Financiering van plattelandsgemeentenWat zijn de vooruitzichten?

MiddelenHuidige financiële situatie

VVSG -VVSG -

Vlaamse plattelandsgemeenten

VVSG: in het buitengebied, weinig inwoners, uitgestrekt, veel open ruimte, zwakkere financiële basis

VVSG -VVSG -

Waar halen gemeenten hun middelen?

1. Basisfinanciering

2. Subsidies

VVSG -VVSG -

1. Basisfinanciering

Middelen uit: • fiscaliteit (51%)• fondsen (35.6%)• eigen inkomsten (intresten, dividenden, retributies,…)

(13.4%)

Vrij te besteden voor: • reguliere uitgaven• investeringen

VVSG -VVSG -

1.1. Fiscaliteit

Gemeenten heffen belastingen:

- Opcentiemen op onroerende voorheffing (44.3%)

>> bovenop onroerende voorheffing Vlaams Gewest: belasting op kadastraal inkomen van een onroerend goed

- Aanvullende personenbelasting (38.9 %)

>> aanvullend op de personenbelasting van de federale overheid

>> inkomens

- Eigen belastingen (16.8%) >> v.b. op tweede verblijven, drijfkracht,…

VVSG -VVSG -

Fiscale rijkdom

VVSG -VVSG -

Fiscale rijkdom

VVSG -VVSG -

Aanslagvoeten

Baarle-Hertog 7.2 1305

Maasmechelen 8.2 1650

Alveringem 8 2250

Heuvelland 9 1850

Lo-Reninge 8 1700

Hamont-Achel 6.5 900

Kinrooi 6 1350

Ravels 7.8 1275

Voeren 6.5 1500

Mesen 9 1900

Gingelom 8 1650

Lierde 6.5 1200

Zwalm 6.9 1300

Heers 7.5 1600

Houthulst 7.5 1975

Wervik 8 2000

Sint-Amands 8.5 1500

Oudenburg 8 1900

Koekelare 7 1700

Vlaams gemiddelde:OOV = 1345APB = 7.17 %

VVSG -VVSG -

Plattelandsgemeenten hebben: • lagere belastingsbasis• hogere aanslagvoeten

>> verbetering is moeilijk indien men open ruimte wil behouden

VVSG -VVSG -

1.2 Gemeentefonds

• Moet ongelijkheid tussen gemeenten corrigeren

• Toelage op basis van volgende parameters:- centrumfunctie- fiscale armoede (op basis van KI en personenbelasting)- oppervlakte van de open ruimte- sociale maatstaven

• Grootste stijgers sinds 2003 zijn enkele kleine landelijke gemeenten: Lo-Reninge (+109,1%), Zuienkerke (+104,2%), Alveringem (+97,25%), Herstappe (+91,5%) en Voeren (+84,1%)

VVSG -VVSG -

1.2 Gemeentefonds

Maar…• Verhaal van centen en procenten…

• Het gemeentefonds is te klein >> Wordt de komende tijd niet herbekeken

• Parameters herbekijken>> Bijkomende herverdeling kan slechts na verhoging

VVSG -VVSG -

De huidige financiering van de gemeenten werktonvoldoende corrigerend voor gemeenten diebeschikken over veel open ruimte.

De financiële stimuli die de gemeenten vandaag ontvangen, moedigen juist aan om de open ruimte niet te vrijwaren.

Vaststelling basisfinanciering

VVSG -VVSG -

2. Subsidies

Gemeenten ontvangen subsidies van de hogere overheid: • Voor bepaalde opdrachten of als ze tot bepaalde groep behoren

>> politie, onderwijs, riolering, milieu, cultuur, bibliotheek, jeugd, sport…

>> PDPO en Leader, EFRO, Interreg…

Vaak ervaren als ‘lange lijdensweg’: • Inzicht verwerven• Planlast• Is het sop de kool waard? • Niet vrij te besteden• …

Matteüseffect?

OpdrachtenHuidige financiële situatie

VVSG -VVSG -

Opdrachten plattelandsgemeenten

• Zelfde opdrachten want zelfde verwachtingen

• Specifieke opdrachten: - behoud en onderhoud open ruimte- onderhoud landbouwwegen - waterzuivering in dun bevolkte gebieden- leefbaarheid

>> Investeren is noodzakelijk

VVSG -VVSG -

Landbouwwegen

Aandeel landbouwweg in lokale wegennet:• Nevele 93%• Sint-Laureins 87%

Nieuwe eisen landbouwverkeer, recreatie en toerisme

Sluipverkeer

Nieuwe economische bedrijvigheden

Onderhoudskosten tegen 2% nieuwbouwwaarde (excl. riolen)

