IDManager PDF Output · de Rabobank Hockey World Cup 2014. HET ACTUELE SPEELSCHEMA IS TE VINDEN OP...
Transcript of IDManager PDF Output · de Rabobank Hockey World Cup 2014. HET ACTUELE SPEELSCHEMA IS TE VINDEN OP...
MAGAZINE VOORLEDEN VAN RABOBANK
DE LANGSTRAAT VOORJAAR 2014
WONINGMARKT INTERVIEW RED DE WINKEL
DichterbijDE LANGSTRAAT
Van, voor endoor onder-
nemers. »8
Sparen of tochinvesteren? »14
Ruimte voor Ideeën:'enkel winnaars' »22
‘Krachten bundelen omte overleven’ »34
1558
2 DE LANGSTRAAT
OM DEHOEK
Doris (14) is meervoudig
beperkt. Haar ouders, Jack
en Saskia Engels, zijn initia-
tiefnemers van Stichting
OpenDoor, waarmee ze hun
droom realiseren: een
woon-, logeer- en dagbeste-
dingshuis voor mensen met
een verstandelijke beper-
king. In september zullen de
eerste vier mensen er hun
intrek gaan nemen; Doris zal
er regelmatig logeren. “Har-
monie, betrokkenheid, klein-
schaligheid en duurzaam-
heid zijn sleutelwoorden.”
FOTO: IMAGE&MOTION
3
LOON OP ZAND,HUISSTICHTINGOPENDOOR, 8 JANUARI,11.25 UUR
1558
COLOFON
Redactie Rabobank Nederland: Margit van den Berg, Conny Feskens
vdbj_: Anja Corbijn van Willenswaard, Janet Deibert, Esther Joosse, Mandy van
Koningsbrugge, Jeroen van Koningshoven
Rabobank De Langstraat: Sharon Schreppers, Pleun van Gestel, Angela Mimpen en
Michiel ten Berge. Staps Tekst en Communicatie: Judith Leijtens.
Opmaak & Realisatie: Reclamebureau Nelson Scoort!, Elshout
Zonder schriftelijke toestemming van de Rabobank mag niets uit deze uitgave
worden overgenomen of gekopieerd. De Rabobank en vdbj_ besteden uiterste
zorg aan de betrouwbaarheid en actualiteit van alle gepubliceerde data.
Onjuistheden kunnen echter voorkomen. De Rabobank en vdbj_, alsmede de aan
hen gelieerde ondernemingen en toeleveranciers, zijn niet aansprakelijk voor
onjuistheden of enig handelen op grond van de inhoud van dit blad.
4 DE LANGSTRAAT
VOORWOORD
JAN KIELESTEIN
Directeur Bedrijfsmanagement
DOE HET ZELF
Sinds april 2013 ben ik werkzaam bijRabobank De Langstraat. Voorheenkende ik de Langstraat uitsluitend alsmooie bestemming voor een dagje uit.
Ik woon namelijk al mijn hele leven aan de randvan de Betuwe. We wonen er prachtig, in eenboerderijtje dat ruim honderd jaar oud is. Dat eral aardig wat verbouwd en met name geïsoleerdis, zal u niet verbazen. Op dit moment hebbenwe geen verbouw- of verhuisplannen. Mijn reis-tijd en -afstand is te overzien en we zijn te zeergehecht aan onze stek om te verkassen. Veelmensen zouden echter wél willen verhuizen.Dat gaat tegenwoordig niet meer zo makkelijkals enkele jaren geleden, vooral niet als er eersteen huis verkocht moet worden. Op pagina 14gaan we in op het veelgehoorde dilemma:verhuizen of verbouwen? Ook informeren we uover energiebesparende maatregelen in huis.
Een investering in bijvoorbeeld zonnepanelenkan een behoorlijke besparing opleveren. Zelfenergie opwekken past in het huidige tijdsbeeld,waarin we meer zelfvoorzienend worden én ooghebben voor duurzame oplossingen. In dezeDichterbij leest u daarvan treffende voorbeel-den. De ouders van de meervoudig beperkteDoris willen hun dochter in de toekomst eenfijne omgeving kunnen garanderen en bouwenin Loon op Zand een fantastisch woon-, logeer-en dagbestedingshuis voor mensen met eenverstandelijke beperking. Met veel aandachtvoor duurzame voorzieningen, zoals het gebruikvan zonne-energie, grondwarmte en hergebruikvan regenwater. In de gemeente Heusdensloegen ondernemers de handen ineen; er is eenglasvezelnetwerk gerealiseerd. Initiatieven diede Langstraat sterker en mooier maken.
THEMA: DOE HET ZELF
5
DichterbijDE LANGSTRAAT
8 Glasnet Heusdenoperationeel
10 Duurzaam (ver)bouwen18 Ledencertificaat wordt
Rabobank Certificaat22 Ruimte voor Ideeën28 Annemarie van Gaal over
de drie financiële R-en
WONINGMARKT
14 Verhuizen of verbouwen?RABO JEUGDFONDS
21 Jeugd wint geld voorschool en clubINFOGRAPHIC
26 AdministratieschoonmaakSPAREN
32 Levert uw spaargeld noggenoeg op?LEDENRAAD
36 Dubbelportret Ledenraad
RUBRIEKEN
2 Om de hoek6 Kort nieuws
16 Puzzel17 Verhuizen of verbouwen? Feiten en
cijfers31 Rabobank spekt de clubkas34 Red de winkel38 Ledenaanbiedingen39 Column Han Dieperink40 Tot slot
8
22
21 361558
Pas op voor pasfraude
KLANTON-DERZOEKOns klanttevredenheidsonderzoekloopt continu door en dat heeft deafgelopen periode opnieuw tot verbe-teracties geleid. Een voorbeeld: tijdenshet klantpanel kwam ter sprake dat dekosten voor het verlengen van eenhypotheek niet duidelijk vermeld staanop onze website. In overleg met Rabo-bank Nederland is de betreffendeinformatie inmiddels aangepast. Opwww.rabobank.nl/delangstraat leest umeer recente verbeteringen in onzedienstverlening. Uw suggesties blijvenwelkom!
6 DE LANGSTRAAT
KORT
Ledenraad
LEDENBENOEMDAls lid van Rabobank De Langstraatwordt u vertegenwoordigd door deLedenraad, bestaande uit dertig leden.
Zes van hen zijn medio decemberherbenoemd: Wilma vanLieshout uit Kaatsheuvel, Lia deWit uit Waalwijk, Anne de Bruijn
uit Sprang-Capelle, Ben Verbruggen uitWaalwijk, Guus van Es uit Loon op Zand enRob van den Besselaar uit Elshout.
Marcel van Hulten gaf aan wegens drukkewerkzaamheden niet herbenoembaar tezijn. Hij is opgevolgd door Wim van Kesseluit Drunen.
Wim is werkzaam bij een bedrijf in devoedingsmiddelenindustrie en is zeeractief in het buurt- en verenigingsleven.
Weten wie u vertegenwoordigt en wat deLedenraad voor u kan betekenen? Meerinformatie over de Ledenraad en deachtergrond van de dertig leden vindt uop onze site:www.rabobank.nl/delangstraat.
Helaas zijn recent enkele klantenvan onze bank geconfronteerdmet een forse diefstal van hunbetaal- en spaarrekening.
Graag informeren we over de trucs diecriminelen veel toepassen. In drukke win-kels werden de pincodes afgekeken, waar-na de klant werd afgeleid (trucs als ‘briefjevan vijf wisselen’ of iets laten vallen) en depas werd gerold. Vervolgens werd met debankpas en pincode een groot bedraggepind. Door goed opletten helpt u dit
soort situaties te voorkomen. Enkele tips: Geef meelezers geen kans. Scherm uwhand altijd goed af als u de code intoetst.Vraag mensen die te dichtbij staan gerustom afstand te nemen. Berg uw portemon-nee goed op; draag deze op het lichaam.Houd altijd zicht op uw portemonnee enpas. Schrijf uw pincode nergens op. Is uwbankpas toch gestolen? Neem zo snelmogelijk contact met ons op, zodat we uwpas kunnen blokkeren. Zet het nummervan de bank in uw (mobiele) telefoon.
Zestien dagen hockeyen in Den Haag
7
Na zestien jaar is het weer zover:het WK hockey vindt in Neder-land plaats! En het belooft eenevenement vol sportieve top-
prestaties te worden, met elke dag eenOranjewedstrijd van het heren- of dames-team. Beide ploegen spelen al jaren meein de wereldtop en ook dit WK zijn er me-
daillekansen voor Nederland, zeker mettalenten als Maartje Paumen en RobbertKemperman op het veld.Voor de Rabobank is het WK het volgendehoogtepunt in een lang en intensief part-nership met de KNHB, waarbij het hockeyzowel op topniveau als op verenigings-niveau overal in het land wordt gestimu-leerd. Kampioen worden in eigen land zoueen heel mooie bekroning van dezesamenwerking zijn.Benieuwd hoe onze hockeyers het gaandoen? Kijk dan van 31 mei t/m 15 juni naarde Rabobank Hockey World Cup 2014.
HET ACTUELE SPEELSCHEMA IS TE VINDEN OP
RABOBANKHOCKEYWORLDCUP2014.NL.
