1

juni 2012jaargang 4, nummer 9

hogeschoolgeluiden

HAS Year Event mEt uitrEiking

HAS AwArdS

de visie van het niEuwE CollEgE

vAn BEStuur

Paardensymposium voor promotie

PAtriCiA dE CoCq

rubriek: niEuw gEziCHt

BEn vAn dEn Brink

2

specialHAS Year Event met uitreiking HAS Awards

14-19

interviewMet het nieuweCollege van BestuurFrederike Praasterink, Jan Denissen en Dick Pouwels

8-9-10

nvvl-jaarprijsHAS-studenten winnenscriptieprijs

26-27

pure hubsLokale knooppunten die stad en platteland verbinden

12-13

rubriekeneditorialnieuws & agendaheartbeatHAS limburgmarc & perryestafettecolumnmeten is wetennieuw gezicht

inhoudsopgave

fsc-logo

34-5

72223273031

overige artikelenFotocollage Animal Event 2012Open avond

merkstrategie HAS Den Bosch neemteigen merken onder de loep

onderzoek Promotie Patricia de Cocq

dossiersiCt Beats HAS-gebouw krijgt 12 nieuwe kleurenprinters

internationaalShanghai Academy bezoektHAS Den Bosch

621

20

24-25

28-29

11

3

editorial

has beats hogeschoolgeluiden • jaargang 4 • nummer 9 • juni 2012 Colofon HAS Beats hogeschoolgeluiden is het interne magazine van hogeschool HAS Den Bosch en HAS KennisTransfer. Het verschijnt tien keer per jaar. Hoofdredacteur Florieke Koers Aan dit nummer werkten mee Marloes Bakker, Marieke Ellenbroek, Suzanne van den Bergh, Lindsay Kemps-Saitch, Esther Mauriks, Frans van Leijden, Perry van Kerkhoven en Marc Maas Fotografie Margriet Hoffmans tekstcorrectie Marijke Wolfs vormgeving Yell & Yonkers drukwerk Drukkerij Tielen vragen en/of opmerkingen? hasbeats@hasdb.nl

Tekst: Florieke KoersFoto: Margriet Hoffmans

Op 1 juni 2012 werden bij HAS Den Bosch de HAS Awards uitgereikt. Studente Stad en streekontwikkeling Ilse van Rijsingen won in de categorie Jong Talent. Op de pagina’s 14-19 kun je meer lezen en zien over het HAS Year Event en de uitreiking van de HAS Awards 2011. Foto: Mike Klaassen

oorts door het hooiKIk zit aan mijn bureau te werken. Het gaat niet echt lekker, want ik zit flink te snotteren. Naast me ligt een pak zakdoekjes en in mijn tas zitten keelpastilles met mintsmaak, oogdruppels en een wit doosje met kleine blauwe allergiepilletjes. Af en toe krijg ik een niesaanval of onbedwingbare jeuk aan ogen of neus. Het is weer hooikoortstijd. Bah. Ik houd zoveel van lekker buiten zijn, of het nu is om een wandeling te maken of in de tuin te zitten met een boek. En de lente is zo’n heerlijk seizoen, alles ontluikt, de zon laat zich voorzichtig weer zien en steeds vaker denk je ’s avonds: goh, het is nog steeds licht! Daar past hooikoorts helemaal niet bij. Ik wil dat ook helemaal niet. Ik ben een buitenmens. Bovendien werk ik

op een groene school. Hoe kan ik nu hooikoorts hebben? Mijn neus is eigenlijk het ergste van alles, want die loopt steeds helemaal dicht, vooral als ik ’s nachts probeer te slapen. Een zoutoplossing helpt niet en stomen ook niet. Dan zegt een collega ineens tegen mij: “Hier heb je neusdruppels van de drogist. ’t Is een super chemisch goedje, maar je neus gaat er zeker van open.” Ik kijk er een beetje sceptisch naar, want ik houd eigenlijk niet van dat soort middeltjes. Maar ik ben de wanhoop nabij, en dus probeer ik het. Binnen vijf minuten is mijn neus open en hij blijft open. Yes! Ik kan weer ademen. Van je collega moet je het maar hebben!

4

nieuws & agenda

Aardappelen telen op waterEen groep tweedejaars akkerbouwstudenten heeft met hun teeltproject bewezen dat het mogelijk is om aardap-pelen te telen op water. Op 30 mei hebben zij hun be-vindingen gepresenteerd tijdens de miniknolleninfodag. In Nederland is veel kennis en ervaring op het gebied van pootgoed, maar pootgoedproducten in buurlanden worden steeds beter. Om hen voor te blijven is het nodig om een oplossing vinden tegen de bacterie Erwinia en de schadelijke wormensoort Nematoden. De akkerbouw-studenten hebben hier iets op verzonnen.>>> Lees het hele bericht op intranet

40.000 euro voor HAS d’HuzesHet HAS d’HuZes-team heeft in totaal ruim 40.000 euro opgehaald. De afgelopen maanden werden er tientallen acties bedacht om geld in te zamelen en hiermee is de doelstelling van 30.000 euro ruimschoots gehaald. Op 6 juni 2012 begonnen de helden na maanden van voor-bereidingen eindelijk aan hun beklimming. Iedereen heeft de loodzware beklimming drie maal voltooid en Geert Peeters is het zelfs vier keer gelukt! Een prestatie om trots op te zijn.>>>In de volgende uitgave een uitgebreide special!

team HAS den Bosch wint vestingloop voor bedrijvenHet team van HAS Den Bosch dat vijf kilometer liep, heeft zondag 20 mei de Vestingloop gewonnen. In totaal heb-ben meer dan 300 bedrijven en instellingen meegedaan aan de editie van 2012. Het team, bestaande uit Leo van de Pol, Peter van den Eng, Jan Buwalda en Geert Peeters, bleef het eerste team van ABN Amro in het eindklasse-ment drie seconden voor. Het damesteam presteerde ook uitstekend op de vijf kilometer. Het team met Pauline Rousseau, Noor van Hapert, Sabine Francois en Manon de Kort eindigde keurig voorin het klassement. Het derde team van HAS Den Bosch liep de tien kilometer. Gerard Gerritse, Johan Wels en Peter van Gastel behaalden een zeer fraaie negende plaats. Na afloop werd er op een drukke Parade in 's-Hertogenbosch door deelnemers en HAS Den Bosch-supporters nog gezellig nagepraat en gedronken. >>>www.ricohvestingloop.nl

newS beatS

Wil je goed op de hoogte blijven van wat er allemaal speelt in en om HAS Den Bosch?Kijk regelmatig op intranet en de website en lees het nieuws als eerste! Of hou ons in de gaten op Twitter en Facebook: @HASDenBosch en facebook.com/hasdenbosch

5

Project rond gezonde en duurzame horeca In Bossche horecabedrijven het gebruik van gezonde producten bevorderen en de belasting van het milieu ver-minderen. Dat is de opzet van een project waarmee HAS KennisTransfer onlangs op verzoek van de gemeente aan de slag is gegaan. De afgelopen tijd zijn zogenaamde duurzaamheidsscans uitgevoerd. Zoetelief en Pollevie zijn geselecteerd om als een modelbedrijf voorbeeld te zijn voor andere horecabedrijven. Uit: Brabants Dagblad, mei 2012

verduurzamen in de glastuinbouw door de ogen van de consumentHet verduurzamen van de Nederlandse tuinbouw is een continu proces. Maar wat weet de consument daarvan? In opdracht van Tomatoworld hebben twee studenten voor hun opleiding een onderzoek gedaan naar een ant-woord op deze vraag met als doel om inzicht te krijgen hoe de glastuinbouwsector op duurzame wijze kan in-spelen op de veranderende behoefte van de consument.Uit: Tomatoworld.nl, 6 juni 2012

nieuws & agenda

@AHMVingerhoets Op zoek naar tuinbouwbedrijven die 21 juni 22.500 euro willen winnen! #battleof-greenhouses #hasdenbosch #haskennis-transfer #idays Jun 12

@JorisFiersAankomende studenten weten de weg naar #hasdenbosch goed te vinden. Op dit moment ruim 800 aanmeldingen, 20% meer dan deze tijd vorig jaar! Jun 12

@RobbertPals Vanaf komende zomer zijn het Brabantse nachten voor mij! Aangenomen op HAS Den Bosch!!! #joehoeeee Jun 8

@KleineKavelingVandaag is nieuwe buitenlandse stagiair begonnen van #hasdenbosch. Eerste in-druk is niet verkeerd. #Italie pic.twitter.com/nxRbVMST Jun 5

Agenda5-12 juli diplomeringen

16 juli-3 sept zomervakantie

11 sept opening studiejaar

19 sept opening tentoonstelling kinderkunst

25 sept inaugurele rede Harry van delft

28-29 sept onderwijsbeurs zuid

15-20 okt Herfstvakantie

23-24 okt instellingsaccreditatie

HAS Den Bosch komt regelmatig in het nieuws. In deze rubriek lichten we er een paar uit. Op intranet kun je de volledige artikelen lezen onder HAS in het nieuws.

