I+D-symposium 2014 INEKE VAN DEN BERG hand-outd-symposium 2014... · Bas Boris Visser (Clifford...

Incasso- en deurwaarderssymposium | 19 november 2014 | ©Involon1

Incasso- en deurwaarderssymposium

19 november 2014

Ineke van den Berg

De (gerechts)deurwaarder

en zijn toekomst

ADVISEREN | DETACHEREN | OPLEIDEN

HOGESCHOOLUTRECHT

Instituut voor Recht

Luiken openzetten

2

HOGESCHOOLUTRECHT


Waarom?

Herkennen van veranderingen in de omgeving

Herstellen (?) waardengerichtheid

Toekomst vraagt om veranderkunst en andere vaardigheden

Cocreatie belangrijk

Echte veranderingen beginnen bij de vraag: ‘Wie zijn wij?’

En waar liggen dan onze mogelijkheden?3

HOGESCHOOLUTRECHT


Trendwatcher Bakas

Om maar eens met iets te beginnen……

Trend 2015

4

HOGESCHOOLUTRECHT


Rechtspraak vernieuwend?

5

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Donkere wolken boven het recht? (aldus prof. Hartlief, hoogleraar privaatrecht)

Eind jaren negentig mission accomplished: moderne burger kon zijn eigen boontjes doppen en volwaardige partij die eigen keuzes kan maken (ipvbescherming van de zwakkere partij en paternalisme)

Maar het tij keerde in 2008… en nu schudt alles op zijn grondvesten

Dit heeft consequenties voor het recht en zijn agenda:- weer focus op huisvesting, werkgelegenheid, bestaanszekerheid, zorg,

verzekeringsdekking, positie van minder validen

- juridische strijd: rechtszekerheid, gelijkheid, bescherming van de zwakkere partij en voor de maatschappelijke zorgvuldigheidsnorm

6


HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Klassiek bestuursrecht waarin bescherming tegen almachtige en stevig ingrijpende overheid centraal staat

Traditioneel sociaal recht: tegenwicht ongelijke h diverhoudingen

Contractenrecht: contractvrijheid onder druk door bescherming van de zwakkere partij

Aansprakelijkheidsrecht waarin zorgplichten jegens beschermingswaardige groepen en toezichthoudersaanprakelijkheid centrale thema’s vormen

7

HOGESCHOOLUTRECHT

Instituut voor Recht Waar gaat het over?

Anders werken en opleiden:

juridische academische opleiding wordt breder

paralegal (hbo-jurist) gaat (voorzichtig) plaats innemen (en is breed opgeleid)

rechter gaat (voorzichtig) specialiseren

HU: onderwijsinnovatie ook voor opleiding (kandidaat-) gerechtsdeurwaarders

sociaal ondernemerschap

Andere vaardigheden

www.youtube.com/watch?v=czlOrLtRIc8

8

HOGESCHOOLUTRECHT


9

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

http://mknapen.wordpress.com/2014/09/30/de‐advocaat‐van‐de‐toekomst:

Veel pas afgestudeerde juristen, minder jobs in de advocatuur. Is het kommer en kwel voor banenzoekers? Niet

i kl i d d d kvoor wie klaar is voor de advocatuur van de toekomst, waar sociale vaardigheden misschien wel belangrijker zijn dan juridische kennis. Gelukzoekers hebben de kantoren niet nodig, wel zij die bewust kiezen voor de advocatuur.

10

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Juridische kennis wordt voorondersteld, en is overigens overal – ook op het internet – beschikbaar’, zegt Erwin Bouwman, directeur van searchbureau Legal People. ‘Persoonlijke kwaliteiten worden belangrijker: kunnen luisteren meepraten en meedenken met directies flexibelluisteren, meepraten en meedenken met directies, flexibel zijn, beschikken over aanpassingsvermogen.’

11

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

“Misschien heeft de beste kandidaat voor vacatures voor advocaat-stagiaires wel psychologie gestudeerd, of theologie. Of wat anders in de sociale wetenschappen. Want als er iets de laatstesociale wetenschappen. Want als er iets de laatste jaren is veranderd, en als er één verandering is die echt zal doorzetten, is het wel deze: niet de juridische kennis alléén is belangrijk, maar steeds meer ook vaardigheden als omgaan met mensen, vertrouwen wekken, empathie tonen en binden.”