Korting voor leden
STABAT MATER
Traditiegetrouw programmeertTheater De Leest rond de passie-tijd het Stabat Mater, in de sfeer-volle Kerk aan de Haven in
Waalwijk. Op zondagmiddag 13 aprilwordt de versie van Pergolesi ten gehoregegeven door soliste Tania Kross, diespeciaal ter gelegenheid van deze vijfdeeditie van het Stabat Mater-concert inWaalwijk zal optreden. Ook worden vo-cale werken van onder meer Caccini enSchubert uitgevoerd. Als lid van RabobankDe Langstraat krijgt u € 3,50 korting op deentree (normaal € 23,50 / max. 6 kaarten).
VOER BIJ HET BESTELLEN VIA WWW.DELEEST.NL DE
CODE ACTIE RABOBANK IN; UW KORTING WORDT
AUTOMATISCH VERREKEND.
OPENINGSTIJDENFEESTDAGENOp 3 en 4 maart (carnaval) zijn
onze kantoren tot 17.00 uur
geopend, ons
klantencontactcentrum is tot
17.30 uur bereikbaar. Op 18
april (Goede Vrijdag) zijn we
geopend (beperkt
betalingsverkeer mogelijk), op
21 april (Pasen) en 26 april
(Koningsdag) zijn we gesloten.
Op 5 mei zijn onze kantoren
geopend, op 29 mei
(Hemelvaart) en 9 juni
(Pinksteren) zijn we gesloten.
CLUB VAN TEUN VOOR VERENIGINGENEind november kwamen ver-
tegenwoordigers van circa
vijftig verenigingen uit de
Langstraat bijeen tijdens ‘de
dag van Teun’, een initiatief dat
ondersteund werd door het
Stimuleringsfonds. Doel van de
bijeenkomst was het samen-
brengen van verenigingen, om
de continuïteit van het ver-
enigingsleven in de Langstraat
te versterken. Er werden ver-
bindingen gelegd, discussies
gevoerd en veel aanwezigen
willen een vervolg.
SCHOOLBIEBGEOPENDIn 2012 beloonde het Rabo
Jeugdfonds het plan van de
leerlingen van basisschool
Villa Vlinderhof in Waalwijk –
een eigen schoolbibliotheek –
met een mooi geldbedrag. Op
5 februari jl. is de schoolbiblio-
theek officieel geopend door
kinderboekenschrijver (én
Rabo Jeugdfonds-jurylid) Paul
van Loon. Kijk voor een filmpje
van de feestelijke opening op
www.rabobank.nl/delangstraat
1558
COÖPERATIE
8 DE LANGSTRAAT
GLASNET HEUSDEN
Van, voor en doorondernemersSinds enkele weken zijn ruim vijftig bedrijven in degemeente Heusden aangesloten op een nieuwglasvezelnet. Voor de realisatie en het toekomstigebeheer richtten ze een eigen coöperatie op. TEKST: STAPS TEKST EN COMMUNICATIE FOTO'S: IMAGE&MOTION
W ie bedrijvenpark Het Hoog inNieuwkuijk oprijdt, valt direct ophoe verzorgd het bedrijvenparkeruit ziet. Het is mede te danken
aan de inzet van parkmanager François van Son,die zijn diensten sinds 2007 aanbiedt aan HetHoog en andere bedrijventerreinen in de regioen elders in het land. “We ontzorgen onder-nemers bij allerlei praktische zaken, van beveili-ging tot collectieve inkoop van bijvoorbeeldstroom en telefoondiensten. Op enig momentbespeurden we bij ondernemers in de gemeenteHeusden, gevestigd op onder meer Groenewouden Nassaulaan, de behoefte aan een glasvezel-net. Voordeel van glasvezel is een supersnelleinternetverbinding en ook is een besparing vankosten mogelijk. Samen met Stichting Park-management Heusden en een onafhankelijkadviseur onderzochten we de haalbaarheid vaneen eigen glasvezelnetwerk, daarbij gesteunddoor de gemeente.” Er werd een werkgroepgevormd, met daarin vertegenwoordigers van
ieder bedrijventerrein. Ook gepensioneerdondernemer Mart Verboord nam als voorzittervan de VVE Bedrijvenpark Het Hoog zitting in dewerkgroep.
GEEN WINSTOOGMERK Mart: “De uit-komst van het haalbaarheidsonderzoek waspositief; in het voorjaar van 2012 besloten weconcretere stappen te gaan maken. Uitgangs-punt was een coöperatieve gedachte: een net-werk van, voor en door ondernemers, onafhan-kelijk en zonder winstoogmerk. Om nu en in detoekomst niet afhankelijk te zijn van commer-ciële telecomaanbieders richtten we de Coöpe-ratieve Vereniging Glasnet Heusden op. Inseptember 2012 organiseerden we een bijeen-komst voor alle ondernemers van de Heusdensebedrijventerreinen.” François: “In totaal tellende bedrijvenparken ongeveer driehonderdbedrijven. We hadden circa 75 deelnemers no-dig om het businessmodel rond te krijgen.” Alsnel haakten vijftig ondernemers aan, daarna
François van Son (r) en
Mart Verboord zijn
mede-initiatiefnemers van
het glasvezelnetwerk op
de bedrijvenparken Het
Hoog, Nassaulaan,
Nieuwkuijk, Meeuwaert en
Groenewoud.
OVER GLASVEZELDe hoeveelheid data
die wordt verstuurd,
groeit snel en oude
(koperen) netwerken
lopen tegen de beper-
kingen van hun capaci-
teit aan. Glasvezel is
een buigzame en ster-
ke kabel van samen-
geperst glas. Via glas-
vezel worden digitale
signalen verzonden
door middel van laser-
licht, een techniek die
supersnelle verbin-
dingen mogelijk maakt
en grote hoeveelheden
data kan verwerken.
Glasvezel maakt bellen
en beveiliging via inter-
net mogelijk, evenals
het snel uitwisselen van
grote bestanden en
nog veel meer.
9
stokte het aantal aanmeldingen. Mart: “Debedrijventerreinen tellen relatief veel kleinereondernemingen en sommigen van hen vondende stap nu nog iets te groot. Het was daardoorspannend of het project doorgang kon vinden.Door wat aanpassingen én omdat enkele deel-nemers besloten om meer aansluitingen af tenemen, kwamen we alsnog uit op een totaal van65 deelnemers.”
DOORZETTERS “Dankzij meerdere door-zetters en ook de gemeente Heusden vond hetproject doorgang”, aldus François. “Ook eencompliment voor de wijze hoe de Rabobank definancieringsaanvraag van de coöperatie inoprichting heeft opgepakt.” Mart lacht: “Dat wenet als Rabobank een coöperatie zijn, heeftongetwijfeld geholpen.” In de zomer van 2013stonden alle seinen op groen. Direct na dezomervakantie ging de aanleg van het netwerkvan start. Ruim 18 kilometer is er gegraven om
de bedrijventerreinen te voorzien van eenglasvezelnetwerk, dat werd aangesloten opbestaande netwerken in Waalwijk. De beoogdeopleverdatum van 1 januari is net niet gehaald,maar inmiddels is het glasnet operationeel.
TECHNIEK VAN DE TOEKOMST Om hetbeheer van het netwerk ook in de toekomst teborgen, is de coöperatie gekoppeld aan deStichting Parkmanagement Heusden. Uiteraardhopen de initiatiefnemers dat in de nabijetoekomst alsnog meer ondernemers devoordelen inzien en zich laten aansluiten op hetnet dat inmiddels (vaak vlak) voor hun deur ligt.In de toekomst sluiten ze daarnaastaansluitingen van ondernemers in de kern vanDrunen niet uit. François: “De kabels liggendwars door het centrum, dus het is zekermogelijk. Hoe meer deelnemers, hoe lager deabonnementskosten per aansluiting. Glasvezelis de techniek van de toekomst.”
WWW.GLASNETHEUS-
DEN.NL
1558
Wat is mogelijk?
Verken snel en makke-
lijk zelf uw besparings-
mogelijkheden. Kijk op
verbeteruwhuis.nl.
Beantwoord zes vragen
en zie hoe comfortabel
en energiezuinig uw
huis is. Ontdek hoe u
uw woning comforta-
beler en zuiniger kunt
maken. Vind bespa-
ringen en kijk of u in
aanmerking komt voor
subsidies.
ENERGIEBESPARING
11
SPAREN OF INVESTEREN?
Maak uwhuis zuinigInvesteren in een energiezuinige woning is goedvoor het milieu én financieel interessant. Vaak leverthet meer rendement op dan een spaarrekening. TEKST: JOS LEIJEN FOTO'S: IMD STUDIO, ISTOCK
De energierekening maakt eenfors deel uit van uw woonlasten.Vooral oudere woningen zijnvaak “lek”; veel warmte gaatverloren door kieren, slechteisolatie, enkel glas en ver-
ouderde installaties. Het goede nieuws is dat uzelf veel kunt (laten) doen om de energiereke-ning omlaag te brengen. En veel maatregelenkosten minder dan ze opbrengen. Anke van Hal is hoogleraar Duurzame Bouw enOntwikkeling bij de Nyenrode Business Univer-siteit. ‘Er zijn volop mogelijkheden om wonin-gen te verbeteren’, zegt zij. ‘Wij hanteren altijdde trias energetica: drie stappen om hetenergieverbruik omlaag te brengen. De eerstestap is verbeteren van de isolatie, zodat hetminder energie kost om de woning te verwar-men of te koelen. Daarna kijken we naar moge-lijkheden om iets te doen met duurzame ener-gie, zoals zonnepanelen of een zonneboiler. Tot15
58
De panelen liggen op het
platte dak: ‘Deze oplossing
vinden wij fraaier.’
