslissen. Met langdurige relaties bouwenwe aan een toekomstbestendigedienstverlening. Met onze klanten en met onzeleveranciers. Verder is een duurzamesamenleving en dan in het bijzonder deverbetering van de lokale leefomgeving eenbelangrijk uitgangspunt. Tot slot werken we opsolide basis: u moet op ons kunnen rekenen.

Deze vier kenmerken vindt u regelmatigterug in al onze uitingen. Ook in deze Dichterbij.Als thema kozen we deze keer voor leren. In de

breedste zin van het woord. Want leren vanelkaar werkt. Altijd en overal. Lees bijvoorbeeldhet inspirerende verhaal over de HistorischeKring tussen Rijn en Lek (p. 18), of het verhaalvan de jonge Roan die een dagje in een rolstoelsportte (p. 16). Door van elkaar te leren ensamen te werken komen vaak dingen tot standdie anders niet haalbaar zouden zijn. Een mooivoorbeeld hiervan is het verhaal van een aantalenthousiaste vrijwilligers die samen eenboomgaard onderhouden (p. 8/9). Ookondernemers leren van elkaar, zo blijkt uit hetverhaal van familiebedrijf De Roskam (p. 22) enhet nog jonge bedrijf Wok to go (p. 14/15).

Ik wens u veel leesplezier en een mooiezomer.

THEMA: LEREN

5

DichterbijKROMME RIJNSTREEK

10 Jongeren kunnen wèlomgaan met geld

22 De Roskam28 Al meer dan 100 jaar een

coöperatief rolmodel.

VRIJWILLIGERS

8 De HordenboomgaardAFHAALRESTAURANT

14 Wok to goROAN SAVELKOULS

16 (S)cool on WheelsHISTORISCHE KRING

18 Historische Kring tussenRijn en LekINFORMATIE

26 Voorbereid op reisSUCCESVOL EXPORTPRODUCT

32 De kracht van HollandsemelkSEPA EN IBAN

36 OVER OP IBAN EN SEPA

RUBRIEKEN

2 Om de hoek6 Kort

17 Jongeren en geld: de feiten21 Puzzel31 Met international desks thuis in de

wereld34 Macro / Micro38 Ledenaanbiedingen39 Column Wim Boonstra40 Spring maar achterop

18

14

34 103298

Handige widgets voor geldzaken

IBAN ALOP ORDE?IBAN is steeds meer zichtbaar in RaboInternetbankieren. U zult het ookactiever gaan gebruiken: ininternetbankieren, maar ook opacceptgiro’s, bij iDEAL-betalingen enMobielbankieren. Om dit gemakkelijk temaken wordt deze zomer uw adresboekautomatisch omgezet naar IBAN. Tip: schoon meteen uw adresboek op. Uheeft dan meteen alles op orde voor deovergang naar IBAN in februari 2014.

6 KROMME RIJNSTREEK

KORT

Ledenraad

NIEUWELEDENGEZOCHT! Wij zoeken enthousiaste enbetrokken ledenraadsleden voor onzeledenraad

In oktober 2013 kiezen de leden vanRabobank Kromme Rijnstreek 10leden voor de ledenraad. Deledenraad is de schakel tussen leden

en de bank. De ledenraad fungeert alsklankbord en adviesorgaanvan de directie.

Daarnaast heeft de ledenraad statutairebevoegdheden. De ledenraad komt circavier keer per jaar bijeen om te praten over

bijvoorbeeld service aan klanten of(virtuele) bereikbaarheid. Heeft uinteresse of wilt u meer informatie over deprocedure, kijk dan opwww.rabobank.nl/krs.

U kunt ook contact opnemen met FransKloosterman viacommunicatie@krs.rabobank.nl of (030)635 62 22. Het onafhankelijke bureau GITPondersteunt de procedure.

Rabo Internetbankieren isuitgebreid met handige widgets,kleine applicaties die u meerinzicht bieden in uw geldzaken.

Uw uitgaven worden automatischingedeeld in categorieën. Zo hebt uoverzicht over uw financiën en ziet u inéén oogopslag wat u besteed heeft aanbijvoorbeeld kleding, vervoer enboodschappen. Heldere grafieken gevenweer wat er binnenkomt en wat u uitgeeft.Ook handig is dat u budgetten kunt

instellen om uw uitgaven te bewaken. Dewidget voor het aanmaken van virtuelespaarpotten biedt verder de mogelijkheiddirect te zien hoeveel geld apart staat vooreen specifiek doel, zoals sparen voor eenauto of vakantie. Al deze mogelijkheden kunt u eenvoudig,snel en gratis activeren via RaboInternetbankieren. U kunt zelf kiezenwelke widgets u toevoegt aan uwstartpagina en afmelden kan altijd.

Gezellig eropuit naar de boer!

7

In het weekend van 22 en 23 junizetten lokale biologische boeren entuinders weer de deuren open voor'Lekker naar de Boer'. Zie, ruik, proef

en beleef zelf tijdens deze open dagen watzo bijzonder is aan biologisch boeren. Een gezellig en leerzaam dagje uit voorjong en oud! Wandel net als de

biologische boer door indrukwekkendeboomgaarden. Ontmoet kippen, koeien envarkens in de openlucht. En geniet van terplaatse geproduceerd eten en drinken.Rabobank ondersteunt dit evenement, datdit jaar voor de zestiende keer plaatsvindt.Zo kunnen consumenten op een leukemanier kennismaken met de biologischeland- en tuinbouw. Vorig jaar trok 'Lekkernaar de Boer' 65.000 bezoekers naar zo’n160 boerenbedrijven.

KIJK VOOR DEELNEMENDE BOEREN EN

TUINDERS IN UW BUURT OP

WWW.LEKKERNAARDEBOER.NL.

Uitreiking prijs puzzel

MEVROUW ROSSEWIJ

Sinds jaar en dag bent u gewenddat er een puzzel staat in deDichterbij. Tot voor kort kwamenalle inzendingen hiervoor terecht

bij Rabobank Nederland.

Vanaf de laatste Dichterbij van 2012komen de uitslagen van de puzzel binnenbij uw eigen bank. Ruim 200 ledenmailden ons de oplossing van de puzzeluit de eerste editie van dit jaar. MevrouwRossewij uit Werkhoven was de gelukkige.Uit handen van accountmanager Florusvan Rossum ontving zij de prijs.

KIJK VOOR DE PUZZEL OP BLZ. 21

HOUTENSEONDERNEMERSDAG De Houtense Ondernemersdag

is een zakelijk evenement dat

iedere twee jaar in Houten

plaatsvindt. Dit jaar op 10

oktober in Het Houtens. Wij zijn

partner in zaken van deze dag.

Op donderdag 28 maart was

op ons kantoor in Houten een

bijeenkomst voor bedrijven en

organisaties die interesse

hadden om een actieve

bijdrage te leveren aan deze

bijzondere dag. Meer

informatie: www.hodhouten.nl

HOCKEYCLUBKROMME RIJNIn Bunnik is vorig jaar een

nieuwe hockeyclub opgericht:

Hockeyclub Kromme Rijn. De

belangstelling is groot. De club

wist met hockeyclinics al ruim

100 kinderen aan zich te

binden. In april gaven trainers

clinics op basisscholen. De

competitie - teams starten in

september. De Rabobank

steunt niet alleen hockey op

nationaal niveau, maar ook

lokaal. Daarom is onze bank

hoofdsponsor. Kijk op

www.hckrommerijn.nl

NL DOET 2013

Op vrijdag 15 en zaterdag 16

maart was NL Doet, de grootste

vrijwilligersactie van

Nederland. Ook onze bank

leverde twee bijdrages. We

stelden op 15 maart de

vergaderzalen in onze bank

beschikbaar aan CHECC. Zij

gaven workshops aan zo’n 40

vrijwilligers van het Hospice

Kromme Rijnstreek. Op 19 april

gingen 12 medewerkers van

onze bank wandelen met

bewoners van wooncentrum

De Loericker Stee in Houten.

3298

VRIJWILLIGERS

8 KROMME RIJNSTREEK

Midden in woonwijk De Horden in Wijk bij Duurstede staat eenbijzondere boomgaard. ‘Het is ontzettend leuk buitenwerk en jeleert heel veel,’ aldus voorzitter Peter Jansen. TEKST: LEF MET LETTERS, TREA SCHOLTEN FOTO'S: HANS DIRKSEN FOTOGRAFIE

Samenwerken inde boomgaard

’ In het begin kon ik nog geen appelboom vaneen perenboom onderscheiden,’ verteltPeter Jansen lachend. De Hordenboomgaardis een bijzondere boomgaard. Niet alleen

omdat die midden in een woonwijk staat. Maarvooral omdat het een van de laatste grotehoogstamboomgaarden in de regio is. De meerdan honderd goudreinetbomen wordenafgewisseld met zestien andere boomsoorten,zoals James Grieve en Princesse Noble. ‘Die zijnnodig om de bloemen van de goudreinetbomente bestuiven,’ vertelt Annemieke Pot. Zij is eenvan de twaalf vrijwilligers en is regelmatig in deboomgaard te vinden. ‘Er is altijd wel iets tedoen. Van takken rapen tot ladders in de lijnoliezetten.’ Peter en Annemieke lopen samen met devrijwilligers Ted van Zuijlen, Eveliene Bonsel enAlbert Kuiper door de boomgaard. Hetsnoeiseizoen zit er bijna op en de resultatenworden kritisch bekeken. Hier en daar volgt eencompliment. Afgelopen winter organiseerden zeeen snoeicursus. Goed snoeien is niet

eenvoudig. Albert vertelt dat het eigenlijk gaatom de kunst van het kijken. Ted kniktbevestigend: ‘Je moet kijken welke richting detakken opgaan en je moet de appels ruimtegeven om te groeien.’ Terwijl de groep verder deboomgaard inloopt, grazen de schapen enlammetjes rustig door. Peter: ‘De schapenhouden het gras een beetje kort. Distels enander onkruid maaien we met de zeis weg.Verder komt de boer vier keer met zijnmaaimachine.’ De oogst is altijd een onzekerefactor. Albert: ‘Je weet nooit hoeveel appels eruiteindelijk zullen groeien. Vorig jaar pluktenwe maar 2.250 kilo. In een topjaar hebben wewel eens 20 ton geplukt.’ De appels wordenverkocht aan buurtbewoners, maar hetovergrote deel gaat naar een conservenfabriek,die er babyvoeding van maakt. Dat plukkengebeurt op ambachtelijke wijze. De vrijwilligersdoen een ouderwets plukschort om en zettengrote houten ladders in de bomen. Ted: ‘Werkenin de boomgaard geeft rust. Bovenop de ladderzie je al die boomkruinen met grote robuustetakken. En daarboven de lucht die altijd andersis. Dat is mooi!’ Tijdens de wandeling ontdektEvelien even later een mooie tak tussen hetafgesnoeide hout. ‘Kijk, als je deze in een vaaszet met een paar tulpen erbij heb je een prachtigboeket.’ De anderen zijn het met haar eens. Deboomgaard levert niet alleen appels op, maarook veel andere natuurlijke verassingen.

