VVJ - Ossenmarkt 3 - 2000 Antwerpen ∫ P206352juni 2016 ∫ Jaargang 25 nr. 3 ∫ verschijnt 5x per jaar: feb - apr - jun - sep - dec

T I JD S CHRIF T V OOR L OK A A L JEUGDBEL EID

L E D E N M O M E N T P 0 6Leuke kiekjes en straffe quotes

E - PA R T I C I PAT I E P 1 0Beter nieuwe laarzen in plaats van een tablet

ROMA de verbindende kracht van kunst

P 1 2

DROPZONE

O V E R V V J

V O O R U B E K E K E N

C O L O F O N

U I T S M I J T E R

EDITO

04

26

27

28

08A C T U E E L

Nevelsteden onder de loep

ZOMER,

Enerzijds is het een zeer welkom gevoel omwille van ver-dwijnende winterkwaaltjes (depressies bij sommigen), ter-rasjes, luchtige kledij, muziek, en uiteraard de bijhorende bloemetjes bijtjes en vlindertjes in velden, bossen en buik. Anderzijds is het voor lokale besturen ook het moment van veel output (speelpleinen, daguitstappen, lokale festivals en veel ( jeugdwerk)ondersteuning. Verschillende jeugd-ambtenaren leggen omwille van die drukte hun vakantie eerder in juni of september, of ze houden tijdens hun verlof toch de vinger aan de pols. Kortom, het is voor hen zeker geen twee maand durende periode van rust en ontspanning.

Ook voor VVJ is de zomer geen periode van lanterfanten en relaxen, en al zeker niet dit jaar. Stafmedewerkers en bestuursvrijwilligers zijn immers stevig bezig met de krijt-lijnen van deze organisatie opnieuw uit te zetten. Het is immers voor ons het jaar waarin we onze nieuwe beleids-nota opmaken. De verwachtingen zijn op vele vlakken zeer hoog. Men verwacht meer inzet op Kindvriendelijke steden en gemeenten, men verwacht meer inzet op jongeren die aan beleidsparticipatie doen, men verwacht stevige actua-lisatie van het aanbod en tegelijk het behoud van de sterke instrumenten…. De middelen zijn uiteraard niet onbeperkt bij VVJ (integendeel zelfs), dus harde maar gedragen keu-zes dringen zich op.

Naast dit beleidsproces zijn we natuurlijk ook reeds druk doende met het volgende werkingsjaar te plannen. Ook nu mag je tegen september weer onze uitgebreide vormings-brochure en jaarkalender verwachten. Nieuw in het over-zicht zal je daar overigens informatie over de VVJ Inspira-tiedag terugvinden, noteer 13 oktober 2016 alvast met stip in je agenda. In deze Dropzone lichten we reeds een tipje van de sluier op pagina 4.

De hele ploeg van VVJ wenst je alvast enkele ontspannende zomerse momenten, afgewisseld met deugddoende en in-spiratievolle werkdagen!

Tot spoedig,

Kaï Van Nieuwenhove, directeur VVJ vzw

2 E d i t o

L E D E N M O M E N TDe laatste provinciale bijeenkomsten van het werkjaarLeuke kiekjes en straffe quotes.

R U I M T EKinderen en jongeren in de nevelstadInspirerend onderzoek van Kind & Samenleving.

P A R T I C I P A T I EBeter nieuwe laarzen in plaats van een tabletStad Antwerpen gaat voor een specifiek inspraakbeleid.

I N T E R N A T I O N A A LDe verbindende kracht van kunstVVJ Ilse sprak met Luk Nys van Madam Fortuna.

06

18

20

24

16

08

10

12

21 & 23

10

E-participatie in de praktijk

PA R T I C I PAT I E

F O T O R E P O R T A G EBuitenspeeldag 2016 Je hebt spelen en spelen spelen. In beeld.

D R I E H O E K S V E R H O U D I N GMerksemDrie kernspelers van het jeugd- beleid antwoorden op drie vragen.

P L A N & P L A YPlanning, check! Promo, check! Wetgeving, … euh?!De belangrijkste regelgeving in een notendop.

B R E E D J E U G D B E L E I DImpact als uitgangspunt voor het meerjarenplan VVJ Jitske over haar #VVJ2D inspiratiemoment.

W A T A L S …… we de wetgeving rond speelterreinen en speel-toestellen grondig zouden kennen en toepassen als professionals?10 uitgangspunten over risico- analyse van speelruimte.

12

Roma samen met niet- Roma in DE KARAVAAN

I N T E R N AT I O N A A L

i n h o u d 3

OVER

Meegaan op inspiratietoer, je kandidaat stellen voor een zomerbezoek, of op de hoogte gehouden worden? M E E R I N F O

VVJ Ellen, edegrauwe@vvj.be, 03 821 06 01

M E E R I N F O

VVJ Kristof, kbouvard@vvj.be , 03 740 76 42

I N S P I R AT I E T O E R E NVDS en VVJ spelen taxi of gidsen je door het speelpleinland-schap met inspiratietoeren op maat en op de datum dat het jou uitkomt! Je bezoekt een aantal andere speelpleinen. Je steelt goede ideeën met oren en ogen, polst naar ervaring rond bepaalde thema’s, stelt gerichte vragen… Een ideale kwaliteitscheck voor je eigen werking. (www.speelplein.net/ondersteuning)

Voor de mensen die de CO2-opleiding volgen, is de inspira-tietoer een onderdeel om het CO2-attest te behalen.

Z O M E R B E Z O E K E NVVJ is op zoek naar inspiratie en leuke voorbeelden in het kader van Plan & Play (www.vvj.be/plan-en-play) en VVJ El-len trekt hiervoor gans Vlaanderen door. Wil je graag een top idee, organisatie, planning, locatie met ons delen? Stel je zeker kandidaat en wie weet komt VVJ Ellen ook bij jou langs voor een zomerbezoek.

Op dit moment staan Berlare, Dendermonde en Malle reeds gepland. De volledige planning communiceren we binnen-kort. ∆

SAVE THE DATE: DONDERDAG 13.10.2016 — INSPIRATIEDAG TOVERL AND

INSPIRATIE TOEREN EN ZOMERBEZOEKEN: S TEL JE K ANDIDA AT OF GA MEE OP BEZOEK!

Hoera! VVJ en attractiepark Toverland hebben de handen in elkaar geslagen om een boeiende dag in elkaar te steken. Jij kan kennismaken met de magische wereld van Toverland, overgoten met een lekker inhoudelijk VVJ-sausje.

Donderdag 13 oktober trekken we met meer dan 200 jeugd-dienstmedewerkers en -programmatoren naar Toverland voor een dag vol inhoud, ontdekking en avontuur. De inhou-delijke kant van de menukaart wordt gevuld met een inte-ressante keynote spreekster en een gezonde portie inter-visie en uitwisseling met regio-genoten op de busreis naar het Nederlandse Sevenum. Uiteraard maken we ook tijd om het pretpark met zijn attracties en verborgen hoekjes te ontdekken en zo inspiratie op te doen voor een toekomstig groepsbezoek.

Goed om weten: ∫ Donderdag 13 oktober 2016 verblijven we van 10u tot 17u30

in Toverland gelegen in het Nederlandse Sevenum. De heen- en terugreis organiseren we met bussen op verschillende opstapplaatsen. We zorgen ervoor dat je tijdens de busreis niet heel de tijd uit het raampje moet staren.

∫ Kostprijs: ongeveer €30 voor busvervoer, inkom pretpark, inhoudelijke Plan & Play sessies en eten (koffie/thee en ge-bak, lunch en een afscheidsdrink en –snack).

∫ Inschrijven kan vanaf eind juni. Hou je mailbox en onze web-site in de gaten.

∫ Er kunnen maximum 240 jeugddienstmedewerkers mee. Daarom mag je maar met maximum 3 personen inschrijven per jeugddienst. ∆

4 o v E r v v j

OVER

VORMINGS- K ALENDER

∫ D O 2 2 & V R 2 3 / 0 9 / 2 0 1 6 Tweedaagse starterscursus

∫ D I 0 4 / 1 0 / 2 0 1 6 Themamodule gemeentelijke beleid — Dag 1

∫ D O 1 3 / 1 0 / 2 0 1 6 Inspiratiedag Toverland

∫ D I 1 8 / 1 0 / 2 0 1 6 Themamodule gemeentelijke beleid — Dag 2

∫ D I 2 5 / 1 0 / 2 0 1 6 Themamodule gemeentelijke beleid — Dag 3

In september kan je starten met themamodules lokaal jeugdbeleid. De themamodules brengen jeugdambtenaren uit de praktijk samen die zich willen verdiepen in een of meerdere van de aan-geboden jeugdbeleidsthema’s. Om voor het attest ‘expert lokaal jeugdbeleid’ te gaan, of je onder te dompelen in een of enkele thema’s.