12 DE LANGSTRAAT
‘Veel energiebesparendemaatregelen leveren meergeld op dan dat ze kosten'
slot kun je installaties verbeteren of vervangen,zoals een hr-ketel of lagetemperatuurverwar-ming.’
DUBBEL DUURZAAM Welke maatrege-
len het meest effectief zijn, verschilt per woning.De website meermetminder.nl geeft een indica-tie van besparingen die haalbaar zijn. Zo scheelteen geïsoleerd dak al snel 780 m3 gas. Bij eengemiddelde gasprijs van 65 cent per m3 be-spaart u dan 507 euro per jaar. U kunt hierbijoverwegen duurzaam isolatiemateriaal te ge-bruiken, zoals vlas. Dan bent u dubbel duur-zaam bezig. Andere manieren om uw woning teisoleren zijn gevel- en spouwmuurisolatie, hetisoleren van de vloer en het plaatsen van dubbelglas. Met extra isolerend hr++-glas kunt u perjaar honderden euro’s op energie besparen.
LET THE SUN SHINE Is uw woning goed
geïsoleerd, dan kunt u overwegen uw eigenenergie op te wekken. Zonne-energie is hierbijde meest voor de hand liggende optie, aldusHans van den Boom, sectormanager DuurzameEnergie bij de Rabobank. ‘De kostprijs van depanelen is fors gedaald. Omdat je mag salderenmet je eigen stroomverbruik is het ook zondersubsidie gewoon goed voor je portemonnee. PerkWh zonnestroom bespaart een particuliergemiddeld 22 cent. Je verdient je investeringbinnen tien jaar terug en de panelen gaan meerdan twintig jaar mee.’ Zonne-energie krijgt naar verwachting eenextra impuls voor collectieve initiatieven doorhet Energieakkoord Duurzame Ontwikkeling,dat in augustus is getekend. Voor overtolligestroom die u opwekt en teruglevert aan hetenergienet, ontvangt u een vergoeding van uwenergiebedrijf, maar u betaalt hierover ookenergiebelasting. Die belasting gaat omlaag van11,6 cent naar 4,1 cent per kWh. Deelnemersbinnen een zogeheten postcoderoos kunnensamen investeren in zonnepanelen die zijbijvoorbeeld op een sporthal leggen. Van denBoom: ‘Hoe interessant dit uiteindelijk wordt,hangt af van de administratieve en technische
SPAREN OFBESPAREN?
Wat levert meer op? Een
spaarrekening of inves-
teren in energiebespa-
ring? De Standaard
Rekenmethode Rende-
menten van Milieu
Centraal geeft u ant-
woord. Het rendement
van bijvoorbeeld dak-
isolatie is volgens deze
methode vergelijkbaar
met een rente van 9 pro-
cent op een spaar-
rekening. Laat voor een
specifiek advies voor uw
woning een Maatwerk-
advies energiebesparing
opstellen. Kies altijd een
adviseur met een zoge-
heten Beoordelings-
richtlijn (BRL) 9500-02-
certificaat.
Alain Maasdam toont Louis
Spierings (r) de opbrengsten
van diens zonnepanelen.
13
vereisten. Het mag niet te ingewikkeld worden,dan haken mensen af.’
RENDEMENT Louis en Mirjam Spierings
uit Waalwijk lieten in het voorjaar van 2013zonnepanelen plaatsen op hun woning. Zekozen vooral uit milieuoogpunt voorzonnepanelen, besparen was niet hetbelangrijkste motief. Louis. “Er is veel verschilin kwaliteit van zonnepanelen. Wij kozen vooreen systeem dat als Lego in elkaar is geklikt. Hetoogt mooier, is niet gevoelig voor blikseminslagén is mee te nemen als we ooit verhuizen.”Veertien panelen zijn geïnstalleerd op een platdak, gericht op het zuidwesten. Samen zijn zegoed voor een opbrengst van maximaal 3600kWh; een bomenrij die voor ochtendschaduwzorgt, drukt de opbrengst echter enigszins.“Zelfvoorzienend zijn we nog niet”, aldus Louis,die op elk moment via een app de opbrengst vanzijn systeem kan inzien. “We zitten na negenmaanden op een opbrengst van ruim 2100 kWh
en na technische verbeteringen die binnenkortworden uitgevoerd, zal het rendement stijgentot circa 3200 kWh. Met twee pubers in huis isons verbruik echter hoger. Maar: die 3200 kWhx 23 cent is een jaarlijkse besparing waar ikniets voor hoef te doen! De inschatting is dat weonze investering binnen acht of negen jaarhebben terugverdiend.”
ENERGIEBESPAARFONDS Investeren
in duurzaamheid kost geld, maar levert ook geldop (zie kader). Veel ingrepen hebben een beterrendement dan een spaarrekening. U kunt ookgeld lenen om uw woning energiezuiniger temaken. De Rabobank heeft samen met de ASNBank bijgedragen aan het Nationaal Energie-bespaarfonds van het Rijk. U kunt bij dit fondstegen aantrekkelijke voorwaarden leningen af-sluiten van 2.500 tot 25.000 euro om uw huis teverbeteren.
1558
WONINGMARKT
14 DE LANGSTRAAT
ALS UW HUIS TE KLEIN IS
Verbouwen ofverhuizen?Een huis verkopen is lastiger dan enkele jarengeleden. Huizenbezitters die uit hun jasje zijngegroeid staan voor een dilemma: ga ik verhuizen of verbouwen? Een paar overwegingen. TEKST: JASPERIEN VAN WEERDT FOTO'S: MARTIJN DE KRUIJF
1 IS VERHUIZEN ECHT NOOD-ZAKELIJK? De keuze om teverhuizen of te verbouwen begint metde vraag waarom uw huidige woning
niet meer aan uw wensen voldoet. Kunt of wilt uniet in uw huidige omgeving blijven wonen, danis de keuze voor verhuizen snel gemaakt. Maarsoms kunt u door middel van een aantal aan-passingen uw woning verbeteren of vergroten.Verbouwen is meestal goedkoper dan een nieuwhuis kopen en inrichten.
2 IS VERBOUWEN WEL EEN OPTIE?
Voor een aantal verbouwingen hebt u een ver-gunning nodig. Dit geldt vooral voor verbou-wingen aan de voorkant van de woning. Op dewebsite omgevingsloket.nl kunt u checken of ditvoor u het geval is. De gemeente moet binnenacht weken een besluit nemen over uw vergun-ningaanvraag. Buren hebben daarna nog zesweken de tijd om bezwaar te maken. Bij ingrij-pende verbouwingen zijn de termijnen langer.
3 WAT BETEKENT VERBOUWENVOOR MIJN MAANDLASTEN? Het isverstandig om bij verbouwingen eerst eenbegroting te maken, eventueel met hulp van eenarchitect of een bouwkundig bureau. HansAndré de la Porte, woordvoerder van deVereniging Eigen Huis, adviseert om minimaal10 procent in te calculeren voor onvoorzienekosten. Anne-Mieke Zijlmans, FinancieelAdviseur Particulieren bij Rabobank DeLangstraat, tipt: “Ik adviseer mensen altijd omeerst een inkomsten- en uitgavenplaatje temaken: passen de plannen echt in het budget?Daarbij is het online Rabobank Hypotheek-dossier erg handig, het helpt om de financiëlesituatie goed door te nemen. Met de RaboWoonlasten Calculator zijn de gevolgen van eenverbouwing voor de maandlasten te berekenen.Wilt u de verbouwing financieren via eentweede hypotheek, dan brengt dit ook kostenmet zich mee voor onder meer de bemiddelingen de notaris.”
Kunt u uw woonwensen
realiseren met een
verbouwing? Of is
verhuizen een betere
optie?
HANDIGEWEBSITESDe Rabo Woonlasten
Calculator berekent de
gevolgen van een
verbouwing of ver-
huizing voor uw
maandlasten. Kijk op
http://rabo.nl/2zbyb.
De verbouwscan van
de Vereniging Eigen
Huis geeft een indicatie
van de kosten en baten
van een verbouwing:
www.eigenhuis.nl/tools
/verbouwscan
15
4 WAT KOST VERHUIZEN? Naast deaankoopkosten van uw nieuwe woning, moet ubij een verhuizing ook rekening houden metkosten voor de financiering, de verhuizing en deinrichting van uw huis en tuin. Daarnaast is hetbelangrijk om na te gaan voor welke prijs u uwhuis denkt te kunnen verkopen en of ereventueel een restschuld overblijft. Bij hetkadaster kunt u een overzicht opvragen van derecente aankoopprijzen van woningen in uwpostcodegebied. Vanwege de onzekerheid op dehuizenmarkt is het verstandig eerst uw oudehuis te verkopen voor u een nieuwe woningkoopt. Anne-Mieke: “De meeste mensen kiezenhiervoor. Is het niet haalbaar om eerst uwwoning te verkopen, informeer dan naar demogelijkheden voor een overbruggingshypo-theek. Dat is een tijdelijke lening waarmee u deperiode kunt “overbruggen” tot uw oude huis isverkocht. U mag de rente over beide woningenenkele jaren aftrekken.”
5 WAT LEVERT EEN VERBOUWING OP?Een verbouwing kan de waarde van uw woningverhogen, maar de kans is groot dat u deinvestering niet volledig terugverdient.Verbouwingen die extra leefruimte creëren,zoals de omvorming van een bergzolder naareen woonzolder, voegen volgens Hans André dela Porte meer waarde toe dan bijvoorbeeld deaanleg van een designkeuken. Achterstalligonderhoud adviseert hij altijd aan te pakken,want een slecht onderhouden woning is lastig teverkopen. ‘Overige verbouwingen moet u vooraldoen voor uw eigen woongenot, want hetgeïnvesteerde bedrag haalt u er vrijwel nooithelemaal uit.’
