Ergotherapierichtlijn CVA...Wonen en zorgen • Client centered self care intervention* •...

Ergotherapierichtlijn CVA

Esther Steultjens, Edith Cup,

Jana Zajec, Suzanne van Hees

Oud nieuw

2005 2013

Wat is er veranderd?

• Nóg meer gericht op handelen in de context

Aantoonbaar onderscheidend

• Nóg meer cliëntgericht

Patiënt als partner

• Nóg meer evidence based

Doelmatig

Wat is er veranderd?


Aantoonbaar onderscheidend – product leadership


Patiënt als partner – customer intimacy

• Nóg meer evidence based

Doelmatig – operational excellence

Concurrentiestrategieën

(Tracy & Wiersema, 1995)

Centrale vragen

• Welke middelen en methoden zijn valide en betrouwbaar voor de

diagnostiek van het dagelijks handelen? (Hoofdstuk 2 Diagnostiek)

• Hoe worden doelen en behandelplan opgesteld uitgaand van de

ervaringen en perspectieven van cliënten en naastbetrokkenen?

(Hoofdstuk 3 Doelbepaling en plan van aanpak)

• Welke ergotherapie interventies zijn effectief voor cliënten en hun

naastbetrokkenen? (Hoofdstuk 4 Behandeling)

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

4.1 Participatie

4.2 Activiteiten en taken

4.3 Functies en basisvaardigheden

4.4 Persoonlijke factoren

4.5 Context: omgevingsfactoren

Hoofdstuk 3

DOELBEPALING EN

PLAN VAN AANPAK

3.1 Methodisch handelen

3.2 Raamwerk voor doelbepaling en actieplan

3.3 EDOMAH

3.4 Zelfmanagement

3.5 Motivational interviewing

Hoofdstuk 2

DIAGNOSTIEK

2.1 Participatie





2.6 Klinimetrie

Hoofdstuk 1

INLEIDING

1.1 Achtergrond en uitgangspunten

1.2 Doel, doelgroep, beoogde gebruikers

1.3 Gevolgen van een CVA

1.4 Ketenzorg/continuïteit van zorg

1.5 Uitgangsvragen

1.6 Werkgroep en werkwijze

1.7 Wetenschappelijke onderbouwing

1.8 Implementatie en herziening

1.9 Woord van dank

Ergotherapierichtlijn CVA

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

Hoofdstuk 1

INLEIDING

1.1 Achtergrond en uitgangspunten

1.2 Doel, doelgroep, beoogde gebruikers

1.3 Gevolgen van een CVA

1.4 Ketenzorg/continuïteit van zorg

1.5 Uitgangsvragen

1.6 Werkgroep en werkwijze

1.7 Wetenschappelijke onderbouwing

1.8 Implementatie en herziening

1.9 Woord van dank

Validiteit

Betrouwbaarheid

Responsiviteit

Toepasbaarheid

++ De eigenschap is op verschillende manieren bevestigd

+ De eigenschap is in één onderzoek bevestigd; of

is bevestigd bij andere diagnosegroepen

+- de eigenschap is matig of twijfelachtig;

Tegenstrijdige bevindingen

- De eigenschap is onvoldoende/ niet onderzocht.

Interventie-onderzoek

Bewijskracht en formulering

Niveau 1 Systematische review of

minstens 2 RCT’s van

goede kwaliteit

Het is aangetoond

dat….

Niveau 2 1 goede RCT of twee vergelijkende studies

Het is aannemelijk

dat….

Niveau 3 1 vergelijkende of niet-

vergelijkende studie Er zijn aanwijzingen

dat…

Niveau 4 Mening van experts Experts zijn van

mening dat…

Formulering aanbevelingen

Sterkte Formulering

Sterk ** Sterk aan te bevelen of

Sterk te ontraden

Matig sterk * Aan te bevelen

Niet aan te bevelen

Zwak Te overwegen

Terughoudendheid geboden

Geen Geen advies of aanbeveling te geven

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

Hoofdstuk 2

DIAGNOSTIEK

2.1 Participatie





2.6 Klinimetrie

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

2.1 PARTICIPATIE

Hoe wordt inzicht verkregen in betekenisvol handelen

vóór CVA?