FORMULE

Je kan op twee jaar je traject ‘expert lokaal jeugdbeleid’ afron-den, of de vrijheid nemen om er enkele jaren (maximaal vier jaar) over te doen. Maar je kan het net zo goed houden bij één thema. De mogelijkheden zijn legio:

∫ Je kiest welke themamodules je volgt, vanuit je eigen praktijk en eigen interesses.

∫ Je hebt alle vrijheid om op je eigen tempo vorm te geven aan je eigen ideale traject.

VIJF MODULES, VIJF CENTRALE THEMA’S

De modules zijn opgebouwd rond de vijf centrale thema’s uit de praktijk van jeugdambtenaren die voor steden en gemeenten werken:

∫ Module gemeentelijk beleid: verschillende aspecten van werken binnen een gemeentelijk kader komen in dit onderdeel aan bod: structuren, wetten en regels, budgetten… maar ook flexibiliteit, timemanagement…

∫ Module vrije tijd: een visie ontwikkelen over vrijetijdsbeleid staat centraal. Meer dan programmatie, ontdek je de mogelijkheden van een vrijetijdsbeleid voor kinderen en jongeren.

∫ Module ruimte: kinderen en jongeren mogen er zijn en ruimte innemen, letterlijk: denk aan speelruimte, fuifruimte, maar ook psychische ruimte. Een kindvriendelijke inrichting van je stad of gemeente en dat op verschillende gebieden.

∫ Module welzijn en onderwijs: de sociale kaart met zijn mogelijk-heden en zijn beperkingen. Wat is de taak en rol van het lokale beleid op het gebied van welzijn en onderwijs?

∫ Module interactie en participatie: luisteren naar en praten met kinderen en jongeren. Het democratisch model vanuit de blik van kinderen en jongeren bekeken.

WELKE COMBINATIES ZIJN ER ALLEMAAL MOGELIJK?

∫ Je volgt alleen de starterscursus ∫ Je volgt een of meerdere themamodules

(3 vormingsdagen per module) ∫ Je volgt alle themamodules

GA VOOR HET ATTEST VAN ‘EXPERT LOKAAL JEUGDBELEID’!

∫ Volg de starterscursus ∫ Alle themamodules ∫ Maak een portfolio

WAT KAN JE VOLGEN IN HET VORMINGSJAAR 2016 — 2017?

∫ Starterscursus (in september, januari of juni)

∫ Themamodule gemeentelijk beleid (3 dagen najaar 2016)

∫ Themamodule interactie en participatie (3 dagen najaar 2016- voorjaar 2017)

∫ Themamodule welzijn en onderwijs (3 dagen voorjaar 2017)

WAT KAN JE VOLGEN IN HET VORMINGSJAAR 2017 — 2018?

∫ Starterscursus (in september, januari of juni) ∫ Themamodule gemeentelijk beleid (3 dagen najaar 2017) ∫ Themamodule vrije tijd (3 dagen najaar 2017) ∫ Themamodule ruimte ( 3 dagen voorjaar 2018) ∆

S TART IN SEP TEMBER ME T THEMAMODULES LOK A AL JEUGDBELEID

M E E R I N F O

VVJ Kristof, kbouvard@vvj.be, 03 740 76 43 of VVJ Jitske, jverwimp@vvj.be, 03 821 06 02.

Op www.vvj.be en in de vormingsbrochure die begin september bij je in de bus valt.

Inschrijven kan tot eind september via www.vvj.be.

o v E r v v j 5

LEDENMOMENT

Tekst & beeld: Tina Schuermans, Ilse Holvoet, Filip Stallaert & Annelies Schepers

De laatste provinciale bijeenkomsten van het werkjaar in leuke kiekjes en straffe quotes

“VVJ zou zich meer mogen profileren, zeker in de pers.”

“VVJ als ledenorganisatie? Zolang VVJ de band met de leden maar als een van zijn fundamenten ziet.”

“‘k Besef nu dat een goede jeugdruimte niet altijd te afgelikt mag zijn.”

“VVJ is een trendsetter en visionair naar betere (jeugd)bestuursvormen.”“VVJ mag zijn ‘expert zijn’

meer uitspelen en dit ook ter plekke komen zijn.”

“VVJ moet de vakbond van goed jeugdbeleid zijn!”

“Hoe maak je van het meerjarenplan een waar-devol, gedragen instru-ment?”

6 l E d E n m o m E n t

LEDENMOMENT

“Brave jeugdconsulenten komen in de hemel. Stoute overal.” (vrije interpretatie)

“Hoe vertellen we nu aan wie hier niet was dat ze heel wat gemist hebben, amaai seg!”

“We willen een duidelijk, erkend én gerespecteerd takenpakket.”

“Ik associeer VVJ het meest met ‘onder- steunend’.”

“Tegenover Vlaamse be-slissingen maar ook ge-meentelijke/stedelijke beslissingen hoort VVJ kritisch te zijn.”

“Ik vind het straf dat VVJ zo snel op mijn vragen ant-woordt!”

“De schepen is een cruciale succesfactor voor (breed) jeugdbeleid.”

“VVJ moet de rol van de provinciale jeugddienst overnemen.”

l E d E n m o m E n t 7

RUIMTE

Tekst: Tina Schuermans Beeld: Kind & Samenleving

Kinderen en jongeren in de nevelstad

Vele vragen, uitdagingen troefKinderen en jongeren leven op verschil-lende plekken in ons land. Dichtbevolkt, dunbevolkt, in het groen of rondom ge-bouwen, met winkels om de hoek of een bushalte op een halfuurtje wandelaf-stand, waar sirenes dagelijkse kost zijn of de wekker het geluid van tsjilpende vogels in de tuin is. Hiermee zijn de grijze steden en groene dorpen duidelijk gedekt. Maar wat met de ruimte tussen stad en platteland? De zogenaamde nevelsteden.

Hoe staat het er met de mobiliteit, de toenemende diversiteit en sociale ver-anderingen, maar ook met kansarmoe-de? Ervaren kinderen en jongeren het wonen in een nevelstad als een voordeel of hebben ze er toch meer last van dan we denken?

Onbekend is onbemind, maar toch spannendIn een nevelstad zijn er heel wat groene ruimten buiten de woonkern. Daardoor liggen ze afgelegen en zijn ze weinig ge-kend. Kinderen die het bos wél kennen, vinden het spannend om er te ravotten en kampen te bouwen, maar vragen zich af: “Mag dit allemaal? Wat als de jager ons ziet?”

Binnen de woonkern zijn groene ruimten vaak privé-eigendom. Prikkeldraad en klachten van de eigenaar houden jonge-ren echter niet tegen om in het bos twee straten verder kampen te bouwen en te ‘chillen’.

Opvallend is dat kinderen en jongeren het naast hun eigen tuin ook leuk vinden om andere mensen te zien en te ontmoeten. Zowel de eigen tuin is fijn om je ding te doen maar zéker ook het park waar er niemand zegt wat je wel of niet mag doen.

Dan zijn er nog de straten. Spelen op straat is iets wat kinderen en jongeren omwille van het verkeer minder graag doen of niet mogen van hun ouders. In-dien het rustige straten zijn, zijn kinde-ren en jongeren echter niet te stoppen. Tegenwoordig komen ook deze rustige straten door het verkeer, de parkeer-nood en de dichte bevolking onder druk te staan.

Waar is dat feestje?Hoe graag zie je het dorp, de gemeente of stad waarin je woont? Vaak is de liefde voor een dorp waar iedereen iedereen kent intenser. De keuze om te blijven wo-nen in een stad gebeurt eerder uit prak-tische overwegingen.

Kinderen en jongeren zien weinig drem-pels in de liefde voor een stad, gemeente of dorp. Zij leren hun vrienden hoe dan ook kennen, hetzij op school, tijdens hun hobby’s of op de plaatsen waar ze gaan

8 r u i m t E

gische hoofdstad zeer hip. Er zijn veel uitgaansmogelijkheden, plaatsen om te shoppen, evenementen en activiteiten. Dus Brussel, niet getreurd, jongeren ko-men nog graag eens bij jou langs. ∆Kind & Samenleving deed bevragingen bij kin-

deren en jongeren uit de volgende nevel-stad-

gemeenten: Blaasveld (Willebroek), Maasmechelen,

Moorsele (Wevelgem), Vinderhoute (Lovendegem),

Groot-Bijgaarden (Dilbeek), (Heusden-)Zolder,

Rollegem (Kortrijk) en Denderleeuw.

