Formatief Toetsen in de klas, van theorie naar praktijk. · leerproces, bv.: vragen in de klas,...
39
23 januari 2019 Formatief Toetsen in de klas, van theorie naar praktijk. Christel Wolterinck, [email protected] Kim Schildkamp, [email protected]
Transcript of Formatief Toetsen in de klas, van theorie naar praktijk. · leerproces, bv.: vragen in de klas,...
23 januari 2019
Formatief Toetsen in de klas, van theorie naar praktijk.
Christel Wolterinck, [email protected]
Kim Schildkamp, [email protected]
LEERDOELEN
De deelnemers:
• Hebben inzicht in het concept formatief toetsen
• Kennen de 5 strategieën van formatief toetsen
• Krijgen inzicht in docent vaardigheden nodig voor formatief toetsen
• Krijgen inzicht in hoe formatief toetsen is in te zetten in de praktijk
VOORKENNIS
BALANS……
Ontwrichte verhouding tussen toetsen en leren
Formatief toetsen heeft als doel informatie te geven aan de docent en leerlingen over de mate waarin de leerstof al wel of niet beheerst wordt. Deze informatie kan worden gebruikt om het leerproces waar nodig bij te sturen
Toetsen zijn startpunt van leren!
• Definitie: het gebruik van toetsen om informatie te verkrijgen over het onderwijsleerproces om hier sturing aan te geven (Bennett, 2011; Black & Wiliam, 2009).
• Waarom belangrijk: kan leiden tot betere leerresultaten van leerlingen (Bennett, 2011; Black & Wiliam, 2009).
• Feedback speelt cruciale rol (Sadler, 1989; Van der Kleij, Vermeulen, Schildkamp & Eggen, 2015).
FORMATIEF TOETSEN
FORMATIEF VERSUS SUMMATIEF
Formatief toetsen is als de kok de soep proeft:Gericht op de voortgang en ontwikkeling; moet er nog wat aan de soep worden toegevoegd?
Summatief toetsen is als de klant de soep proeft:Gericht op het toekennen van een oordeel; is de soep van voldoende kwaliteit?
© designed door Freepik
© 2018 Manners Magazine
TOETSING
Informeel informatieverzamelen over het leerproces, bv.:vragen in de klas,discussies in de klas,observerenAssessment for Learning (AfL)
Formeel informatie verzamelen over het leerproces, bv.:diagnostische toetsen, enquêtes, externetoetsenOpbrengstgericht werken (OGW)
MODELLEN VOOR FORMATIEF TOETSEN
• Er zijn veel modellen voor formatief toetsen
• Wij bespreken er hier twee
• 3 vragen en 5 strategieën model van Black &
Wiliam (2009) (Wiliam, 2011)
• Formatieve toetscyclus, met 5 fasen (Gulikers &
Baartman, 2017)
waar werkt de leerling naar toe?
waar staat de leerling nu?
hoe komt de leerling naar de
gewenste situatie?
docent Verhelderen van leerdoelen en
delen van criteria voor
succes
Verzamelen van bewijs over het
leren van leerlingen (toetsing)
Terugkoppeling geven gericht op verder leren
medeleerling Begrijpen en delen van
leerdoelen en criteria
Activeren van leerlingen als belangrijke informatiebronnen voor elkaar (peer-
assessment)
leerling Begrijpen van leerdoelen en
criteria
Activeren van leerlingen in het stimuleren van eigenaarschap over het eigen leren (self-
assessment)
FEEDUP FEEDBACK FEEDFORWARD
Op basis van Black & Wiliam (2008) en Wiliam (2011)
Bewijs verzamelen over het leren van leerlingen en op basis hiervan de
dagelijkse lespraktijk aanpassen om tegemoet te komen aan de behoefte van
leerlingen.
Mede-leerling
Docent
Leerling
Waar staatde leerling nu?
Waar werkt de leerling naar toe?
Hoe komt de leerling naar de gewenste situatie?
ÉÉN GROOT IDEE!
