WORKSHOP FORMATIEF TOETSEN MAATSCHAPPIJLEER

TWENTS MEESTERSCHAP 2019

“IF YOU DON’T FIND OUT WHAT’S GOING WRONG, YOU CAN’T GIVE EFFECTIVE FEEDBACK” (WILIAM & LEAHY, 2015: 119)

HINKE MUL EN MICHIEL WALTMAN

▪ Voorstellen en leervragen (10 min)

▪ Korte inleiding op het onderwerp (10 min)

▪ Oefening met antwoorden leerlingen (30 min)

▪ Nabespreken oefening aan de hand van principes formatief

toetsen (30 min)

▪ Terugblik (10 min)

PROGRAMMA

3

LEERVRAGEN

• Waarom is formatief toetsen bij maatschappijleer (ML) belangrijk?

• Wat wil ik dat mijn leerlingen kunnen als zij conceptuele kennis bij (ML)

gebruiken?

• Wat zijn de criteria om te bepalen of de leeractiviteiten gericht op gebruik

conceptuele kennis bij ML succesvol waren?

• Hoe kan ik data van mijn leerlingen ML gebruiken voor formatieve

toetsing?

▪ Inzichten uit concept-contextbenadering maatschappijwetenschappen:

▪ actief gebruik van abstracte begrippen in nieuwe contexten

▪ verschillen in beheersingsniveau tussen leerlingen, zoals

misconceptie, impliciete toepassing concept, concept (on)volledig

uitgelegd (Hemker & Waltman, 2018)

▪ waardevol voor formatieve toetsing: kijken naar wat leerlingen doen &

denken!

▪ Inzichten uit formatief toetsen (opleiding en onderzoek)

20-2-2019 4

FORMATIEF TOETSEN VAN CONCEPTUELE KENNIS BIJ MAATSCHAPPIJLEERAANLEIDING

5

MODEL VAN FORMATIEF TOETSEN

SCHILDKAMP (2018)

▪ Bekijk de toetsvraag en de antwoorden van de leerlingen

▪ Kies drie antwoorden van leerlingen (“minder vaardig”, “vaardig” en “meer

vaardig”

▪ Licht je keuze en je ordening toe.

▪ Wissel nu uit met andere deelnemer: wat waren de belangrijkste

verschillen en overeenkomsten en waarom?

▪ Wanneer zouden jullie tevreden zijn met een antwoord van de leerling?

Tot slot:

▪ Wat zou je als docent vervolgens doen als je deze antwoorden hebt

bekeken?

▪ In hoeverre zijn deze antwoorden herkenbaar uit je eigen lespraktijk?

20-2-2019 6

OEFENING MET ANTWOORDEN LEERLINGEN

▪ Leerlingen of docent?

▪ Meer beoordelingsaspecten dan goed/fout

▪ Briljante antwoorden vs. leermogelijkheden

▪ Voorbeelden vs. abstracte kennis

▪ Klassengesprek vs. uitleg

▪ Subculturen & samenlevingen

20-2-2019 7

ANTWOORDEN: WAT VIEL OP?

▪ Ik kan uitleggen wat de dimensies betekenen

▪ Ik kan uitleggen waar de dimensies voor bedoeld zijn

▪ Ik kan uitleggen wat we met cultuur bedoelen en dat culturen relatief zijn

▪ Ik kan uitleggen waarom een concreet [cultuur]kenmerk van [een land]

iets kan zeggen over het begrip [cultuur volgens de dimensies]

▪ Ik kan mijn bewering [over culturen] onderbouwen met relevante en juiste

gegevens

20-2-2019 8

AANTAL SUCCESCRITERIA

9

MODEL VAN FORMATIEF TOETSEN

SCHILDKAMP (2018)

▪ “Asking the right questions in the first place is essential to all feedback”.

(Wiliam & Leahy, 2015: 119)

▪ Diagnostische vraag i.p.v. discussievraag

▪ Multiple choice vraag: antwoorden weerspiegelen verschillende manieren

van denken van leerlingen

▪ Essentieel: vraag moet onderscheid maken tussen de vaardige en

minder vaardige leerling

▪ Gebruik van voorbeelden van leerlingen waardevol

▪ Je krijgt waardevolle informatie over vervolg van je les

https://youtu.be/Mh5SZZt207k

10

GEBRUIK VAN DIAGNOSTISCHE VRAGENGEBASEERD OP WILIAM & LEAHY, 2015

https://youtu.be/Mh5SZZt207k

20-2-2019 11

VOORBEELD VAN DIAGNOSTISCHE VRAAG OP BASIS VAN DE BESPROKEN LEERLINGANTWOORDEN

▪ Welk van onderstaande beweringen past het beste bij een feminiene

cultuur?

In een feminiene cultuur is het normaal dat:

A mannen en vrouwen de zorg voor kinderen verdelen

B mannen en vrouwen gelijk zijn

C vrouwen in het huishouden veel te bepalen hebben

Uitproberen in de klas: leerlingen lichten hun keuze toe!

Daarna vraag en antwoorden aanpassen.

LET OP: UNDER CONSTRUCTION!

20-2-2019 12

VOORBEELD VAN DIAGNOSTISCHE VRAAG OP BASIS VAN DE BESPROKEN LEERLINGANTWOORDEN

▪ Geef van de onderstaande stellingen aan of ze juist of onjuist zijn. Als ze

onjuist zijn leg dan kort uit waarom.

1. De dimensie masculiniteit en feminiteit gaat over welke rollen we

verwachten van mannen en vrouwen

2. In een feminiene cultuur hebben vrouwen een leidende rol

3. Of een cultuur masculien of feminien is, is een kwestie van een mening

4. Het doel van de dimensies is om verschillende culturen met elkaar te

kunnen vergelijken

Uitproberen in de klas: leerlingen lichten hun keuze toe!

Daarna vraag en antwoorden aanpassen.

LET OP: UNDER CONSTRUCTION!

13

TERUGBLIK

• Waarom is formatief toetsen bij maatschappijleer (ML) belangrijk?

• Wat wil ik dat mijn leerlingen kunnen als zij conceptuel kennis bij (ML)

gebruiken?

• Wat zijn de criteria om te bepalen of de leeractiviteiten gericht op gebruik

conceptuele kennis bij ML succesvol waren?

• Hoe kan ik data van mijn leerlingen ML gebruiken voor formatieve

toetsing?

▪ Wiliam, D., & Leahy, S. (2015). Embedding formative assessment:

Practical techniques for F-12 classrooms. Hawker Brownlow Education.

▪ Schildkamp, K. (2018). College onderwijskunde-1. ELAN

Lerarenopleiding Universiteit Twente.

20-2-2019 14

GEBRUIKTE LITERATUUR