RUIMTE

Kinderen en jongeren zijn belangrijke gebruikers van de ruimte die ons Belgenlandje rijk is. Met onze 11,2 miljoen Belgen waarvan er ongeveer 2,3 mil-joen jongeren onder 18 jaar zijn, kan dit toch wel tellen. Kind & Samenleving deed hier uitgebreid onderzoek naar en bracht haar verhaal op de vor-mingstweedaagse. Dat gaf me stof tot nadenken …

heen nooit was. Ze vinden het wel een probleem wanneer iets verdwijnt in hun leefomgeving. Voor hetgeen dat weg-gaat, zou er wel iets in de plaats moeten komen, vinden ze.

Al bij al, best okéToch zijn jongeren uit nevelsteden over het algemeen tevreden over de plek waar ze wonen op voorwaarde dat de stad ‘dichtbij’ is: “Als alles goed bereikbaar is, is er geen probleem.” Jongeren heb-ben in hun brede leefomgeving alles wat ze nodig hebben. Meestal zijn ze met de fiets onderweg naar hun hobby’s. Naast de auto brengt ook de bus of trein de stad dichter, maar dan moet er wel een recht-streekse verbinding zijn en is het belang-rijk dat het openbaar vervoer laat en in het weekend kan blijven rijden.

Over de stad is er een dubbel gevoel. Er heerst veel drukte en lawaai. Vooral tieners en jongeren vinden onze Bel-

spelen. Kinderen en jongeren vinden eve-nementen en feesten een grote kracht. Dat brengt een gemeenschap van álle leeftijden samen en doet je woonomge-ving heropleven. Het feit dat vele evene-menten verdwijnen, betreuren kinderen en jongeren enorm. Zo wordt het moei-lijker om een sociaal leven uit te bouwen.

Voor wat, hoort watIn het centrum vinden kinderen en jonge-ren het doorgaans moeilijk om te zeggen waar ze wel en geen toegang toe heb-ben. Het voetbalveld is niet toegankelijk terwijl andere velden een twijfelgeval zijn. Het is wat gissen waar je wel of niet mag rondhangen. Kinderen en jongeren gaan daarom op zoek naar informele plaatsen, zoals buurtwinkels en plaatsen waar je iets kan kopen in een automaat, want deze weten ze enorm te appreci-eren. Jongeren vinden het niet erg om zich te verplaatsen om hun hobby’s uit te oefenen, zeker als deze hobby er voor-

M E E R I N F O

Wouter Vanderstede, Kind & Samen-leving vzw, wvanderstede@k-s.be, 02 894 74 62

KindenSamenleving KindSamenleving

r u i m t E 9

PARTICIPATIE

E-participatieBeter nieuwe laarzen in plaats van een tabletTekst: Roel Camps Beeld: Willy Naessens, Martin Abegglen, Daniel Dionne

Inzetten op (digitale) inspraak en participatie vanuit een jeugddienst is al dan niet een bewuste keuze. Voor de stad Antwerpen en de jeugddienst is het een bewuste keuze. In 2013 keurde de stad Antwerpen een specifiek inspraakbeleid goed waardoor alle Antwerpenaren op een open, laag-drempelige, continue en transparante manier hun mening kunnen geven op het beleid van de stad en haar districten. Een participatieve democratie is voor kinderen, tieners en jongeren de enige moge-lijkheid om hun mening te mogen en kunnen geven. Je gaat hun betrokkenheid en hun inspraak bij beleid verzekeren. Wist je dat dit ook de decretale opdracht is van het adviesorgaan de jeugdraad?

Digitale inspraak ≠ het online plaatsen van een bevragingIn 2012 is de stedelijke jeugddienst Antwerpen beginnen experi-menteren met digitale inspraak. Vier jaar later hebben we meer dan 10.000 kinderen, tieners en jongeren bereikt die hun mening gaven via een 80-tal inspraakprojecten.

De eerste twee jaar hebben we vooral geleerd hoe een digitaal in-spraakinstrument niet werkt. Je kan een digitaal inspraakinstru-ment vergelijken met een stift. Als je wilt dat een stift in een ruimte met 20 personen door zoveel mogelijk personen wordt gebruikt, dan moet je de stift niet gewoon ergens leggen en afwachten. Dan zeg je best: “Hier is een stift, geef de stift door aan de volgende.” Op deze manier zorg je er zelf voor dat de stift door zo veel mogelijk personen gebruikt zal worden. Met een digitaal (inspraak)instru-ment is dit net hetzelfde. We gaan er niet van uit dat kinderen, tieners en jongeren ‘s avonds thuis op zoek gaan op internet naar een website waar ze hun mening mogen geven. Nochtans was in 2012 het idee dat digitale inspraak net wel op die manier functio-neert. Eender welk digitaal inspraakinstrument je gebruikt, het is altijd passief. Je moet er actief mee aan de slag gaan. Het is een utopie om te denken dat sociale media ervoor zorgen dat kinderen, tieners en jongeren hun mening geven.

Actief en passiefDigitale inspraak werkt in combinatie met vindplaatsgericht wer-ken. Per inspraakproject maken we een plan van aanpak op om minstens 100 personen individueel hun mening te laten geven.

Nergens in de vakliteratuur over participatie en statistiek wordt melding gemaakt van het aantal personen dat nodig is om een zo divers mogelijke groep te vormen. De theorie van de kracht van getal kent zijn successen maar het daadwerkelijk getal of een minimum ervan blijft onbekend. Want wanneer is een crowd een crowd? Zijn dat 10, 50, 100 of 1000 mensen? Ervaring leert ons dat een groep van minstens 100 personen voor inspraakprojecten aangewezen is.

Deze manier van werken kan je ook toepassen bij een fysiek in-spraakproject. Ons plan van aanpak bestaat uit een actief en een passief plan.

10 p a r t i c i p at i E

PARTICIPATIE

H E T A C T I E F P L A NJe bereikt kinderen en jongeren door met een (fysiek of digitaal) in-strument naar plekken te gaan waar ze zich bevinden in een straal van 4 à 5 km rond het projectgebied: op school, in een jeugdvereni-ging, aan de bushalte, op het terrein zelf, enzovoort.

Door dit plan uit te voeren heb je zekerheid dat je minstens 100 personen de mogelijkheid zal geven om hun mening te uiten. In-dien je geen 100 personen bereikt, bedenk je bijkomende acties. Bijvoorbeeld door op twee verschillende momenten naar het terrein zelf te gaan met tablets of met een laptop. Via je smartphone kan je gemakkelijk een wifi-hotspot aanmaken waarmee je met je tablet of laptop op internet kan.

Gouden tip: vraag niet of je langs mag komen om de leerlingen of de leden te bevragen. Vraag wanneer het past dat je langs kan komen om de leerlingen of de leden te bevragen in kader van het inspraak-onderzoek van je gemeente of van je stad.

∫ Voor scholen: “Kan het tijdens de lesuren of liever tijdens de middagpauze.”

∫ Voor jeugdverenigingen: “Kan het tijdens de activiteiten of an-ders bij de start of het einde?”

H E T P A S S I E F P L A NDit gaat over de promotie van je inspraakproject via media, sociale media, brieven en uitnodigingen.

Het opmaken en het uitvoeren van een passief plan kost perso-neelstijd, maar je weet nooit welk resultaat dit zal opleveren. Je hebt geen zekerheid dat er personen zijn die hun mening gaan ge-ven. Dit is dan ook de valkuil van je inspraakproject. Promotie is belangrijk, maar niet belangrijker dan je actief plan.

De 10 geboden rond inspraak (ook digitaal)1. Ga op voorhand na welke ruimte tot verandering er is.

∫ Is er beleidsruimte om iets te veranderen? ∫ In welke inspraakfase bevindt zich het project? ∫ Is er budget om iets te veranderen?

2. Bepaal de vorm van het gewenste resultaat van de inspraak-periode.

3. Zoek uit waar de doelgroepen zich bevinden.4. Zorg voor een duidelijk verstaanbare inhoud en opdracht voor

de gebruiker.5. Werk laagdrempelig, gebruik (verklarende) afbeeldingen.6. Kies een geschikte aanpak (methodiek, een realistische

timing, verwerken van resultaten tot een inspraakdossier).7. Voer de methodiek uit bij diverse doelgroepen en op verschil-

lende locaties.8. Geef de context en de timing mee.9. Leg uit wat er met de meningen zal gebeuren.10. Leg uit hoe de terugkoppeling zal verlopen.