De boomgaard is in 1945

aangeplant en in 1972 door

de gemeente aangekocht.

Sinds 1986 onderhouden

buurtbewoners de

boomgaard. De stichting

heeft als belangrijkste

doelstelling het in stand

houden van deze unieke

hoogstamboomgaard.

HORDENBOOM -

GAARD@GMAIL.COM

9

'Er is altijdwel iets te

doen'

3298

ZELF BANKIEREN

Het Nibud vindt dat

scholieren vanaf 15 jaar

zelf hun bankzaken

zouden moeten behe-

ren en moeten kunnen

internetbankieren.

Maar terwijl nagenoeg

alle 15-plussers een

bankrekening hebben,

bankiert 42 procent

van de 15-en 16-

jarigen, en 28 procent

van de 17-en 18-jarigen

niet via internet.

Bron: Nibud

De spaarzin onder jongeren

is groot: 88 procent legt

maandelijks geld opzij.

FINANCIËLE OPVOEDING

11

JONG LEREN BUDGETTEREN

Oefenenvoor laterDe meeste jongeren kunnen prima omgaan met geld,ook al wordt wel eens anders gedacht. Hoe maakt uals ouder uw kind financieel wegwijs? TEKST: JASPERIEN VAN WEERDT FOTO'S: MARTIN DIJKSTRA I.S.M. LOES CORNELISSE

Jongeren geven te veel geld uit, lenenveel en sparen nauwelijks, is deheersende gedachte. Gelukkig wijzencijfers uit dat dit niet klopt. Slechts 7procent van de Nederlandse scholierenkomt chronisch geld tekort, zo blijkt uit

het laatste Nibud Scholierenonderzoek. Eenruime meerderheid – 60 procent – zit nooit krapbij kas. De spaarzin is groot: 88 procent legtmaandelijks geld opzij, ongeveer evenveel als 25jaar geleden. Ook het leengedrag is de afgelopentwee decennia vrijwel gelijk gebleven. 56procent van de huidige scholieren leent metenige regelmaat geld. In 1984 was dat 54procent. Jongeren geven wel beduidend meeruit dan 25 jaar geleden. Maar daar staan ookhogere inkomsten tegenover, doordat jongerenmeer zijn gaan werken: acht uur per week inplaats van vijf. Bij studenten lijkt evenmin redentot somberheid. Bijna twee derde van hen heefteen geordende administratie en meer dan de32

98

Vanaf ongeveer 12 jaar is

een kind volgens het Nibud

toe aan kleedgeld. Spreek

duidelijk af wat het hiervan

moet bekostigen.

12 KROMME RIJNSTREEK

Zakgeld is een belangrijkepijler van een goede,

financiële opvoeding. Geef een vast bedrag op een vast

moment. Zo leert uw kindplannen met geld.

helft komt vrij makkelijk rond. 93 procentcheckt zijn bankrekening minimaal eenmaal pertwee weken; 71 procent staat nooit rood enslechts 10 procent leent wel eens geld vananderen. Wel leent een derde van de studentenvan DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs).

FINANCIËLE ZELFREDZAAMHEID Dat

jongeren bewust met geld omgaan, is belangrijk,zeker in het huidige economische klimaat.Zekerheden als de hypotheekrenteaftrek,kinderopvangtoeslag, studiefinanciering en depensioenopbouw vallen langzaam weg ofworden versoberd. Dat maakt financiëlezelfredzaamheid belangrijker dan ooit. De basishiervoor wordt in de jeugd gelegd: eenbelangrijke oefenvijver voor later.

SPAREN Een belangrijke pijler van een

goede financiële opvoeding is zakgeld.Rabobank adviseert hiermee consequent te zijn:keer een vast bedrag uit, op een vast moment.Zo leert uw kind plannen met geld. Een van dedoelen van zakgeld is dat uw kind leert zijn geldniet direct uit te geven, maar te sparen voor ietsmoois. Sommige kinderen moeten eerst hunneus stoten om dit te begrijpen. Bij hen valt hetkwartje pas als ze al hun euro's aan waardelozeprullen hebben gespendeerd en vervolgens geengeld meer hebben voor iets moois. Het ismoeilijk als ouder te zien hoe het eerste zakgeldvan uw kind over de balk wordt gesmeten, maarbedenk wel dat uw kind beter nu in de fout kangaan dan later, als er grotere bedragen door zijnhanden gaan. Vanaf ongeveer 12 jaar is een kindvolgens het Nibud toe aan kleedgeld. Spreekduidelijk af wat het hiervan moet bekostigen.Moet het alle kleding zelf kopen of valtbijvoorbeeld sportkleding hier buiten? En wiedraait op voor zaken als cadeaus en belkosten?

LENEN Meer dan de helft van de scholieren

leent wel eens geld. Het Nibud vindt lenen nietper definitie verkeerd; later krijgen mensenimmers ook te maken met leningen, zoals eenhypotheek. ‘Maar het is wel belangrijk dat

5 INITIATIEVENVAN RABOBANK1. KlasseTV: digitaal

lesprogramma voor

basisscholen.

2. App KidsGeldWijs voor

kinderen van 6-10 jaar.

Kinderen kunnen aan de

hand van tips

spaardoelen invoeren,

klusjes doen en

inkomsten bijhouden.

3. Week van het geld:

bankmedewerkers geven

les op basisscholen.

4. BOEG: website

baasovereigengeld.nl

voor jongeren. Met

vergelijkingtips, filmpjes,

B.O.E.G. plan en

themacampagnes.

5. 'Crisis' theatersketches

voor voortgezet onder-

wijs. Bespreekt allerlei

geldproblemen in

aansprekende

theatervorm.

Financiële zelfredzaamheid

is belangrijker dan ooit.

13

kinderen leren wat verantwoord lenen is’, zegtAnnemarie Koop, woordvoerder van het Nibud.‘Uw kind moet daarom goed weten waar het jategen zegt. Hoe lang moet je terugbetalen?Tegen welke rente? En past de terugbetaling welin het budget?’ U kunt als ouder incidenteel gelduitlenen aan uw kind, maar Koop adviseert ditniet structureel te doen, duidelijke voorwaardente hanteren en deze ook op papier te zetten. BijRabobank kunnen kinderen tot 18 jaaroverigens niet rood staan; een veilig idee.

UITGEVEN Niet alleen sparen, maar ook

uitgeven is een vaardigheid die kinderenmoeten leren. Volgens het Nibud komen veeljongeren in financiële problemen als zezelfstandig gaan wonen. Ze zijn gewend hungeld alleen aan leuke dingen uit te geven en zijnonvoldoende op de hoogte van de kosten voorlevensonderhoud. Om dit te voorkomen kunt uoverwegen uw kind van zijn zakgeld ook watvaste lasten te laten betalen, zoals een

telefoonabonnement. Bijspringen als uw kindgeld tekortkomt is verleidelijk, maar opvoed-kundig gezien niet slim, waarschuwt Koop. ‘Opdie manier leert uw kind nooit de gevolgen vanmeer uitgeven dan je te besteden hebt.’

APP Onder het motto 'jong geleerd is oud

gedaan' neemt Rabobank allerlei initiatieven omkinderen en jongeren te leren omgaan met geld(zie kader). Een mooi voorbeeld is een nieuweapp voor kinderen. Hierin is ook een rol voorouders weggelegd. Zij krijgen bijvoorbeeldinzicht in de spaardoelen en inkomsten van hunkind en dat biedt handvatten om een gesprekaan te gaan. Een dialoog tussen ouders enkinderen is heel belangrijk. Door tijdig over geldte praten, houdt u problemen klein. Natuurlijkmag u zich best bemoeien met de financiën vanuw kind, maar probeer deze niet over te nemen.Ook niet als uw kind af en toe fouten maakt. Zohelpt u uw zoon of dochter om zelfredzaam teworden.

