Onafhankelijk vakblad voor lassen, lijmen en snijden | Nummer 5 - mei 2012

Themanummer OPLEIDINGEN

VOORWOORDmei 2012

LASSENwww.vakbladlastechniek.nlUitgaveLastechniek wordt uitgegeven in opdracht van het Nederlands Instituutvoor Lastechniek (NIL) en het Belgisch Instituut voor Lastechniek (BIL).RedactieBert de Jong, Fleur Maas, Rolf Mul, Leo Vermeulen, Bart Verstraeten,Margriet Wennekes, Henk ZandvlietEindredactieMargriet Wennekes, Leo Vermeulen (techniek)Uitgever Bert de JongAdvertentie-exploitatieCon-Sell, Rolf MulT 06 12 50 90 58, E info@con-sell.nlRedactieadviesraadErik Anschütz, Paul Barendse, Ruud van Bezooijen, Tim Blok, Marijke Damen, Leen Dezillie, René Elfering, Rob Helmich, Marcel Hermans, Michel van ‘t Hof, Piet van der Horst, Michael Jak,Pieter Keultjes, Marco Kraaijeveld, Maurice Mol, Ed Mulder, Jeroen Olde Benneker, Frank Smit, Wil van der Stap, Erik Steenkist,Fred Vasquez, Tony van der Veldt, Adriaan Visser

AdressenNederlands Instituut voor LastechniekPostbus 190, 2700 AD ZoetermeerT 088 400 85 60, E redactie@nil.nl www.nil.nl

Belgisch Instituut voor Lastechniek vzwTechnologiepark 935, B-9052 Zwijnaarde, BelgiëT +32 9 292 14 05, F +32 9 292 14 01, E Ann.Wydooghe@bil-ibs.be www.bil-ibs.be

OPUS communicatie-ontwerpFruitweg 24 j, 2321 GK Leiden, T 071 589 56 44, F 071 541 41 50E info@vakbladlastechniek.nl www.opus-co.nlVoor het verzenden van grote bestanden kunt u gebruik maken van:https://vakbladlastechniek.wetransfer.com

AbonnementenBinnenland € 62,50 (particulier op privé-adres); € 98,75 (bedrijf) en € 31,25 (studenten en senioren).Voor abonnementen in België kunt u contact opnemen met ann.wydooghe@bil-ibs.beOverig buitenland € 116,50 (op bedrijfsnaam). Prijzen zijn excl. BTW.

Lastechniek verschijnt elf keer per jaar en wordt toegezonden aandeelnemers van het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) en hetBelgisch Instituut voor Lastechniek (BIL) en andere geïnteresseerdenen belanghebbenden in de verbindingstechniek. Voor vragen overabonnementen kunt u terecht bij het NIL. Het abonnement geldt vooreen geheel jaar. Opzeggingen per aangetekend schrijven vóór 1 oktober van het lopende jaar. Verzendadres wijzigen? Stuur dan het etiket met verbeterd adres retour.Al onze advertentiecontracten worden afgesloten conform de regelsvoor het Advertentiewezen gedeponeerd bij de rechtbanken in Neder-land.

Ontwerp en lay-outBert de Jong, OPUS communicatie-ontwerp, Leiden.DrukwerkVeldwijk Van Loon, Waddinxveen.

Hoewel de informatie gepubliceerd in deze uitgave zorgvuldig is uitge-zocht en waar mogelijk gecontroleerd, sluiten de uitgever en de redac-tie uitdrukkelijk iedere aansprakelijkheid uit voor eventueleonjuistheden en/of onvolledigheid van de verstrekte gegevens.

©2012 Overname van artikelen is slechts mogelijk na verkregen schrif-telijke toestemming van de uitgever.

Colofon

Volg LASTECHNIEK op twitter:@nillastechniek

en Linkedin.com

In mijn dagelijkse praktijk word ik continu geconfronteerdmet de schaarste op de arbeidsmarkt aan technische vak-mensen. Binnen mijn functie als bestuursvoorzitter van hetNIL en als directeur van Royal Duyvis Wiener B.V. is in-stroombevordering dan ook een van de speerpunten: hoemaken we de techniek aantrekkelijk voor jongeren en hoehouden we het vak boeiend voor de mensen die daar welal een keuze voor hebben gemaakt? De Nederlandse maakindustrie kan niet zonder technischegeschoolde vakmensen. Terwijl je ziet dat de (jeugd)wer-keloosheid toeneemt, blijft de schaarste aan technisch ge-schoold personeel aanhouden. De instroom in hettechnische onderwijs is ook nog altijd dalende. Daaromontstaan er overal in het land vernieuwende initiatieven:niet alleen maar een bedrijfstakschool, maar een ‘tech-niekcampus’ waar jongeren de techniek kunnen ‘beleven’en kunnen meemaken hoe leuk het is om in de techniekte werken. Er zijn vernieuwende bijscholingsmogelijkhe-den voor de huidige medewerkers om te zorgen dat ookzij zich kunnen blijven ontwikkelen binnen hun eigen vak-gebied. Technische bedrijven profileren zich op middel-bare scholen en zelfs soms al op lagere scholen. Maarook zien we een grote betrokkenheid van bedrijven bij op-leidingen, onderwijs en kennisinstituten, om de aanslui-ting tussen het onderwijs en het bedrijfsleven tebevorderen en te behouden.Als kennisinstituut voor lastechniek speelt het NIL hierineen cruciale rol. Steeds opnieuw moeten ook wij ervoorzorgen dat onze kennis op peil blijft, ons opleidingsaan-bod zich vernieuwt en dat wij een rol blijven spelen bij hetprofileren van de techniek als aantrekkelijke branche. Het blijft van groot belang om jongeren steeds weer demogelijkheid te bieden een kijkje te nemen in de keukenvan mooie technische bedrijven, om de instroom in hettechnisch onderwijs te stimuleren. Als maakindustrie moe-ten wij laten zien dat lassen een echt vak is! En meer nog,een mooi en aantrekkelijk vak. Daarom is het belangrijkdat ook het NIL zich hierin voortdurend ontwikkelt ennieuwe manieren vindt om zowel jongeren als ouderen opte blijven leiden. Ik nodig u van harte uit deze editie telezen en aan dit doel voor de toekomst te werken.

Mirjam van DijkBestuursvoorzitter Nederlands Instituut voor Lastechniek

VAKis een

Winnaars gaan voor het beste materiaalWinnaars g

Winnaars g

aan voor Winnaars g

aan voor

aan voor

het beste ma

het beste ma

tte maat

teriaal

teriaal

uit die visie ontwikkanVVa

oor kunt blijventie vr

iaal,oed materop g

ie wil winnen moet kunnen vW

alk VVat ervelt en leuit die visie ontwikk

en.oor kunt blijv

-aarmee je de concur wiaal,

en ouwtrerie wil winnen moet kunnen v

endement? Bel er rgeen ho

oductie automatiserOok uw laspr

olste ondernemingsuccesv

en dan ook stuk vbehor

oor de metaalindustrheden v

obotsystemen en lasbenodigdelding lasrW

elding!WalkVVaendement? Bel

en met oductie automatiser

ie.en in de industrolste onderneming

oor stuk tot de en dan ook stuk v

un klanten Hie.oor de metaalindustr

-obotsystemen en lasbenodigd

.comeldingalkw.vwwweldingalkwo@vinf

+31 (0)78 69 170 11tel.damAlblasser

elding BVWWealkVVa

.com

.com +31 (0)78 69 170 11

Inhoud #5 mei 2012

LASTECHNIEKis een uitgave van OPUS communicatie-ontwerpi.o.v. het Nederlands Instituut voor Lastechniek en het Belgisch Instituut voor Lastechniekwww.vakbladlastechniek.nl

04 Vanuit de verbindingswereld

12 Kies voor een vak waar toekomst in zit

14 Wegwijzer door de wereld van de

verbindingstechniek

20 De comeback van de Ambachtsschool

22 Vlaanderen: deeltijds onderwijs, voltijds talent

24 VDL bewaakt balans tussen theorie en praktijk

26 Schema lastechnische opleidingen

29 Overzicht erkende opleidingsinstellingen

Het kiezen voor

een opleiding is

er niet makkelijker

op geworden.

Welke opleidings-

mogelijkheden zijn

er als je wilt

verbindingstechniek

en wat kun je er mee?

6

14

30

42

Cover: OPUS co; fotografie, Corné HouwaardMet dank aan Machinefabriek West End B.V., Lisse en Akzo Nobel Decorative Coatings B.V. Sassenheim

Door interne miscommunicatie is de vorige uitgave van Lastechniek, het themanummer over robotlassen, niet op dejuiste manier verzonden aan de abonnees. Een folder over een lijmsymposium is vóór de cover terechtgekomen inplaats van ingestoken in het blad, zoals de bedoeling was. Een aantal ontvangers heeft het blad daardoor niet alszodanig herkend, maar beschouwd als een (ongewenst) reclamepakket. ITW Welding Products, die met een pagi-nagrote advertentie op de achterzijde van deze uitgave van Lastechniek stond en niets met de betreffende folder vandoen had, heeft ten onrechte vele retourzendingen gekregen van het blad. De makers van Lastechniek betreurendeze gang van zaken zeer en wij bieden bij deze onze welgemeende excuses aan. Uiteraard hebben wij het probleemintern besproken en goede afspraken gemaakt om herhaling in de toekomst te voorkomen.Bent u lezer van Lastechniek en heeft u het aprilnummer gemist? Neem dan contact op met het NIL. Dit kan telefo-nisch: (088) 400 85 60 of via e-mail: osenga@nil.nl. U krijgt dan per omgaande alsnog een exemplaar toegestuurd.

De makers van Lastechniek

30 Lasopleider Martin Majoor

32 Opleiding lascoördinator EN 1090

34 Opleiding weerstandlassen

38 Vakkanjer Tom Smits naar Euroskills 2012

40 TechniekTalent.nu aan het woord

42 Verslag NIL nationale laswedstrijden

44 Rotterdamse studenten en hun lasrobot

46 De lasgroepen en hun agenda

47 Willem de Welder

49 De Lasser van de Maand

50 Brancheregister

Op donderdag 19 april vond op de RDM Campus teRotterdam het POYO-NIL Lijmsymposium plaats, eenthemadag met lezingen, workhops en informatie-stands over industriële lijmtechniek. Met meer dantachtig deelnemers was het een goed bezocht evene-ment dat voldeed aan de verwachtingen van de be-zoekers. “Je hoort hier over de laatste ontwikkelingen,waardoor je beseft dat er veel meer mogelijk is dan wetot nog toe dachten.”

Positieve reactiesDe deelnemers zijn over het algemeen goed te spreken over

de inhoud van de lezingen. “De lezingen zijn goed en ver-

helderend”, aldus Ad Segeren van Multiweld uit Baren-

drecht. Volgens Segeren zal het lassen steeds meer

vervangen gaan worden door lijmen. “Maar lassen zal

nooit helemaal verdwijnen, omdat de kracht van lijm toch

altijd zijn beperkingen zal hebben. Je hebt altijd een zeker

oppervlak nodig om een goede lijmverbinding tot stand te

kunnen brengen.” Multiweld is vertegenwoordigd als im-

porteur van de merken Permatex en Devcon, maar Sege-

ren is ook naar deze dag gekomen “om te horen wat er

speelt en wat de behoeften zijn van de eindgebruikers”.

Johannes Freije van De Jong Gorredijk B.V. vertelt dat hij

twee jaar geleden ook al eens heeft deelgenomen aan een

symposium over lijmen. “Binnen ons bedrijf – we produ-

ceren met name boilers voor Vaillant en Bosch – hebben

we al verschillende proeven gedaan met verlijming. We

werken voornamelijk met roestvaststaal en bij het lassen

van aansluitingen krijg je toch altijd het probleem dat je

het materiaal plaatselijk beschadigt, waardoor corrosie

kan ontstaan. Lijmen kan dan een goed alternatief zijn.