DOE DE TEST:
HTTP://RABO.NL/B9I2U
1558
ZWEEDS RAADSELDe omschrijvingen van de puzzelwoorden staan in devakjes aangegeven. De pijl geeft aan waar u hetwoord moet invullen. De letters in de vakjes met decijfers 1 tot en met 7 vormen samen de oplossing.
Onder de goede inzendingen verloten we 5 keer 2kaarten voor de voorstelling van Pater Moeskroen(normale prijs €19,00) in Sociaal Cultureel CentrumDen Bolder te Waspik op 12 april 2014.
16 DE LANGSTRAAT
PUZZEL
OplossingStuur uw oplossing uiterlijk
22 maart 2014 naar:
bank.nl of per post naar
Rabobank De Langstraat,
antwoordnummer 23, 5140 VB
Waalwijk.
Maak kans op2 kaarten voor de voorstelling
van Pater Moeskroen
Twijfelt u nog of u gaat verbouwen of verhuizen?Deze feiten en cijfers helpen u op weg bij het makenvan een keuze. (BRONNEN: NVM, TIASNIMBAS BUSINESS SCHOOL, CBS, VERENIGING EIGEN HUIS) TEKST: JASPERIEN VAN WEERDT
159 DAGEN STOND DE GEMIDDELDE
WONING IN NEDERLAND IN HET DERDE
KWARTAAL VAN 2013 TE KOOP. ///
VROUWEN SCHATTEN DE VERKOOPTIJD
VAN HUN WONING LANGER IN DAN
MANNEN. /// WONINGEN MET EEN
ENERGIELABEL WORDEN GEMIDDELD 100
DAGEN EERDER VERKOCHT. /// DE MEEST
ENERGIEZUINIGE WONINGEN (LABEL A OF
B) LEVEREN BIJ VERKOOP 3,8% MEER OP
DAN WONINGEN MET EEN LAGER
ENERGIELABEL. /// VOOR WONING-
ONDERHOUD MOET U VOLGENS DE
VERENIGING EIGEN HUIS REKENEN OP
CIRCA 300 EURO PER MAAND.17
FACTS &FIGURES
1558
Rabobank Ledencertificaten zijn nu Rabobank Certificaten. Hetverschil: ze zijn vrij verhandelbaar voor iedereen. Wat is erveranderd en hoe werkt het? TEKST: RABOBANK FOTO'S: HOLLANDSE HOOGTE/EDWIN WALVISCH
Ledencertificaatwordt RabobankCertificaat
H et Rabobank Ledencertificaat is nietmeer exclusief voor leden beschik-baar. Rabobank Ledencertificaten zijnsinds 27 januari 2014 genoteerd aan
Euronext Amsterdam. De naam is gewijzigd inRabobank Certificaat. Iedereen kan nu dagelijkscertificaten op de beurs aan- en verkopen.Rabobank beoogt ieder kwartaal een vergoe-ding te betalen op Rabobank Certificaten. Deminimum beoogde vergoeding is gestegen van5,2 procent naar 6,5 procent per jaar metals eerste betaaldag 29 maart 2014. [De waardevan uw beleggingen kan fluctueren. In hetverleden behaalde resultaten bieden geengarantie voor de toekomst.]
WAT ZIJN DE RISICO’S? Het Rabobank
Certificaat is een achtergesteld beleggings-product dat verhandeld wordt op de beurs. Erzijn dus risico’s aan verbonden. De koersschommelt, net als bij andere instrumentendie genoteerd zijn op de beurs. Als er weinig
vraag is, kan het zijn dat u uw certificatenverkoopt tegen een lagere koers dan waartegenu deze heeft gekocht. Omgekeerd kan ook: bijveel vraag stijgt de koers. Daarnaast zijn erandere risico’s. Het kan bijvoorbeeld zijn dat debank geen of onvoldoende winst maakt, zodatde Rabobank de beoogde vergoedingen niet ofslechts gedeeltelijk uitbetaalt. Een niet uit-gekeerde vergoeding wordt later niet alsnoguitbetaald. En mocht de bank failliet gaan, dan isde kans groot dat de certificaathouder, gezienhet achterstelde karakter van de RabobankCertificaten, zijn inleg kwijtraakt.
IS HET RABOBANK CERTIFICAAT
IETS VOOR MIJ? De Rabobank is wereldwijdeen van de veiligste banken. De verwachting isdaarom dat ook onder de nieuwe naamRabobank Certificaten een degelijke beleggingzullen blijken te zijn. Dat betekent echter nietdat u zomaar moet instappen. De risico’s vanRabobank Certificaten moeten bekend zijn en u
BELEGGEN
18 DE LANGSTRAAT
NOTERING AAN EURONEXT AMSTERDAM
MEER WETEN?
HTTP://RABO.NL/955ZS
19
Iedereen kannu handelenin RabobankCertificaten
1558
MEER WETEN?Voor meer en actuele
informatie, waaronder het
prospectus d.d. 17 decem-
ber 2013 met daarin het
volledige overzicht van
voorwaarden en risico’s,
kijkt u op
www.rabobank.nl/
certificaten.
moet ermee kunnen omgaan en niet wakkerliggen van koersschommelingen. Het RabobankCertificaat is ook niet geschikt voor iemand diespaart voor een bepaald doel: op het momentdat het geld nodig is, zou de koers lager kunnenzijn dan verwacht, waardoor het benodigdebedrag dan niet beschikbaar is. Het RabobankCertificaat is een beleggingsproduct om oplange termijn vermogen op te bouwen. Daar-naast is het bij beleggen belangrijk om nietalle eieren in één mandje te stoppen, maar omrisico’s te spreiden.
WAAROM ZIJN DE RABOBANK
CERTIFICATEN NIET MEER EXCLUSIEFVOOR LEDEN VERKRIJGBAAR? Denotering aan Euronext Amsterdam stimuleertde verhandelbaarheid van de Rabobank Cer-tificaten. De Rabobank Certificaten zijn nu be-schikbaar voor alle beleggers, waaronderook institutionele beleggers, bij wie de interessein Rabobank papier zoals Rabobank Certifica-ten groot is. Rabobank Ledencertificaten is eenbelegging gebleken die beleggers langetijd vasthouden met als gevolg dat er regelmatigsprake was van een lage vraag en eenlaag aanbod. Een toename in vraag en aanbodkan beter worden opgevangen door eenbredere markt.
Het Rabobank Certificaat is
een achtergesteld
beleggingsproduct dat
verhandeld wordt op de
beurs. Er zijn dus risico’s aan
verbonden.
DISCLAIMER Iedere lokale Rabobank en de andere onderdelen van de Rabobank
Groep die als beleggingsonderneming zijn aan te merken, zijn als
zodanig geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te
Amsterdam. De informatie in deze publicatie dient niet te worden
opgevat als een aanbod en evenmin als een uitnodiging tot het doen van
een aanbod tot het kopen of verkopen van financiële instrumenten en is
ook niet bedoeld om enig recht of verplichting te creëren. Het
gebruikmaken van de informatie geschiedt dan ook geheel op eigen
risico. De in deze publicatie opgenomen informatie is geen expliciete of
impliciete beleggingsaanbeveling en kan op ieder moment zonder
verdere aankondiging worden gewijzigd.
Deze publicatie is geen prospectus of informatiememorandum.
Beslissingen om te beleggen in Rabobank Certificaten moeten worden
gebaseerd op de volledige beschrijving van voorwaarden en risico’s die
van toepassing zijn op Rabobank Certificaten zoals opgenomen in het
prospectus inzake ‘Admission to listing and trading on NYSE Euronext in
Amsterdam of up to 237,961,365 Rabobank Certificates with a nominal
amount of €25.00 each’ d.d. 17 december 2013 dat kosteloos
verkrijgbaar is op www.rabobank.nl/certificaten, alsmede de meest
recente informatie over de Rabobank Groep en de meest recente
Nederlandse staatsleningen. U dient zelf na te gaan of een belegging in
Rabobank Certificaten in overeenstemming is met het voor u
vastgestelde doelrisicoprofiel. Rabobank Certificaten is een eigen
product van de Rabobank. Rabobank en/of de aan haar gelieerde
instellingen vervullen verschillende rollen bij het product Rabobank
Certificaten. Hierdoor kunnen belangenconflicten ontstaan tussen de
Rabobank Groep en beleggers in Rabobank Certificaten.
20 DE LANGSTRAAT
Het Rabobank Certificaat is eenbeleggingsproduct om op langetermijn vermogen op te bouwen
JEUGD WINT GELD TEKST: STAPS TEKST EN COMMUNICATIE FOTO: IMAGE&MOTION
De 33 leerlingen van OBS De Start inDe Moer waren aan het rekenen, toenPaul van Loon plots voor hun neusstond, met fantastisch nieuws: hun
inzending aan het Rabo Jeugdfonds wordtbeloond met een cheque van 5.000 euro. Ryan(10): “We willen het lokaal waar we overblijven,wereldoriëntatie en verkeersles krijgen enknutselen véél gezelliger maken. Met zitzakken,boekenkasten en een discobol.” Anouk: “Enkamerschermen, zodat je rustiger kunt werken.Het is er nu erg rommelig.” Alle leerlingenwerkten mee aan een plakboek, dat tot eenheuse app werd verwerkt.