12


HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

13

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over? Andere waarden? Waardengerichtheid? Publiek

belang? Waarom van belang?

Accountants

Structurele tekortkomingen bij grootste accountantsorganisaties Structurele tekortkomingen bij grootste accountantsorganisaties, fundamentele hervormingen en cultuurverandering noodzakelijk

De accountancysector moet zo snel mogelijk concrete maatregelen doorvoeren om de kwaliteit van de wettelijke controle te waarborgen en het publiek belang meer centraal te stellen.

14

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

“Hoe meer advocaten afhankelijk worden van hun winststreven, hoe meer de regels onder druk komen te staan”

Kernwaarden van de Rechtspraak: onafhankelijkheid onpartijdigheidonafhankelijkheid, onpartijdigheid, integriteit en professionaliteit.

Systeemwaarborgen voor de kernwaarden

15

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?Rechtspraak

Anno 2014 is het gezag van de rechterlijke macht niet langer vanzelfsprekend en ligt zij onder een vergrootglas. De rechterlijke macht is lang niet altijd in staat adequaat te reageren op ongemakkelijkein staat adequaat te reageren op ongemakkelijke incidenten die zich met enige regelmaat voordoen (zoals in de Chipshol-zaak).

Rapport systeemwaarborgen kernwaarden rechtspraak; 6 dagen cursus kernwaarden rechter (SSR)

16

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Notarissen hebben aandacht voor kernwaarden

Rapport (2012) “MET RECHT VOORUIT”:

de notaris borgt de rechtszekerheid en biedt kwaliteit en de notaris borgt de rechtszekerheid en biedt kwaliteit en vertrouwen

hij draagt daardoor bij aan welvaart en welzijn

Preadvies “De goede notaris” (Over notariële deontologie) Wat zijn de kernwaarden waar het notariaat voor hoort te staan?

17

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

18


HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Advocaten en aandacht voor kernwaarden

Bas Boris Visser (Clifford Chance): “De wereld van nu vereist meer aandacht voor devan nu vereist meer aandacht voor de kernwaarden, ook vanuit de Orde.”

www.meesterindetaal.nl/wp-content/uploads/2011/07/Botsende-kernwaarden.pdf

19

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Britta Bohler (bijzonder hoogleraar);De beroepsethiek van de advocaat – of andere togadragers, voor de volledigheid – vormt het onderwerp van een van haar collegereeksen aan de UvA`met een nadruk op de kernwaarde integriteit Iets dat onderwezen moet blijven worden want doorintegriteit. Iets dat onderwezen moet blijven worden, want door de steeds verder gaande juridische specialisaties binnen de (kleine) advocatuur, dreigt die beroepsethiek een ondergeschoven kindje te worden. “Daarom blijft het zo belangrijk om studenten het fundament van de advocatuur en de bijbehorende kernwaarden aan te leren,” is haar stellige overtuiging.

20

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Banken en code

Gedragsregels voor bankiers, klanten bepalen maatschappelijke rol bank

+ tuchtrecht

Zeven gedragsregels

Het statuut is een antwoord van de bankensector op de nog altijd grote vertrouwenskloof tussen banken en de samenleving. Vijf jaar na de crisis is dat vertrouwen verre van hersteld

21

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Aanbesteding en waardengerichtheid: is belangrijk item geworden.

Moraal in de fiscaliteit? Moraal in de fiscaliteit?

A-G IJzerman: positief advies over lager griffierecht (€ 20) dan de wet voorschrijft bij betalingsonmacht. HR volgt: ECLI:NL:PHR:2013:642

En wat doen de (gerechts)deurwaarders? 22

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Voor de gerechtsdeurwaarder wordt het steeds belangrijker om zijn rol te bepalen in een snel veranderende samenleving

Maar wat ziet de gerechtsdeurwaarder?

http://www.youtube.com/watch?v=PbK2qCYZFWw

- Vertrouwen van/in burgers (vertrouwen is over en weer nodig)

- Burgers ervaren gebrek in vertrouwen, overheid afstandelijk, te veel inadequate regels

- Ambtenaren vinden burgers verwend, kritisch, cynisch en onwetendheid 23

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Een geïnformeerde (gerechts)deurwaarder is op zijn toekomst voorbereid!!!

