Et. Reg. N. NI ostal eg. N. N Zawlbûk Fc in Home 4 … Thar/2017/December/HT-18-12...Guest in Pu...

4
Hmasawnna Thar ( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r ) ___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________ Estd. 1984 dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747 police staon : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239 dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/ 8258 057 887 / 8974 103 600 sp Hotline number: 7085-256-377 GAS NEWS VANGSEI INDANE K. Salbung Booking : 21-10-2017 to 26-10-2017 delivery :18-12-2017 (MOn) Time :9AM-ll stock stOCK : 306 Hmasawnna Thar Vol - 33/73 | Churachandpur | email : [email protected] | Phone: +91-3874-236846 | Rs 6/- per copy MiMtukthla (deceMber) 18, 2017 thaw|anni (Monday) NEWS TOMKIM CHANCHIN LAKTAWI GAS NEWS Agency : SAS Booking :26th. Aug. , 2017 to 26th. sept. 2017 delivery :18-12-2017 (MOn) Time : 9AM ll stock last stOCK : 290/-rate:Rs. 849/- MCS officer Ms Rachel N. Guite nau neinaah a thi ccPur/iMPhal: Ma- nipur Civil Services (MCS) Officer Ms Rachel Ngailun- mawi@ Rachel N. Guite (38), w/o Paukhanmung Guite, MPS chu a nau nei- naa vangduoina leiin De- cember 17, 2017, 1:00PM khan Raj Medicity Hospi- tal, Imphal-ah a thi. Ei thu dawngnain a hril danin Pi Rachel Guite hi nau nei dinga Decem- ber 7, 2017 a kha SUBA Hospital-a admit le De- cember 12, 2017, 5:00PM a kha nau inphir nuhmei le pasalte nei a ni a. De- cember 13, 2017 khan a hnungzang na a sawisel leiin hi zan 6PM velin natsawkna damdawi pek a ni a, hi taka inthawk khaw- muol hre lova a um sawng ta leiin hi zan 8:40PM velin Raj Medicity panpui a ni a, sienkhawm Raj Medicity a doctor hai chun December 17, 2017, 1:00PM khan a thi in an puong ta a nih. Raj Medicity a Doctor ha hai chun Pulmonary Embolism (chuop a thisen petu, artery vein a oxygen lut ding daltu um) bakah multiple Organ failure niin an hril. Hi thina tlung le inza- wm hin Police chun a nau neina Suba Hospital chungah First Information Report (FIR) an file a, thil umdan an suizui mek. Rachel ruong hi JNIMS ah embalm thaw zo a ni hnungin an cheng- nain Paite Veng, Imphal-ah zani zan khan mengpui a ni a, vawisun hin EBCC Hi- angtam Lamka hmalaknain Lamka/CCPur-ah a ruong vuiliem ning a tih. Pi Rachel hi kum thar ela IAS confer dinga th- langsuok mi 5 hai laia tlangmi umsun niin ei thu dawngna chun a hril. Biekin hawng ccPur: ECCI hnuoia um Evangelical Churches Association (ECA), ST Chullouphai Biekin thar hawngna le inhlanna De- cember 17, 2017, 12:00 Noon khan nei a nih. Biekin thar hi Pastor Tongkai Haokip, KLPA in a hawng a, Biekin sunga mipui an lut hnungin Pas- tor hin \awng\aia inhlanna a nei nghal. Biekin bawlnaa hin Rs. 35,00,000 seng a ni a, hi laia kohran mipui han an thawlawm chu Rs. 16,41,700 a ni a, a dang po chu ST Chullouphai lalpa le Chairman, Building Committee chairman Lun- jang in a tum a nih. Biekin thar lawmnain Bawng 1 le vawk pakhat thatin kohran member han lawmna ruoi an kiltlang. Vawisun Hmarveng Golden Jubilee hmang ding ccPur: Hmarveng Golden Jubilee Celebra- tion Committee huoihawt- nain December 18, 2017 (Thaw\anni), 11AM a in- thawk hin Hmarveng Com- munity Hall le playground haiah Hmarveng khuo hluo a nia inthawk kum 50 tling- na Golden Jublee puithu taka hmang ning a tih. Morning Session-ah Pu Ngurthangkhum Sanate Ju- bilee Pa in \hang a ta, Chief Guest in Pu T.N. Haokip, MLA Saikawt A/C \hang a ta, functional president in Pu Khaipao Haokip, Chairman, ADC/CCPur le Chief Host in Wilson Sanate \hang a ta. Zan programme huna Pu Thangso Baite, Outer Manipur Lok Sabha MP khuollienin \hang a ta, Pu Francis Songate, General Secretary, Hmar Inpui GHQ le Lalhrillien, EM, ADCC hai functional president le guest of honour in \hang an tih. Golden Jubilee huna hin Jubilee lungdaw hawngna le Jubilee darkhuong vuokna um a ta, Jubilee ruoi \hena le Hmarveng Star result pu- ongna le Souvenir tlangzar ni bawk a tih. Chun, Programme sung hin hlasakthiem dang dang Gladys Lalparzo; Benny Khongsai; Christina Sha- kum, Lien Shakum, John L. Varte, Lalthangkung F. Tusing, Joshua L. |hiek, Rebecca Lal\hasiem, Ka- tle Chatuonlaltuokkim, Simeon Sungropieng, V.L. Ruola Hmar, Lawmsang- zuali, Lhingjemhoi le Sanny Ramtharmawi han hlain mipui inawi bawk an tih. Golden Jubilee lawmna hi uop dingin Celebration Committee chun mitin a fiel. Zawlbûk FC in Home 4 hai Krismas thilpek an inhlan (Special Correspondent) ccPur: Pathienni De- cember 17, 2017 zantieng khan Zawlbûk Football Club le hieng sawmdawlna kawn- ga inhnikna nei \hangruol han Churachandpur khaw- pui sunga um Home 4 hieng- The Salvation Army, Motherless Babies Home, Muolvaiphei; Sangga Muon Inn, Bijang; Only Grace, ZMA Road, Vengnuam, New Lamka le Happiness Home, Pangjol hai chu Kris- mas thilpek (Christmas Gift) inhlanna an nei. Thilpek inhlan hai lai hin taksa inthuomna thuomhnaw chi tum tum, Bufai le Fakthei chi tum tum hai a \hang. Hi thil ding le inzawm hin tulai hnai, Dec. 4-8 & 13, 2017 khan Zawlbûk FC chun (5-a-side soccer) Futsal Fest 2017 “In Aid of Orphans” ti chu HSA Cam- pus, Rengkai, CCPur ah an huoihawt a, team/club 43 lai zet an suok a, hi event sponsortu, hi huna mani talent hlasak le lam mawi tak tak suklangtu, a hmun a entu mipui le inhnikna nei, mi \hahnemngai hai thawlawm le thawkhawm sumfai le thuomhnaw haia inthawk hieng home 4 hai kanna ding hi buotsaia hung um thei, kan le Kris- mas thilpek hai inhlan thei a hung um a nih. Hi lei hin Zawlbûk FC khawmin hieng thil hai hi anni khat chau i thaw a ninaw a, ei renga ei \hangtlangna lei a nih tiin an hril. Hi Krismas thilpek an inhlan hun haia hin hun hmang peiin, Khawvel ah nu le pa nei talo angin inngai naw unla, keini in nu le pa kan um a nih, tiin an thei ang angin an hnem pei bakah Football pet el chau chu an thiltum ngawr ngawr a ninaw thu hai hri- lin Home hai tadinga \awng\ai pekna an nei pei a nih. Home hai khawmin hun hmang vein hieng ang >>sunzawmna page 4-ah Hmar Hla Suina Re- vised edition tlang- zarna le Dawntlang ccPur: Rev. Thangngur thi champha vawi 70-naa indin Sinlung Academy of Letters (SAL) huoihawt- nain December 20, 2017, 11AM khin ICI Secretari- at building hnunga RWUS Conference Hall-ah DAWNTLANG (Seminar) le Hmar Hla suina (Hmar History, Culture & Litera- ture) Revised & Enlarged Edition tlangzarna um a tih. Hi huna hin Pu L.B. Sinate in Pu L. Keivom ziek Hmar Hla Suina tlangzar a ta, Dawntlang hun I, II le III haiah Dr Lal Dena (Lekhabu thlirna); Pu Thangsawi- hmang (Hla lenglawng, Sai hla le keilet hla) le Dr Lalkhawlien Pulamte ( Tuol\o Kohran Hla) hai Resource person (thuvaitu) in \hang an ta, hun kar lakah refreshment sem ni bawk a tih. Lekhabu hi tlangzar a ni zoin zawr nghal ning a tih.Hi huna hin inhnikna nei taphawt \hang dingin SAL chun fielna a siem. Pherzawl MST Bus a fe ding ccPur: Pherzawl MST Bus chu December 19, 2017 hin a fe nawk ding a na, hi Bus a chuong nuom hai chu zing dar 8:30 AM in an innghatna Nehru Marg Junction tlung kim seng ding a nih tiin a en- kawltuhai chun inhriettirna an siem. BJP policy-in Mei a siem a ni? Meia sawrkar siem chu Congress a nih: Home Minister Gujarat Assembly Result ding le Exit Poll leiin BJP le Congress an inbei nasa hle ahMedebad: Gujarat Assem- bly election result vawisuna puong ding lei le Rahul Gandhi Congress President a kai tharna chun BJP le Congress inbeina a nasa hle. Home Minister Rajnath Singh chun Ra- hul Gandhi-in hnam le hnam inth- liehrangna le, mei siemtua BJP an tumna thuah Pathienni khan khau tak takin a dawn let ve. “J & K ah BJP policy leiin kangmei a suok am a nih? Kang- mei suksuoka meia sawrkar siem an um chun Congess an nih. BJP chun kangmei \hel a tum lem a nih” tiin zanita Rahul Gandhi Congress President thar anga a thuhril hma- satak chu a kal. “Rahul Gandhi hi ka lawmpui a. Amiruokchu, hi hi kan dawn nuom – India rama communalism, terrorism le Naxalism hai hi BJP policy leia um an ni? ti hih” tiin. Congress chu thlierbik neia thil thawa intumin, Karnatak-a tleirawl a taksa sat nawi nenga that le Jour- nalist nuhmei a ina va kap hlumna le inzawma action iengkhawm lak a ni nawna thuah, BJP sawrkar nisien chu action na taka lak a ni ding niin a hril. Muslim hai chungah khawm education le sin reservation thu haiah thlier bik neiin thil an thaw niin an tum bawk. Inrinnia Congress President hlangkai thar Rahul Gandhi chun Pathienni khan, kumzabi 21-na ei chuongkai chenah Congress chun inhmangaina le inpumkhatna thu a tu/hril zing laiin BJP chun in- theidana le inhnamna thu a tua, India ram a keidar vawng a nih, tiin a hril a. Prime Minister Modi chu ‘tienlai hun’ a India thuoikir nawkah an tum bawk. Rahul Gandhi chun BJP chu, in\ hedarna ding thu thedara remchang zawnga intumin, “Vawisun hin BJP chun India ramah intheidana thu thedara tharum suksuoka suk- dar vawng a tum a, chu chu thu- neina pakhat chauvin a \helmit/ dang thei a, chu chu Congress party chau hi a nih” tiin BJP chu India ram keidartua intumin Congess chu sukpumkhattu angin a hril. “An keidara, kan keipum a. Mei an sem a, kan \helmit a. Lungsenna an suklang a, hmangaina kan suk- lang a. (They divide, we unite. They ignite fire, we douse them. They show anger, we show love). Hi hi a nih ‘anni’ (BJP) le ‘keini’ (Con- gress) danglamna chu” tiin a hril. Hienglai zing hin Gujarat Exit poll po povin BJP sawrkar term rukna ding sawrkar thei dinga an tarlang vawng leiin Dalit le Con- gress \huoituhai chun an theida hle a. BJP sawrkar le PM Modi an bei nasa hle. India rama West Bengal- a Communist (Left) ti lo term ruk chel thei an la um nawh. Gujarat-a BJP sawrkar ngir lai chu losinthawtuhai le hnam hnuoih- nunghaiin an dit tah naw leiin a thaw \ha naw hle dinga ring a ni laiin Exit poll haiin sawrkar siem thei dinga hratna an pek seng leiin thil indik naw a um a nih tiin an intum a. Dalit hai hotu Jignesh Mevani, Vadgam biela inthawka ngir ve chun, “Exit Poll hai hi khel vawng a nih. Tuta \um chu BJP-in sawrkar siem ta naw nih hai” tiin Pathienni khan huoisen takin a hril. Jignesh Mevani ngirna biel Vadgam ah hin re-poll nei a nih. Polling booth pahnia independent candidate Jignesh Mevani election symbol ah pentui a lo kai leiin BJP candidate in a object a, Ningani khan second phase polling ah re- poll nei a nih. Zirtawpni khawm khan Dec.14 second phase election neina polling booth paruk ah re- poll nei a ni bawk. Rashtriya Dalit Adhikar Manch hotu, independent candidate anga ngir Mevani hi Independent a nia chu Congress-in nasataka an supp- port a na. Congress le \hangruol an nih. >>sunzawmna page 4-ah Damdiei khaw bul lai Tata Sumo eksiden; thi le hliem inrik umlo daMdiei: December 17, 2017 khan mi 10 chu- ongna Tata Sumo ML 05H 4393, Churachan- dpur/ Tui\haphai-a in- thawk Tipaimukh Road-a zuia Hmarbiel pana tlan chu Hmar Sharon Dam- diei khaw bul, Taithu le inkar lai changsuolin a eksidenin vawikhat an let a, sienkhawm a driver hai chu an inchawmdawk hman vawng leiin thi le hliem inrik tuok an um- naw a. A driver Mesak Songate ruok chu an chaw- mdawk hman naw leiin motor hin an letpui, a van- gneia siemin ama khawm dam takin a suokdawk tiin ei thu dawngna chun a hril. Motor eksiden hi Dam- diei HYA hmalaknain bawzui le bawisawm an ni a, a motor khawm hi HS Damdiei khaw sunga keilut a ni ta a, hliem hai ruok chu Parbung CHC-ah First Aid pek an ni hnungin an khuo le veng senga thak an nih. Motor hi Zani hma- sa kha CCPur suoksana Hmarbiel pan a nih. (input: Daniel Lalsanhim) Bomb 1 hmu a nih iMPhal: Zanikhan Na- tional Highway 37, Imphal West District-a Patsoi Po- lice Station huop sunga Mongjam village le Kon- thoujam Lamkhai inkarah Assam Rifles han bomb (IED) pakhat an hmu a, Bomb Disposal Squad han an va lak a, pawitawk nawna ding hmunah an sukpuok. IED hmua um hi kg. 7 zeta rik niin IED baka hin electric detonators 3 hmu a ni bawk. aMMuco in an bandh thaw tum an \hul iMPhal: All Manipur Muslim United Clubs Or- ganisation (AMMUCO) in demand 9 an nei hai laia 5 sukpuitling pek dinga Chief Minister N. Biren Singh in a tiem leiin December 21, 2017 a inthawka bandh thaw an tum chu an \hul thu zanikhan an puong. Zanita Md. Abdul Qayum, President, AM- MUCO in an Office tuola chanchinbumihai kuoma thu a hrilna-ah CM in an thil ph<t a sukpuitling pek ding thu hrilna a nei. Md. Abdul Qayum chun, Lilong Haoreibi College- ah Post Graduate course, Muslims hai tadinga Guest House siem, AIR, Imphal le DDK, Imphal ah Muslim programme siem le WAKF Board Manipur-ah in func- tion tir nawk dingin CM Bungalow hmuna CM le inbiekna an nei hunah CM in a tiem niin a hril. CM in an thil ph<t dang hai khawm ngaituo pei dinga a tiem leia an bandh thaw tum chu an la \hul hri phawt niin Md. Abdul Qa- yum chun a hril. leimakhong ah ex-Servicemen rally iMPhaL: Indian Army le Red Shield Di- vision han Leimakhong Military Garrision ah December 16&17 khan Ex-Servicement Rally a huoihawt a. Rally ah hin Ex-Ser- vicemen, an nuhmei le nauhai mi 1, 100 vel an \hang. Hi Rally-a hin Lieutenant General (Retd) K. Himalay Singh, PVSM, UYSM, AVSM, YSM le DGO commanding Brig SKS Chauhan le Military hotu le civil dig- nataries tam takin an uop. ESM, Veer Na- ris, Widows hai lawmlut an nih zing laiin Veer Naris le World War II Veteran hai a bik taka lawmlut le chawimawi an nih. Lieutenant General K.Himalay Singh chun Ex-Servicement hai ta dingin wel- fare schme chi hran hran tamtak a um a. Hienghai hi a \angkai thei dan ang taka hmang \angkai dingin an fui tawl a. Armed Forces a hotu hluihai chu sipai banghai \hat hnempui ding thil an ngaituo suok \eu leia lawmthu hrilin, \hang tharhai khawm nasataka Indian Army hung sawr \angkai tuma hotu hmasahai entawn pei dingin an fui bawk. Hi huna hin lekhabu hran hran, welfare scheme hai hrilfiena buhai insuo a nih a. World War II Veterans 1 , Chakra Award- ees 4, Veer Naris 19 le Hmeithai (Wid- ows) 54 hai chu ram inpumkhatna dinga le venghimna kawnga an sinthaw \hat leiin chawimawina inhlan an nih. International Fortnight Day hmang zo iMPhal: Hotel Classic Grande, Chingmeirong, Imphal hmuna nuhmei hai laka suolna sukbona dinga hmang ‘International Fort- night Day’ chu zanikhan khan khar a ni tah. Interna- tional Fortnight Day hi No- vember 25, 2017 a hmang \an a ni a, Women Action For Development, Centre Of Social Development, United NGOs Mission Manipur, New Life Foun- dation le Youths’ Forum For Protection Of Human Rights haiin \hangruola an huoihawt a nih. Hunser hmangna a hin nuhmei laka suolna dona kawnga an thaw hlawk leiin reporter pahni chawimawi- na inhlan an na, Art & Cul- ture Minister, L. Jayentaku- mar in ‘Poknapham daily’ reporter Bigyan Sagolsem le ‘Huiyen Lanpao’ a senior reporter Bijoy Laishram hai award chu an hlan. Award hin citation le Rs. 30,000 le Rs. 20,000 a sawm a nih. Pu Jayentakumar in thu a hrilna a chun, nuhmei le nau- pang hai laka suolna zawng- suokna le suktawpna dinga ngaituona chu tawp lova nei hlak ding a nih tiin a hril a, >>sunzawmna page 4-ah Single barrel silai 4 an hrentang pek iMPhal: Zani zingkar dar 4-6:30 AM inkar sung khan Kangpokpi district police han Senjam Chirang, Sen- jam khunou le Haraothel khawsung haiah dappui an thaw a, hieng khuo 3 haia pasal kum 14-70 inkar hai chu an in haia inthawk ko suokin an enfel a, pasal 70 hai laia hmun thuma \hea hmun khat han valid ID card an nei naw a, single barrel si- lai 4 dap dawkin an hrentang pek. Silai 4 hai hi Saper- meina police station-ah an peklut. December 16, 2017 a hieng khuo 3 hai inkara ram inchu buoina leiin pasal pakhat hliemna leiin midang 7 han hliemna an tuok a nih. Hieng laizing hin Sen- jam Chirang le Senjam Khunou joint development organisation chun Haraothel chu Imphal West District a ni a, Kangpokpi district jurisdiction sunga um a ni nawh tiin an hril. Hi le inza- wm hin zanikhan Senjam Chirang le Senjam Khunou Joint Development Organ- isation chun Senjam Com- munity Hall-ah sit-in cum discussion an nei a. Decem- ber 16, 2017 nia silai kapnaa inrawlnanei hai zawngdawk ding le hi lai rambuoina ch- ingfel dingin sawrkar an ngen.