Ook de leerlingen van OBS De Touwladder inKaatsheuvel kunnen hun wens realiseren: eenschoolbibliotheek. Juf Wieke van groep 8 vertelt:“Al heel lang willen we een bieb, dat zien we alseen meerwaarde.” Maud (11): “Alle leerlingenhebben een bladzijde voor het boek gemaakt. Ikschreef hoe graag ik leuke boeken en kleurrijke
boekenkasten wil en maakte er een tekeningbij.” De vijfjarige Sophie Vaessen stuurdehelemaal alleen een idee in: een groente-, fruit-en bloementuin bij haar nieuwgebouwde school,de Juliana van Stolbergschool in Waalwijk. Methulp van haar ouders stak ze vele uurtjes in eenprachtige kijkdoos. “Ik houd van bloemen”,vertelt Sophie. “In de nieuwe tuin kunnen wezien hoe dingen groeien. Ik ben héél blij!”
Waar de basisscholen de plannen nogmoeten realiseren, maken de jongens van deselectiegroep van Turn- en Dansvereniging SHJin Drunen al gebruik van hun prijs. De chequevan 2.500 euro is besteed aan drieturntoestellen: een plankoline, een vangblok eneen zogenaamd ‘voltigebok’. Het filmpje waarinde kinderen vertelden hoe hard ze dematerialen nodig hadden, overtuigde de jurydirect. De heren geven enthousiast eendemonstratie. “Het ‘flanken’ gaat al best goed”,aldus Lucas (8). Winnaars: nogmaals proficiat!
RABOJEUGDFONDSKinderen uit de
Langstraat mochten
ideeën inleveren voor
hun wijk, vereniging of
school. De jury van het
Rabo Jeugdfonds –
kinderboekenschrijver
Paul van Loon,
profvoetballer Frank
van Mosselveld en
Efteling directielid Olaf
Vugts – beoordeelde
bijna veertig inzen-
dingen. Er zijn vier
cheques uitgereikt, met
een totale waarde van
15.000 euro.
RABO JEUGDFONDS
21
1558
Per 1 maart sluit Rabobank De Langstraat haar kantoren inWaspik en Loon op Zand. Om de panden een goede bestemming te
geven, initieerde de bank het project ‘Ruimte voor Ideeën’. TEKST: STAPS TEKST EN COMMUNICATIE FOTO'S: IMAGE&MOTION
Ruimte voorIdeeën
Twee Rabobank-kantoren dicht, dat isuiteraard geen besluit dat lichtzinnigis genomen. Peter Konijnenburg,directievoorzitter Rabobank DeLangstraat benadrukt: “Het was echtniet meer verantwoord om deze
kantoren open te houden. De basisvoorzieningen,zoals de geldautomaten, blijven uiteraardaanwezig. Onze wens is dat beide gebouwen eengoede bestemming krijgen, om zo samen deLangstraat sterker te maken.”
55 VOORSTELLEN In oktober 2013 ging het traject van
start, met twee kick-off bijeenkomsten in Waspik en Loon opZand. Inwoners, ondernemers en anderen die zich bij dekernen betrokken voelen, werden uitgenodigd ideeën aan tedragen voor een nieuwe bestemming van de vrijkomendepanden. Glenn van der Vleuten van 360°rond organiseert enbegeleidt het project, dat de naam ‘Ruimte voor Ideeën’kreeg. Hij vertelt: “Er zijn maar liefst 55 voorstelleningeleverd! Variërend van een suggestie tot compleetuitgewerkte businessplannen. Een fantastisch resultaat, waar
‘INITIATIEF METUITSLUITENDWINNAARS’Niet eerder nam een
lokale Rabobank het
initiatief om inwoners
een hoofdrol te geven
bij de herbestemming
van kantoren.
we uiteraard erg blij mee waren. Met al dieideeën zijn we aan de slag gegaan.”
LEDENRAAD DENKT MEE Om alle
inzendingen zorgvuldig en eenvoudig te kunnenbeoordelen, werden vooraf duidelijke criteriaopgesteld. De Ledenraad van Rabobank DeLangstraat werd nadrukkelijk bij dat procesbetrokken. “De leden van de Ledenraad wetenwat er speelt in de Langstraat. Ze zijn eenbelangrijke schakel tussen de bank en de lokalesamenleving en vormden daarom een
waardevol klankbord in dit project.” Namens de Ledenraad isLous Hannema uit Kaatsheuvel een van de mensen diemeedacht over de criteria. Hij vertelt: “Het is erg waardevoldat dit initiatief van de bank iets teweegbrengt in desamenleving. Maar, de gemeenschap kijkt ook kritisch mee.Het is in die zin een kwetsbaar project. Als Ledenraad werdbij aanvang om onze mening gevraagd en dat waarderen wezeer. We vinden het belangrijk dat initiatieven nietconcurrerend zijn met gevestigde plaatselijke activiteiten, hetmoet onderscheidend zijn. Uiteraard dienen de plannen
INTERVIEW
22 DE LANGSTRAAT
ParticipatieZowel in Waspik als in
Loon op Zand werd
een opvallende ‘broed-
plaats’ ingericht, waar
initiatiefnemers,
coaches en andere
partijen elkaar konden
treffen. Glenn van der
Vleuten (foto): “Ruimte
voor Ideeën is hét
schoolvoorbeeld van
participatie. Gaande-
weg hebben veel
mensen hulp aange-
boden vanuit een op-
rechte betrokkenheid.”
1558
Lous Hannema dacht als lid
van de Ledenraad mee over
de te stellen criteria. “Het
project is een waardevol
initiatief, waar tegelijkertijd
kritisch naar wordt
gekeken.”
realistisch en levensvatbaar te zijn op de langere termijn; depanden mogen beslist niet verloederen.” Glenn: “Tijdens deeerste bijeenkomst met de Ledenraad gaf één opmerking aanhoe betrokken men is en hoezeer het coöperatiefgedachtengoed leeft: ‘De panden zijn bij elkaar gebracht dooronze ouders en grootouders’. Zeer veelzeggend.”
IDEEEN WERDEN CONCEPTEN Met alle inzenders werd
gesproken, om vervolgens de plannen te filteren tot haalbareideeën. Glenn en zijn mede-coaches werden overal hartelijkontvangen. “Mensen in Loon op Zand en Waspik zijn echtenorm gastvrij. Dat zegt iets over de kwaliteit van desamenleving.” Een belangrijke vraag die Glenn en zijnmede-coaches iedereen stelden was ‘Ga je dit zelf doen? Of ishet een idee dat iemand anders moet gaan uitvoeren?’.
Glenn: “Waar nodig, is bijgestuurd, waar mogelijk legdenwe verbindingen. We gingen na waar er overlap tussenplannen was en stimuleerden samenwerking. Dat heeft ertoegeleid dat er verschillende suggesties en plannen ofelementen daarvan zijn samengevoegd, waardoor conceptenontstonden.”
Vanaf oktober tot nu is een intensief traject afgelegd, eris behoorlijk wat gevraagd van de deelnemers. “Dat moetook”, vindt Glenn. “Door druk op de ketel blijven de besteplannen over. Je kunt wel een goed idee hebben, maar je
moet vooral ook ondernemer zijn of kunnen worden. Het isimmers de intentie om een duurzame relatie aan te gaan.”
TIEN NOMINATIES Uiteindelijk werden tien plannen
genomineerd; vier in Waspik en zes in Loon op Zand. Tienplannen met een zeer gevarieerd karakter. In Waspik wilmode-onderneemster Anneloes van de Mosselaar eencombiwinkel opstarten, sport- en dansinstructrice DaphneJoosen zet in op een sportclub ‘nieuwe stijl’, Ingrid Holmanwil in samenwerking met andere partijen een plein voorondernemen, cultuur en zorg opzetten en het duo JuditBaijens en Suzanne Verschure is van plan een tearoom annexwinkel te starten voor en door mensen met eenverstandelijke beperking.
In Loon op Zand willen Willem en Bram Peters-Schramazich richten op zorg voor jeugd en jongeren, de ervaren kokNico Serfaes droomt van een lunchroom met in de keuken enbediening mensen met een beperking en Cisca Boermans,Diny van Gastel, Marijke Vink en Sophie Drenth hebben metz’n vieren het idee voor een opslag- en verkooppunt vantweedehands boeken uitgewerkt. Coach Anneke van Opstalwil met haar praktijk mensen de kunst van het leven weer
24 DE LANGSTRAAT
‘Wordt het een combi-winkel, sportschool of
lunchroom? Op 11 en 12maart wordt bekend
welke plannen de meestestemmen kregen.’
laten beleven, de vriendinnen Marleen van der Velden enSandrine de Meester dienden een voorstel in voor een sport-en bewegingscentrum met een sociaal karakter enondernemer Corné van Broekhoven is overtuigd van zijnbusinessplan voor een flexibele werk-, vergader- enontmoetingsplek.
