Erfgoedcel WaaslandErfgoedcel Waasland

24 juni 201124 juni 2011

Dirk Vervenne

juridische dienst dirk.vervenne@sabam.be

02/286 82 67

inhoudI. auteursrecht en naburige rechten

II. Sabam

III. Billijke vergoeding

IV. recht op afbeelding

V. praktische gevallen

VI. meer informatie

I. AUTEURSRECHT EN NABURIGE RECHTEN

1. wetgeving • Wet van 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de

naburige rechten (www.sabam.be, info & news, documenten downloaden, wetgeving)

• Internationale auteursrechtconventie van Bern van 9 september 1886

• Conventie van Rome van 26 oktober 1961 inzake de bescherming van uitvoerende kunstenaars, producenten van fonogrammen en omroeporganisaties

• Europese richtlijnen

• KB’s

enz.

2. wat is beschermd auteursrecht

• ‘werken van letterkunde of kunst’ (boeken, brochures, preken, toneel, dans, opera, muziek, films, tekeningen, schilderijen, gebouwen, beeldhouwwerken, foto’s, toegepaste kunst, kaarten, enz.) (art. 2 Conventie van Bern)

• rechten van de makers (schrijvers, componisten, regisseurs, fotografen, schilders, architecten, ontwerpers enz.)

• voorwaarden: concreet en origineel

voorbeeld “concreet”

2. wat is beschermd naburige rechten

• prestaties van uitvoerende kunstenaars (muzikanten, acteurs, circusartiesten, dirigenten, toneelregisseurs enz.)

• prestaties van producenten van fonogrammen(geluidsopnamen)

• prestaties van filmproducenten

• uitzendingen van omroepen

3. vermogensrechtenauteurs, uitvoerende kunstenaars en

producenten van fonogrammen en films

• reproductie (papier, cd, dvd, pc, website enz.)

• publieke mededeling (concert, radio, tv, café, winkel, website enz.)

• verhuur en (openbare) uitlening

• auteurs: vertaling en bewerking

• geen ‘tentoonstellingsrecht’

3. vermogensrechtenomroepen

• uitzenden, heruitzenden, kabel en satelliet

• reproductie (cd, dvd, pc, website enz.)

• mededeling op publiek toegankelijke plaats tegen betaling van inkom

4. morele rechten• auteurs

– bekendmaking– naamsvermelding– integriteit

• uitvoerende kunstenaars– naamsvermelding– kan zich verzetten tegen misvormingen en

wijzigingen die eer of reputatie kunnen schaden

5. enkele uitzonderingen (1)

• citaat ten behoeve van kritiek, polemiek, recensie, onderwijs, wetenschappelijke werkzaamheden of actualiteitsverslaggeving

enkele voorwaarden:

– citaat niet langer dan nodig om te illustreren wat men wil uitleggen– mag men foto’s en werken van beeldende kunst integraal “citeren”?– vermelding bron en naam van de auteur

5. enkele uitzonderingen (2)

• kosteloze mededeling in familiekring

rechtspraak:

– mededelingen buiten de familiekring zijn publiek

– geen toelating nodig voor mededeling aan een beperkte groep van personen tussen wie een dermate nauwe band bestaat dat hij kan worden gelijkgesteld met een familiale band

5. enkele uitzonderingen (3)

• reproducties voor de bewaring van het culturele en wetenschappelijke patrimonium

enkele voorwaarden:– door voor het publiek toegankelijke bibliotheken en

musea of door archieven – geen commercieel of winstgevend gebruik – niet meer kopies dan nodig voor bewaring

patrimonium– kopies blijven eigendom van de instellingen

5. enkele uitzonderingen (4)

• de publieke mededeling van de verzamelingen van voor het publiek toegankelijke bibliotheken, wetenschappelijke- en onderwijsinstellingen, musea of archieven, via speciale terminals in de gebouwen van die instellingen, voor onderzoek of privé-studie

5. enkele uitzonderingen (5)

• de reproductie en de mededeling aan het publiek ter promotie van tentoonstellingen of openbare verkopen van artistieke werken

voorwaarde: geen ander commercieel gebruik

6. enkele wettelijke licenties (1)

= uitzonderingen waarvoor de auteurs, artiesten, producenten en/of omroepen een vergoeding krijgen

• reprografie: reproducties op grafische dragers voor privégebruik

– artikelen en beeldende kunst: volledig– andere werken: gedeeltelijk– bladmuziek: niet

vergoeding: Reprobel

6. enkele wettelijke licenties (2)

• thuiskopie: reproducties op andere dan grafische dragers in de familiekring en alleen bestemd voor gebruik in de familiekring

voorbeeld: muziek, films, digitale boeken

vergoeding: Auvibel

• leenrecht: uitlening met educatief of cultureel doel door officieel erkende instellingen

vergoeding: Reprobel

6. enkele wettelijke licenties (3)

• reproducties op om het even welke wijze ter illustratie bij onderwijs of voor wetenschappelijk onderzoek