Vandaag hoor ik over ontwikkelingen die mij doen besef-

fen dat er nog veel meer mogelijk is dan ik gedacht had.”

Dennis Broekhof en Henk Strijker van AWL-Techniek zijn

LIJMBERICHTmei 2012

5

LIJMBERICHT mei 2012

4

Succesvol POYO-NIL Lijmsymposium

Het lijmsymposium vormde de afronding van hetPOYO-project over industriële lijmtechniek. De part-ners uit de vier landen die samenwerken in het pro-ject POYO (‘The POrt is YOurs’) waren ieder met huneigen thema vertegenwoordigd op deze dag. Erva-ren vakspecialisten gaven aan de hand van lezin-gen uitleg over de nieuwste ontwikkelingen enmogelijkheden van het lijmen. Verder werden erworkshops gegeven. Leveranciers en gebruikersvan lijm en lijmtechnieken presenteerden hun pro-ducten, lijmsystemen en oplossingen.

vooral geïnteresseerd in de geautomatiseerde toepassingen

van lijmprocessen. Broekhof: “Onze klantenkring bestaat

natuurlijk voor een groot deel uit autofabrikanten. Lijmen

wordt daarbij steeds meer toegepast. Het is voor ons in-

teressant om te weten wat we van lijmverbindingen kun-

nen verwachten en hoe een lijmverbinding precies in

elkaar zit. Vandaag is een geschikte gelegenheid om ons

daarover te laten informeren.”

Ook Marco Kraaijeveld van Laskar vindt het een interes-

sante, leuke en interactieve dag. Hoewel hij zelf niet tech-

nisch geschoold is, vindt hij het toch belangrijk om zijn

licht op te steken over het lijmen als verbindingstechniek.

“Lijmen is duidelijk een opkomende techniek, waar we

onze ogen niet voor moeten sluiten. Sommige lezingen

gaan voor mij wel erg diep op de materie in, maar het is

goed om me op de hoogte te stellen van de marktontwik-

kelingen. Wat dat betreft een geslaagde dag op een in-

drukwekkende locatie.”

WorkhopsIn het lijmlaboratorium demonstreert Vink Techniek

onder andere het verlijmen van acrylaat (PMMA) met een

UV-lijm. Acrylaat is helderder dan glas en als je dit ver-

lijmt moet het onzichtbaar gebeuren. In het lijmlaborato-

rium is te zien hoe gelijmde objecten onder speciale

lijmdrogers met UV-licht gelijkmatig worden gedroogd en

uitgehard. Daarnaast wordt het kunststoflassen gede-

monstreerd voor materialen die onmogelijk te verlijmen

zijn.

Een delegatie uit Duitsland verzorgt een workshop onder

de titel ‘Metal and Plastic Welding’. Christiane Pohlmann

en Jan Zimmermann van de Handwerkskammer uit Ham-

burg laten zien wat de overeenkomsten zijn tussen het las-

sen van metalen en het verbinden van kunststoffen onder

toevoer van een staafje toevoegmateriaal. Daarna kunnen

de deelnemers aan de slag met het kunststoflassen van een

spaarpot uit PVC en PMMA.

Henk Zandvliet, directeur van het NIL, en Ben Weenink,

projectleider POYO, blikken tevreden terug op het Lijm-

symposium. “Bijna alle partijen die meetellen op het ge-

bied van lijmtechnologie waren hier bij elkaar.”

7

LASBERICHTEN mei 2012

6

Op donderdag 26 april organiseerde VHTO weer eenGirlsday. Grote en kleine bedrijven in heel Nederlandopenden tijdens deze dag hun deuren voor bijna ze-venduizend meisjes van tien tot vijftien jaar met alsdoel de interesse voor techniek, bèta en ICT al opjonge leeftijd te wekken. Carlien Scheele, directeurEmancipatie van OCW, gaf namens minister Marja Bijs-terveld het officiële startsein voor dit landelijke evene-ment, waar zij ging lassen met de meiden.

EenVandaag bij RPP DelfgauwBij de landelijke aftrap van Girlsday 2012 bevolkten re-

porters, filmploegen en fotografen de werkvloer van me-

taalbedrijf Reurings Precisie Plaatwerk in Delfgauw.

Meiden konden speeddaten met jonge vrouwen uit de

techniek en aan de slag in de machinehal. Daarbij werden

ze vakkundig begeleid door de medewerkers van RPP.

Technisch directeur Aad Reurings vertelde voor de camera

van EenVandaag hoe hij denkt over meiden en vrouwen

op de werkvloer. “Sowieso denk ik dat meisjes in fijne las-

techniek vele malen beter zijn dan mannen.” In vergelij-

king met andere Europese landen loopt het aantal

vrouwen dat werkzaam is in de techniek in Nederland

sterk achter. Wat Reurings betreft gaat dat veranderen.

Girlsday kan daartoe bijdragen, al is hij geen uitgesproken

fan van dit soort evenementen. "Hiermee maken we mei-

den bijzonder, waardoor ze opvallen. En dat willen ze juist

niet. Ik denk wel eens dat het zonder al die aandacht en

potten geld veel makkelijker is om meiden voor de metaal

te interesseren." Niettemin heeft Reurings zich ingespan-

nen om van Girlsday een succes te maken.

Kees van Koevorden, technisch manager vanFlamco, was de prijswinnaar van de zomerprijsvraagvan Lastechniek / HaVeP® Protective wear. Met zijnfoto van een onveilige lassituatie die hij op vakantie inChina tegenkwam, won de heer Van Koevorden eenveiligheidskledingpakket van HaVeP®. De winnendefoto, met een korte toelichting, verscheen al in de ja-nuari-uitgave van Lastechniek. De officiële prijsuitrei-king liet echter nog even op zich wachten.

Eind april kon Martin Hanekamp van HaVeP® uit Goirle,specialist in bedrijfs- en veiligheidskleding, de gewon-nen prijs persoonlijk komen overhandigen aan Keesvan Koevorden, tijdens een gastvrij onthaal op het kan-toor van Flamco te Bunschoten.

Van harte gefeliciteerd!

Rondleiding bij Tata SteelEn dat deden ook andere bedrijven. Tata Steel in IJmuiden

kreeg zo'n honderdvijftig meiden uit groep acht en de on-

derbouw van het voortgezet onderwijs op bezoek. Tijdens

een workshop procestechniek en metaalbewerken in de

bedrijfsschool van Tata Steel maakten ze zelf haargel, me-

talen haarspelden en armbanden. In de middag maakten

ze een rondrit over het terrein van de staalfabriek, gevolgd

door een bezoek aan de bijna één kilometer lange warm-

bandfabriek. Daar konden ze met eigen ogen zien hoe

gloeiend hete plakken staal worden uitgewalst tot rollen

staal.

Over GirlsdayGirlsday is een landelijk initiatief waarbij meisjes in het

hele land op techniekstage gaan bij bedrijven. Het doel is

om meisjes te laten ervaren dat werken in de techniek in-

teressant, uitdagend, maar vooral ook erg leuk is. Girlsday

2012 werd georganiseerd door VHTO (Vrouwen en

Hoger Technisch Onderwijs) en is mede mogelijk gemaakt

door samenwerking met TechniekTalent.nu, Jet-Net, en

het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

mei 2012 LASBERICHTEN

Afgelopen jaar is op Hogeschool Utrecht weer depost-hbo-opleiding Metaalkunde van start gegaan.Op dezelfde locatie waar deze opleiding al sinds mid-den vorige eeuw gevestigd is. Met ingang van hetnieuwe studiejaar zal de opleiding volledig zijn her-zien. Het accent van de opleiding is verlegd van hetuitvoeren van onderzoek naar het opdoen van me-taalkundige kennis. Deze kennis moet helpen bij hetontwikkelen en realiseren van hoogwaardige meta-len producten en constructies.

Metaalkundige kennis onderbelichtInvesteren in kennisontwikkeling, kennisbehoud en –cir-

culatie is de sleutel tot succes voor organisaties. Hoog-

waardige kennis en innovatiekracht zijn noodzakelijk

om met vertrouwen de (internationale) concurrentie aan

te gaan; zowel op korte als op langere termijn. Het is

voor de industrie echter lastig om de juiste metaalkun-

dige kennis in huis te halen. Metaalkundige kennis is zeer

waardevol, maar wordt erg onderbelicht in de werk-

tuigbouwkundige opleidingen; andere bronnen om deze

kennis op te doen zijn er echter niet.

Kennis direct toepasbaarInvesteren in kennis kost tijd en geld. Daarom is de ver-

nieuwde opleiding in herkenbare en afgeronde modules

ingedeeld. Naast een algemeen deel bevat de opleiding

modules als vervaardiging, bewerkingsmethoden, con-

strueren, instandhouding en schadeanalyse. Elke module

biedt gerichte oplossingen voor bedrijfsvraagstukken.

Leren is zo geen doel op zich, maar een krachtig middel

om de dagelijkse praktijk het hoofd te bieden. Daarmee

is de opleiding motiverend en efficiënt. Opdrachten van-

uit de opleiding worden afgestemd op het bedrijf van de

deelnemer, zodat de opgedane kennis direct toegepast

kan worden. Dit levert een maximale meerwaarde op.

Meer informatieVoor meer informatie over deze of andere opleidingen

van Centrum voor Natuur & Techniek van Hogeschool

Utrecht: 088-481 8888 of www.cvnt.nl/metaalkunde.

Mensen die in bezit zijn van een IWE-diploma kunnengebruikmaken van vrijstellingsregelingen en komenin aanmerking voor een speciaal tarief.

Post-hbo-opleiding Metaalkunde vernieuwd

Prijsuitreiking fotowedstrijd

Zevenduizend meiden actief tijdens

Girlsday 2012

LASBERICHTENLASBERICHTEN mei 2012 mei 2012

8

Competitie maakt veel los“Leuk? Echt wel”, aldus een stralende Quincy Zorg, der-

dejaars metaaltechniek op het Comenius College in Ca-

pelle a/d IJssel. “Normaal kunnen we eindeloos oefenen

met het lassen van een klein stukje dat toch nergens voor

gebruikt wordt. Nu moet het direct goed zijn. Een las blijf

je altijd zien in de boot.” Hans Fleischhauer, docent Me-

taaltechniek Gemini College: “Het bouwen van een vlet

in een competitie met andere scholen maakt bij de leerlin-

gen wat los. Het is een geweldige stimulans om het reeds

geleerde in de praktijk te brengen. Plotsklaps zien ze

waarom sociale competenties en beroepsvaardigheden zo

belangrijk zijn om een product te vervaardigen.”

Selectie van scoutinggroepenDe lelievletten worden na de finale overgedragen aan re-

gionale scoutinggroepen. De deelnemende scoutinggroe-

pen zijn allemaal zorgvuldig geselecteerd. Alle scouting-

groepen in de regio konden een motivatie indienen om

deel te mogen nemen aan het project en kans te maken op

een vlet. Een veelvoud aan reacties werd ontvangen, waar-

door zelfs een loting nodig was om de uiteindelijke deel-

nemers te selecteren. In ruil voor deelname ondersteunen

de waterscouts de leerlingen tijdens de bouw van de vlet-

ten en leren zij hen roeien.

Prijzen en medaillesOp de finaledag vallen er verschillende prijzen te verdie-

nen voor de deelnemende scholen en scoutinggroepen. Zo

zijn er prijzen voor de ‘Beste vlet’, de ‘Snelste vlet’, de ‘Bo-

tenbouwschool van het Jaar’ en voor de ‘Scoutinggroep

van het Jaar’ en natuurlijk is er voor alle deelnemers een

medaille. ’s Avonds zijn de vletten ook te bewonderen tij-

dens de vlootschouw van Dordt in Stoom.

www.vlettenopdemaas.nl | www.dordtinstoom.nl

‘Vletten op de Maas’Levensecht leren door zelf een boot te bouwen!