Transcript of Et. Reg. N. NI ostal eg. N. N Zawlbûk Fc in Home 4 … Thar/2017/December/HT-18-12...Guest in Pu...

Page 1: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. N Zawlbûk Fc in Home 4 … Thar/2017/December/HT-18-12...Guest in Pu T.N. Haokip, MLA Saikawt A/C \hang a ta, functional president in Pu Khaipao Haokip,

Hmasawnna Thar( A n I n d e p e n d e n t d A I l y n e w s p A p e r )

___________________ Regd. No. RNI - 40917/89 | Postal Regd. No. MNP - 67 ___________________

Estd. 1984dC/CCpur : 03874-234234 sp/CCpur : 03874-236747

police station : 03874-202248 sp Ctrl. room: 03874-233239

dist. Hospital Casualty : 03874-233370 Fire Brigade : 8974 147 799/

8258 057 887 / 8974 103 600sp Hotline number:

7085-256-377

GAS NEWSVANGSEI INDANEK. SalbungBooking : 21-10-2017 to 26-10-2017delivery :18-12-2017 (MOn) Time :9AM-tillstockstOCK : 306

HmasawnnaTharVol-33/73 | Churachandpur | email:[email protected] | Phone:+91-3874-236846 | Rs6/-percopy

MiMtukthla (deceMber) 18, 2017 thaw|anni (Monday)

NEWS TOMkiMcHANcHIN LAKTAWI

GAS NEWS Agency : SASBooking :26th. Aug. , 2017 to 26th. sept. 2017delivery :18-12-2017 (MOn) Time : 9AM till stock laststOCK : 290/-rate:Rs. 849/-

MCS officer Ms Rachel N. Guite nau neinaah a thi

ccPur/iMPhal: Ma-nipur Civil Services (MCS) Officer Ms Rachel Ngailun-mawi@ Rachel N. Guite (38), w/o Paukhanmung Guite, MPS chu a nau nei-naa vangduoina leiin De-cember 17, 2017, 1:00PM khan Raj Medicity Hospi-tal, Imphal-ah a thi. Ei thu dawngnain a hril danin Pi Rachel Guite hi nau nei dinga Decem-ber 7, 2017 a kha SUBA Hospital-a admit le De-cember 12, 2017, 5:00PM a kha nau inphir nuhmei le pasalte nei a ni a. De-cember 13, 2017 khan a

hnungzang na a sawisel leiin hi zan 6PM velin natsawkna damdawi pek a ni a, hi taka inthawk khaw-muol hre lova a um sawng ta leiin hi zan 8:40PM velin Raj Medicity panpui a ni a, sienkhawm Raj Medicity a doctor hai chun December 17, 2017, 1:00PM khan a thi in an puong ta a nih. Raj Medicity a Doctor ha hai chun Pulmonary Embolism (chuop a thisen petu, artery vein a oxygen lut ding daltu um) bakah multiple Organ failure niin an hril. Hi thina tlung le inza-

wm hin Police chun a nau neina Suba Hospital chungah First Information Report (FIR) an file a, thil umdan an suizui mek. Rachel ruong hi JNIMS ah embalm thaw zo a ni hnungin an cheng-nain Paite Veng, Imphal-ah zani zan khan mengpui a ni a, vawisun hin EBCC Hi-angtam Lamka hmalaknain Lamka/CCPur-ah a ruong vuiliem ning a tih. Pi Rachel hi kum thar ela IAS confer dinga th-langsuok mi 5 hai laia tlangmi umsun niin ei thu dawngna chun a hril.

Biekin hawngccPur: ECCI hnuoia um Evangelical Churches Association (ECA), ST Chullouphai Biekin thar hawngna le inhlanna De-cember 17, 2017, 12:00 Noon khan nei a nih. Biekin thar hi Pastor Tongkai Haokip, KLPA in a hawng a, Biekin sunga mipui an lut hnungin Pas-tor hin \awng\aia inhlanna a nei nghal. Biekin bawlnaa hin Rs. 35,00,000 seng a ni a, hi laia kohran mipui han an thawlawm chu Rs. 16,41,700 a ni a, a dang po chu ST Chullouphai lalpa le Chairman, Building Committee chairman Lun-jang in a tum a nih. Biekin thar lawmnain Bawng 1 le vawk pakhat thatin kohran member han lawmna ruoi an kiltlang.

Vawisun Hmarveng Golden Jubilee hmang dingccPur: Hmarveng Golden Jubilee Celebra-tion Committee huoihawt-nain December 18, 2017 (Thaw\anni), 11AM a in-thawk hin Hmarveng Com-munity Hall le playground haiah Hmarveng khuo hluo a nia inthawk kum 50 tling-na Golden Jublee puithu taka hmang ning a tih. Morning Session-ah Pu Ngurthangkhum Sanate Ju-bilee Pa in \hang a ta, Chief Guest in Pu T.N. Haokip, MLA Saikawt A/C \hang a ta, functional president in Pu Khaipao Haokip, Chairman,

ADC/CCPur le Chief Host in Wilson Sanate \hang a ta. Zan programme huna Pu Thangso Baite, Outer Manipur Lok Sabha MP khuollienin \hang a ta, Pu Francis Songate, General Secretary, Hmar Inpui GHQ le Lalhrillien, EM, ADCC hai functional president le guest of honour in \hang an tih. Golden Jubilee huna hin Jubilee lungdaw hawngna le Jubilee darkhuong vuokna um a ta, Jubilee ruoi \hena le Hmarveng Star result pu-ongna le Souvenir tlangzar

ni bawk a tih. Chun, Programme sung hin hlasakthiem dang dang Gladys Lalparzo; Benny Khongsai; Christina Sha-kum, Lien Shakum, John L. Varte, Lalthangkung F. Tusing, Joshua L. |hiek, Rebecca Lal\hasiem, Ka-tle Chatuonlaltuokkim, Simeon Sungropieng, V.L. Ruola Hmar, Lawmsang-zuali, Lhingjemhoi le Sanny Ramtharmawi han hlain mipui inawi bawk an tih. Golden Jubilee lawmna hi uop dingin Celebration Committee chun mitin a fiel.

