IBO Business School whitepaper 'Ontzorg de zorg'



De zorg is in verandering, dat weet u als zorgmanager als geen ander. De laatste decennia is er veel externe regelgeving gekomen

en een toenemende controle op de kwaliteit van zorg. De financiers van de zorg bij monde van de zorgverzekeraars leggen strakke

financiële kaders neer waarbinnen de zorg geregeld moet worden. Daarnaast is er sprake van een toenemende zorgvraag, terwijl er ook

nog geen oplossing is gevonden voor het groeiende tekort aan handen aan het bed. Kortom, het zijn geen gemakkelijke tijden voor

managers in de zorg. Er bestaat geen standaard managementrecept voor deze complexe problematiek. Het doel van deze whitepaper

is dan ook niet het geven van antwoorden, maar juist het stellen van vragen. Want voor iedere manager is het nuttig om los te komen

van de dagelijkse realiteit en de eigen organisatie en zijn mogelijke rol daarin vanuit meerdere perspectieven kritisch te bekijken.

Zo blijft u scherp en kunt u vaststellen of de gekozen weg nog steeds de juiste is.

1. Wat zijn uw doelen en doelgroepen? Wat is het doel van uw zorgorganisatie? En voor welke zorgproces-

sen bent u als manager verantwoordelijk? Werkt u in een ziekenhuis

of in een instelling voor langdurige zorg? Dat maakt veel verschil

voor de behoeften van de patiënt. In een ziekenhuis verblijft een

patiënt gemiddeld maar kort. Het is dan van belang dat hij in de tijd

dat hij er is, zo snel en adequaat mogelijk wordt geholpen. Hij zit

niet te wachten op lange wachttijden. Hij wil niet drie keer hoeven

terugkomen als hij door drie verschillende artsen moet worden

gezien, maar dit graag op een dag plannen. Niet de agenda van de

arts maar de agenda van de patiënt wordt dan het uitgangspunt.

In instellingen voor langdurige zorg, bijvoorbeeld verpleeghuizen,

ligt dat fundamenteel anders. Het gaat de patiënt hier niet om

tijd maar om aandacht. Hij is er niet bij gebaat als de verzorgende

telkens op haar horloge kijkt als ze met hem bezig is.

Deze verschillende uitgangssituaties vragen om een verschillende

aanpak. Maatregelen die goed kunnen werken in een ziekenhuis,

zijn niet zo maar door te voeren op andere zorggebieden. Kwaliteit

wordt wel omschreven als de mate waarin een product of dienst

voldoet aan de behoefte van de klant. Kwaliteit van zorg begint

dus bij het bepalen van de behoefte van uw patiënt en dat tot doel

maken van uw inspanningen.

2. Heeft u problemen helder in kaart gebracht? Welke problemen ondervinden uw medewerkers op de werkvloer?

Waarover zijn patiënten niet tevreden? Deze vragen kunt u alleen

beantwoorden door met hen in gesprek te gaan, door zelf vragen te

stellen.

6 denkr icht ingen voor zorgmanagers

>> Het motto van IBO Business School is ‘managing your ambition’. Wij helpen managers zichzelf te ontwikkelen en te ontplooien.

Dit doen we door in onze opleidingen kennis, vaardigheden en toepassing te combineren.

“ De opleiding heeft me een helikopterview gegeven. Ik heb hier dagelijks profi jt van in de begeleiding en advisering van mijn managers. Mijn zelf-vertrouwen heeft een enorme boost gekregen en dat straal

ik nu uit” Marina Verdaasdonk, stafadviseur afdeling

Pathologie, UMC Utrecht

M a n a g e n i n e e n z o r g c o n t e x t

Marktwerking, andere kwaliteitseisen, bureaucratisering, vergrijzing.

