Federaal PLanbureau Economische analyses en vooruitzichten DE BELGISCHE MILIEUREKENINGEN Guy...

Federaal PLanbureauEconomische analyses en vooruitzichten

http://www.plan.be

DE BELGISCHE MILIEUREKENINGENDE BELGISCHE MILIEUREKENINGEN

Guy Vandille & Bruno Van Zeebroeck

Economische analyses en vooruitzichten

INHOUDINHOUD

WAT ZIJN MILIEUREKENINGEN ?

WAAROM MAKEN WE MILIEUREKENINGEN ? WAARVOOR WORDEN ZE GEBRUIKT ?

BELGISCHE RESULTATEN

BELGISCHE MILIEUREKENINGEN IN EUROPEES PERSPECTIEF

DE TOEKOMST VAN DE BELGISCHE MILIEUREKENINGEN


WAT ZIJN MILIEUREKENINGEN ?WAT ZIJN MILIEUREKENINGEN ?

satellietrekeningen van de nationale rekeningen

nationale rekeningen => indicatoren welvaart

welvaart welzijn

welzijn = f (welvaart, verdeling welvaart, kwaliteit leefmilieu,...)

niet-welvaartselementen integreren in nationale rekeningen : satellietrekeningen

milieurekeningen: stroom- en voorraadrekeningen voor natuur als bron van grondstoffen en opslagplaats van afvalstoffen, waarin fysische en monetaire data verdeeld over economische actoren


WAT IS HET NUT VAN DE MILIEUREKENINGEN ?WAT IS HET NUT VAN DE MILIEUREKENINGEN ?

integratie economische en ecologische data => uitgelezen instrument voor beleid van duurzame ontwikkeling

consistente, gedetailleerde databank = voeding voor geïntegreerde economisch-ecologische modellen => berekenen effecten economisch beleid op milieu en milieubeleid op economie

afleiden coherente indicatorenset duurzame ontwikkeling

data op systematische, coherente, op internationaal vlak aanvaarde wijze voorgesteld => vergemakkelijkt internationale vergelijkingen i.v.m. milieu en duurzame ontwikkeling


WAT IS HET NUT VAN DE MILIEUREKENINGEN ?WAT IS HET NUT VAN DE MILIEUREKENINGEN ?

ontlasting internationale rapporteringslast gewesten

stimulans om regionale milieugegevens beter op elkaar af te stemmen


NUT MILIEUREKENINGEN : SPECIFIEKE NUT MILIEUREKENINGEN : SPECIFIEKE TOEPASSINGENTOEPASSINGEN

analyse ontkoppeling economische groei en evolutie vervuiling per bedrijfstak/consumptiecategorie => berekening hoe doelstellingen i.v.m. emissiereductie kunnen gerealiseerd

decompositie-analyse: emissies = eco-efficiëntie + consumptievolume + structuur consumptie + structuur productie

economische impact van milieudoelstellingen

milieu-impact van economisch beleid/economische veranderingen

in combinatie met sociale satellietrekeningen : verdelingsimpact milieubeleid


NUT MILIEUREKENINGEN : SPECIFIEKE NUT MILIEUREKENINGEN : SPECIFIEKE TOEPASSINGENTOEPASSINGEN

benchmarking voor bedrijven : data per bedrijfstak => bedrijf kan zich situeren tegenover gelijkaardige firma ’s


BELGISCHE RESULTATENBELGISCHE RESULTATEN

3 types milieurekeningen

EPEA : uitgaven voor milieubescherming (monetair)

NAMEA lucht : luchtvervuiling (fysisch)

NAMEA water : watervervuiling en -gebruik (fysisch en monetair)


BELGISCHE RESULTATEN : EPEABELGISCHE RESULTATEN : EPEA

wat ?

finale consumptie (aankoop huisvuilzakken door huishoudens)

intermediaire consumptie (betaling door firma voor diensten geleverd door afvalverwerkingsbedrijf)

investeringen (bouw waterzuiveringsinstallaties door overheid of bedrijf)

