18 april 2014, 20.15 uurinleiding Leo Samama 19.30 uur

serie:

richard strausstros klassiekavro klassiek

vier jubilarissenmuzikale meesterwerken

ton koopman & peter eötvöstros vocaal

de concertseries van

Radio Filharmonisch Orkest Groot Omroepkoor

Vasily Petrenko dirigent Martina Batic koordirigent

Lucrecia García sopraan Agnes Zwierko alt Peter Auty tenor Nathan Berg bas

Antonín Dvorák Stabat Mater opus 58 voor vier solisten, koor en 1841-1904 orkest (1876/1877) Stabat mater dolorosa Quis est homo? Eia, mater Fac ut ardeat cor meum Tui nati vulnerati Fac me tecum fl ere Virgo virginum praeclara Fac ut portem Christi mortem Infl ammatus et accensus Quando corpus morietur

PAUZE?

Dit concert heeft geen pauze

2

Nieuw seizoen 2014-2015

Goed nieuws voor de liefhebbers van klassieke muziek in Utrecht en omgeving: de nieuwe seizoensbrochure van De Vrijdag van Vredenburg is uit. ➜ WWW.RADIO4.NL/DEVRIJDAGVANVREDENBURG

Nieuw seizoen ZaterdagMatinee 2014-2015

Voor het nieuwe seizoen van de ZaterdagMatinee bestelt u brochures via:➜ WWW.RADIO4.NL/

ZATERDAGMATINEE

Nieuw seizoen Zondagochtend Concert 2014-2015

Voor brochures van het nieuwe seizoen van het Zondagochtend Concert zie ➜ WWW.RADIO4.NL/ZONDAGOCHTENDCONCERT

Muziek na afl oop

Na afl oop van het concert brengen Groot Omroepkoor en musici uit het Radio Filharmo-nisch Orkest in de foyer nog twee werken ten gehore: Sure on this shining night en Total praise - geniet ervan, met een drankje.

Live-uitzending

De AVROTROS zendt dit concert vanuit Vredenburg Leidsche Rijn live uit op Radio 4. Denkt u eraan dat uw mobiele telefoon uitstaat en dat uw horloge geen geluid kan maken? Dan kan iedereen in de zaal en bij de radio volop genieten van het concert. Presentatie voor Radio 4 vanuit de zaal door Maartje Stokkers.➜ WWW.RADIO4.NL

Vrienden Groot Omroepkoor

Word nú Vriend van het Groot Omroepkoor en profi teer van vele voordelen. Zoals een abonnement op een concertserie (zie pag.18) en een gratis verrassings-cd. Aanmelden kan via de cd-verkoopstand van het GOK of via: ➜ WWW.GROOTOMROEPKOOR.NL.

3vrijdag 18 april 2014, 20.15 uur

Het Stabat Mater (1876/1877) was zijn

eerste gepubliceerde religieuze compo-

sitie. Eeuwenlang was de middeleeuwse

tekst over de Moeder Gods, wenend

naast het kruis, een belangrijke bron

van inspiratie voor componisten ge-

weest. Maar sinds Rossini had nie-

mand van betekenis er zich meer aan

gewaagd. En nu verscheen er opeens

een nog nauwelijks bekende Boheemse

componist, die het waarschijnlijk

omvangrijkste Stabat Mater in de hele

muziekgeschiedenis had vervaardigd,

een tachtig à negentig minuten durend

werk voor vier vocale solisten, vier-

stemmig gemengd koor en orkest.

Twintig jaar later zou Verdi zijn meer

bescheiden Stabat Mater voltooien als

onderdeel van zijn Quattro pezzi sacri.

Hij had al een half dozijn strijk-

kwartetten, vijf symfonieën en nog

een aantal andere composities geschre-

ven. Aan ijver en productiviteit ont-

brak het Antonín Dvorák niet. Maar

internationale bekendheid kreeg hij

pas nadat hij een groot religieus werk

voor koor en orkest had gecompo-

neerd. Hij was vijfendertig toen hij zijn

Stabat Mater schreef. Van jongs af aan

was hij vertrouwd met de inhoud en

de gebruiken van de katholieke ere-

dienst. Met zijn heldere jongenssopraan

viel hij op in het kerkkoor van zijn ge-

boorteplaats Nelahozeves, een dorpje

aan de Moldau ten noorden van Praag.

Via Zlonice kwam hij in Praag terecht

voor een opleiding als organist en

koordirigent aan de zogenoemde

Orgelschool. Medestudenten wisten te

vertellen dat hij rond 1858 – Dvorák

was toen zeventien – een mis had ge-

schreven. We moeten aannemen, ook

gezien zijn toen al sterk ontwikkelde

zelfkritiek, dat hij die (al dan niet vol-

tooide) partituur niet in de openbaar-

heid wilde brengen. Er zijn aan-

wijzingen dat er in die periode nog

een andere mis ontstond. Ook daarvan

rest geen spoor.

Maria’s klaagzang aan het kruis

En opeens verscheen er een nog nauwelijks bekende Boheemse componist, die het waarschijnlijk omvangrijk-ste Stabat Mater in de hele muziekgeschiedenis had vervaardigd.

4 In de twintigste eeuw zouden onder

anderen Szymanowski, Poulenc en

Penderecki volgen. Dvorák zelf liet op

zijn Stabat Mater enkele andere grote

religieuze werken volgen, namelijk de

Mis in D, het Requiem en het Te Deum,

eveneens partituren die binnen het

gewijde repertoire in zijn land onge-

evenaard blijven totdat Leos Janácek in

1926 met zijn Glagolitische Mis ver-

scheen.