24


HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Algemene ontwikkelingen:

- participatiemaatschappij - decentralisaties

- digitalisering (rechtspraak) en groeiende problemen rond privacy

- financieel en economisch systeem (privatisering, commercialisering vs algemeen belang, consumentisme)g g g )

- zorg

- groepen mensen kunnen niet meer mee

- schuldenproblematiek groeit

- wetenschappers uit verschillende disciplines werken steeds meer samen aan de oplossing van problemen (ook juridische!)

- juridisch werk verandert

- juridisch onderwijs verandert

het werk van de gerechtsdeurwaarder verandert!! 25

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Kennis is nodig van de sociaaleconomische context waarin de gerechtsdeurwaarder zijn werk verricht

Kennisname van inzichten uit gedragswetenschappen is nodig om de problematiek rond schulden te begrijpen en aan te pakken.

Kennis is nodig van de sociaaleconomische context in relatie tot consumenten financiële zaken

Kennisname van inzichten uit gedragswetenschappen is nodig om de achtergronden van nieuwe wetgeving te begrijpen

Meer algemeen zijn die inzichten van belang voor de juridische (privaatrechtelijke) praktijk: toegang tot recht, geschillenbeslechting, wetgeving en meer specifiek het consumentenrecht

26

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Gedragswetenschappen en recht hebben betrekking op gedrag van mensen: toenadering

Een van de vraagstukken is gedragsbeïnvloeding:

via verleiding ‘de koopknop’ en soorten contract via verleiding, de koopknop en soorten contract

via nudging (duwtje in de goede richting bv door de overheid: betere keuzen maken) http://www.youtube.com/watch?v=jsy1E3ckxlM

27

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Ander voorbeeld van gedragsbeïnvloeding door belastingdienst in Engeland:

nieuwe vorm envelop (niet meteen in de papierbak)

door verandering van één zin: 85% van uw stadgenoten betaalden hun belastingen op tijd (=sociale norm)betaalden hun belastingen op tijd (=sociale norm), stegen de inkomsten met 15%

Wordt ook gedaan door energiemaatschappijen (huishoudens in uw straat gebruiken zoveel…..)

We zijn minder rationeel dan we denken

28

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

29

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Begrijpen hoe mensen denken is van belang om te weten:

hoe mensen in groepen functioneren

hoe mensen economische beslissingen hoe mensen economische beslissingen nemen en

keuzen maken

hoe mensen op een bepaalde momenten op een bepaalde (juridisch) relevante manier handelen, nalaten of reageren

30


HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Het gaat bv om het idee van procedural justice:

het is van belang voor procespartijen te weten hoe de procedure verloopt en welke rol zij daarin hebben en kunnen spelen. Mensen willen gehoord worden. De procedure zal dat d t i b d dt h t l i ddus moeten inbouwen anders wordt het als minder rechtvaardig ervaren en zal de uitkomst minder geaccepteerd worden. (speerpunt rechterlijke macht)

Het gaat om keuze voor aangaan van contracten, die te vernietigen of te ontbinden etc.

Het gaat om keuze bij aangaan/omgaan met schulden

31

HOGESCHOOLUTRECHT

Instituut voor RechtWaar gaat het over?

Klant is belangrijk, debiteur als klant bekijken

Echte klantvriendelijkheid is belangrijk, degenen die het gaan winnen positioneren zich als maatschappelijk relevant: daar ga je het mee winnen (ook bij aanbestedingen)

Een klacht: (sociale) media en je bent weg. 32

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Belang van onderzoek; zie onderzoek en rechterlijke macht

www.youtube.com/watch?v=_zI68ypcQjs

33

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Beslissen gebeurt vaak op basis van zgn ‘heuristics’ (vuistregels/intuïtie): maar dat is niet altijd de beste wijze. Want dan wordt soms onvoldoende nagedacht over de gevolgen en effecten van de beslissing. Soms leidend tot slechtere uitkomsten (zie film rechtspraak)

Framing: afhankelijk van de manier van inkleding (frame) Framing: afhankelijk van de manier van inkleding (frame) worden verschillende beslissingen genomen.