@HaSDenbosch

haS in het nieuwS

kinderkunstproject bij HAS den BoschBij HAS Den Bosch loopt momenteel een kinderkunst- project. Initiators zijn Nienke Stuiver en Wilma Gloudemans. Alle opgegeven HAS-kindjes ontvingen kort na Pinksteren een doek met een afmeting van 30 bij 30 cm, waarop hij of zij zich lekker kunnen uitleven. Ook kregen de kinderen een ‘visitekaartje’ waarop ze de titel van hun kunstwerk kunnen schrijven met hun naam en leeftijd. En natuurlijk of ze een jongen of een meisje zijn. Er zijn verschillende thema’s waar de kinderen mee aan de slag zijn gegaan: (fantasie)dieren, hobby of vakantie. Ze mogen alle materialen gebruiken die ze maar leuk vinden. De ouders moeten de kunstwerken nog vóór de zomervakantie inleveren bij de Servicebalie. Als alles binnen is, worden de kunstwerken per onderwerp opgehangen. De officiële opening van de tentoonstelling is op 19 september. Alle kinderen en hun ouders worden uitgenodigd, maar alle medewerkers zijn natuurlijk ook welkom! >>> Meer informatie over de opening volgt

6

fotocollageanimal event 2012

Foto’s: Margriet Hoffmans

7

waar klopt het hart van Boekhandel Hurkmans van?

heartbeatTekst en foto: Suzanne van den Bergh

marrie van Herwijnen (medewerker printshop):‘’Mijn hart gaat sneller kloppen van het beleven van een andere wereld. Ik ga minstens twee keer per jaar op vakantie, waarvan één keer binnen Europa en één keer wat verder weg. Mijn voorkeur gaat uit naar Zuidoost-Azië. De Boeddhistische levensstijl vind ik erg boeiend. Je krijgt meer respect van deze mensen, waardoor je dat ook graag terug geeft. Het leukste aan vakanties in het buitenland vind ik de spanning die je voelt van de nieuwe ontdekkingen die je doet in een andere cultuur.‘’

ton Hurkmans (eigenaar printshop en boekhandel):“Het maken van mijn eigen radioprogramma, daar gaat mijn hart sneller van kloppen. Elke dag maak ik een twee uur durend radioprogramma dat uitgezonden wordt op maar liefst dertig radiostations. Dit zijn veel lokale zenders, maar ook radiostations in het buitenland (onder andere in Spanje). Hierbij gaat het om radiostations die beluisterd worden door vakantiegangers. Ik vind het erg

in onze rubriek Heartbeat vragen wij aan medewerkers van de HAS naar hun ultieme passie, hetgeen waar hun hart naar uitgaat. voor de laatste editie van dit studiejaar hebben we een kleine uitzondering gemaakt. deze keer vroegen wij aan de medewerkers van Printshop en Boekhandel Hurkmans: “waar gaat jullie hart sneller van kloppen?”

leuk om de verschillende reacties te lezen die ik vanuit de hele wereld ontvang.”

renate knoop (verkoopmedewerker boekhandel):“Mijn hart gaat sneller kloppen als ik denk aan onze nieuwe winkel. We zijn al volop aan het inruimen en hopelijk zal het niet lang meer duren. Ik vind het super dat in de nieuwe winkel iedereen zelf artikelen uit de schappen kan pakken. Voor degenen die het nog niet weten, de boekhandel is verhuisd naar het Atrium.”

viola deutekom (verkoopmedewerker boekhandel):“Samen met mijn gezinnetje varend op de zee, dan klopt mijn hart het snelste. We hebben een eigen kajuitboot, waarmee we in het weekend regelmatig een dagje gaan varen. In de zomer gaan we er wat langer mee weg. We varen van dorpje naar dorpje en meren ergens aan zolang het ons daar bevalt. Mijn man en ik zijn gek op het water en op de vrijheid van het varen.”

V.l.n.r. Viola Deutekom, Renate Knoop, Marrie van Herwijnen en Ton Hurkmans

8

dit dat we gaan groeien, gedeeltelijk via onze vestiging in Venlo. In 2018 zijn we wel gewoon onszelf gebleven. Dit zegt iets over onze open en informele cultuur en manier van werken met veel ruimte voor eigen verantwoordelijk-heid en voor innovatie, maar ook over onze goede en een beetje eigenwijze positie in het groene domein. We willen de komende jaren nog veel meer dan nu ons gezicht aan de buitenwereld laten zien.” Jan: “Zowel de opleidingen als de kennistransferactivi-teiten zullen gaan groeien de komende jaren. Daarnaast komt er een focus op een aantal design- en innovatie-centra waarbinnen docenten en studenten in nauwe sa-menwerking met het bedrijfsleven werken aan innovaties en kennisontwikkeling. Maar het allerbelangrijkste is dat

College van Bestuur pleit voor het leggen van verbindingen

Tekst: Florieke Koers en Lindsay Kemps-SaitchFoto’s: Margriet Hoffmans college van bestuur

Met Jan en Frederike heeft de Raad van Toezicht twee bestuursleden benoemd die bekend zijn met HAS Den Bosch en haar cultuur, zich eerder al aan de hogeschool hebben verbonden en op die basis verder willen bouwen aan de ambities van HAS Den Bosch. Dick, Jan en Frede-rike vormen één team met een ijzersterk verhaal.

Hoe ziet HAS den Bosch er in 2018 uit? dick: “HAS Den Bosch wil in 2018 een toepassingsgericht topinstituut zijn in de green economy & society. Dat doen we door onze sterke basis, goed onderwijs gekoppeld aan de beroepspraktijk, verder uit te bouwen. Daarmee willen we beter aansluiten bij de behoefte van de ar-beidsmarkt: meer afgestudeerden. Concreet betekent

Sinds 1 april is het College van Bestuur weer voltallig en uitgebreid met één persoon. Alle goede dingen komen in drieën en dat geldt nu ook voor HAS den Bosch. daarom spraken we dick Pouwels, Jan denissen en Frederike Praasterink over drie thema’s: hun ambities, het leggen van verbindingen en de ziel van onze instelling.

V.l.n.r. Frederike Praasterink, Jan Denissen en Dick Pouwels

9

medewerkers plezier hebben in hun werk en gedreven zijn. Die drive willen we benadrukken.” Frederike: “Inhoudelijk richten we ons daarbij op verde-re versterking van thema’s als gezondheid, technologie, consumentgerichtheid en duurzaamheid. Lectoren kun-nen daarbij een belangrijke rol spelen, ook in de verbin-ding naar de maatschappelijke ontwikkelingen. Verder hebben we als ambitie ons ook internationaal steviger te profileren. De contouren van alle ambities die we hierbo-ven noemen zijn vorig jaar al vastgesteld in een houts-koolschets: dit geeft zowel de organisatie als het nieuwe managementteam ruimte om mee te denken en onze voornemens de komende tijd verder kleur te geven.”

wat bedoelen jullie met: goede verbindin-gen leggen is essentieel?dick: “Als je verbindingen legt, creëer je snijvlakken en op die snijvlakken gebeuren de nieuwe dingen. Daar rich-ten we ons op. Dit zijn wel altijd verbindingen die onze positie versterken en die ons nóg meer HAS maken dan we al zijn. We willen ons op allerlei manieren verbinden aan externe partijen, maar willen daarbij altijd onze zelf-standigheid behouden, de verbindingen moeten waarde toevoegen.”Jan: “Verbindingen worden nu ook al gelegd natuurlijk, maar we willen medewerkers en studenten ruimte bieden

om dit verder uit te bouwen en ook stimuleren om het ef-ficiënter te gaan doen. We richten ons daarbij niet alleen op externe partijen, maar ook op de instelling zelf: binnen opleidingen maar ook tussen opleidingen.”

Frederike: “Het moet natuurlijk wel een duidelijk doel heb-ben, verbindingen zijn vooral een middel en geen doel op zich. Intern kan het dan om praktische onderwijszaken gaan als onderzoeken hoe je probleemgestuurd onder-wijs effectief organiseert, of wat voor stagevoorbereiding het beste werkt. En extern willen we verbindingen leggen om te kunnen anticiperen op belangrijke ontwikkelingen in ons domein en hoe we daarin met partnerorganisaties kunnen werken aan een gezamenlijke kennisagenda.” dick: “De verbinding tussen Hogeschool HAS Den Bosch en HAS KennisTransfer is daarbij onmisbaar. Deze wor-den nog steeds als twee aparte poten binnen de HAS-organisatie gezien, maar ik spreek liever van één HAS met daarbinnen drie kernactiviteiten; onderwijs, kennis-transfer en kennisontwikkeling.”

Speerpunten dick Pouwels(voorzitter en portefeuille kennistransfer) • Inwerken nieuwe managementteam- Strategie, positionering, organisatiebeleid- Financiën - Kennistransfer- Naamgeving van HAS Den Bosch en de profile-

ring naar buiten toe- Herinrichting van de bestuurlijke laag van de

groene opleidingen- Zaken rondom HAS Limburg.