ConclusieAls je hoopt dat je door een e-participatietool te gebruiken minder werk zal hebben, dan kom je bedrogen uit. Het is en blijft maatwerk.Daarom kan je beter nieuwe laarzen kopen om actief de kinderen, tieners en jongeren op te zoeken waar ze zich bevinden.

Bovendien hoef je niet per se geld te investeren in een duur in-spraakinstrument als je dit niet veel gebruikt. Er bestaan al heel wat gratis digitale instrumenten zoals Lomap, Jong Gezegd, Survey Monkey of Mail Chimp. ∆

M E E R I N F O

Roel Camps, deskundige inspraak en participatie Jeugd Stad Antwerpen, roel.camps@stad.antwerpen.be, 03 338 25 06

N U T T I G E L I N K S

http://bit.ly/1sByawdoor.antwerpen.be/resultaten

p a r t i c i p at i E 11

INTERNATIONAAL

Tekst & beeld: Ilse Holvoet

De verbindende kracht van kunstRoma en niet-Roma vinden elkaar in een intercultureel project

12 i n t E r n at i o n a a l

INTERNATIONAAL

Wat is de missie van Madam Fortuna?Wat Madam Fortuna doet, is een mix van zorg en creativiteit. Dat is sociaal-artistiek werk. Haal je het sociaal engagement uit de kunst, dan wordt het puur artistiek. Voor ons telt wat je doet met mensen. Madam Fortuna kiest voor Roma als doelgroep. We mer-ken dat deze mix werkt: er ontstaat begrip tussen de verschillende groepen. Madam Fortuna probeert een good practice te ontwik-kelen, tonen hoe je vooroordelen kan overwinnen. Het betekent een wederzijds veranderen. Doe je dat niet, dan ben je paternalistisch. Samenleven betekent proberen zoeken naar wederzijds begrip.

“Identiteit maak je door je niet te hard vast te houden aan wat je kent.” Luk Nys

Hoe zijn Roma een doelgroep geworden voor Madam Fortuna?Het is allemaal gestart met de vraag van Sait Sehersijan, een Roma, om te gaan samenwerken. Om meer te weten over wie de Roma zijn, ben ik met Sait en enkele anderen in 2012 naar de Balkan gereisd. Dankzij de contacten van Sait, zelf een Macedoniër, konden we op plaatsen komen waar je anders niet komt. Spreken met mensen die je anders niet ontmoet.

Na deze reis hebben we een bilan opgemaakt: er wonen twaalf miljoen Roma in Europa, veel daarvan zijn naar België, Vlaanderen gekomen. Roma zijn de paria’s van Europa, een bevolkingsgroep die helemaal onderaan staat en hard onderdrukt wordt in hun thuis-landen in Oost-Europa. Komen ze naar West-Europa, dan verloopt de integratie heel moeilijk. Sommige Roma verzwijgen zelfs hun identiteit om problemen te voorkomen, vooroordelen te ontlopen. We vroegen ons af: ‘Hoe kunnen wij, als kleine organisatie in Bor-gerhout, een project met Roma een Europees elan geven? Hoe kun je een bevolkingsgroep die het heel moeilijk heeft een stem geven in onze samenleving? Een stem die openstaat voor dialoog?’.

Het moest een project worden dat verder kijkt dan het lokale, anders heeft het geen zin. Dergelijk project is evenwel een Don Quichotever-haal: je maakt geen kans, maar toch moét je iets heel moeilijks doen.

Interview met Luk Nys van Madam Fortuna, een sociaal-artistieke organisatie die onder meer werkt met Roma in project De Karavaan.

“We zoeken niet wat is, maar wat kan.” Luk Nys

Hoe kreeg het project DE KARAVAAN zijn Europese elan? In 2015 is Madam Fortuna een internationaal project gestart in samenwerking met Jint om de interculturaliteit te stimuleren in Macedonië en België. In Macedonië kregen vijf Rom-jongeren de opdracht om vijf niet-Rom te vinden om samen een aantal liederen voor te bereiden. Bij die vijf Rom-jongeren zaten zowel geschoolde muzikanten als jongeren die mentaal en sociaal niet vaardig zijn en soms Macedonië nog niet uit zijn geweest, nog niet zijn gecon-fronteerd met rijkdom. Het was ook voor de niet-Rom een vreemde ervaring: Rom die iets vragen! Het heeft wel de zelfwaarde van de Rom opgekrikt. Effect, gevolg: in Macedonië zetten ze nu zelf een project op. De grote uitdaging zat hem in het werken met een hard onderdrukte groep.

Belangrijk is dat expertise doorgegeven wordt aan organisaties die onderaan staan, dat zij respect krijgen ter plekke. Dus niet alleen projecten zijn nodig, we moeten ons Europees organiseren. Het gaat meer over de methodiek dan over het resultaat. Ik hoop dat er ook synergie ontstaat tussen Oost-Europese landen, dat het niet alleen start vanuit België.

Waarin zat de grote uitdaging om met Roma te gaan werken? Ik kom uit de theaterwereld: een veilige omgeving, met vooral men-sen uit de blanke middenklasse. Werken met Roma is een ontmoe-ting met wat vreemd is, proberen evenwaardigheid te ontwikkelen.

“Het voordeel van kunst is dat je samen komt in een gebied waarin je gelijk bent.” Luk Nys

i n t E r n at i o n a a l 13

Hoe zou je Roma typeren? Wat maakt hen anders dan andere kwetsbare groepen? Roma bezitten een grote artisticiteit, ze hebben een soort expres-sie die eruit moet, maar krijgen zichzelf als persoon en als gemeen-schap heel slecht georganiseerd, laat staan dat ze proactief kun-nen denken. Dat bezorgt hen veel last in een overgestructureerde maatschappij. Ze hebben nochtans wel structuur nodig, kinderen moeten naar school gaan bijvoorbeeld. Op dat vlak is wel een ken-tering te zien: het belang van school wordt erkend.

Diep in hen zit een soort ontworteling. Het lijkt toch nog een shock dat rondtrekken niet meer zomaar kan: ze worden gezien als gevaarlijk, niet aangepast en je hebt er geen controle over. Die controle, veiligheid… is iets raar voor Rom. Rom hadden niets, ze vonden altijd wel iets en redden zich wel. Daardoor werden ze vaak als dieven bestempeld. Meer nog dan bij andere groepen speelt het familiegegeven: de hiërarchie is er sterker aanwezig dan bij ons. Alle Rom, hoewel ze soms een andere religie hebben, delen een kracht, iets transcen-dents, alles wat ze doen lijkt op leven en dood.

Er zit een zekere kwaliteit in die onze manier van leven mist: er wordt veel meer gefeest bij de Rom. Ze ritualiseren enorm de grote momenten van het leven. Wij doen dat niet meer, wat argwaan op-roept bij hen. De emotionaliteit zit de Rom in het bloed. Het is zo complex, verwarrend, heeft precies te maken met het leven zelf. Wij proberen er een label op te plakken, maar labels zijn ontoerei-kend. Ik denk dat die complexiteit van gevoelens ook hun kracht is: ze kunnen heel erg vanuit hun hart leven. Kunnen uitdrukking geven aan de complexiteit van wat ze voelen.

Er heerst dan wel een machocultuur, toch willen ze geen macht – ‘dat is nu eenmaal ons lot’. Rom zijn ook uitgeroeid in WOII, maar ze komen daar niet mee naar buiten. Ze zijn verspreid, hebben geen leider, niemand die dat zou kunnen doen.

“Ze hebben echt iets met het transcendente: niets is gewoon.” Luk Nys

Bij hen leeft een zeker defaitisme, gelatenheid, ‘het leven overkomt je’. Nu is het slecht, ooit komt er iets beters, ‘komt een betere morgen’. Daarom moet alles ‘nu’ gebeuren, want vanavond kan het gedaan zijn. Daardoor zie je soms excessen. Dat gevoel wordt meer gecultiveerd in hun cultuur.

