Drop-outgegevens: kunnen we meer doen dan enkel rapporteren? Getuigenis: Hilde Bogaerts (UCLL Lerarenopleiding) 26 maart 2015

Studie- en studentenbegeleiding binnen KHLeuven

• Stimuleren van autonome motivatie

Autonomie

Verbondenheid

Competentieontwikkeling

• Talentgerichte benadering en waardering

• Zelfsturing

Verhogen studie-efficiëntie

• Onderzoeken KHLeuven: ingangskenmerken koppelen aan studieprestaties

• leerbrug, leerbrug bis, de LASSI (studievaardigheidstest) en zijn correlaten, afhakers-aanhakers, faalangst, studenten met functiebeperking, welbevinden, gender, …

• Doel onderzoeken: • optimaliseren studiebegeleiding binnen KHLeuven

• Studenten

• Professionalisering van alle lectoren

• adviezen voor studiekeuzebegeleiders HO, SO en CLB

De KHLeuven, gender en afhakers

• ongeveer 10% instromers in Vlaanderen haakt af, ook in KHLeuven (9, 20%): 9,84% jongens en 8,69% meisjes)

4

Opleiding

Man

Vrouw

Chemie

6,80%

9,62%

Voedings- en dieetkunde

15,68%

11,66%

Lager onderwijs

14,78%

10,21%

Office management

15,68%

11,66%

2009-2010, 2010-2011 en 2011-2012

Gender en de studentenpopulatie KHLeuven

Studiegebied Opleiding M( %) V(%)

Handelswetenschappen en bedrijfskunde

Bedrijfsmanagement 58,30 41,70

Office management 31,92 68,08

Toegepaste informatica 96,26 3,75

Totaal 61,18 38,82

Industriële wetenschappen en technologie

Chemie

77,72 22,28

Gezondheidszorg

Biomedische lab. tech. 43,82 56,18

Verpleegkunde 21,93 78,07

Voedings- en dieetkunde 17,29 82,71

Vroedkunde 0,00 100

Totaal 23,44 76,56

Horizontale onderwijsongelijkheid naar sekse

Studiegebied Opleiding M( %) V(%)

Onderwijs Kleuteronderwijs 3,70 96,30

Lager onderwijs 18,89 81,11

Secundair onderwijs 57,19 42,81

Totaal 32,01 67,99

Sociaal-agogisch werk Sociaal werk 29,58 70,42

Sociale readaptatiewet. 17,89 82,11

Totaal 25,31 74,69

Totaal professionele gerichte bachelor

3045 39,59% 3045 39,59%

4647 60,41%

Gender en studierendement KHLeuven - eerstejaars

(Bron: De Lassi en zijn correlaten: een onderzoek aan de KHLeuven, Manon Witters Masterthesis Educatieve studies, KU Leuven, 2010-2011)

LASSI = leer- en studiestrategie – vragenlijst

• Diagnostisch instrument: richt student op sterke en zwakke

kanten • Attitude (willen)

• Motivatie (willen)

• Faalangst (willen)

• Tijdsbeheer (zelfregulatie)

• Concentratie (zelfregulatie)

• Gebruik van ondersteunende technieken en materialen (zelfregulatie)

• Zelftesting (zelfregulatie)

• Informatieverwerking (kunnen)

• Selecteren hoofdideeën (kunnen)

• Teststrategieën(kunnen)

Gender en de LASSI schalen KHLeuven

• jongens scoren hoger op de skill-componenten (niet-significant)

• meisjes scoren significant hoger op de componenten will en self-regulation

• de hoogst correlerende voorspeller van studie-efficiëntie is de motivatie-schaal (will)

• de laagst correlerende voorspellers zijn de schalen informatieverwerking en hoofdideeën (skill)