“Wij zien het als onze taak om de medewerkers te inspireren”

Speerpunten Frederike Praasterink(lid en portefeuille kennisontwikkeling) • Nu druk met hernieuwde kennismaking met HAS Den Bosch en afhandelen lopende zaken

als lector en docent- Kaders voor kennisontwikkeling vormgeven- Uitbouwen lectoratennetwerk, blijft zelf ook

lector- Internationaliseringsbeleid en uitbouwen van

internationale contacten- Initiëren en uitbouwen van onderzoeks- programma’s- Design- en innovationcentra- Masteropleidingen - Externe relaties en profilering

10

Jullie doel: werken als één team?dick: “Wij zien het als onze taak om het HAS-team te inspi-reren, discussies te leiden in de organisatie en draagvlak te creëren voor allerhande zaken. We vinden de beteke-nis van het werk van iedere HAS-medewerker in de agro-foodsector wereldwijd essentieel. Dat moet niet alleen in ieders hoofd komen, maar dat moet vooral in ieders hart landen. Dat is de ziel van de HAS, die we moeten koes-teren en soms herbenoemen. Dat houdt de organisatie scherp. Als team vullen we elkaar hierin erg goed aan. De portefeuilles zijn niet voor niets zo verdeeld. Uiteraard willen we de komende tijd gebruiken om goed op elkaar ingespeeld te raken, maar we weten van elkaar inmid-dels aardig goed waar we goed in zijn en kennen de ver-schillende manieren waarop ieder persoonlijk een klus aanvliegt. Dit kan er in resulteren dat we wel eens iets van elkaar overnemen buiten de portefeuilles om, omdat die klus beter bij die ander past. We willen zeker als één team functioneren en daar groeien we in.”

college van bestuur

Jullie spreken over de ziel van HAS den Bosch. wat betekent dat? Frederike: “HAS Den Bosch werkt aan de wereldvoed-selvoorziening, aan economische groei en aan een ge-zonde leefomgeving. En heel praktisch: aan ons dagelijks brood, letterlijk een kwestie van levensbelang. Dat geeft betekenis aan ieders rol. Iedere medewerker van de HAS draagt daar vanuit zijn eigen expertise aan bij. En juist dát vormt een gezamenlijke bezieling die de HAS uniek maakt.”

Jan: “HAS Den Bosch gaf altijd veel ruimte aan ontwik-kelingen die werden geïnitieerd vanuit medewerkers zelf. Ook al leggen we processen nu gedeeltelijk meer vast, die ruimte willen we vasthouden. In het verleden ontston-den daar belangrijke ontwikkelingen door. Dit kwam niet doordat bepaalde zaken van bovenaf werden opgelegd, maar omdat de juiste omstandigheden werden gecre-eerd.”dick: “Naast passie voor het belangrijke domein van voedselvoorziening en beleving van groen zit onze ziel ook in ondernemerschap en innovatie. Doordat de HAS een heldere missie heeft, kunnen we proactief inspelen op nieuwe ontwikkelingen en tegelijkertijd dicht bij ons-zelf blijven. We willen een voorlopersrol vervullen, maar wel vanuit onze eigen agenda.”

“We willen als één team functioneren”

Speerpunten Jan denissen(lid en portefeuille onderwijs) • Tot de zomer druk met afhandelen sector- directeurschap i.v.m. zwangerschapsverlof adjunctdirecteur Patricia de Cocq • Inwerken nieuwe sectordirecteuren• Daarna: verbindingen binnen en tussen opleidingen, opleidingsportfolio • Onderwijsbeleid, procesinnovatie• ICT en facilitaire dienst• Regelgeving van buitenaf met betrekking tot opleidingen doorvertalen naar wat binnen opleidingen nodig is• HRM binnen opleidingen, zoals deskundigheid- bevordering, aannamebeleid, doorontwikkel- mogelijkheden, rol lectoraten en HAS KennisTransfer daarin

11

internationaalTekst en foto: Esther Mauriks

Shanghai Academy of Environmental Sciences bezoekt HAS den Boschop 4 juni heeft de Shanghai Academy of Environmental Sciences (SAES) een bezoek gebracht aan HAS den Bosch. directe aanleiding van hun bezoek was de ontmoeting die zij in april hadden met dick Pouwels op hun instituut. tijdens zijn bezoek aan Jiangsu Province had dick op verzoek van de SAES een lezing gegeven over de (duurzame) verwerking van meststromen: een probleem waarmee China op grote schaal kampt.

Een zeskoppige delegatie van de SAES kwam nu hier-heen om dieper in te gaan op dit thema en om nadere samenwerking met de HAS op het gebied van kennisuit-wisseling over mestverwerking en beheersing van milieu-verontreiniging in de landbouw te concretiseren.

gevarieerd programmaDe gasten kregen onder andere een rondleiding door de milieuhal onder leiding van Dimitri Lamers en René Schoorl en een uiteenzetting door HydroThane over de

“Beide partijen zijn enthousiast om de samenwerking verder vorm te geven”

HAS den Bosch vertegenwoordigd op handelsmissie naar nanjing in ChinaIn de week van 15 tot 22 april is een delegatie van de provincie Brabant in de provincie Nanjing ten oosten van China geweest om deel te nemen aan een handelsmissie tussen beide provincies. Onder deze delegatie, die bestond uit in totaal 130 man, waren onder meer vijf personen van hogeschool HAS Den Bosch aanwezig. Doel van de HAS was voornamelijk het uitbreiden van haar netwerk met als pijlers de interesses vanuit China in de ontwikkelingen rondom food (o.a. voedselveilig-heid) maar ook in agro (o.a. mestproblematiek). Naast deze pijlers lag er tevens een kans om samen met Chinese universiteiten contacten te leggen rondom het uitwisselen van studenten. Onder de vijf leden vanuit HAS Den Bosch waren ook twee studenten: Ilse Verhoijsen en Hans Kroon.

vergister die de HAS in gebruik heeft. Ook kregen ze een presentatie van Topklas-student Hans Kroon over hoe ondernemerschap op HAS Den Bosch gestimuleerd wordt en hoe zijn bedrijf nieuwe producten vervaardigt uit restproducten uit de groene energiesector. Het bezoek heeft de relatie met de SAES verder verdiept en beide partijen zijn enthousiast om de samenwerking op korte termijn verder vorm te geven.

12

V.l.n.r. Ruud Verhofstadt, Marjolein Vereijken, Marjon Krol en Tom van Muijlwijk.

12

13

Tekst en foto: Florieke Koers

verbinden is het toverwoord als het aan de initiators van PurE Hubs ligt. zeventien partners in vier landen nemen deel aan het project dat de stad en het platteland aan elkaar wil knopen. dit omdat de afstand tussen die twee steeds groter wordt nu ruim 50% van de wereldbevolking in de stad woont. HAS den Bosch is een van de onderwijsinstellingen die deelneemt aan het project.

lokale knooppunten die stad en platteland verbinden

van de opleiding Stad en streekontwikkeling zijn al actief in het project en ik zie ook mogelijkheden voor andere opleidingen, bijvoorbeeld Landscape Design, Geo Media & Design en Food Design & Innovation. Studenten fungeren als kruisbestuivers tussen lokale projecten. Ze kunnen zich binnen een stage of bedrijfsopdracht op een lokaal project storten en hun motivatie zorgt voor goede resul-taten. Daarnaast is het, ook voor docenten, leuk samen te werken met andere instellingen: het zorgt voor kennis-overdracht en inspiratie. Dit project financiert wat extra middelen voor externe activiteiten.”

Initiators van het project zijn ZTLO, de Belgische Boeren-bond, Provincie Noord-Brabant en de Stuurgroep Land-bouw Innovatie Brabant. HAS Den Bosch is niet de enige deelnemende onderwijsinstelling: ook Wageningen en Liverpool University zijn van de partij. Marjon Krol vertegen- woordigt ZLTO in het project. “De afstand tussen stad en platteland wordt steeds groter. Veel mensen weten niet meer waar hun eten vandaan komt. Aan de andere kant is het nu juist een trend om wel te willen weten waar je voedsel vandaan komt. Deze tegengestelde bewegingen hebben we aangegrepen om PURE Hubs te initiëren. We proberen burgers te betrekken bij het platteland en tegelijkertijd de lokale agrarische economie te stimuleren.

En een bijkomend voordeel: boeren leren hun klanten weer kennen.” PURE Hubs richt zich op het ontwikkelen van zogenaamde knooppunten: locaties aan de rand van stedelijke gebieden. Het gaat om knooppunten als de Philips Fruittuin of Groendomein Wasven in Eindhoven. Het doel is om over drie jaar vijftien PURE Hubs ( = stad-plattelandknooppunten) opgeleverd te hebben die zowel leef- als ondernemerskwaliteit bevorderen. “Daarnaast willen we een goede methodiek om zo’n knooppunt te ontwikkelen in elkaar zetten, waar ook andere partijen zo mee aan de slag kunnen.” Het project PURE Hubs krijgt ondersteuning vanuit het interreg IVb-programma voor Noord–West Europa.