VVSG -VVSG -

Waterzuivering

Kostenplaatje bouwkundig beheer

Vuistregel: 2% van de nieuwwaarde van het ontworpen (= toekomstig) net• 1,33% voor afschrijving van het rioolnet op 75 jaar• 0,67% voor onderhoud, onderzoek en renovatie• enkel rioolkost (totale kost gescheiden systeem) en wegherstel,

geen opwaardering wegenis, nutsleidingen,…• 2% x 825 €/m = 16,5 €/m

• Minimale jaarlijkse investering = 16,5 € per m gerioleerde en te rioleren weg

VVSG -VVSG -

Gemeente # inw Lengte weg (km) 1

Rio-graad (%)

Kosten bouwkundig beheer (milj €/j)2

Kosten uitbreiding stelsel (milj €/j)3

Inkomsten saneringsbijdr en saneringsverg 2009(milj €/j) 4

Inkomsten gewone dienst 2008 (milj €)

Kosten bouwkundig beheer / inkomsten gewone dienst (%) 5

Alveringem 4955 176 (36 m/inw)

46.8 0.24/1.39 1.02 0.24/0.34 4.96 4.8/28

Galmaarden 8158 106 (13 m/inw)

81.7 0.84/1.58 1.20 0.33/0.41 9.16 9.2/17

Kaprijke 6171 92 (15 m/inw)

50 0.40/1.04 1.03 0.31/0.31 5.23 7.6/20

Kinrooi 12098 209 (17 m/inw)

87.2 1.49/2.22 0.48 0.61/0.61 10.76 14/18

Lierde 6454 79 (12 m/inw)

80.1 0.83/1.12 0.45 0.27/0.32 4.47 18.6/25

Merksplas 8270 141 (17 m/inw)

63.9 0.48/1.56 1.10 0.28/0.43 9.30 5.2/16.8

Riemst 16076 299 (19 m/inw)

97.5 1.89/2.09 0.31 0.80/0.80 14.91 12.7/14

Opm: alle cijfers zijn grove inschattingen te verfijnen door de gemeente

1 Inschatting obv query op streetnet door Aquafin.

2 2% huidig net/toekomstig net (kost riolen en wegherstel, excl. opwaardering weg)

3 Annuïteit van een lening (30 jaar, 4.5%) voor de totale kostprijs ingeschat obv zoneringsplannen – (kost riolen excl. wegherstel)

4 Inschatting obv werkelijk tarief 2009/maximaal tarief 200940 m³/inw/j x # inw x tarief (€/m³)

5 Verhouding kosten bouwkundig beheer huidige/toekomstige rioolnet tov totale inkomsten gewone dienst

VVSG -VVSG -

Waterzuivering

• Rioleringsgraad varieert (laag tot hoog)

• Inkomsten drinkwaterfactuur onvoldoende

• Beheer en vervanging (75 jaar) huidig rioolnet = 5 à 18 % totale inkomsten gewone dienst

• Beheer en vervanging (75 jaar) toekomstig rioolnet = 16 à 28 % totale inkomsten gewone dienst

VVSG -VVSG -

Middelen

Basisfinanciering: onvoldoende stimulans voor behoud open ruimte

Subsidies: vaak niet op maat

Opdrachten

Onderfinanciering van bepaalde opdrachten

Moeilijk om inspanningen vol te houden

Conclusie huidige financiële situatie

Oprichting plattelandsfondsVooruitzichten

Beleidsnota plattelandsbeleid 2009-2014

‘Het Vlaamse Platteland vaart wel bij de verhoogde bestuurskracht van de lokale besturen’ ‘Het Regeerakkoord stelt een plattelandsfonds voor als projectmatig fonds dat in bijkomende middelen voorziet zodat de plattelandsgemeenten hun bijkomende taken kunnen blijven vervullen.’

‘Met een decretaal ondersteund Plattelandsfonds wordt het onevenwicht tussen de taken en definanciële middelen van plattelandsgemeenten bijgestuurd/afgezwakt.’

VVSG -VVSG -

Uitgangspunten Beleidsnota

Plattelandsfonds: - Projectmatig- Bijkomende middelen voor bijkomende taken- Plattelandsgemeenten – en regio’s die over weinig

financiële- en bestuurskracht beschikken en engagement opnemen

- Hefboom voor samenwerking, kwaliteit in de leefomgeving, lokale dynamiek

- Projecten met grote voorbeeldwaarde en hoge meerwaarde

VVSG -VVSG -

Nog veel vraagtekens

Niet beantwoorde vragen: - Hoeveel middelen?- Welke gemeenten of regio’s? - Procedure? - Inhoud projecten? - Periode?

VVSG -VVSG -

• het gebrek aan capaciteit (personeel en middelen) verhelpen

• katalysator zijn voor lokaal plattelandsbeleid

Als het voorziet in een structurele financiële ondersteuning, zonder bijkomende randvoorwaarden (i.k.v. bestedingen, rapportering,…)

Het plattelandsfonds kan:

VVSG -VVSG -

De VVSG pleit voor…

• Structurele financiering

• In de eerste plaats voor een selecte groep plattelandsgemeenten met ernstige problemen (20-40 tal)

• Voldoende middelen

 • Evaluatie na de periode 2011-2013 met korte rapportering

Bedankt voor uw aandacht