OngelukAan Dvoráks Stabat Mater was geen

opdracht te pas gekomen. Wel hebben

privé-omstandigheden ongetwijfeld

meegespeeld bij de keus voor dit on-

derwerp. De componist begon er aan,

enkele maanden nadat zijn dochtertje

Josefa was overleden, twee dagen na

de geboorte. In het jaar daarop werd

het gezin nog zwaarder getroffen. Ach-

tereenvolgens stierven dochter Ruzena

en zoon Otakar, de eerste nadat zij per

ongeluk een vloeistof had gedronken

waarin zich een sterke concentratie

van fosforzuur bevond, de tweede door

pokken. De ouders bleven kinderloos

achter.

Via uitlatingen van anderen komt

Dvorák vooral naar voren als een toe-

gewijd katholiek, accepterend wat het

leven hem bracht, geen vragen stel-

lend over de zin van het bestaan en

andere existentiële zaken. In die zin

leek hij op Bruckner, eveneens geen

intellectueel, maar een zoon van het

platteland, blakend van godsvertrou-

wen. Dvoráks Stabat Mater is dan ook

geen werk van een verbitterde compo-

nist, eerder een teken van bezinning.

Daarbij is opmerkelijk dat, ondanks

het smartelijke karakter van de tekst,

vier van de tien delen in majeur staan.

En waar de componist donkere accen-

ten in de tekst volgt, gebeurt dat niet

zelden zonder een glans van troost en

spirituele verheffi ng. De enigszins om-

fl oerste, volle klank die in dit werk

domineert dankzij de instrumentatie

maakt duidelijk wat Brahms zo aan-

sprak in Dvoráks muziek, zeker in de

vroegere werken.

Dat dit religieuze muziek is die buiten

de liturgie staat, hangt niet alleen sa-

men met de tekst, die niet ritueel van

karakter is maar een individuele reac-

tie op het lijden weergeeft. Ook door

de muzikale opzet, als van een cantate

met een afwisseling van koorepisodes,

aria’s en vocale ensembles, is dit pri-

mair een werk voor de concertzaal.

Antonín Dvorák

5KruisIn het eerste deel (Stabat mater dolo-

rosa) laten de stijgende open octaven

aan het begin van de orkestinleiding

als het ware de luisteraar opkijken

naar het kruis. Daar tegenover staat

een bij herhaling, ook in het laatste

deel, optredende dalende chromati-

sche lijn de duistere kant naar voren

brengt. Die afdaling in kleine toon-

schreden is een van de meest karakte-

ristieke elementen in het werk als to-

taal, zoals trouwens de vloeiende op-

eenvolging van dalende en stijgende

melodieën – smart tegenover troost –

in het algemeen.

Het tweede deel (Quis est homo, qui

non fl eret) is een hartroerend vocaal

kwartet waarin de denkbeeldige toe-

schouwer weent bij het zien van de

wanhopige moeder. Waar over de zon-

den van Christus’ volk wordt gespro-

ken (Pro peccatis suae gentis) ontstaat

een dramatisch moment (tremolo van

strijkers tegenover trombones). Verras-

send en heel inventief is de combina-

tie van vrouwenstemmen en trompet

wanneer de foltering van Jezus ter

sprake komt.

De gevoelens van de omstanders aan

de voet van het kruis in het derde deel

(Fac, ut tecum lugeam) worden weerge-

geven door middel van een treurmars,

die eerder introverte bedroefdheid

toont dan heftige smart.

Het vierde deel met bassolo (Fac ut

ardeat cor meum) heeft, mede door

zijn felle dramatiek, iets van een opera

van Verdi (Dvorák was toentertijd wel-

iswaar kerkorganist, hij had jarenlang

als altviolist deel uitgemaakt van het

orkest van de Nationale Opera in

Praag).

In het vijfde deel (Tui nati vulnerati),

met vloeiende, wiegende ritmen in 6/8

maat, breekt plotseling het licht door

waar de overwinning op de dood in

herinnering wordt gebracht. Maar bij

het woord ‘poenas’ (het lijden) is er in

de muziek een korte, heftige reactie.

In deel zes (Fac me vere tecum fl ere)

zingt de tenor over medeleven met

wat de zoon van God doormaakt. De

woorden ‘in planctu desidero’ gaan

gepaard met een onverwachte uitbar-

sting van het orkest.

Opmerkelijk in het zevende deel, zon-

der solisten (Virgo, virginum praecla-

ra), is een korte episode waarin het

koor a cappella zingt, wat voor Dvorák

nogal ongewoon is. Bekend is wel dat

hij tijdens zijn opleiding in Praag de

polyfonie van Palestrina en andere

componisten in diens omgeving heeft

Dvorák was toegewijd katholiek, accepteerde wat het leven hem bracht, stelde geen vragen over de zin van het bestaan en andere existentiële zaken. In die zin leek hij op Bruckner, eveneens geen intellectueel, maar een zoon van het platte-land, blakend van godsvertrouwen.

bestudeerd.

Het achtste deel (Fac ut portem Christi

mortem) is een duet van sopraan en

tenor waarin de vraag naar boven

komt hoe het verlies van Christus te

dragen valt. Mede gezien deze tekst is

de muziek opvallend licht van karak-

ter. Daarbij valt de fantasierijke instru-

mentatie op.

Om een heel andere reden is het ne-

gende deel, een solostuk voor mezzo-

sopraan of alt (Infl ammatus et accen-

sus), heel opmerkelijk. Het bevat met-

een al aan het begin een neo-barokke

passage (hobo, fagot, strijkers), die wel

iets weg heeft van Händel. Daarmee

raakt Dvorák, wiens oeuvre stilistisch

vrij homogeen is, plotseling wel heel

ver van huis.