Bias: onbewuste vooroordeel c.q illusie/onbewuste vertekening, fout in het denkrichting, beïnvloeden beslissingen (m.n. onder tijdsdruk)

http://www.youtube.com/watch?v=iSgamHuL93w

(Kritisch denken en reflectieve vermogens zijn belangrijk en moeten geleerd worden in onderwijs)

34

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

We zijn minder rationeel dan we denken:

overoptimisme (van belang bij gedachten over wie rechtszaak gaat winnen);

selfserving-bias: interpretaties vanuit eigen positie en selfserving bias: interpretaties vanuit eigen positie en belang;

Availability heuristic-hindsight bias: verkeerd inschatten kansen omdat men afgaat op wat men mentaal beschikbaar heeft; m.a.w. wat men weet en kan.

NB Maar ook bv neurobiologie: hersenen zijn ingesteld op zorg voor eigen welzijn en dat van ons nageslacht.

35

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Andere voorbeelden:

- mensen gebruiken meer wasmiddel als de doseerdop groter is

- dvdspeler kost 100 euro, maar voor een half uur omrijden krijg je dezelfde 35 euro goedkoper. Een laptop kost 1000 euro en ook hier, als je een half uur omrijdt kun je hem 35 euro goedkoper krijgen. In beide gevallen zijn dus 35 euro te besparen. Wat blijkt?

36


HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Wat zijn oplossingen om dit soort effecten te verkleinen?

- Bewustzijn dat ze bestaan

- Zelfreflectie

- Gestructureerde besluitvorming ( bv adhvchecklists, beslisbomen, ontwikkeling van instrumenten, bij schuldhulpverlening is @mesisontwikkeld om de financiële zelfredzaamheid in te schatten, organiseren van feedback etc).

37

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Deze psychologische mechanismen worden gebruikt/misbruikt bij het aangaan van overeenkomsten:

bij telecomzaken (onvergelijkbare overeenkomsten aanbieden, heel ingewikkelde aanbiedingen maken)

bij abonnementen (eerst iets gratis of eerste half jaar voor bij abonnementen (eerst iets gratis of eerste half jaar voor weinig geld)

winsten die in het vooruitzicht werden gesteld bij beleggingsafspraken

NUON die vlgs ACM ondoorzichtige contracten maakt (NB boeten ACM bv 450.000 euro)

=verleiding door contracten.38

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Daar wordt vaak op gereageerd met regelgeving (zie nieuwe consumentenregels (bv art. 6:230m BW en art. 6:230v BW ; voldoende informatie en begrijpelijke taal bijovereenkomsten op afstand) om dat te beteugelen.

Overheid reageert ook vaak met wetgeving die niet of juist verkeerd uitpakt: wanbetalersregeling, CJIB gijzeling, verbod alcohol jongeren

39

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Schaarste (onderzoek v Mullainathan/Shafir) laat zien hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen: schaarste neemt bezit van het denken, waardoor de bandbreedte afneemt (denken aan eten en de huur van volgende maand)

Ni ll i l b ki k d k Niet alleen een materiele beperking maar ook een denkpatroon.

Heeft nadelige gevolgen voor de cognitieve vermogens (< IQ)

En werkt schaarste in de hand: beoordelingsfouten (verkeerd geschat banksaldo)

Verwaarlozen van andere zaken en minder efficiënt met andere aspecten van het leven

Zie ook tijdsdruk film rechtspraak 40

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Belasting van de bandbreedte maakt het moeilijker om impulsen te bedwingen

41

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

BV brandweerman: snel omkleden in de auto en de autogordels niet om doen:

gevolg: 20-25% van de brandweermannen sterven aan auto-ongeval en niet aan de brand. Thuis wel gordels. En op werk getraind op aandoen gordelsg p g

oorzaak; tunnelvisie (eenzijdige concentratie) door schaarste aan tijd

Voorbeeld

Twee groepen- witte dingen verzinnen

Kinderen en munten

42


HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Conclusie: als je aandacht richt op iets wat belangrijk voor je is, ben je minder goed in staat aan andere dingen te denken.