Op basis van Black & Wiliam (2008) en Wiliam (2011)
DE FORMATIEVE TOETSCYCLUSGULIKERS & BAARTMAN, 2017
Doelen ensuccescriteria
Doelgericht reactiesontlokken, formeel
en informeel
Explicietanalyseren van studentreacties
Huidige prestatiekoppelen aan
doelen
Concrete vervolgstappenvoor student EN
docent
Alle 5 in samenhang
maakt FT
OPDRACHT
Maak groepen van 4/5
Vergelijk de twee modellen met elkaar:
1. Wat zijn overeenkomsten?
2. Wat zijn de verschillen? Wat zijn focuspunten van het ene dan wel het andere model
3. Wat zijn nu, kijkend vanuit deze beide modellen, voor jou als docent de kernelementen van formatief toetsen
PRAKTIJKSCHRIJVEN VAN EEN PRACTICUMVERSLAG
Feed up: waar werk ik naartoe?
Laat leerlingen een indeling maken van hoge kwaliteit naar lage kwaliteit
Welke kenmerken voor succes herkennen de leerlingen?
Samen een neus voor kwaliteit ontwikkelen!
PRAKTIJKSCHRIJVEN VAN EEN PRACTICUMVERSLAG
Feed back: waar sta ik nu?
Laat leerlingen elkaars werk voorzien van feedback.
Gebruik hiervoor de samen opgestelde succescriteria.
PRAKTIJKSCHRIJVEN VAN EEN PRACTICUMVERSLAG
Leerlingen bespreken feedback met peers
Practicumverslag krijgt een verbeterslag op basis van ontvangen feedback
Feed forward: hoe kom ik op mijn gewenste niveau?
Formatief toetsen m.b.v. “whiteboards”
PRAKTIJK
Les scheikunde over structuurformules van aminozuren
Leerlingen beantwoorden individueel een vraag.
Of leerlingen werken in groepjes aan een vraag.
Docent ziet in een oogopslag of de leerlingen kennis hebben.
Welke kenmerken hebben teksten op A1, A2 en B1 niveau?
A1titel……………
Type tekstLengte zinnenStructuur zinnen / grammaticaType vocabulaire
A2titel……………
Type tekstLengte zinnenStructuur zinnen / grammaticaType vocabulaire
B1titel……………
Type tekstLengte zinnenStructuur zinnen / grammaticaType vocabulaire
PRAKTIJK
Lessenserie leesvaardigheid Engels
Diataal Ik (nu)
Ik (eind lj 1)
Streefniveau Tekst 71 - 75
Letterscore Tekst
A(goed), B(ruim voldoende)C(net voldoende)D, E
Streefniveau leesvaardigheid
A2(+) eind leerjaar 1
Feed back: waar sta ik nu?
PRAKTIJK
Lessenserie leesvaardigheid Engels
Instrument: diatekst / diawoord Engels
Plan van aanpak woord (woordenschat)1.2.3.
Plan van aanpak tekst (tekstbegrip)1.2.3.
Feed forward: hoe kom ik op mijn streefniveau?
PRAKTIJK
Lessenserie leesvaardigheid Engels
DIFFERENTIATIE: AANSLUITEN BIJ LEERBEHOEFTE VAN LEERLINGEN
Differentiatie in werkvorm en aanvullend lesmateriaal:
A-lezers Teksten op niveau samen lezen
B-C-D lezers Met gerichte opdracht samen teksten analyseren
E-lezers Samen met docent teksten analyseren met aandacht voor leesstrategie en woordbegrip
PRAKTIJK
Lessenserie leesvaardigheid Engels
Cognitieve taakanalyse: techniek om vaardigheden en kennis die experts gebruiken om een complexe taak uit te voeren te identificeren, analyseren en structureren?