9

Visie op gender

Vanuit gelijke kansen en diversiteit

• minder de focus op gelijke behandeling • kijken naar (onderlinge) verschillen

• kijken naar mannelijke en vrouwelijke eigenschappen

• doorbreken stereotiep denken

• gendergevoelige blik ontwikkelen

• oppassen voor diversity-blind beleid

• talentgerichte benadering, maximale individuele ontplooiing

Wat met gender aan de KHLeuven? Kwalitatief onderzoek

• kwalitatief onderzoek via focusgesprekken

• selectie en verantwoording keuze:

oververtegenwoordiging mannelijke studenten

oververtegenwoordiging vrouwelijke studenten

geen opvallende oververtegenwoordiging mannelijke en vrouwelijke studenten (controlegroep)

11

Focusgroepen

Gezondheidzorg en Technologie:

Toegepaste informatica Groep 1: mannelijke studenten Groep 2: vrouwelijke studenten

Voedings- en dieetkunde Groep 1: mannelijke studenten Groep 2: vrouwelijke studenten

Lerarenopleiding:

Bachelor lager onderwijs (Heverlee) Groep 1: mannelijke studenten Groep 2: vrouwelijke studenten

Economisch Hoger Onderwijs:

Bachelor in bedrijfsmanagement: marketing Groep 1: mannelijke studenten Groep 2: vrouwelijke studenten

12

Synthese verklaringsmodel voor(seksespecifieke) studiekeuze en (seksespecifieke) studierendement

STUDENTEN OPLEIDING OMGEVING

• Motivatie en attituden • Verwachtingen tgo beroep: taakopvatting, toekomstperspectief, ideaal beeld • Verwachtingen tgo de opleiding • Perceptie van het curriculum • Zelfbeeld en zelfwaardegevoel • Capaciteiten en vaardigheden • Voorkeuren voor vakken

Curriculum: • Inhouden • Didactische werkwijze • Organisatie en klimaat • Evaluatie

• Ondersteuning • Vooroordelen • Toegekende status, verloning

13

Bevraagde aspecten genderonderzoek • verwachtingen

• perceptie van het curriculum inhouden

didactische werkwijze

evaluatie

organisatie en klimaat

• al dan niet hernemen van de opleiding

• BaLO: beroepsmotivatie

toekomstperspectief

14

Adviezen ‘What’s in it for me generation’

• Instroom

• Didactische aanpak van departementen en opleidingen

• Personeelsbeleid

15

Instroom

• genderneutrale leerloopbaanbegeleiding noodzakelijk

• taak HO: realistische beeldvorming inhoud opleiding en beroep

• keuze maken op basis talent en interesse

• oppassen met “rolmodellen” – opleidingen die uit genderbalans zijn

16

Didactische aanpak van departementen en opleidingen

• geen grote genderspecifieke verschillen

• motivatie en attituden stimuleren

• stimuleren “growth mindset”

• inspelen op autonomie, competentieontwikkeling en verbondenheid naast talentontwikkeling

• variatie in werk- en toetsvormen

• blended learning meer benutten

• minder opdrachten meer tussentijdse feedback

17

• samenstelling groepen: rekening met beschikbaarheid van leden. Niet werken over de verschillende groepen/reeksen

• leervragen: ruimte formuleren en begeleiden

• rekening houden leerstijlen bij reflectie

• planningsvaardigheden stimuleren

• communicatie: helder, eenduidig, “just in time”

• te veel kanalen

• schakel studenten in: m vragende partij!

• gender opnemen in curriculum lerarenopleiding

18

Personeelsbeleid KHLeuven

• studenten zelf geen voorkeur m of v wel voor sterk geprofessionaliseerd corps

• zelfdeterminatietheorie: inspelen op behoeften aan autonomie, competentieontwikkeling en verbondenheid van personeel = welbevinden

• bewustmaken negatieve effecten “genderbril” op onderwijsactiviteiten en begeleiding

• professionalisering rond genderthema’s

• maatschappelijke balans m/v in korps mooi streefdoel maar ondergeschikt aan kwaliteit

19

Ontwikkeldagen BaLO

• Blended learning: reflectie over curriculum in functie van optimaliseren leerprocessen en begeleiden van studenten

• Kijkwijzer gender

• Bijsturing aanpak begeleiding binnen praktijk

• Opvolging:

functioneringsgesprekken met vakgroepen

studentenoverleg

Kijkwijzer: integreren van adviezen uit onderzoek : Wat met gender aan de KHLeuven?