Wat zien de verschillende professionals rond de debiteur en wat wil je zien?wil je zien?

De maatschappelijk werker?

De schuldhulpverlener

De gerechtsdeurwaarder

En de media?

43

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over? Werkeloosheid stijgt nog steeds (687.000 op 7,2 miljoen van de

werkzame beroepsbevolking)

Eind december 2013 werden 438 duizend WW-uitkeringen verstrekt, het hoogste aantal ooit.

Toeslagenproblematiek

Wanbetalersregeling

Meer preferenties-overheid (bedragen direct inhouden op inkomen door Zorginstituut [voorheen CVZ], bijzondere beslagbevoegdheden op toeslagen, bedragen direct van de bankrekening afschrijven door CJIB, fiscus, waterschappen: de zgn. overheidsvordering)

Ingewikkelde berekening beslagvrije voet44

HOGESCHOOLUTRECHT


Stijgende schuldenproblematiek

Groot vraagstuk: wat doe je met groep voor wie een schuldregeling te hoog gegrepen is? (Jungmann)

Wat zien deurwaarders?

Het hebben van schulden is een gedragsvraagstuk*

*Onderzoek N. Jungmann

45

HOGESCHOOLUTRECHT


Meer dan de helft van de bezoekers om schuldhulpverlening is in behandeling bij GGZ, verslavingszorg, maatschappelijk werk of MEE (voor mensen met beperkingen)

46

HOGESCHOOLUTRECHT


Onderzoek en aanpak deurwaarder

Wanneer nemen debiteuren aanmaningsbrief serieuzer?

Het is van belang om de schuldenaar te motiveren om contact op te nemen en uit te leggen waarom ze informatie serieus moeten nemen.

Het voorbeeld van de onderzoekers* (in een korte teksten die uitlegt waarom ze niet aan (gedrags)veranderingen ontkomen):

Onderzoekers in opdracht van Incassade*

47

HOGESCHOOLUTRECHT


Voorbeeld brief Incassade

Een betalingsachterstand kan iedereen overkomen.

Daarom bent u nog geen wanbetaler

Wees eerlijk. Sommige mensen denken misschien: ‘als ik niets doe, komt het wel goed’. Een heel begrijpelijke gedachte.

Maar niet juist: een betalingsachterstand verdwijnt niet vanzelf.U kunt dit probleem alleen oplossen door contact op te nemen met (…..organisatie invullen)

Wat wilt u?

Wilt u graag van uw betalingsachterstand af?

Liever geen zorgen meer over uw schulden?

Neem dan contact op met (…..organisatie invullen) 48


HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

M.a.w. Inkaderen, motiveren en inspelen op inconsistentie

49

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Uit onderzoek blijkt dat ‘bedreiging’ van de schuldenaar vaak niet effectief is. Zowel de herinnering aan eerder slecht gedrag (ze hebben schulden) als de dreiging met negatieve consequenties in de toekomst (extra kosten of een dagvaarding) kan de schuldenaar een slecht gevoel

i h lf *over zich zelf geven.*

De gevolgen: inhoud vermijden of ontkennen.

*Onderzoek Incassade – Rijksuniversiteit Groningen: message framing(gedragsbeïnvloeding van debiteuren)

50

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Onderzoek onder huurders bij dreigende huisuitzetting: belangrijk hoofdstuk over ervaringen met deurwaarders! Globaal: persoonlijk contact wordt belangrijk gevonden, niet elke dag een andere deurwaarder aan de deur en dreigbrieven worden opdeurwaarder aan de deur en dreigbrieven worden op stapel gelegd en niet geopend.

http://www.aedes.nl/binaries/downloads/schuldhulpverlening/20140402-huurders-over-een-dreigende-huisuitzettin.pdf