Het zijn vier uit veel meer ontwikkelingen die op dit moment de

dynamiek in de zorgsector bepalen. Managers worden uitgedaagd

betere zorg te leveren tegen minder kosten. Inspectie, consumenten

en marktpartijen verwachten daarbij inzicht in kwaliteit en uitgaven.

En wat te doen met de groeiende vraag naar zorg in combinatie met

krapte op de arbeidsmarkt van goed opgeleid personeel?

Wat onveranderd blijft, is dat er mensen zijn die zorg nodig hebben.

En dat er mensen zijn die met hart en ziel voor de zorg kiezen.

Hoe blijft er voldoende ruimte voor passie en patiënten te

midden van de druk die al deze ontwikkelingen met zich meebrengen?

De kunst is al deze vraagstukken in perspectief te plaatsen. Door een

bedrijfskundige benadering kunt u lijn brengen in alle ontwikkelingen.

Zo kunt u ontdekken dat ze op een positieve manier geïntegreerd

kunnen worden. In en om de zorgen welzijnssector bestaat dan ook

een groeiende behoefte aan bedrijfskundig denken en doen. Dit is

niet tegenstrijdig aan waar het uiteindelijk echt om draait - de zorg

voor mensen. Bedrijfskundig denken draagt er juist aan bij.

Dat is dan ook wat u zult ontdekken tijdens de opleiding Health Care

Bedrijfskunde.

Misschien zijn uw patiënten ontevreden over te lange wachttijden of

klagen uw medewerkers over een te hoge werkdruk. Met een goede

planning kunt u in dit geval veel verbeteren. In een Amerikaans

ziekenhuis speelde een dergelijke situatie. Na onderzoek bleek dat

de tijdsdruk en lange wachttijden veroorzaakt werden door de acute

gevallen die dagelijks aanklopten bij de polikliniek. Hiervoor was

geen ruimte ingepland, terwijl het dagelijks twintig procent van

de tijd in beslag nam. Door een simpele maatregel, namelijk deze

twintig procent vrij te houden bij het inplannen van afspraken,



kregen de zorgverleners meer tijd om hun werk goed te doen en

konden patiënten op tijd en naar tevredenheid geholpen worden.

Een eenvoudige maatregel denkt u wellicht, maar als niemand had

gekeken naar de oorzaak van de slecht functionerende poli had deze

situatie voortgeduurd. Een taak bij uitstek voor de zorgmanager.

3. Biedt u uw medewerkers voldoende regelruimte?Mensen die in de zorg werken zijn dit nooit gaan doen om zo effici-

ent mogelijk te kunnen werken. Dat is niet hun drijfveer. Zij hebben

voor dit beroep gekozen omdat ze graag iets willen betekenen voor

anderen, omdat ze willen ‘zorgen’. Een op tijd gebaseerd beheer-

principe zoals dat nu wordt gehanteerd, blijkt in de praktijk

averechts te werken. Doordat veel zorgverleners zich door de klok

opgejaagd voelen, wordt de kwaliteit van de zorg juist minder en

daar worden zorgverlener en patiënt geen van tweeën beter van.

In plaats van het wegplannen of rationaliseren van de natuurlijke

drijfveer van zorgverleners, zou deze als uitgangspunt moeten

dienen voor de manier waarop zorg wordt georganiseerd.

Zorgverleners zijn namelijk zelf heel goed in staat om te bepalen

wat een patiënt nodig heeft op een bepaald moment. Vrij van

tijdsdruk blijken zij hun werk zelfs sneller af te hebben. Durf als

manager de klok los te laten en uw medewerkers zelf te laten

bepalen hoe zij hun werk het beste en meest efficiënt kunnen

invullen. Zo krijgen zorgverleners meer plezier in hun werk,

loopt ziekteverzuim terug en wordt de zorg echt afgestemd

op de individuele patiënt. Dubbele winst dus.