9

Laten we 25 jaar teruggaan in de tijd. We schrijven1987. DSM is nog in volle expansie en bijna alle werk-zaamheden worden uitgevoerd door externe partijen.Binnen DSM is er veel kennis aanwezig over de toe-passing van materialen in de petrochemische indus-trie en het lassen van deze materialen. DSM wil dezekennis overdragen, vooral aan de lassers. Ing. HarrySchrijen neemt naar aanleiding van een belangstel-lingsregistratie het initiatief tot het oprichten van eenlasgroep in Zuid-Limburg. Op 30 maart 1987 ziet Las-groep Zuid-Limburg het levenslicht. Vele ‘vakbroeders’geven gehoor aan het initiatief van Harry en het eerstevoorlopig bestuur wordt gevormd. Op 19 november1987 worden de statuten van de vereniging ten over-staan van notaris Poeth vastgelegd.

Duidelijke visie op kennis en kundeVeel mensen hebben sinds de oprichting hun sporen in de

lastechniek verdiend en een bijdrage geleverd aan datgene

waar de Lasgroep Zuid-Limburg tegenwoordig voor staat:

een lasgroep met een duidelijke visie op kennis en kunde

en met een goede kijk op de toekomst.

De doelstelling die in 1987 werd geformuleerd luidde:

“De lasgroep Zuid-Limburg stelt zich ten doel een tref-

punt te zijn voor alle mensen die geïnteresseerd zijn in de

lastechniek. Tijdens de bijeenkomsten zal door lezingen,

demonstraties, bedrijfsbezoeken en door onderlinge ge-

sprekken de vakkennis kunnen worden verdiept.”

Terugkijkend naar de afgelopen 25 jaar, mogen we vast-

stellen dat we met vlag en wimpel zijn geslaagd in het be-

reiken van deze doelstelling. Lasgroep Zuid-Limburg mag

zich verheugen op een steeds groeiend aantal leden, wat

aangeeft dat mensen in het vak belang hechten aan on-

derlinge communicatie en aan het delen van interesse en

kennis. Opmerkelijk is, dat er binnen het ledenbestand

nog veertien personen zijn die al vanaf de oprichting lid

zijn, ondanks dat ze gepensioneerd zijn of een andere

functie binnen het bedrijfsleven vervullen.

Terugblik op 25 jaar

HoogtepuntenIn ons 25-jarig bestaan was het organiseren van de Na-

tionale Lasgroependag op Fort St. Pieter één van de hoog-

tepunten, met een ruime keuze uit een aantal bezoeken en

een groots diner met mooie muziek. Al de diverse bezoe-

ken, lezingen en discussies door de jaren heen hebben er-

voor gezorgd dat velen Lasgroep Zuid-Limburg een warm

hart toedragen. Dit alles was mogelijk dankzij een belan-

geloze inzet van bestuursleden en de actieve deelname van

de leden, zonder wie de Lasgroep Zuid-Limburg niet zou

bestaan.

Proficiat en bedanktHet huidige bestuur van Lasgroep Zuid-Limburg bedankt

alle sponsoren, leden, bestuursleden en belangstellenden

voor hun vertrouwen en inzet in de afgelopen 25 jaar.

Samen hebben we veel geleerd, waardoor we zijn gewor-

den wat we nu zijn: een actieve lasgroep met betrokken

leden die graag hun vakkennis blijven vergroten. Dit geeft

tevens de moed om op deze weg verder te gaan.

Op 1 juni wordt het 25-jarig bestaan van LZL gevierd

voor leden en bestuur op het Drielandenpunt in Vaals.

www.lasgroepzuidlimburg.nl

Op vrijdag 1 juni nemen leerlingen van 10 vmbo-tech-niekscholen het tegen elkaar op in een spannenderace ter hoogte van het Groothoofd in Dordrecht! Dejongeren strijden tegen elkaar in zelfgebouwde lelie-vletten.

Aandacht voor maritieme sectorDe race is de finale van het project ‘Vletten op de Maas’

dat KMR (Kennisinfrastructuur Mainport Rotterdam),

NML (Stichting Nederland Maritiem Land) en Scouting

voor de zesde keer organiseren in de regio Zuid-Holland

Zuid. Doel van het project is de maritieme sector en

maakindustrie op een aantrekkelijke manier onder de aan-

dacht van jongeren te brengen. De vraag naar goed ge-

schoold personeel in deze sectoren is nog steeds groot,

maar het aantal leerlingen dat hiervoor kiest is onvol-

doende. Het bedrijfsleven omarmt dit project: iedere deel-

nemende school is geadopteerd door één van de maritieme

branches.

Echte boot voor echte ‘klanten’Ook docenten én leerlingen zijn erg enthousiast over het

project. Het project sluit goed aan bij de belevingswereld

van de leerlingen. Er wordt een echte boot gebouwd voor

echte ‘klanten’, waar ze ook nog echt mee gaan varen. De

lelievlet is de meest gebruikte stalen roei-, wrik- en zeil-

boot voor de waterscouting met een gewicht van ongeveer

700 kilo en een afmeting van bijna 6 bij 2. De leerlingen

krijgen een pakket van 3 mm dik plaatstaal geleverd en

bouwen zelf, met behulp van technische tekeningen, de

vlet door middel van hechten, lassen en slijpen.

Lasgroep Zuid-Limburg

Oprichter van Lasgroep Zuid-Limburg Harry Schrijen (links) ontvangt in 2007 uit handen van de inmiddels overleden

Henk de Jong de 'Prof. Geerlingspenning'

Het huidige bestuur, v.l.n.r.: voorzitter Gied Rienstra, Peter Debie, Pieter Willemse, Frans Slangen, Hein Leurs, Jan van der Schaft, Ralph Houtvast

LASBERICHTENmei 2012LASBERICHTEN mei 2012

10 11

In de Week van de Veiligheid2012, die gehouden wordt van4 tot en met 8 juni, staat veiligen gezond werken centraalvoor bedrijven in de metaalbe-werking en metalektro. DeWeek van de Veligheid is eenweek vol activiteiten voor enbij bedrijven. De aftrap is op 4 juni in de Rijtuigenloodste Amersfoort met het congres ‘5x Beter gaat voorgoud’. Tijdens dit congres wordt de nieuwe arbocata-logus Machineveiligheid gelanceerd.

Congres 5x Beter gaat voor goudHet congres op 4 juni staat bol van workshops, discussies

en presentaties. Dagpresentator Rens Merkelbach voert

de bezoekers onder meer langs een inspirerende lezing van

hockeycoach Marc Lammers (Olympisch goud met het

Nederlandse dameshockeyteam, Peking 2008) en een pre-

sentatie van arts en organisatieadviseur Waldo Falke over

hoe veilig werken valt of staat met het gedrag van het ma-

nagement. Blikvanger in het ochtendprogramma is de lan-

cering van de arbocatalogus machineveiligheid, waarmee

de bezoekers vast een voorproefje krijgen van de online

verbetercheck die na de zomer ‘live’ gaat. Na de pauze

maken de congresgangers zelf werk van veiligheid tijdens

interactieve workshops over machineveiligheid, fysieke be-

lasting, veiligheid door gedrag en de OR en veiligheid.

Week van de Veiligheid 2012 start met congres 5xBeter

Aanmelden voor het congresHet congres op 4 juni is gratis toegankelijk voor iedereen

die werkt in de metaalbewerking en metalektro en met vei-

ligheid te maken heeft. Bijvoorbeeld KAM-coördinatoren,

leden van ondernemingsraden, management en directiele-

den van grote én kleine bedrijven. Aanmelden kan tot en

met 28 mei via www.5xbeter.nl/site/nl/hoofdmenu/con-gres5xbetergaatvoorgoudOp deze site vindt u ook het volledige programma.

Andere activiteiten in de Week van de VeiligheidNa het congres op 4 juni gaat de Week van de Veiligheid

‘on tour’: tot en met vrijdag 8 juni zijn er door heel Ne-

derland activiteiten die veilig en gezond werken onder de

aandacht brengen bij bedrijven en hun medewerkers. De

voorzitters van de betrokken sociale partners geven met

bedrijfsbezoeken het startsein voor een week vol work-

shops, regietheater en veiligheidssessies bij bedrijven.

Aanmelden voor de overige activiteiten in de Weekvan de VeiligheidBedrijven of Ondernemingsraden die een van de vijf voor-

zitters willen uitnodigen of mee willen doen aan de Week

van de Veiligheid met regietheater of een veiligheidssessie-

op-maat in het eigen bedrijf kunnen zich aanmelden bij

de Verbetercoaches. Stuur hiervoor een mail naar

info@5xbeter.nl of bel de Verbeterlijn: 0800 - 55 55 005

(gratis).

Onze Kenmerken:

Een breed spectrumaan diensten

NIL gemachtigde organisatie

LMK/LK kwalificaties

PWHT

Mechanisch onderzoek

Corrosie onderzoek

Breuk mechanica

Schade onderzoek

On-site testing

Immersion Ultrasone

TestingAdvisingAssuring

T: 0181-617 144W: www.exova.comE: nederland@exova.com

Een breed

Een breed

aan dienstenumspectr

Een breed

aan dienstenum

Een breed

eenmerkkeOnze KKeNIL gemachtigde organisatie

LMK/LK kwalificaties

WHT

zoekMechanisch onder

P

en:NIL gemachtigde organisatie

0181-617 144

On-site testing

Immersion Ultrasone

zoek

zoek

Breuk mechanica

zoekSchade onder

Corrosie onder

Mechanisch onder

T

nederland@exova.comE:.exova.comwww:W

0181-617 144: T

uringssAngdvisiA

estingTTe

nederland@exova.com

Dankzij het laserlaswerk van LaserWeld kon Movexx in2010 een naadloze en volledig afgesloten elektrotrek-ker ontwikkelen: de Clean Room. Hierdoor opendenzich twee nieuwe markten voor Movexx, de farmaceu-tische industrie en de voedingsmiddelenindustrie.Anno 2012 verkoopt Movexx de Clean Room wereld-wijd.Movexx ontwikkelt en verkoopt elektrotrekkers. Metdeze elektrotrekkers kunnen heel eenvoudig en zon-der lichamelijke belasting ziekenhuisbedden, rolcon-tainers en andere rollende karren van de ene naar deandere plek worden gebracht.

Geen bacteriën“Maar de farmaceutische industrie en de voedingsmidde-

lenindustrie stellen andere eisen dan bijvoorbeeld de lucht-

vaartindustrie. In de farmacie en voedingswereld mogen

de elektrotrekkers geen bacteriën vervoeren. Daarom ont-

wikkelden wij voor deze branches een speciale naadloze

en volledig afgesloten trekker”, vertelt Movexx-eigenaar

Henk van Vlastuin. Het eerste prototype van deze naad-

loze elektrotrekker, de Clean Room, bevatte toch nog een

paar naden. Van Vlastuin grappend: “Bij het eerste pro-

totype hadden wij de naden dichtgekit, maar daar ging de

klant niet mee akkoord. Wij moesten ze dus wel dichtlas-

sen.”

Lagere warmte-inbrengDick Scholtus, commercieel directeur bij LaserWeld: “En

bij een regulier lasproces komt er dan een dikke las, terwijl

Movexx het liefst helemaal geen las wilde zien. Daarvoor

is laserlassen dan ideaal, want een laserlas is niet dik en

toch ijzersterk. Een bijkomend voordeel is dat de warmte-

inbreng bij het laserlassen lager is dan bij het reguliere las-

sen, waardoor de elektrotrekker tijdens het lasproces

minder snel krom trekt.”