PurE Hubs interessant voor opleidingenTom van Muijlwijk is vanuit HAS Den Bosch betrokken bij het project en denkt niet alleen mee in de organisatie, maar begeleidt ook studenten in het project. “Studenten

”Studenten fungeren als kruisbestuivers tussen

lokale projecten”

Studenten werken aan nieuwe warandeDe Nieuwe Warande is zo’n lokale PURE Hub. Marjolein Vereijken en Ruud Verhofstad werken voor hun afstudeeropdracht aan dit project. “De Nieuwe Warande is een open landbouwgebied aan de rand van Tilburg”, legt Ruud uit. “Daar zit een ondernemersgroep ondersteund door ZLTO die deze omgeving graag in de breedte wil ontwikkelen op onder meer recreatief en educatief gebied. Wij zijn gevraagd om een verkennend onderzoek te doen om te peilen wat de verschillende doelgroepen uit de stad willen en of er geïnteresseerden zijn die in een vervolgtraject open staan voor samenwer-king.” Ook analyseerden zij de methodiek die ze in hun opdracht toepasten. Marjolein: “We hebben in kaart gebracht welke procesmodellen we hebben gebruikt, zodat deze in andere PURE Hubs ook in-gezet kunnen worden.” Het uiteindelijke doel van dit alles? “Laten zien wat er werkelijk in een gebied gebeurt en mensen daarbij betrekken. Een thema dat steeds belangrijker wordt in onze maatschappij en wat voor nieuwe kansen zorgt voor alle partijen.”

Meer weten? www.purehubs.eu

PuRe Hubs

14

uitreiking haS awardsTekst: Florieke Koers

Foto’s: Mike Klaassen

tief deel aan het onderwijs met gastcolleges, excursies en afstudeeropdrachten. Maurice van Esbroeck: “We zijn een groeiend bedrijf en hebben nu en in de toekomst nieuwe mensen nodig. Daarnaast zijn medewerkers vaak druk met urgente zaken, waardoor andere misschien min-der urgente maar minstens zo belangrijke zaken blijven liggen. Daar kan een stagiair of afstudeerder uitkomst bieden. Wij willen graag dat studenten Marel als bedrijf leren kennen. De machine-industrie lijkt in eerste instan-tie niet een industrie waar studenten als voedingsmidde-lentechnoloog kunnen gaan werken na hun afstuderen. Marel laat graag zien dat dit wel zo is en dat er leuke en uitdagende functies te vervullen zijn.” De andere genomi-neerden waren waterschap Aa en Maas en BTL Advies.

BedrijfsopdrachtIn de categorie Bedrijfsopdracht drie toonaangevende bedrijfsopdrachten waar innovatie en duurzaamheid voorop staan. Winaar FrieslandCampina heeft altijd wel een aantal bedrijfsopdrachten lopen via HAS Kennis-Transfer, op dit moment zelfs zeven tegelijk. Friesland-Campina is vorig jaar gestart met de ontwikkeling van Foqus planet voor haar 14.400 leden melkveehouders. “In Foqus planet komen kwaliteit, voedselveiligheid en duur-zaamheid op boerderijniveau samen”, legt Jos Borghans uit. “Met Foqus planet zetten we de standaard voor een duurzame melkveehouderij en maken we onze inspan-ningen zichtbaar voor onze klanten en de maatschappij.”

ilse van rijsingen, marel Stork Poultry Processing en Foqus Planet winnen HAS Awards

Hogeschool HAS den Bosch hield op 1 juni 2012 het HAS Year Event en tijdens dit evenement werden de HAS Awards uitgereikt in drie categorieën. ruim 500 mensen brachten online een stem uit op hun favoriet en daaruit kwamen drie winnaars: ilse van rijsingen in de categorie Jong talent, marel Stork Poultry Processing in de categorie Praktijkonderwijs en Foqus Planet in de categorie Bedrijfsopdracht.

Per categorie waren drie nominaties benoemd, aange-dragen door medewerkers van de opleidingen van HAS Den Bosch. De nominaties vertegenwoordigen de mijl-palen uit 2011 en vloeien dan ook voort uit activiteiten die in 2011 zijn uitgevoerd door HAS Den Bosch in sa-menwerking met het bedrijfsleven, overheden en andere instellingen.

Jong talentStudenten zijn de professionals van morgen. Bij hen ligt de toekomst. In de categorie Jong talent drie studenten die eruit springen wat betreft visie, eigen stijl en innova-tiezin. Zij weten van aanpakken en hebben een ongeken-de passie voor hun vak. Winnares Ilse van Rijsingen houdt wel van een wedstrijdje: de studente Stad en streekont-wikkeling deed recentelijk mee aan zowel de prijsvraag Jong NATUURtalent als de Battle of the Cheetahs. Stad en streekontwikkeling vindt ze vooral leuk omdat het zo’n brede studie is. Docenten Susan van Dijk en Irma van den Tillaart over Ilse: “Als docenten hebben we Ilse le-ren kennen als een getalenteerde en gedreven Stad en streekontwikkelaar, met zicht op de grote lijn in actuele vraagstukken zonder daarbij de details over het hoofd te zien. Ze heeft visie en brengt deze enthousiast onder woorden. Het afgelopen jaar is ze een topambassadeur voor onze studie geweest.” De andere genomineerden waren Luite Snijder (Food Design & Innovation) en Anne van Gisbergen (Toegepaste Biologie).

Praktijkonderwijs Aansluiting tussen onderwijs en beroepspraktijk staat bij HAS Den Bosch voorop. In de categorie Praktijkonderwijs drie bedrijven waar wij al een lange tijd en zeer intensief mee samenwerken. Winaar Marel Stork Poultry Proces-sing beperkte zich in het verleden vooral tot de inzet van stagiairs, maar de laatste jaren neemt het bedrijf ook ac-

“De nominaties vertegenwoordigen

de mijlpalen uit 2011”

special

14

15

Binnen Foqus planet zijn vijf leerroutes ontwikkeld waarin het duurzaamheidsstreven wordt vormgegeven. Het is voor een bedrijf als FrieslandCampina een grote meer-waarde om een opdracht bij studenten neer te leggen. Tijdens een dergelijke opdracht ontdekken we welke competenties de professionals van morgen in huis heb-ben. Bovendien brengen studenten een frisse blik mee

De genomineerden tijdens de uitreiking van de HAS Awards. Achterste rij v.l.n.r. Collegevoorzitter Dick Pouwels, Luite Snijder, Anne van Gisbergen, Joost van den Oever (groenisleven.nl), Thijs Remmers (BTL Advies), Maurice van Esbroeck (Marel Stork), David van Uden (BTL Advies), Rob van de Sande (waterschap Aa en Maas). Voorste rij: Jos Borghans (FrieslandCampina) en Ilse van Rijsingen.

special

en zijn ze meestal erg gemotiveerd. Dat zorgt voor nieu-we inzichten.” De andere genomineerden waren Groenis-leven.nl en Kennismaker Varkenshouderij.

>>> Bekijk de registratie van het HAS Year Event met de uitreiking van de HAS Awards op jaarverslag.hasdenbosch.nl

15

16

haS year event

Maurice van Esbroeck van Marel Stork Poultry Processing

ontvangt uit handen van Dick Pouwels het Award in de

categorie Praktijkonderwijs.

Op 1 juni 2012 vond het HAS Year Event plaats. Om 13.30

’s middags werden zo’n 200 gasten hartelijk ontvangen.

De sprekers wachten geduldig op hun beurt. V.l.n.r. Bert Pauli, Chris Buijnk, Ruud Huirne en Jos Nelissen. Er is veel techniek aanwezig om alles op de gevoelige plaat te

zetten. Een registratie van de dag verscheen kort na het event

op jaarverslag.hasdenbosch.nl

In de categorie Jong Talent is het heel spannend! V.l.n.r.

Luite Snijder, vader Peter van Rijsingen, Ilse van Rijsingen

en Anne van Gisbergen. Winnaar is Ilse van Rijsingen.

Tekst: Florieke KoersFoto’s: Mike Klaassen

Tijdens het Year Event worden de HAS Awards 2011 uitgereikt in drie categorieën: Jong Talent, Praktijkonderwijs

en Bedrijfsopdracht.

16

17

veRSlag in beelD

Collegevoorzitter Dick Pouwels opent het event met

een speech vergezeld van mooie animaties. Het is

muisstil in de zaal…

De presentatie is in handen van de Tilburge cabaretière

Karin Bruers. Deze pittige dame knoopt met veel humor

alle programma-onderdelen aan elkaar.

Er wordt flink gediscussieerd over het thema ‘Innovatie’. Na de pauze gaan de sprekers in discussie met het publiek.