Wat is de doelstelling van DE KARAVAAN? We werken met jongeren tussen dertien en dertig jaar oud op artis-tiek gebied: muziek en theater. We zijn vertrokken vanuit de sterkte van de Roma: muziek. Zo wil het project verbindend werken, in de interculturaliteit. Het project richt zich niet alleen op Roma, maar zij staan wel in pole position, krijgen extra aandacht. Het doel is zowel artistiek als sociaal sterkhouders te ontwikkelen binnen de Roma-gemeenschap. Doelgroep zijn jongeren en volwassenen, vanaf 16 jaar. Wil je de dialoog echt aangaan, dan moeten beide partijen uit hun comfortzone treden. Je mag aansluiten, maar de voorwaarde is dat je ook effectief mee komt repeteren.

INTERNATIONAAL

14 i n t E r n at i o n a a l

M E E R I N F O

Het Agentschap Integratie en Inburgering heeft een opdracht om lokale besturen en voorzieningen te ondersteunen om de inclusie van Roma waar te maken. Er is een aanspreekpunt Roma op moe.roma@integratie-inburgering.be voor infor-matie en advies inzake het werken met Roma. Er is tevens een maandelijkse nieuwsbrief met Roma gerelateerd nieuws. Geef gewoon je gegevens door via moe.roma@integratie-inburgering.be.

Meer info vind je op ∫ www.integratie-inburgering.be ∫ www.vvj.be/beleid-en-praktijk/roma

Ilse Holvoet, iholvoet@vvj.be, 03 740 76 42

“Ontmoeting is de basis waar de rest op groeit.” Luk Nys

We willen een nationaal debat: hoe kunnen we mensen in de ge-meenschap zelf sterker maken? Hoe kunnen de kunsten het sociale veld aanzwengelen en daarbij verder gaan dan het louter sociale?

Wat is de rol van Roma in DE KARAVAAN? Madam Fortuna sloot een verbond met Bij’ De Vieze Gasten in Gent en Globe Aroma in Brussel, allen sociaal-artistieke organisaties. Zowel de artistieke als de sociale leiding is in elke stad in han-den van zowel Roma als niet-Roma. Ook de muzikantengroep is gemengd. In Antwerpen is Sait de verbindende factor: hij enthou-siasmeert de Roma-gemeenschap om deel te nemen aan de acti-viteiten. De niet-Roma zorgen ervoor dat er ook andere niet-Roma aanwezig zijn. Belangrijk aan een sterkhouder als Sait, is dat ze op lange termijn kunnen denken.

Wat is de sterkte van een intercultureel verbindend project als DE KARAVAAN?In 2015 namen een vijftigtal muzikanten deel. Het was een groot succes: muzikaal zat het goed, maar het interessantste was de uitwisseling, niet alleen tussen Roma en niet-Roma, maar ook tus-sen Roma onderling. Er zijn verschillen in hoe ze hun religie beleven, en op vlak van muziek. Ze gebruiken bijvoorbeeld heel verschillende ritmes. Het is een uitdaging om te blijven werken aan wederzijds respect. Je moet steeds blijven zeggen dat het een intercultureel project is.

DE KARAVAAN is het gemeenschappelijk project van Antwerpen, Brussel en Gent. Elke stad heeft ook zijn eigen KARAVAAN. Het is een dynamisch, interstedelijk project en je kan er vrij aan deelnemen. Die dynamiek is heel belangrijk.

“Het belangrijkste is dat er vriend-schap ontstaat tussen de groepen.” Martin Balog — ‘Ankerfiguur naar werk’ in Gent

Merk je dat de deelnemers hier sterker door worden, ook bui-ten, in de samenleving? De effecten werken ook door buiten de werking, stap voor stap.

“Waar Roma breder denken, moet je dat ondersteunen. Open-minded Roma moeten de brug leggen, Euro-pa kan dat niet. Elke stap is een stap.” Luk Nys

Heeft u tips voor gemeenten die aan de slag willen met Roma? 1. Ga bij elkaar op bezoek. Een netwerk ter plekke is belangrijk.

Desnoods moet je dat netwerk maken.2. Hou rekening met de mentaliteit van communistische landen.

Ze hebben geen ervaring met een democratisch proces.3. Zoek naar synergieën, haal mensen uit hun comfortzone, van

beide kanten.4. Je hebt sterkhouders nodig: waardeer hen heel erg, zowel fi-

nancieel als emotioneel. Op termijn moeten ze ’t alleen kunnen.5. Weet dat werken met Roma tijd vraagt.6. Neem de jongeren mee.7. Leer elkaar goed kennen.8. Toon luisterbereidheid.9. Verdring onderlinge verschillen niet maar maak ze bespreek-

baar. 10. Wees duidelijk in wat je wil, dergelijk project is niet vrijblijvend,

het vraagt engagement. ∆

INTERNATIONAAL

i n t E r n at i o n a a l 15

PLAN & PLAY

Tekst: Ellen De Grauwe Illustratie: Sander Belmans, Graffiti vzw

Planning, check! Promo, check! Wetgeving, … euh?!

Sabam/billijke vergoeding Gebruik je muziek tijdens activiteiten of speelplein? Kijk even na of de gemeente een contract heeft bij Sabam en Billijke vergoeding. Je moet dit verplicht aangeven.www.sabam.be en www.debillijkever-goeding.be

EHBO

Heb je een EHBO-koffer in de buurt die helemaal up-to-date is en/of iemand met een EHBO-opleiding? Het is niet ver-plicht maar wel handig om op je vakantie- werking te hebben. Vergeet niet dat je volgens de wet geen medicatie mag toedienen tenzij de ouders een dokters-briefje kunnen voorleggen.

Voedsel FAVV Organiseer je een kookworkshop tijdens de vakantie? Geen probleem, een re-gistratie is niet nodig. Serveer je ech-ter warme maaltijden dan moet je zeker nakijken of je traiteur geregistreerd is. Wat je ook doet met voedsel, denk aan de hygiëne. www.favv.be

Privacy Pas op als je gegevens noteert van je deelnemers, je mag deze niet openbaar maken en misbruiken. Voorzie een vakje op je inschrijvingsformulier of je al dan niet hun gegevens mag gebruiken.

Verzekering Voor elke vrijwilliger die je inschakelt, moet je een verzekering burgerlijke aan-sprakelijkheid (BA) afsluiten. Vraag zeker even na bij de dienstde dienst die verant-woordelijk is voor de verzekeringen. Ook een verzekering voor lichamelijke en ma-teriële schade geleden door vrijwilligers is verplicht onder het Vlaamse decreet vrijwilligerswerk.www.vrijwilligerswerk.be

Portretrecht Zonder toestemming van een persoon mag je geen afbeelding maken, verwer-ken, doorgeven, opslaan en reproduceren. Let vooral op als je foto’s wil publiceren in je brochure of website. Voeg bij de in-schrijfstrook de vraag om toelating om de foto’s te gebruiken.

16 p l a n & p l ay

PLAN & PLAY

De zomer staat voor de deur, alle activiteiten zijn gepland, animatoren en kinderen staan al te popelen, … en alles is in orde met de verzekeringen. Euh? Als je nu binnensmonds aan het vloeken bent, geen nood. We geven je hier een over-zicht van de belangrijkste wet en- regelgeving om ervoor te zorgen dat de jeugddienst een zorgeloze zomer tegemoet gaat.

Vrijwilligerswetgeving Welke statuten zijn er? Aan welke voor-waarden moet je voldoen? En hoeveel bedraagt de wettelijke vergoeding? 32,71 euro per dag, dat kunnen we je al-vast meegeven. Jobstudent, vrijwilliger, 25-dagen regel in de socio-culturele sector, … Info over de verschillende sta-tuten vind je op www.vvj.be/beleid-en-praktijk/gemeentelijk-jeugdwerk of www.vrijwilligerswerk.be.

Fiscale aftrek Ouders kunnen voor hun kinderen jonge-ren dan 12 jaar een fiscaal attest binnen brengen bij de belastingen voor de op-vang van hun kinderen. Alle opvangini-tiatieven, ook de zomerwerking van de gemeente, kunnen een attest afleveren. Het attest is geen verplicht document maar check zeker deze website of je hier-mee in orde bent:financien.belgium.be/nl/particulieren/belas t ingvoor delen/k inderopvang/voorwaarden#q7

Geluidsnormen Sinds 2013 gelden in Vlaanderen ge-luidsnormen voor muziekactiviteiten. De regelgeving over het maximale ge-luidsniveau geldt voor alle muziekacti-viteiten die toegankelijk zijn voor publiek en waar elektronisch versterkte muziek wordt gespeeld. Een overzicht kan je hier terug vinden: www.vlaanderen.be/nl/publicaties/detail/geluidsnormen-voor-muziekactiviteiten ∆

Water op het speelplein Niets zo leuk dan op een warme zomerdag met water spelen op je zomerwerking. De VLAREM-wetgeving regelt alles wat met water en zwembaden te maken heeft. Maar je hoeft vanaf nu niet meer aan te geven dat je een zwembad plaatst.