Ook kleine seriesIn de beginfase van de Clean-Room-verkoop moest de

afzet logischerwijs nog op gang komen. Maar hier speelt

LaserWeld flexibel op in: “Wij willen het laserlassen voor

iedereen mogelijk maken en daarom lassen wij desgewenst

in series vanaf vijf stuks”, besluit Scholtus.

www.laserweld.nl

Naadloze elektrotrekker vanMovexx dankzij LaserWeld

OPLEIDINGENmei 2012OPLEIDINGEN mei 2012

12 13

n deze uitgave van Lastechniek laten we zien wat er

zo aantrekkelijk is aan dit vakgebied, welke oplei-

dingsmogelijkheden er zijn en wat je er allemaal mee kunt.

De Nederlandse industrie staat te springen om de in-

stroom van (jonge) vakmensen. Kies je voor een techni-

sche opleiding, dan kies je voor een vak met toekomst.

Waarom kiezen voor lastechniek“Of je nu kijkt naar een stoel, een bed, een fiets, een auto,

trein of vliegtuig, heel veel dagelijkse gebruiksvoorwerpen

en vervoermiddelen zouden niet gemaakt kunnen worden

zonder las- en lijmtechniek. Maar ook pacemakers, wind-

molens, sluizen, bruggen en spoorrails. De meeste mensen

staan er niet bij stil, maar al deze producten zouden uit

elkaar vallen zonder lastechniek”, aldus Henk Zandvliet,

directeur van het Nederlands Instituut voor Lastechniek.

Zandvliet vervolgt: “Het lassen is een ambachtelijk en

mooi beroep; je werkt met een vloeibaar metaal. Verge-

lijk het maar met het werk van een goudsmid of glasbla-

zer. En de techniek gaat steeds verder, onder andere door

de ontwikkeling van nieuwe materialen. De tweede Van

Brienenoordbrug is 30 % breder maar 25 % lichter, dank-

zij de ontwikkeling van nieuwe staalsoorten. Maar hoe

beter het staal, hoe moeilijker het lasproces. Maar ook las-

machines worden steeds geavanceerder. Met behulp van

laserlassen kun je tegenwoordig zelfs koper aan alumi-

nium lassen. Vroeger was dit ondenkbaar.“

Lastechniek is dus een belangrijk vakgebied, dat niet meer

weg te denken is uit ons dagelijks leven en waar je goed je

brood mee kunt verdienen. Nederland telt zo’n 75.000

lassers en er zijn 16.000 bedrijven waar gelast wordt.

Liefde voor het vakIedereen kent wel het indrukwekkende beeld van de las-

sende vakman die met een beschermende kap en brand-

werende kleding met behulp van een felle lasboog aan een

metalen constructie werkt. De lassers die regelmatig aan

het woord komen in de rubriek ‘De lasser van de maand’

weten vaak goed te verwoorden wat ze zo aantrekkelijk

vinden aan hun beroep. De één kan zich helemaal verlie-

zen in het lassen zelf, een ander geniet vooral van het mee-

werken aan grote en mooie constructies, zoals viaducten

of glimmende roestvaststalen containers.

Het werk in de metaalindustrie verandert continu. De ap-

paratuur waarmee wordt gewerkt, wordt steeds moder-

ner. De laatste jaren vormen de robotlassers een nieuwe

categorie van vakmensen die hun kennis van het lassen

combineren met gevoel voor computers en programme-

ren.

WAT ZIEN WE OP DE COVER VAN DEZE LASTECHNIEK? TWEE JONGE MENSEN DIE VOL TROTS IN HUN

BEROEPSKLEDING MET HUN LASHELM POSEREN VOOR DE CAMERA, MET OP DE ACHTERGROND HUN

PROJECT BIJ AKZO COATINGS IN SASSENHEIM. BEIDEN HEBBEN GEKOZEN VOOR EEN OPLEIDING EN

EEN TOEKOMSTIGE LOOPBAAN IN DE (LAS)TECHNIEK. MAAR WAAROM ZOU JE DAARVOOR KIEZEN?

Kies voor een vak waar

in zit!

In de vorige uitgave van Lastechniek hebben we kennis-

gemaakt met de wereld van lasrobots en lasrobot-pro-

grammeurs. Eén ding hebben de mensen die werken in de

lastechniek met elkaar gemeen: de liefde voor hun vak en

trots op hun vakmanschap.

Opleidingen met een toekomstDe mogelijkheden die je hebt met een opleiding in de las-

en lijmtechniek zijn bijna eindeloos. Vanaf het vmbo kun

je al kiezen voor een technische oriëntatie en kun je ken-

nismaken met het verbinden van metalen. Vergis je niet: er

zijn ontzettend veel lasprocessen, ofwel manieren om ma-

terialen te verbinden. De belangrijkste processen die je als

beginner leert kennen zijn MIG/MAG-lassen, TIG-lassen,

elektrodelassen en autogeen lassen. Daarnaast zijn er nog

wel twintig andere processen te onderscheiden. In de auto-

industrie bijvoorbeeld, is het weerstandlassen een belang-

rijk lasproces, en bij het aanleggen van een spoorweg krijg

je te maken met thermietlassen.

Om een goede vakman te worden bieden verschillende

ROC’s en privaat opleiders vervolgopleidingen aan die de

theorie van lassen en lijmen koppelen aan handvaardig-

heidlessen. Ervaren vakmensen binnen bedrijven brengen

je de fijne kneepjes van het vak bij. Misschien ken je wel

het reclamefilmpje van Tempo Team over drie jonge on-

ervaren lassers. De boot waaraan ze gelast hebben breekt

doormidden tijdens de tewaterlating. De boodschap van

dit filmpje is dat werkgevers meer gebruik moeten maken

van de kennis en ervaring van 45-plussers. Dat gebeurt

dus ook in de praktijk. Na je mbo-opleiding kun je als

professionele kracht terecht in diverse productiebedrijven,

werkplaatsen en industrieën. Je kunt werken als monteur,

lasser, verspaner, bank- of plaatwerker. Maar je kunt ook

aan de slag op een booreiland op zee.

Naast het lassen van metalen is het lijmen in opkomst:

fietsen, auto’s en zelfs vliegtuigen worden samengesteld

met behulp van lijmtechniek. Onlangs is er op de RDM

Campus in Rotterdam een lijmlaboratorium geopend. Net

als lasopleidingen zijn er ook lijmopleidingen op allerlei

niveaus.

SpecialistenVoor wie dat wil zijn er volop mogelijkheden om zich ver-

der te specialiseren. Om maar een voorbeeld te noemen:

ga je je helemaal specialiseren in het ambachtelijke werk,

dan kun je meesterlasser worden. Je bent dan niet alleen

heel goed in het maken van een product, maar je hebt ook

veel kennis van de techniek. Als ervaren vakman of mees-

terlasser dwing je respect af. Vaak ben je ook leermeester

voor nieuwe werknemers. Veel jonge vakmensen geven

door Margriet Wennekes

TOEKOMSTaan dat ze hun kennis en kunde voor een groot deel te

danken hebben aan hun leermeester binnen het bedrijf.

Ben je niet zozeer iemand die het liefst met zijn handen

werkt, dan zijn er verschillende kaderopleidingen die je

voorbereiden op een coördinerende of leidinggevende

functie. Je bent dan minder direct bezig met het maken

van een product, maar meer met de organisatie en plan-

ning daaromheen. Een goed voorbeeld van zo’n beroep is

dat van de lascoördinator.

Over het NILHet Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) vindthet belangrijk om de kennis en vakbekwaamheid ophet gebied van lassen en lijmen in Nederland op eenhoog niveau te houden. Het NIL werkt samen met internationale organisatiesop het gebied van lastechniek: EWF en IIW. Daardoorkan het NIL internationaal erkende diploma’s uitrei-ken. Het NIL is te beschouwen als de ‘waakhond’voor de kwaliteit van de Nederlandse lastechnischeopleidingen. Het NIL is niet alleen uitgever van les-materiaal, maar houdt ook toezicht op de kwaliteit vanopleidingsinstellingen. Als onafhankelijke partij neemthet NIL examens af, reikt diploma’s uit en certificeertgediplomeerden. Wie een lastechnische opleidingvolgt, krijgt vroeg of laat te maken met het NIL.

Tot slotGebruik deze Lastechniek om te ontdekken welke wegen

je kunt volgen in de wereld van lastechnische opleidingen.

Leer wat deze opleidingen inhouden. Maak kennis met

mensen die aan de hand van hun persoonlijke verhalen

laten zien waarom ze zo enthousiast zijn over hun vak.

Laat je overtuigen van het belang van de verbindings-

techniek en zie de toekomstmogelijkheden. Want nieuwe

vakmensen zijn hard nodig, op elk niveau.

De scheepsmetaalbewerkerAls scheepsmetaalbewerker stel je vanaf een teke-ning casco’s of jachten samen en heb je een gevari-eerde baan. De ene dag stel je een kiel samen, dedag daarop monteer je voorgesneden scheepsplatenof buig je spanten in de juiste ronding voor het stuur-huisdek. Een mooi vak met een combinatie van plaat-en constructiewerk dus. De scheepsmetaalbewerkerbeheerst diverse metaalbewerkingstechnieken, waar-onder enkele lastechnieken. Op een scheeps- ofjachtwerf wordt een schip vrijwel altijd aan de handvan een tekening gebouwd. Goed ruimtelijk inzicht isdaarom van groot belang. Je moet ook goed kunnensamenwerken, want een compleet schip bouw je al-tijd in een team. (Bron: www.rocfriesepoort.nl)

Suzanne Twigt enJordy Floor van

Machinefabriek West End B.V. uit Lisse,

poseren trots voor ‘hunwerk’ bij Akzo NobelDecorative Coatings

in Sassenheim. Zij kozen voor een

loopbaan in de techniek

15

OPLEIDINGEN

Opleidingsmogelijkheden op mbo-niveauIn het mbo kun je op twee manieren een oplei-

ding volgen. Je kiest de vorm die het beste bij

jou past.

1. BOL of mbo-dagonderwijsDe beroepsopleidende leerweg (BOL) is een

vorm van dagonderwijs. Dit onderwijs wordt

gegeven op een ROC (regionaal opleidingen-

centrum). Een beroepsopleidende leerweg be-

staat uit een praktijkdeel van ten minste 20%,

maar minder dan 60%. Vaak is dit een onbe-

taalde stage. Sommige BOL-opleidingen kun je

ook in deeltijd volgen (deeltijd BOL).

mei 2012

2. BBL of mbo – werkend lerenDe beroepsbegeleidende leerweg (BBL) is een combinatie

van werken en leren, waarbij je als leerling in dienst komt

van een bedrijf en daarnaast een opleiding volgt. In de

BBL bedraagt het praktijkdeel 60 % of meer van de stu-

dieduur. Bovendien heb je een leerwerkovereenkomst

('praktijkovereenkomst'). Met BBL zit je gewoonlijk 1 tot

2 dagen in de week op school en werk je 4 tot 3 dagen in

de week bij een erkend leerbedrijf of organisatie. De prak-

tische ervaring doe je op in je werk. De theorie en bege-

leiding krijg je op school. De BBL-opleiding duurt

gewoonlijk 2 jaar (voor niveau 2), maar dit hangt af van

je instroomniveau.

1. Niveau 1: Assistent beroepsbeoefenaarEen mbo-opleiding op niveau 1 leidt op voor een-

voudige uitvoerende werkzaamheden.

2. Niveau 2: Basisberoepsbeoefenaar / medewerker Een mbo-opleiding op niveau 2 leidt op voor

uitvoerende werkzaamheden.

3. Niveau 3: Zelfstandig medewerker /zelfstandig beroepsbeoefenaarEen mbo-opleiding op niveau 3 leidt op tot volledig

zelfstandige uitvoering van werkzaamheden.