In het slotdeel (Quando corpus mo-

rietur) wordt het vertrouwen uitge-

sproken dat na de dood van het li-

chaam de geest de glorie van het para-

dijs deelachtig zal worden. Muzikaal

materiaal uit het eerste deel keert te-

rug, en het deel mondt uit in een fuga-

tische apotheose op het woord Amen.

BetekenisDvorák was niet een componist die in

de door hem gekozen teksten kroop en

hun betekenis trachtte te doorgronden.

De woorden zijn bij hem ondergeschikt

aan de melodie. “Hij werd eerder ge-

hinderd dan geïnspireerd door woor-

den”, aldus Alec Robertson in zijn aan

de componist gewijde monografi e. Was

deze eenmaal in de greep van zijn ei-

gen melodieën, dan herhaalde hij naar

hartenlust woorden of hele tekstfrag-

menten, al naar het hem uitkwam,

ook wanneer dat tekstueel minder

logisch was. Het derde deel van het

Stabat Mater (Eia, mater, fons amoris),

omvat slechts drie regels tekst, terwijl

de muziek al gauw zeven minuten in

beslag neemt. Wellicht is de omvang

van het werk als totaal ook te danken

aan Dvoráks streven binnen het stra-

mien van de tekst niet alleen koor en

orkest tot hun recht te laten komen,

maar ook de vier solisten afzonderlijk.

Hij was te vriendelijk om iemand die

kans te onthouden.

Het Stabat Mater werd in een ruwe,

niet geïnstrumenteerde vorm in het

voorjaar van 1876 voltooid. Vervolgens

legde Dvorák de partituur opzij, om

die pas zeventien maanden later weer

ter hand te nemen. In de tussentijd

ontstond een groot aantal andere com-

posities, waaronder de komische opera

De slimme boer, zijn enige Pianoconcert,

de Moravische duetten en de Symfonische

variaties voor orkest. Het Stabat Mater

ging in december 1880 in Praag in pre-

mière en werd spoedig daarna op advies

van Johannes Brahms door Simrock

uitgegeven. In de daaropvolgende jaren

was het werk ook in het buitenland te

horen, waaronder in Boedapest, Londen,

Birmingham, New York en Wenen.

Vooral de door de componist zelf gedi-

rigeerde uitvoering in Londen was een

spectaculair succes, dat het begin

vormde van een nog steeds voort-

durende warme belangstelling van het

Britse publiek voor Dvoráks muziek.

Aad van der Ven

6

77gezongen teksten

Stabat mater dolorosa

iuxta crucem lacrimosa,

dum pendebat fi lius.

Cuius animam gementem

contristatam et dolentem,

pertransivit gladius.

O quam tristis et affl icta

fuit illa benedicta

mater unigeniti

Quae moerebat, et dolebat,

et tremebat, dum videbat

nati poenas inclyti.

Quis est homo qui non fl eret,

Christi matrem si videret

in tanto supplicio?

Quis non posset contristari

Christi Matrem contemplari

dolentem cum fi lio?

Pro peccatis suae gentis,

vidit Iesum in tormentis

et fl agellis subditum.

Vidit suum dulcem natum

moriendo desolatum,

dum emisit spiritum.

Eia mater, fons amoris,

me sentire vim doloris

fac, ut tecum lugeam.

Fac ut ardeat cor meum

in amando Christum Deum,

ut sibi complaceam.

Naast het kruis, met wenende ogen,

stond de Moeder droefgebogen,

waar haar zoon te lijden hing.

Ach, hoe haar door ‘t zuchtend harte,

medelijdend met zijn smarte,

‘t zwaard van droefheid henenging.

O, hoe weende in pijn en rouwe,

die gebenedijde vrouwe,

Moeder van Gods enige Zoon

Ach hoe treurde en hoe streed zij,

Ach wat moederangsten leed zij,

ziende hem ten spot en hoon

Wie, die zonder mederouwen

Christus’ moeder kan aanschouwen

in zo wrede foltering?

Wie wil niet in droevig wenen

met Maria zich verenen,

lijdend met haar lieveling?

Voor de zonden van de zijnen

zag zij Jesus zo in pijnen

en door gesels wreed gewond

Gans alleen zag zij hem lijden,

troosteloos de doodsstrijd strijden

in zijn laatste stervensstond.

Geef, o Moeder, bron van liefde,

dat ik voele wat U griefde,

dat ik met U medeklaag.

Dat mijn hart ontgloei van binnen,

in mijn Heer en God te minnen,

dat ik Hem alleen behaag.

8 Sancta mater, istud agas

Crucifi xi fi ge plagas

cordi meo valide.

Tui nati vulnerati,

tam dignati pro me pati,

poenas mecum divide.

Fac me vere tecum fl ere,

crucifi xo condolere,

donec ego vixero.

Iuxta crucem tecum stare,

et me tibi sociare

in planctu desidero.

Virgo virginum praeclara,

mihi iam non sis amara,

fac me tecum plangere.

Fac ut portem Christi mortem,

passionis, fac consortem,

et plagas recolere.

Fac me plagis vulnerari,

cruce hac inebriari,

ob amorem fi lii.

Infl ammatus et accensus

Per Te, Virgo, sim defensus

In die iudicii.

Fac me cruce custodiri

Morte Christi praemuniri

Confoveri gratia

Quando corpus morietur,

Fac, ut animae donetur

Paradisi gloria. Amen.

Heilige Moeder, ach verhoor mij,

des gekruistes wonden boor mij

diep en krachtig in het hart.

’k Zie Uw Zoon bedekt met wonden

talloos om mijn vele zonden,

laat mij delen in Zijn smart.