51

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Meer beroep op voedselbanken:

volgens Stichting Voedselbanken Nederland zijn er in het eerste kwartaal 2014 al net zoveel aanmeldingen als in heel 2011: ruim 60.000 mensen. Onder meer in Rotterdam neemt de voedselbank geen nieuwe klanten meer aan;neemt de voedselbank geen nieuwe klanten meer aan;

steeds meer zzp’ers en eigenwoningbezitters melden zich bij de voedselbank;

maar lijkt nu tot stilstand te zijn gekomen (eind augustus 14)

52

HOGESCHOOLUTRECHT


NIBUD*:

onbetaalde rekeningen kosten samenleving miljoenen. Pleiten voor een integrale aanpak

minstens 15% Nederlandse huishoudens heeft ernstige betalingsachterstanden (1,1 miljoen huishoudens)g ( , j )

dus investeren in schuldpreventie op breed niveau

Het kost (!) € 100.000 aan één huishouden: verloren afschrijvingen, hulpverlening, verzuim- en ziektekosten, verloren arbeidsuren, uitkeringen en huisuitzettingen

en: gevoelen van uitsluiting en spanningen in het gezin

*rapport ‘Overkoepelende blik op omvang en preventie van schulden in Nederland’ 53

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Maar zie ook hiervoor:

verleiding door contracten en inzichten uit gedragswetenschap dat (goede) keuzen maken niet altijd eenvoudig is

er wordt niet altijd rationeel gehandeld

ondersteuning is nodig (en niet zoals in nieuw consumentenwetgeving: nog meer informatieverplichtingen en dus informatie)

wel begrijpelijke informatie

en goede wetgeving die rekening houdt met inzichten uit andere wetenschappen 54


HOGESCHOOLUTRECHT


Meerderjarigen bewindMeerderjarigenbewind: wetswijziging m.i.v. 1-01-2014

Verkwisting weg als grond voor curatele en nu samen met het hebben van problematische schulden een van de gronden voor beschermingsbewind (art. 1:431 (nieuw)g ( ( )

Curatele en bewind worden opgenomen in een openbaar register (1:391)

http://docs.liigl.nl/officielebekendmakingen.nl/stb/2013/20131025/stb-2013-414.pdf

55

HOGESCHOOLUTRECHT


Meerderjarigenbewind

Waarom wijziging(en) van deze wet (en ook andere weten regelgeving)?

Overheid trekt zich terug: van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving

Grote bezuinigingen Grote bezuinigingen

Veel meer mensen staan er nu alleen voor: steeds meer (kwetsbare) burgers moeten hun leven zelfstandig regelen

Samenleving wordt steeds complexer

Samen met participatiesamenleving vraagt dat om veel vaardigheden, steeds meer beslissingen zelf nemen en zelf regelen, echter de groep die niet mee kan wordt steeds groter (geletterdheid, digitale vaardigheden, financiële vaardigheden, <IQ).

56

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Het aantal mensen dat onder bewind wordt gesteld, is explosief gegroeid. Het aantal bewindzaken dat kantonrechters in Nederland behandelen is de laatste jaren bijna verdrievoudigd. Dat blijkt uit het jaarverslag Rechtspraak over 2012 De toenemendeRechtspraak over 2012. De toenemende schuldenproblemen en de vergrijzing zijn volgens kantonrechters de belangrijkste oorzaken.

57

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

58

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

Veel kantonrechters maken zich zorgen over het sterk gestegen aantal verzoeken tot gijzeling + Raad voor de Rechtspraak. Het gaat m.n. om mensen die verkeersboetes – ondanks aanmaningen - niet hebben betaald. Het OM kan bij de rechter vorderen dat deze weigerachtige betalers maximaal vijftien dagen worden vastgezet (‘gegijzeld’).

Kunnen of willen?

Gijzeling is alleen bedoeld voor degenen die niet willen betalen. De Amsterdamse kantonrechters gaan het OM bij verzoeken tot gijzeling vragen aannemelijk te maken dat de betrokken personen wel kunnen, maar niet willen betalen.

NB Frank Visser en het CJIB in recht in de regio 59

HOGESCHOOLUTRECHT


Waar gaat het over?