3298

AFHAALRESTAURANT

14 KROMME RIJNSTREEK

EIGEN ZAAK

Broers gaan deuitdaging aanDe broers Ethan en Dave Tang openden in aprilafhaalrestaurant Wok to go. Ze willen de inwonersvan Houten verrassen met authentieke Aziatischegerechten. TEKST: LEF MET LETTERS, TREA SCHOLTEN FOTO'S: HANS DIRKSEN FOTOGRAFIE

I n de keuken van Wok to go staat eenkleurrijk beeld van een vrolijke Japanse kat.Het dier zit op twee poten en delinkervoorpoot is in de lucht gestoken. ‘Dat

staat symbool voor welvaart,’ verklaart EthanTang (37). ‘Er is ook een variant waarin de katzijn rechtervoorpoot in de lucht houdt. Datbetekent meer klandizie. Misschien moeten webeide beelden maar in de zaak zetten. Dan kanhet niet meer mis gaan.’ Samen met zijn broerDave (36) is hij sinds april de trotse eigenaarvan Wok to go Houten, een afhaalrestaurant aande Nieuwe Schaft. ‘Het is hartstikke spannend,’vertelt Ethan. ‘Voor het eerst samenwerken metmijn broer. We hebben er goed over nagedachten samen de beslissing genomen, dit avontuuraan te gaan.’ Wok to go is een Aziatisch fastfoodfranchiseconcept. De formule is eenvoudig: Demaaltijden worden vers uit de wok bereid en inde Wokki, een kartonnen vierkante box,geserveerd. Samen met de stokjes of het bestekwordt dit naar de klant gebracht. En die kan het

direct consumeren. ETHAN WERKTE JARENLANG op het hoofdkantoor waar hij onder andere

nieuwe vestigingsmanagers begeleidde. En hijheeft een eigen Chinees restaurant gehad. Netals zijn ouders, die jarenlang eigenaar warenvan een Chinees restaurant aan de Rijnlaan inUtrecht. Inmiddels woont Ethan al weer eenaantal jaren in Houten. Hij merkte dat er in zijnhuidige woonplaats belangstelling was voorgezonde maaltijden van een frisse, Aziatischekeuken. Hij overlegde met zijn broer om sameneen zaak te starten en ze namen de sprong inhet diepe. Dave: ‘Ik ben jarenlangelektromonteur geweest. Best aardig, maar ikzocht een nieuwe uitdaging. Omdat ik van kokenen eten houd, was het niet moeilijk om dezestap te zetten. Maar, bij een eigen zaak komtnatuurlijk veel meer kijken. Van de bouw eninrichting van het pand tot de aanschaf van allematerialen, de inkoop, de boekhouding, noem

Samenwerking tussen

broers

YUK WAH EN HOWAHEthan en Dave hebben

ook allebei een Chinese

naam: Yuk Wah en Ho

Wah. Beide namen

eindigen op Wah, wat

je letterlijk kunt

vertalen als ‘het

Chinese volk’. De

meeste Chinezen

hebben een Europese

naam, dit stamt uit de

tijd dat Hong Kong nog

een Britse kolonie was.

Ethan: ‘Wij zijn er trots

op dat we Chinese

roots hebben, daarom

leer ik mijn kinderen

ook Kantonees.’

15

maar op. Ik ben nu kok en heb de afgelopenmaanden heel veel Aziatische gerechten bereid.Ik wil onze klanten natuurlijk wel lekker etenvoorschotelen.’ Wok to go sluit naadloos aan bijde eetgewoonten van nu. Ethan: ‘Mensen etengraag authentieke gerechten. De klant kankiezen uit een aantal hedendaagse Japanse,Aziatische, Chinese, Indonesische en Javaansegerechten. Alles wordt vers gemaakt engeserveerd met noodles of rijst. Uiteraardkrijgen de klanten er eetstokjes bij.’

ETHAN EN DAVE groeiden op in Utrecht,

maar brachten een groot deel van hunbasisschooltijd door in Hongkong. Bij hun oma.Ethan: ‘Een fantastische tijd! Onze hele familiewoont er. Onze ouders vonden dat we vloeiendKantonees moesten spreken.’ Ook Dave genootvan de jaren in Hongkong. Dave: ‘Tijd voorheimwee was er niet. We waren ook nog maarzo kort in Nederland geweest. Natuurlijk misten

we onze ouders, maar we werden goedopgevangen door onze familie. Na zes jaargingen we weer terug naar Utrecht.Afschuwelijk. We spraken geen Nederlands enmochten van onze ouders niet zomaarbuitenspelen. Terwijl we in Hongkong altijdbuiten speelden. Maar in Utrecht hadden wegeen familie en onze ouders waren bang dat wezouden verdwalen, denk ik.’ Gelukkig vonden debroers uiteindelijk hun draai in Nederland. Of zenog terug willen naar Hongkong? Dave weet hetniet, maar Ethan droomt er stiekem wel eensvan. Ethan: ‘Ik hou van de stad die nooit slaapt,waar altijd iets te beleven valt en waar onzefamilie woont. Maar ik heb inmiddels een gezinmet twee kinderen en in Houten is het primawonen en werken. Helemaal nu we in Houtenzijn gaan ondernemen.’

WWW.WOKTOGO-HOU

TEN.NL

3298

SPELENDERWIJS TEKST: LEF MET LETTERS, TREA SCHOLTEN FOTO: HANS DIRKSEN FOTOGRAFIE

‘Volgens mij heb ik morgen enorme spierpijnin mijn bovenarmen. Ik heb zo hard aan derolstoelwielen gedraaid,’ lacht RoanSavelkouls (12). Hij zit in groep 8 van

basisschool Het Palet in Wijk bij Duurstede enheeft vanochtend een sportclinic van (S)cool onWheels gehad. ‘Het was vet gaaf! Vooral degymles.’

(S)cool on Wheels uit Bunnik verzorgt voorbasisscholen uit de Kromme Rijnstreekworkshops over sporten met een handicap. PaulToes, fanatiek rolstoelbasketballer, vertelt dekinderen dat gehandicapten niet zielig zijn.Roan: ‘Ik heb wel eens medelijden met mensendie in een rolstoel zitten. Ze kunnen nooit eenslekker hard rennen. Of een potje voetballen.Maar Paul vertelde dat je ook in een rolstoelheel snel vooruit kan komen.’

Hoe snel en hard een rolstoel kan, ontdektenRoan en zijn klasgenoten toen zij zelf in eenrolstoel mochten sporten. De leerlingen leggeneen parcours af langs allerlei obstakels, rijdenhard over matten en slalommen om pionnen.Roan: ‘De wedstrijdjes waren ook leuk. Weleerden dat je sneller vooruitkomt als je het wiel

zo ver mogelijk van achteren pakt. En daarnaheel hard naar voren draait. Toen ging het echthard. Maar het doet wel zeer aan jebovenarmen.’

Na de tweede race is er nog tijd voor eenpartijtje basketbal. Roan: ‘Dat was echt lastig. Jezit in de stoel, met de bal op schoot. Dan rij jeeerst naar de juiste positie, daarna pak je de balen probeer je die in de basket te krijgen. Maar, jemoet ook nog zorgen dat je stoel stil blijft staanen niet wegrijdt.’

En? Is sporten met een handicap zielig?Roan: ‘Nou, een beetje, maar het is ook supervet. Vooral omdat we in sportrolstoelen reden.Die gaan echt snel. Ik vind het wel goed om zo’ndag mee te maken. Best belangrijk eigenlijk.Want nu weet ik dat sporten in een rolstoel netzo leuk is als gewoon sporten. Het is alleenanders.’

KENNISMAKENMET SPORT ENHANDICAP(S)cool on Wheels is

een landelijk project

van het Fonds

Gehandicaptensport in

samenwerking met

Gehandicaptensport

Nederland. Rabobank

ondersteunt het

project met een

financiële bijdrage.

(S)cool on Wheels laat

leerlingen uit groep 7

en 8 kennismaken met

sport en handicap.

Naast het vertonen van

filmpjes en een

persoonlijk verhaal van

een sporter wordt er

een sportclinic

gegeven. Op een

speelse en

ongedwongen manier

maken de kinderen

kennis met

gehandicaptensport.

ROAN SAVELKOULS

16 KROMME RIJNSTREEK

Hoe gaan jongeren om met hun inkomsten enuitgaven? Wat moeten zij zelf bekostigen en watniet? En welke rol spelen ouders daarbij? RABOANK NL BRON: NIBUD

JONGEREN SPAREN GEMIDDELD 34 EURO

PER MAAND. /// 88 PROCENT VAN DE

SCHOLIEREN KRIJGT ZAKGELD EN

ONGEVEER 35 PROCENT VAN DE

MIDDELBARE SCHOLIEREN KRIJGT

KLEEDGELD. /// SCHOLIEREN MET

ZAKGELD VINDEN VAKER DAT ZE GOED

MET GELD OM KUNNEN GAAN DAN

SCHOLIEREN ZONDER ZAKGELD. /// BIJ

ONGEVEER 51 PROCENT VAN DE

JONGEREN BETALEN HUN OUDERS HUN

BELKOSTEN. /// EEN KWART VAN DE

SCHOLIEREN MET KLEEDGELD KRIJGT

TOCH ALLE KLEDING VERGOED DOOR DE

OUDERS. 17

FEITEN

3298

HistorieGeschiedenis. Spannend of saai? In gesprek met tweebestuursleden van de Historische Kring tussen Rijnen Lek. TEKST: LEF MET LETTERS, TREA SCHOLTEN FOTO'S: HANS DIRKSEN FOTOGRAFIE