En nu alle spanning weg is, is het tijd voor de borrel! Jos Borghans van FrieslandCampina wint met het project

Foqus Planet de Award in de categorie Bedrijfsopdracht.

special

17

18

haS year eventTekst: Marieke Ellenbroek

Foto: Mike Klaassen

teerde de HAS met haar eerste Year Event. Net als Bert Pauli sprak hij over het belang van de samenwerking tus-sen overheid, ondernemers en het bedrijfsleven. “Onze handelsgeest, in combinatie met ons ondernemerschap en onze innovatiekracht maken Nederland uniek,” aldus Chris Buijink. “We moeten grenzeloos vernieuwen zowel nationaal als internationaal.” Agrofood is zoals bekend een van de door de overheid vastgestelde topsectoren. Dit zijn sectoren waar Nederland in uitblinkt, die het ka-binet nog sterker wil maken. “Overal wordt gewerkt aan een verdere versterking van het bedrijfsleven door on-derwijs en overheid. HAS Den Bosch geeft een gezicht aan succesvolle prestaties door het uitreiken van de HAS Awards. ” Hij feliciteerde alle genomineerden en prijswin-naars vast op voorhand.

welzijn verbeterenDaarna nam Jos Nelissen het woord over. Hij is oprichter en algemeen directeur van Newtricious, dat in 2006 is opgericht met als doel innovaties in voeding te ontwik-kelen die bijdragen aan een beter en gezonder leven van mensen. Als life sciences-bedrijf werkt Newtricious sa-men met vooraanstaande wetenschappers, innovatieve bedrijven, organisaties en overheid. Jos vertelde dat in diverse onderzoeken werd geconstateerd dat een ei veel belangrijke voedingsstoffen bevat. Met deze informa-tie was alleen nog weinig gedaan. Vanuit de missie om gezondheid en welzijn in de wereld te verbeteren door

topsprekers hameren op noodzaak innovatie tijdens HAS Year Event voor het eerste HAS Year Event waren vier topsprekers uit de sector uitgenodigd om hun visie op innovatie uit de doeken te doen. onder leiding van gastvrouw karin Bruers namen Bert Pauli, Chris Buijink, Jos nelissen en ruud Huirne hun standpunten in vanuit de politiek of vanuit het bedrijfsleven. daarna was het de beurt aan het publiek om de sprekers kritische vragen te stellen.

Maar eerst beet collegevoorzitter Dick Pouwels de spits af met een bijzondere speech over de mijlpalen van HAS Den Bosch in 2011. Hij maakt hierbij gebruik van een bij-zondere presentatie op basis van animaties. Daarna was het de beurt aan de sprekers. Hun boodschap was eigen-lijk steeds dezelfde: ondernemers in de agrofoodsector móeten innovatief zijn om de internationale concurrentie een stap voor te blijven. Bert Pauli, (gedeputeerde Eco-nomische Zaken en Bestuur Provincie Noord-Brabant), kent de agrofoodsector van binnen en buiten omdat hij zelf ook lang in die sector gewerkt heeft.. Zijn mening was helder. De sector staat aan de vooravond van een aantal fundamentele veranderingen. De producent ver-dient te weinig, de marges zijn te laag en het imago van de sector heeft een deuk opgelopen. Het roer moet om.

grenzeloos vernieuwen“In Noord-Brabant is de foodsector de tweede economi-sche pijler dus erg belangrijk voor de werkgelegenheid in de regio, “ legde Pauli uit. “De Nederlandse agrofood-sector staat bekend om haar innovatie en slagkracht. Ook op internationaal niveau is Nederland één van de koplopers. Toch is de agrofoodsector, in vergelijking met andere, vrij traditioneel georganiseerd.” Volgens Pauli is het twee voor twaalf. Een exponentieel groeiende we-reldbevolking, verstedelijking, verontreiniging van onze leefruimte en het opraken van onze fossiele brandstof-fen: al deze ontwikkelingen doen direct beroep op de sector. “We moeten slimme coalities maken, intelligente eigendommen verwerven, zodat voedingsmiddelen een nieuwe commerciële waarde krijgen. Producenten mo-gen niet ten onder gaan aan de druk van de verwerker, tussenhandel en de retailer. Samenwerking is noodza-kelijk. Overheid, onderwijs en bedrijfsleven (triple helix) spelen hierin een belangrijke rol.” Toen was het woord aan Chris Buijink, secretaris-generaal van het ministerie Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Hij felici-

special

“De HAS geeft met de HAS Awards een gezicht aan succesvolle prestaties”

18

19

mers. Volgens Huirne gaat innoveren een op een samen met de kwaliteit van ondernemen. “De kwaliteit en het enthousiasme van de ondernemer zijn bepalend voor de slagingskans van zijn idee. Aan het onderwijs de taak om goede ondernemers op te leiden.” Na afloop van de pre-sentaties mochten de genodigden de sprekers aan de tand voelen. Er kwamen veel vragen uit het publiek, on-der andere over het hoe en waarom achter regelgeving voor onderwijs en MKB-ondernemers. Maar ook hoe je ‘een leven lang leren’ een plek kan geven in het onder-wijs. De presentaties van de sprekers en de discussie daarna vormde de perfecte opmars naar de uitreiking van de HAS Awards.

De speech van Dick Pouwels kun je online beluisteren: jaarverslag.hasdenbosch.nl

het ontwikkelen van speciale voedingsmiddelen, werkte Newtricious aan nieuwe voedingsmiddelen op basis van bio-actieve peptiden die zijn afgeleid van eieren en an-dere eiwitbronnen. Deze bio-actieve peptiden zijn gericht op het voorkomen van schade bij mensen met een ver-hoogd risico voor deze ziektes.

kwaliteit van ondernemenTenslotte kondigde Karin Bruers Ruud Huirne aan. Huirne gaf als directeur Food & Agri van Rabobank Nederland, zijn visie vanuit het financiële perspectief. Volgens hem is innovatie de kurk waar de topsectoren AgroFood en Tuinbouw en Uitgangsmaterialen op drijven. Vervolgens vertelde hij over hoe de Rabobank omgaat met innova-tie en het investeren in businessplannen van onderne-

V.l.n.r. Chris Buijnk, Bert Pauli, Ruud Huirne en Jos Nelissen.

special

19

20

HAS den Bosch neemt eigen merken onder de loep

Tekst: Lindsay Kemps-Saitch

merkstrategie

Afgelopen jaar is er veel gebeurd binnen HAS den Bosch. Een nieuw College van Bestuur is aangesteld en recentelijk is ons nieuwe managementteam compleet gemaakt. ook hebben we onze ambities naar 2018 helder vastgesteld. Eén van de speerpunten is ‘een heldere en actieve profilering’. tijd dus om onze merkstrategie en positionering eens goed onder de loep te nemen.

“Het is van essentieel belang om te weten

hoe onze doelgroep ons ziet”deze randvoorwaarden kreeg het merkenbureau mee…

Met onder andere deze randvoorwaarden: • We kiezen voor het moedermerk ‘HAS’: alle merknamen moeten deze naam in zich dragen• We onderscheiden vier hoofdactiviteiten:

1. Hbo-opleidingen voltijd voor studenten 2. Bedrijfsopleidingen voor professionals 3. Onderzoek-, advies en innovatieve trajecten voor bedrijven 4. Master, hbo+-opleidingen, trainingen en cursussen voor net afgestudeerde hbo’ers + professionals

• We houden vast aan de huidige visuele huisstijlelementen (vorm en kleuren logo, beelden etc.)

merkenbeleidMet de resultaten van het onderzoek in de hand én de uitkomsten van een discussie die binnen het directie-overleg heeft plaatsgevonden over onze merken, zijn we naar een merkenbureau gestapt, Gadfly. We hebben hen een heldere opdracht gegeven: ontwikkel een passende merkstrategie voor de HAS-organisatie voorzien van een heldere formulering en lading van ons profiel. Samen met ons is Gadfly de afgelopen maanden aan de slag geweest om onze positionering en merkstrategie helder te maken. Zo hebben in juni twee increatiesessies plaatsgevonden met zowel personeel als studenten, zijn verschillende gesprekken gevoerd en is er deskresearch verricht. Op 4 juli wordt het voorstel voor merken en positionering gepresenteerd aan het directieoverleg.

Meer weten? Mail L.Kemps@hasdb.nl. Ook is het mogelijk het rapport Imago- en naamsbekendheid op te vragen.