In 2012 behandelden de rechters ruim 1.200 verzoeken tot gijzeling. In 2013 gebeurde dat ongeveer 37.000 keer. Deze sterke stijging is een gevolg van de stapsgewijze invoering van de Wet OM-afdoening.

Sinds 2011 heeft het OM ruimere mogelijkheden om voor lichte overtredingen een zogeheten strafbeschikking op te leggen. Ook overtredingen van de APV (Algemeen Plaatselijke Verordening) vallen onder de Wet OM-afdoening

60


HOGESCHOOLUTRECHT


Consument en recht

Hoe worden contracten geconstrueerd?

Het ontwerp voor een contract is resultaat van interactie tussen marktkrachten en consumentenpsychologie

Consumenten zijn niet perfect rationeel, onze beslissingen en keuzes worden beïnvloed door ‘heuristics’,‘biases’ en ‘misperception’: sterker nog de vergissingen die wij maken zijn systematisch en voorspelbaar en daarop wordt ingespeeld

Consument wordt verleid door het ontwerp van het contract om producten en diensten aan te schaffen die goedkoper lijken dan ze zijn.

61

HOGESCHOOLUTRECHT


Consument en recht

Daardoor faalt de markt(werking): gevolg sociaal welzijn vermindert en hogere kosten

Het geloof is dat concurrentie efficiency laat toenemen en consumenten beschermd: echter het versterkt het falen van de markt omdat nu alleen keuze is op basis v wat consument pdenkt/voorgeschoteld krijgt en niet op werkelijke behoefte passend bij de persoon

Voorbeelden:

- mobiele abonnementen vergelijken of mobiel gratis

- Credit card (complex contract, lage instapkosten, hoge eindkosten)

- Hypotheek (riskanter en meer lenen: niet aflossen)62

HOGESCHOOLUTRECHT


Consument en recht Ontwerp mobiele contracten:

veronderstelling consument

uitgaande van korte termijnkosten (gratis mobiel)

maar niet van lange termijndenken: je betaalt er wel voor en het is niet gratis (koop op afbetaling!)g ( p p g )

Moeilijk vergelijkbare en complexe contracten: in – en buiten de bundel etc., ondanks Telecomwetgeving (o.a. art. 7.1) nog steeds niet overzichtelijk en onbegrijpelijk

Vergelijken bijna onmogelijk en consumenten doen dat ook niet

63

HOGESCHOOLUTRECHT


Consument en recht

Telefoonabonnement met ‘gratis’ mobiel is koop op afbetaling* (7a:1576 e.v.), een krediettransactie onder oud recht (oud art. 1 Wck sub a en e) en kredietovk onder nieuw recht, art. 7:57 lid 1 sub c) want

k ij i ij- koopprijs in termijnen

- goederenkrediet: genot van mobiel en betaling in termijnen

- krediet in de vorm van uitstel van betaling

- Achterliggend: bescherming van de consument tegen overkreditering door ontduiking vorm contract

*HR 13 juni 2014, ECLI:NL:HR:2014:1385 64

HOGESCHOOLUTRECHT


Consument en recht

Twee strategieën voor de ‘ontsluiting’:

- simpele verklaringen gericht op de consument zodat productvergelijking gemakkelijker wordt

- nieuwe concepten die gericht zijn op vraag (het speciale gebruik door de consument) en aanbod (wat past dan het beste bij die consument)

65

HOGESCHOOLUTRECHT


Consument en recht

NB uit onderzoek blijkt echter ook dat meer informatie niet altijd leidt tot betere beslissingen: informatieoverdaad (kost teveel moeite en tijd). Dus optimale hoeveelheid, dosering van info en hulpmiddelen (keuzewijzers, gepersonaliseerde info) zijn ook van belang.g

Hoe de informatie wordt gegeven is ook van belang (positieve framing)

Niet altijd leidt langer nadenken tot betere keuzes, maar helpt wel bij impulsaankopen

Keuze uit veel alternatieven leidt niet altijd tot tevredenheid.

Aanname dat consumenten zelf keuze willen maken ook niet altijd juist (keuzestress): standaardoptie aanbieden

66


HOGESCHOOLUTRECHT


Trends innovating justice

Veel belovende Trends *

Courts and informal tribunals developed specialized processes (family, land, employment, consumer, neighbor, drug crime, etc.). Judges actively work with the parties to settle the problem in a fair way during a hearing. They only decide if required.