Doe mij in liefde met U wenen

en met Jezus mij verenen

tot mijn stervensuur zal slaan.

Diep bedroefd kom ik U vragen

met U Jezus leed te dragen

en met U bij ’t kruis te staan.

Maagd der Maagden, uitverkoren,

wil mij in uw goedheid horen,

laat mij wenend bij U zijn.

Laat mij al de wrede plagen

en de dood van Christus dragen,

laat mij sterven zoals Hij.

Laat mij Christus’ doodsangst proeven,

om Zijn lijden mij bedroeven,

stil herdenken al Zijn pijn.

Moge ik in ’t vuur niet branden,

neem o Maagd mijn zaak in handen

in het oordeel voor Gods troon.

Met Hem aan het kruis geklonken,

maak mij van de smarte dronken

om de liefde voor Uw Zoon.

Als mijn lichaam weg zal sterven,

doe mijn ziele dan verwerven

‘t glorievolle Paradijs. Amen.

vertaling · Hélène Nolthenius

9

Vasily Petrenko, dirigentVasily Petrenko studeerde aan het

Conservatorium van St. Petersburg en

nam deel aan masterclasses met Ilya

Musin, Mariss Jansons, Yuri Temirka-

nov en Esa-Pekka Salonen. Na prijzen

bij diverse directiecompetities in St.

Petersburg en Spanje was hij van 2004

tot 2007 chef-dirigent van het Staats-

academie Symfonieorkest van St. Pe-

tersburg. Sinds dit seizoen is hij chef-

dirigent van het Filharmonisch Orkest

van Oslo, en daarnaast sinds 2009 nog

chef-dirigent van het Royal Liverpool

Philharmonic Orchestra. Ook diri-

geert hij als Principal Conductor het

National Youth Orchestra of Great Bri-

tain, en als eerste gastdirigent het en-

semble van het Mikhailovsky Theater

in St. Petersburg. De afgelopen seizoe-

nen stond hij op de bok van het

London Symphony Orchestra, het Na-

tionaal Filharmonisch Orkest van Rus-

land, het Radio Filharmonisch Orkest,

het London Philharmonic, het Or-

chestre National de France, de Tsjechi-

sche Filharmonie, de Wiener Sympho-

niker, het Rundfunk Sinfonieorchester

Berlin en orkesten in Tokyo, Sydney,

Rome, Philadelphia, Los Angeles, San

Francisco, Boston, Chicago en St. Louis.

Op het gebied van de opera maakte

Petrenko in 2010 zijn debuut bij de

Glyndebourne Festival Opera (Macbeth)

en bij de Opéra de Paris (Jevgeni One-

gin), en recentelijk met Schoppenvrouw

bij de Hamburgse Staatsoper, Boris

Godoenov bij de Nationale Reisopera, La

bohème en Carmen bij het Mikhailovsky

Theater en Parsifal bij het Royal Liver-

pool Philharmonic Orchestra.

uitvoerenden

Vasily Petrenko

10 Martina Batic, koordirigentDe Sloveense koordirigente Martina

Batic studeerde in 2001 af aan de

Muziek academie in Ljubljana bij Marko

Vatovec en volgde meesterklassen in

Slovenië en elders bij Timothy Brown,

Andraz Hauptman, Guenther Theruring

en Robert Ray. Zij begeleidde diverse

zangers, onder wie Barbara Kozelj, en

koren als pianiste en won daarmee

diverse prijzen, onder meer in Chem-

nitz en Merano. Vanaf 2001 vervolgde

ze haar studie koordirectie aan de

Musik akademie in München bij Michael

Gläser bij wie ze in 2004 afstudeerde.

Zij werkte als assistent-dirigent naast

Damijan Mocnik van het Sloveens Pro-

ject Kinderkoor en dirigeerde in 2007

het Vancouver Chamber Choir tijdens

het National Conductor’s Symposium

in Vancouver geleid door Jon Washburn.

Voor Peter Dijkstra leidde zij repetities

met het Koor van de Beierse Radio. Zij

werkt als docente koordirectie bij cur-

sussen en meesterklassen in Slovenië,

Salzburg en Triëst en maakt geregeld

deel uit van jury’s bij koorcompetities.

In 2006 won Martina Batic de eerste

prijs van de Eric Ericson Competitie in

Stockholm. Sinds 2004 is zij koor-

dirigente van het het Sloveens

Nationaal Theater en Ballet.

Lucrecia García, sopraanDe Venezolaanse sopraan Lucrecia

García speelde eerst als violist in het

Orquesta Sinfónica van Venezuela,

begon in 1995 haar zangstudie bij

Rosita Del Castillo en zong kort daarna

de rol van Ortlinde in Die Walküre. Ze

vervolgde haar studie in Madrid bij

Alfredo Kraus en Teresa Berganza en

volgde masterclasses bij Renata Scotto,

Ileana Cotrubas, Tom Krause, Magda

Oliveiro en Vincenzo Spatola. Zij trad

op met diverse Spaanse orkesten en

dirigenten, en ook met Vasily Petrenko.

In 2001 debuteerde ze met succes in

de rol van Fiordiligi in Così fan tutte in

Santander en Madrid. Lof kreeg ze Martina Batic

Lucrecia García

voor haar rol van Aida in Madrid en

Segovia en in 2008 ook in Seattle, en

later nog in Athene, Oman, Qatar en

bij Berliner Staatsoper. Verder zong ze

onder meer in Don Carlo in Frankfurt

en Berlijn, in Mefi stofele in Valencia, en

meer recent in Nabucco en Macbeth in

Milaan, in Il trovatore in Milaan, Un bal-

lo in maschera in Frankfurt, Attila in

Wenen en Warschau, en Aida in Parijs

en Napels.