Er zijn nog andere regeltjes die je in het oog kan houden. Denk maar aan vervoer, naar het buitenland, welke vzw zijn we, speeltuigen, etc. Dit vind je allemaal terug in onze brochure ‘Wetgeving: de belang-rijkste regels voor vakantiewerkin-gen’ op www.vvj.be/node/5010.

Meer info: Ellen De Grauwe, edegrauwe@vvj.be, 03 821 06 01

p l a n & p l ay 17

BREED JEUGDBELEID

Tekst: Koen Steuperaert en Jitske Verwimp Beeld: Jeugddienst Turnhout

#VVJ2D inspireertHoe versterk je jouw positie als jeugdambtenaar om tot straf, breed jeugdbeleid te komen? Impact als maatstaf voor kwaliteit van jeugdbeleid?

“Is wat we doen goed of is wat we doen goed bedoeld?” Dat was de startvraag van Koen Steuperaert, directeur van Kwadraet, op onze vormingstweedaagse. De indrukwekkende sessie die volgde, vroeg om een bijkomend gesprek.

Kwaliteit boven kwantiteit “Weet je zeker dat wat je doet goed is? Als je dat niet zeker weet is het dan slecht?” Volgens Koen denken we fout na over kwali-teit en de manier waarop we het in beeld brengen: “We worden door bestuurders geappelleerd om output te genereren, om doelstellingen en acties in cijfers te presenteren. En datgene wat we niet kunnen meten, daar is weinig belangstelling voor. Maar is het logisch dat we ons werk, waar we hart en ziel in leg-gen, alleen maar verantwoorden met output en cijfertjes?”

Impact?Moeten we strategisch kiezen om onze impact op de voorgrond te schuiven?

Nadenken over impact is nadenken over wat je fundamenteel wil bewegen bij mensen, groepen van mensen en in de samen-leving. Nadenken over impact wil je door je volgende vragen te stellen:

Wat willen we door ons toedoen bewegen? ∫ Welke beweging beogen we op vlak van beleving? ∫ Welke beweging beogen we op vlak van perceptie? ∫ Welke beweging beogen we op vlak van gedrag en praktijken? ∫ Welke beweging beogen we op vlak van cultuur? ∫ Welke beweging beogen we op vlak van structuur? ∫ Welke beweging beogen we op vlak van spelregels?

Stap 1: Bepaal het perspectiefBelangrijk is het perspectief van waaruit deze vraag wordt gesteld (m.a.w. hoe vul je de ‘ons’ hierboven in?). Je kan deze vragen stellen vanuit het perspectief van kinderen, jongeren, de gemeente, de jeugddienst, de jeugdraad, …

Stap 2: Bepaal op wie je impact wil hebbenBij wie wil je iets bewegen? Bij kinderen, jongeren, ouders, vol-wassenen, de samenleving, de buurt, straat, wijk, het bestuur, …

Stel dat je vanuit het perspectief van de jeugddienst wil nadenken over de impact op tieners. Welke beweging be-oogt de jeugddienst op vlak van beleving bij tieners?We willen dat als tieners in aanraking komen met de gemeente, dat ze dit als een positieve dialoog ervaren. We willen dat tieners ons aanbod als waardevol beschouwen.

V O O R B E E L D E NP E R C E P T I EWe willen dat tieners de jeugddienst percipiëren als een plek waar ze met hun vragen terecht kunnen.We willen dat tieners de gemeente percipiëren als een partner i.p.v. ze met een probleem geconfronteerd wor-den. We willen dat tieners trots zijn op hun gemeente.

G E D R A G E N P R A K T I J K E NWe willen dat tieners zelf initiatief nemen. Dat ze zelf ver-antwoordelijkheid dragen, zelf engagement opnemen.

C U LT U U RTieners stappen spontaan binnen bij…Tieners spreken onder elkaar over …….

18 B r E E d j E u g d B E l E i d

Het is logisch dat inzetten op verandering in cultuur niet van-zelf gaat. Om cultuur te veranderen zet je eerst in op beleving, die kan leiden tot verandering in perceptie, die kan leiden tot gedragsverandering en misschien later tot verandering in cul-tuur. Inzetten op verandering in cultuur is vanuit dit perspectief geen onbegonnen zaak, impact genereren op vlak van beleving is concreet grijpbaar en planbaar.

Voortschrijdend inzicht = belangrijker dan alles op voorhand weten“Durf omgaan met onzekerheid. Laat toe dat je niet alles op voorhand weet, ook qua verantwoording ”, stelt Koen gerust. “Experimenteertijd en -ruimte zijn belangrijk om te creëren en te gebruiken. De beweging die je voorop stelt, bepaalt waar je naar toe werkt. Onderweg ingrijpen, bijsturen …. is belangrijk.

“Durf hiervoor gebruik te maken van de doelgroep: Welke veran-dering heb je teweeg gebracht bij de doelgroep? Bevraag kin-deren, jongeren en hun omgeving hierover. Zij weten het best welke impact het beleid heeft. Wat voelen, denken, doen ze an-ders? Denk op voorhand na over welke signalen je zal zien als er effectief iets verandert. Deze signalen omschrijven is waar-devol en kan meten op een andere manier vertalen. Niet met output, maar wel met signalen van beweging.”

M E E R I N F O

Koen Steuperaert, koen@kwadraet.be, 09 382 75 70

Impact in jeugdbeleid“In ons werkveld zijn we lang stil blijven staan bij het idee dat we goed bezig zijn als het plezant is voor de kinderen en jonge-ren. Plezier was synoniem voor kwaliteit. Als dat zo zou zijn, dan verdient jeugdbeleid het niet om geld te krijgen”, meent Koen. “We doen en willen meer. We leren kinderen zaken bij, we dragen bij tot de opvoeding, … en daar is niets mis mee. Dat is onze plicht. We willen namelijk impact hebben, dus mogen we gerust onszelf steviger op dat vlak benoemen en op de kaart zetten. We moeten het effect van jeugdbeleid au serieux nemen.”

Iedereen kan zijn steen bijdragen bij dit proces: veldwerkers die getraind zijn in het herkennen van signalen, die de signalen ook erkennen. Mensen die op beleidsniveau meedenken, die afstand nemen en de visionaire blik tonen, … Iedereen — en niet in het minst de doelgroep zelf — kan vanuit eigen bril omschrijven wat de impact is.

Het gaat over samen een toekomstvisie bepalen. Uiteraard werkt dit ook cross-sectoraal. Het gaat over beleidskeuzes maken waar-mee je dingen gaat bewegen. Kortom impact voorzien en overzien om straffer te weten waarom je iets plant, uitvoert en waarom dat bijdraagt tot meer, beter en breder lokaal jeugdbeleid. ∆

B r E E d j E u g d B E l E i d 19

#VVJ2D inspireert

Wat als …... we het KB speelterreinen en speeltoestellen zouden gebruiken als professionals?

M E E R I N F O

Filip Stallaert, fstallaert@vvj.be, 03 821 06 08peter dekeyser, Kind & Samenleving, pdekeyser@k-s.be, 02 894 74 66

∫ Dan zouden we toffe speelomgevingen met massa’s speelkan-sen voor kinderen willen creëren

∫ Dan wisten we dat spelen zonder risico’s niet bestaat én niet het doel is

∫ Dan wisten we dat het gaat over omgaan met gevaren in plaats van gevaren te vermijden

∫ Dan kenden we het woord risicoanalyse en wisten we welke soorten preventiemaatregelen er zijn

∫ Dan wisten we dat de eerst bedachte preventiemaatregel zeker niet de beste zal zijn

∫ Dan wisten we dat voldoen aan de norm gelijk is aan een ver-moeden van veiligheid…

∫ … en dat niet voldoen aan de norm niet gelijk is aan een ver-moeden van onveiligheid

∫ Dan omschreven we juist wat we van een firma of een dienst die ons hierbij ondersteunt verwachten

∫ Dan wisten we dat iedereen in België risicoanalyses mag doen (geen beroepsbescherming), maar niet iedereen hiervoor de gepaste expertise, ervaring en speelinzicht heeft!