1997-2000


Uitgaven voor milieubescherming volgens Uitgaven voor milieubescherming volgens gebruikerscategorie (mio euro)gebruikerscategorie (mio euro)

1997 1998 1999 2000

Totaal 3549 3788 3852 4320

Overheid 676 878 871 1037

Bedrijven 2230 2210 2292 2549

Huishoudens 640 687 674 702

Buitenland 2 13 15 32


Uitgaven voor milieubescherming volgens Uitgaven voor milieubescherming volgens gebruikerscategorie : evolutie (1997=100)gebruikerscategorie : evolutie (1997=100)

80

90

100

110

120

130

140

150

160

1997 1998 1999 2000

OverheidTotaalBedrijvenHuishoudens


Uitgaven voor milieubescherming volgens Uitgaven voor milieubescherming volgens gebruikerscategorie : gemiddeld aandeelgebruikerscategorie : gemiddeld aandeel

60%22%

18%

BedrijvenOverheidHuishoudens


Relatief belang van de nationale Relatief belang van de nationale milieubeschermingsuitgaven (in %)milieubeschermingsuitgaven (in %)

1997 1998 1999 2000

NMBU/ bbp 1.63 1.68 1.64 1.74

MBU hh / consumptie hh 0.56 0.57 0.55 0.54

ConsMBU overheid/ overheidsconsumptie 1.20 1.28 1.20 1.40

I nvesteringsMBU overheid/overheidsinvesteringen

3.57 8.05 6.41 6.76

I ntermediaire MBU bedrijven / intermediaireconsumptie

0.58 0.58 0.59 0.59

I nvesteringsMBU bedrijven / bedrijfsinvesteringen 1.91 1.63 1.47 1.46


Gemiddeld aandeel in financiering nationale Gemiddeld aandeel in financiering nationale milieubeschermingsuitgavenmilieubeschermingsuitgaven

52%

31%

17%

BedrijvenOverheidHuishoudens


Aandeel in financiering nationale Aandeel in financiering nationale milieubeschermingsuitgaven (in %)milieubeschermingsuitgaven (in %)

1997 1998 1999 2000

Bedrijven 54.3 51.8 52.8 50.8

Overheid(totaal)

28.6 30.9 30.7 33.6

Federaal 1.9 3.1 1.9 4.0

Regionaal 19.5 19.3 19.5 20.4

Lokaal 7.1 8.6 9.2 9.1

huishoudens 17.2 17.3 16.5 15.6


Aandeel in productie van milieubeschermende Aandeel in productie van milieubeschermende activiteiten (in %)activiteiten (in %)

1997 1998 1999 2000

Lopendeuitgaven

Bedrijven 67 66 69 69

Overheid 33 34 31 31

Investeringen Bedrijven 83 73 71 70

overheid 17 27 29 30


Gemiddeld aandeel in lopende uitgaven voor Gemiddeld aandeel in lopende uitgaven voor milieubeschermende activiteitenmilieubeschermende activiteiten

68%

32%

BedrijvenOverheid


Gemiddeld aandeel in investeringen voor Gemiddeld aandeel in investeringen voor milieubeschermende activiteitenmilieubeschermende activiteiten

74%

26%

BedrijvenOverheid


Aandeel in productie milieubeschermende Aandeel in productie milieubeschermende activiteiten : overheden (in %)activiteiten : overheden (in %)

1997 1998 1999 2000

Lopendeuitgaven

Federaal 1.6 1.6 0.2 0.2

Regionaal 14.4 14.8 15.0 16.6

Lokaal 17.1 17.8 15.8 14.4

Investeringen Federaal 0.3 0.1 0.0 0.0

Regionaal 1.3 8.0 6.8 6.6

lokaal 15.9 19.3 22.1 23.4


Gemiddeld aandeel in lopende uitgaven voor Gemiddeld aandeel in lopende uitgaven voor milieubeschermende activiteiten door overheidmilieubeschermende activiteiten door overheid

3%

47%50%

FederaalRegionaalLokaal


Gemiddeld aandeel in investeringen voor Gemiddeld aandeel in investeringen voor milieubeschermende activiteiten door overheidmilieubeschermende activiteiten door overheid