Agnes Zwierko, altDe Poolse alt Agnes Zwierko studeerde

aan de Frédéric Chopin Muziek-

academie in Warschau. Sinds 1990

treedt ze op met diverse orkesten en in

operatheaters in Polen. Sinds haar in-

ternationale debuut in 2000 in Turijn

deed ze ook theaters aan in Kopen-

hagen, Leipzig, Bratislava, Praag,

Palermo, Dresden, Milaan, Bilbao,

Oviedo, Málaga, Barcelona, Ottawa,

Rome, Tokyo en Buenos Aires, en zong

ze bij de Komische Oper Berlin, de

Staatsoper Berlin en het Royal Opera

House in Londen.

Haar repertoire omvat de meeste Verdi-

rollen en operarollen in werken van

Mascagni, Cherubini, Cilea, Puccini,

Bar tók, Barber, Tsjaikovski, Dvorák,

Massenet, Janácek, Penderecki, Richard

Strauss, Stravinsky, Szymanowski en

Wagner. Agnes Zwierko woont in War-

schau.

Peter Auty, tenorDe Britse tenor Peter Auty maakte zijn

debuut bij Opera North in 1998/1999

en kwam er in 2001/2002 terug als

Rodolfo in La bohème. Als eerste tenor

bij de Royal Opera Covent Garden zong

hij diverse grote rollen tussen 1999 en

2002, hij trad er als gastzanger opnieuw

op als Malcolm in Macbeth en Edgardo

in Lucia di Lammermoor. In andere Britse

theaters zong hij onder meer rollen in

Tosca, Iolanta, La forza del destino, Jevgeni

Onegin, Macbeth, L’elisir d’amore, Carmen,

La bohéme, Der Rosenkavalier, Rigoletto,

Cavaleria rusticana, Simon Boccanegra, La

traviata en Faust. Daarnaast trad hij op

bij de Frankfurter Oper, de Nationale

Reisopera en New Zealand Opera. Op

het concertpodium was Peter Auty te

horen met diverse Britse orkesten, zo-

als het London Symphony Orchestra

met Sir Colin Davis, het Orchestra of

the Age of Enlightenment met Sir

Mark Elder en het London Philharmo-

nic Orchestra met Neeme Järvi en Vla-

dimir Jurowsky. Verder zong hij met

het IJslands Symfonieorkest en Vladi-

mir Ashkenazy, het Filharmonisch Or-

kest van Bergen en Edward Gardner,

deFilharmonie en Edo de Waart en het

Sydney Symphony Orchestra.

11

Agnes ZwierkoAgnes Zwierko

Nathan Berg, basDe Canadese bas Nathan Berg studeer-

de in Canada, de VS, Frankrijk en aan

de Guildhall School of Music and Dra-

ma in Londen, waar hij studeerde bij

Vera Rózsa en de Gold Medal for Sin-

gers won. Daarnaast won hij nog prij-

zen bij bij de Royal Over-Seas League,

bij de Peter Pears Competition, de

Kathleen Ferrier Competition en het

Walther Gruner Lieder Wettbewerb.

Met een repertoire variërend van Bach

en Händel tot Mahler en Verdi trad

Nathan Berg op met dirigenten als Da-

vis, Slatkin, Masur, Boulez, Harding,

Hogwood, Salonen, Dutoit, Dohnányi,

Christie, Herreweghe, Tilson-Thomas,

Abbado, Norrington, Haenchen,

Rilling, King en Leppard. Hij trad op

met onder meer het Los Angeles Phil-

harmonic, het Chicago Symphony,

Montreal Symphony, het Orchestra of

the Age of Enlightenment, het Rias

Kammerchor, de Academy of Ancient

Music, Les Arts Florissants, het St. Louis

Symphony en het San Francisco Sym-

phony Orchestra. Bij de BBC Proms in

Londen zong hij met het English Con-

cert en Trevor Pinnock en met het BBC

Symphony Orchestra onder Belohlávek.

Voor L’Enfance du Christ onder Eschen-

bach was hij in Parijs, voor Bartóks

Blauwbaard in Montreal, en voor

Waltons Belshazzar’s Feast in Toronto.

Nathan Berg geeft recitals met pianis-

ten als Malcolm Martineau en Julius

Drake. In januari 2010 zong Nathan

Berg in De Vrijdag van Vredenburg in

Haydns Die Schöpfung onder leiding

van Philippe Herreweghe.

Radio Filharmonisch OrkestHet Radio Filharmonisch Orkest (RFO)

bezet een prominente plaats in het

Nederlandse muziekleven. Door een

onuitputtelijk streven naar de hoogste

artistieke kwaliteit en een uitgebalan-

ceerde programmering groeide het

momenteel honderd musici sterke or-

kest uit tot een van de beste orkesten

van Nederland. Het orkest werd in

1945 opgericht door Albert van Raalte

en werd nadien geleid door achtereen-

Peter Auty Nathan Berg

12

RO

BE

RT W

OR

KM

AN

RO

BE

RT B

RA

Y

volgens Paul van Kempen, Bernard

Haitink, Jean Fournet, Willem van Ot-

terloo, Hans Vonk, Sergiu Comissiona,

Edo de Waart en Jaap van Zweden. In

2012 werd Markus Stenz aangesteld als

chef-dirigent. De Amerikaanse dirigent

James Gaffi gan is vaste gastdirigent

sinds het seizoen 2011-2012. Met in-

gang van augustus 2013 maakt het

RFO deel uit van de Stichting Omroep

Muziek, samen met het Groot Omroep-

koor en de productie-afdeling van de

concertseries van Radio 4 (NTR en

AVROTROS).