• Uit: http://www.hiil.org/publication/Basic-justice-care

• The Trend Report is based on a review of research by Tilburg University67

HOGESCHOOLUTRECHT



Programs of lawyers, paralegals and facilitators now integrate advocacy* and mediation skills. They are crossing the borders between professions, using k l d f i l i d h i iknowledge from social sciences, and their services are effective and affordable, even for the poor.

*geduid wordt op het werk van organisaties die zich inzetten voor de rechten van bepaalde groepen, bijv. vrouwen, minderheden of kinderen

68

HOGESCHOOLUTRECHT


Trends innovating justiceNieuwe technologieën:

eBay resolves 60 million consumer disputes each year, using an online platform where mediators or adjudicators can log in if their help is needed;

Legalzoom.com has a profitable business in legal documents online;

69

HOGESCHOOLUTRECHT



Innovative judges, lawyers, helpdesks and web platforms reinvented legal information. They offer new standards for settlements (for child support, damages schedules, etc.) andchild support, damages schedules, etc.) and step by step guidelines for resolving issues.

Zie ook www.rechtwijzer.nl/ en

www.innovatierechtsbestel.nl/

70

HOGESCHOOLUTRECHT


Begrijpelijke taal

Notarissen vernieuwen:

- Hemanotaris

WPNR 2014(7029) Begrijpelijke taal in notariële akten, kan dat? Onbegrijpelijke taal in notariële akten, mag dat?

‘Een akte dient zo te luiden, dat de leek er voor hem verstaanbaar Nederlands in vindt, want het is van groot algemeen belang, dat de massa vertrouwen stelt in de jurist. Zolang deze een geheimtaal spreekt en schrijft, kan hij geen vertrouwen vinden.’

‘De maatschappelijke standing van het notariaat is gedurende de laatste eeuw aanzienlijk gestegen en in overeenstemming hiermede behoeft de notaris zich niet meer achter gewichtigdoenerij te verschansen en spreekt

71

HOGESCHOOLUTRECHT


Begrijpelijke taal en Pitlo!

hij een begrijpelijker taal dan zijn ambtsbroeder uit vorige generaties. Maar ook wanneer men als klasse zelfbewust genoeg is geworden om distinctiedriftkunstjes beneden zich te kunnen achten en men verstandig genoeg is om in te zien dat het schrijven van een begrijpelijke taal tete zien, dat het schrijven van een begrijpelijke taal te verkiezen is boven het schrijven van een onbegrijpelijke taal, zijn toch conservatisme en sleur krachten, die sterk genoeg zijn om de versleten franje uit het grootouderlijk salet als garnering voor nieuwe meubelen te doen gebruiken.’ : Pitlo in 1953!!

72


HOGESCHOOLUTRECHT


Begrijpelijke taal

Ook rechtspraak is bezig met meer begrijpelijke vonnissen: de geheimtaal van juristen wordt niet meer ‘gepikt’ en ook publieke verantwoording wordt gevraagd.

Dagvaarding kan ook veel simpeler: wordt onderzoek naar gedaan (NB rechters, taalkundigen en sommige deurwaarders zien mogelijkheden, de meeste deurwaarders nog niet. Oorzaak?)

73

HOGESCHOOLUTRECHT

Instituut voor RechtOpleiden personeel

Opleiden personeel van groot belang: de veranderingen gaan snel en er worden andere vaardigheden verwacht: bovendien een goed opgeleide werknemer levert 20% meeropgeleide werknemer levert 20% meer rendement (blijkt uit onderzoek)

74

HOGESCHOOLUTRECHT


Toekomst?

Kansen voor de gerechtsdeurwaarders?

75

I+D-symposium 2014 INEKE VAN DEN BERG hand-outd-symposium 2014... · Bas Boris Visser (Clifford...

Documents

Transcript of I+D-symposium 2014 INEKE VAN DEN BERG hand-outd-symposium 2014... · Bas Boris Visser (Clifford...