Zawlbûk Fc in Home 4 hai Krismas thilpek an inhlan

(Special Correspondent) ccPur: Pathienni De-cember 17, 2017 zantieng khan Zawlbûk Football Club le hieng sawmdawlna kawn-ga inhnikna nei \hangruol han Churachandpur khaw-pui sunga um Home 4 hieng- The Salvation Army, Motherless Babies Home, Muolvaiphei; Sangga Muon Inn, Bijang; Only Grace, ZMA Road, Vengnuam, New Lamka le Happiness Home, Pangjol hai chu Kris-mas thilpek (Christmas Gift) inhlanna an nei. Thilpek inhlan hai lai hin taksa inthuomna thuomhnaw chi tum tum, Bufai le Fakthei chi tum

tum hai a \hang. Hi thil ding le inzawm hin tulai hnai, Dec. 4-8 & 13, 2017 khan Zawlbûk FC chun (5-a-side soccer) Futsal Fest 2017 “In Aid of Orphans” ti chu HSA Cam-pus, Rengkai, CCPur ah an huoihawt a, team/club 43 lai zet an suok a, hi event sponsortu, hi huna mani talent hlasak le lam mawi tak tak suklangtu, a hmun a entu mipui le inhnikna nei, mi \hahnemngai hai thawlawm le thawkhawm sumfai le thuomhnaw haia inthawk hieng home 4 hai kanna ding hi buotsaia hung um thei, kan le Kris-mas thilpek hai inhlan thei

a hung um a nih. Hi lei hin Zawlbûk FC khawmin hieng thil hai hi anni khat chau i thaw a ninaw a, ei renga ei \hangtlangna lei a nih tiin an hril. Hi Krismas thilpek an inhlan hun haia hin hun hmang peiin, Khawvel ah nu le pa nei talo angin inngai naw unla, keini in nu le pa kan um a nih, tiin an thei ang angin an hnem pei bakah Football pet el chau chu an thiltum ngawr ngawr a ninaw thu hai hri-lin Home hai tadinga \awng\ai pekna an nei pei a nih. Home hai khawmin hun hmang vein hieng ang >>sunzawmna page 4-ah

Hmar Hla Suina Re-vised edition tlang-zarna le Dawntlang

ccPur: Rev. Thangngur thi champha vawi 70-naa indin Sinlung Academy of Letters (SAL) huoihawt-nain December 20, 2017, 11AM khin ICI Secretari-at building hnunga RWUS Conference Hall-ah DAWNTLANG (Seminar) le Hmar Hla suina (Hmar History, Culture & Litera-ture) Revised & Enlarged Edition tlangzarna um a tih. Hi huna hin Pu L.B. Sinate in Pu L. Keivom ziek Hmar Hla Suina tlangzar a ta, Dawntlang hun I, II le III haiah Dr Lal Dena (Lekhabu thlirna); Pu Thangsawi-hmang (Hla lenglawng, Sai hla le keilet hla) le Dr Lalkhawlien Pulamte ( Tuol\o Kohran Hla) hai Resource person (thuvaitu) in \hang an ta, hun kar lakah refreshment sem ni bawk a tih. Lekhabu hi tlangzar a ni zoin zawr nghal ning a tih.Hi huna hin inhnikna nei taphawt \hang dingin SAL chun fielna a siem.

Pherzawl MST Bus a fe ding

ccPur: Pherzawl MST Bus chu December 19, 2017 hin a fe nawk ding a na, hi Bus a chuong nuom hai chu zing dar 8:30 AM in an innghatna Nehru Marg Junction tlung kim seng ding a nih tiin a en-kawltuhai chun inhriettirna an siem.

BJP policy-in Mei a siem a ni? Meia sawrkar siem chu congress a nih: Home MinisterGujarat Assembly Result ding le Exit Poll leiin BJP le Congress an inbei nasa hleahMedebad: Gujarat Assem-bly election result vawisuna puong ding lei le Rahul Gandhi Congress President a kai tharna chun BJP le Congress inbeina a nasa hle. Home Minister Rajnath Singh chun Ra-hul Gandhi-in hnam le hnam inth-liehrangna le, mei siemtua BJP an tumna thuah Pathienni khan khau tak takin a dawn let ve. “J & K ah BJP policy leiin kangmei a suok am a nih? Kang-mei suksuoka meia sawrkar siem an um chun Congess an nih. BJP chun kangmei \hel a tum lem a nih” tiin zanita Rahul Gandhi Congress President thar anga a thuhril hma-satak chu a kal. “Rahul Gandhi hi ka lawmpui a. Amiruokchu, hi hi kan dawn nuom – India rama communalism, terrorism le Naxalism hai hi BJP policy leia um an ni? ti hih” tiin. Congress chu thlierbik neia thil thawa intumin, Karnatak-a tleirawl a taksa sat nawi nenga that le Jour-nalist nuhmei a ina va kap hlumna le inzawma action iengkhawm lak a ni nawna thuah, BJP sawrkar nisien chu action na taka lak a ni ding niin a hril. Muslim hai chungah khawm education le sin reservation thu

haiah thlier bik neiin thil an thaw niin an tum bawk. Inrinnia Congress President hlangkai thar Rahul Gandhi chun Pathienni khan, kumzabi 21-na ei chuongkai chenah Congress chun inhmangaina le inpumkhatna thu a tu/hril zing laiin BJP chun in-theidana le inhnamna thu a tua, India ram a keidar vawng a nih, tiin a hril a. Prime Minister Modi chu ‘tienlai hun’ a India thuoikir nawkah an tum bawk. Rahul Gandhi chun BJP chu, in\hedarna ding thu thedara remchang zawnga intumin, “Vawisun hin BJP chun India ramah intheidana thu thedara tharum suksuoka suk-dar vawng a tum a, chu chu thu-

neina pakhat chauvin a \helmit/dang thei a, chu chu Congress party chau hi a nih” tiin BJP chu India ram keidartua intumin Congess chu sukpumkhattu angin a hril. “An keidara, kan keipum a. Mei an sem a, kan \helmit a. Lungsenna an suklang a, hmangaina kan suk-lang a. (They divide, we unite. They ignite fire, we douse them. They show anger, we show love). Hi hi a nih ‘anni’ (BJP) le ‘keini’ (Con-gress) danglamna chu” tiin a hril. Hienglai zing hin Gujarat Exit poll po povin BJP sawrkar term rukna ding sawrkar thei dinga an tarlang vawng leiin Dalit le Con-gress \huoituhai chun an theida hle a. BJP sawrkar le PM Modi an bei

nasa hle. India rama West Bengal-a Communist (Left) ti lo term ruk chel thei an la um nawh. Gujarat-a BJP sawrkar ngir lai chu losinthawtuhai le hnam hnuoih-nunghaiin an dit tah naw leiin a thaw \ha naw hle dinga ring a ni laiin Exit poll haiin sawrkar siem thei dinga hratna an pek seng leiin thil indik naw a um a nih tiin an intum a. Dalit hai hotu Jignesh Mevani, Vadgam biela inthawka ngir ve chun, “Exit Poll hai hi khel vawng a nih. Tuta \um chu BJP-in sawrkar siem ta naw nih hai” tiin Pathienni khan huoisen takin a hril. Jignesh Mevani ngirna biel Vadgam ah hin re-poll nei a nih. Polling booth pahnia independent candidate Jignesh Mevani election symbol ah pentui a lo kai leiin BJP candidate in a object a, Ningani khan second phase polling ah re-poll nei a nih. Zirtawpni khawm khan Dec.14 second phase election neina polling booth paruk ah re-poll nei a ni bawk. Rashtriya Dalit Adhikar Manch hotu, independent candidate anga ngir Mevani hi Independent a nia chu Congress-in nasataka an supp-port a na. Congress le \hangruol an nih. >>sunzawmna page 4-ah

Damdiei khaw bul lai Tata Sumo eksiden; thi le hliem inrik umlo

daMdiei: December 17, 2017 khan mi 10 chu-ongna Tata Sumo ML 05H 4393, Churachan-dpur/ Tui\haphai-a in-thawk Tipaimukh Road-a zuia Hmarbiel pana tlan chu Hmar Sharon Dam-

diei khaw bul, Taithu le inkar lai changsuolin a eksidenin vawikhat an let a, sienkhawm a driver hai chu an inchawmdawk hman vawng leiin thi le hliem inrik tuok an um-naw a. A driver Mesak

Songate ruok chu an chaw-mdawk hman naw leiin motor hin an letpui, a van-gneia siemin ama khawm dam takin a suokdawk tiin ei thu dawngna chun a hril. Motor eksiden hi Dam-diei HYA hmalaknain bawzui le bawisawm an ni a, a motor khawm hi HS Damdiei khaw sunga keilut a ni ta a, hliem hai ruok chu Parbung CHC-ah First Aid pek an ni hnungin an khuo le veng senga thak an nih. Motor hi Zani hma-sa kha CCPur suoksana Hmarbiel pan a nih.(input: Daniel Lalsanhim)

Bomb 1 hmu a nihiMPhal: Zanikhan Na-tional Highway 37, Imphal West District-a Patsoi Po-lice Station huop sunga Mongjam village le Kon-thoujam Lamkhai inkarah Assam Rifles han bomb (IED) pakhat an hmu a,

Bomb Disposal Squad han an va lak a, pawitawk nawna ding hmunah an sukpuok. IED hmua um hi kg. 7 zeta rik niin IED baka hin electric detonators 3 hmu a ni bawk.

aMMuco in an bandh thaw tum an \hul

iMPhal: All Manipur Muslim United Clubs Or-ganisation (AMMUCO) in demand 9 an nei hai laia 5 sukpuitling pek dinga Chief Minister N. Biren Singh in a tiem leiin December 21, 2017 a inthawka bandh

thaw an tum chu an \hul thu zanikhan an puong. Zanita Md. Abdul Qayum, President, AM-MUCO in an Office tuola chanchinbumihai kuoma thu a hrilna-ah CM in an thil ph<t a sukpuitling

pek ding thu hrilna a nei. Md. Abdul Qayum chun, Lilong Haoreibi College-ah Post Graduate course, Muslims hai tadinga Guest House siem, AIR, Imphal le DDK, Imphal ah Muslim programme siem le WAKF Board Manipur-ah in func-tion tir nawk dingin CM Bungalow hmuna CM le inbiekna an nei hunah CM in a tiem niin a hril. CM in an thil ph<t dang hai khawm ngaituo pei dinga a tiem leia an bandh thaw tum chu an la \hul hri phawt niin Md. Abdul Qa-yum chun a hril.

leimakhong ah ex-Servicemen rally

iMPhaL: Indian Army le Red Shield Di-vision han Leimakhong Military Garrision ah December 16&17 khan Ex-Servicement Rally a huoihawt a. Rally ah hin Ex-Ser-vicemen, an nuhmei le nauhai mi 1, 100 vel an \hang. Hi Rally-a hin Lieutenant General (Retd) K. Himalay Singh, PVSM, UYSM, AVSM, YSM le DGO commanding Brig SKS Chauhan le Military hotu le civil dig-

nataries tam takin an uop. ESM, Veer Na-ris, Widows hai lawmlut an nih zing laiin Veer Naris le World War II Veteran hai a bik taka lawmlut le chawimawi an nih. Lieutenant General K.Himalay Singh chun Ex-Servicement hai ta dingin wel-fare schme chi hran hran tamtak a um a. Hienghai hi a \angkai thei dan ang taka hmang \angkai dingin an fui tawl a. Armed Forces a hotu hluihai chu sipai banghai \hat hnempui ding thil an ngaituo suok \eu leia lawmthu hrilin, \hang tharhai khawm nasataka Indian Army hung sawr \angkai tuma hotu hmasahai entawn pei dingin an fui bawk. Hi huna hin lekhabu hran hran, welfare scheme hai hrilfiena buhai insuo a nih a. World War II Veterans 1 , Chakra Award-ees 4, Veer Naris 19 le Hmeithai (Wid-ows) 54 hai chu ram inpumkhatna dinga le venghimna kawnga an sinthaw \hat leiin chawimawina inhlan an nih.

International Fortnight Day hmang zo

iMPhal: Hotel Classic Grande, Chingmeirong, Imphal hmuna nuhmei hai laka suolna sukbona dinga hmang ‘International Fort-night Day’ chu zanikhan khan khar a ni tah. Interna-tional Fortnight Day hi No-vember 25, 2017 a hmang \an a ni a, Women Action For Development, Centre Of Social Development, United NGOs Mission Manipur, New Life Foun-dation le Youths’ Forum For Protection Of Human Rights haiin \hangruola an huoihawt a nih. Hunser hmangna a hin

nuhmei laka suolna dona kawnga an thaw hlawk leiin reporter pahni chawimawi-na inhlan an na, Art & Cul-ture Minister, L. Jayentaku-mar in ‘Poknapham daily’ reporter Bigyan Sagolsem le ‘Huiyen Lanpao’ a senior reporter Bijoy Laishram hai award chu an hlan. Award hin citation le Rs. 30,000 le Rs. 20,000 a sawm a nih. Pu Jayentakumar in thu a hrilna a chun, nuhmei le nau-pang hai laka suolna zawng-suokna le suktawpna dinga ngaituona chu tawp lova nei hlak ding a nih tiin a hril a, >>sunzawmna page 4-ah

Single barrel silai 4 an hrentang pekiMPhal: Zani zingkar dar 4-6:30 AM inkar sung khan Kangpokpi district police han Senjam Chirang, Sen-jam khunou le Haraothel khawsung haiah dappui an thaw a, hieng khuo 3 haia pasal kum 14-70 inkar hai chu an in haia inthawk ko suokin an enfel a, pasal 70 hai laia hmun thuma \hea hmun khat han valid ID card an nei naw a, single barrel si-lai 4 dap dawkin an hrentang pek. Silai 4 hai hi Saper-meina police station-ah an peklut. December 16, 2017 a hieng khuo 3 hai inkara

ram inchu buoina leiin pasal pakhat hliemna leiin midang 7 han hliemna an tuok a nih. Hieng laizing hin Sen-

jam Chirang le Senjam Khunou joint development organisation chun Haraothel chu Imphal West District a ni a, Kangpokpi district jurisdiction sunga um a ni nawh tiin an hril. Hi le inza-wm hin zanikhan Senjam Chirang le Senjam Khunou Joint Development Organ-isation chun Senjam Com-munity Hall-ah sit-in cum discussion an nei a. Decem-ber 16, 2017 nia silai kapnaa inrawlnanei hai zawngdawk ding le hi lai rambuoina ch-ingfel dingin sawrkar an ngen.

Page 2: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. N Zawlbûk Fc in Home 4 … Thar/2017/December/HT-18-12...Guest in Pu T.N. Haokip, MLA Saikawt A/C \hang a ta, functional president in Pu Khaipao Haokip,

Hmasawnna Thar2KOHRAN UPA HI RUOT AM THLANG ?