HISTORISCHE KRING

18 KROMME RIJNSTREEK

In gesprek met Otto

Wttewaall en Norma Mulder

‘Geschiedenis heeft altijd mijn interessegehad. Ik was al vroeg lid van deNederlandse Jeugd ter Bescherming van deGeschiedenis. Ik was dertien jaar toen deHistorische Kring tussen Rijn en Lek in1966 werd opgericht. Mijn moeder werd

direct lid en ik was gezinslid.’ Aan het woord isOtto Wttewaall, huidige voorzitter van deHistorische Kring. Hij woont op het landgoedWickenburgh in ’t Goy, een historische locatie.Twee dagen per week is hij aangesteld alsstadshistoricus van Houten en in zijn vrije tijd ishij actief voor de Historische Kring. ‘Hetverleden heeft iets magisch. Dat Houten,Bunnik, Wijk bij Duurstede en omliggendedorpen zijn ontstaan is niet zomaar eentoevallige gebeurtenis. Al vanaf de Romeinse tijddiende de Kromme Rijn als grens. En langs diegrens werd handel gedreven. Dus kwamen erforten en andere nederzettingen. Dorestad, hethuidige Wijk bij Duurstede, is eeuwenlang eenvan de grootste handelsnederzettingen vanEuropa geweest. Misschien kun je prima zondergeschiedenis, in die zin dat de wereld niet zalvergaan. Maar ik vind het belangrijk om degeschiedenis van mijn eigen woonplaats enregio te kennen. Het verklaart bijvoorbeeldwaarom de plaatsen zoals we die nu kennen erzijn. En ik vind het belangrijk om onzegeschiedenis nader te onderzoeken en voor hetnageslacht beschikbaar te stellen.’ Datzelfdegeldt voor bestuurslid Norma Mulder. Zij werdactief voor de Historische Kring toen in 2000 dekelders van het gemeentehuis van Wijk bijDuurstede onder water liepen. Het Wijksearchief leek zo goed als verloren te zijn. DeHistorische Kring riep, samen met de gemeente,de hulp in van vrijwilligers om het archief teredden. Norma gaf zich direct op, maar debelangstelling was zo groot dat haar hulp nietnodig was. Norma: ‘Ik kreeg wel een telefoontjevan de Historische Kring. Er was wel een plekjevrij in het bestuur. Of ik daar geen belangstelling

voor had. Ik woonde nog niet zo lang in Wijk bijDuurstede en was in mijn vorige woonplaatsBaarn jaren actief betrokken geweest bij deHistorische Kring aldaar. Geschiedenis heeft eenzuigende aantrekkingskracht op me en dus zeiik dat ik me wel beschikbaar wilde stellen.’Inmiddels is Norma al weer jaren actief voor deHistorische Kring. Norma: ‘Mensen vragen weleens wat er nu zo leuk is aan geschiedenis. Alles,zeg ik dan. En in het bijzonder de regionalegeschiedenis. Het geeft binding met de plekwaar je woont. Ik vind het heerlijk om dearchieven in te duiken. Om oude perkamentengeschriften te transcriberen, zodat daar verderonderzoek mee gedaan kan worden. Het geeftme een bijzonder geluksgevoel als ik een boekuit 1580 in mijn handen heb. De geur van het

'Een boek uit 1580 in mijn

handen'

ACTIEVEVERENIGINGHistorische Kring

tussen Rijn en Lek is

een actieve

vereniging. Naast de

lezingen, excursies en

het eigen tijdschrift,

heeft de vereniging

ook een eigen

boekenreeks. De

vereniging heeft vier

werkgroepen.

Belangstelling om

actief deel te nemen?

Stuur een mail naar

info@tussen -

rijnenlek.nl.

19

3298

'Ik teken graag verhalen op

van mensen'

leer en van het papier of perkament geeft meeven het gevoel dat ik direct contact met hetverleden heb. Dichterbij kun je niet komen. Hetis bijna betoverend.’ De Historische Kring tussenRijn en Lek organiseert excursies, geeft lezingenen heeft een eigen tijdschrift dat vier keer perjaar verschijnt. In het magazine staan speciaalvoor de Historische Kring geschreven verhalen.De onderwerpen zijn divers: van monumententot grensconflicten en van vreemde zwendelaarstot de geschiedenis van wegen en water. Hetmagazine kent een trouwe lezersgroep. Ook deexcursies en lezingen zijn populair. Vooral onderde ouderen. Otto: ‘Het is lastig om jongeren bijde geschiedenis te betrekken. Dat lukt eigenlijkalleen bij onze archeologiewerkgroep Leen deKeijzer. Leen was een bijzonder amateurarcheoloog uit Houten en medeoprichter vanonze Historische Kring. Onder zijn bezielendeleiding groeide de werkgroep uit tot een bijnaprofessionele organisatie.’ Een aantal jarengeleden kreeg de werkgroep een vastonderkomen in Het Oude Station in Houten.Onlangs was er een educatieve tentoonstellingover hygiëne door de eeuwen heen. Vanuitbasisscholen bleek hier veel belangstelling voorte zijn. Otto: ‘Het is een onderwerp dat dichtbijde belevingswereld speelt. Het gaat over harenkammen, tanden poetsen, neuzen snuiten enpoepen en pissen.’ Sinds kort heeft deHistorische Kring er een nieuwe tak bij: oralhistory, oftewel mondelinge geschiedenis. Hetgaat om verhalen die een aanvulling ofillustratie zijn van de officiëlegeschiedschrijving. Norma: ‘Niets is boeienderdan het menselijk geheugen. Ik teken verhalenop van mensen die al hun hele leven in Wijk bijDuurstede wonen. Hoe zij tegen veranderingenaankijken en hoe zij het heden beleven. Ik hoopdat we de komende jaren een volwaardigewerkgroep kunnen starten die uit alle gebiedenvan de Kromme Rijnstreek verhalen weet op tetekenen.’

20 KROMME RIJNSTREEK

‘Ik vind het belangrijkom de geschiedenis van

mijn eigen woonplaatsen regio te kennen’

ZWEEDS RAADSELDe omschrijvingen van de puzzelwoorden staan in devakjes aangegeven. De pijl geeft aan waar u hetwoord moet invullen. De letters in de vakjes met decijfers 1 tot en met 8 vormen samen de oplossing.

op eenandereplaats

doffeslag

Griekseschapen-

kaas

bloem

vermin-derd met

decigram

minidisc

minde-ring

notaris

schorem

beginv.e. brief

wroeten

rekening

smaad

lust omiets tedoen

ongebak-ken

bijzonderleuk

asociaal

start

edelgas

bontge-kleurde

papegaai

vestibule

nietvochtig

ellende

bewon-deraar

5

2

7

6

1

3

4

8

1 2 3 4 5 6 7 8

21

PUZZEL

OplossingMail de oplossing voor 14 juli

naar:

communicatie@krs.rabobank.

nl o.v.v. 'Puzzel Dichterbij

2-2013'. De winnaar krijgt

automatisch bericht.

Maak kans opVerrassend pakket vol lokale

producten ter waarde van € 50,-

3298

'Hier gebeurtalles!'

In gesprek met twee

generaties

JUBILEUM

23

‘VIER HET MEE!’

De Roskam75 jaarCafé-restaurant De Roskam uit Houten staat bekendom zijn vriendelijke, intieme sfeer. Dit jaar bestaathet familiebedrijf 75 jaar. TEKST: LEF MET LETTERS, TREA SCHOLTEN FOTO'S: HANS DIRKSEN FOTOGRAFIE

Het is een van de eerste zonnigelentedagen en op het terras vancafé-restaurant De Roskam ishet gezellig druk. Moeders metkleine kinderen, zakenlui dielunchen, vrienden en

vriendinnen die lekker bijkletsen. Het is eengemêleerd gezelschap. ‘Precies zoals we hetgraag willen,’ vertelt Lennard Ossendrijver.Samen met zijn broer Tjeerd is hij inmiddels dederde generatie Ossendrijver die De Roskamrunt. Ook al deden zijn ouders in 1998 afstandvan de zaak, zijn moeder Ida bezoekt de zaaknog bijna dagelijks. Iedere ochtend nemen zeaan de tafel links van de bar de dag met elkaardoor. Lennard lacht: ‘We hebben geen kantoornodig. Hier gebeurt het, dus hier bespreken enregelen we alles.’

AL 75 JAAR EEN BEGRIP De Roskam

bestaat 75 jaar en dat wordt gevierd. De start3298

Het zalenconcept leent zich

o.a. prima voor zakelijke

bijeenkomsten

24 KROMME RIJNSTREEK

‘Opgroeien in een bruin cafébetekent dat je veel lief en

leed van vaste gastenmeemaakt. Daar moet je

discreet mee om gaan’

van de festiviteiten vond plaats met eenfantastisch muziekfestival op Hemelvaartsdag.Ook de rest van het jaar organiseert De Roskamallerlei activiteiten voor verschillendedoelgroepen. Alles onder het motto ‘Vier hetmee!’. Teus Ossendrijver opende in 1938 DeRoskam. Toen hij in 1954 onverwachts overleednam Theo de zaak over. Ida was er in dieperiode wekelijks te vinden: ‘In de zaal achterhet café gaf ik dansles. Tango, foxtrot, Weensewals. Het echte stijldansen. Theo was regelmatigmijn dansmaatje.’ Daar bleef het niet bij. Na achtjaar verkering trouwden Theo en Ida en gingenze boven De Roskam wonen. Ida werkte veel inde keuken. ‘Een heerlijk bestaan. Ik werkte in dezaak en kon tegelijkertijd mijn jongensopvoeden. Tjeerd: ‘We waren vaak in de zaak tevinden. Ook al waren we de zoons, we mochtennooit zo maar een drankje of hapje nemen. Wemoesten het altijd netjes vragen. Soms kregenwe geld van een van de gasten en dan mochtenwe plaatjes uitzoeken bij de jukebox. En als weheel stil waren, mochten we bij de biljarttafelzitten. Opgroeien in een bruin café betekent datje veel lief en leed van vaste gasten meemaakt.Daar moet je discreet mee om gaan. Dat leerdenwe van onze moeder.’

JONG GELEERD Van hun overleden vader leerden ze het

ondernemersschap. Lennard: ‘Als we geld nodighadden voor een vakantie met vrienden , danmoesten we zelf aan geld zien te komen. Danorganiseerden we een dansavond en maaktenwe een boekje waarin de bedrijven rond hetOude Dorp konden adverteren. We kregen hetniet voor niets. In onze vrije tijd voetbalden wegraag. Uitrusten na een wedstrijd of trainingwas er vaak niet bij. Als het druk was, moestenwe de zaak in om te helpen. Glazen ophalen, despoelkeuken in, dat soort dingen.’ Tochweerhield het de jongens er niet van om testuderen aan de Hotelschool. En om jaren laterde zaak over te nemen. ‘Hartstikke spannend,’vertelt Lennard. ‘We hebben het vak tot in definesses van onze ouders geleerd. Nu mochten

KLEINE HISTORIEHet pand waarin De

Roskam huisvest is

aangewezen als

rijksmonument. Het

gebouw dateert

minimaal uit 1630. Toen

was het een boerderij

met herberg. Tot 1875

vergaderde het

gemeentebestuur van

Houten in De Roskam.