STEMBUS Welke initiatieven gaan daadwerkelijk in de
Rabobank-kantoren gerealiseerd worden? Alle inwoners vanLoon op Zand en het aangrenzende De Moer en Waspik en ’sGravenmoer (postcodes 5165, 5175, 5176 en 5109 – red.)mochten erover beslissen, door in de maand februari hunstem uit te brengen. Peter Konijnenburg: “We vinden hetbelangrijk dat de plannen draagkracht hebben, het laatstewoord is daarom aan de gemeenschap.” Vanaf half januari isdoor de tien genomineerden stevig en soms op zeer creatievewijze campagne gevoerd, met de inzet van onder meer flyers,posters, websites, social media en informatiebijeenkomsten.Op het moment dat deze Dichterbij wordt verspreid, zijn destembussen nét gesloten; onder toezicht van notarissen, diezelf ook uit de betrokken kernen komen, worden allestemmen geteld. De kandidaten die de afgelopen maandenhard werkten aan de uitwerking van hun ideeën, moeten nogeven geduld hebben. Op dinsdag 11 maart wordt tijdens eenfeestelijke slotbijeenkomst in Loon op Zand bekendgemaaktwelk initiatief de meeste stemmen verkreeg en dusgerealiseerd mag gaan worden. Op woensdag 12 maart horende kandidaten in Waspik op wiens idee het meest is gestemd.Carola Geerts, manager Verkoop & Service bij Rabobank DeLangstraat, vindt het erg spannend. “Het hele traject isbijzonder, we hopen hiermee echt onze doelen te bereiken:het lokale welzijn bevorderen, samen met de inwoners vande kernen. We zijn nú al trots dit tot stand te hebbengebracht, het is in korte tijd ontzettend gaan leven.”
WINNAARS ‘Ruimte voor Ideeën’ heeft wel wat weg van
de populaire talentenshows op tv. Gaandeweg vallenkandidaten af, er wordt intensief gecoacht, alleen de bestenhalen de finale. Maar er kan er maar één de winnaar zijn.“Een mooie vergelijking”, lacht Glenn. “Frappant is, dat denummers twee en drie van een talentenshow vaak net zosuccesvol blijken als de winnaar. Er zal in ‘Ruimte voorIdeeën’ dan ook geen sprake zijn van winnaars en zeker nietvan verliezers. Alle deelnemers hebben zich nu zo enorm
MEER INFOInformatie over de
slotbijeenkomsten op
11 en 12 maart
www.ruimtevoor-
ideeen.org
ingezet, die willen dóór met hun plannen. Dus als ze op 11 of12 maart niet de sleutel van het Rabo-pand krijgenuitgereikt, zullen ze het initiatief elders gaan uitwerken. Datmaakt dat dit project uitsluitend winnaars kent: RabobankDe Langstraat, die een bijdrage levert aan de leefbaarheid enbetrokkenheid in beide kernen en haar panden in goedehanden ziet komen, alle initiatiefnemers, de inwoners vanWaspik en Loon op Zand die een nieuwe voorziening krijgenwaar ze zelf helemaal achter staan én mogelijk anderepartijen die bijvoorbeeld alsnog hun leegstaande pandeningevuld zien worden. Als we met trots terug kunnen kijkenop wat er staat, is ‘Ruimte voor Ideeën’ wat ons betreft meerdan geslaagd.”
25
1558
1558
Zakenvrouw Annemarie van Gaal (51) geeft in haar boeken,columns en in het televisieprogramma Een dubbeltje op zijn kanthandvatten voor een financieel stabiel leven. Hoe bereik je dierust, regelmaat en reinheid in je financiële huishouding? TEKST: SUUS RUIS FOTO'S: MARK KOHN
‘Er valt altijd weliets te besparen’
W at is de belangrijkste tip die jekunt geven aan mensen diemeer geld tot hun beschikkingwillen hebben?
‘Extra geld kun je op twee manieren krijgen: ermoet ofwel meer binnenkomen, of je moet min-der uitgeven. Om meer inkomsten te genereren,zou je meer uren kunnen gaan werken. Of als jein de stad woont, kun je overwegen om eenkamer te verhuren. Check ook goed bij deBelastingdienst of je wellicht recht hebt optoeslagen. Geld besparen is echt in alle gevallenmogelijk. Mensen zeggen vaak dat ze écht ner-gens meer op kunnen besparen, maar ik vindaltijd wel iets.’
In welke hoek bijvoorbeeld?
‘Er is vaak nog te besparen op zaken alszorgverzekering, energie en auto. Er zijn tegen-woordig veel sites waarop je kosten van dediverse leveranciers kunt vergelijken. Kijk ookkritisch naar je abonnementen; is die sport-
school of televisiegids echt nodig? Veel abon-nementen zijn vandaag de dag maandelijksopzegbaar. En als je het zelf zwaar hebt, kun jede automatische incasso’s van goede doelenbeter stopzetten, in ieder geval tot je er zelfweer bovenop bent.’
Wat is de beste manier om orde te
scheppen in je financiën? ‘Allereerst moet je de balans opmaken. Dus inkaart brengen wat er maandelijks binnenkomt,maar ook heel precies en volledig al je kostenopschrijven. Hierin moet je eerlijk zijn, en wer-kelijk álles meenemen. Maak ook een schulden-overzicht van alle schulden, leningen ofbetalingsregelingen die je hebt. Schrijf achterelke schuld wat de looptijd is. Als je alles voorjezelf op een rijtje hebt, ga je een kasboek bij-houden, waarin je alles wat je uitgeeft, noteert.Zo krijg je een goed beeld van waar je geldprecies naartoe gaat en kun je kijken waar jenog op kunt besparen.’
INTERVIEW
28 DE LANGSTRAAT
ANNEMARIE VAN GAAL OVER DE DRIE FINANCIËLE R-EN:
MEER WETEN?
HTTP://RABO.NL/955ZS
1558
29
BudgetcoachHet kan gebeuren dat
het financieel even
minder gaat, waardoor
u uw vaste lasten tijde-
lijk niet meer kunt be-
talen. Het is belangrijk
dat u dan zo snel mo-
gelijk contact op neemt
met uw Rabobank. Wij
kunnen eventueel een
budgetcoach voor u
inschakelen, die kijkt
naar uw financiële si-
tuatie. Vervolgens gaat
u samen op zoek naar
een oplossing voor uw
betalingsproblemen.
1558
FINANCIËLEZELFREDZAAMHEIDRabobank Foundation in-
vesteert in Nederland in
projecten die mensen de
kans geven om financieel
zelfredzaam te worden.
Binnen het thema educatie
& financiën is Rabobank
Foundation een partner-
schap aangegaan met
Humanitas en het Nibud
voor het programma
Thuisadministratie. Doel
hiervan is om vrijwilligers
te werven en op te leiden
die mensen kunnen on-
dersteunen in het aanleren
van gezond financieel
gedrag en het wegwerken
van achterstanden.
Veel mensen maken zich zorgen of zij
later voldoende pensioen hebben. Hoe kunje ervoor zorgen dat je ook na je pensio-nering voldoende geld hebt? ‘Het allerbelangrijkste wat ik hierin kan advi-seren is dat je, als het enigszins mogelijk is, dehypotheek van je koopwoning hebt afgelosttegen de tijd dat je stopt met werken. Stel: jepensioen valt tegen. Dan scheelt het al ont-zettend als je geen woonlasten meer hebt.Mocht je dan nog niet kunnen rondkomen, is eraltijd de mogelijkheid om je huis te verkopen engoedkoper te gaan wonen. Je zou het vrijge-komen geld dan bijvoorbeeld om kunnen zettenin een lijfrente of zet het op een goede spaar-rekening. Zo kun je toch een onbezorgde oudedag hebben.’
Hoe belangrijk is het om leningen af te
lossen? ‘Heel belangrijk, dat kan ik niet vaak genoegzeggen. Postorderkredieten en zogenaamdeflitskredieten zijn dure leningen met hogerentes. Los die zo snel mogelijk af. Voor per-soonlijke kredieten en bijvoorbeeld leningenvoor een studieschuld, geldt eigenlijk hetzelfde.Ik raad aan om door te gaan met die maande-lijkse betalingen als de betreffende lening isafgelost, maar dan aan jezelf. Je bent nu toch algewend om dit geld over te maken. Stort hetbedrag vanaf dat moment op een spaarrekening,
‘Het woord schuld impliceert
dat het verwijtbaar is als je
het financieel moeilijk hebt.
Doordat het onderwerp zo
beladen is, komen mensen
vaak te laat in actie.’
zo heb je later een appeltje voor de dorst.’ En hoe voorkom je dat je aan het einde
van je geld nog een stuk maand over-houdt? ‘Uiteraard kun je dit voorkomen door te zorgendat je bespaart, of meer geld binnen brengt,maar vooral ook door te zorgen dat je overzichthebt. Ik adviseer elk huishouden om sowiesotwee bankrekeningen te gebruiken. Eén waarhet salaris op wordt gestort; van deze rekeninglaat je alle vaste lasten afschrijven. Op eentweede rekening stort je maandelijks geld dat jegebruikt voor boodschappen, benzine en allerleikleine uitgaven. Als je het moeilijk vindt omdeze uitgaven over een maand te spreiden, kunje ook per week geld op deze pinpasrekeningstorten. Of geld pinnen en het contant in jeportemonnee doen. Maar op is op!’
Veel mensen kennen vroeg of laat een
periode waarin het financieel even mindergaat. Waarom is het nog steeds zo’n taboeom daarover te praten? Of om hulp tevragen? ‘Dat zit in onze cultuur. Nederland is het enigeland waar het woord “schuld” twee betekenis-sen heeft. Het woord impliceert dat het verwijt-baar is als je het financieel moeilijk hebt.Doordat het onderwerp zo beladen is, komenmensen vaak veel te laat in actie. Maar er isgenoeg aan te doen.’