SELECT OR ELECT ?~ Lal Dena

MiMtukthla (deceMber) 18, 2017thaw|anni (Monday) article/health & eMPloyMent newS

Editorial Boardlalmalsawm sellate: Editor& Publisherroding l. sellate: Jt. Editor ramditum ralsun: Asst. EditorJoseph Joute:Freelancelalsansuok pulamte &samuel Zothanglien@sZ Zote:Sports lalruotlien dulien:ComputerAssistantEdited & Published by Lalmalsawm Sellate at HT Office, Lighthouse Lane, Churachandpur and Printed by him at Lamka Super Printer, Vengnuam, Hiangtam Lamka, CCPur, Manipur.

EditorialHawngtu

VAWISUN THUPUI“Chunghnungtaka Pathien ropuitakin um raw se, Hnuoi chunga a lawm emem mihriemhai kuomah inremna thu inleng raw se,” An ti a. - Luka 2:14

Thil thar hawng ding a um hlak hi lawm a um a, hma-sawnna sirbi pakhat a nih. Amiruokchu, hawng ding a umzata Minister or MLA inhawngtir vawng ei tum ta hi chu ennawn le ngaituo chet chet dinga \ha a nih. Minister le MLA hai hawng ding chin hi chu a um a, chu thil tak chu ei thlir hran thiem thil \ul a nih. CM annawleh Cabinet Minister khuollien ding le a hawngtu dinga ei fiel changa Minister le MLA dang dang han an zui dul dul hlak a, hi thil hin sengso a suktam a, \ul lovah hun le sum tam tak ei seng pha hlak. Hi thil hi sunzawm pei chi niin an lang nawh. Minister le MLA-hai hi an Office or an chengna Quarter haiah a hmu nuom le thil inthawtir nuom han an nghak a, an ni an lo um si naw leiin tha le zung, sum le pai tam tak an seng thlawn hlak. Hi lei hin Ministers le MLA-hai hi an hun tam lem an Office le an chengna In haiah um hi thil\ha ni dingin an lang. Ei \henum Mizoramah chun Ministers le MLA-hai tour Programme hi mipui han an hriet theina dingin Media hran hranah an tarlang hlak a, mipui ta dingin a bengvar thlak hle hlak. Hienga thilinlangtlang taka an thaw hlak lei hin Minister or MLA an Office le an Quarter haia nghak thlawn ti hai hi an nei ve ngai naw a, Minister le MLA hmu nuomhai ta dingin a rem-chang a, a \ha hle hlak. Manipur a CM, Ministers le MLA-hai khawma Security thilah a pawina a um naw ding chun, Mizoram mihai thaw dan hi entawn ve inla nuom a um. Minister le MLA inhmupui dinga fe ta si a, an lo um naw leia fe thlawn le nghak hlawsam hi thil rinum takel a ni hlak. Ei Minister le MLA hai hin hi thil hi hrietpui ve ngei hai sienla nuom a um. Chun, hming\hatna lak tum ang hrima zo fel hmak khawm la ni lem lo hawng ei tum hlak khawm hi bansan chi a nih. Thil la zo fel hmaa hawng hi ei ramah hin a um rawp hlak. Hi thil hi mipui ta dinga inhmangna le channa a nih. Hi lei hin thil la zo fel zan lo hai hi chu a biel mipui han hawng hi remti ngai naw inla nuom a um. Entirnain Khuga Dam Project khawm zo fel hlawk a ni hmain hawng a ni a, a tuortu chu a biel mipuihai ei nih. Hi Project in a peksuok thei dinga tihai chu, electric power, mipui dawn ding tui pek le leilethai tui pek ding ti a nih. Nisienlakhawm zo fel hmak a ni naw leiin electric power chu a peksuok der naw a, mipui dawn ding tui a peksuok thei \awk a, chu khawm chu duthusam tlingzo lo a nih. Hawng programme hi Sawrkar le mipuihai hin ei inhnikin ei phur tlang seng hlak. Tu Party khawm Sawrkar hai sienla “Hawng” programme hi an uor seng hlak. Amiruokchu, thil hawngna um hai hi zo fel hmaa hawng dam, hawng zo hnunga enkawlzui ta lo le ngaisak zui ta lo hi a um nuol a, hi lei hin enkawl-zui lo ding thil hi chu thaw ngai naw inla nuom a um. Building iemanizat bawlzo le hawng hnunga hmang lo le enkaizui ta lo hi \hahnemtawk a um a, hiengang buildinghai hi drug addict-hai intawmna dam, ranhai riekna le inhnawmna dam, nunghak le tlangval \henkhat hai chance hmuna mei mei dam a hung ni a, Sawrkar le mipui ta dinga sum le pai seng thlawnna mei mei a hung inchang hlak. Hi lei hin ei Sawrkar hi hmang lo ding thil thawna thilah hin fimkhur hle sienla nuom a um. Hmangna ding um lo le sawrtlak ni si lo Scheme le Project siem le hawngna kawngah hin ei tha dan naw sienla, mipuiin an sawr \angkai thei ding thil tieng-pang haiah Sawrkar hin hma hung la ta lem sienla nuom a um. Titak ema chun, tuta hma le tulai hnaia Sawrkar thil hawnga um hai hi Sawrkar hmasa lo thaw le hmalaknahai an ni tlangpui a, Sawrkar tha-rin project le scheme lien, thaw thar hi an la nei meu nawh. Hi lei hin mipui sawr \angkai thei ding project le scheme lien tham thaw theina dingah hma hung la nasa nawk zuolhai sienla nuom a um. A hawngtu ni ringawt hi chu a huntawk nawh. Ram \huoitu seng seng hai lai hin, lekhabu ziek thei chu hril lo, kum khat sunga lekhabu pakhat khawm tiem suok pei lo le an enkawl Department-hai annual report tak ngiel khawm tiem suok pei lo hi an um nuol ring a um. Hi lei hin thil\ha le thil thar, ram le mipui sawr \angkai ding hi thawdawk an nei mang naw ding niin an lang. Mi thawsa ni lovin mani thawsa ve ngat, thil thar hawng thei dingin hma an lak nuom a um. A hawngtu ni kha a \ha le a ropui pa tak a ni naw a, thil thar hawngdawk thei ding an thaw hi a ropuiin a hlu lem ding a nih. Ei ram \huoituhai hin a hawngtu chau ni lova thil thar hawng thei ding thawsuokna tiengpangah an hung inel sup sup nuom a um.

Mihriem ro inrel dan hi chi tum tum a um a. Mimal rorelna (dictatorship) a um a. Lal rorelna (monarchy) a um bawk a. Chun sipai rorelna (military rule) a

um nawk a. Hi hai bakah hin khawvel hung danglam peiin, American Revolution le French Revolution leiin mipui rorelna (democracy) a hung suok nawk a. Pastor Oswald J.Smith, People’s Church, Toronto-a um chun Pathien thang loa mihriem rorelna tha tak chu mipui rorelna (democracy) hi a nih a lo tih nghe nghe. Mipui rorelnain kohran tieng khawm nasa takin nghawng a hung nei a. Ei ram sunga kohran po po inawp danhai hi mipui rorelna dan epa siem vawng niin an lang. Mipui rorelnaa a bul\hut pakhat chu inthlang (election) hi a nih. Mipui rorelnaah chun mipuiin an aiawtu ding thlangin kumbi thliekin ro an rel hlak. Mipui rorelnaa inthlangna dan hi kohranah khawm nasa takin ei lak lut tah a. A tha am? Annawleh Bible min chuktirna leh an rem am ti hi ngaituo nawn a tul. Thuthlung Hluia ringtuhai inawp dan ei en chun direct-a Pathien rorelna (theocracy) a lo nih. Pathienin a aia roreltu ding mi a ruot a. Chuonghai chu a tam lem Zawlnei an nih. Chu hai hmang chun Pathienin ro a rel hlak. Entirna dingin Pathienin Mosie Isreal-hai \huoitu ding le an chunga roreltu dingin a ruot a. A \hangpuitu dingin a unaupa Aron a ruot bawka. Israel-hai ta ding chun Mosie thuzawm chu Pathien thuzawm a nih a. Mosie kal chu Pathien kal an nih. Isreal mipuiha’n lal an dit a, Pathien kuomah an hnia pekin an um bawk a. Lalhai hmangin Pathienin Israel mipui chungah ro a rel a. Chu chu a tawi zawngin Thuthlung Hlui huna ringtu ro inrel dan ei hmu chu a nih. Iengtik hun khan am mipui rorelna (democracy) hi kohran ah lak lut a nih a? ti hi hun remchang dangah la hril ei tih. Thuthlung Thar huna kohran hmasahai inawp dan le Upa an ruot danhai chu Tirkothilthawhai bung 6-ah ei hmuh a. Ringtu an hung pung pei a, fak le dawn sem dan thuah harsatna an hung nei \an chun Tirkohai chun Pathien thu hril le fak le dawn sem dar sin thaw bawk chu an indaih seng tah nawh a. Mi pasari thlaraua sip, thlaraua varna nei le ringnaa hrat ruot an nih tah a. Tulai kohran ro inrelnaa inthlang (election) ei hmang hi a \ha tawk am? Hmun tam takah ka hmu le ka hriet ngeia kohran Upa thlangnaah hin sawrkar inthlang anga vote zawng (campaign) hmu ding a tam. Upa inthlangna chauha naw khawm local committee member inthlangnaah chen khawm vote zawng khawm an um ti hriet a nih. Thuneina \hungphaa in\hung hi ei inhawk tawl ngei! Ringtu thlarau mihai sawrkar inthlangnaa vote zawnga fe lem hi chu a mawi nawh. Sawrkar inthlangna pawlitics chi-le-kuong le pahnam thil kohran insawngbawlnaa lak lut lem hi chu a \ha naw chauh ni loin tirdak a um. Kohran thilah hin tisa le thisenin hmun a chang ding a ni naw hrim hrim. Hmar Christian Church, Imphal-ah Sunday School Ekzam answer paper ka en hma’n an hminghai lekhain kan kildetir vawng hlak, an hming ka hmu hmasa chun tisa le thisen rawn rawi ka tih ti kan lau leiin. Lalramah chi a um nawh. Mingo mi dum an um bawk nawh. Upa inthlang dana, a thlangtu mipui hmun thuma \hea hmun hnihaiin an ithlang pa kha a tlinga puong a ni hlak. Chuong a ni chun kohran mipui 100-ah 33 danghai chun an thlang nawh tina a nih. Chuonga ei thlang tlinghai chu Pathien ruot le

hriek nal angin ei ngai hlak. Hmun 3/2 ti hi khawlai zieka ei lak dawk am ning a ti aw? Khawvel inthlangna dan kohrana ei lak lut a, thlang tling lo hai an nuor pha kohrana buoina le inthena a um rawp hlak ti hi a hmutu le hretu vawng ei nih. Consensus-in renga dit tlang dam ruot inla chu duthusam ning a tih. A chunga ei hril ta angin Tirko hmasahai chun, thlang ni lo Upa pasari an ruot (TT.6). Khaw tina, khuo chin le khaw lienhaiah khawm mitin ei inhriet chieng vawng. Entirna -Lala chu a pa, a pu le a pu nawk sawng chen khawm ei hriet. Mi \ha sung le mi depde deuh sungkuo khawm ei inhriet chieng. Chuleiin vote hmu tam tam a tlinga puong el hi a \ha tak a ni thei dim? Kohran \huoitu ding hai chu Upa hlun lo um ta sa le Pastor namdetna changhai ngatin bungheia \awng\aiin ruot hai sien, a gospel lem awm dim de! Ei ching tasa hi thleng harsa ei ti tah hlak a, zawm naw mei nih. Khawvel ro inrelnaah chu mipui rorelna (democracy) hi a \ha pawl tak a nih hrim a. Amiruokchu mipui an inthu hmun rawp ngai nawh. Ti ema chu mipui rorelna hlawtlingna tak chu Switzerland khu niin an hril hlak. Eini India ramah lem hin chu mipui rorelna hi a hlawtling am? ti hi debate-na khawp a tling. Entirna’n state assembly-ah le parliament-ah hai misuol (criminal record) nei iengza’m thlang tling an ni a? ti a hre tu vawng ei nih. Chuleiin kohran ro inrelnaa, mipui rorelna lak lut hi Bible zirtirna le an hme am? Kohran thil le thlarau thilah a tam lem dit dan le ngaidan hi indik ngai naw nih. Chu nekin kohrana chu Pathien buon hnetu le Pathien rawl hretu chu pakhat chauh nisien khawm, chu chu kohran ta dinga damna le hringna ni lem a tih. Mipui ro inrelna (democracy) hi kawlhnam ngeituo ang a nih a, mi tam lem dam hai sien khawm, mi po po damna a nih ngai chuong nawh. Kohrana ding lem chun thil ti um tak a nih. Tirko Paula chun; “A mi’n chuktuhai ni ro, kei khawm Krista inchuktu ka ni ang bawkin“ a lo tih a. Tirko Puala chu ringtuhai ta dingin role model a tling a. A san ieng dang a nih nawh Isu Krista chu a role model a ni tlat leiin. Kohran thilthawna hrim hrimah, committee-na le rawngbawlna kawng hran hranah, “Isu Krista’n hieng ang hin hril a tim, hieng ang hin thawng a tim” ti hi ei inkhina ni hlak sien. Kohran hmasahai khan Juda Iscariot aiawtu ding mi pakhat ruot an \ul a, amiruokchu candidate pahni Barsabas, (Justus) le Matthias an um tlat (TT.1: 23-25). Tirkohai chu nasa tak in an \awng\ai a, an aisan chu Matthias chunga a tla ti ei hmuh. Tirko hmasahai thilthaw dan ei en chun election ni loin selection/appointment an hmang. Hi hi tirko hmasaha’n kohrana \huoitu ding an lo ruot dan ei hmu sun chu a nih. Chuleiin a zawm a zaia kohran rorelnaa democracy lak lut thu a hin fimkhur a tul. Mipui rawl hi Pathien rawl sawn pal inlau a umh Khawvel rorelnaah chu a hrat hrat, a hausa sa, a var var, a thiem thiem \huoitu an nih hlak. Kei inlal lang, ama inlang sien tina ram a nih. Kohran ramah ruok chu, mi’n upa ni a nuom chun thiltha thaw a nuom a, hotu ni loin rawngbawltu ni a nuom lem a nih. Kohran rorelnaah sorkar thaw dan po po hmang thei vawng a ni nawna chin a um, mipui thuneina (democracy) khawm hi hmang fimkhur a \ul. Chuleiin Pastor Oswald J. Smith \awngkam, “democracy is the best form of government without God”hi ngaituo nawn a \ha.