Het terras is een heerlijke

plaats voor een lekker

drankje

25

we het zelf gaan doen. We wilden het conceptveranderen: van bruine kroeg naarcafé-restaurant. Dat had nogal wat voeten inaarde. Veel familiediscussies, maar uiteindelijkwisten we onze ouders te overtuigen.’ DeRoskam kreeg een nieuw interieur: eigentijdsmet respect voor de gezellige en intieme sfeervan vroeger. Het zalencomplex waar jarenlangdiscofeesten werden georganiseerd en waarveel bekende bands optraden, werd opgeknapten geschikt gemaakt voor meerdere soortenbijeenkomsten. Lennard: ‘Ons zalencomplexwordt veel gebruikt voor bedrijfspresentaties,vergaderingen of bedrijfstrainingen. Allefaciliteiten zijn aanwezig.’

HOUTENSE HUISKAMER Voorlopig

runnen ze de zaak met zijn drieën. Ook al doetmoeder Ida voorzichtig afstand, ze blijft op deachtergrond aanwezig. Lennard zwaait descepter bij De Roskam en Tjeerd houdt zichvooral bezig met het even verderop gelegen

Plein 22. De Roskam past volgens hem perfectbij de sfeer van de Houtense dorpskern: ‘Kijknaar buiten, naar het plein, de muziektent en dekerktoren. Dit ademt de sfeer van vroegeretijden. Van ongedwongenheid en rust. Dat willenwe graag zo houden. Maar dan wel met dehedendaagse luxe. De Roskam is eigenlijk dehuiskamer van Houten.'

3298

Goed voorbereidop vakantieTEKST: vdbj_ INFOGRAPHIC: Joris Fiselier

PINNEN BUITEN EUROPA

SLA BELANGRIJKE NUMMERS OP

FOTOGRAFEER BELANGRIJKE ZAKEN

PAS UW DEKKING AAN

VERGELIJK UW REIS- EN ZORGVERZEKERING

PASPOORT NOG GELDIG?

TIP: NEDERLANDSE DOKTER BIJ DE HAND

BANKIEREN OP REIS

Het is handig om voor vertrek belangrijke nummers in uw mobiele telefoon op te slaan. Dan hebt u ze in geval van nood bij de hand. Bijvoorbeeld telefoonnummers van:

Als u verzekerd bent bij Interpolis, kunt u tot en met de dag van vertrek eenvoudig uw reisverzekeringen online aanpassen aan uw vakantieplannen. Hebt u bijvoorbeeld een reisverzekering met Europadekking, maar gaat u een verre reis maken? Dan kunt u de dekking online aanpassen naar Werelddekking. Zo bent u ook buiten Europa verzekerd. Kijk voor info over Europa- en Werelddekking op www.rabobank.nl/europaofwerelddekking

Voor klanten met Interpolis ZorgActief® biedt InterpolisDe Vakantiedokter: een team van deskundigen die u vanaf uw vakantieadres kunt bellen bij niet-spoedeisende gezondheidsvragen. Dit is een Nederlands sprekende hulpverlener die 7 dagen per week, 24 uur per dag bereikbaar is op telefoonnummer +31 71 364 18 02.

U kunt uw camera gebruiken om belangrijke zaken vast te leggen als polisnummers van uw verzekering, de pasjes in uw portemonnee, uw paspoort, rijbewijs en uw waardevolle spullen. Belangrijke documenten kunt u voor vertrek ook inscannen en naar uzelf mailen. Zo kunt u ze altijd terugvinden.

Uw betaalpas staat standaard ‘uit’ voor gebruik buiten Europa. U kunt uw pas zelf ‘aan’ zetten via Rabo internetbankieren of door te bellen met uw lokale bank (of buiten kantooruren met Rabo Interhelp). Kijk voor info op www.rabobank.nl/betaalpasinstellen

Via www.betaleninhetbuitenland.nl kunt u checken wat de pin- en betaalmogelijkheden zijn op uw vakantiebestemming.

Geldautomaten in de buurt van uw verblijf vindt u via www.mastercard.com.

Het ligt voor de hand, maar check ruim voor uw vertrek de geldigheidsduur van uw paspoort. Sommige landen, zoals de Verenigde Staten, vereisendat uw paspoort bij binnenkomst of vertrek nog minimaal zes maanden geldig is. Vanaf 2012 heeft ieder kind een eigen paspoort of een identiteits-kaart nodig om te reizen.

Hebt u een mobiele telefoon met internet? Dan kunt u met Rabo Mobiel-bankieren altijd en overal geld overmaken, het actuele saldo van uw spaar- en betaalrekeningen inzien en uw bij- en afschrijvingen bekijken.

Rabo Mobielbankieren doet u via de Rabo Bankieren App (sms APP naar 7171) of via de mobiele site m.rabobank.nl. Rabo Internetbankieren is uiteraard ook vanuit elk land toegankelijk via internet. Vergeet dan niet uw Random Reader mee te nemen.

De basiszorgverzekering vergoedt standaard alleen de kosten voor spoedeisende hulp tot maximaal het Nederlandse tarief. Voor eventuele bijkomende kosten bent u mogelijk aanvullend verzekerd vanuit uw zorgverzekering en/of uw reisverzekering. Leg uw zorg- en reisverzeke- ring naast elkaar en ga na of u niet over- of onderverzekerd bent. Maken meerdere personen gebruik van de reisverzekering? Controleer dan voor elke persoon de zorgverzekering.

Kijk op www.rabobank.nl/geneeskundigekosten

Rabo Interhelp voor het blokkeren van passen en cards en voor hulp in het buitenland: +31 88 722 67 67Interpolis Interhelp voor spoedeisende hulp op Inter- polis auto- en reisverzekering: +31 13 462 04 62

Alarmcentrale Eurocross voor spoedeisende hulp op Interpolis ZorgActief®:+31 71 364 18 50Uw Reisorganisatie

Goed voorbereidop vakantieTEKST: vdbj_ INFOGRAPHIC: Joris Fiselier

PINNEN BUITEN EUROPA

SLA BELANGRIJKE NUMMERS OP

FOTOGRAFEER BELANGRIJKE ZAKEN

PAS UW DEKKING AAN

VERGELIJK UW REIS- EN ZORGVERZEKERING

PASPOORT NOG GELDIG?

TIP: NEDERLANDSE DOKTER BIJ DE HAND

BANKIEREN OP REIS

Het is handig om voor vertrek belangrijke nummers in uw mobiele telefoon op te slaan. Dan hebt u ze in geval van nood bij de hand. Bijvoorbeeld telefoonnummers van:

Als u verzekerd bent bij Interpolis, kunt u tot en met de dag van vertrek eenvoudig uw reisverzekeringen online aanpassen aan uw vakantieplannen. Hebt u bijvoorbeeld een reisverzekering met Europadekking, maar gaat u een verre reis maken? Dan kunt u de dekking online aanpassen naar Werelddekking. Zo bent u ook buiten Europa verzekerd. Kijk voor info over Europa- en Werelddekking op www.rabobank.nl/europaofwerelddekking

Voor klanten met Interpolis ZorgActief® biedt InterpolisDe Vakantiedokter: een team van deskundigen die u vanaf uw vakantieadres kunt bellen bij niet-spoedeisende gezondheidsvragen. Dit is een Nederlands sprekende hulpverlener die 7 dagen per week, 24 uur per dag bereikbaar is op telefoonnummer +31 71 364 18 02.

U kunt uw camera gebruiken om belangrijke zaken vast te leggen als polisnummers van uw verzekering, de pasjes in uw portemonnee, uw paspoort, rijbewijs en uw waardevolle spullen. Belangrijke documenten kunt u voor vertrek ook inscannen en naar uzelf mailen. Zo kunt u ze altijd terugvinden.

Uw betaalpas staat standaard ‘uit’ voor gebruik buiten Europa. U kunt uw pas zelf ‘aan’ zetten via Rabo internetbankieren of door te bellen met uw lokale bank (of buiten kantooruren met Rabo Interhelp). Kijk voor info op www.rabobank.nl/betaalpasinstellen

Via www.betaleninhetbuitenland.nl kunt u checken wat de pin- en betaalmogelijkheden zijn op uw vakantiebestemming.

Geldautomaten in de buurt van uw verblijf vindt u via www.mastercard.com.

Het ligt voor de hand, maar check ruim voor uw vertrek de geldigheidsduur van uw paspoort. Sommige landen, zoals de Verenigde Staten, vereisendat uw paspoort bij binnenkomst of vertrek nog minimaal zes maanden geldig is. Vanaf 2012 heeft ieder kind een eigen paspoort of een identiteits-kaart nodig om te reizen.

Hebt u een mobiele telefoon met internet? Dan kunt u met Rabo Mobiel-bankieren altijd en overal geld overmaken, het actuele saldo van uw spaar- en betaalrekeningen inzien en uw bij- en afschrijvingen bekijken.

Rabo Mobielbankieren doet u via de Rabo Bankieren App (sms APP naar 7171) of via de mobiele site m.rabobank.nl. Rabo Internetbankieren is uiteraard ook vanuit elk land toegankelijk via internet. Vergeet dan niet uw Random Reader mee te nemen.

De basiszorgverzekering vergoedt standaard alleen de kosten voor spoedeisende hulp tot maximaal het Nederlandse tarief. Voor eventuele bijkomende kosten bent u mogelijk aanvullend verzekerd vanuit uw zorgverzekering en/of uw reisverzekering. Leg uw zorg- en reisverzeke- ring naast elkaar en ga na of u niet over- of onderverzekerd bent. Maken meerdere personen gebruik van de reisverzekering? Controleer dan voor elke persoon de zorgverzekering.