Om inzicht te krijgen in onze merkstrategie en positione-ring was het van essentieel belang om te weten hoe onze doelgroep ons ziet. In januari van dit jaar hebben we daarom een imago- en naamsbekendheidonderzoek laten uitvoeren. De doelgroepen scholieren en bedrijven zijn ondervraagd, waarbij deze laatste groep bestond uit relaties en niet-relaties. De resultaten zijn afgelopen maart beschikbaar gekomen. Uitkomsten die positief stemmen, maar ook zeker aanknopingspunten geven tot verbete- ringen. Zo komt er onder andere uit naar voren dat ons profiel veel scherper en duidelijker mag worden neergezet.

imagoIn het onderzoek is de doelgroep scholieren bevraagd over ‘hogeschool HAS Den Bosch’, de doelgroep bedrijven is voornamelijk bevraagd over ‘HAS KennisTransfer’. Aspecten waar we goed op scoren: ondernemen, praktijk- gericht en kwaliteit. Dit zijn aspecten die scholieren ons in hoge mate toekennen. Bedrijven beoordelen HAS Kennis- Transfer als deskundig, praktijkgericht, professioneel, kwaliteit en vraag-/marktgericht. Ook is helder dat HAS KennisTransfer de schakel is tussen onderwijs en het bedrijfsleven. Aspecten waar we minder goed op scoren zijn binnen de doelgroep scholieren: vernieuwend, breed aanbod opleidingen, betrokken, persoonlijk, het beste uit jezelf halen, maatschappelijk betrokken. Binnen de doel-groep bedrijven is dat: vernieuwend, maatschappelijk betrokken, duurzaam en groen. Ook is de tak bedrijfs-opleidingen vrij onbekend in het bedrijfsleven.

2121

fotocollageeeRSte oPen avonD oP 24 mei 2012 goeD bezoCht

Foto’s: Margriet Hoffmans

22

Sinds afgelopen najaar is de projectgroep HAS limburg actief bezig te onderzoeken hoe de nieuwe vestiging van HAS den Bosch in limburg eruit moet komen te zien. om iedereen op de hoogte te houden van de vorderingen, houdt projectleider Frans van leijden de limblog bij op intranet. in de HAS Beats iedere uitgave fragmenten uit de blog.

Peter Scheer (coördinatie kennistransfer en huisvesting), Frouke Mutsaerts (projectmedewerker, algemene onder- steuning), vacante positie (projectmedewerker ontwikkeling Toegepaste Biologie) en Frans van Leijden (algehele co-ordinatie, financiën en interne communicatie). Voor deze groep zal het realiseren van HAS Limburg het overgrote deel van hun taak gaan vormen. Koen Verhoeven blijft het kernteam op alle terreinen adviseren en ondersteunen.

ondersteuningNaast dit kernteam zijn de volgende mensen actief betrokken bij de klussen die op ons bord liggen het komend jaar: Wim de Bont, Koen Verhoeven, Peter Jacobs, Peter van Gastel, Theo Clermonts en Leo Jansen (ontwik-keling Bedrijfskunde en agrubusiness), Huub van Osch en vacante posities (ontwikkeling Toegepaste Biologie), Margriet Hoffmans (externe communicatie), Ronnie Wijn-hoven (facilitaire voorzieningen), Sabine Mol (personeel en organisatie) en Leo Jaarsma (ICT). Daarnaast wordt ook intensief overleg gevoerd met de diverse hoofden van de afdelingen: Lindsay Kemps, Joost Veltman, Maarten van Eeuwijk, Marianne Poodt en Leo van der Pol.

vertrouwenWe hebben er het volste vertrouwen in dat het met dit team gaat lukken de kansen die Limburg biedt te benutten om een succesvolle tweede vestiging van de HAS te realiseren.

3 juni 2012De afgelopen periode heeft in het teken gestaan van het vormen van het ontwikkelteam voor de nieuwe vestiging in Venlo. We beschouwen de HAS in Limburg niet meer als een project. We gaan van start! We starten met alle noodzakelijke acties die nodig zijn om in september 2013 de eerste studenten voor de opleidingen Bedrijfskunde en agribusiness Limburg en Toegepaste Biologie Limburg in Venlo te ontvangen. Daarnaast maken kennistransfer-activiteiten in Limburg nu al een vliegende start met de impuls die deze week aan Greenbrains is gegeven.

kernteamWie zijn die mensen die vanaf nu heel hard gaan trekken aan HAS Limburg? Het kernteam wordt gevormd door: Chantal Vrijhof (coördinatie Toegepaste Biologie, ontwikke- ling organisatie, externe communicatie en kennistransfer), Esther Vennekens (coördinatie Bedrijfskunde en agri- business, externe parktijkleerfaciliteiten en kennistransfer),

“We beschouwen de HAS in Limburg niet meer

als een project. We gaan van start!”

haS limburgTekst: Frans van Leijden

limblogPRojeCtgRoeP houDt je oP De hoogte via De

wie komen in actie voor HAS limburg?

23

marc & perry

Beste Perry,Ik wil het graag hebben over voetbal. Ja, voetbal. De vrouwelijke lezer haakt nu al af. Niet doen. Als je kasteelromannetjes moet geloven, houden vrouwen van brute, sterke, vrouwonvriendelijke mannen, toch? Het veld staat vol met deze haantjes. Ook buiten het veld vind je de macho’s terug. Homo’s kom je in de voetbalsport zogenaamd niet tegen, maar dit terzijde. Waarom is voetbal zo populair onder ‘mannen’? En waarom zoeken deze ‘gladiatoren’ naar een slagveld om hun frustraties op elkaar bot te vieren? Het kost de gemeenschap kapitalen aan politie-inzet. Daarnaast kopen de ‘voetbalbedrijven’ veel te dure spelers en moet de gemeenschap opdraaien voor de aanvulling op de nooit kloppende begroting. “We krijgen er veel voor terug”, hoor ik jou al denken. Is het werkelijk waar dat ik gelukkig ben met brood en spelen en dat de rest bijzaak is? Gelukkig dat Ajax kampioen is. Ik wil vermaakt worden. Steeds vaker en steeds intenser. De supporters willen iets meemaken en op Youtube terug kunnen zien dat zij er bij waren wanneer zij een toernooi van de F’jes verziekten. Hoeveel mensen eten er van en hoeveel zouden er van kunnen eten?

Marc

voetbal en metromannen

Marc toch,Het is een beetje vlakke praat om de vroegere

stammenconflicten en de uitlaatklep voor mannelijke hormonen hier op te voeren. Het Romeinse Rijk, toch echt

wat anders dan Holland Moerasland, ging ten onder aan spelen. Het is allemaal waar. Maar jij hebt het alleen over

de mannen. Krijgen die nou weer de schuld, die domme, agressieve, kortzichtige mannen? De andere 50% laat zich lekkende borsten aanmeten, klampt aan bij foute mannen,

heeft een klerenkast waar die van de echtgenoot 4,3 keer in kan. Nou noemen we feiten. Al dat uiterlijk gedoe.

In het boekje van de Bijenkorf (favoriet van vrouw en dochters) is ¾ voor de dames. Shoppen willen ze,

kijken en kopen. Het songfestival, het koninklijk huis, Lelijke Boer zoekt Lieve Vrouw, Hollands next topmodel,

Voice of Holland, Desperate Housewives. Moet ik doorgaan? Toch niet? Die mannen doen iets. Als wij op maandagmorgen

bij E. van Z. te B. het weekend becommentariëren, doen we dat met steekhoudende argumenten.

Natuurlijk was het een mooie steekbal. En was het nou hands of niet? Trouwens, in de Bundesliga werd er ook weer

duchtig op los gescoord. Het leven is een feest als je er bent geweest. Ieder zijn lol. Al moet ik zeggen dat ik de laatste

roman van John Coetzee toch wel ver boven het gemiddelde vond uitstijgen. Mooie broek heb je trouwens aan.

Rij jij al compacthybride? Wij zijn gewoon metroman!

Bye bye,Perry

Tekst: Perry van Kerkhoven en Marc MaasFoto: Margriet Hoffmans

24

Patricia de Cocq promoveert op krachtenspel tussen paard en ruiter

Tekst: Florieke KoersFoto: Sven Akerboom onderzoek

tijdens de international days werd naast een flink aantal internationaal getinte activiteiten bij HAS den Bosch ook het symposium ‘moving forward: the biomechanics of locomotion’ gehouden. dit was ter ere van de afronding van het promotieonderzoek van Patricia de Cocq over het krachtenspel tussen paard en ruiter.

verdediging proefschriftHet tweede deel van het symposium was bij Wageningen University, waar Patricia met succes de verdediging van haar proefschrift ‘The biomechanical interaction between horse and rider’ hield met daaropvolgend een receptie in Café Loburg in Wageningen. Patricia was zelf jarenlang actief in de paardensport en haar onderzoek komt voort uit persoonlijke interesse. Twintig procent van de paarden lopen tijdens hun carrière rugproblemen op, al dan niet ernstig en Patricia zag veel van dit soort blessures om zich heen. Het inspireerde haar om het krachtenspel tussen ruiter en paard te onder-zoeken.

zes en een half jaar onderzoekEén van de belangrijkste resultaten is dat de rug van een paard het meest gebaat is bij een extreme joc-keyhouding van de ruiter. Die houding, waarbij de ruiter permanent in de stijgbeugels staat, belast de paardenrug het minst. Tussen paard en ruiter treden allerlei krachten op. Via de zadel en het hoofdstel worden de krachten van de rui-ter overgebracht op het paard. Patricia stelt dat als we inzicht hebben in deze krachten en daarmee in de belasting van het paard door de ruiter, we blessures kunnen voorkomen en het welzijn van het paard verbeteren. Zeverrichtte metingen, ook met behulp van driedimensionale bewegingsanalyse, naar de invloed van de ruiter op het paard. Ze keek daarbij niet alleen naar de invloed van het gewicht van de ruiter maar ook naar die van de rijtechniek. Het onderzoek van Patricia duurde zes en een half jaar omdat zij dit deed naast haar werk bij HAS Den Bosch.