30 DE LANGSTRAAT
‘Ik adviseer elk huishouden om tweebankrekeningen te gebruiken. Eén
salarisrekening voor de vaste lastenen een andere voor overige uitgaven’
RABOBANKSPEKT DECLUBKAS
Maar liefst 189 verenigingen en
stichtingen namen afgelopen najaar deel
aan de eerste Rabobank Clubkas
Campagne. Ze konden zélf invloed
uitoefenen op de hoogte van de bijdrage
door Rabobank De Langstraat. In de
campagne draaide het namelijk om het
werven van stemmen: de 16.000 leden van
de bank mochten online vijf stemmen
uitbrengen op de deelnemende clubs.
Sommige verenigingen bedachten leuke
acties om de campagne onder ieders
aandacht te brengen; TC Boemerang ging
er met de creativiteitsprijs vandoor. 4.256
Rabobank-leden maakten gebruik van hun
stemrecht en brachten in totaal 19.423
stemmen uit. Hoe het beschikbare bedrag
van € 60.000 verdeeld werd, is tijdens een
feestelijke finaleavond op 12 november
bekendgemaakt. Het geld is begin dit jaar
aan alle deelnemers overgemaakt.
31
SPON-SORING
WWW.RABOBANK.NL/
DELANGSTRAAT
1558
SPAREN
32 DE LANGSTRAAT
Veel mensen hebben meer geld op hun dagelijks opvraagbarespaarrekening staan dan nodig is voor de noodzakelijke buffer.Terwijl de rente historisch laag is. Hoe kunt u slimmer sparen? TEKST: ROB SCHOEMAKER FOTO'S: ISTOCK, SHUTTERSTOCK
Wat doe ik metm’n spaargeld?
A ls de verwarmingsketel het begeeft,moet er natuurlijk geld achter dehand zijn om onmiddellijk in tegrijpen: de buffer van alledag. Volgens
het Nibud is die voor een alleenstaande zo’n5.000 euro, voor een gezin tussen de 7.500 ende 10.000 euro. Heel wat mensen hebben echterveel meer op hun dagelijks opvraagbare reke-ning staan. De rente die zij daarover vangen iserg laag en kan amper de inflatie bijbenen.Boven een bepaald bedrag moeten zij bovendienvermogensrendementsheffing betalen. Bij veelmensen speelt in hun achterhoofd dat ze er ietsaan moeten doen, maar wat? Er zijn wel degelijkalternatieven om meer uit dat “overtollige”spaargeld te halen.
BELEGGEN Beleggen kan in talloze
vormen en met uiteenlopende risicoprofielen.Niet iedereen wil dit of is er geschikt voor.Vuistregel is dat u er zich prettig bij moetvoelen. Wie elke nacht wakker ligt van de
schommelingen op de beurs kan beter nietbeleggen. Voelt u er wel voor, maar weet u niethoe of wat, vraag dan eens een adviesgesprekaan.
ZET UW GELD TIJDELIJK VAST Spaart
u voor een specifiek doel? Een grote uitgave,zoals een boot, of wilt u iets wegzetten voor destudie van de (klein)kinderen? Met RaboDoelSparen bepaalt u zelf het spaarritme. Vooriedere inleg wordt een eigen, vaste rente met uafgesproken die kan oplopen tot maximaal 4 procent. Rabo DoelSparen kan voor minimaal1 jaar en maximaal 20 jaar.
SPAREN VOOR PENSIOEN Banen voor
het leven worden steeds zeldzamer. Het isdaarom heel verstandig om voor uw oudedags-voorziening niet uitsluitend op de uitkering vaneen pensioenfonds te vertrouwen. Banksparenis een spaarvorm waarbij u op een geblokkeerderekening met belastingvoordeel spaart voor eeninkomensaanvulling na uw pensioen of ontslag.
NIET SPAREN MAAR AFLOSSEN U
kunt overtollig spaargeld natuurlijk ook gebrui-ken om uw maandlasten te verlagen. Bijvoor-beeld door eventuele schulden af te betalen ofdoor extra aflossingen te doen op uw hypo-theek. Op rabobank.nl/slimmersparen vindt udeze en andere voorbeelden. Er is meermogelijk dan u denkt.
WWW.RABOBANK.NL
/SPAREN
33
Er is meermogelijk metuw geld dan
u denkt
1558
MODE BIJ ANNELOES
‘Krachtenbundelen omte overleven’
TEKST: STAPS TEKST EN COMMUNICATIE FOTO'S: IMAGE&MOTION
Anneloes van de Mosselaar
zou graag met andere
ondernemers gaan
samenwerken. “Het
winkellandschap zal
veranderen, daar moeten we
op anticiperen.”
34 DE LANGSTRAAT
RED DEWINKEL
Zes jaar geleden opende Anneloes vande Mosselaar een modezaak voordames en heren, in hartje Waspik.
De eerste jaren doorstond ‘Modebij Anneloes’ de crisis prima, er was jaar op jaarsprake van groei. De winkel heeft het nu echterzwaar. “Nu vallen de echte klappen”, aldus deonderneemster. Nóg scherper inkopen enbudgetteren: Anneloes slaat zich er dapperdoorheen. Vanzelfsprekend bezocht ze de Raboinspiratiebijeenkomst ‘Red de Winkel’. “Alle infodie je uit de markt krijgt, moet je benutten!”.Graag wil Anneloes een vervolg geven aan debijeenkomst. “Contacten leggen en lijntjesuitgooien is juist in deze tijd waardevol.”
Ook wil ze zich aansluiten bij een groeponderneemsters. “Diverse disciplines, dat leverteen kruisbestuiving op.”
“De afgelopen jaren zijn veel winkelsgesloten in Waspik en dat is echt een gemis.Toch denk ik dat de stenen winkel belangrijk zalblijven, niemand koopt 100% online. Debehoefte aan persoonlijk contact blíjft. Zeker ineen dorp ken je je klanten en dat is erg leuk.Maar, het winkellandschap zal wel veranderenen daar moet je als ondernemer op anticiperen.Ik wil graag meebewegen met nieuweontwikkelingen.”
LEDENAANBIEDINGOp vertoon van deze
Dichterbij ontvangt u
10% korting op het
hele assortiment van
Kools Dranken, Grote-
straat 185, Drunen.
Met uitzondering van
aanbiedingen. Kortings-
actie is geldig tot en met
30 april 2014.
KOOLS DRANKEN
‘Ontvang jeklanten alsgasten’
Jan Kools: “Bij ons product
past persoonlijk contact,
daar gaan we voor.”
35
Jan Kools nam zo’n twintig jaar geledeneen slijterij in Drunen over. In de loop derjaren kreeg Kools Dranken zeker last vande supermarkten die zich in Drunen
vestigden, maar dankzij de specialisatie inwijnen en whisky, een fijne sfeer in de winkel endoor het ‘goed te doen’ hield Jan klanten vast énkrijgt hij er nieuwe klanten bij. “Via e-mail stuurik aanbiedingen, ik organiseer wijnproeverijen.Ook op social media ben ik vrij actief. Ik wachtniet af, dan kan ik net zo goed stoppen!”Ontevreden over de resultaten is Jan niet. “Inhet begin van de crisis ging het hier juist heelgoed, maar inmiddels regent het overal, bij deeen wat harder dan bij de ander. Ik zie weerduidelijk een stijgende lijn, we hebben eenprima jaar achter de rug. Cor Molenaar gafbevestiging dat ik het zo slecht niet doe. Actiefop social media en vooral: ontvang je klanten alsgasten, behandel ze zoals je zelf behandeld wiltworden. Dat is altijd al mijn motto geweest. Alsje soms tegen sluitingstijd in een winkel komt,personeel is al aan het stofzuigen en kijkt jechagrijnig aan…
Red de winkel? Ik ben het niet in alles metMolenaar eens. Zeven dagen per week open, datmoet je niet willen. Ik zie kansen in samen-werking tussen ondernemers, dat is essentieelvoor eenheid en uitstraling in het centrum.”
1558
LEDENRAAD
36 DE LANGSTRAAT
DUBBELPORTRET:
Voor elkaarzorgenLedenraadlid Matthé Hoogeboom (63) gaat ingesprek met Gideon Overwater (45). Op papierhebben ze een zeer verschillende achtergrond, in praktijk verrassende overeenkomsten. TEKST: STAPS TEKST EN COMMUNICATIE FOTO'S: IMAGE&MOTION
M et het Dichterbij-thema‘doe-het-zelven en zelfvoorzienendzijn’ in gedachten, nodigde MatthéHoogeboom Gideon Overwater uit
voor een gesprek. De heren kennen elkaar viahun echtgenotes die samen hockeyen, en ont-dekten dat ze aardig wat gemeenschappelijkeinteresses hebben. Watermolens, bijvoorbeeld.Matthé: “Mijn broer Jan woont in Frankrijk enheeft er een watermolen uit de elfde eeuw ge-restaureerd. Wat bleek? Dat doet Gideon ook,niet als hobby, maar met zijn bedrijf.” Gideonlicht toe: “Wij zijn actief op gebied van duur-zame energie. We beheren en ontwikkelen wa-terkrachtcentrales in Limburg, Duitsland enFrankrijk en ontwikkelen zonnestroomprojec-ten voor onder meer woningcorporaties,scholen en bedrijven in heel Nederland.” Langetijd vervulde Gideon diverse functies in binnen-en buitenland. Tijdens een rondleiding doorLonden viel hem op hoe zwartgeblakerd demetropool op veel plaatsen is, als gevolg van het
gebruik van steenkolen. Die constatering legdede kiem voor het ondernemerschap; met tweecompagnons richtte hij in 2007 een bedrijf induurzame energie op.
