Introductieles

Mondelinge geschiedenis

Wat is mondelinge geschiedenis?

• Verhalen van mensen = ERFGOED

• Mondelinge geschiedenis = het verleden REGISTREREN en (RE)CONSTRUEREN door het INTERVIEWEN van GETUIGEN

• Kern van mondelinge geschiedenis = het INTERVIEW handelend over het verleden

BRON mondelinge geschiedenis

Mondelinge geschiedenis ≠ Mondelinge bron ≠Interview

MONDELINGE GESCHIEDENIS

1. Getuigen

Wie en waar?

Keuze

Contact

1. Opstellen vragenlijst

2. Afnemen interview

3. Ontsluiten interview

4. Publiekswerking

MONDELINGE BRON

1. Themalijst

2. Vragenlijst

3. Verzameld materiaal

4. Interview

5. Identificatiefiche

6. Bandinhoudsfiche

7. Transcriptie

8. Contract

Voorbeeldprojecten

• Erfgoedcel Waasland: 50 jaar Werk in het Waasland (1945-1995)

• Erfgoedcel Brugge: www.verhalenbankbrugge.be

Basis mondelinge geschiedenis: het INTERVIEW

• Interview = VRAAGGESPREK

Interviewer: vragen vs. getuige: antwoorden

• Aandachtspunten: waar op letten?

1. Voor

2. Tijdens het interview

3. Na

VOOR het interview: uitzetten krijtlijnen

• Doel onderzoek -> Wat wil ik bereiken? • Inhoudelijke voorbereiding -> Informeren en documenteren • Contacteren getuigen -> Getuigen kiezen in functie van onderzoek • Apparatuur -> Kiezen -> Uitproberen

VOOR het interview: randdocumenten

• THEMALIJST -> Welke onderwerpen moeten aan bod

komen? -> Allemaal te behandelen -> Mogelijkheden voor vergelijkend onderzoek • VRAGENLIJST -> Leidraad interview -> Niet allemaal te behandelen

VOOR het interview: randdocumenten

• IDENTIFICATIEFICHE -> Achtergrondinformatie getuige -> Accuraat invullen, want kadert interview -> Opnemen voor start interview • CONTRACT -> Afspraak voor gebruik interview -> Te overlopen bij begin interview

En dan… HET INTERVIEW

Tips & tricks: VOOR het interview

• OMGEVING -> Kies een rustige, maar voor de getuige

vertrouwde plaats -> Pas op voor storende (achtergrond)geluiden -> Geen stoorzenders • OMSTANDIGHEDEN -> Hou rekening met de dagindeling van de

getuige -> Test de apparatuur op voorhand uit

Tips & tricks: VOOR het interview

Tips & tricks: VOOR het interview

• BEGIN VAN HET INTERVIEW

-> Overloop het contract en laat het ondertekenen

=> Goede afspraken = goede vrienden

-> Vul de identificatiefiche zorgvuldig in

=> Laatste test opnameapparatuur

Tips & tricks: TIJDENS het interview

• HOUDING INTERVIEWER VS. GETUIGE -> Zorg voor een echt contact -> Pas je aan aan jouw getuige => Dialect mag -> Vooral de getuige is aan het woord • VRAGEN STELLEN -> Stel open vragen die kort en duidelijk zijn -> Durf doorvragen

Tips & tricks: TIJDENS het interview

• REAGEREN OP DE GETUIGE -> Vooral non-verbale reacties -> Geef stilte een kans -> Beperk notities, maar heb oog voor/oor naar: Non-verbale reacties van de getuige Bijzondere woordenschat

Tips & tricks: TIJDENS het interview

• GROEPSINTERVIEW (> 1 GETUIGE) -> Interviewer = moderator -> Goede afspraken -> Iedere getuige evenveel aan het woord • > 1 INTERVIEWER -> Duidelijke taakverdeling -> Extra aandacht voor: Zichtbaarheid = contact Verstaanbaarheid

Tips & tricks: NA het interview

• Themalijst afvinken

-> Alle thema’s behandeld?

• Interview afsluiten

• Randdocumenten ingevuld en ondertekend?

• Getuige bedanken

-> Moment zelf

-> Polsen naar ervaring achteraf

Van interview tot mondelinge bron

• Onderzoeksvragen beantwoorden aan de hand van informatie uit mondelinge bronnen

• Opslaan op degelijke drager: bewaring lange termijn -> Moederversie: afblijven! -> Werkversie -> Randdocumenten en interview samenhouden! • Opstellen bandinhoudsfiche

-> Welke onderwerp wordt waar behandeld in het interview?

• Transcriptie: tijdsintensief! -> Volledig vs. thematisch -> Uitschrijven

Publiekswerking • ONTSLUITEN? -> Papier: boek, folder, paper, … -> Internet: website -> Tentoonstelling • BEWARING OP LANGE TERMIJN -> Mondelinge bron moet jaren na datum nog

raadpleegbaar zijn! -> Neem contact op met: Stads- of gemeentearchief Heemkring Cultuurdienst Museum Relevante organisatie

Meer weten?

• www.egclandvandendermonde.be

of info@egclandvandendermonde.be of 052 25 03 40

-> Uitleendienst opnameapparatuur

-> Inhoudelijke ondersteuning

Voorbeelden randdocumenten

Tips & tricks

• www.mondelingeschiedenis.be (FARO)

Meer weten?

• DVD Van horen zeggen

• Boek Leren van horen zeggen. Draaiboek voor een vakoverschrijdend project in het secundair onderwijs

CONTACT

Erfgoedcel Land van Dendermonde

Berlare – Buggenhout – Dendermonde – Hamme Laarne – Lebbeke – Wetteren – Wichelen – Zele

Nijverheidsstraat 3

9200 Dendermonde

www.egclandvandendermonde.be

info@egclandvandendermonde.be Stefanie, Maartje en Dominique © Artur Eranosian – Projectvereniging Cultuurdijk