4. Niveau 4: Middenkaderfunctionaris / gespecialiseerd beroepsbeoefenaarEen mbo-opleiding op niveau 4 leidt op tot volledig

zelfstandig uitvoering van werkzaamheden. Hierbij

is sprake van een brede inzetbaarheid of specialisa-

tie. Na een opleiding op niveau 4 kun je doorstro-

men naar het hoger beroepsonderwijs (hbo).

Niveau 1: drempelloos (vanaf 16 jaar)

Niveau 2: diploma BBL of mbo-diploma niveau 1

Niveau 3: diploma vmbo (KB of GL of TL) of over-

gangsbewijs naar klas 4 havo/vwo, of

mbo-diploma (niveau 2) van een verwante

opleiding

Niveau 4: diploma vmbo (KB of GL of TL) of over-

gangsbewijs naar klas 4 havo/vwo, of

mbo-diploma (niveau 3) van een verwante

opleiding

Niveaus en toelatingseisen in het mboDe mbo-opleidingen worden aangeboden op de vol-gende niveaus. Het hangt van je vooropleiding af opwelk niveau (1, 2, 3 of 4) je kunt beginnen.

ToelatingseisenVoor mbo-opleidingen gelden de volgende toelatingseisen:

an lasser tot docent, van laspraktijkinge-

nieur tot directeur van een machinefa-

briek. Wil je werken in de verbindingstechniek, dan begin

je met de keuze voor een opleiding. Dit artikel probeert

een zo goed mogelijk beeld te schetsen van de variatie aan

keuzemogelijkheden, vanaf vmbo tot en met hbo-plus.

Kiezen voor techniek op het vmboVan alle middelbare scholieren zit meer dan zestig procent

op het vmbo. Vanaf het vmbo kun je al kiezen voor tech-

niek. Techniek is een van de vier sectoren waarin het vmbo

is onderverdeeld. De drie andere sectoren zijn Economie,

Zorg en Welzijn en Landbouw. De sector Techniek bestaat

uit vakgebieden die er echt toe doen en die vragen om vak-

mensen. Een van die vakgebieden is de Metaaltechniek.

Naast een sector kies je op het vmbo voor een leerweg. Er

zijn vier leerwegen: de theoretische leerweg (TL); de ge-

mengde leerweg (GL); de kaderberoepsgerichte leerweg

(KB) en de basisberoepsgerichte leerweg (BB, waaronder

het leerwerktraject). Afhankelijk van je niveau, je vorde-

ringen en wat je in de toekomst wilt, kom je terecht in één

van deze leerwegen. Vanuit de eerste twee leerwegen (TL

en GL) kun je worden toegelaten tot niveau 3 en 4 van het

middelbaar beroepsonderwijs. Vanuit de basisberoepsge-

richte leerweg stroom je meestal door naar een opleiding

op niveau 2 van het mbo.

door Margriet Wennekes, fotografie: ROC De Friesche Poort, REMO West-Twente

14

OPLEIDINGEN

DE HUISHOUDSCHOOL, DE LANDBOUWSCHOOL, DE AMBACHTSSCHOOL: ER WAS EEN TIJD WAARIN

HET VERVOLGONDERWIJS OVERZICHTELIJK WAS INGERICHT, MAAR DE KEUZE BEPERKT. TEGENWOOR-

DIG ZIJN DE OPLEIDINGSMOGELIJKHEDEN BIJNA ONBEGRENSD, MAAR HET KIEZEN VOOR EEN

OPLEIDING IS ER NIET MAKKELIJKER OP GEWORDEN. WELKE OPLEIDINGSMOGELIJKHEDEN ZIJN ER

ALS JE WILT WERKEN IN DE VERBINDINGSTECHNIEK EN WAT KUN JE ERMEE?

Wegwijzer door de wereld van de

mei 2012

Richard Ruiter, docent Techniek-breed aan het FiorettiCollege Hillegom:“Een paar jaar geleden zagen we dat het aantal leerlin-

gen Metaaltechniek terugliep. We zijn toen op het Fio-

retti College gestart met de afdeling Techniek-breed. De

vmbo-leerlingen die gekozen hebben voor Techniek-

breed krijgen in het derde jaar een combinatie van ver-

schillende technische vakken, zoals elektro-, metaal-,

installatie- en bouwtechniek, maar ook ict. Daarna kie-

zen ze voor een verdieping in één richting. Ik vind het

ontzettend leuk om vooral mijn pedagogische vaardig-

heden in te zetten voor deze lessen. Het zijn natuurlijk

pubers en het is een uitdaging om ze bij de les te hou-

den en ze tot leren aan te zetten.”

OPLEIDINGEN

17

mei 2012

Contractonderwijs en privaat onderwijsNaast het reguliere onderwijs bieden ROC’s vaak ookcontractonderwijs aan. Daarnaast zijn er vele privaat aan-bieders van mbo-onderwijs. Een voorbeeld: REMO West-Twente. REMO staat voor Regionale Elektro en MetaalOpleidingen West-Twente en is gevestigd in Rijssen. Op de website van REMO West-Twente lezen we:

“Wij zijn een vereniging van verschillende bedrijven uit de

omgeving Rijssen die jonge mensen willen opleiden in één

van de beroepen in de metaal, elektrotechniek of installa-

tietechniek. In het praktijkcentrum kom je in aanraking

met verschillende machines en materialen. Hoe je met die

machines moet omgaan en het bewerken en verwerken

van de materialen leer je bij ons. Zo ontwikkel je inzicht

in de mogelijkheden en grenzen op het gebied van de me-

taal-, elektro- en installatietechniek. Jouw persoonlijke

ontwikkeling neemt daarbij een belangrijke plaats in. De

opleiding biedt een overzicht van de vele aspecten van

leren en werken. ‘Leren door doen’ staat bij ons centraal.”

REMO biedt een leerwerk-overeenkomst op BBL-niveau

2. Deze overeenkomst heeft een duur van twee jaar. In die

twee jaar ben je in dienst van REMO West-Twente en

krijg je een opleiding tot een goede vakman in één van de

technische beroepen. Je krijgt les en ondersteuning van ge-

kwalificeerde docenten en instructeurs. Zij werken of heb-

ben zelf jarenlang gewerkt in het bedrijfsleven en weten

waar een goede vakman aan moet voldoen. Tijdens je op-

leiding ben je verzekerd van werk en inkomen. De kans is

groot dat je na je opleiding bij één van de aangesloten lid-

bedrijven aan het werk kunt.

Waar?ROC Friese Poort, het Albeda College en REMO West-

Twente zijn slechts drie van de vele opleidingsinstellingen

voor een mbo-opleiding in de (verbindings)techniek. Er

zijn er verspreid over het land nog veel meer. Ook bij jou

in de buurt. Ook volwassenen kunnen voor omscholing

of bijscholing terecht bij een van de vele mbo-opleidings-

instellingen.

OPLEIDINGEN

16

mei 2012

Wat kun je met een mbo-opleiding in de metaaltech-niek?Teveel om op te noemen, daarom geven we alleen een paar

willekeurige voorbeelden.

Op de site van ROC Friese Poort bijvoorbeeld, lezen we

over de opleiding Metaalbewerker:

“Hier kun je alle kanten mee op. Al deze mogelijkheden

hebben één ding gemeen: er wordt gewerkt met staal, rvs,

gietijzer, aluminium, allerlei kunststoffen of composiet-

materialen. Zo bewerk je grondstoffen of produceer je

halffabricaten zoals pijpen, profielen en platen. Daarnaast

maak je metaal- en gietproducten, bouw je transportmid-

delen of werk je aan de bouw van machines, constructies

en apparaten. Nieuwe technieken en mogelijkheden bie-

den zich aan. Steeds weer komen er nieuwe machines bij.”

Ook op het Albeda College in Rotterdam heb je volop

keuzemogelijkheden binnen de opleiding Metaaltechniek.

Je kunt kiezen uit de volgende richtingen:

In de metaaltechniek kun je opgeleid worden voor de vol-

gende beroepen:

Metaalbewerker niveau 2Deze opleiding duurt 2 jaar. Als metaalbewerker kun je in

verschillende beroepen terechtkomen. Je werkt in de con-

structie en plaatwerkindustrie, machine- en apparaten-

bouw, of in de scheepsbouw. De werkzaamheden zijn bij

ieder bedrijf anders. Je werk kan bestaan uit het zagen,

snijbranden, knippen, buigen, richten, lassen en samen-

stellen van metaal. Dit werk doe je binnen het eigen be-

drijf, maar ook op locatie.

Basislasser niveau 2Deze opleiding duurt 2 jaar. Je werkzaamheden bestaan

uit het lassen van diverse materialen. Er worden hoge

eisen gesteld aan de producten waar je mee werkt. Denk

bijvoorbeeld aan hogedrukleidingen. Hierbij gaat het

meestal om grote series van hetzelfde product. Je bent

vooral uitvoerend bezig. Er worden hoge kwaliteitseisen

gesteld, dus jouw vakmanschap is belangrijk. Je moet zelf-

standig kunnen werken, maar ook in teamverband.

Allround lasser niveau 3Deze vervolgopleiding duurt 1 tot 2 jaar. Als allround las-

ser voer je complexe laswerkzaamheden uit. Bij construc-

tiebedrijven en bij overige metaalbedrijven maak je

onderdelen van constructies voor gebouwen, bruggen,

transportmiddelen, (zware) machines, kranen en andere

apparaten. Je werkzaamheden bestaan uit het lassen van

diverse materialen, enkelstuks, kleine en grote series pro-

ductiewerk. Binnen het bedrijf vervaardig je de construc-

tiedelen en buiten het bedrijf op locatie worden de

constructiedelen samengebouwd tot een geheel.

Constructiewerker niveau 3Je zorgt voor nieuwbouw, onderhoud, reparatie en verbe-

tering van leidingen en leidingsystemen. Dat kan overal

zijn. Je kunt meebouwen aan een olietanker maar ook aan

het leidingwerk van een raffinaderij of een zuivelfabriek.

Zelfstandig of in teamverband werk je aan onderdelen van

leidingwerk. Je monteert op locatie en zorgt voor de aan-

sluitingen. Deze vervolgopleiding duurt ongeveer 2 jaar.

lassen | verspanen | frezen | onderhoud isoleren | werktuigbouwkunde

Leen van den Berg, docent Lassen aan het Albeda College:“Voor jongeren en volwassenen verzorg ik al 25 jaarmet veel plezier de opleiding Lassen op mbo-niveau 2.Deze opleiding duurt twee jaar. Naast Constructie enBasisvaardigheden Metaal en Constructie krijgen mijnleerlingen les in de lasprocessen TIG, MIG/MAG enelektrodelassen. Aan het eind van de opleiding hebbenze een mbo-diploma op niveau 2, een NIL-handvaar-digheidsdiploma op niveau 2 en een NIL-handvaardig-heidsdiploma op niveau 3. Ze mogen zelf kiezen voorwelke twee lasprocessen ze een NIL-diploma willenhalen. Ook zorg ik dat ze een VCA-certificaat behalen,want zonder dit veiligheidscertificaat kom je vaak eenbedrijf niet eens in. Na de opleiding kunnen veel leer-lingen meteen aan het werk bij hun stagebedrijf. We zit-ten hier in Rotterdam, dus dan moet je denken aanscheepswerven, constructiebedrijven en containerrepa-ratiebedrijven, maar ook de offshore. Laatst kwam iknog twee jongens tegen die ik 25 jaar geleden heb op-geleid. Ze zitten allebei nog steeds in dit vakgebied; datvond ik toch wel mooi om te horen.”

den lastechnische vraagstukken voorgelegd waarvoor de

aankomend MLT’er oplossingen moet bedenken. De Mid-

delbaar Lastechnici zien we op veel plaatsen in de laswe-

reld terug: als lascoördinatoren, maar ook als

kwaliteitsdienstmedewerkers, in het las- en materiaalon-

derzoek, en bij leveranciers van lasapparatuur en toe-

voegmaterialen.

