Hoofdstuk 2Hoofdstuk 2

De KrimoorlogDe Krimoorlog

1815 Congres van Wenen1815 Congres van Wenen

Historisch kaderHistorisch kaderNa 1815: veel conservatieve vorsten aan de Na 1815: veel conservatieve vorsten aan de macht: macht:

Tijd van de Restauratie Tijd van de Restauratie (1815- 1848).

Revolutiejaar 1848 (In Frankrijk komt Lodewijk Napoleon aan de macht en in Nederland geeft de koning Willem II Thorbecke de opdracht de grondwet te veranderen).

Opkomst liberalisme → democratisering Opkomst liberalisme → democratisering (Vrijheid uit de Verlichting).(Vrijheid uit de Verlichting).

Opkomst socialisme Opkomst socialisme → (Gelijkheid uit de → (Gelijkheid uit de Verlichting).Verlichting).

Opkomst nationalisme → bindend/ontbindendOpkomst nationalisme → bindend/ontbindend

(Ook een reactie op de tijd van Napoleon).(Ook een reactie op de tijd van Napoleon).

Situatie EuropaSituatie Europa::

liberalen liberalen

(meer invloed burgerij)(meer invloed burgerij)

Frankrijk, Groot-Frankrijk, Groot-BrittanniëBrittannië

conservatieven conservatieven (macht van vorst en (macht van vorst en

adel bewaren)adel bewaren)

Pruisen, Oostenrijk, Pruisen, Oostenrijk, RuslandRusland

= Grote Alliantie = = Grote Alliantie = soort waakhond soort waakhond verbond om oude verbond om oude machten te machten te beveiligen. beveiligen.

Ottomaanse Rijk; zieke man van EuropaOttomaanse Rijk; zieke man van Europa

- Voorheen groot en machtig Rijk, nu aan Voorheen groot en machtig Rijk, nu aan het afbrokkelen.het afbrokkelen.

- Gewelddadig nationalisme orthodoxe Gewelddadig nationalisme orthodoxe Grieken en Serven.Grieken en Serven.

- Strategisch belangrijk vanwege Strategisch belangrijk vanwege Constantinopel.Constantinopel.

- Werd ‘speelbal’ van Rusland en Frankrijk.Werd ‘speelbal’ van Rusland en Frankrijk.

Belangen:Belangen:Frankrijk;Frankrijk; - Turkije was belangrijk handelspartner.Turkije was belangrijk handelspartner.- Invloed in de Levant.Invloed in de Levant.- Plannen voor Suezkanaal.Plannen voor Suezkanaal.- Beschermer van Rooms-katholieken in Beschermer van Rooms-katholieken in

Turkse Rijk.Turkse Rijk.- Napoleon III had imperialistische drijfveren.Napoleon III had imperialistische drijfveren.

Engeland;Engeland;- Rusland uit de Middellandse Zee houden; - Rusland uit de Middellandse Zee houden;

bescherming eigen wereldimperium.bescherming eigen wereldimperium.

Rusland;Rusland;

- Imperialistische drijfverenImperialistische drijfveren

- Beschermheerschap orthodoxe Beschermheerschap orthodoxe christenen in Ottomaanse Rijk.christenen in Ottomaanse Rijk.

- Beschermheerschap heilige plaatsen.Beschermheerschap heilige plaatsen.

Oostenrijk;Oostenrijk;

- Wil macht Rusland op de Balkan Wil macht Rusland op de Balkan beperken (heeft hier zelf aspiraties).beperken (heeft hier zelf aspiraties).

Aanleiding;Aanleiding; Trammelant om sleutel van de Geboortekerk Trammelant om sleutel van de Geboortekerk

van Bethlehem.van Bethlehem. Frankrijk neemt het op voor de rechten van de Frankrijk neemt het op voor de rechten van de

katholieken. (Steun van Katholieken in Frankrijk katholieken. (Steun van Katholieken in Frankrijk voor Lodewijk Napoleon?)voor Lodewijk Napoleon?)

Rusland neemt het op voor de rechten van de Rusland neemt het op voor de rechten van de orthodoxe christenen en eist:orthodoxe christenen en eist:- rechten van de orthodoxe christenen in Ottomaanse rechten van de orthodoxe christenen in Ottomaanse

Rijk worden gegarandeerd,Rijk worden gegarandeerd,- beschermheerschap over voor orthodoxe christenen beschermheerschap over voor orthodoxe christenen

belangrijke heilige plaatsen,belangrijke heilige plaatsen,- einde aan alle concessies aan katholieken.einde aan alle concessies aan katholieken.

Sultan weigert → Rusland valt in juli 1853 Sultan weigert → Rusland valt in juli 1853 “Roemenië” binnen.“Roemenië” binnen.