• Canadian Occupational Performance Measure (COPM) **

• Activity Card Sort Nederlandse versie (ACS-NL) **

• Occupational Performance History Interview II (OPHI II) *

• Occupational Self assessment (OSA)

• Handelingsprofiel (Occupational questionnaire)

• Activiteitenprofiel (Activity record)

• Rollenlijst

• Werknemers Rol Interview (WRI)

• Interesselijst

Beschrijving van het instrument

Wetenschappelijke onderbouwing

Conclusie

Overwegingen

Aanbeveling

Referenties

2.1.b Activity Card Sort

Nederlandse Versie (ACS/NL)

De ACS wordt sterk aanbevolen om de mate van

participatie in betekenisvolle activiteiten in kaart te

brengen.

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

2.1 ACTIVITEITEN EN TAKEN

Welke middelen en methoden worden aanbevolen

om inzicht te krijgen in de mogelijkheden en

beperkingen in activiteiten en participatie van

cliënten na een CVA?

• Assessment of Motor and Process Skills (AMPS)**

• Arnadottir OT-ADL Neurobehavioral Evaluation

(A-ONE) **

• Apraxierichtlijn

• Perceive Recall Plan and Perform instrument *

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

2.3 FUNCTIES EN BASISVAARDIGHEDEN


om de sensorische functies in kaart te brengen?

• Screening sensibiliteit (tast/aanraking, tactiele

inattentie/extinctie, houdings-/bewegingsgevoel)

• Erasmus MC modificatie Nottingham Sensory

Assessment (EmNSA) *

Hoofdstuk 4

BEHANDELING



om de motorische functies in kaart te brengen?

• Frenchay Arm Test (FAT) of

• Utrecht Arm Test (UAT) **

• Stroke Upper Limb Capacity Scale (SULCS) **

• Jebsen test of

• Arm Research Action Test (ARAT) **

• Ine Hole Peg Test (NHPT) **

• Abilhand **

• Motor Activity Log (MAL) *

Hoofdstuk 4

BEHANDELING


Welke middelen en methoden worden aanbevolen om

de cognitieve functies in kaart te brengen?

• Allen Cognitive Level Screen (ACLS)

• Oriënterend Neuropsychologisch Onderzoek (ONO)

• Contextual Memory Test

Hoofdstuk 4

BEHANDELING


Hoe wordt inzicht verkregen in de psychosociale

functies en coping/leerstijl van cliënten na een CVA?

• symptomen van depressie herkennen en melden;

• actieve of passieve coping herkennen en melden;

• leergedrag exploreren.

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

2.4 PERSOONLIJKE FACTOREN

• Handleiding Observatie Wil-subsysteem

Hoe wordt inzicht verkregen in de belasting/

belastbaarheid van cliënten na een CVA?

• Activiteitenweger

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

2.4 PERSOONLIJKE FACTOREN

Hoe wordt inzicht verkregen in de culturele

achtergrond van cliënten na een CVA?

• Standaard Ergotherapie en kwaliteitszorg in een

multiculturele samenleving (NVE, 2000)

• Leidraad ‘Diversity Matters’: guiding principles on

diversity and culture.

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

2.5 CONTEXT: omgevingsfactoren

Hoe wordt inzicht verkregen in belasting en

belastbaarheid van naastbetrokkenen?

• Caregiver Strain Index (CSI) *

• Self-Rated Burden (SRB)

• Caregiver Reaction Assessment (CRA) *

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

2.5 CONTEXT: omgevingsfactoren

Hoe wordt de psychosociale en fysieke omgeving in

kaart gebracht?