ZELF REGIE NEMEN Duurzame energieheeft de toekomst, zo is beider overtuiging. “Dejongere generatie zal het straks héél vanzelf-sprekend vinden dat iedereen zelf energieopwekt, onder meer via zonnepanelen”, aldusGideon. “Wat wij nu als ‘doe-het-zelven’ zien,was vroeger heel gewoon. Mensen waren ge-wend in alles zelfvoorzienend te zijn. Dus nietalleen in energie, maar ook bijvoorbeeld in dezorg voor familie.” Matthé haakt in: “Onvermij-delijk gaan we daar deels weer naar toe. Devergrijzing neemt zó snel toe, ouderenzorgwordt onbetaalbaar. Ik voorzie dat het aantalzorgplaatsen in tehuizen in ons land met zo’n35% gaat afnemen. Mensen blijven langerzelfstandig wonen, zelfvoorzienendheid wordtbelangrijk: we gaan ook hulp van familie en
1558
Matthé Hoogeboom (l) en
Gideon Overwater troffen
elkaar in zorgcentrum
Antoniushof, behorend tot
Stichting Maasduinen,
waarvan Matthé bijna
twintig jaar directeur/
bestuurder was.
Matthé Hoogeboom is
sinds 2012 lid van de
Ledenraad. Hij woont
in Waalwijk, is
getrouwd en heeft een
zoon en een dochter.
Hij is coördinator van
een buurtpreventie-
team en secretaris van
watersportvereniging
De Amer in Drimmelen.
Daarnaast beraadt hij
zich over een
bestuurlijke functie
waarin hij zijn ervaring
kan delen. Gideon
Overwater woont
eveneens in Waalwijk,
is getrouwd en vader
van drie zonen. Hij is
mede-eigenaar van
International Hydro en
KiesZon. Daarnaast is
hij lid van de Rotary.
37
directe omgeving inschakelen.” Als gepensio-neerd directeur/bestuurder van StichtingMaasduinen, dat vijf zorglocaties voor ouderenin de Langstraat heeft, weet Matthé waarover hijspreekt. Terugkijkend op zijn loopbaan is hijtrots op de grote kwaliteitsslag die er werdgemaakt op het gebied van zorg, welzijn enhuisvesting. De zorg ondergaat momenteelgrote veranderingen, maar dat hoeft niet per senegatief te zijn, vindt Matthé. “Mensen moetenmeer regie gaan nemen, maar dat kúnnen ze.”Gideon, bevestigend: “Ik heb in de VerenigdeStaten gewoond, waar je niet echt kunt terug-vallen op de overheid. Met als gevolg dat men-sen voor elkáár zorgen. Was een echtgenote vaneen collega langdurig ziek, dan werd onderlinggeregeld dat er voor het gezin werd gekookt.”
ZOVEEL TE DOEN De toekomst van de zorg,duurzame energie: onderwerpen waarover deheren lang kunnen doorpraten. Ze zien verbin-
dingen, het gaat allemaal om zelfredzaamheiden ook om sociale betrokkenheid. Gideon istrots op zijn vrouw Hermine, die zich alsbestuurslid van Stichting De Strohalm inzetvoor gezinnen met grote financiële zorgen. Zelfdraagt hij als lid van de Rotary bij aan desamenleving. Matthé steekt onder meer energiein een recent opgericht buurtpreventieteam enhet vergroten van de sociale cohesie in zijnbuurt. Moraal van dit verhaal? De terug-trekkende overheid heeft op veel zaken invloed.Dat is onontkoombaar, het biedt ook kansen,aldus de heren. Gideon: “Persoonlijk vind ik hetondernemen belangrijker dan het nastreven vangroei. Als ik later terugkijk, hoop ik eens in devijf, zes jaar nieuwe uitdagingen te zijnaangegaan.” Tijd voor iets nieuws dus? Hij lacht.“Wie weet, iets in de zorg... Er is zóveel te doen!”
1558
RABOBANK HOCKEYWORLD CUP 2014 Over minder dan 100 da-gen begint het WK hockeyin het Kyocera stadion teDen Haag. Het wedstrijd-schema is inmiddels be-kend. Leden van de Rabo-bank krijgen 15% kortingop toegangskaarten. Het
aantal beschikbare kaartenis beperkt, dus bestel snelvia See Tickets:0900-3001000, codewoord‘Dichterbij’. Bestellen kantot en met 15 april 2014.Meer informatie oprabobank.nl/leden.
WIN EEN VERBLIJF INEFTELING BOSRIJK Vlak naast de Efteling, ineen prachtig bos, ligt hetvakantiepark EftelingBosrijk. Met vrijstaande“boshuysen” en knusseappartementen biedt ditmooie vakantiepark voorieder wat wils.
Doe mee aan de prijsvraagen maak kans op een ver-blijf in Efteling Bosrijk ofeen Eftelingshop.nlcadeaupakket. Kijk voor meer informatieop rabobank.nl/dichterbij.
OPTIONS & FUTURESDOOR FIONA TAN Vanaf 8 april te zien in deRabo Kunstzone: de nieuwesolotentoonstellingOptions & Futures vanFiona Tan. Fiona verbeeldtuniversele gevoelens en alsgevolg daarvan ondergingde Kunstzone een meta-morfose: 'My video camerawill be my witness, my pen(and my voice) will giveshape to this ongoingquest in search of a futureby unravelling the present.'
Leven we aan het eind vaneen tijdperk? Van financiëlenaar sociaal-politieke naareen ideologische crisis. Welijken bang geworden voorde toekomst. Als dit zo is,wat willen we graagbewaren en meegeven aantoekomstige generaties?
Kijk voor de volledigeledenaanbieding oprabobank.nl/dichterbij
HOCKEY EFTELING
KUNSTZONE
38 DE LANGSTRAAT
AANBIE-DINGEN
Als lid van de Rabobank kunt u profiteren van aantrek-kelijke kortingen. Kijk voor het volledige aanbod oprabobank.nl/dichterbij.
1558
39
COLUMN HAN DIEPERINKChief Investment Officer bij Rabobank Nederland Private Banking
Doe-het-zelf beleggen: vijf principes
De meeste mensen denken datbeleggen complex is. Het tegendeel isechter waar. Meer complexiteit leidtvaak tot minder rendement. Met
behulp van een aantal basisprincipes zijn goederesultaten te behalen.
Het belangrijkste principe is het laaghouden van de kosten. Uitgaande van een brutojaarrendement van vijf procent zorgen éénprocent lagere kosten over een periode van 30jaar voor een besparing die hoger is dan deoorspronkelijke inleg. Lagere kosten zijntegenwoordig eenvoudig te realiseren metindexbeleggingen.
Het tweede principe is dat beleggers zichniet moeten baseren op rendementen uit hetrecente verleden. Ook professionele beleggersmaken maar al te vaak de fout fondsen te kiezendie het in het de afgelopen jaren goed hebbengedaan.
Het derde principe is spreiding. Spreidingover verschillende beleggingscategorieën zoalsaandelen en obligaties. Ook tussentijds! Er zijn
twee momenten waarop beleggersbovengemiddeld geïnteresseerd zijn in hunportefeuille: als de markt omhoog spuit enwanneer die door het putje gaat. Dat zijn preciesde momenten waarop diezelfde beleggers,geleid door emoties, de grootste fouten maken.Vaak is dat impulsief gedrag of juist ontkennendgedrag. In het eerste geval handelen beleggersondoordacht, in het tweede geval wordt er nietgehandeld waar dat wel zou moeten gebeuren.
Dat brengt ons bij het vierde principe:herbalanceren. Wanneer een bepaaldebeleggingscategorie het enige tijd goed heeftgedaan dan is het gewicht van die categorie inde portefeuille opgelopen. Het is dan verstandigom dit terug te brengen naar hetoorspronkelijke gewicht. Zo blijft de portefeuillein balans. Herbalancerende beleggers handelencontrair: ze verkopen duur en kopen goedkoop.
Het vijfde principe is tijd. Met beleggen iseen hoger rendement te behalen dan metsparen. Het nemen van risico wordt beloond.Risico wordt vaak gedefinieerd als hetfluctueren van de koersen. Maar voor beleggersmet een lange horizon is dat geen risico maareen kans, mits er wordt vastgehouden aanbovenstaande principes.
'Veel mensen denkendat beleggen complex
is, het tegendeel is waar'
1558
'Behoudenvoorgemeen-schap'WIE: Francine Broos en Caspar de Bonth
WAT: Het Witte Kasteel
WAAR: Loon op Zand
WAAROM: Enkele maanden geleden is het Witte
Kasteel in Loon op Zand geschonken aan een
nieuw opgerichte stichting, onder bestuur van
Francine Broos en Caspar de Bonth. Met hun
achtergrond als respectievelijk interieurarchi-
tecte en oud-aannemer met een specialisatie in
restauraties, hopen Francine en Caspar het kas-
teel in stand te houden én een nieuwe bestem-
ming te geven. Francine: “Ons doel is om het
kasteel iets te laten betekenen voor de gemeen-
schap. We willen het openstellen voor bijvoor-
beeld tentoonstellingen, vergaderingen en
huwelijken; misschien een kleinschalig koffiehuis
waar fietsers kunnen aanleggen. Er zijn wel
voorwaarden, het kasteel moet op een waardige
manier gebruikt worden. Ook vinden we het
belangrijk dat ondernemers uit de omgeving een
kans krijgen om hier iets te doen. Denk aan
catering.” Caspar: “Om alles rendabel te krijgen,
werken we zeer low budget. We hebben het
volste vertrouwen dat het ons gaat lukken, velen
dragen het kasteel een warm hart toe.”
TOTSLOT
1558