Het RFO werkte samen met befaamde

gastdirigenten als Leopold Stokowski,

Kirill Kondrashin, Antal Doráti, Ric-

cardo Muti, Kurt Masur, Charles Du-

toit, Mariss Jansons, Michael Tilson

Thomas, Gennady Rozhdestvensky,

Peter Eötvös, Vladimir Jurowsky en

Valery Gergiev. Het RFO levert belang-

rijke bijdragen aan de NTR Zaterdag-

Matinee en Het Zondagochtend Con-

cert in het Amsterdamse Concertge-

bouw, en aan De Vrijdag van Vreden-

burg te Utrecht. Het RFO excelleert in

bijzonder geprogrammeerde symfoni-

sche concerten en concertante opera-

uitvoeringen, waarbij het regelmatig

eerste uitvoeringen in Nederland en

wereldpremières betreft. Naast de con-

certen in de omroepseries was het RFO

onder andere te horen op het Festival

Musica 2008 en tijdens de BBC Proms

2011 in de Royal Albert Hall.

Het Radio Filharmonisch Orkest heeft

een indrukwekkende plaat- en cd-cata-

logus opgebouwd. Op verschillende

labels verschenen vanaf de jaren ’70

legendarische grammofoonplaten met

dirigenten als Leopold Stokowski en

Antal Doráti. Onder leiding van Jean

Fournet werd een serie cd’s gereali-

seerd met Frans repertoire. Opnamen

van de complete symfonieën van

Mahler onder leiding van Edo de

Waart verschenen op cd, alsook een

unieke Wagner-box en de complete

orkestwerken van Rachmaninov. Cd’s

met werken van hedendaagse compo-

nisten als Jonathan Harvey, Klas Tors-

tensson en Jan van Vlijmen werden

onderscheiden met prijzen en eervolle

vermeldingen. Met dirigent Mark Wig-

glesworth werden de symfonieën van

Sjostakovitsj op cd vastgelegd, en on-

der leiding van Jaap van Zweden ver-

scheen een Bruckner-cyclus. De live-

registratie van Wagners Parsifal, in de

NTR ZaterdagMatinee onder leiding

van Van Zweden, werd onderscheiden

met de Edison Klassiek 2012 in de cate-

gorie Opera.

WWW.RADIOFILHARMONISCHORKEST.NL

➜ volg het Radio Filharmonisch

Orkest op twitter (@radiofi lhorkest)

en facebook

Groot Omroepkoor Het Groot Omroepkoor is met zestig

vocalisten het grootste professionele

koor van Nederland. Sinds de oprich-

ting in 1945 brengt het koor een breed

repertoire, uiteenlopend van barok tot

en met eigentijdse muziek. Voor de

uitvoering van dit repertoire werkt het

koor in wisselende bezettingen, afhan-

kelijk van het werk en de wens van de

dirigent. Het Groot Omroepkoor werkte

13

samen met gastdirigenten als Marcus

Creed, Peter Dijkstra, Stefan Parkman

en Kaspars Putnins, met oude-muziek-

specialisten als Frans Brüggen, Philippe

Herreweghe, Nikolaus Harnoncourt en

Ton Koopman. In het grote koor-

symfonische repertoire en concertante

operaproducties werd opgetreden on-

der leiding van dirigenten als Jaap van

Zweden, Riccardo Chailly, Peter Eötvös,

Sir Simon Rattle en Mariss Jansons.

Het Groot Omroepkoor treedt veelal

op met het Radio Filharmonisch

Orkest in de concertseries van de pu-

blieke omroep, en wordt daarnaast

met enige regelmaat uitgenodigd door

het Koninklijk Concertgebouworkest,

het Rotterdams Philharmonisch

Orkest en de Berliner Philharmoniker.

In de NTR ZaterdagMatinee voerde het

koor vele wereldpremières uit, en wer-

ken van hedendaagse componisten als

Ligeti, Boulez, Birtwistle, Kagel, Reich,

Wagemans, Adès en Adams. Op cd’s

schittert het Groot Omroepkoor in een

breed repertoire, met opnamen van

onder meer Keuris, MacMillan, Mahler,

Poulenc, Rossini en Wagner.

De eerste offi ciële chef-dirigent van

het Groot Omroepkoor was Kenneth

Montgomery. Na hem waren respectie-

velijk Robin Gritton, Martin Wright,

Simon Halsey en Celso Antunes chef-

dirigent van het koor. Sinds het

seizoen 2012-2013 is Gijs Leenaars

chef-dirigent. Michael Gläser is vaste

gastdirigent van het koor sinds

september 2010. Vanaf augustus 2013

maakt het Groot Omroepkoor deel uit

van de Stichting Omroep Muziek, samen

met het Radio Filharmonisch Orkest en

de productie-afdeling van de concert-

series van Radio 4 (NTR en AVROTROS).