∫ Dan lieten we ons niet zo dikwijls in de luren leggen door men-sen met een wijzend vingertje

∫ Dan maakten we de kínderen blij in plaats van de regelneven … ∆Peter Dekeyser van Kind & Samenleving inspireerde VVJ Filip op #VVJ2D.

Creatieve materialenBoeken

Workshops

www.debanier.be Vraag je eigen catalogus aan via debanier@debanier.be

Aalst, Molenstraat 65, 053-70 13 80 | Antwerpen, Kipdorp 30, 03-202 24 71 | Brugge, Katelijnestraat 67, 050-33 86 51 Brussel, Kolenmarkt 85, 02-511 44 31 | Gent, Hoefslagstraatje 1, 09-233 87 87 | Hasselt, Vaartstraat 14, 011-23 14 89 Leuven, J.P. Minckelersstraat 29, 016-29 97 84 | Mechelen, O.L. Vrouwestraat 34, 015-41 02 34 | Roeselare, Delaerestraat 16, 051-24 35 11 | Sint-Niklaas, Stationsstraat 77, 03-766 07 66 | Turnhout, Sint-Antoniusstraat 37,

014-42 15 13 | Commerciële dienst en magazijn: Langstraat 24, Borgerhout, 03-270 04 44

Tekst: Filip Stallaert

FOTOREPORTAGE

Buitenspeeldag 2016

Beeld: Ilse Holvoet, Duinengordel, Tieme Verlinde, jeugddienst Turnhout, Filip Stallaert, Imke Pichal, Sofie Marque

F o t o r E p o r ta g E 21

Advies • Ontwerp • Realisatie l www.speelprojecten.be

FOTOREPORTAGE

Buitenspeeldag 2016

Advies • Ontwerp • Realisatie l www.speelprojecten.be

Beeld: Ilse Holvoet, Duinengordel, Tieme Verlinde, jeugddienst Turnhout, Filip Stallaert, Imke Pichal, Sofie Marque

F o t o r E p o r ta g E 23

In de rubriek ‘driehoeksverhouding’ stellen we drie vragen aan de drie hoek-stenen van het lokale jeugdbeleid: de jeugdambtenaar, de schepen van jeugd en de jeugdraad. Ditmaal krijgt district Merksem het woord!

DISTRICT MERKSEM D I S T R I C T S S C H E P E N V A N J E U G D , R U I M T E L I J K E

O R D E N I N G , S O C I A L E Z A K E N E N W I J K O V E R L E G

Karin Staes JEUGDCONSUL EN T

Johan Dewispelaere V O O R Z I T T E R J E U G D R A A D

Steven Peeters

Wat is je ambitie voor het jeugdbeleid?

K A R I N : Twee pijlers zijn voor mij belangrijk: toegankelijkheid en sa-menwerking. Toegankelijk beleid betekent zowel laagdrempelige activi-teiten voor kinderen en jongeren als aanspreekbaarheid voor iedereen die met jeugd bezig is, zoals jeugdverenigingen en het jongerencen-trum. Daarnaast vind ik het belangrijk om samen te werken met part-ners binnen én buiten het jeugdwerkveld.

STEVEN: Na zelf jarenlang leiding te hebben gegeven in een jeugd-vereniging, zie ik dit als een ideale kans om mijn ervaring te de-len met de jongere generatie. Door samen te werken met de lokale jeugdverenigingen proberen we ons aanbod in activiteiten voor en door jeugd in ons district uitgebreid en gevarieerd te houden. Ook door onze maandelijkse bijeenkomst met afgevaardigden van alle jeugdverenigingen van ons district proberen we ervoor te zorgen dat de drempel om elkaar aan te spreken en de handen in elkaar te slaan laag blijft.

J O H A N : Een jeugdbeleid creëren samen met kinderen en jongeren dat gedragen wordt door de politiek. Zeker geen gemakkelijke ambitie in een district waar de doelgroep rond de 11.000 zit en er beperkte middelen zijn. Je botst regelmatig op grenzen. Daarbij wil ik steeds opnieuw de juiste antwoorden vinden op vragen zoals “Waar zetten

24 d r i E h o E K S v E r h o u d i n g

DRIEHOEKSVERHOUDING

“Door naar kinderen en jongeren te luisteren en hen kansen aan te bieden, kom je tot de mooiste resultaten.”Tekst: Tina Schuermans Beeld: Jeugddienst district Merksem

M E E R I N F O

Johan Dewispelaere, jeugdconsulent,johan.dewispelaere@stad.antwerpen.be, 03 646 76 00

we op in?”, “Wat zijn de prioriteiten?”, “Doen we het goed?”, “Wat kan beter?”, “Wat doen we beter niet?”.

Op welke verwezenlijking in het jeugdbeleid ben je trots? K A R I N : Vanuit de jeugddienst is het idee ontstaan om tijdens de zomermaanden een ontmoetingsplek te creëren: het Zomerpark. Het is kleinschalig begonnen en ondertussen, dankzij samenwer-king met het jongerencentrum en het cultuurcentrum, uitgegroeid tot ‘the place to be’ tijdens de zomermaanden. Onder de noemer

‘Het Speelkasteel’ organiseert de jeugddienst in het Zomerpark elke namiddag leuke activiteiten.

S T E V E N : We startten vorig jaar met een eerste editie van onze ledenwervingsactie waar een groot deel van onze jeugdverenigin-gen aan deelnam. Door het succes zal deze actie worden herhaald en hopelijk uitgroeien tot een jaarlijkse traditie in Merksem. Het maakt me natuurlijk ook trots dat er zoveel verschillende jeugd-verenigingen zijn binnen ons district. Elke maand komen ze samen om tijdens de jeugdraad de koppen bij elkaar te steken, om samen te werken en een mening te hebben over zaken die ons district veranderen. Maar het meest trots ben ik toch wel op alle leidsters en leiders die elke week opnieuw het beste van zichzelf geven om kinderen een leuke dag te kunnen geven. Dikke pluim voor jullie allemaal!

J O H A N : Na 17 jaar zijn er dat verschillende. Als ik er eentje moet uitpikken is het wel de invloed die we als jeugddienst hebben op het leven van vele kinderen en jongeren. Door naar hen te luisteren en kansen aan te bieden kom je tot de mooiste resultaten. Zowel bij de aanleg van een speelterrein als bij het bieden van een plek om aan de slag te gaan als animator of stagiair. Vooral voor die ene jongere die het net wat moeilijker heeft om onder de stempel ‘lastige’ of

‘moeilijk geval’ uit te geraken.

Wat was een flopmoment? Maar wel iets waar je iets uit leerde?

K A R I N : Ik had graag een polyvalente zaal (fuifzaal) gerealiseerd in de rechterremise van het jongerencentrum Bouckenborgh. Ondanks het feit dat er budget voorzien was in de begroting van de meerjarenplanning is het project niet doorgegaan. In de politiek kunnen plannen onverwacht snel veranderen. Helaas ook in jouw nadeel. Kleine troost: de voorziene middelen heb ik wel nog kunnen inzetten voor de herwaardering van het gebouw.

S T E V E N : We proberen al enkele jaren een polyvalente ruimte te verwezenlijken in ons district. Een die elke vereniging kan gebrui-ken om activiteiten te organiseren. Na lang zoeken hadden we een geschikte locatie gevonden. De acties die we ondernamen om aan budget en steun te komen voor dit project schoten in het verkeerde keelgat waardoor we die kans (voorlopig) hebben moeten laten schieten. We blijven nog wel verder zoeken naar alternatieven en zullen de volgende keer rustiger nadenken voor we tot actie over-gaan.