Het symposium bestond uit twee delen. Het eerste deel vond plaats bij HAS Den Bosch en tijdens dit deel kwam een aantal sprekers aan het woord die uitvoerig het bewegingsappa-raat van het paard bespraken: van de geschiedenis en het domesticeren van het paard tot onderzoek, trends en een blik op de toekomst. Sprekers waren René van Weeren, Thilo Pfau, Peter Aerts en Maarten Bobbert. Dagvoorzitter was Jo-

han van Leeuwen. Zo’n vijftig toehoorders waren tijdens het symposium aanwezig. “In het verre verleden werd er alleen op paarden gejaagd”, vertelde René van Weeren. “5000 jaar geleden werd het paard gedomesticeerd, als eerste in Zuid-Rusland en later ook op andere plekken. In eerste instantie werd het paard toen vooral ingezet voor het voeren van oor-log en als vervoermiddel. Langzaam kwam onderzoek naar het paard op gang. Aristoteles (300 v. Chr.) was de eerste wetenschapper die onderzoek deed naar het bewegingsap-paraat van het paard. In de 19e eeuw kwam de technologie op en werd het onderzoek naar paarden betrouwbaarder. Door de technologie kwamen er ondertussen ook andere manieren van transport. Dat maakte het gebruik van paar-den als vervoermiddel en voor de oorlogvoering langzaam overbodig. Nu wordt het paard alleen nog gebruikt voor de sport, als hobby. Onderzoek naar het bewegingsapparaat wordt gelukkig nog steeds gedaan, de reden dat we hier vandaag zitten.”

“Als we inzicht hebben in de belasting van het paard

door de ruiter, kunnen we blessures voorkomen”

2525

Patricia de Cocq

26

schommelingen zaten in de hitte-curves. De studenten deden de aanbeveling de F0-waarde van asperges te verlagen en die van kersen, afhankelijk van de pH-waarde en van de verpakking, te verhogen dan wel te verlagen. De pH-waarde was de belangrijkste parameter, de grootte

nvvl-jaarprijsTekst: Marieke Ellenbroek

Foto: Vakblad EVMI

Henk-Jan Meijer was bij de BO betrokken en diende het rapport in voor de NVVL-jaarprijs, een prijs die jaarlijks wordt toegekend aan veelbelovende scripties op het gebied van levensmiddelentechnologie en diëtetiek. Uit het BO-rapport van Anne en Dennis bleek dat er veel

Anne van Son en dennis van Schaijk hebben in wageningen de nvvl-jaarprijs voor hbo-scripties gewonnen voor hun bedrijfsopdracht (Bo) over de verhitting van groente en fruit. de opdrachtgever was een producent van conserven die de sterilisatie van groenten en de pasteurisatie van fruit wilde optimaliseren.

HAS-studenten winnen scriptieprijs

Anne van Son en Dennis van Schaijk

26

27

van de potten of blikken was echter ook van belang. Een pot of blik van 200 milliliter hoeft immers minder verhit te worden dan een verpakking van 5 liter. Uit het onderzoek blijkt ook dat het bedrijf binnen de veiligheidsmarges bleef.

nvvl jaarprijsVanwege zijn betrokkenheid als jurylid bij de NVVL kwam Henk-Jan Meijer op het idee om het rapport van Anne en Dennis in te dienen. “Ik heb natuurlijk wel eerst bij de opdrachtgever geïnformeerd, aangezien het toch om een vertrouwelijk onderzoek ging. Maar hij vond het geen probleem dat de studenten aan de wedstrijd meededen.” De NVVL-jaarprijs is dé prijs voor scripties in de levens-middelentechnologie wereld. Er wordt een prijs weg- gegeven onder HBO en WO studenten. De jury is deskundig en afkomstig vanuit verschillende disciplines in onderwijs, onderzoek en bedrijfsleven. De jury is onder leiding van Renske Visser (Unilever Research & Development Vlaar-dingen) en bestaat verder uit Henk-Jan Meijer (Hogeschool HAS Den Bosch), Boudewijn Breedveld (Voedings- centrum), Judith Bontenbal (Hogeschool INHOLLAND Delft), Rijkelt Beumer (Wageningen UR), Susanne Westenbrink (TNO Voeding), Ad van Bodegraven, (VUmc Department of Gastroenterology) en Ria van de Pol (Secretaris). De scripties worden o.a. beoordeeld op toegevoegde waarde, eigen inbreng, niveau en originaliteit.

klein wereldje“De prijs zelf (een geldbedrag van € 500,-) is niet erg hoog, maar geniet wel bekendheid in het technologenwereldje, dat niet heel groot is,” vertelt Henk-Jan Meijer. “Voor studenten dus een leuke kans om zichzelf te profileren en een mooie opsteker voor hun cv. Daarnaast wordt er-over gepubliceerd in diverse bladen zoals de VMT en de EVMI. Studenten hebben zo dus wel een streepje voor als ze gaan zoeken naar een baan.” Anne en Dennis hebben hun opleiding Voedingsmiddelentechnologie inmiddels met succes afgerond en volgen nu een master Food Technologie aan de WUR.

estafettecolumn

Enkele weken geleden hoorde ik voor het eerst dat wij als HAS-personeel gebruik kunnen maken van een auto uit het project ‘Paleiskwartier Elek-trisch’. En omdat in een nieuwe auto rijden altijd leuk is, dacht ik, dat gaan we proberen! De reac-ties uit mijn omgeving waren niet erg enthousiast. Mijn zoon van 16 dacht dat ik in een plastic auto thuis zou komen en collega Patrick adviseerde om een aanhanger met dieselaggregaat mee te ne-men, mocht de accu me in de steek laten.Na een telefoontje met Mobility Mixx kan ik bij onze receptie het pasje ophalen om de sleutelkluis te openen. Hun eerste reactie: “Een pasje voor een elektrische auto? Daar heeft nog nooit iemand naar gevraagd!” En dat terwijl het project toch al in november is gestart… Ik mag mijn naam en hand-tekening noteren en zie tot mijn opluchting dat ik toch niet de eerste ben. Er zijn mij al twee groene helden voorgegaan! In de parkeergarage van het paleiskwartier staat de Nissan Leaf op mij te wach-ten. De sticker ‘Auto van het jaar 2011’ zorgt voor een geruststellend gevoel. Stekkers eruit, netjes in de koffer en instappen maar. In het luxe interi-eur druk ik op de startknop in en hoor niets, zou hij het wel doen? De automaat in de achteruit en jawel hoor, daar gaat ie. Na enkele minuten voel ik me de koning te rijk. Wat rijdt dit heerlijk rustig en soepel. Thuisgekomen nodig ik mijn zoon uit voor een proefrit. Als ik het ‘stroompedaal’ even flink intrap, hoor ik naast me: “Wow!” Eén zieltje gewonnen! De volgende dag wordt collega Patrick ook enthousiast en enkele dagen later kan hij me vertellen dat de topsnelheid op 159 km/u ligt en dat het invoegen op de snelweg elektrisch een stuk makkelijker gaat. Al twee enthousiastelingen dus. Wie ook het échte nieuwe rijden wil proberen, kijk op http://intranet.hasdb.nl/index.php/compo-nent/content/article/3-newsbeats/937-proefrijden-elektrische-deelauto-project-paleiskwartier-elek-trisch. Misschien jij, Jan Robben?

Tips: www.thestoryofstuff.com en www.markplaats.nl

Het nieuwe rijden

Tekst en foto: Leo Jansen

“De prijs geniet veel bekendheid in het wereldje”

2828

ict beats

HAS-gebouw krijgt 12 nieuwe kleurenprinters

Tekst: Lindsay Kemps-SaitchFoto: Margriet Hoffmans

Het project ‘Multifunctionals’ is er volledig op gericht om de 12 printers die nu in het HAS-gebouw staan, te vervan-gen. Projectleider Stan de Bont is de afgelopen maanden samen met Tim van Woensel en Paul Veenstra aan het werk geweest om dit project invulling te geven en uit te rollen. Waarom de printers multifunctionals worden ge-noemd? Daar is een vrij simpel antwoord op, ze kunnen meer dan alleen printen. Met de printers kun je bijvoor-beeld ook kopiëren en scannen.

wat wil de gebruiker?“We zijn eigenlijk eerder dit jaar al met het project ge-start, maar in het kader van FIT IT hebben we het project nog eens aangepakt”, vertelt Stan de Bont. “We zijn gaan nadenken over onze precieze werkwijze en kwamen er-achter, dat wij de gebruikers er te weinig bij hadden be-trokken. Terwijl de gebruikers degenen zijn die we bedie-

in onze reeks over vernieuwingsprojecten binnen het iCt-actieplan Fit-it is het deze maand de beurt aan het project ‘multifunctionals’. deze zomer zullen alle printers in het HAS-gebouw worden vervangen. van 11 zwart-wit printers en 1 kleurenprinter stappen we over naar 12 kleurenprinters: een grote vooruitgang!