WWW.GROOTOMROEPKOOR.NL

➜ volg het Groot Omroepkoor op

twitter (@grootomroepkoor) en

facebook

14

BESCHERMHEERBernard Haitink

CHEF-DIRIGENTMarkus Stenz

HONORARY CHIEFCONDUCTORJaap van Zweden

ERE-DIRIGENTEdo de Waart

VASTE GASTDIRIGENTJames Gaffi gan

EERSTE VIOOLNadia Wijzenbeek

Fred Gaasterland

Roswitha Devrient

Alberto Facanha Johnson

Mariska Godwaldt

Josje ter Haar

Kerstin Kendler

Anna Korpalska

Leonie Mensink

Pedja Milosavljevic

Theo Ploeger

Gerrie Rodenhuis

Ruud Wagemakers

Peter Weimar

Anne van Eck

TWEEDE VIOOLCasper Bleumers

Eveline Trap

Andrea van Harmelen

Sarah Loerkens

Zofi a Balcar

Esther de Bruijn

Michiel Eekhof

Wouter Groesz

Annemarie van Helderen

Esther Kövy

Renate van Riel

Alexander van den Tol

Judith van Driel

Robbert Honorits

ALTVIOOLFrancien Schatborn

Frank Brakkee

Huub Beckers

Igor Bobylev

Sabine Duch

Annemijn den Herder

Erik Krosenbrink

Robert Meulendijk

Lotte de Vries

Ewa Wagner

Annemieke Huls

Gijs Kramers

Maartje van Lent

CELLOMichael Müller

Harm Bakker

Mirjam Bosma

Crit Coenegracht

Sebastiaan van Eck

Anneke Janssen

Ansfried Plat

Rebecca Smit

Arjen Uittenbogaard

Marjolein Meijer

CONTRABASRien Wisse

Wilmar de Visser

Walter van Egeraat

Annika Hope

Edward Mebius

Jim Schultz

Stephan Wienjus

Guus Grentzius

FLUITBarbara Deleu

Carla Meijers

HOBOAisling Casey

Gerard van Andel

KLARINETArjan Woudenberg

Diede Brantjes

FAGOTJos Lammerse

Freek Sluijs

HOORNPetra Botma-Zijlstra

Toine Martens

Laurens Otto

Rebecca Grannetia

TROMPETHans van Loenen

Jacco Groenendijk

TROMBONEJaume Gavilan Agullo

Victor Belmonte Albert

Brandt Attema

TUBABernard Beniers

PAUKENPaul Jussen

ORGELStephan Kiefer

Radio Filharmonisch Orkest 15

16

CHEF-DIRIGENTGijs Leenaars

VASTE GASTDIRIGENTMichael Gläser

SOPRANENEsther Adelaar

Annelie Brinkhof

Kathelijn van Dongen

Elma van den Dool

Daphne Druijf

Marleen Everink

Loes Groot Antink

Maria del Mar Codina Sampera

Charlotte Janssen

Anitra Jellema

Michaela Karadjian

Margo van Laack

Maria del Mar Codina Sampera

Margo Post

Annette de Rozario

Mijke Sekhuis

Jolanda Sengers

Marieke Steenhoek

Liesbeth Vanderhallen

Esther de Vos

Claudia Wijers

ALTEN Yvonne Benschop

Nicoline Bovens

Ans van Dam

Marjan van Eldik

Jose Kamminga

Anneke Leenman

Ekaterina Levental

Els Liebregt

Suzanne Meessen

Marga Melerna

Maria de Moel

Anjolet Rotteveel

Adélaïde Rouyer

Janneke Vis

Lisinka de Vries

Harda van Wageningen

Ruth Willemse

Anke Zuithoff

Pierrette de Zwaan

TENORENAlan Belk

Kevin Doss

Boguslaw Fiksinski

Jaap Hoekstra

Mattijs Hoogendijk

Peter-Paul Houtmortels

Marius Kwaks

Aart Mateboer

Ioan Micu

Matthew Minter

Albert van Ommen

Benedict Quirke

Geraint Roberts

Matthew Smith

Henk Vels

John Vredeveldt

Deniz Yilmaz

Richard Zook

BASSENGert-Jan Alders

Erks Jan Dekker

Mathias Dirks

Peter Duyster

Geert van Hecke

Daniël Hermán Mostert

Palle Fuhr Jørgensen

Itamar Lapid

Gilad Nezer

Ludovic Provost

Mitchell Sandler

Menno van Slooten

Lars Terray

Luuk Tuinder

Hans de Vries

Tiemo Wang

Jan van Zelm

Groot Omroepkoor16

radio4.nl/concerthuis

17

Vasily Petrenko in het Radio 4 ConcerthuisVasily Petrenko werd in 1976 in St. Peters-burg geboren. Sinds 2006 is hij chef-dirigent van het Royal Liverpool Philharmonic Orchestra - bij zijn aanstelling was hij de jongste chef-dirigent van dat orkest ooit. Met zijn opnamen van de symfo-nieën van Sergej Rachmaninov en Dmitri Sjostakovitsj heeft hij zijn naam defi nitief gevestigd.

In het Radio 4 Concerthuis twee nu al legendarische concerten uit de NTR ZaterdagMatinee. Boven-dien een concert uit De Vrijdag van Vredenburg dat velen zich nog zullen herin-neren: de combinatie van Prokofjevs ballet Romeo en Julia en de even fenomenale als in Nederland onbekende cantate Johannes van Damascus van Sergej Tanejev.

Ook het concert van vandaag is vanaf volgende week te horen in de Orkestmuziekzaal van het Radio 4 Concerthuis.➜ Ga naar RADIO4.NL/CONCERTHUIS

1818 Serie Vrienden van het Groot Omroepkoor• aanvang 20.15 uur / inleiding 19.30 uur• abonnement 70 (normale prijs 100)• inclusief inleiding, pauzedrankje, garderobe

➜ Als u zich aanmeldt als Vriend van het Groot Omroepkoor (zie p.2), dan krijgt u volgend seizoen korting. Bel de kassa van TivoliVredenburg (030 2314544) en bestel de serie ‘Vrienden van het Groot Omroepkoor’

VRIJDAG 31 OKTOBER 2014, JACOBIKERKGroot OmroepkoorSigvards Klava dirigentLeo van Doeselaar orgelPärt SolfeggioJ.S. Bach Toccata d-Moll (‘Dorische’) BWV 538/IPärt Nunc dimittisJ.S. Bach Uit Dritter Clavieruebung:“Vater unser im Himmelreich” BWV 682 Pärt Da pacem DomineRachmaninov Liturgie van Johannes Chrysostomos