• Bijlage Omgevingsfactoren Minimum Eisen

Verslaglegging (NVE, 2000)

• Standaard huisbezoek (NVE, 2001)

• Home and Community Environment (HACE)

Participatie

COPM **

ACS-NL **

OPHI-II *

Activiteiten

AMPS **

PRPP *

A-ONE **

Functies

EmNSA *

UAT **

SULCS **

ARAT **

NHPT **

Abilhand **

MAL *

ACLS

Persoonlijke factoren

Activiteitenweger

Leidraad ‘Diversity Matters

Contextuele factoren

CSI *

CRA *

HACE

Hoofdstuk 2

DIAGNOSTIEK

19 middelen/methoden

9 sterk aanbevolen

6 aanbevolen

4 te overwegen

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

Hoofdstuk 3

DOELBEPALING EN

PLAN VAN AANPAK

3.1 Methodisch handelen

3.2 Raamwerk voor doelbepaling en actieplan

3.3 EDOMAH

3.4 Zelfmanagement

3.5 Motivational interviewing

Doelen

Verbeteren

rompbalans

Verbeteren

arm/handfunctie

perspectief professionals Clientperspectief

Kan ik nog

mijn hond

uitlaten?

Als we nog

maar naar

onze caravan

kunnen

Doelen worden niet altijd samen opgesteld, noch

geëxpliciteerd of vastgelegd (Bendz, 2003; Jones, 2006)

2013

Hoofdstuk 3

DOELBEPALING EN PLAN VAN AANPAK

Hoe worden revalidatiedoelen en behandelplan met

cliënten en naastbetrokkenen opgesteld uitgaand

wordt van hun ervaringen en perspectieven?

Hoe kun je de motivatie, zelfvertrouwen van mensen

en de cliënt-therapeut relatie bevorderen?

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

DOELBEPALING EN PLAN VAN AANPAK

• aansluiten bij levensverhaal

• in woorden van cliënt

• gericht op dagelijks handelen of zelfmanagement

• betrekken naasten, evt doelen naasten

• doelen concreet, haalbaar, positief

• indien niet haalbaar betekenis achterhalen en

haalbaar alternatief

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

Hoe kun je de motivatie, zelfvertrouwen van mensen

en de cliënt-therapeut relatie bevorderen?

• Discussie en onderhandeling over doelen;

• Gebruik van motiverende gesprekstechnieken

• Focus op haalbare doelen die leiden tot succes

• Waardering en feedback

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

4.1 Participatie





Cliënten die ergotherapie krijgen hebben

meer kans om zelfstandig te worden in de

uitvoering van dagelijkse activiteiten.

Niveau 1 (Legg et al. Cochrane library 2006)

Nadere beschrijving van de exacte invulling

van de ergotherapie interventies is

noodzakelijk.

Wonen en zorgen

• Client centered self care

intervention*

• Mobiliteit binnenshuis*

• Mobiliteit buitenshuis**

• Zinvolle

dagbesteding/vrije tijd**

Cognitieve

revalidatieprogramma’s

• Apraxierichtlijn**

• CO-OP

• PRPP

• Niet rennen maar plannen*

• Omgaan met neglect

Functies en

basisvaardigheden

• Visuele training

• Sensibiliteitstraining

• Preventie secundaire

complicaties

Motorische


• Sensomotorische training

• Taakgeoriënteerde training*

• Constrained induced

movement therapy (CIMT)

• Electrostimulatie en/of robot

ondersteunde training

• Spiegel therapie

• Virtual reality training

Wonen en zorgen


intervention*



• Zinvolle


Het is sterk aan te bevelen dat de ergotherapeut het verbeteren van de mobiliteit

buitenshuis ondersteunt door

- analyse van de barrières,

- het verstrekken van informatie over vervoer buitenshuis,

- het gebruik van hulpmiddelen / voorzieningen en

- het oefenen van mobiliteit buitenshuis gericht op veilige verkeersdeelname.

Wonen en zorgen


intervention*



• Zinvolle


Motorische





• movement therapy (CIMT)

• Electrostimulatie en/of

robot ondersteunde training



Cognitieve



• CO-OP

• PRPP



Functies en

basisvaardigheden




complicaties

Motorische










De taakgeoriënteerde benadering

- betekenisvol

- variatie

- herhaling

- intensief

- herleren van gehele taak

-positieve feedback

(Hubbard, 2009).