– artikels en beeldende kunst: volledig– andere werken (incl. bladmuziek): gedeeltelijk– voorwaarden: geen winstoogmerk en geen afbreuk

aan de normale exploitatie– vermelding bron en naam van de auteur

Vergoeding: Reprobel (grafische dragers) Auvibel (geluid en audiovisueel)

6. enkele wettelijke licenties (4)

• mededeling van werken, via gesloten transmissienet-werken, ter illustratie bij onderwijs en voor wetenschappelijk onderzoek, door daartoe officieel erkende instellingen

Voorwaarden: • fragmenten of volledige werken• in het kader van de normale activiteiten van de instelling• geen winstoogmerk • geen afbreuk aan de normale exploitatie• vermelding bron en naam auteur

Voorbeeld: Smartschool

Nog geen vergoeding (wachten op KB)

7. beschermingsduur

• auteursrecht:

70 jaar na het overlijden van de auteur (of van de langstlevende coauteur)

• naburige rechten

50 jaar na de prestatie, vastlegging of eerste uitzending

8. licenties

voorwaarden:

– schriftelijk bewijs

– auteurs: afzonderlijke vergoeding voor elke exploitatiewijze (tenzij werk in kader van arbeidsovereenkomst of op bestelling van opdrachtgever die actief is in de niet-culturele sector)

– auteurs: vermelding duur en territorium

II. SABAM

1. algemeen

• collectief beheer

• coöperatieve vennootschap

• muziek, audiovisuele werken, theater, beeldende kunsten, fotografie en literatuur

2. repertoire

• werken van eigen leden en van leden van buitenlandse verenigingen die Sabam vertegenwoordigt

• www.sabam.be, gebruikers – muziek / audiovisueel / grafische en visuele kunsten / enz., raadpleeg ons repertoire online

3. tarieven• zie www.sabam.be, kolom gebruikers, documenten

downloaden, tarieven

• e-licensing (openingspagina): aanvraag licentie en tarievensimulator (enkel voor muziek tijdens feesten, tentoonstellingen, dia- en filmvoorstellingen enz.)

• Tariefverhoging indien vooraf geen toelating gevraagd: – muziek tijdens evenementen: 40%– literatuur en beeldende kunsten: 100%– muziek en film online: 30%

• programma’s of playlists

4. andere auteursverenigingen

• SCAM: film (non fictie) en literatuur

• SOFAM: fotografie en beeldende kunsten

• VEWA: Vereniging van educatieve en wetenschappelijke auteurs

enz.

III. Billijke Vergoeding

III. Billijke Vergoeding

• publieke mededeling van muziekopnames

• www.ikgebruikmuziek.be:– tarieven– aangifte– nakijken of een zaal een jaarcontract heeftenz.

• www.eengemaakteaangifte.be: jaarcontracten Sabam én Billijke Vergoeding

• aanvraag minstens vijf werkdagen op voorhandtariefverhoging: 15% met minimum van 114 €

IV. portretrecht en recht op afbeelding

• reproductie of publieke mededeling van portret:– toestemming geportretteerde vragen (art. 10

auteurswet)– tot 20 jaar na overlijden– uitzondering: persvrijheid en vrijheid van

meningsuiting

• afbeelding, maar geen portret– geen toestemming vereist– schadevergoeding indien fout en schade

V. praktische gevallen: aan wie toestemming

vragen?

praktische gevallen (1)

• gebruik van muziekopnames

– tijdens feesten, tentoonstellingen, dia- en filmvoorstellingen enz:

• Sabam• Billijke Vergoeding

– op website• achtergrondmuziek en < 15’: Unisono • voorgrondmuziek of > 15’: Sabam en producent

praktische gevallen (2)

• concerten:

– Sabam– Billijke Vergoeding (indien muziek voor of na concert)

• filmvertoningen:

– producent, distributeur of A7A Groep (www.groupvideo.be)– Sabam (indien muziek in film of voor of na vertoning)– Billijke Vergoeding (indien muziek in film of voor of na vertoning)

praktische gevallen (3)

• vertoning tv-uitzendingen tegen betaling inkom:

– omroep– Sabam (indien muziek)– Billijke Vergoeding (indien muziek)

• tentoonstelling van originele werken:

– geen licentie nodig

praktische gevallen (4)

• teksten, foto’s, tekeningen of films op website:

– auteursvereniging (SABAM, SOFAM, SCAM), uitgever of auteur (of erfgenamen)

– films: eerst producent of distributeur

• publiceren of kopiëren van teksten, foto’s, tekeningen of films:

– auteursvereniging (SABAM, SOFAM, SCAM), uitgever of auteur (of erfgenamen)

– films: plus producent of distributeur

VI. meer informatie• www.sabam.be

• www.bvergoed.be: muzikanten en platenmaatschappijen

• www.bavp.be: filmproducenten

• www.kunstenloket.beinformatie over zakelijke en juridische aspecten van de artistieke activiteit, zowel voor artiesten als voor organisatoren

• http://economie.fgov.be/nl/ondernemingen/Intellectuele_Eigendom– algemene informatie over auteursrecht, merken, octrooien enz.– Controledienst beheersvennootschappen

• Evenementen organiseren – een praktische gids (www.poppunt.be)