VRIJDAG 12 DECEMBER 2014 Radio Filharmonisch OrkestGroot OmroepkoorPhilippe Herreweghe dirigentChristina Landshamer sopraanIngeborg Gillebo mezzosopraanMaximilian Schmitt tenorSebastian Kohlhepp tenorFlorian Boesch basMendelssohn Psalm 42 ‘Wie der Hirsch schreit’Schubert Mis nr. 6 in Es D 950

VRIJDAG 23 JANUARI 2015 Radio Filharmonisch OrkestMarkus Stenz dirigentRosanne van Sandwijk sopraanAttilio Glaser tenorMaxim Rysanow altvioolKancheli Styx, voor altviool, koor en orkestMendelssohn Tweede symfonie ‘Lobgesang’

extra concert VRIJDAG 27 MAART 2015 Groot OmroepkoorInstrumentaal ensemble Stichting Omroep MuziekGijs Leenaars dirigentEscher Ciel, air et ventsVarèse OctandreDusapin Dona eisBrahms Fünf Gesänge opus 104Mozart Divertimento in Bes KV 270

WIJZIGINGEN VOORBEHOUDEN

HET

nieuwe seizoen

BEGINT IN HET NIEUWE

TivoliVredenburg!

Leo van Doeselaar

Christina Landshamer

Markus Stenz

Gijs Leenaars

Philippe Herreweghe

19

KOMENDE CONCERTEN IN

Daniel Reuss

19

SERIE MUZIKALE MEESTERWERKEN

23 mei 2014, 20.15 uur inleiding Emanuel Overbeeke 19.30 uur

Carmen en de legendarische Lemminkäinen

Orkest van de Achttiende EeuwCappella Amsterdam

Pietari Inkinen dirigentBarnabás Kelemen viool

Keuris SinfoniaSaint-Saëns Introduction et Rondo capricciosoBizet/Waxmann Carmen-Fantasie, voor viool en pianoSibelius Lemminkäinen Suite

SERIE AVRO KLASSIEK / RICHARD STRAUSS

6 juni 2014, 20.15 uur inleiding Huib Ramaer 19.30 uur

SlotconcertTod und Verklärung - en een première

Radio Filharmonisch Orkest Groot Omroepkoor

Antony Hermus dirigent Katrien Baerts sopraan Detlef Roth bariton

Beethoven Elegischer GesangR. Strauss Tod und VerklärungLaman Requiem Songsopdrachtwerk De Vrijdag van Vredenburg WERELDPREMIÈRE

Antony Hermus

Pietari Inkinen

PROGRAMMERING

Astrid in ’t Veld

PRODUCTIE

Manon Tuynman, Anneke Peerik, René Meulenberg

PUBLICITEIT & PRODUCTIE JONG TALENT

Anne Marie van Doorn

ADMINISTRATIE EN FINANCIËN

Anneke de Vries

PRESENTATIE RADIO 4

Mark Brouwers, Ab Nieuwdorp en Maartje Stokkers

RANDPROGRAMMERING AVROTROS

RADIO4

Thea Derks en Victor Striker

EINDREDACTIE RADIO4 AVROTROS

Tim Moen

CASTING DIRECTOR

Mauricio Fernández

ARTISTIEK LEIDER

Kees Vlaardingerbroek

PROGRAMMATOELICHTING

Aad van der Ven

REDACTIE PROGRAMMABOEK

Clemens Romijn

EINDREDACTIE

Onno Schoonderwoerd

VORMGEVING

Dorine Verharen

DRUK

Van der Weij BV Hilversum

OMSLAGILLUSTRATIE

Gustav Klimt, schets voor een fries in Palais Stoclet, Brussel, 1908-10.

20

CONCERTEN IN DE

SII6

26 april 2014, 14.15 uur Concertgebouw Amsterdam

Twee gitaren op Koningsdag

Radio Filharmonisch Orkest Hans Graf dirigent Izhar Elias gitaarFlorian Magnus Maier elektrische gitaarJoris van Rijn viool

Samama Koningsfanfare OPDRACHTWERK

NTR ZATERDAGMATINEE, WERELDPREMIÈRE

Mozart Sechs deutsche Tänze KV 571Maier Schattenspiel, voor gitaar, elektri-sche gitaar en orkest OPDRACHTWERK NTR

RADIO 4 WERELDPREMIÈRE

Schmidt Intermezzo (uit Notre Dame)Sibelius Vier humoreskenBorodin Polovetser dansen (uit Vorst Igor)

Schattenspiel: een wereldpremière voor de bijna onmogelijke combinatie van klassieke en elektrische gitaar. De Duits-Nederlandse componist Florian Magnus Maier durfde in opdracht van de NTR ZaterdagMatinee de uitdaging aan en geeft de elektronische gitaar de rol van (verraderlijke) schaduw van zijn oudere familielied. Ook Maiers fascinatie voor fl amencomuziek en de klanken van het Midden-Oosten klinken duidelijk door.Op dit feestelijke programma, met naast Maier ook Borodin, Sibelius en Mozart, spatten de kleuren er van af. Toen het werd samengesteld, was echter nog niet bekend dat deze Matinee zou plaatsvinden op de allereerste Konings-dag. Speciaal voor de gelegenheid componeerde Leo Samama daarom een feestelijke opening: een Koningsfanfare.➜ het Concertgebouw is goed bereikbaar –

zie WWW.ZATERDAGMATINEE.NL/KONINGSDAG

colo

fon