1%

20%

79%

FederaalRegionaalLokaal


Aandeel productie milieubeschermende Aandeel productie milieubeschermende activiteiten bedrijven in totale activiteiten (in %)activiteiten bedrijven in totale activiteiten (in %)

Lopende milieu-uitgaven /output bedrijfstak (1999)

Milieu-investeringen /investeringen bedrijfstak(gemiddelde 1997-2000)

Voedings- engenotmiddelen

0.16 2.0

Textiel, kleding en schoeisel 0.11 1.5

Hout 0.32 2.1

Papier en karton;uitgeverijen

0.16 1.1

Cokes, geraffineerdeaardolie-producten, splijt-en kweekstoffen

0.58 7.6

Chemie, rubber enkunststof

0.99 4.5

Overige niet-metaalhoudende mineraleproducten

0.04 3.2

Metallurgie 0.28 6.7

Elektriciteit, gas en water 1.56 2.3


Gemiddeld aandeel milieudomeinen in lopende Gemiddeld aandeel milieudomeinen in lopende uitgaven voor milieubescherminguitgaven voor milieubescherming

67%

17%

8%

3%

1%

4%

0%

AfvalWaterLuchtBiodiversiteitBodemStralingAndere


Aandeel milieudomeinen in lopende uitgaven Aandeel milieudomeinen in lopende uitgaven voor milieubescherming (in %)voor milieubescherming (in %)

1997 1998 1999 2000

Afval 64.2 65.5 66.1 66.4

Water 17.5 16.7 17.5 16.5

Lucht 4.3 4.0 3.9 3.9

Biodiversiteit 3.7 3.5 3.0 3.5

Bodem 1.5 1.2 1.5 1.5

Straling 0.5 0.2 0.0 0.0

Andere 8.3 8.9 7.9 8.2


Gemiddeld aandeel milieudomeinen in Gemiddeld aandeel milieudomeinen in milieubeschermende investeringenmilieubeschermende investeringen

28%

53%

2%

0%1%

2%

14% AfvalWaterLuchtBiodiversiteitBodemStralingAndere


Aandeel milieudomeinen in milieubeschermende Aandeel milieudomeinen in milieubeschermende investeringen (in %)investeringen (in %)

1997 1998 1999 2000

Water 56.8 52.2 51.9 55.8

Afval 23.0 24.4 32.4 30.2

Lucht 15.0 19.1 11.0 9.0

Biodiversiteit 1.9 1.7 1.6 2.1

Bodem 0.3 0.6 0.9 0.7

Straling 0.3 0.1 0.0 0.0

Andere 2.7 2.0 2.2 2.3


BELGISCHE RESULTATEN : NAMEA -situeringBELGISCHE RESULTATEN : NAMEA -situering

Wat

– Fysieke milieu-stroomgegevens

• Water 1997-1999: 13 polluenten – BZV, CZV, ZD, As, Cd, Hg, Cu, Cr, Ni, Pb, Zn, P, N

• Lucht 1994-2000: 8 polluenten – 4 thema’s– CO2, CH4, N2O, F-gassen - SO2, Nox, NH3 - NMVOS, CO,

Pb, PM

– In nationale rekeningvorm

• Resident principle

• Economische activiteit - Nacenomenclatuur

• Emissietoewijzing toegevoegde waarde


BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA - inventarisBELGISCHE RESULTATEN: NAMEA - inventaris

Globale emissieevoluties en objectieven (in %)

Namea lucht 94-00 Protocol objec.90-10 Duurzaam objectief

Broeikas +3.6 -7.5 -50 à 70

SO2 -36.6 -72

NH3 -14.4 -31

NOx -14.9 -47.0 -70 à 90

NMVOC -25.6 -56.0

Namea water 97-99

CZV -1.3

Zink -7.1

Stikstof +11.1


BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – inventaris +inventaris +

Eco-efficiency - “Inverted relative eco-efficiency”

Ecogain van sector i voor emissie j =

Economische groei sector i –zijn emissiegroei voor polluent j

Relatief deel sector i in vervuiling j

Relatief deel sector i in economie (TW of tewerkstelling)


BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – inventaris +inventaris +

Grote categorieën

Huis-houdens

Bedrijfs-takken

A-C Primair

D Industrie E-Q Overig

Lucht 94-00: Broeikas (in %)

Aandeel 21.9 78.1 14.2 45.8 38.7

Ecoefficiency 8.1 2.2 0.5

Ecogain (-+-) 6.1 13.4 (+)14.7 12.3 (+)16.9

Lucht 94-00: Verzuring (in %)

Aandeel 13.4 86.6 34.9 33.3 31.8


Ecogain (+)27.4 (+)40.2 (+)34.4 (+)33.0 (+)52.1

(+) =ontkoppeling


BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – inventaris+inventaris+

Grote cat- egorieën

Huis-houdens

Bedrijfs-takken

A-C Primair

D Industrie

E-Q Overig

Lucht 94-00 Fotochemisch (in %)

aandeel 29.1 70.9 3.2 45.2 50.8

ecoefficiency 1.8 2.1 0.6

ecogain (+) 30.8 (+)37.0 (+)19.9 (+)36.4 (+)41.1

Water 97-99 Chemische Zuurstofvraag (in %)

aandeel 68.2 31.8 20.8 56.6 22.5

ecoefficiency 11.9 2.7 0.3

ecogain 3.8 (+)11 8.4 (+)16.3 -1.93

(+) ontkoppeling


BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – inventaris+inventaris+

Grote categorieën

Huis-houdens

Bedrijfs-takken

A-C Primair

D

Industrie

E-Q

Overig

Water 97-99: Zink (in %)

Aandeel 39.1 60.9 1.0 85.7 13.3


Ecogain 3.5 (+)17 -13.4 (+)18.6 -3.8

Water 97-99: Stikstof (in %)

Aandeel 38.5 61.5 80.2 12.7 7.0


Ecogain 3.8 -13 -23.3 (+)12.9 -7.5

(+) ontkoppeling


BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – ecoprofielenecoprofielen

Ecoprofielen

– Landbouw (1)

– Chemie (24)

– Metallurgie (27)

– Electriciteit (24)

– Weergegeven gegevens


BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA - ecoprofielenBELGISCHE RESULTATEN: NAMEA - ecoprofielen

Ecoprofiel

landbouw jacht en aanverwante diensten


Ecoprofiel landbouw jacht en aanverwante diensten: Ecoprofiel landbouw jacht en aanverwante diensten: Gemiddeld jaarlijks aandeel in vervuiling en economie (%)Gemiddeld jaarlijks aandeel in vervuiling en economie (%)

0 20 40 60 80 100

bruto toegevoegde waarde

tewerkstelling

broeikaseffect

verzuring

fotochemisch

koolstofmonoxide

biochemische zuurstofvraag

chemische zuurstofvraag

zwevende deeltjes

arseen

cadmium

kwik

koper

chroom

nikkel

lood

zink

fosfor

stikstof


Ecoprofiel landbouw jacht en aanverwante diensten: Ecoprofiel landbouw jacht en aanverwante diensten: Jaarl. evolutie van de vervuiling en de economie (in %)Jaarl. evolutie van de vervuiling en de economie (in %)

-5 0 5 10 15

bruto toegevoegde waarde (l)

tewerkstelling (l)

bruto toegevoegde waarde (w)

tewerkstelling (w)

broeikaseffect

verzuring

fotochemisch

koolstofmonoxide



zwevende deeltjes

arseen

cadmium

kwik

koper

chroom

nikkel

lood

zink

fosfor

stikstof


Ecoprofiel landbouw jacht en aanverwante diensten: Ecoprofiel landbouw jacht en aanverwante diensten: Int vergelijking: jaarlijkse evolutie eco-efficiëntie (in %) Int vergelijking: jaarlijkse evolutie eco-efficiëntie (in %)