“Nooit meer wachten op je printje,

in 45 seconden is de printer opgestart”

nen.” Het hele project is dan ook opnieuw ingestoken. “We zijn eerst in gesprek gegaan met al onze ‘klanten’: zoals docenten, studenten, secretaresses, medewerkers van de ondersteunende afdelingen.” Wat willen jullie?, is de belangrijkste vraag die we hen stellen. Vertel ons je wensen ten aanzien van het gebruik van de printers.’ Hier kwam een helder eisenpakket uit naar voren en met dit eisenpakket zijn we naar drie verschillende leveranciers gestapt.

gebruiksvriendelijke printersHet was een eisenpakket en niet een wensenpakket: het waren dus allemaal ‘must-haves’. Wat wordt er dan zoveel beter aan de nieuwe printers? “We krijgen overal in het gebouw kleurenprinters. Prijstechnisch is het niet meer nodig om voor zwart-wit te kiezen. Zo kunnen collega’s en studenten ook kleurenprints maken buiten de openings-

28

29

Alle voordelen van de nieuwe printers op een rijtje:• Van 12 zwart-wit printers naar 12 kleurenprinters, dus ook kleuren prints maken buiten openingstijden Studie-

paleis (we kunnen instellen dat emails standaard zwart-wit worden geprint)• Opstartijd printer bij slaapstand slechts 18 seconden en bij diepe slaapstand 45 seconden tegenover 10

minuten voorheen• Geïntegreerd betaalsysteem: 1 scherm om printopdracht aan te klikken en te betalen• Geen pasje meer nodig, via de computer ontvang je een code voor je printopdracht, dus minder fraudegevoelig• Tegoed staat op de server op je account, studenten kunnen makkelijker opwaarderen; voortaan ook via iDEAL• Op alle apparaten kun je ook scannen (tot A3) en zelf bepalen waar de scan wordt opgeslagen: usb-stick of

rechtstreeks mailen• De plek waar de printer staat, wordt veel netter en vriendelijker, kleinere printers, tafels om je prints te sorteren

en een goede instructie voor het gebruiken van de printer

tijden van het Studiepaleis. Daarnaast zijn de nieuwe printers zeer gebruiksvriendelijk, ze starten bijvoorbeeld veel sneller op. In plaats van 10 minuten start de printer nu in 45 seconden op. Nooit meer wachten dus! Verder is er straks maar één bedieningsscherm in plaats van twee (printer en betaal-paal) en heb je geen pasje meer nodig om te printen.”

Projectmatig werkenStan is blij dat het project eindelijk kan worden gerea-liseerd. “Het heeft even geduurd, maar nu zijn we klaar voor de toekomst. En het projectmatig werken bevalt me

Stan de Bont

Wil je meer lezen over de ICT-afdeling van HAS Den Bosch en haar activiteiten? Op intranet vind je alle in de HAS Beats ver-schenen artikelen van de afgelopen tijd in het dossier ‘ICT Beats’ onder het kopje HAS Beats.

erg goed. We zijn niet meer ‘los-vast’ bezig, maar werken gestructureerd en met een helder doel voor ogen. Een mooie ontwikkeling!”

30

Tekst: Florieke Koers

dit is de laatste aflevering van de rubriek meten is weten. HAS den Bosch beschikt over een ongelooflijk uitgebreid assortiment meet- apparatuur voor allerlei typen onderzoek. Soms zijn deze instrumenten erg goed verstopt en weten slechts weinigen van hun bestaan. in deze rubriek hebben we er afgelopen studiejaar in iedere uitgave eentje uitgelicht. in het kader van de laatste aflevering een korte terugblik.

Maaike de Graaf, de schrijfster van deze rubriek, werkt sinds drie jaar bij HAS Den Bosch als docentonderzoeker ecologie. Het viel haar altijd op dat HAS Den Bosch over een ongelofelijk uitgebreid assortiment meetapparatuur voor allerlei typen onderzoek beschikt. “Ze zijn echter goed verstopt”, stelt ze, “en veel mensen weten helemaal niet van hun bestaan af. Herman Jilessen en ik bedachten dat het leuk zou zijn om een aantal van die apparaten in de HAS Beats de revue te laten passeren zodat ze wat meer bekendheid krijgen.” En zo was de rubriek ‘Meten is weten’ geboren. Acht apparaten kwamen het afgelopen jaar aan bod, apparaten in allerlei soorten en maten. Apple was goed vertegenwoordigd met de iButtons voor temperatuuronderzoek en de iPad om te determineren. Verder kwam er ook een aantal moeilijke namen voorbij: de Noldus Observer XT 10

ingewikkelde namen versus eenvoud

eten isM etenW

voor het waarnemen van diergedrag, de Hortispec+ voor metingen van licht en leven, de Trotec ITc 150HD voor temperatuuronderzoek met infrarood licht, de Garrett Ace 250, een metaaldetector voor het terugvinden van je proefveld en de LI-6400XT Portable Photosynthesis and Fluorescence System voor het meten van fotosynthese. En tot slot een heel simpel meetapparaat: het theezakje. Onze HAS Awards-genomineerde Anne van Gisbergen ging op stage in Schotland bij het Centre of Ecology & Hydrology en deed daar onderzoek naar de effecten van ammoniak op decompositie in hoogveen met behulp van theezakjes. “Op een bepaalde plek in het hoogveengebied is een ammoniakbron die ammoniak uitspreidt over het gebied. Dit kan een negatieve invloed hebben op het behoud van het gebied, omdat de decompositie sneller verloopt. Wat die invloed is, heb ik onderzocht met behulp van theezakjes met groene thee erin.” De theezakjes heeft Anne op verschillende plekken rondom de bron begraven. Na verschillende periodes haalde ze de zakjes weer uit de grond en bekeek dan wat ervan over was. Zo kon ze vaststellen of de ammoniak er invloed op had gehad. Tot zover onze laatste berichtgeving over de meetapparaten van HAS Den Bosch.

Wil je meer weten over één van bovengenoemde apparaten? Mail naar Maaike de Graaf (GrM@hasdb.nl) of Herman Jilessen (JH@hasdb.nl).

31

volgende keer in de HAS Beats hogeschoolgeluiden

de bikkels van de Alpe d’Huez • verslag event lekker in je vel • interview met facilitair manager Joost veltman • Finale Aardrijks- kunde olympiade

eten

Tekst: Ben van den Brink Foto: Margriet Hoffmans

wat heb je gedaan voordat je bij de HAS kwam werken?Bij PTC+ gewerkt als trainer teelttechnieken en manager internationale onderwijsprojecten. wat breng je naar de HAS? Hoe ga je de HAS versterken?Mijn ervaringen en mijn netwerk in Nederland en het buiten-land.Onderwijs is mijn passie waarin ik complexe probleem-stellingen praktijkgericht benader. welk HAS-woord past bij jou…• ambitieus• down-to-earth• innovatief• inspirerend• ondernemend• internationaal

… en waarom?Kom eens een keertje praten… waar gaat jouw hart sneller van kloppen?Eten koken voor vrienden en mijn relatie met Ellian.

Hoe ziet jouw ideale vakantie er uit?Wandelen en duiken.

Als je tien miljoen euro had dan...zou ik in Zambia een eigen teelt- en onderwijsproject op zetten voor lokale boeren. de HAS is een groene school. waarin ben jij zelf ‘groen’ bezig?Duurzaam gebruik van goederen (zelf maken of reparatie), teelt en verwerking van eigen groente en fruit, overwegend aanschaf van lokale comsumptiegoederen.

in de rubriek nieuw gezicht zetten we iedere uitgave een nieuwe medewerker in de spotlight. deze eerste keer is het de beurt aan Ben van den Brink uit doornenburg, sinds 1 april 2012 in dienst bij HAS den Bosch als docent teelt en techniek bij de opleiding tuinbouw en akkerbouw.

• betrokken• bevlogen• eigenwijs• veelzijdig• ongedwongen

nieuw gezichtBen van

den Brink:

passie voor

onderwijs

32

Kom kennismaken met het nieuwe

managementteam! wat: opening studiejaar 2012-2013

wanneer: dinsdag 11 september

van 15.30u tot 18.00u

waar: bij hogeschool haS Den bosch

thema: ‘verbinden’

Alle collega’s zijn van harte uitgenodigd. Binnenkort ontvang je

een persoonlijke uitnodiging.

juni 2012, jaargang 4, nummer 9

hogeschoolgeluiden