Mathura-a pastor 7 hai bail hnina Dec 19 in ngaituo dingMathura: Mathura, Uttar Pradesh hmuna sakhuo inlettir (conversion) thawa intum leia man le ni 14 zet police custody a intang tah, thuhriltu (pastor) 7 han bail an hnina thu chu December 19, 2017 hin Mathura District Court in ngaituona nei a tih. December 16, 2017 zantienga Mathura Bar Associa-tion President Braj Gopal Sharma in-rawina a lawyers \henkhatin protest an thaw hnunga Court in hi thutlukna hi a siem a nih. Lawyers protest thaw hai lai chun Mathura Bar Association Sec-retary Trilok Chandra Sharma khawm a \hang a, intuma um pastor hai chun-

gthu chu fel taka ngaituo dingin Dis-trict Court chu an ph<t a nih. Pastor 7 hai hi Surir Police Station a thubuoi siem khum an na, an area sunga sakhuo dang hai Kristien-ah laklut an tum thu a khuo mi han sa-wiselna an siem leia man le thubuoi siem khum niin Baij Nath Singh, SHO chun a hril. Sawiselna siemtu han an hril dan chun, hieng pastor 7 hai hin sakhuona le inzawma programme chau huoihawt lovin, Hindu pathien hai an sawisel a, an thilthaw leiin a khuo mipuihai lung a khei hle thu an hril.

Mathura, Hathras, Etmadpur areas haia hnam hnufuol lem hai chu Kris-tien a laklut tumin sakhuona le inza-wmin programme an huoihawt rawp hlak niin Hindutva groups khawmin intumna an siem. Hieng pastor 7 hai hin intuma an umna chu theitawpin an hnawl a, an intumna chu thukhel le innghatna nei lo a nih tiin an hril thung. Chu lai zing chun, SP rural (Mathura) Aditya Shukla chun, “bail chungthu le rorelna chu Court-a innghat a ni tah, police han thudik le thukhel thuah hril thei an nei ta nawh a, court in thutawp siem a tih” tiin a hril.

Rajasthan-ah RESMA doctor 68 thubuoi siem khumJaiPur: Rajasthan state a Rajasthan Essential Services Maintenance Act (RESMA) hnuoia doctor 68 hai chu tiemchin um lova boycott an thaw leiin zanikhan Rajasthan police han thubuoi an siem khum. Doctor protest thaw hi 10,000 neka tam an na, police han man an tum laiin a tam lem an tlanhmang hman a nih. RESMA hnuoia doctors hai hin Rajasthan sawrkar kuomah thil ph<t 33 an nei a, chu le inzawmin No-

vember 6 le 12, 2017 inkar sung khawm khan protest an lo thaw ta bawk. Doc-tors han protest an thaw leiin an sin an chawlsan a, Rajasthan hmun tum tuma hospital haiah doctor an um naw leiin Rajasthan mipui han harsatna nasatak an tuok pha. November 12, 2017 khan doc-tors le Rajasthan sawrkarin inremna an nei leiin an nuorn an chawlsan a, amiruokchu, sawrkarin a thutiem a

sukpuitling naw leia protest chu an thaw nawk niin doctors hai chun an hril. Rajasthan Health Minister Kali Charan Saraf Stand chun, “doctors hai thil ph<t hai sukpuitling tah le sukpuitling dinga hmalak mek a um a, tuta nuorna an nei nawk hi dan phal lo a nih. Chuleiin, doctors hai hi tuta inthawk ngaitha mei mei ni ta nawng an ta, an chungah sawrkarin hremna na tak pe tang a tih” tiin a hril.

NcHAc thawktu han kum 1 hlaw la ta lo; VRS siem tumGuwahati: North Cachar Hills Autonomous Council (NCHAC) a thawktu 2,270 hai chu kum khat liem-tah sung an hlaw sawrkarin a pek nawa hril a nih. Hlaw pek lo thawktu hai hin ‘voluntary retirement’ lak tumin hma an lak mek a, hi le inzawmin Rs. 200 crore anghu sengna ding proposal si-emin Assam sawrkar-ah an peklut. NCHAC hi Dima Hasao district sunga departments po po enkawltu a na, general administration, po-lice, treasury, election le judiciary hai chu November, 2016 a inthawk kum khat sung an hlaw a pek ta naw a nih. Hi le inzawmin NC Hills Au-tonomous Council Employees’ Union (NCHACEU) le activists tum tum han NCHAC chu fakrukna le fund hai in-diklo taka hmangtu in an intum.

Chu lai zing chun, NCHAC chun sawrkarna chel hmasatu han a pawimaw lo thawktu tam tak an lak niin an intum a, tuta council in a tuok mek ngirhmun le inzawmin ‘Volun-tary Retirement Scheme (VRS)’ si-emin state sawrkar-ah a peklut tah a, state sawrkarin a remtina a la nghak hri niin an hril. Tuta NCHAC thawktu kum khat sung hlaw hmu ta lo hi mi 2,270 an um a, thawktu an tam leiin coun-cil in fund a hmu in a thawktu hlaw a pek hne naw nia hril a nih. “Thla tina NCHAC thawktu hai hlaw ding chu Rs. 6.3 crore a na, chu lai zinga council in thla khat sunga revenue a hmu chu Rs. 2 crore chau a nih. Chu khelah, DA 65% kha tuhin 109% a ni nawk ta bawk. Chuleiin, iengti-

nam thaw thei ei ta? Hi thil hi state sawrkarin a \hangpui naw chun khawlai CEM khawmin enkai thei naw nih” tiin NCHAC Chief Execu-tive Member (CEM) Debolal Garlosa chun a hril. NCHAC thawktu hlaw hmu lo hai laia a tam tak chu lower primary teacher an na, guards hai \hangin for-est thawktu han an dawt a nih. Thawk-tu hai chun Congress in sawrkarna a chel laia thawktu hlaw \ha taka a pek thei laiin, BJP in a pek thei naw bik chu mak an ti thu an hril. Thawktu chau ni lovin, NCHAC huom sunga pawl tum tum hai khawm thawktu hai hlaw hmu naw thua hin an inrawl veh a, council \huoitu hai chu thawktu hai buoina chingfel a, an hmatienga an hlaw pesuok dingin ngenna an siem.

Assam in Terminal Mart 3 siem dingGuwahati: Assam sawrkarin a vawi khatna dingin loneituhai thar suok thlai hai zawrna din-gin Terminal Mart 3 siem a tum. Hi thu hi Assam state Agricultural Market-ing Board Chairman, Palit Kumar Bora in AIR Talk Show huna a hril a nih. Terminal Mart chun lo-neituhai harsatna sutkieng pek a ta, Assam state sunga \halai sangtel sin a siem pek bawk ding a nih tiin Board Palit Kumar Bora chun a hril.

Assam state a mar-keting board chun tukum March le May thla inkar sung khan Rs. 4.73 crore a lam suok a, GST thar implement a hung ni khan gate pahni hai khar a ni leiin a lam suok hi a tlawm pha a nih. ‘Soil Health Card’ le ‘organic farming’ thu haiah Assam state sungah aware-ness thaw zing a ni bawk. Assam state a loneituhai ta-dingin ‘Minimum Support Price’ khawm sukpung ning a tih tiin Kumar Bora chun a hril.

SHc, 2017-ah JKP award inhlannew delhi: Jagadguru Kripalu Parishad (JKP) in \hangpui ngai hai \hang-puia damnaw hai a thlawna a enkawl hlak leiin Swasth Hindustan Conclave, 2017 hmangna-ah zanikhan award inhlan a nih. JKP President Dr. Vishakha Tripathi a aiin JKP trustee Ram Puri in award chu a dawngsawng a, ‘Swasth Hindustan Con-clave’ hi Zee Hindustan TV channel in a huoihawt a nih Award inhlann huna hin Union Minister of Health and Family Welfare J.P. Nadda khawm a \hang a, thu a hrilna a chun, JKP in \hangpui ngai hai a thlawna

\hangpuina a pek hai chu ropui a ti thu hrilin, “India hi hrisel takin siem zing ro” tiin infuina thu a hril. A hril peina-ah, JKP hospitals in counseling le surgeries hai a thlawn vawnga a thaw hlak chu social service thawna-ah entawn ding \ha tak an nih tiin a hril. JKP hin India ram hmun tum tumah medi-cal camps a thlawin a huoi-hawt hlak a, chuong huna hai chun health check-ups, eye-care, blood donation drives le nuhmei hai tadin-gin special check-up camps hai a huoihawt hlak tiin JKP trustee Ram Puri chun a hril.

Chhattisgarh-ah Sai-in mi 1 a thatraiPur: Jashpur district, Chhattisgarh-ah zanikhan putar kum 55 mi Prem Sai chu Sai-in a sir hlum. Prem Sai hi rama fe a na, In an lawi malamin thing phur dingin ramhnuoi ril tieng a lut a, chu huna Sai hin a lo sir nia hril a nih. Hi thil hi Kansabel police station huom sung Kudeldab ramhnuoi a tlung a nih. Forest department han zangnadawmna in Prem Sai a sunghai Rs. 25,000 an pek a, a ruong chu post-mortem thaw zoa raw hmang a nih. Chhattisgarh state a Surguja, Korba, Raigarh, Jashpur le Korea districts a hai hin rampui pik tak tak a la uma hril a na, hieng hmuna hai hin Sai, Sakei le ramsa mihriem tadinga sietna intlun thei \i-um tak tak tam tak an la um a nih.

Chile rama mimkei leiin mi 5 an thi, mi 15 an inhmangSantiaGo: Chile rama chun ruo sur nasat leiin khuolzinmi tamna Villa Santa Lucia village-ah Inrinni zingkar khan mimkei nasa tak a tlung a, In tam tak a vurkhum leiin mi 5 in thina an tuok bakah midang 15 an umna chin hriet lovin an inhmang. Chile president Mi- chelle Bachelet chun hi thil tlungna hmunah

emergency a puong. Mimkei lei hin hi lai biela cheng hai chu electric var hmu loin an um pha mek. Sansuokna sin thawtu han sansuokna le sawmdawl-na sin an thaw mek tiin Ms Bachelet chun a hril. Mimkei tlungna hmun hi Santiago khawpuia in-thawk km. 1,100 vela hla a nih.

Page 3: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. N Zawlbûk Fc in Home 4 … Thar/2017/December/HT-18-12...Guest in Pu T.N. Haokip, MLA Saikawt A/C \hang a ta, functional president in Pu Khaipao Haokip,

3MiMtukthla (deceMber) 18, 2017thaw|anni (Monday) national/international & advertiSeMent Hmasawnna Thar

laktawi

Estd. 1984

Pentagon-in UFO Suina Program A Thaw Thu A PuongWashington: Mi tamtakin thudik ni dingin an ringa tamtakin an ring lo, khawvel puotienga inthawka mihriem dang (alien) hung lutna Unidentifying Flying Object (UFO) thu hi, khawvel sawrkarhai lu sukhaitu le a ruka sawrkar thenkhat thil sui chu a la ni zing. US intelligence agency lientak Pentagon khawmin khawvel puotienga mihai UFO hi an um tak tak le tak tak naw fiena dingin Advanced Aerospace Threat Identification Program kum nga sung, 2007 a inthawkaa 2012 chen khan a thaw ti thu a puong. The New York Times-in a phawrlang dan chun, hi thuruk project lientak hi $22 million senga thaw a nih a. Pawisa hmang khawm hi US Defense budget lientak hnuoiah, head pakhat hnuoia thupruk niin a hril. Sawrkar fund khawm hi hun sawt taka inthawka vansang tienga mi hai mi hung kan hlak an

um ti ringtu, Nevada-a Democrat Harry Reid-in a ngen hratna leia pek suok niin a hril. Hienga sceintific research mumal um lo (anga inlang) taxpayer hai pawisa tamtak khawralna thil anga mi ngai project, a hlawsam bawk lei hin dem a hlaw nasa em

em a. Senator Harry ruok chun, “Hi thil ka thaw hin insirna le inzak tina ding iengkhawm ka nei nawh. Tukhawmin an la thaw ngai lo ka thaw a nih el” tiin Twitter ah a ziek. Harry chun, “Thudik tak chu khawlai khin am a nih a um a nih. Funding chu 2012 khan tawp tah

sienkhawm a zaswngna sin tak ruok chu mimal le pawl tam takin thei ang angin an sunzawm zing a nih” tiin a hril. Pentagon thupuongtu Laura Orchoa ruok chun, “Department dang le thil dang, hieng neka pawimaw le tul funding thaw ding uma hriet a nih leiin Department of Defense chun suktawp/thleng tha a ti tah a nih” tiin a hril. Amiruokchu, Pentagon hin hi Project hi Universe zau tak chung khawlai amanih khin annawleh US khawmuolpui khawlai kilkhawra am a nih a la um zing le um zing naw iengkhawm a hril nawh. Pentagon chun, US Department of Defense chun, tium thil, ieng ang khawm nisien, khawlai mihhriem khawm, information a um ang ang chu a lak khawma ei ram muong taka inumtir a thiltum a nih leiin ieng po khawm – thaw tul chu – thaw pei nina a tih, tiin a hirl.