Kijk op www.rabobank.nl/geneeskundigekosten

Rabo Interhelp voor het blokkeren van passen en cards en voor hulp in het buitenland: +31 88 722 67 67Interpolis Interhelp voor spoedeisende hulp op Inter- polis auto- en reisverzekering: +31 13 462 04 62

Alarmcentrale Eurocross voor spoedeisende hulp op Interpolis ZorgActief®:+31 71 364 18 50Uw Reisorganisatie

3298

Zorg, duurzame energie en voedsel, pensioenen en wonen: alsburger heeft u steeds minder te verwachten van de overheid engrote (nuts)organisaties. Zelf doen is een optie. Maar wel samen,want samen sta je sterk. TEKST: ROB SCHOEMAKER FOTO'S: NEROC

Coöperatie biedtsnelle verbinding

S teeds meer burgers voelen zich als deweduwe uit Appelscha, die eenzamevrouw op haar afgelegen boerderijtje,verstoken van gas, elektra en telefoon

omdat het nooit rendabel aan te leggen was.Deze tijd kenmerkt zich door een terugtredendeoverheid en (vaak al geprivatiseerde) nuts-bedrijven en grote instanties die meer metzichzelf bezig lijken te zijn dan te doen waar zevoor zijn opgericht: dienst verlenen aan deburger. Toegang tot basisvoorzieningen als zorg,pensioen, financieringen, wonen, energie en ookinformatietechnologie is niet langer vanzelf-sprekend. Inderdaad, snel internet is inmiddelseen basisvoorziening. Wie als burger, thuis-werker of boer in een buitengebied woont en erwordt om wat voor reden dan ook geen glas-vezelaansluiting aangelegd, die heeft eenprobleem. In plaats van passief afwachten,ondernemen veel burgers actie om eenindividueel of maatschappelijk probleem aan tepakken. Samen, in de vorm van een coöperatie.

En, als bonus (!), kan dat voorzien in debehoefte aan zingeving, gemeenschapszin,duurzame producten en kleinschaligheid. Hetlaatste decennium schieten coöperaties alspaddenstoelen uit de grond. Geen relikwie uithet verleden, maar als moderne bedrijfsvorm.

GLASVEZEL OnsNetNuenen is er vanaf

2004 in geslaagd om 7500 huishoudens op eenglasvezelnet aan te sluiten door 80 procent vande dorpsbevolking te mobiliseren de beschik-bare subsidie gezamenlijk in te zetten.Resultaat: het eerste gemeentebrede glas-vezelnet ter wereld. ‘De ambitie was en is omnaast telefoon, 100MB internet, tv en radio,verzorgd door straks meerdere marktpartijen,nieuwe kleinschalige diensten aan te bieden aandeze toch al hechte gemeenschap, zoals onlinemedische zorg, webcamdiensten bij evene-menten, snelle bereikbaarheid van overheids-diensten, een NuenenNet voor de inwoners enwifi in de openbare ruimte’, vertelt voorzitter

RABO ALS ROLMODEL

28 KROMME RIJNSTREEK

DE REGIE TERUG

KAMERVAN-

COÖPERATIE.NL

3298

29

Samen sterkerCoöperaties zijn er in

alle maten. Op het

gebied van duurzame

energie (zonnepanelen

en windenergie) zijn er

in het hele land

coöperaties actief die

windparken

exploiteren.

In heel Nederland zijn

in totaal meer dan 100

energiecoöperaties,

van landelijk tot op

dorpsniveau. Het

model van de

Rabobank kan voor

hen heel goed werken.

3298

MEER WETEN? KIJKEENS OP HET WEB!1. Kredietunie: spaarkas

2. Waifer: woningen

3. OnsNetNuenen

4. Amsterdamse Energie

Coöperatie

5. De Windcentrale

6. Broodfonds: zzp'ers

7. Zorgcoöperatie

Hoogeloon - ouderenzorg

8. Voordekunst:

crowdfunding

9. De Open coöperatie:

stadsontwikkeling

10. Collectief Particulier

Opdrachtgeverschap:

projectontwikkeling

Typ in uw zoekmachine de

naam van de coöperatie

voor meer informatie.

Willem Ligtvoet. ‘De coöperatie is metReggefiber eigenaar van het netwerk. Eenledenraad van 14 en een uitvoerend bestuur van4 man houden de vinger aan de pols.’

BASALE ZORG Coöperaties zijn er in alle

maten. Op het gebied van duurzame energie(zonnepanelen en windenergie) zijn er in hethele land coöperaties actief die windparkenexploiteren. In Hoogeloon, bij Bladel, regelt eenzorgcoöperatie de gezamenlijke inkoop vanbasale zorg voor ouderen. Met als gevolg dat dielanger thuis kunnen blijven wonen. Ook‘broodfondsen’ die voorzien in een alternatievearbeidsongeschiktheidsverzekering voorzpp'ers, zijn in opkomst.

Al meer dan 100 jaar geldt de Rabobank alseen coöperatief rolmodel en voor startendecoöperaties als een natuurlijke partner. Servaasvan Schijndel, projectmanager coöperatie &duurzaamheid bij Rabobank Nederland: 'Vorigjaar hebben we in het kader van het inter-nationale jaar van de coöperatie met PGGM enAchmea www.kamervancoöperatie.nl gebouwd,met informatie op organisatorisch, financieel enjuridisch gebied. Het blijkt dat initiatiefnemersook op zoek zijn naar ervaringsdeskundigen. Zijkloppen aan bij hun lokale Rabobank.'

Joep Kok, directievoorzitter Rabo BernhezeMaasland: 'Het hangt van de lokale bank af hoever hun ondersteuning gaat. Wij zijn erbijvoorbeeld vol ingestapt met advies op allerlei

Woonachtig in een

buitengebied zonder

glasvezelaansluiting? In

plaats van passief afwachten

ondernemen burgers

gemeenschappelijk actie.

terreinen. Waar moet je op letten? Hoe ga je alscoöperatie om met een ledenraad? Wij wetenvaak van soortgelijke initiatieven in de buurt,kunnen eventueel voor financiële ondersteuningbij de opstart zorgen en ook nog een beroepdoen op expertise bij Rabobank Nederland.'

VALKUILEN Daan Dijk is bij Rabobank

Nederland dé man van de energiecoöperaties:'Er zijn er meer dan 100 - van landelijk tot opdorpsniveau - met dezelfde problemen en taken:efficiënt hun organisatie inrichten, de leveringadministreren en de uitwisseling met hetelektriciteitsnet in goede banen leiden. Wijkunnen kennis inbrengen en samenbrengen,partijen kunnen ook veel van elkaar leren. Hetmodel van de Rabobank – lokale banken en eenoverkoepelend landelijk groot ‘backoffice’ – kanook werken voor energiecoöperaties. Ze kunnendaarnaast nog groter gaan denken, eenvergunning aanvragen en bij wijze van sprekeneen eigen Nuon gaan vormen. Dat zit nuallemaal in de pijplijn maar dan moeten diecoöperaties wel - net als Rabobank destijds -gaan samenwerken.'

Coöperaties zijn er in alle soorten en maten.De burger haalt zijn zeggenschap, verantwoor-delijkheid en eigenaarschap terug. Valkuilen zijner ook, benadrukt Van Schijndel. 'Een coöperatiemoet het belang van haar leden dienen:continuïteit is geboden! Vaak geldt, hoesimpeler de doelstelling, hoe succesvoller. Aante veel idealisme is menig coöperatie ten ondergegaan. Maar het blijft een fascinerendenieuwe/oude ondernemingsvorm, die steedsherrijst waar markten falen.'

30 KROMME RIJNSTREEK

‘Vaak geldt: hoe simpeler dedoelstelling, hoe succesvoller de

coöperatie'

THUIS IN DEWERELD

Ondernemers die hun grenzen willen

verleggen naar het buitenland, krijgen te

maken met verschillen in taal, cultuur en

regelgeving. Dan is het prettig om ter

plaatse een partner te hebben die daar de

zakelijke gebruiken kent, met kennis van

de spelregels en lokale markten. Een

partner die thuis is in Nederland én thuis in

de wereld. Rabobank heeft 11

International Desks in Europa en 9 in de

rest van de wereld: hier werken

Nederlandssprekende specialisten met

een uitgebreid lokaal netwerk, die de taal

van het land beheersen. Zij kunnen

ondernemers in contact brengen met

bijvoorbeeld goede accountants of

juristen. Zo wordt zakendoen in het

buitenland net zo gewoon als in

Nederland. Kijk voor meer informatie op

www.rabobank.nl/internationaal of kijk op

Twitter op #thuisindewereld.

31

INTERNATIONALDESKS

FILM BRAZILIË

3298

SUCCESVOL EXPORTPRODUCT

32 KROMME RIJNSTREEK

MET MELK MEER MANS

Samen sterk inHollandse zuivelDe Nederlandse zuivelindustrie is bijna 150 jaar ouden nog springlevend. Nieuwe kansen en uitdagingenvragen om nieuwe initiatieven. Rabobank denktmee. Zoals ze dat al ruim honderd jaar doet. TEKST: ANNEMARIE BERGFELD FOTO'S: HARRY COCK/HH

Rabobank is sponsor van het

boek 'Alles van melk'. Leden

krijgen € 6,70 korting op het

boek inclusief verzending

(winkelwaarde € 29,95). Meer

informatie op

rabobank.nl/dichterbij.