4. Zijn het speelveld en de spelregels voor iedereen duidelijk?Het is uw taak als manager om zorgverleners zodanig te faciliteren

dat ze problemen in de praktijk zelf kunnen oplossen. Door de

controle en invloed niet langer weg te halen bij uw medewerkers,

verandert ook uw rol als manager. U verlaat het oude hiërarchische

model en treedt meer op als een coachende dan als dirigerende

leidinggevende. Dat vraagt om andere kwaliteiten van u als manager,

om een andere manier van communiceren. Juist als de middelen

beperkt zijn is overleg belangrijk. Hoe kunnen deze middelen, in de

zorg gaat het dan om beschikbare zorguren, het beste worden

ingezet? Over dit soort zaken kunt u concrete afspraken maken.

Meer regelruimte voor de zorgverlener zelf, vraagt wel om een

duidelijk kader. Het werkt alleen als alle medewerkers binnen de

organisatie weten wat er van ze verwacht wordt en wat de speel-

ruimte is. Andersom moeten de zorgverleners kunnen aangeven

wat ze van u als manager verwachten en zich vrij voelen om met

problemen of suggesties bij u aan te kloppen. Het is duidelijk

tweerichtingsverkeer, met de patiënt als einddoel.

Als u als manager minder regelneef wordt, houdt u tijd over om

de zorg te monitoren, bijvoorbeeld door enquêtes uit te voeren,

maar vooral door persoonlijk te praten met en te luisteren naar

uw medewerkers, patiënten en eventueel hun familieleden.

Met de kwalitatieve en kwantitatieve informatie die dit oplevert

maakt u de kwaliteit van uw zorgverlening inzichtelijk voor uw

eigen organisatie en voor zorgverzekeraars.

5. Stelt u zich op als doorgeefluik of als onderhandelaar?Onder het adagium dat de betaler bepaalt, hebben zorgverzekeraars

een grote vinger in de zorgpap gekregen. Het gevolg hiervan is

dat het beleid van zorgorganisaties niet primair is ingericht op de

behoefte van de patiënt, maar is afgestemd op de wensen van de

zorgverzekeraars. Managers dreigen een soort doorgeefluik te

worden voor maatregelen die door zorgverzekeraars worden

geïnitieerd. Als u uw patiënten centraal stelt en uw medewer-

kers wilt faciliteren om binnen de gemaakte kaders een zo goed

mogelijke zorg te leveren, zal dit wel eens botsen met het beleid dat

zorgverzekeraars hanteren. Maar dat wil niet zeggen dat er geen

ruimte is voor onderhandeling. Ook voor zorgverzekeraars is een

>> Docenten bieden kennis aan, deelnemers leren daarnaast van elkaars expertise en persoonlijkheid.

B e d r i j f s k u n d i g o p l e i d e n

Bedrijfskundig opleiden bij IBO Business School betekent aandacht

voor de integratie van alle bedrijfskundige deelgebieden. Onze docenten

leggen daarbij de relatie met uw praktijk. Dit noemen wij toepas-

bare bedrijfskunde. U krijgt een up-to-date overzicht van de

bedrijfskundige werkvelden en u leert wat het toepassen van

modellen en technieken voor uw bedrijf kan opleveren.

Bedrijfskunde volgens IBO Business School is:

• visie ontwikkelen op de toekomst van bedrijven

• centraal stellen van klanten en stakeholders

• samenhang van strategie, structuur en cultuur

• integraal managen van alle bedrijfskundige disciplines

• in kaart brengen van problemen rond bedrijfsvoering

• gestructureerd omgaan met strategische keuzes in de

bedrijfsvoering

De bedrijfskundige kennis en vaardigheden die u zich in deze opleiding

eigen maakt, zorgen ervoor dat u verder kunt groeien. Daar past

een volgende opleidingsstap bij. U kunt bij IBO Business School kiezen

tussen twee vervolgopleidingen: een 2-jarige Register Executive

MBA-programma en een 1-jarig internationaal Executive

MBA-programma.