north Korea-in Kim Jong il thi Champha Vawi 6-na an ser

Pyongyang: North Korea chun abikin South leh an indo zo hnunga North Korea tungdingna dinga mi pawimaw em em, North Korea ram tungdingtu taka an ngai tuta President Kim Jong-Un a pa, Kim jong Il a thi champha vawi 6-na December 16 khan ropui takin a lawm. Khawvel mi tamlem ngaidan le tithawng tak Ballistic Missile ruok chu a kap puok nawh. Mithi lusun nia ngui chapal lungril fim taka mipui an um ang hin an um a. North Korea ram ta dinga mi pawimawmaw pahni, tuta an President Kim Jong Un a pu Kim Il Sung

le a pa Kim Jon Il hai lim Darsena siem insang deu umna tieng chu to tawkin an pan a. Pyongyang khawpui laili laia mansu Hill laia a pu le pa lim ah chu parthi le parte hai an sie tawla, sunna hunser an nei. Kim Jong Un a pa Kim Jong Il kha mi hrat tak a la ni lai December 17, 2011 khan a thi a nih. Hi ni hi ursun taka inser hlak a nih a. Fak le dawnhai ngheiin, an nun a harsa takin an insiem a, an sun hlak a nih. Kum danghai nekin tukum an sun hi an ursun naw hlea, thaw dan panngai an zui mei mei a nih. Amriuokchu, fak le dawn insum le insukhlimna

(entertainment) thilhai chu thaw nawng an tih. December 17, 2011 zanril lai khan Kim Jon Il chu a thi a. A unaupain a ai a aw an ring zing laiin a naupa Kim Jong Un-in a hung aw tah lem a nih. A ruong hi Pyongyang khawpui puotieng met Mausoleum in ropui deua sie a nih. Hienga mi ropui thi champha hin North Korea chun sunnain Missile kap suok a ching hlak a. Tuta tum khawm a kap suok an ringa chu a kap suok tah nawh. Liemta April thlai khan Kim Il sung (Kim Jong Un pu) pieng champha vawi 105-na ropui taka lawm a nih tah bawk a. Kha ni zo char khan North Korea chun ICBM pakhat sinpo a inthawkin a kawp suok a nih kha. Ni kum October 10 khawm khan “Party Foundation Day” ah Missile Test tum hni a nei a. Ropuina Ni tiin an buk. Hieng hin Piengna le lawmna ni haia Missile a ensin hlaka, thi le lusun ni hai chu to tawkin a hmang hlak.

UPSC member thar dingin Smita Nagarajnewd elhi: Union Public Service Com-mission (UPSC) member thar dingin zan-ikhan Department of Personnel and Training (DoPT) in senior IAS officer Smita Nagaraj a ruot. Kum 59 mi Nagaraj hin a mawphurna hi December 1, 2017 a inthawk la \an a ta, September 21, 2023 chen kum 6 sung UPSC member ning a tih. Nagaraj hi Director Gen-eral (Acquisition), Defence Ministry sin chel lai mek a nih. Nagaraj hi 1984 batch IAS officer-Tamil Nadu cadre a na, UPSC member thar dinga ruot a ni hin UPSC members 8 an tling ta ding a nih. Tuta UPSC Chairman chu Prof. David R Syiemlieh a na, sawrkarin dan a nei dungzuiin UPSC hin members 10 chen a nei thei a nih. UPSC hin India ram pum huopin

civil services examination stage pathum, preliminary, mains le interview fethlengin Indian Administrative Service (IAS), Indian Foreign Service (IFS), Indian Police Service (IPS) le a dang dang hai kumtin vawikhat a lak hlak a nih.

J&K-ah Army inhmang ruong 1 hmu tah

SrinaGar: Naugam Handwara sector, Kupwara district huom sunga vur intawl leia Army jawan 5 inhmang hai zawngna chu sunzawm zing a na, zan-ikhan Army jawan pakhat Sepoy Koushal Singh a ruong hmu a ni tah. Army inhmang hai zawngna hin ni 5 vel ̂ w a ni tah a, Hand-wara sector le a se vel hai chu uluk taka zawng an nih. Army jawan dang 4 hai khawm chu la zawng sun-zawm zing an nih. Hieng Army jawan hai hi Decem-ber 12, 2017 a Kanzalwan Gurez, Bandipora district hmuna vur tam tak a tlak leia vur chim le intawl leia inhmang an nih.

J&K-ah civil mi kaphlum leiin protest thaw

JaMMu: Kupwara district, North Kashmir-ah zanikhan helpawl han Security Forces hai an lambun a, hun ie-manichen an inkaptuona-ah civil mi pakhat Asif Iqbal in thina a tuok pha. Asif Iqbal hi driver sinthaw a na, a thi-na le inzawm hin Kashmir phairuoma mipui lungsen han protest an thaw a, boruok a sosang pha hle a hril a nih. Asif Iqbal hi silaimu lenglakin a deng fuk leiin a hliem a, hospital an panna lampuia thi a nih. Protest

thawtu hai chu Batpora vil-lage lai an sosang nasa hle a, Security force hai leh nasatakin an innek buoi a nih. Mipui pungkhawm hai hnawt darna dingin Se-curity Forces han tear gas an hmang a, buoina lien lem a suok naw na dingin Kupwara district-ah inter-net khawm that a nih. Thil tlung le inzawmin Kralpora police station-ah thubuoi zieklut niin suichiengna nei ning a tih tiin Defence spokesperson chun a hril.

Microsoft AI in India loneituhai a \hangpui dingnew delhi: Tulaia technologies suok thar Ar-tificial Intelligence (AI), Cloud Machine Learning, Satellite Imagery le Ad-vanced Analytics han In-dia a loneituhai an lohma suok tahr suktamna ding le an sumhnar sukpungna dingin a \hangpui thei niin Microsoft India chun a hril. Telengana, Maharashtra le Madhya Pradesh a loneitu \henkhat lai hi technology thar hi ensin a ni tah a, lo-neituhai chu an thil ch$ng hai ieng ang ngirhmuna um am an na ti Artificial Intel-ligence (AI) hin a hril a nih. Microsoft India in a hril dan chun, AI hin loneitu hai chu ‘automated voice calls’ hmangin an thlai le bu hai chu boruok inlumlet dan izirin a \hat ding le \hat naw ding, a hrikin ieng ang

chie in am an faksiet ding ti hai a hril pei ding niin a hril. Minimum Support Price (MSP) hmangin Karnataka a loneituhai chu thla thum hma in an lo in a tharsuok ding le an sum lam zat ding an lo hriet lawk thei nia hril a nih. Hi thila ding hin thlai chi thlak le s$k hunbi hai an pawimaw hlea hril a

nih. “Loneitu han an lohma suok suk\hat an nuom chun thlai chi thlak hun hi a pawimaw hle. An thaw suol a ni chun, tam tak ch^n an ta, thlai chi \ha khawm an nei naw ding a nih. Hnuoi \hatna hmang hun le a huntawk hriet khawm a pawimaw hle” tiin Suhas P. Wani, Director, Asia Region, International Crop

Research Institute for the Semi-Arid Tropics (ICRI-SAT) in Microsoft blog-a a postna-ah a hril. ICRISAT chun Asia le sub-Saharan Africa rambung haiah tulai hin ‘agricultural research’ a thaw mek a, ICRISAT le \hangruolin Microsoft khawmin ‘Microsoft Cor-tana Intelligence Suite’ hmanga induong ‘AI-Sow-ing App’ loneituhai \hang-puina dingin a siem zing bawk. Hi Apps hin loneitu-hai chu thlai chi thlak hun indik tak hril a ta, loneitu-hai chun an sengso khawm suktam pha lovin an lohma suok a suktam pek ding niin Microsoft India chun a hril. Hi thil thawna ding hin lo-neitu han feature phone text message dawng theina an nei dinga ti a ni bawk.

Meghalaya mi Noida-ah mani inthat

ShillonG: Meghala-ya mi le Noida Sector 63 hmuna call centre a sinthaw Sandeep Taman (28) chu Bishanpura, Noida hmuna a In hluo-ah a thisaa hmu a nih. Sandeep Taman a ruong hi an In neitu han in hluo man lak dinga a room an va fe huna an hmu a nih. Suicide note a maksan nawh a, Taman hi ni hni ni thum liemtah vela inthat ni ta dinga ring a na, a thina chungthu hi suichiengna nei ning a tih tiin Dhar-mendra Sharma, SSI chun a hril.

SL ngamantu 1 sansuok; 1 an hmang

raMeShwaraM: Sri Lanka ngamantu India ram sunga hung lut le thaw ngaina hrie lova tuipuia chavai taka um chu zan-ikhan Tamil Nadu ngaman-tu han an sansuok. Nga-mantu sansuoka um chu Mannar district, Sri Lanka a um Maria Dasan a na, a sansuoktu han Tamil Nadu Marine Coastal Group Po-lice kutah an inhlan. Maria Dasan a ruolpa Andan ama ang bawka tuipuia inhmang ve khawm a umna chin hri-et lovin a lan hmang nia hril a ni bawk.

J&K-ah \halai 4,956 constable

a lak tharJaMMu: Jammu and Kashmir State a police re-cruitment result chu zan-ikhan suksuok a na, \halai 4,956 hai chu constable dinga lak thar an nih. Hieng constable thar hai hin J&K police hnuoia wing hran hranah sin thawng an tih. Police recruitment chu iengkhawm thupruk um lo le inpaw taka thaw a na, \halai ruol tam takin sawrkar laka helna an siem mek laiin, hieng ang zat \halai police-a \hang thar an um hi lawm a um a ti thu Director General of Police SP Vaid chun a hril. Constable dinga lak thar mi 4,956 hai chu a lawmpui thu le an sin hlawtling taka thaw dinga a ditsakna thu SP Vaid chun a hril bawk.

CPI (M) \huoitu Kobad Ghandy manbokaro: CPI (M) \huoitu Kobad Ghandy chu Maoist hai tharum insuona thubuoi chingfel lo pahni le inzaw-min zanikhan Hyderabad-ah Bokaro police han an man. Kobad Ghandy case hai chu 2000 kum a mi an ni tah a, pakhat chu Bokaro Ther-mal Power station (BTPS) Police station a zieklut niin,

pakhat dang chu Nawadih police station a zieklut a nih. 2000 kuma BTPS police station huom sunga Central Industrial Security Force (CISF) hai an lambunna a CRPF jawan 6 zet an thina a mawphurtua intum chu Kobad Ghandy hi a na, an lambun hma hin ama rawi-in meeting an neia intum a

nih. Case pakhat lem chu 2006-07 sunga Nawadih police station huom sunga mi 15 zet an thina bomb sukpuokna lei a nih. Hieng case pahni hai leia Kobad Ghandy hi man a na, zinga hin court hmaa inlangtir ning a tih tiin Superinten-dent of Police, Karthik S chun a hril.

CPI (M) in BJP \hangpuitu in Congress an tumhyderabad: Kerala hmuna Left party kal za-wnga campaign an thaw leiin Congress hai chu BJP-RSS thlawptu le \hangpuitu in CPI (M) in intumna an siem. Kerala-ah BJP le RSS \hangruol han Congress leh campaign ngawr taka thaw in buoina an chawk suok a, hi le inzawm hin Congress President Rahul Gandhi in Kerala hmuna Congress hai ngirna indiktak hrilfiena siem raw seh tiin CPI (M) politburo member Brinda Karat chun a hril. Congress President Ra-

hul Gandhi chun hi hma khan Kerala hmuna coali-tion sawrkar Left Demo-cratic Front (LDF) inrawitu CPI (M) chu BJP le an inkh-ingna suktawp dingin a fiel a, Kerala chu ram zalen in-nitir dingin a hril a nih. Hi thu hi Kerala a CPI (M) \huoitu han an hrietthiem nawh a, Kerala a sawrkarna cheltu Left Party chu cen-trala sawrkarna cheltu BJP leh iengtiklai khawma inkh-ing hlak an ni thu an hril. Karat chun Kerala-a BJP-RSS hai hmalakna a hrietthiem naw thu uor ta-

kin a hril a, “southern Ker-ala tieng Left Party workers tam tak an that tah a nih” tiin a hril. “ieng leiin am? Asanchu, BJP Kerala hmu-na an rorelna suklien an nuom leiin anni daltu takin an mi hmu a nih. Congress hi khaw ti’m a ngir a? CPI (M) khingtu BJP-RSS cam-paign an thlawp a nih, iem a na an thiltum tak hi? tiin Karat chun zawna a siem a, “Mr. Gandhi hin an party \huoitu hai hmalakna hi ngun takin enfel sienla, suk-tawp dan ngaituo raw seh” tiin a hril bawk. IMA in National Medical commission draft bill a dodal

new delhi: Medical Council of India (MCI) suk-tawp a, a thlaktu ding pawl thar siemna ding National Medical Commission Bill chu Indian Medical Asso-ciation (IMA) in theitawpa a dodal thu a puong. IMA chun MCI suktawp a ni chun ‘medical profession’ chu zengin (cripple) a siem ding a nih tiin a hril. National Medical Com-

mission (NMC) draft bill dungzui chun, undergradu-ates le postgraduates in-chukna enkawltu ding au-tonomous boards pali um tang a ta, NMC hnuoia hin medical institutions hai reg-istration, assessment le ac-creditation hai khawm a um vawng ta ding a nih. Hi le inzawm hin IMA President Dr. KK Agarwal chun Prime Minister Nar-

endra Modi ngenna a siem a, NMC draft bill chu en-nawn a, mi tam lemin an dit le thlawp chu ieng am a na ti ngaiven dingin fielna a siem. NMC draft bill hin MCI dan abikin IMC Act a Section 15 na a sukbo tawp a nih. India a doctor han an medical council ding thlang theina rights an nei a suktawp a, MCI hi India a medical profession hai represent-tu a nih. India a registered medical practitio-ner tawphawt election-ah an ngir thei a, qualified doctor taphawtin an vote thei bawk a nih. Democratic institu-tion suktawp a, sawrkarin an \huoitu a tam lem a nom-inate na hi sawrkar hmal-akna thlakhnuoina a nih tiin Dr. KK Agarwal chun a hril.