M et melk meer mans', 'Niet vergeten,Frico eten' en 'Melk, de wittemotor': wie kent ze niet? Dezereclameslogans voor melk en kaas

horen bij ons erfgoed, zoals zwartbonte koeienonlosmakelijk aan ons landschap verbondenzijn. Het recent verschenen boek 'Alles vanmelk', over de geschiedenis van de Nederlandsezuivelindustrie, laat zien hoe zeer de productievan zuivel in de genen van Nederlanders zit énmet hoeveel succes deze bedrijfstak de wereldveroverde. 'Rond 1870 verenigden de eersteboeren zich in coöperaties,' vertelt Ruud Huirne,directeur Food & Agri Rabobank Nederland. 'Detechnologische ontwikkelingen, de duurzamebedrijfsvoering, het innovatieve karakter en hetleveren van constante productkwaliteit is vooreen groot deel mogelijk gemaakt door decoöperatieve kracht van de sector. Bijna ander-halve eeuw geleden hadden de boeren al doordat ze alleen uit hun armoede konden breken,een vuist konden maken, als ze bereid waren

hun individuele belangen opzij te zetten voorhet gemeenschappelijke belang.'

STRENGERE REGELS In die afgelopen

anderhalve eeuw hebben de Nederlandseveehouders en melkverwerkende bedrijvenvoor heel wat uitdagingen gestaan. Dat is nuniet anders. 'Er is een mestvraagstuk, debuitenlandse concurrentie is groeiende,Europese milieuregels worden strenger, deburger wordt steeds kritischer', somt Huirne op.Al die uitdagingen komen in zijn optiek tezamenin de voorgenomen afschaffing van demelkquotering in 2015. 'Op het moment dat desector van Brussel meer melk mag produceren,zal hij dat ook willen. Groei is ook noodzakelijkom de concurrentie voor te blijven. Maar hetheeft een keerzijde. Als bedrijven intensief gaangroeien en boeren hun vee binnenhouden, zalhet maatschappelijk draagvlak afnemen.Daarnaast moet er een oplossing gevondenworden voor de groter wordende mestafzet en

De melkrobot, een

Nederlandse uitvinding,

heeft voor een revolutie in

de stal gezorgd.

KENNISEXPORTNAAR AZIËDoor de toenemende

welvaart in Azië neemt

ook de vraag naar

zuivel toe. Nederland

gaat geen grote

hoeveelheden melk

exporteren. Wel

verkopen we zuivel

voor babyvoeding aan

het Verre Oosten.

Verder dragen we

vooral kennis en

kundigheid over,

bijvoorbeeld op het

gebied van dierlijke

genetica, dier-

gezondheid,

voedselveiligheid en

stalsystemen. Daarmee

kunnen de boeren ter

plekke op hoog niveau

melk produceren.

33

de groeiende uitstoot van bijvoorbeeld CO2 enammoniak.'

REVOLUTIE IN DE STAL Aan

uitdagingen geen gebrek, maar Huirne is verrevan pessimistisch. De sector was en is innovatiefen technisch geavanceerd. Denk alleen al aan deontwikkeling van de melkrobot, een Nederland-se vinding, die een revolutie in de stal betekent.'Ook nu zijn er mooie, duurzame initiatieven:veehouders die met akkerbouwers samenwer-ken om gezamenlijk de mest te verwaarden, erwordt gewerkt aan de ontwikkeling van eenandere type voer dat minder mest oplevert, erzijn afspraken gemaakt voor een CO2-neutralemelkproductie. Dit soort ontwikkelingen krijgtde komende jaren zeker meer aandacht.'

WERELDTOP Hoewel hij het risico

onderkent, is Huirne voor afname van hetmaatschappelijk draagvlak niet zo bang. 'Ook

hier komt duurzaamheid weer om de hoekkijken. Groei zit niet alleen in grootte. Er zijnook boeren die meer uit hun bestaande stalhalen, die kijken wat ze kunnen doen metzonnepanelen, windmolens of verbreding in devorm van bijvoorbeeld recreatie. Of ze leggenzich toe op een nieuw product, bijvoorbeeldmelk van een speciale samenstelling.' Datveranderingen kansen bieden, is de melkvee-sector bekend als geen andere. Dat de sectoralleen als collectief kan slagen, heeft hetverleden bewezen. Om de toekomst succesvoltegemoet te kunnen treden staat de Rabobankook nu als strategische gesprekspartner aan dezijde van de melkveehouders. 'Wij begrijpenelkaar', zegt Huirne. 'We hebben dezelfdewortels, de veehouders zijn onze leden en wijhebben als bank een breed inzicht in de sector.Als meedenkende bank willen we graag onssteentje bijdragen opdat de Nederlandse zuivelook na 2015 tot de top van de wereld behoort.'32

98

BOET EN MIKA:

'200 euro winstmet ons eigen

restaurant' TEKST: ELSE DE JONGE FOTO'S: MARK HORN

Boet en Mika deden samen

met hun klas mee aan de Day

for Change Klasse!Actie. Ze

zetten een eendags-

restaurant op, waarmee ze

bijdroegen aan de financiële

en sociale educatie van

scholieren in andere landen.

34 KROMME RIJNSTREEK

MACROMICRO

Behoorlijk trots zijn ze op detweehonderd euro winst die zeverdienden met hun ‘eigen’ restaurant.Boet Clerkx (10) en Mika Alberg (11)

van de Amsterdamse basisschool Nautilusdeden in februari met hun klas mee aan de Dayfor Change Klasse!Actie. Deze stichting stelt –soms via de lokale Rabobank – microkredietenter beschikking aan schoolklassen, waarmee zijzelf een onderneming kunnen opzetten. Hetgeld dat ze daarmee verdienen gaat – via Day forChange en Rabobank Foundation – naar mensenin ontwikkelingslanden, die hiermee zelf eenduurzaam inkomen kunnen verwerven. Boet,Mika en hun klasgenoten gebruikten hunkrediet, aangevuld met kleine sponsorbedragenvan juf Linda en hun ouders, om eeneendagsrestaurant in te richten op school. Inverschillende groepjes boden ze gasten keuzeuit vijf wereldkeukens, waarvoor ze zelf deinkopen deden. Boet: 'Bij ons stond kip,kroepoek en toast met garnalen op de kaart.'Mika serveerde pizza’s en pasta met haargroepje. 'Leuk,' vindt ze, 'als mensen bij jekomen eten en er dan ook nog voor betalen.'Toch wel jammer dat ze zelf de winst nietmochten houden, vindt Boet, maar hij kan zichgoed vinden in de bestemming. 'Het gaat naararme mensen die een bedrijfje willen beginnen.'Mika: 'Als ik weet dat het geld goed terechtkomt,vind ik het niet erg om het weg te geven.'

DAY FOR CHANGEDe Day for Change Klasse!-

Actie brengt met steun van

Rabobank Foundation

microkredieten als instru-

ment bij armoedebestrij-

ding onder de aandacht

van Nederlandse scho-

lieren. Met de opbrengsten

worden projecten en

organisaties gesteund,

zoals Aflatoun. Aflatoun

organiseert sociale en

financiële educatie voor

kinderen en jongeren.

PRISCILLA:

'Ik heb zelf voormijn schoenengespaard'

Priscilla doet mee aan een

spaarprogramma dat is

opgezet door Aflatoun en

partnerorganisatie PEDN.

Daarmee kan zij positieve

veranderingen

teweegbrengen in haar

eigen leven en dat van haar

gemeenschap.

35

Priscilla Nalume is 11 jaar en woont inhet Palissa-district in Oeganda. Ze zit inde hoogste klas van de basisschool enis de oudste van twee kinderen. Haar

beide ouders werken bij de lokale politie.Priscilla is lid van de Aflatoun Club op school,opgezet door Aflatoun en partnerorganisatiePEDN, met steun van stichting Day for Change.Samen met haar clubgenoten doet ze mee aaneen spaarprogramma. Elk trimester spaart zevia het programma een klein bedrag bij elkaar:'Heel langzaam wordt dat steeds meer geld.'Spaargeld opnemen mag alleen in overleg enmet een welomschreven doel. Priscilla is ‘heelgelukkig’ met haar deelname aan Aflatoun enmet wat ze geleerd heeft. Met haar eerstespaarbedrag (10.500 Oegandese shilling/drieeuro) heeft ze een paar nieuwe schoenen en eenT-shirt aangeschaft. 'Heel veel kinderen gaanhier op blote voeten naar school', vertelt ze. 'Ikben er trots op dat ik van mijn eigen spaargeldnieuwe schoenen heb kunnen kopen.' Het isPriscilla’s droom zo veel geld bij elkaar tesparen dat ze later een eigen schoenenfabriekkan beginnen. 'Dan maak ik schoenen voor allekinderen waarvan de ouders geen schoenenkunnen betalen.' Ze hoopt dat veel kinderenkennismaken met Aflatoun en adviseert ookandere kinderen om geld opzij te leggen.'Sparen is echt een investering in je toekomst.'