“ De praktisch gerichte vakken zijn een eyeopener om gericht mee aan de slag te gaan binnen de eigen praktijk. Met name het totaalbeeld bedrijfskunde wat ontstaat in de toepassing tijdens de analyse maakt dat het ‘blijft hangen’.”

Joost van den Hoek, Leidinggevende

wonen SGLVG, St. Zuidwester



goede, betaalbare zorg en klanttevredenheid het uiteindelijke doel.

Door als zorgmanager duidelijk beargumenteerde keuzes te maken

en uw financiers te overtuigen van uw aanpak, kunt u wel degelijk

de vrijheid creëren waar de zorg om vraagt. Dit doet een beroep op

uw analyse- en adviesvaardigheden en op uw ondernemerschap.

Het vraagt van u een breder bedrijfskundig perspectief, waarbij u

op een open en creatieve manier zoekt naar nieuwe oplossingen.

6. Zijn uw kennis en vaardigheden nog up-to-date?Bovenstaande adviezen geven al aan dat een zorgmanager van

nu van vele markten thuis moet zijn. Financiën, HRM, strategie,

planning en organisatie, het zijn belangrijke aandachtsgebieden,

waar niet alle zorgmanagers al even bedreven in zijn. Om de zorg

beter te kunnen maken, dient u eerst u zelf als manager beter te

maken. Kijk kritisch naar u zelf. Zorg dat u over de kennis en vaar-

digheden beschikt om als goede gesprekspartner op verschillende

niveaus te kunnen optreden. Kijk verder dan uw eigen organisatie

en zoek contact met vakgenoten, bijvoorbeeld door het bijwonen van

trainingen, lezingen of het volgen van gespecialiseerde opleidingen

op dit gebied. De zorg is in beweging en als manager kunt u niet

blijven stilstaan. Het is belangrijk dat u zich bewust bent van de

verschillende ontwikkelingen in de zorgmarkt en hoe deze samen-

hangen, dat u hierop anticipeert, dat u weet welke instrumenten

u kunt inzetten en dat u blijft analyseren en vernieuwen.

Zulke managers heeft de zorg hard nodig.

Referent iesDe tekst van deze whitepaper is tot stand gekomen in samenwerking met

Dr. Gabrielle Verbeek. Gabriëlle Verbeek is zelfstandig consultant in de zorg

en oprichter van Artema, bureau voor vraagsturing en innovatie in de zorg.

Met cliëntenorganisaties, beroepsgroepen en zorgaanbieders werkt zij aan een

meer cliënt- en vraaggerichte zorgverlening. Zij is expert op het gebied van zorg-

management en schreef hierover verschillende boeken. Zij promoveerde op het

thema Timing van zorg, waarover zij schrijft in haar meest recente boek “Zorg:

een kwestie van tijd” Gabrielle Verbeek werkt samen met IBO Business School.

>> Meer lezen en leren om de zorg beter te maken?Deze whitepaper is een uitgave van IBO Business School.

Al meer dan 35 jaar staat IBO Business School voor op de praktijk

toegesneden opleidingen en MBA’s voor managers. Speciaal voor

leidinggevenden in de zorg biedt IBO Business School de opleiding

Health Care Bedrijfskunde. Deze opleiding biedt inzicht in

de andere bedrijfsprocessen vanuit een zorgcontext. Maar daar stopt

het niet. Het gaat immers niet alleen om het kunnen begrijpen van

een andere bedrijfskundige discipline, het gaat ook om het begrepen

worden door uw gesprekspartners. Uw bijdrage leveren als manager

aan de organisatie en een meerwaarde creëren, dat leert u bij IBO

Business School. Meer informatie over deze en andere bedrijfs-

kundige opleidingen en MBA’s vindt u op: www.ibo.nl

IBO Business School whitepaper 'Ontzorg de zorg'

Documents

Transcript of IBO Business School whitepaper 'Ontzorg de zorg'