CBI in HP po-lice officials 3

thubuoi a siem khum

new delhi: Drugs a sumdawngtu anga intumna case an siem fawm leiin Himachal Pradesh police officials 3 le drugs zawrtu pakaht chu CBI in thubuoi a siem khum. CBI in FIR a zieklut khum hai chu drugs a sumdawngtu Manjeet, Sub-inspector Jai Lal, As-sistant Sub-Inspector Ram Lal, Constable Pradeep Kumar le Jagsir Singh hai an na, anni hi Himachal Praesh High Court in thu-pek a siem dungzuia CBI in an chunga action a lak a nih. Himachal Pradesh High Court in thusuok a siem dan chun, Haryana hmuna drugs a sumdawngtu mana um hai lai ditsak bik an nei leiin police han mi \henkhat chungah case an siem fawm a, hi le inzawmin

FielnaHung tlung ding tarik ni 19 Dec.2017, 11:30am khin, tv.Malsawmthang S/o Mr.Rohmingthang (L) Lam-phel Imphal le nk. Florence lalrammawi D/o Mr. Khawpuithar of Senvon hai chu Kohran dan thieng-hlim in Lamphel ICI Biek ina an in nei ding ani a. Hi le in zawm hin tarik ni 18/12/2017 12:00Noon (vawisun) hin kan naunu Florence Lalrammawi chu a pate Lal-vullien In, Rengkai Zoteveng-ah inthlana programe hmang kan tuma, hi programme-a hung \hang dingin mi tuelkhawm ngai na takin kan fiel cheu.

Fieltuhai 1. Lalvullien 2. Khawpuithar, 3. Ramlienthang, 4. Lalhuolsang.

South Africa ANc in party leader thar an thlang ding

caPe town: South Africa-a sawrkarna siemtu African National Congress (ANC) chun President Jacob Zuma thlakthlengtu ding leader thar thlang dingin an insingsa mek. ANC \huoitu le Zuma thlakthlengtu hung ni dinga ring hai chu deputy Presi-dent Cyril Ramapohosa le cabinet minister hlui Nkosazazana Dlamini-Zuma (Presi-dent Zuma nuhmei hlui) hai an nih. Zuma thlakthlengtu ding thlangna ding chungth-ua hin party sungah inkhik inkhalna a nasa hle leiin kum 2019 election hma hin ANC party hi an in\he el dim ti khawm ringhla um tak a nih tiin ei thu dawngna chun a hril a. Hi chungthua hin Zuma khawmin party

chu ngirhmun derthawng taka um a ni thu party member hai kuomah a hril nghe nghe ta a nih. South Africa hi Nelson Maldela inrawi-na hnuoia kum 1994 a inthawka kha De-mocracy rorelna hung um \an le, chu taka inthawk ANC hin South Africa ram rorelna hi an lo chel ta a nih. Zuma (75) hin kum 2009 a inthawka rorelna a lo chel \an ta a ni a, ram in\huoi danah President chun term hni bak (kum 10) sung chel thei lo ding ti a ni leiin kum 2019 national election nei hma chen President sin hi a la chel ding a nih. Tuhin corruption le thil indiklo dang dang thawa intum mek a ni a, hi le inzawm hin parlia-ment-ah no confidence motion putlut le vote lak a lo nita a, sienkhawm no confi-dence motion a fethleng a nih. Mr Zuma hin a nuhmei hlui le veteran politician Ms Dlamini-Zuma chu kum 20 vel liemtaa lo in\he ta ni hai sienkhawm party leader thlangna dinga hin a thlawp a nih. Ms Dlamini le hin nau khawm 4 zet an nei a nih.

Pakistan Biekin-ah mi 7 kaphlum, 20 hliemkarachi: Pakistan khawpui Quet-ta hmuna Catholic Biekin-ah zan-ikhan helpawl tu pawl am ti hriet lo ralthuom leh an lut a, silai an hmet puokna-ah mi 7 kaphlum niin midang 20 neka tamin hliemna an tuok pha. Helpawl han Biekin an bei hin an inkhawm mek lai a na, silai kaptu hai chun \awng\aia in\hung khawm hai chu an tum tak niin Pakistani news ‘Express Tribune’ report chun a suk-lang. BBC news report in a tarlang dan chun, silai kappuoktu hai hi mi pahni niin a hril a, Biekin a hin Krismas ur-lawk inkhawm mi zakhat neka tam an um niin a hril bawk. Security Forces

han silai kaptu hai hi an nangchil hman a, an inkaptuona-ah Biekin lut-na kawtkhar laia kaphlum an nih. Biekin beitu hai hi an lan puong nawh a, Pakistan rama Kristien tlaw-mte um hai chu Muslim han hi hma khawmin bei an lo tum rawp ta hlak nia hril a nih. Mithi hai lai chun nuh-mei pahni an \hang a, hliemna tuok hai lai nuhmei panga le naupang pak-hat an thang sa niin hliem hai enkawl-na hospital officials hai chun an hril. Silai kaptu hai hin bomb khawm vawi tam tak an sukpuok a, silai kap a chawl hnungin police team han lam-pui dangin buoina dang suok nawk ta lo dingin venghimna an nei.

Kum 2 liemta sung Naga helpawl 1,000 chuong man new delhi: June 2, 2015-a NSCN-K helpawl han Manipur –a Army con-voy lambuna sipai 18 zet an kaphlum zo kum 2 liemta sung khan Manipur le Na-galand haiah Naga helpawl 1,000 chuong security forc-

es han an man ta niin home ministry official thusuok chun a hril. Naga helpawl mana um hai lai hin NSCN (K) cadres 531 le overground workers 542 an \hang niin ministry thusuok chun a

hril. Chun, kum 2 liemta sung khan Security Forces han NSCN-K helpawl 34 an kaphlum bakah ralthuom chi tum tum 571 zet an man niin official thusuok chun a hril bawk.

Page 4: Et. Reg. N. NI ostal eg. N. N Zawlbûk Fc in Home 4 … Thar/2017/December/HT-18-12...Guest in Pu T.N. Haokip, MLA Saikawt A/C \hang a ta, functional president in Pu Khaipao Haokip,

Hmasawnna Thar4 EntErtainmEnt / SportS

hi Thing In (Tree House) hi acre 2 tawpa lien, feet 60 zeta sei huon, Apple kung le Orchad, Theihmi kung, thlai chingna Garden pahni le Plum trees hai umna huon hmun, £6.15 million man zet an inropui sungah an bawl ding niin a hril. An architect Michael Ergatoudis fethlengin Beck-ham hai nupa hin Municipal Council ah ngaidi in deihlim ding, an sang dan meter 4.275 le a lien dan 4.5m x 4.5m (length and breadth) bawlna ding phalna an hni a nih. In hin a rengin hnuoi/hmun square meters 15.6 a hluo ding a nih. A bawlna

hmangruo chu thing le ngai-di ning a tih. An Tree House bawl ding hin thingkung danghai in\hangna ding le seilienna ding iengkhawm a chawk-buoi naw ding niin an hril a. Beckham hai in sungkuoa chengna ding In hi an ngai pawimaw em em a, tuta maktaduoi 6.15 man an inchawk khawm hi nasa-takin sungkuo inhawi taka umna dingin an cheimawi tha a nih. Environment dan hai bawsie lo dingin an fim-khur hle bawk. David Beckham hai hin tuta maktaduoi 6.15 man Inropui baka hin West Lo-

non ah khawm £31 million man In \ha deu an nei bawk. Tamtak hril dan chun Da-vid Beckham hai sung chu khawpui nekin khaw puo-tieng deu tlangrama insawn an tum niin an hril. David le Victoria an innei hlim 1991 khan Hert-fordshire ah In roui deu an inchawka, tamtakin ‘Beck-ingham Palace’ tiin an ko nghe nghe a, amiruokchu 2014 khan an zawr nawk. David Beckham hi tlangram ngaina mi, ram suok le nga man, vate kap, sa pel, mo-tor bike tlan ti velhai hi a nuomzawng an nih. London-a an In ruok chu an nauhai sikul college kaina leiin iengti kawng khawmin zawr an tum nawh.

MiMtukthla (deceMber) 18, 2017thaw|anni (Monday)

sun ZAWMnA.......

Indian Super Leaguedecember 17 , 2017 result

Chennaiyin FC 2-1 Bengaluru FC Mumbai City 0-1 ATK

Real Madrid in Gremio hnein Club World Cup Title an lak

abu dhabi: Inrinni zan khan European cham-pion Real Madrid le South American champions Gre-mio han Club World Cup final an inkhel a, Real

Madrid chun Gremio 1-0 a hnein Club World Cup title an lak. Tuta \um hi Real Madrid in kum 4 liem-ta sunga Club World Cup an lak vawithumna a nitah.

Real Madrid le Gre-mio hi an inhnetawk vieu a, sienkhawm Ronaldo in minutes 53- naa free kick hmua goal a thun chu an thunglet zo tanaw lei-in Real Madrid hin Club World Cup title chu an lak nawk ta a nih. Real Madrid le Gremio han final an khel hma hin Mexican club Pachuca le Al Jazira han Third place an inchu a, Pachuca chun Al Jazira chu 4-1 a hnebanin Club World Cup-ah pathum-na an lak bawk a nih.

Serie A :

Inter Milan in Udinese hne lo, Napoli a chunghnung taka an um tahMilan: Temporary-a Serie A table chunghnung taka um mek Inter Milan chun season fe mekah an hratnaw vawikhatna dingin an home-ah Udinese an hne zonaw leiin unbeaten re-cord an lo nei chu an chân. Undinese hin Inter Milan hi 3-1 zetin an hneban a nih. Inter Milan hi points 40 hmua a chunghnung taka um mek an ni a, sienkhawm Inrinni zana anni lekhel thei ngirhmuna um zing point khat chau an kara tla Na-poli in Torino 3-1 a an hung hne leiin tuhin Na-poli chun points 42 hmutain Serie A table-ah a chungh-nung takin an hung \hang ta

a nih. A mikhuoltu Inter Mi-lan hin a khel zawnga chu hne tho hai sienkhawm goal an thun theinaw leiin an home ngeiah Udinese in a sukmuolpho ta a nih. Match dangah zanikhan Roma chun Cagliari 1-0 in

an hne bawk. Serie A table a hin Ju-ventus chun poins 38 le Roma in points 30 tho hmuin pathumna le palina an ni mek a, Lazio chun points 32 hmuin a pangana an ni mek.

azarenka in australian open wildcard

World number one hlui le champion vawihni lo nit ah Victoria Azarenka chu Wildcard pek niin kum 2018 a Australian Open um dinga khin khel a tih. Kum 28-a upa Azarenka hi nau inchu buoina (dis-pute) leiin tukum kum bul khan US Open le Belarus’ Fed Cup final haia inthawk a lo inhnukdawk ta a, an lang-na nuhnung tak Wimbledon fourth round-ah Simona Halep in straight set in a lo hneban a nih. World num-ber 1 lo ni hlak sienkhawm Wimbledon a khel tawpna nuhnung taka inthawk tuhin rank 201 na a nih.

Azarenka hin kum 2012 le 2013 hai khan Australian Open title a lo lak a, a nau-pa thla 11 chaua upa Leo kawltu ding inchubuoina leiin California-a judge chun California puotieng suok a khap pek leia tennis khel thei loa um a nih. Australian Open hi Janu-ary 15, 2018 a inthawka \an ding a ni a, hi le inzawm hin Azarenka chun Auckland hmuna WTA event \hang thei dingin wildcard a dawng ta a nih. Australian Open title vawihni lo la ta a ni leiin tuta khel thei dinga a um lei hin a phur hle thu Azarenka chun a hril.

Saunders in David Lemieux hnein a middleweight title a humQuebec: Briton boxer Billy Joe Saunders chun zani hmasa zana Place Bell, Quebec hmunah a WBO middleweight title defend dinga Canada box-er David Lemieux le an inhnek hunah unanimous decision a hratna changin a WBO middleweight title a la hum nawk. Kum 28-a upa Saunders hin tuta \um hi WBO middle-weight belt vawihni a hum zo na a nitah. Kum 2015 khan Ireland boxer Andy Lee lakah a lo hum ta bawk. Lemieux a hneban zo hin Saunders chun Go-lovkin chu inhnekpui din-

gin a cho. Tuchenah Saun-ders hin boxing vawi 26 a khelna haiah hratna a la chang vawng a, tuhin Go-lovkin inhmasawn pui a nuom thu a puong ta a nih. Hieng laizing hin Ka-zakh mi Golovkin (35) le

Mexican boxer Canelo Al-varez hai chu May 5, 2018 a inhnek\hat (rematch) din-ga inbiek mek a nih. Golovkin hin kum 2015 khan Lemieux hi round 8 naa a lo hneban ve ta a nih.