Focusgroep bijeenkomsten met experts (o.a. docenten)
Lesobservaties en interviews met expertdocenten (NE-EN-NASK)
FORMATIEF TOETSEN IS EEN COMPLEXE TAAK
Formatief toetsen in de les
Lessenserie voorbereiden
Les voorbereiden
Les uitvoeren Les evalueren
VAARDIGHEDEN FORMATIEF TOETSEN IN DE LES
Formatief toetsen
in de les
Lessenserie voorbereiden
Doelen bepalen
Les voorbereiden
Leerproces leerlingen analyseren
Leerdoelen en succescriteria
bepalen
Lesaanpak bepalen
Aanpak informatie verzamelen
Les uitvoeren
Leerdoelen en succescriteria
delen
Informatie verzamelen
Informatie analyseren en interpreteren
Leerproces leerlingen stimuleren
Les evalueren
Leerproces leerlingen analyseren
Reflecteren op handelen
docent
VAARDIGHEDEN SCHEMA FORMATIEF TOETSEN
Lessenserie voorbereiden
Doelen bepalen
Les voorbereiden
Leerproces leerlingen analyseren
Leerdoelen en
succescriteria bepalen
Lesaanpak bepalen
Aanpak informatie verzamelen
bepalen
Les uitvoeren
Leerdoelen en succescriteria
delen
Informatie verzamelen
Informatie analyseren en interpreteren
Leerproces leerlingen stimuleren
Les evalueren
Leerproces leerlingen analyseren
Reflecteren op handelen
docent
Formatief toetsen in de les
VAARDIGHEDEN CYCLUS
- Omvang van de groep
- Samenstelling van de groep
- Lesmoment
- Leerdoel
- Organisatievorm
- Mate van ondersteuning door de methode / instrument
- Beschikbaarheid van gedifferentieerd lesmateriaal
COMPLEXITEITSFACTOREN
OPDRACHT
We gaan drie video's bekijken waarin leerdoelen en succescriteria verhelderd worden.
Wat is volgens jullie de beste uitvoering van de drie en waarom?
Maak een top drie (ranking).
Werkvorm: denken- delen- uitwisselen
Eerst voor jezelf- dan in de groep- vervolgens plenair
30
Video I https://www.youtube.com/watch?v=8diVTAyHxpk
30
31
Video II (bron: SLO)
31
32
Video III: https://www.youtube.com/watch?v=Vrtt3PMD5Ro
32
HOE ZIET SUCCES ERUIT?
Les uitvoeren
Leerdoelen en succescriteria
delen
Informatie verzamelen
Informatie analyseren en interpreteren
Leerproces leerlingen stimuleren
Mijn volgende stap om formatief toetsen toe te passen in mijn les of in mijn school is….
• Ga naar www.menti.com
• Gebruik de code 24 38 6
TOT SLOT
RESULTATEN MENTIMETER 1
RESULTATEN MENTIMETER 2
LITERATUUR
Deze presentatie is grotendeels gebaseerd op:• Kippers, W.B., Wolterinck, C.H.D., Schildkamp, K., & Poortman, C. L. (2018). Teachers’ views on
the use of assessment for learning and data-based decision making in classroom practice.• Van der Kleij, F.M., Heitink, M.C., Hoogland, I.L., Kippers, W.B., Dijkstra, A., & Veldkamp, B.
(2014). Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing, een praktische review. Review Studie uitgevoerd in opdracht van en gesubsidieerd door NRO.
• Van der Kleij, F. M., Vermeulen, J. A., Schildkamp, K., & Eggen, T. J. H. M. (2015). Integrating data-based decision making, assessment for learning and diagnostic testing in formative assessment. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 22, 324–343.
• Wiliam, D., & Leahy, S. (2015). Embedding formative assessment. Practical techniques for k-12 classrooms. West Palm Beach: Learning Sciences International.
• Wolterinck, C.H.D., Kippers, W.B., Schildkamp, K., & Poortman, C.L. (2016, April). Factors influencing the use of formative assessment in the classroom. Artikel gepresenteerd op de AERA conferentie, 9 april 2016, Washington D.C., USA.
LITERATUUR
Aan de slag in de praktijk:• 5 Minuten Formatief, Hans van Leeuwen, uitgever: Onderwijs Maak je Samen.• Formatieve assessment integreren in de praktijk, Siobhan Leahy en Dylan Wiliam. Uitgever:
Bazalt Educatieve Uitgaven (ISBN: 9789461182449)• Toetsrevolutie, naar een feedbackcultuur in het voortgezet onderwijs, Dominique Sluijsmans.
Uitgever: Phronese (ISBN: 9789490120207). Download beschikbaar op: http://toetsrevolutie.nl/?page_id=79
• Cijfers geven werkt niet, Dylan Wiliam en René Kneyber. Uitgever: Tenbrink uitgevers (97890778662)