0 2 4 6 8

broeikas

fotochemisch

koolstofmonoxide

verzuring

UK

NED

FRA

BEL



Ecoprofiel

Chemie


Ecoprofiel Chemie: Ecoprofiel Chemie: Gemiddeld jaarlijks aandeel in vervuiling en economie (%)Gemiddeld jaarlijks aandeel in vervuiling en economie (%)

0 10 20 30 40 50 60 70


tewerkstelling

broeikaseffect

verzuring

fotochemisch

koolstofmonoxide



zwevende deeltjes

arseen

cadmium

kwik

koper

chroom

nikkel

lood

zink

fosfor

stikstof


Ecoprofiel Chemie: Ecoprofiel Chemie: Jaarl. evolutie van de vervuiling en de economie (in %)Jaarl. evolutie van de vervuiling en de economie (in %)

-50 -40 -30 -20 -10 0 10


tewerkstelling (l)


tewerkstelling (w)

broeikaseffect

verzuring

fotochemisch

koolstofmonoxide



zwevende deeltjes

arseen

cadmium

kwik

koper

chroom

nikkel

lood

zink

fosfor

stikstof



Ecoprofiel

Metallurgie


Ecoprofiel Metallurgie: Ecoprofiel Metallurgie: Gemiddeld jaarlijks aandeel in vervuiling en economie (%)Gemiddeld jaarlijks aandeel in vervuiling en economie (%)

0 10 20 30 40 50 60 70


tewerkstelling

broeikaseffect

verzuring

fotochemisch

koolstofmonoxide



zwevende deeltjes

arseen

cadmium

kwik

koper

chroom

nikkel

lood

zink

fosfor

stikstof


Ecoprofiel Metallurgie: Ecoprofiel Metallurgie: Jaarl. evolutie van de vervuiling en de economie (in %)Jaarl. evolutie van de vervuiling en de economie (in %)

-50 0 50 100 150 200


tewerkstelling (l)


tewerkstelling (w)

broeikaseffect

verzuring

fotochemisch

koolstofmonoxide



zwevende deeltjes

arseen

cadmium

kwik

koper

chroom

nikkel

lood

zink

fosfor

stikstof



Ecoprofiel

Electriciteit, gas, stoom en warm water


Ecoprofiel Electriciteit, gas, stoom en warm water: Ecoprofiel Electriciteit, gas, stoom en warm water: Gemiddeld jaarlijks aandeel in vervuiling en economie (%)Gemiddeld jaarlijks aandeel in vervuiling en economie (%)

0 5 10 15 20 25


tewerkstelling

broeikaseffect

verzuring

fotochemisch

koolstofmonoxide



zwevende deeltjes

arseen

cadmium

kwik

koper

chroom

nikkel

lood

zink

fosfor

stikstof


Ecoprofiel Electriciteit, gas, stoom en warm water: Ecoprofiel Electriciteit, gas, stoom en warm water: Jaarl. evolutie van de vervuiling en de economie (in %)Jaarl. evolutie van de vervuiling en de economie (in %)

-20 0 20 40 60 80

br uto toegevoegde waar de (l )

br uto toegevoegde waar de (w)

br oeikaseff ect

f otochemisch

biochemische zuur stof vr aag

zwevende deeltjes

cadmium

koper

nikkel

zink

stikstof


Ecoprofiel Electriciteit, gas, stoom en warm water: Ecoprofiel Electriciteit, gas, stoom en warm water: Int vergelijking: jaarlijkse evolutie eco-efficiëntie (in %) Int vergelijking: jaarlijkse evolutie eco-efficiëntie (in %)

-15 -10 -5 0 5 10 15 20

broeikas

fotochemisch

koolstofmonoxide

verzuring

UK

NED

FRA

BEL


BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA Input- OutputBELGISCHE RESULTATEN: NAMEA Input- Output

De sterkte van Input output analyse: indirecte effecten

-definitie – emissies – technische coëfficienten (tc)

Eenvoudige input-output tabel – technische coëfficientenmatrix

Product1

Tot (tc)

Product2

Tot (tc)

Product3

Tot (tc)

Fin.vraag

consump.