Premier League:

City in Tottenham 4-1 in a hne nawk; Ozil goal thun in Arsenal top 4 ngirhmunah a hlangkai; Chelsea in Southampton 1-0 in an hne

Premier league khel mekah Inrinni zan khan Etihad Stadium-ah unstoppable Manchester City chun Tot-tenham 4-1 zeta hnebanin match vawi 16 an khelna haiah hratna an la chang vawng leiin league table-ah an la chunghnung lawr lak. Ni 6 liemta sung khan Pep Guardiola side City chun United an lo hne-bakah Swansea City 4-0 in an lo hneban ta a, match an khel zatin Pep Guardiola

ta ding chun league title a hnai pei a nih. Hieng laizing hin In-rinni zan khan Mesut goal thun leiin Arsenal chun an home-ah Newcastle Unit-ed 1-0 a hnein Arsenal

chu games 18 an khelnaah points 33 hmuin Premier League top 4 ngirhmunah a hlangkai ta a, a pangana ni mek Burnley nekin points 1 in an insang lem a, defending champion le

pathumna ni mek Chelsea le an karah point 5 a um mek a nih. Arsenal in an hneban hnung hin New-castle chu relegation scrap ah intawllut tah. Chun, defending cham-

pion le premier league table-a pathumna ni mek Chelsea chun Marcos Alonso free kick hmangin Southampton chu 1-0 in an hne hram a, points 38 hmutain league table-a an ngirhmun a suknghet pek. Result dang haiah Crys-tal Palace in Leicester 3-0 in an hne a, Hudersfield in Watford 4-1 in an hne a, Brighton in Burneley FC 0-0 in an indraw pui a, West Ham in Stoke City 3-0 in an hne bawk.

Mel B-in $7 Million Mamaw Leiin Spice Girls Indinthar NuomloS anGeleS: Milar le hausa khawm an che fuk naw tah laklawa pawisa, inlarna le hausakna chu an lungngaina sukzuoltua dam an chang lem hlak. Inhawi chen hmasa chun rinumnain a zui hlak. Mel B khawm Spice Girls band an indina inthawk le a mimal America Got Talent judge ninaa a sum hlaw suokhai le a dang danghai a chen hnungin a pasal le inmakna thubuoi ah $7 million chawi a \ul leiin a beidawng hle. Hollywood-a nupa inmakna inlar pawl tak Mel B le a psal Stephan Belafonte chu, Mel B-in a mi sukrimsie thei taluo tiin inmak a rawt a. Kum tamtak court thubuoi ngaituo le rel hnungin an inmakna ding relfelin Mel B chun a pasal kuomah $7 million pek dinga rel a nih a. Mel B hlak chu a pawisa Million 25 vel a nei laia Stephan le innei kha, an chen nasa si leiin a nei tah naw a ni deu tak a, harsa a tih hle. Pawisa hieng zat zet pek ding a nei daih tah naw leiin pawisa hlawna dingin an band hlui Spice Girls chu indin nawk dingin a rawt a. Victoria Beckham a nuom naw khawma a nuomhai poin Spice Girls inding ngei ngei a rawtpui hiel a nih. Court chun Mel B pasal producer Stephan chu lawyer fee £175,000, thl atina a pasal support-na ding fee thla khata £11,300 pei, kum 3 sung a pek ding tihai an nih. Mel hin an pahnia Joint Business Venture an thawna le Los Angeles-a restaurent Srafina le an Inropui (mansion) a zawrnahai a

khawm vawng a nih leiin pawisa fai iemani zat Stephan a pek dinga rel a ni bawk. Hi baka hin Mel B le Stephan han an umpui German nau dawntu Lorraine Gilles (27) khawm Mel B-in an pa Stephan le nau sukthlaka an tum leia hek letin, ‘sukhmingsiet man’ $25 million a phut lakah $2 million pek dinga rel a ni bawk. Mel B bussiness partner hlui pakhat chun, “Mel B hin Spice Girls an indin laia a hlawsuok (share) $40 million chu Stephan le an innei sung le court thubuoi an neina peia sengso haiah a hmang zo deu thaw tah a. Kuta kawl pawisa hril ding a nei meu ta nawh. Hi lei hin a bula inthawka \an \hat nawk a nuom a nih” tiin a hril. “A ta dinga pawimawtak tah chu Victoria Beckham thang am thang naw am, Spice Girls indinthar a. Kum 2019 Silver Jubilee an hmang

chen bek hlasaka an intuoi thar nawk a nuom tak a nih” tiin a hril. Mel B hin hlasak le music, gigs le movie documentary hai hei bei nawk rak sien, hlawtlingna thar a hmu pei a ring/beisei tlat a. Hi lei hin a hausakna le lalram tlusie tah hnung tungding nawkna dingin US-a show business tieng thiem filawr tamtakin agent-a an hmang Ari Emmmanuel a ruoi hlawl a nih. Mel B nu Andrea Brown chun iengleia a naunu hin a pasal le inmakna dinga hieng zat zat pawia a chawi ding am a hrietthiem naw thu a hril ve. Twitter ah, “In khat nu, nau 3 nei tain a chengna in chana a enkawl man ding chawi nawk si dan umna Los Angeles hi ka hrietthiem nawh” tiin a post. Mel B le Stephan hin nau pakhat madison (6) mi an nei bawka. Weekends kar thlakin a pa kawlah um/fe thei hlak a ta, um tak chu a nu kuomah um a tih. Mel B hin Madison \huoia US suoksan a nuom a ni chun, Stephan a ukilhai a rawn hlak a \ul ta ding a nih. Mel B hin a pasal hmasak Jimmy Gulzar leh an nau Phoenix (18) le a pasal pahnina Eddie Murphy le an nau Angel (10) khawm a umpui. Tuta LA-a an umna In, insawng khat, 6000 sq ft, bedroom pali, bathroom 5, Sunset Strip laia mi khu Pound 7 million velin zawr thei an ta, Pound 3.5 million vel a la hlawk phak ding a nih. Amiruokchu, payment a thaw ding po a pek zo chun chang ding meu nei ta naw nih.

David le Victoria Beckham Han Nauhai Umna Ding Thing Inlondon: Mani nauhai ngaituona lei hin nu le pa chun an lawmna ding a ni phawt chun ieng po khawm thaw ei huomin ei buoipui el hlak ti hi an sukchieng hle a. Ei hun po po le ngaituona po po khawm mani nauhai ta dinga pek ei rin nawh ti po David le Victoria Beckham hai chun an thaw a nih. Football pethiema inlar

le hlasakthiema inlar in-nei kawpa sungkuo mawi tak siema inlar ta em em David Beckham le Victoria hai nupa chun an inropui maktaduoi 6.15 man zet Cotswolds campus sungah an nauhai inhnelna ding le umna ding ‘Tree house” (thingkung chunga in) bawl pek an tum. The Sun hril dan chun,

Kaia Gerber Le Patsy Palmer Naupa Fenton Merkell Hai An Inzuil o S a n G e l e S : Entertainment le model khawvela chu ip tak tak hi a um thei nawh. Chanchin hin hlutna chi hran hran a nei leiin ‘information’ siem thiem thiem a dingchang le mi hriet hlaw le hlawtling dam an ni hlak. Milar an ni phat chu an chanchin po po mi tin hriet nuom a ni ta hlak, naupang te te la nih hi sienkhawm. C h u o n g a n g p e i i n supermodel Cindy Crawford le a pasal Rande Gerber hai naunu naupang lem Kaia Gerber (16) chun, tulai hin ni dang laia EastEnders film changtu hlui Patsy Palmer naupa kum 17-a upa Fenton Merkell an ngaizawngpui niin E! News chun a ziek. Kaia Gerber le Fenton hai hi tleirawl ve ve chau an la nih a. An nu le pahai a inthawka naupang laia inthawka lo inhrie tah an nih a. Tuhin an hung tleirawl nunghak ve tah leiin an inkawp dan chu a dang met tah niin a hril. “An la naupanga chu hieng tieng

nunah chu puitlingna tak an nei tah” tiin source chun a hril. Fenton nu, a nunghak laia hmel \ha takel tukhawm hin la sie naw deu Patsy Palmer hin EastEnder vawi hnina dingin 2014 khan a suoksan a. Tuhin Malibu, California ah a pasal Richard Merkell le an nauhai pali leh an khawsa a nih. Kaia le Fenton hi an nu le pahai a inthawka inruol\haa inpawl hlak an nih a. An hung puitling deu tah hnung hin hmangaina an hung intem ve ta niin E! News chun a hril

bawk. “Ni dang chu ruol \ha an nih hlaka, tuhin chu ruol\ha naran chu an ni ta nawh” tiin The Sun chun a ziek bawk. Sinthawna tieng chu Fenton hin tulai hnai khan model agency pakhat leh contract an ziek a, a unu Emilia (16) khawm a thang. Kaia khawm tu kum New York Fashion Week ah catwalk a thaw tan a. Kum tawp hmain fashion show ropuitak tak pali zetah an pholar hman a, khawvel a fang kuol zak zak thei tah a nih.

Mevani hi kha hmaa Dalit hnamhaiin an hnam ta dinga ram an ngenna le inza-wma mipui helna “Azadi Kooch” tia khan hnesaw takin mipuihai a \huoi leiin kha taka inthawk khan an lar \an a nih. A tak takah chu Gujarat mipui abikin losinthawtu le farmer hai chun Modi pawi-sa note that le GST hai leiin an lung a awi naw em em a. An thlaihai man tlawm tak taka zawr a \ul laiin Purun, Alu etc inchaw-kna man a kaisang em em leiin BJP sawrkar an theida a nih. Economic tienga BJP sawrkar hmalak-na thlirin mipuiin an dit ta naw ding ti laia

Exit poll han BJP hratna an hung tarlang el hin abikin hnam hnuoihnung Dalit le a dang danghai theida a kai a nih. BJP hin 1995 a inthawk khan Gujarat ah election a la hlawsam ngai naw a. Tuta \um hin a hrat nawk chun Term rukna ding a ni tah. December 18 hin vote thla hai tiem le result puong a ni ta ding a ni a. Selkaltu lientak Congress party, \hang thar naupang deu deu mi pathumin an thlawp hin hnena a chang phak dim ti le, President thar la naupang deu neiin sawrkar thar a siem thei ding am ti chu hunin hung hril tang a tih.

BJP policy-in Mei a siem a ni? Meia sawrkar siem chu congress a nih

thilpek an dawngna thu ah lawmthu an hril tawl. Hieng home hai hi Sawrkar amani NGO besan neilo, mi \hahnemngai haiin Pathien ringsan le rawngbawlnaa ngaia an indin le enkawl dam an ni tawl a, fahra (Orphan) le Aids natna invawi le naupanghai (People living with Aids) hai enkawlna dam an nih. Zawlbûk FC hi 2016 a kha indin (Es-tablished) niin Orphan Home le Old Age Home hai kanin 2016 khawm khan Christ-mas thilpek an lo inhlan ta hlak a nih. Tu-kum 2017 khawm hin an thupui ‘Jehova Jire, Lalpa’n ngaituong a tih’ ti \hangsanin hiengang tienga a inhnikna nei hai le \hangruolin an thaw zawm nawk a nih. Tuhin Zawlbûk FC hi CDSA hnuoiah 2nd Division a khel lai le NYK Affiliated

Club niin Rengkai khuo besan club pakhat an nih. Anni hin Environment humhalin, sawrkar ni pawimaw inserin Van Mahot-sav (Thingphun hnatlang), Cleanliness Day (Gandhi Jayanti), Quami Ekta Week (Na-tional Integretion Week) hai inserin, Legal Services hai leh \hangruolin Legal Aware-ness dam an huoihawt bakah SSC Exam pe nuom hai ta ding khawmin Coaching Class an buotsai ta hlak bakah Blood Donation hai dam khawm an lo thaw/huoihawt ta hlak a nih. Football inkhel chau niloin ram le hnam, khawtlang le mipui ta dinga sin \ha thaw chu an thiltum tak a nih. Tukum le tulai hnai el khawm khan International Human Rights Day an inser a nih. Hieng hai lo khawm ac-tivities neu neu an nei bawk.

Zawlbûk Fc in Home 4 hai Krismas thilpek an inhlan

chu kawnga chun a sukfelna dinga thutawp neisa a um ding a nih tiin a hril. A hril peina-ah, kum 20-30 liemtah a Manipur le tulai Manipur chu danglam-na tam tak a um tah niin a hril. Tulai hin Manipur-ah neka upa inzana le mani ngirhmun hrietna an tlasam tah niin Pu Jayentakumar chun a hril. |halai han an khawsak an inthlada leiin Manipur-

ah buoina tum tum a suok pha a nih. Sawrkar khawmin theitawp a suo zing a, nuhmei le naupang laka suolna sukbo dingin \hang la tlang ei tiu tiin Pu Jayen-takumar chun a hril. International Fortnight Day closing ceremony a hin Art & Culture Minister Pu L. Jayentakumar in ‘Tales Of Tribu-lation’ ti lekhabu tlangzarna a nei bawk.

International Fortnight Day hmang zo

Sushil Kumar in Gold Medal

new delhi: Double Olympic Medalist Sushil Kumar Shinde chun Pa-thienni khan South Af-rica khawpui Johannesburg hmuna Commonwealth Wrestling Championship ah Gold Medal a lak.

Mr Sushil Kumar hi kum 3 chuong zet wres-tling khel a chawlsan nawk hnunga tuta hung khel \an nawk a ni a, 74kg free-style category-ah New Zealand mi Akash Khul-lar hnebana Gold Medal hi a lak a nih. Kum 2014-a Glasgow Commonwealth Games huna Gold medal a lak hnunga tuta \um hi in-ternational wrestling-a gold medal a lak nawkna hmasa tak a nih.

PV Sindhu in Silver medal a lak

dubai: BWF World Su-perseries final zanita Dubai hmuna inkhel hunah Indian tennis player PV Sindhu chun an khingpui World No. 2 ni mek Akane Ya-maguchi of Japan chu a hne zonaw leiin pahnina neiin Silver Medal a lak. Sindhu hin Yamaguchi hi 21-15, 12-21, 19-21 in a hnezonaw a nih.