Laspraktijkingenieur of IWEZoals de naam al aangeeft is deze kaderopleiding (Inter-

national Welding Engineer, IWE) bedoeld voor diegene die

over een ingenieurstitel beschikt op hbo- of universitair

niveau. Net als bij de MLT zijn er geen laspraktijkdiplo-

ma’s vereist voor de toelating. Daarom wordt er nogal

eens lacherig gedaan over het woord ‘praktijk’ in de naam

van de opleiding. Dit is natuurlijk terecht als deze lasin-

genieur mijlenver verwijderd staat van de dagelijkse las-

praktijk. In de allermeeste gevallen is dat zeker niet het

geval. LPI’ers hebben een hoog kennisniveau op het ge-

bied van lasmetallurgie en sterkteleer rond lasconstructies.

LPI’ers dragen vaak de eindverantwoordelijkheid voor het

totale laswerk, zijn woordvoerders als het gaat om con-

tacten met opdrachtgevers, inspectiebureaus e.d. Zij kun-

nen lastechnische ondersteuning verlenen op engineering-

en QC-afdelingen. De IWE-opleiding kent het grootste

aantal lesuren van alle kadercursussen. Het praktijkge-

deelte is vergelijkbaar met dat van de MLT-cursus en bevat

het autogeen-, MIG/MAG-, TIG- en elektrodelassen. De

laboratoriabezoeken zijn aangevuld met oefenopdrachten.

Ook hier behoren casestudies tot het sluitstuk van de op-

leiding.

Lasinspectie IWITot slot zijn er nog gespecialiseerde cursussen die gericht

zijn op lasinspectie (International Welding Inspector, IWI).

Dit zijn aanvullende opleidingen die zich richten op het

inspecteren van laswerk.

Weidehek 24, 4824 AS BredaT 076 541 07 20E info@lasopleidingen.nl

www.lasopleidingen.nlDe Groot Lasopleidingen B.V. is een door het Nederlands Instituut voor Lastechniek (NIL) erkendlasopleidingscentrum voor handvaardigheidsopleidingen en de kaderopleidingen IWP (meesterlasser)en IWS (lasspecialist). Tevens bieden wij de training Visueel lasinspecteur aan.Ook voor begeleiding op het gebied van gecertificeerd laswerk (NEN/ISO 15614-1 & EN 287-1:2011kunt u bij ons terecht.

Voor ons uitgebreide opleidings/certificerings overzicht kijkt u op:

Martin Majoor, International Welding Technologist bij Linde Gas Benelux B.V.Kijk voor een interview met Martin elders in dit nummer. Foto: Hans de Lijser.

advertentie

OPLEIDINGEN

19

mei 2012

Kaderopleidingen: van IWP tot IWEEen overzicht van erkende opleidingsinstellingen die ka-deropleidingen aanbieden zijn elders in dit blad opgeno-men. In dit artikel beperken we ons tot de globale inhoudvan de opleidingen en de waarde ervan in de beroeps-praktijk.

Meesterlasser of IWPDe opleiding tot Meesterlasser (International Welding

Practitioner, IWP) is het hoogst haalbare niveau in de

praktijkopleidingen en hoort eigenlijk niet tot de kader-

opleidingen. Vanwege de internationale erkenning en de

structuur van de opleiding brengen we deze opleiding toch

hier onder de aandacht. Om aan de opleiding te kunnen

beginnen moet je vooral praktijkervaring hebben. Deze er-

varing moet je kunnen aantonen met NIL-diploma’s ni-

veau 4 en in sommige gevallen niveau 3, aangevuld met

een geldig lassercertificaat. De opleiding is voor degenen

die dagelijks geconfronteerd worden met de uitvoering

van het laswerk en dit laswerk ook zelf moeten kunnen

uitvoeren. In de opleiding wordt een groot aantal uren be-

steed aan het lassen. Je moet meerdere lasprocessen be-

heersen, waarbij ook materialen, posities en

productvormen variëren. Het praktijkexamen wordt ech-

ter afgenomen in één gekozen hoofdproces. De opzet van

het theoretische deel is net zoals de kaderopleidingen ver-

deeld in vier hoofdonderwerpen: 1 Processen en Appara-

tuur, 2 Materialen en Materiaalgedrag bij het lassen, 3

Constructie en Ontwerp en 4 Fabricage en Uitvoering. Een

grote meerwaarde voor het bedrijf om meesterlassers in

dienst te hebben is hun bredere inzetbaarheid in de las-

werkplaats. Het beheersen van meerdere lasprocessen,

materialen en productvormen brengt een grote affiniteit

met de dagelijkse laspraktijk met zich mee en bovendien

een theoretische kennis die uitstijgt boven niveau 4.

Lasspecialist of IWSDe opleiding tot Lasspecialist of IWS (International Wel-

ding Specialist) behoort tot de kadercursussen. Er zijn ver-

schillende manieren om te voldoen aan de vooropleidings-

eisen. Naast een aantoonbare laspraktijkervaring op ni-

veau 4, moet je minimaal een vmbo-diploma (of lbo-di-

ploma) hebben in een technische richting. Vaak wordt de

opleiding gecombineerd met die van Meesterlasser. De

deelnemers volgen in het eerste jaar de Meesterlascursus

en behalen het IWP-diploma. De Meesterlassers die vol-

doen aan de toelatingseisen voor de Lasspecialist, kunnen

in een tweede jaar het IWS-diploma behalen. Lasspecia-

listen zijn vaak zeer praktisch ingesteld met een behoor-

lijke theoretische kennis. Het is deze combinatie die

Lasspecialisten zeer waardevol voor het bedrijf maken.

Middelbaar lastechnicus of IWTDe opleiding tot Middelbaar Lastechnicus (MLT) of IWT

(International Welding Technologist), is misschien wel de

meest bekende kadercursus. Zoals de naam van de oplei-

ding al aangeeft is deze cursus bedoeld voor lastechnici op

middelbaar niveau. De deelnemers zijn grofweg in twee

categorieën in te delen. De groep die via een korte scha-

kelcursus het middelbaar technisch niveau gehaald heeft

en een groep die een mbo-diploma niveau 4 of hoger bezit.

Het aantal lesuren van de MLT is groter dan van de Las-

specialistencursus. Een MLT’er hoeft geen lasdiploma’s te

bezitten om toegelaten te worden. Echter is het praktisch

lassen, weliswaar kort, wel een essentieel onderdeel van

de hele opleiding. Het middelbaar niveau van de cursus

brengt met zich mee dat er in alle hoofdonderwerpen meer

diepgang zit en er worden meer onderwerpen behandeld.

Naast het bezoek aan laboratoria voor lasonderzoek is het

maken van een casestudy een essentieel deel van het schrif-

telijk examen. Uit verschillende industriële sectoren wor-

OPLEIDINGEN

18

mei 2012

OPLEIDINGENmei 2012

21

roepsopleidingen van WTT Lasopleidingen. “Tijdens de

werving van jongeren maken we goed gebruik van onze

oorsprong als hoogwaardige lasopleider. Lassen is voor

vele jongeren de ultieme baan. Onder jongeren is het be-

kend dat je er goed geld mee kunt verdienen en dat het

vakgebied zich continu ontwikkelt.“

In gesprek met jongeren is geld overigens niet het belang-

rijkste. Van een leerbedrijf verwachten ze vooral een goede

begeleiding en een goede en een prettige werksfeer. De ver-

worven leerbaan is vaak de basis voor de eerste stappen

naar een serieuzer leven met een huisje, boompje en

beestje.

BaangarantieWTT Lasopleidingen biedt samen met werkgevers een

baangarantie. Om aan deze leerbaan te kunnen beginnen

is minimaal een vmbo-diploma met wiskunde, natuur-

kunde en scheikunde nodig. De vijver lijkt op te drogen,

maar als je op een andere manier naar het aanbod kijkt,

blijkt de vijver groter dan gedacht. Ook als vmbo-drop-

out maak je een goede kans.

De leerling treedt in dienst van een metaalbedrijf dat

zowel het salaris van de leerling (conform CAO) als de

opleiding betaalt. Eén dag per week gaat de leerling naar

een ROC voor de theorie. De overige vier dagen wordt de

leerling in de praktijk door de werkgever of in De Am-

bachtsschool opgeleid.

Het plan is om stap voor stap ook op andere locaties in

Nederland een vestiging van De Ambachtsschool te ope-

nen.

Voor meer informatie:

www.deambachtsschool.nl www.wtt-lasopleidingen.nl

Over BBLNa het vmbo (voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs) kiezen leer-

lingen voor een vervolgopleiding. Ze zijn daartoe verplicht, immers de

leerplicht loopt tot 18 jaar. Verder dient iedereen een zogenaamde ‘start-

kwalificatie’ te behalen om de kans op een baan te vergroten. Met een

vmbo-diploma is dat nog niet het geval. Na het vmbo kunnen leerlin-

gen kiezen voor werken en leren in de metaal. Ze volgen dan een mbo-

opleiding niveau 2 (vergelijkbaar met het oude bedrijfsschoolniveau).

Deze wijze van werkend leren heet de ‘beroepsbegeleidende leerweg’

(BBL)

WTT lasopleidingen heeft de BBL gevat onder De Ambachtsschool.

WTT onderscheidt zich van andere opleiders door zich naast het oplei-

den in de praktijk ook te richten op een intensieve intake, strakke coach-

ing en begeleiding, korte lijnen met de medewerkers en bovenal

maximale inspraak voor de bedrijven. De Ambachtsschool richt zich

op lasgerateerde beroepen zoals lassen, pijpfitten en constructiewerken.

OPLEIDINGEN mei 2012

20

VOOR EEN GOEDE START IN DE WERELD VAN DE METAALTECHNIEK KUNNEN JONGEREN TERECHT BIJ

DE AMBACHTSSCHOOL IN ROTTERDAM VOOR EEN MBO-VERVOLGOPLEIDING. IN SAMENWERKING MET

EEN VAN DE VELE METAALBEDRIJVEN EN EEN ROC ZORGT WTT LASOPLEIDINGEN DAT LEERLINGEN

EEN MOOIE TOEKOMST ALS VAKMAN TEGEMOET GAAN.

ede als gevolg van de pensioneringsgolf

zal de vraag naar vakmensen in de me-

taalsector de komende jaren drastisch stijgen. Scholen le-

veren echter te weinig direct inzetbare specialisten af.

WTT Lasopleidingen uit Rotterdam speelt hierop in met

de herintroductie van De Ambachtsschool. Hier kunnen

leerlingen met een vmbo-diploma een BBL-opleiding (be-

roepsbegeleidende leerweg) niveau 2 volgen.

Melancholische gevoelensPraat je met iemand die de ambachtsschool van vroeger

nog kent, dan wordt diegene vaak overspoeld door me-

lancholische en warme gevoelens, alleen al bij de gedachte

aan de school. Ook weet men goed te benoemen wat er zo

goed was aan de ambachtsschool. Alle goede zaken die

behoren bij de ambachtsschool komen nu weer terug. Dat

betekent veel metaaltechniek, en samen met een werkge-

ver werken aan kwaliteit door veel overleg met het bedrijf

dat een grote inbreng heeft. Alleen door een intensieve re-

latie met een werkgever kun je kwaliteit leveren, immers

door te voldoen aan de wensen van een klant lever je kwa-

liteit. De Ambachtsschool sluit daarmee aan bij de be-

hoefte van werkgevers en werknemers.