Fin.vraag

invester

Totaal

Product 1 30 (0.3) 40 (0.2) 5 (0.1) 20 5 100

Product 2 20 (0.2) 80 (0.4) 15 (0.3) 60 25 200

Product 3 10 (0.1) 20 (0.1) 5 (0.1) 5 10 50

Emissies 300 (3) 200 (1) 100 (2)

TW 40 60 25

Totaal 100 200 50



Opmerking

– Heterogene branches naar homogene producten

– Investeringen

– Beperkte levensloop

– Binnenlands emissies


Belgische Resultaten: Namea Input-OutputBelgische Resultaten: Namea Input-Output

Input-Output analyse: resultaat (in %)

ConsumptieHuishouden

Consumptie Overheid

Investering Uitvoer

Finale vraag 31 17 11 41

Broeikas 30 5 9 58

Verzuring 36 4 7 54

CZV 29 12 3 57

Zink 13 7 6 76

Stikstof 41 5 2 52



Input Output analyse: eerste resultaat

– Belang van export (ook relatief)

– Belang van huishoudens (niet relatief behalve voeding)

- Uitbreidbaar - Individuele producten

- Externe schokken

- ...


BELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – ConclusiesBELGISCHE RESULTATEN: NAMEA – Conclusies

Conclusies

– Gedetailleerde federale inventaris

– Globale daling van vervuiling met uitzonderingen

• Sterker voor industrie

• Problematisch broeikas transport huishoudens

• Voldoende daling?

– Situering tov economische realiteit

• Concentratie van de vervuiling

• Positieve evolutie en ontkoppeling is mogelijk

– Ecoprofielen

• Internationale vgl eerder positief; uitz. metallurgie

– Analyse: Nu begint het pas...


BELGISCHE MILIEUREKENINGEN IN EUROPEES BELGISCHE MILIEUREKENINGEN IN EUROPEES PERSPECTIEFPERSPECTIEF

Milieurekeningen veel uitgebreider dan de 3 types beschikbaar voor België

Europa: Eurostat stimuleert opzetten milieurekeningen in alle lidstaten

Hoe verhouden de Belgische milieurekeningen zich tot de milieurekeningen in andere landen ?

EPEA : België = top (samenwerking met NIS)

NAMEA Lucht : België = midden

NAMEA Water : België = midden

bosrekeningen (houtrekeningen) : België = midden



Rekeningen waar België geen ervaring mee heeft:

ondergrondse natuurlijke rijkdommen (VK, NED, NOO, FRA, DEN, OOS)

landgebruik (ZWE, NED, DEN, DUI, FIN, NOO)

visrekeningen (VK)

waterkwaliteitsrekeningen (FRA)

NAMEA giftige stoffen in lucht, water, land (NED)

NAMEA chemische producten (ZWE)

NAMEA met milieubelastingen en -subsidies (ZWE, NED, DEN)

NAMEA energie (veel landen => nu in NAMEA Lucht)



NAMEA Afval (IER, NED, OOS, FIN, ZWE, NOO, TSJ)

vanaf 2003 focus op standardisatie (gestimuleerd door Europese verordening 2150/2002 omtrent afvalstoffen-statistieken)

BESLUIT : België loopt globaal achter bij de gemiddelde ontwikkeling van milieurekeningen in Europa


TOEKOMSTTOEKOMST

Om opgebouwde expertise niet verloren te laten gaan wenst het Federaal Planbureau de Belgische milieurekeningen verder uit te bouwen

Op basis van Europese prioriteiten beperken tot 5 soorten:

3 NAMEA ’s (afval, lucht (inclusief energie) en water)

houtrekeningen, EPEA

opgebouwde expertise valoriseren door meer analyse: invoer en uitvoer emissies, emissievooruitzichten op basis van sectoraal gedifferentieerde groeiverwachtingen, simulaties emissies bij vraag naar specifieke producten,...

Federaal PLanbureau Economische analyses en vooruitzichten DE BELGISCHE MILIEUREKENINGEN Guy...

Documents

Transcript of Federaal PLanbureau Economische analyses en vooruitzichten DE BELGISCHE MILIEUREKENINGEN Guy...