• Integreren van adviezen bij reflectie over een opleidingsonderdeel in functie van optimalisering leerprocessen en begeleiding van alle studenten

• ‘What’s in it for me generation’

- wat is het nut?

- wat kan ik er mee doen?

- welke waarden zitten hier achter?

‘What’s in it for me generation’

1. Zinvolheid van inhouden

• Wat is de relevantie van mijn inhoud, hoofdstuk, opdracht, … (wat, waarom, hoe?)

• Hoe versterk ik de relatie tussen inhouden (theorie) en praktijk?

• Welke doorleefde praktijkvoorbeelden gebruik ik?

• Welke verwachtingen stel ik? Waarom?

• In welke mate stimuleer ik de autonome motivatie van alle studenten (interesse, zinvolheid)?

• In welke mate is er ruimte voor de leervragen van studenten?

• …

‘verwachtingen moeten helder zijn’

‘relatie tussen theorie en praktijk is interessant’ ‘wat is het doel?’

(studenten KHLeuven)

Balans sturing-zelfsturing

‘What’s in it for me generation’

2. Begeleiden

• Relevantie van mijn inhoud, hoofdstuk, opdracht, … (wat, waarom, hoe?)

• In welke mate is er ruimte voor formatieve feedback?

• Op welke manier bouwen we formatieve feedback in?

• Hoe geef ik doelgerichte feedback?

• Hoe krijgen studenten de kans om hun competenties op een zinvolle manier te tonen?

• In welke mate spelen we in op de verschillende leerstijlen van alle studenten?

• Hoe stimuleren we planningsvaardigheden in ons lesgeven, in onze begeleiding?

• Hoe zorgen we voor variatie in werkvormen in functie van doelen en leerstijlen, voorkennis, …?

• Houden we voldoende rekening met talenten en voorkeuren?

• …

‘ ‘we leren uit tussentijdse feedback’

‘uit informatie leren we ons leren bij te sturen’ ‘ruimte krijgen om te experimenteren en te leren’

(studenten KHLeuven)

Balans sturing-zelfsturing

‘What’s in it for me generation’

3. Evalueren

• Relevantie van mijn inhoud, hoofdstuk, opdracht, … (wat, waarom, hoe?)

• Zijn mijn verwachtingen concreet genoeg geformuleerd? Wanneer geven we welke informatie?

• Zorgen we voor voldoende variatie in toetsvormen? Leggen we niet te eenzijdig het accent op het ‘verbale’ en ‘reflectie’?

• Hoe vermijden we overlappingen bij het meten?

• Toetsen we wat we willen meten?

• …

‘het toetsen moet als zinvol worden ervaren’ ‘verwachtingen moeten van in het begin duidelijk zijn’

‘best een mix van toetsingsvormen en vragen’ (studenten KHLeuven)

‘What’s in it for me generation’

4. Sensibilisering genderbewustheid in de lerarenopleiding

• Relevantie van mijn inhoud, hoofdstuk, opdracht, … (wat, waarom, hoe?)

• Hoe bouw ik deze genderthematiek bewust in in mijn opleidingsonderdeel?

• Hoe werk ik aan een genderneutrale houding in het begeleiden van studenten?

• Hoe zoek ik rekening houdend met de genderthematiek naar de gepaste aanpak, omgangsvormen voor alle studenten?

• In welke mate hou ik in mijn curriculum rekening met verschillen in voorkeuren van studenten (aanpak, evaluatievormen, materialen, …)

• …

‘waarom reageer ik anders op mannelijke en

vrouwelijke gedragingen, houdingen van studenten?’ ‘ben ik me bewust van mijn eigen seksestereotiepe gedragingen en houdingen en het effect hiervan bij

studenten?’