Ultieme baanDe Ambachtsschool richt zich op de werving, selectie en

het opleiden van aankomende lassers, constructiewerkers,

plaatwerkers en pijpfitters. “We gaan met het aanko-

mende personeel van een werkgever aan de slag, daarom

is het belangrijk de bedrijven te kennen. Wat is de be-

drijfscultuur, wat zijn de technologische ontwikkelingen

en hoe kunnen we hun nieuwe instroom daar zo goed mo-

gelijk op voorbereiden? De jongeren van tegenwoordig

moet je willen omarmen, je moet ze echt willen kennen,

wil je ze verder kunnen helpen. We dagen ze uit met aan-

sprekende opdrachten.” Aan het woord is de manager Be-

De AmbachtsschoolEmotionele en noodzakelijke comeback van

door Norbert de Groot

De schoolcarrière van deze jongeren liep vaak niet over

rozen. Maar eenmaal aan de slag in het lasatelier, onder de

enthousiaste leiding van de VCL-instructeurs, barst er

menig ongekend lastalent los. De schoolbanken waren

voor velen van hen in het verleden een juk, maar met een

lastoorts in de hand krijgen ze vleugels. Terug in hun sta-

gebedrijf zijn ze niet langer de ‘ongeschoolde, niet-gecer-

tificeerde lasser’. Met één of meer lascertificaten conform

de norm EN 287-1 op hun palmares, zijn het volwaardige

lassers geworden met een waarachtig toegangskaartje tot

de arbeidsmarkt!

Direct inzetbaarDe industrie schreeuwt het inmiddels van de daken: het

tekort aan lassers is groot. Steeds nadrukkelijker klinkt de

roep om meer jongeren warm te maken voor dit mooie en

BELGIËmei 2012

23

deeltijds onderwijs voltijds talent

boeiende beroep. De milde sponsors van dit mooie pro-

ject zijn de sociale partners van de metaal- en technologi-

sche industrie (Agoria Vlaanderen en de beide vakbonden

ABVV-metaal en ACV-metaal). Het effect van hun spon-

soring laat niet lang op zich wachten: de enthousiaste

jonge lassers zijn na deze intensieve opleidingsweek direct

inzetbaar in de industrie.

Levenslang lerenDit project is voor deze jongeren alvast een mooie start.

Volleerd zijn ze uiteraard niet, maar ook dat hebben ze

opgestoken van hun oudere ‘collega-lassers’ in de week op

het ‘Vervolmakingscentrum voor lassers’: ‘levenslang

leren‘ is een realiteit, ook voor doorgewinterde en erva-

ren lassers. We wensen deze jongeren en hun leerkrachten

nog een boeiende en mooie carrière toe in de laswereld!

Vervolmakingscentrum voor lassers | www.v-c-l.be

it alle hoeken van Vlaanderen komen ze,

samen met hun laspraktijkleerkracht, naar

het Vervolmakingscentrum voor Lassers (VCL) in Neder-

over-Heembeek bij Brussel. Ze komen er terecht tussen

beroepslassers die, ondanks hun werkervaring, een bij-

scholing ‘op maat’ volgen en vaak al jaren in het vak zit-

ten.

Vermoeiend, maar intensVroeg opstaan, acht uur lassen, vijf dagen op rij en op de

koop toe lassersproeven afleggen op de vijfde dag: het

hoort er allemaal bij. Een vermoeiende maar zeer intense

ervaring is dit voor deze jongeren. Op lasgebied maken ze

gedurende deze ene week enorme vorderingen. Het effect

van zeer gericht en ononderbroken vijf dagen na elkaar

‘trainen‘ is uitgesproken.

De cijfers liegen er niet om: in 2011 namen 52 leerlingen

deel aan dit project, samen behaalden ze 76 lasserscertifi-

caten volgens EN 287-1. In 2012 hebben zich al 71 jon-

geren ingeschreven en de organisatoren zijn benieuwd

hoeveel certificaten zij samen zullen behalen. Ook de leer-

krachten blijven niet achter. Menig leerkracht legt de lat

voor zichzelf jaar na jaar hoger, of kiest ervoor om zich-

zelf in een ander lasproces te bekwamen dan het voor-

gaande jaar.

Ongekend lastalentEen bijzonder schouwspel is het zeker: al dat jonge lasta-

lent omgeven en begeleid door zeer toegewijde leerkrach-

ten die voor deze ene week de dubbele rol van leerkracht

en stagiair mogen spelen. Het is leuk om zien hoe leerling

en leerkracht vol spanning naar de lasproeven toeleven.

BELGIË mei 2012

22

DEELTIJDS WERKEN – DEELTIJDS LEREN ALS LASSER. IS DIT REALISTISCH? IN VLAANDEREN GENIET

EEN AANTAL JONGEREN VAN EEN UNIEKE KANS. DE METAALSECTOR SPONSORT EEN INTENSIEVE

LASWEEK EN VOOR DE ALLEREERSTE KEER LEGGEN DE JONGE LASSERS PRAKTIJKPROEVEN AF VOOR

HET BEHALEN VAN EEN OFFICIEEL LASSERSCERTIFICAAT.

Lasproject in Vlaanderen:

door ir. Leen Dezillie IWE, directeur Vervolmakingscentrum voor Lassers, Brussel

OPLEIDINGENmei 2012

25

OPLEIDINGEN

24

zij moeten straks wel de lassers instructies gaan geven …”

Een goede balans tussen theorie en praktijk is volgens Mi-

chel het grootste aandachtspunt voor zowel de kader- als

de beroepsopleidingen. “Binnen de defensiemarkt is het

nodig om als lasser voldoende theoretische kennis te be-

zitten, zodat je deze in de praktijk kan toepassen”, vertelt

Michel. “De meeste lassers die we hier krijgen, komen van

de beroepsopleiding. Die worden dan door mij nog verder

bijgeschoold.” Bij defensiewerk krijgt men vaak te maken

met dikker plaatwerk, andere lasnormen, andere lastoe-

voegmaterialen en voorwarmen. “Dat laatste is ook een

expliciete vraag aan nieuwe lassers: heb je ervaring met

voorwarmen? Maar ook het lezen van de WPS (Welding

Procedure Specification). Dat is voor de defensietak es-

sentieel.”

VDL Industrial Modules werkt momenteel met tweeën-

twintig lassers. Twintig daarvan hebben de Nederlandse

nationaliteit. “Dat heeft wel onze voorkeur, ja. De com-

municatie verloopt ook makkelijker.” Maar ook de be-

trouwbaarheid van de opleidingspapieren speelt volgens

Michel een belangrijke rol. Buitenlandse papieren, diplo-

ma’s en certificaten blijken niet altijd een garantie te zijn

BIJ VDL INDUSTRIAL MODULES WORDT ER ‘ESTHETISCH’ LASWERK AAN DUNWANDIG PLAATWERK

VERRICHT, OF VINDT ER LASWERK PLAATS AAN DIKWANDIGE PLAATMATERIALEN, ZOALS PANTSER-

STAAL VOOR DE DEFENSIEMARKT. DAT LAATSTE IS EEN NICHEMARKT WAAR LASSERS INTERN VOOR

WORDEN BIJGESCHOOLD DOOR LASCOÖRDINATOR MICHEL MATHEEUWSEN. ‘WIJ HEBBEN BEHOEFTE

AAN LASSERS DIE VEEL VERSCHILLENDE PLAATDIKTES ÉN MATERIAALSOORTEN KUNNEN VERLASSEN.’

door Corné Houwaard, tekst en fotografie

et Helmondse VDL Industrial Modules, on-

derdeel van de VDL-groep, is een systeem-

leverancier voor de OEM-markt (Original Equipment

Manufacturers). Als lascoördinator is Michel Matheeuw-

sen (24) verantwoordelijk voor de laskwaliteit in zijn al-

gemeenheid, voor trainingen, aansturing en controle op

het naleven van de verschillende lasnormen. “Mijn hoofd-

taken zijn eigenlijk het houden van toezicht op het naleven

van de norm NEN-EN-ISO 3834-2 en het organiseren van

het certificeringstraject van de DIN 2303. Dat laatste is

eigenlijk het meest actueel omdat wij daar nu middenin

zitten.” De DIN 2303 is een Duitse defensienorm waarbij

zeer hoge lastechnische eisen worden gehanteerd. Slechts

een handjevol bedrijven binnen Nederland is hiervoor ge-

certificeerd.

“Mijn doel is altijd om de theorie te koppelen aan de

praktijk,” legt Michel uit. “Ik kom vaak lassers tegen die

beter kunnen lassen dan ik, maar toch probeer ik ze te

prikkelen door theoretische vragen te stellen: weet je ook

waarom je aan het voorwarmen bent? Of: waarom is het

belangrijk om je draad te labelen? Wat zijn lasonvolko-

menheden?” De lascoördinator vindt het belangrijk dat

de lassers niet alleen beschikken over goede lasvaardighe-

den, maar dat ook de theorie daarachter gesnapt wordt.

Dat is tegelijk wat Michel gedeeltelijk mist. Lassers krijgen

tijdens hun opleiding wel theorie, maar te weinig naar zijn

mening. “Maar,” nuanceert hij. “Dat komt ook omdat wij

met heel veel verschillende materialen lassen die speciale

aandacht verdienen, zoals legeringen voor pantserdoel-

einden. En daar krijg je in de opleiding niet mee te

maken.”

Michel zelf is nog jong, maar hij heeft al de nodige oplei-

dingen doorlopen. Toen hij veertien was en op het vwo

zat, kreeg hij een bijbaantje bij een lasbedrijf uit zijn dorp.

Daar leerde hij het vak en ontdekte hij zijn passie voor het

lassen. “Toen wist ik dat ik de lastechniek in wilde.” Na

het vwo koos hij HTS Werktuigbouw waar hij, volgens

eigen zeggen, “minimaal les kreeg in lastechniek”. Voor

zijn afstudeeropdracht kwam hij bij VDL terecht, waar hij

in 2010 ook kwam te werken. Naast zijn werk volgde hij

onder andere een kaderopleiding voor IWT’er. “Een goed

verzorgde en nuttige opleiding”, aldus Michel. “Alleen de

balans was niet helemaal goed.” Waar de beroepsoplei-

ding te weinig theorie aanbiedt, daar is het bij de kader-

opleiding juist andersom. “Aan het eind van de cursus

waren er mensen die bijna nog nooit gelast hadden. Maar

‘Balans tussen theorie en praktijkis belangrijk aandachtspunt’

advertentie

Nieuwe “Low-Weight” Bikox® – tot 50% gewichtsbesparingKorte handgreep GRIP met bolgewricht – optimalehanteerbaarheidMultifunctionele robuuste contacttiphouder – weinigonderdelen, langere levensduurSchroefbaar geïsoleerd gasmondstuk – gegarandeerde positieen snelle wissel

www.binzel-benelux.com

ABIMIG® GRIP A LW

Technology for the Welder’s World

ABIMIG® GRIP A LWThe end of gravity!

voor de vaardigheden van de lasser. “Als je vervolgens een

proef doet met die persoon, dan blijkt nogal eens dat ie-

mand met TIG-niveau 3 die een plaatje van 1 mm met een

buitenhoek aan elkaar moet lassen, de gaten erin stookt.”

Bij Nederlandstalige opleidingen is dat volgens Michel

toch echt anders. “Als iemand een NIL-diploma heeft van

niveau 2, 3 of 4, dan weet je wat je krijgt. Vanzelfspre-

kend gaat daar dan ook de voorkeur naar uit.”

Eén van de lassers die destijds vanaf de beroepsopleiding

(LTS) bij VDL terecht kwam, is Huub van der Looij (37).