Crisisoverleg grote mogendheden. Crisisoverleg grote mogendheden. “concertoplossing” blijkt onhaalbaar.“concertoplossing” blijkt onhaalbaar.

Rusland accepteert Oostenrijkse Rusland accepteert Oostenrijkse vredesvoorstellen maar Engeland en Frankrijk vredesvoorstellen maar Engeland en Frankrijk werken niet mee.werken niet mee.

Frankrijk wil militair avontuur.Frankrijk wil militair avontuur. Engeland; Tijdelijke vrede zou Russische Engeland; Tijdelijke vrede zou Russische

dreiging groter maken.dreiging groter maken.

Oktober 1853; Turkije verklaart Rusland de Oktober 1853; Turkije verklaart Rusland de oorlogoorlog..

Oorzaken Krim-OorlogOorzaken Krim-Oorlog Streven naar machtsuitbreiding RuslandStreven naar machtsuitbreiding Rusland Rusland wierp zich op als beschermer Rusland wierp zich op als beschermer

orthodoxe christenen in Osmaanse Rijk.orthodoxe christenen in Osmaanse Rijk. Turkije keert zich tegen Russische Turkije keert zich tegen Russische

bemoeienis.bemoeienis. Napoleon III hoopt op meer binnenlandse Napoleon III hoopt op meer binnenlandse

steun na buitenlandse successen.steun na buitenlandse successen. Britse koloniale belangen in gevaar →Britse koloniale belangen in gevaar → ‘‘Russische macht in oosten van Russische macht in oosten van

Middellandse Zee-gebied diende ingeperkt Middellandse Zee-gebied diende ingeperkt te worden’, aldus Frankrijk en Engeland.te worden’, aldus Frankrijk en Engeland.

Chronologisch verloopChronologisch verloop Juli 1853: Rusland valt Moldavië en Juli 1853: Rusland valt Moldavië en

Walachije binnenWalachije binnen Oktober 1853: Turkije verklaart Rusland Oktober 1853: Turkije verklaart Rusland

de oorlog, de oorlog, November 1853: Turkse vloot verslagen November 1853: Turkse vloot verslagen

bij Sinope door de Russen. bij Sinope door de Russen. Begin 1854: Groot-Brittannië en Frankrijk Begin 1854: Groot-Brittannië en Frankrijk

komen Turkije te hulp → Grote Europese komen Turkije te hulp → Grote Europese oorlogoorlog

Juni 1854: belegering van Varna.Juni 1854: belegering van Varna. Augustus 1854: terugtrekking Russische Augustus 1854: terugtrekking Russische

troepen uit de Balkanvorstendommentroepen uit de Balkanvorstendommen..

Oorlog had hier voorbij kunnen zijn. Oorlog had hier voorbij kunnen zijn. Maar….Maar….

Britten en Fransen hadden er zin in!Britten en Fransen hadden er zin in! September 1854: geallieerden landden op September 1854: geallieerden landden op

de Krim. de Krim. doel: verovering Sebastopol.doel: verovering Sebastopol. 20 september: eerste veldslag bij de Alma. 20 september: eerste veldslag bij de Alma. Geallieerden maakten havenstad Balaklava Geallieerden maakten havenstad Balaklava

gereed als bevoorradingsplaats.gereed als bevoorradingsplaats. Veldslagen bij Inkermann en Balaklava (25 Veldslagen bij Inkermann en Balaklava (25

oktober 1854; charge of the Light Brigade) oktober 1854; charge of the Light Brigade)

““Het is niet voldoende om een Het is niet voldoende om een inbreker je huis uit te jagen” inbreker je huis uit te jagen”

““Je moet hem ook achtervolgen en Je moet hem ook achtervolgen en inrekenen” inrekenen”

Publieke opinie ging rol spelen; Publieke opinie ging rol spelen; Hoera-patriottismeHoera-patriottisme

Cannon to right of them, Cannon to right of them, Cannon to left of them, Cannon to left of them, Cannon behind them Cannon behind them Volley'd & thunder'd; Volley'd & thunder'd; Storm'd at with shot & shell, Storm'd at with shot & shell, While horse & hero fell, While horse & hero fell, They that had fought so well They that had fought so well Came thro' the jaws of Death, Came thro' the jaws of Death, Back from the mouth of Hell, Back from the mouth of Hell, All that was left of them, All that was left of them, Left of six hundred. Left of six hundred.

When can their glory fade? When can their glory fade? O the wild charge they made! O the wild charge they made! All the world wonder'd. All the world wonder'd. Honour the charge they made! Honour the charge they made! Honour the Light Brigade, Honour the Light Brigade, Noble six hundred!Noble six hundred!