Conclusie Niveau 1

Taakgeoriënteerde training leidt tot verbetering in het dagelijks handelen. Het trainen

van motorische functies alleen leidt niet tot verbetering van dagelijks handelen.

Bewijs voor effectiviteit van specifieke motorische trainingsmethoden op het

verbeteren van het dagelijks handelen beperkt is en nog niet uitgekristalliseerd

Wonen en zorgen


intervention

• Mobiliteit binnenshuis

• Mobiliteit buitenshuis

• Zinvolle

dagbesteding/vrije tijd

Cognitieve



• CO-OP

• PRPP



Functies en

basisvaardigheden




complicaties

Motorische










Cognitieve


• Apraxierichtlijn **

• CO-OP

• PRPP



Het is sterk aan te bevelen dat de ergotherapeut cognitieve revalidatie programma’s

aanbiedt waarin het aanleren van cognitieve strategieën gekoppeld is aan het

trainen van betekenisvolle activiteiten.

Apraxierichtlijn CO-OP en PRPP gericht op

- betekenisvol handelen,

- in de context

- taakgericht en intensief

Niet rennen maar plannen

4 trainingsmodules:

1) Vermoeidheid na hersenletsel, wat nu?

2) Omgaan met tijdsdruk - vertraagde

informatieverwerking,

3) Werken aan geheugenproblemen

4) Grip op planning.

Wonen en zorgen


intervention

• Mobiliteit binnenshuis

• Mobiliteit buitenshuis

• Zinvolle

dagbesteding/vrije tijd

Motorische




• Electrostimulatie en/of

robot ondersteunde training



Cognitieve


• Apraxierichtlijn

• CO-OP

• PRPP

• Niet rennen maar plannen


Functies en

basisvaardigheden




complicaties

Functies en

basisvaardigheden




complicaties

Welk bewijs is er voor visuele training?

Welk bewijs is er voor sensibiliteitstraining?

Bewijs voor visuele revalidatie is mager voor het verbeteren van activiteiten/participatie.

De compensatoire methode boven de restoratieve therapie.

Het gebruik van prisma’s bij gezichtsvelduitval nog niet aangetoond (niveau 1).

Er zijn geen aanwijzingen dat

sensibiliteitstraining bijdraagt aan het

verbeteren van het uitvoeren van

dagelijkse activiteiten (niveau 3).

Aanbeveling: preventie van

secundaire complicaties zoals

schouder-hand syndroom, oedeem

en spasticiteit.

Functies en

basisvaardigheden




complicaties

Arm/schouder klachten

Geen bewijs is dat een sling of armondersteuning invloed heeft op arm-

schouderklachten.

Oedeem

Er is onvoldoende onderzoek.

Spasticiteit

Geen effect van handspalken

op het verminderen van

spasticiteit, contracturen en pijn.

Een dynamische spalk na

botuline-toxine en motorische

training is te overwegen.

Welk bewijs is er voor interventies bij complicaties (oedeem, schouderpijn, spasticiteit)?

• Persoonlijke factoren

• Omgaan met belasting/belastbaarheid

• Richtlijn vermoeidheid

• Niet rennen maar plannen

• Omgevingsfactoren

• Begeleiding naastbetrokkenen (EDOMAH)

• Hulpmiddelen voorzieningen

• Tijd intensiteit

Hoofdstuk 4

BEHANDELING

Betekenisvol handelen in de eigen omgeving

Verhaal Boer zoekt ergotherapeut

Martine Josten

Wondertjes in de ergotherapie

Bewijs voor ergotherapie na CVA

• 18 instrumenten:

• sterk aanbevolen **: 9

• aanbevolen * : 6

• te overwegen : 3

• Interventies

• niveau 1 : 11

• niveau 2 : 2

• niveau 3 : 10

• niveau 4 : 1



Nóg meer evidence based

Veel succes in de praktijk!

Ergotherapierichtlijn CVA...Wonen en zorgen • Client centered self care intervention* •...

Documents

Transcript of Ergotherapierichtlijn CVA...Wonen en zorgen • Client centered self care intervention* •...