3298

SEPA EN IBAN

36 KROMME RIJNSTREEK

OVER OP SEPA EN IBAN

Bent u al klaarvoor het nieuwebetalingsverkeer?U moet als ondernemer of bestuurder van een vereniging of stichting vóór 1 februari 2014 op IBANen SEPA overgaan. Anders kunt u straks niet meeraan het betalingsverkeer deelnemen. TEKST: PETER VAN STEEN FOTO'S: ERIK-JAN OUWERKERK/HH

Over op SEPA en IBAN

S EPA staat voor Single Euro PaymentsArea ofwel één Europese betaalmarkt.Het doel ervan is het standaardiserenvan het betalingsverkeer in Europa. Met

SEPA verdwijnt het verschil tussenbinnenlandse betalingen en betalingen naar ofvanuit deelnemende SEPA-landen. De overgangop IBAN, een langer, internationaalrekeningnummer, is een onderdeel van SEPA. Deovergang op IBAN en SEPA vraagt van allesoorten ondernemingen, verenigingen enstichtingen, zowel klein als groot,voorbereidingen. Bijvoorbeeld bij deKoninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie(KNGU). 'Ons financiële pakket, inclusief decomplete boekhouding en de personeels- ensalarisadministratie, ons CRM-pakket voor hetbeheer van de relaties en hetDigimembers-pakket, de frontofficeapplicatievoor alle aangesloten verenigingen, moetenallemaal worden aangepast', zegt MichelKleverwal, senior medewerker Financiën en

Control van de KNGU. Zijn collega Arnaud vanAlphen, senior medewerker ICT vult aan: 'Wehopen medio 2013 klaar te zijn. Het is eenomvangrijk project, want de impact van IBAN enSEPA is ook op onze systemen behoorlijk groot.Denk bijvoorbeeld aan het aanpassen van delengte van velden in programma’s voor deinvoer van IBAN, het aanpassen van checks, deconversie van gegevens en het aanpassen vankoppelingen.' De KNGU is een grote sportbond.Er zijn zo’n 1.100 gym-, turn-, spring- endansverenigingen bij aangesloten, die in totaalcirca 245.000 leden hebben. Maar alsondernemer in het midden- en kleinbedrijf ofals bestuurder van een kleine vereniging ofstichting moet u zich evengoed voorbereiden.De Rabobank informeert u daarover viaverschillende online portalen, waaronderwww.rabobank.nl/ibanvoorbedrijven, en metbrieven, evenementen, campagnes en tal vanondersteunende documenten. Handig is ook deRabo SEPA-Check op rabobank.nl/sepacheck.

3298

Ook sportverenigingen,

hoe groot of klein ook,

moeten zich voorbereiden

op SEPA en IBAN.

HANDIGE URL'SKijk voor meer

informatie op

onderstaande

webpagina's.

www.rabobank.nl/

ibanvoorbedrijven

www.rabobank.nl/

euroincasso

www.rabobank.nl/

acceptgiro

www.rabobank.nl/

eurobetaling

www.rabobank.nl/

bestandentesten

www.ibanbicservice.nl

37

Aan de hand van twintig vragen krijgt u eeneerste inzicht in mogelijke aandachtspuntenvoor uw overgang op SEPA. Dat kunneneenvoudige acties zijn, zoals het verzamelen vande IBAN’s van uw klanten. Maar de actieskunnen ook ingrijpend of tijdrovend zijn, zoalshet aanpassen van software en het regelen vannieuwe machtigingen bij klanten of leden. Metde Rabo SEPA-Check kunt u aangestipte acties ineen tijdsplanning opnemen. 'De invoer van SEPAis breder dan het omzetten van huidigerekeningnummers naar IBAN’s', zegt MichelKleverwal. Voor het incasseren van geldenmoeten de aangesloten verenigingenbijvoorbeeld nieuwe machtigingsformuliereninvullen. Daar hangt ook de koppeling metRabo-internetbankieren aan vast. Dit betreftverschillende systemen die op elkaar moetenworden afgestemd.' Arnaud van Alphen: 'Ookkunnen de banken na 1 februari 2014 geenClieop03-bestanden met betaal- en

incasso-opdrachten meer verwerken. Diemoeten naar zogenoemde PAIN-bestandenworden geconverteerd. Het betekent dat erontzettend veel wijzigingen moeten wordendoorgevoerd en getest. Het is daarom eeningrijpend traject.' 1 februari 2014 lijkt nog verweg, maar SEPA kan meer impact op uwadministratie en systemen hebben dan umisschien verwacht. U kunt nu al op IBAN enSEPA overstappen. Start uw voorbereidingendaarom direct. U kunt zich bij meeringewikkelde overgangskwesties door uw banklaten informeren.

DOE DE CHECK VIA

WWW.RABOBANK.NL/

SEPACHECK

3298

DE FIJNE KNEEPJES VANHET MOUNTAINBIKEN Ex-bondscoach JanWeevers leert u verschil-lende technieken van hetmountainbiken zoalsklimmen, dalen enspringen, tijdens eensportieve clinic. Deze vindtplaats op zondag 3

november van 13.00 tot17.30 uur. Ledenprijs: € 45,-p.p. inclusief koffie, vlaai enmaaltijd. Huur fiets ismogelijk voor € 22,50. Kijkvoor aanmelden en meerinformatie oprabobank.nl/dichterbij.

SPECIAALWIELERARRANGEMENT De Eifel Cycling Classic (20t/m 23 september) is eenaanrader voor zowelgeoefende als beginnendewielrenners, met afstandenvan 50, 100, 150 en 200 km.Wilt u deelnemen, dankrijgt u als lid van

Rabobank 10% korting opde cottageprijs bij boekingvan het speciale weekend-arrangement in CenterParcs Park Eifel en 20%korting op een catering-arrangement. Kijk oprabobank.nl/dichterbij.

BELEEF HET SPEKTAKELVAN RAVELEIJN! Treed binnen in demagische stad Raveleijnvoor een bezoek aan denieuwe parkshow van deEfteling. Een livespektakelvol stunts met vuur, wateren andere specialeeffecten. De parkshow isgebaseerd op het bekendeverhaal van Paul van Loon,waarin vijf dappere broersen zussen met specialetalenten strijden tegen hunoverheerser Graaf OlafGrafhart en een vijfkoppig

monster. Overwinnen dezevijf dappere ruiters hetkwaad? Kom snel kijken! Naeen betoverende dag in deEfteling droomt u heerlijkverder in het Efteling Hotel.

Leden van Rabobankontvangen 10% korting bijboeking van een twee-daags arrangement in hetEfteling Hotel. Bovendienontvangt u bij boeking hetboek van Raveleijn. Kijk oprabobank.nl/dichterbij.

CLINIC CENTER PARCS

EFTELING

38 KROMME RIJNSTREEK

AANBIE-DINGEN

Als lid van Rabobank kunt u profiteren vanaantrekkelijke kortingen. Kijk voor het volledigeaanbod op rabobank.nl/dichterbij.

3298

39

COLUMN WIM BOONSTRAHoofd directoraat KEO/ chef-econoomRabobank Nederland

Een verplichtegeschiedenisles

Zolang er markten zijn, zijn er cycli.Cycli monden soms uit in crises, ensoms hevige. Vervelend, maaronontkoombaar. Nieuwe technolo-

gieën verdringen oude. De opkomst van destoomlocomotief leidde tot een stevige crisis inde trekschuitenindustrie. Producenten vanstoomlocomotieven werden weer de dupe vande elektrische trein. Zo gaat het al eeuwenlang.

Intussen gaat onze welvaart stevig vooruit.Wij kennen een gemiddeld welvaartpeil waaronze grootouders niet van konden dromen. Hetis goed dat beleidsmakers nadenken om criseste voorkomen of minder erg te maken. Want dehuidige is wel erg diep, er kunnen zeker lessenuit worden geleerd. Toch valt mij telkens op hoeweinig mensen nog weten van eerdere crises. Zowordt er afgegeven op het neoliberalisme, maarwie weet nog op welke puinhoop die stromingindertijd het antwoord was. Dertig jaar geledenwas de economie vastgelopen in een overmaataan overheidsbemoeienis en een gebrek aanmarktwerking. De resultaten: uit de hand

gelopen overheidsfinanciën, hoge werkloosheid,lage groei en hoge inflatie. Minder overheid enmeer marktwerking, was indertijd het goedeantwoord.

De huidige crisis leert ons dat de overheidwellicht te veel afstand heeft genomen. Velenverwachten heil van meer overheidsbemoeienis.Het heroverwegen van deze rol is een goedezaak. Maar laten we de lessen van eerdere crisesniet vergeten. De hand van de overheid aan degeldkraan leidt vaak tot hoge inflatie. Te weinigmarktwerking resulteert vaak in lage groei enhoge werkloosheid. En de grootste milieu- rampen voltrokken zich in de ‘communistischeheilstaten’ in het Oostblok. Het is niet rationeelom alle heil van de overheid te verwachten, netzomin als het verstandig is om de alle heil vanongebreidelde marktwerking te verwachten.

Beleidsmakers zijn op zoek naar oplos- singen, om ervoor te zorgen dat een crisis zoalsde huidige nooit meer voorkomt. Een illusie.Want crises zijn, zoals gezegd, van alle tijden.Het beste wat kan worden bereikt is dat, met delessen van zowel de meest verse, maar ookeerdere crises in het achterhoofd, wordtgetracht de economie en samenleving weer- baarder te maken. Zodat wij beter in staat zijnom een volgende crisis op te vangen en tedoorstaan. Veel lessen voor de toekomst liggenal besloten in het verleden. Misschien is het eengoed begin om het vak geschiedenis op allescholen verplicht te stellen?

‘De opkomst van destoomlocomotief leidde

tot een stevige crisis inde trekschuiten-

industrie’

3298

Investerenin jongtalentWIE: Bram Peeters (22)

WAT: Kantoor Hofspoor in Houten

WAAR: Heeft zojuist opleidingstraject tot

financieel assistent afgerond

WAAROM: Ik ben in maart begonnen als

financieel assistent. Spannend, want ik heb een

achtergrond als marketeer. Ik had al eerder bij de

bank gewerkt: als stagiair en als parttime

medewerker op de afdeling Marketing,

Communicatie en Coöperatie. Samen met drie

anderen volgde ik de afgelopen maanden een

interne opleiding waar aspecten als financiën, de

bankwereld, wetgeving, fiscaliteit en telefonische

vaardigheden uitgebreid aan de orde kwamen. Ik

miste een bancaire achtergrond. Daarom dook ik

ook ’s avonds en in het weekend regelmatig in

de boeken. Ik vind het fantastisch dat de

Rabobank investeert in jong talent. Ik zit in een

leer- en werktraject. Stap voor stap krijg ik het

vak in mijn vingers. Ik ben wat dat betreft best

ambitieus en hoop een goede adviseur te

worden. Het is een ingewikkelde materie. Al was

het alleen maar omdat er zoveel veranderingen

in de huidige wetgeving zijn.

SPRINGMAAR

ACHTER-OP

3298