Charge of the Light BrigadeCharge of the Light Brigade Incompetentie Britse legerleidingIncompetentie Britse legerleiding Russel; schilderde de Russen af als Russel; schilderde de Russen af als

barbarenbarbaren Tennyson; maakte helden van de Tennyson; maakte helden van de

cavaleristencavaleristen Propaganda → vaderlandslievendheid Propaganda → vaderlandslievendheid

soldaten, opofferingsgezindheid, soldaten, opofferingsgezindheid, heroïsme. heroïsme.

Dramatisch verloop beleg van Dramatisch verloop beleg van Sebastopol.Sebastopol.

Winter 1854-1855Winter 1854-1855 1855; Sardinië voegde zich bij de 1855; Sardinië voegde zich bij de

geallieerden.geallieerden. Nicolaas I †, wordt opgevolgd door Nicolaas I †, wordt opgevolgd door

Alexander IIAlexander II 1855 inname van Malakhov door de 1855 inname van Malakhov door de

Fransen; val van Sebastopol.Fransen; val van Sebastopol. November 1855; verovering van Kars November 1855; verovering van Kars

door de Russen.door de Russen.

Vredesvoorstellen OostenrijkVredesvoorstellen Oostenrijk Rusland stemde in.Rusland stemde in. WapenstilstandWapenstilstand VredesconferentieVredesconferentie

30 maart 1856: Vrede van Parijs30 maart 1856: Vrede van Parijs

- Integriteit van Ottomaanse Rijk werd Integriteit van Ottomaanse Rijk werd opnieuw bevestigd.opnieuw bevestigd.

- Vrije scheepvaart op DonauVrije scheepvaart op Donau

- Demilitarisatie en neutralisatie Zwarte ZeeDemilitarisatie en neutralisatie Zwarte Zee

- Tsaar niet langer beschermheer over Tsaar niet langer beschermheer over orthodoxen.orthodoxen.

- Erkenning soevereiniteit van Ottomaanse Erkenning soevereiniteit van Ottomaanse Rijk over Moldavië en Walachije.Rijk over Moldavië en Walachije.

Krimoorlog: trendbreuk ?!Krimoorlog: trendbreuk ?! In verhouding ontstellend groot aantal In verhouding ontstellend groot aantal

slachtoffers.slachtoffers. Verschoven machtsverhoudingen;Verschoven machtsverhoudingen;

- Band Parijs & LondenBand Parijs & Londen

- Rol Rusland voorlopig uitgespeeldRol Rusland voorlopig uitgespeeld Rol publieke opinie; “Times”Rol publieke opinie; “Times” Aandacht voor wel en wee soldatenAandacht voor wel en wee soldaten Hervormingsproces in Rusland; Hervormingsproces in Rusland;

afschaffing lijfeigenschap, aanleg van afschaffing lijfeigenschap, aanleg van spoorwegen.spoorwegen.

Oorlog kwam ‘dichtbij’ dankzij Oorlog kwam ‘dichtbij’ dankzij stoomschip, telegraaf en spoorlijn.stoomschip, telegraaf en spoorlijn.

‘‘Europese concert van staten’ voorgoed Europese concert van staten’ voorgoed verbroken.verbroken.

Oorlog is verlengstuk van politiek Oorlog is verlengstuk van politiek geworden; aanvaardbaar middel om geworden; aanvaardbaar middel om machtsevenwicht te herstellen.machtsevenwicht te herstellen.

Ottomaanse Rijk afhankelijk van Ottomaanse Rijk afhankelijk van Europese mogendheden.Europese mogendheden.

Heilige Alliantie Oostenrijk en Rusland Heilige Alliantie Oostenrijk en Rusland verbroken. verbroken.

Einde makelaarsrol Oostenrijk.Einde makelaarsrol Oostenrijk.

Franse soldatenFranse soldaten Britse soldatenBritse soldaten Russische Russische soldatensoldaten

Meeste soldaten Meeste soldaten uit onderste uit onderste lagen van de lagen van de bevolking; bevolking; dienstplicht dienstplicht afkoopbaarafkoopbaar

Mogelijkheid om Mogelijkheid om carrière te carrière te maken in legermaken in leger

““schuim der schuim der aarde”aarde”

Groot contrast Groot contrast legerleiding & legerleiding & soldatensoldaten

Legertop op Legertop op basis van basis van afkomstafkomst

KadaverdisciplineKadaverdiscipline

Povere Povere bewapeningbewapening

Gerecruteerd uit Gerecruteerd uit lijfeigenen en lijfeigenen en onderste lagen onderste lagen maatschappijmaatschappij