J O H A N : De eerste editie van het Zomerpark in 2014. Wat een fijne, bruisende ontmoetingsplek in Merksem moest worden was een beachvolleybalveld met weinig volk (en veel regen). Te vlug en te snel iets van de grond willen krijgen met te weinig mensen. Gelukkig konden we er in 2015 een succes van maken. Dankzij een uitge-breide samenwerking met verschillende partners en er op tijd aan te beginnen. 2016 wordt nog beter! ∆

d r i E h o E K S v E r h o u d i n g 25

VOOR U BEKEKEN

V E R O O O V E R D E S T R A A T

( W A N T S T R A T E N Z I J N E R E C H T

N I E T A L L E E N V O O R A U T O ’ S )

Gratis tool te downloaden op de website van Kind & Samenleving, www.k-s.be of rechtsreeks via we.tl/c99y3qcARtStraten zijn zoveel meer dan be-tonnen repen waar je overheen kunt rijden. Het zijn ruimten waar het samenleven telkens opnieuw vorm krijgt. Dat is zo voor volwassenen, maar zeker ook voor kinderen en jongeren, die daar alle ingrediënten vinden voor een fantastische jeugd. Ze kunnen er spelen en avonturieren, ze vinden er vrienden en kunnen de omgeving verkennen. Om het met drie O’s te zeggen: in de ideale straat kunnen kinderen Ontspannen, Ont-dekken en Ontmoeten. Op basis van eigen onderzoek, en in samenwerking met heel wat experts op het terrein, ontwikkelde Kind & Samenleving vzw een gratis down-loadbare publicatie. Daarmee wil het onderzoekscentrum burgers inspi-reren om zelf aan de slag te gaan met hun straat, om ze beter af te stemmen op kinderen en jongeren, of sterker nog: om ze meer op maat van alle buren te snijden. ∆

R U I M T E D E L E N I S R U I M T E

C R E Ë R E N

Surf naar klynt.ambrassade.be/videos/ruimtedelen/#Hoofdmenu In Vlaanderen en Brussel leven we met steeds meer mensen op de-zelfde oppervlakte, en tegelijker-tijd zien we dat vooral in onze ste-den het aantal jonge mensen sterk toeneemt. Dat maakt dat heel wat jonge stadsbewoners weinig ruim-te hebben.Ontdek het nieuwe interactieve verhaal van De Ambrassade over frisse initiatieven in Brussel, Genk en Antwerpen die ruimtes met kin-deren en jongeren delen.TIP: Ben je al lid van de Facebook-groep Ruimte Delen Is Ruimte Cre-eren? Hier blijf je op de hoogte van het project en heb je een forum om alles over dit thema uit te wisselen.Check ook de vernieuwde website jeugdlokalen.be. De vertrouwde webstek voor alle informatie over jeugdlokalen kreeg een gebruiks-vriendelijker jasje. ∆

D E T R U K E N D O O S —

G A A A N D E S L A G M E T S P E L

A L S V O R M I N G S M E T H O D E

Publicatie gratis te downloaden op de website van De Aanstokerij, www.aanstokerij.be onder

‘download onze publicaties’ of rechtsreeks via shop.aanstokerij.be/publicatie/392-de-truken-doos.htmlDe Aanstokerij kiest voluit voor spel als vormingsmethode: maat-schappelijke thema’s maken ze bespreekbaar via spel. “Spel laat je ook het beste in jezelf en de groep ontdekken en ontwikkelen. Altijd actief en ervaringsgericht!” De naam spreekt voor zich. Zo wakkert De Aanstokerij mensen aan, zowel kinderen, jongeren als volwassenen.Deze bundel is een leidraad om zelf spel als vormingsmiddel te gebruiken bij elke leeftijdscate-gorie. Een goed evenwicht tussen praktische tips en voldoende ka-dering zorgen ervoor dat iedereen er mee aan de slag kan. ∆

S E S A M - K I N D E R B O E K E N , 1 0 S U P E R -

D I V E R S E V E R H A L E N I N 5 K L E U R R I J K E

P R E N T E N B O E K E N

Te bestellen via www.studiosesam.be/ winkelCreatieve talenten met en zonder mi-gratieachtergrond, kregen de kans om cultuursensitieve kinderboeken met herkenbare verhalen en personages in de wereld van nu te schrijven en te illustreren. Ze lieten zich inspireren door ontmoetingen met kinderen en ouders in multiculturele wijken.

Het resultaat zijn tien spannende verhalen voor kinderen van 2 tot 10 jaar. Elk boek bevat twee verhalen. Bij elk verhaal horen extra tips om samen te spelen en te le-ren. Ouders, leerkrachten, jeugdwerkers en voorlezers kunnen zo de thema’s uit-diepen en bespreken met het kind of een groep kinderen.Afgelopen april kwam de eerste Fransta-lige versie uit: De loopwedstrijd/La course de Sourou et Simon. ∆

26 v o o r u B E K E K E n

C O L O F O N

H O O F D R E D A C T I EAnnelies Schepers

V O R M G E V I N Gmadebyhanna.com

R E D A C T I ELeen BartholomeusKristof BouvardRoel CampsEllen De GrauweIlse HolvoetHannes JossartSofie MarqueImke PichalAnnelies SchepersTina SchuermansFilip StallaertKoen SteuperaertCathelijne van der VeerKaï Van NieuwenhoveTieme VerlindeXavier VermeulenJitske Verwimp

I L L U S T R AT I E P L A N & P L AY ( p . 1 6 —1 7 )

Sander Belmans

F O T O ’ SIlse Holvoet, Sofie Marque, Imke Pichal, Annelies Schepers, Tina Schuermans, Filip Stallaert, Tieme Verlinde, jeugddienst District Merksem, jeugddienst Peer, Duinengordel, Kind & Samenleving

C O V E R F O T OiStockphoto

V. U . K A Ï V A N N I E U W E N H O V E

R E D A C T I EOssenmarkt 3, 2000 AntwerpenT 03 821 06 06, info@vvj.be

Dropzone is het tweemaandelijks tijdschrift voor lokaal jeugdbeleid van VVJ. VVJ ijvert voor meer, beter en breder lokaal jeugdbeleid. VVJ ondersteunt en informeert jeugdambtenaren, schepenen van jeugd en jeugdraden in Vlaanderen bij het voor-bereiden en uitvoeren van het lokale jeugdbeleid.Meer info: www.vvj.be

Een speellandschap

is MEER dan

een optelsom van

speeltoestellen

SAMEN SPELEN

EIGEN FANTASIE

GENIETEN

BELEVEN

Kijk ook op www.donkergroenbelgie.be

Natuurlijk spelen Met steun van

Als je op HLN.be even zoekt op tieners, vind je artikels over steekpartijen en loverboys. Als je hetzelfde doet via Het Nieuwsblad, ontdek je stukken over tienerpooiers en gewapen-de overvallen. Maar als je dan doodgewoon tiener opinie in Google intikt, wordt het opeens muisstil. Niets!

De opinie van de jeugd wordt door de media doodgezwegen. Oh, we komen wel in het nieuws hoor, daar niet van. Het kan niet op met studies over hoe veel we ga-men, of over hoe weinig we slapen. Maar heb jij ooit al eens een minderjarige gezien die geïnterviewd wordt omdat hij/zij een duidelijke mening heeft?! De jeugd wordt steeds afgeschilderd als een passief onderwerp: “Wat doen we met de jeugd?” En nooit: “Wat wil de jeugd doen?” Hier moet dringend verandering in komen.

Ja, want wij hebben wel een mening! Wij richten initiatieven op, wij starten pro-jecten. Maar dat zien de volwassenen niet. Ach, wat heeft ze nu weer in haar kop gestoken, klinkt het dan. En toch. Als je even zoekt zijn er massa’s geniale projec-ten opgericht door tieners. De wereld zou er een pak op vooruit gaan als het talent van jongeren erkend zou worden en als ons meer verantwoordelijkheid zou gegeven worden. We’ll handle it.

Voorbeeldje: verkiezingen. Men mag in de meeste landen pas gaan stemmen vanaf 18 jaar. Terwijl ikzelf, 15 jaar, al een uitgesproken politieke mening heb. Soms denk ik zelfs dat tieners een beter kijk op de zaak hebben dan volwassenen. Zeker over onderwerpen als onderwijs en jeugdbeleid. Als er bijvoorbeeld stemrecht vanaf 14 jaar zou zijn, en stemplicht vanaf 18, zouden politici ook meer maatregelen door-voeren ten gunste van tieners. Want ze doen nu eenmaal alles voor die extra paar stemmen. En zo zou de mening van de jeugd doorklinken tot in het parlement.Want waar klinkt nu de mening van de jeugd?

Ik ben Xavier, ik heb een mening, en ik ben 15 jaar oud.

Ik heb “watdejeugddenkt” opgestart omdat ik vind dat de leeftijdsgroep van pak-weg 14 tot 20 jaar bijna nooit in de media verschijnt. Enkel als er een studie is ge-maakt over hoeveel uren per week we gamen, of over hoe weinig we studeren. Maar een column van een 17-jarige, of een openbare brief van een 14-jarige? Nog nooit gezien. Daar wil ik met deze blog verandering in brengen. Hier zal ik wekelijks mijn mening delen over actuele onderwerpen die ook de jeugd van Vlaanderen bezighou-den. Want ik kan je met zekerheid zeggen:Wij willen ook wel eens ons zegje doen!

Check watdejeugddenkt.wordpress.com

Tekst: Xavier Vermeulen