Hij heeft net certificaten behaald om pantserstaal te las-

sen. “Ik miste wel de ervaring om dikke plaatmaterialen te

lassen”, vertelt Huub. “Wat vooral pittig was om onder de

knie te krijgen, was het lassen in PF-positie. Maar dat

heeft Michel goed voorgedaan en dat is uiteindelijk ook

gelukt.” Michel: “Huub is gemotiveerd en neemt het ook

vrij snel op. Met hem doe ik vaak de proeven om tot een

goedgekeurde WPS te komen. Ik kan niet alleen vanach-

ter mijn computer een lasinstructie opzetten. Dat doe je

in overleg met de lasser. En Huub? Hij wil verder in het

‘pantsergebeuren’ en is naar eigen zeggen “voorlopig nog

niet uitgeleerd”.

mei 2012

Michel Matheeuwsen instrueert lasser Huub van der Looij

© 2012 N

IL - Nederlands Instituut voor Lastechniek - O

PU

S com

municatie-ontw

erp

OPLEIDINGEN

27

mei 2012OPLEIDINGEN

26

mei 2012

OPLEIDINGENmei 2012

29

opleidingsinstellingen per 01052012Overzicht erkende

Hogeschool Utrecht - Centrum voor Natuur & Techniek 088 481 88 88WTT Lasopleidingen, Rotterdam 0181 29 09 33

International Welding Engineer (IWE)LasPraktijkIngenieur (LPI)

DKD Lasopleidingen, Joure 0513 41 80 88Lastechniek Oost, Hengelo 074 259 41 43P3 Transfer, Etten-Leur 076 504 82 22ROC Midden Nederland, Nieuwegein 030 607 85 85WTT Lasopleidingen,Rotterdam - Velsen N - Weert 0181 29 09 33

International Welding Technologist (IWT)Middelbaar LasTechnicus (MLT)

De Groot Lasopleidingen, Breda 076 541 07 20 DKD Lasopleidingen, Joure 0513 41 80 88Haprotech Het Lashuis, Velsen Noord 0251 26 29 00Lastechniek Oost, Hengelo 074 259 41 43ROC Eindhoven, Eindhoven 040 269 41 30ROC Rivor, Tiel 0344 65 62 00TCE/SKOT, Ede 0318 45 55 00WTT Lasopleidingen, Rotterdam 0181 29 09 33

Alleen IWP:WTT Lasopleidingen,Velsen N - Middelburg 0251 49 10 56

International Welding Specialist (IWS)LasSpecialist (LS)International Welding Practitioner (IWP)Meesterlasser

Lastechniek Oost, Hengelo 074 259 41 43P3 Transfer, Etten Leur 076 504 82 22WTT Lasopleidingen,Rotterdam - Velsen N - Weert 0181 29 09 33

International Welding InspectorComprehensive (IWI-C) Lasinspecteur

Lastechniek Europa, Nieuwegein 030 600 83 40TCE/SKOT, Ede 0318 45 55 00

NIL-opleidingen die niet internationaal geharmoniseerd zijn.

Overige opleidingen

Beoordelaar van Lasserskwalificaties

ROC De Friese Poort, Drachten 0512 76 77 00ROC De Leijgraaf, Veghel 0413 35 30 00TCE/SKOT, Ede 0318 45 55 00Tetrix Bedrijfsopleidingen,Heerhugowaard 0800 858 08 58

International Welder (IW)Hoek-, plaat- en pijplasser

Hechtingsinstituut (TU), Delft 015 27 85 353

Lijmopleidingen

European Adhesive Bonder (EAB)

Hechtingsinstituut (TU), Delft 015 27 85 353European Adhesive Specialist (EAS)

European Arc Welder for Rail Restoration (EARR)OplasserGSI- Gesellschaft für Schweißtechnik International mbH, Hannover

European Arc Welder for Rail Joining (EARJ)BekistlasserGSI- Gesellschaft für Schweißtechnik International mbH, Hannover

European Aluminothermic Welder (EAW)ThermietlasserGSI- Gesellschaft für Schweißtechnik International mbH, Hannover

Raillasopleidingen

Albeda College, Rotterdam 010 290 10 10Bedrijfstakschool Anton Tijdink, Terborg 0315 39 55 60Bronckhorst Lasopleidingen, Harderwijk 0314 43 43 64De Groot Lasopleidingen, Breda 076 541 07 20Haprotech Het Lashuis, Velsen-Noord 0251 26 29 00Koning Willem I College, Den Bosch 073 624 96 00Lastechniek Europa, Nieuwegein en Rotterdam 030 600 8340Lastechniek Oost, Hengelo 074 259 41 43Perk Lastechniek, Zaandam 075 653 37 00ROC De Friese Poort, Drachten 0512 76 77 00ROC De Leijgraaf, Veghel/Uden/Oss 0413 35 30 00ROC Midden Nederland, Nieuwegein 030 754 12 00ROC Rivor, Tiel 0344 65 62 00SBC Sasbout Vosmeer, Delft 015 261 79 48Stodt, Hengelo 088 011 23 45TCE/SKOT onderdeel ROC A12, Ede/Barneveld/Huissen 0318 45 55 00Tetrix Bedrijfsopleidingen, Heerhugowaard 0800 858 08 58

NIL-Handvaardigheid niveau 3 en 4Voor de opleidingen niveau 3 en 4 bestaat een vrijwillige erkenning. Deze erkenning is verleend aan:

Internationaal erkende opleidingen

OPLEIDINGEN

28

mei 2012

INTERVIEWmei 2012

31

ZORG ERVOOR DAT JE UITBLINKT. DAT WAS HET ADVIES DAT MARTIN MAJOOR KREEG VAN ZIJN VADER.

DAT KNOOPTE HIJ GOED IN ZIJN OREN. DE ADVISEUR LAS- EN SNIJTOEPASSINGEN BIJ LINDE GAS

BENELUX IN SCHIEDAM BEHAALDE TAL VAN DIPLOMA’S EN WERD OOK LASDOCENT. “IK BRENG GRAAG

KENNIS OVER.”

door Jaap van Sandijk, fotografie Hans de Lijser, i.o.v. Linde Gas Benelux B.V.

INTERVIEW mei 2012

30

e liefde voor metaaltechniek zat er al vroeg

in bij Majoor. Als jochie van nog geen tien

jaar ging hij in de weekenden vaak mee met zijn vader, die

een plezierjacht bouwde. Zo zag hij hoe een kaal casco

zich transformeerde tot een fraai vaartuig. Na de basis-

school koos Majoor, ondanks het mavoadvies, dan ook

bewust voor de LTS Metaaltechniek. “Aanvankelijk had

mijn vader – docent scheikunde op een middelbare school

– daar wel wat moeite mee. Maar ik ben nooit vergeten

wat hij mij toen op het hart drukte: als je in de techniek

iets wil, moet je de ambitie hebben om de beste te zijn.”

Mooiste baan van de wereldMajoor behaalde een reeks aan diploma’s, waaronder

BMBE, TIG- en MAG-lassen tot de vakdiploma’s niveau

4 van het NIL, deed de opleiding Meesterlasser en mag

zich International Welding Technologist (IWT) noemen.

Als adviseur las- en snijtoepassingen in de buitendienst

van Linde Gas Benelux heeft Majoor de mooiste baan van

de wereld, zegt hij. “Ik mag overal in de keuken kijken.”

Toch is zijn werk niet compleet zonder de bijbaan als las-

opleider. Majoor heeft tien jaar ervaring met lesgeven aan

avondopleidingen, waar hij les geeft aan groepen van ver-

schillende samenstelling – van BBL’ers tot lassers die

komen om bij te spijkeren. Hij houdt ervan om kennis

over te brengen (“dat heb ik ongetwijfeld van mijn

vader”), maar ziet het lesgeven ook als een training voor

hemzelf. “Zo behoud je je eigen vaardigheid.”

DuidelijkheidMajoor vindt vmbo’ers die een BBL-opleiding gaan vol-

gen de leukste groep om les aan te geven. “Die leerlingen

zijn niet vanzelf geïnteresseerd. Je moet hun interesse zien

op te wekken.” En daarin schuilt de grote uitdaging voor

de docent. “Vanuit mijn LTS-tijd weet ik waarmee deze

jongeren zich bezighouden. Ik vertel ze ook dat ik op de-

zelfde manier ben begonnen als zij. Daardoor ontstaat een

band.” Wat overigens niet hetzelfde is als het creëren van

een losse sfeer, benadrukt hij. “Maar ik zorg wel voor dui-

delijkheid – want dat hebben ze nodig. Als de ene keer iets

niet mag, mag het ook de volgende keer niet. Je moet je

grenzen afbakenen op een speelse wijze en hun respect

winnen. Pas dan kan je tot ze doordringen.”

Veel verbeterdOp onderwijsgebied is veel veranderd – en gelukkig ten

goede, vindt Majoor. “Vroeger droomde ik van laswed-

strijden”, blikt hij terug. “Die waren er niet, maar nu ge-

lukkig wel. En de kwaliteit van de docenten is verbeterd.

Mijn leraren deden bijvoorbeeld nooit iets voor en gaven

je nooit echt praktische hulp. Zelf neem ik mijn leerlingen

letterlijk bij de hand. Dat is zó belangrijk. Als je een hand

vastpakt, voel je of iemand een goede vaste hand heeft.

Maar je voelt ook of iemand te verkrampt te werk gaat.”

Trots: “Als docent heb ik een slagingspercentage van 90

tot 95 procent.”

ApetrotsDe 36-jarige Majoor is nu 21 jaar actief in de lastechniek

en elf jaar adviseur bij Linde Gas Benelux. Dat wil hij nog

lang blijven doen, net als het lesgeven. En het volgen van

opleidingen, is hij daar dan helemaal klaar mee? “O, nee,

ik wil me altijd blijven ontwikkelen en heb zeker nog wel

wensen op dat gebied”, zegt hij. “Ik ben visueel lasin-

specteur niveau 2, maar wil dat graag uitbreiden met een

IWI-opleiding.”

Het advies van zijn vader wordt, na tientallen jaren, dus

nog steeds opgevolgd. “Hij is ondertussen apetrots op

me”, vertelt Majoor. En dat plezierjacht, heeft zijn vader

dat nog? “Inmiddels is er een nieuw jacht. Dat hebben we

samen gebouwd, in 2003.” Hij lacht: “Ik heb zelf al het

laswerk gedaan.”

‘Lesgeven is ook een training voor jezelf’Lasopleider Martin Majoor:

Als je in de techniek iets wil, moet je de ambitie hebben om

de beste te zijn

Martin Majoor demonstreert bij Linde de lichtboogprojector

Martin Claessens van Derckx Staalbouw in Weert valt

hem bij: “De toepassing van de kennis in de praktijk is

een leuk onderdeel van de opleiding, maar voor de theo-

rie kan best meer tijd worden ingeruimd.”

Definitieve structuurOp basis van de ervaringen van de cursisten,

docenten en de examenresultaten heeft de

examencommissie in een evaluatievergade-

ring een definitieve structuur vastgesteld van

de verschillende examens die aan deze oplei-

ding zijn verbonden. Hierdoor hoeft er in de

toekomst geen onduidelijkheid meer te be-

staan over de examinering.

Gezien het takenpakket van een lascoördi-

nator blijft het grote aantal onderwerpen in

het lespakket op gespannen voet staan met

de beschikbare tijd voor deze opleiding. Een

behoorlijke investering in thuisstudie blijft

nodig naast het bijwonen van de lessen. Om

de kennisoverdracht zo effectief mogelijk te laten verlo-

pen heeft het NIL een op maat gemaakte Powerpointpre-

sentatie ontwikkeld.

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN

LASTECHNIEK VERBINDT ONS.

Voor alle cursussen en opleidingen geldt: naast individuele deelname behoort maatwerk voor meerdere medewerkers ook tot de mogelijkheden. Meer weten, ook over ons overig aanbod? Bel 088 481 88 88, of kijk op www.cvnt.nl

Onderhoud & Inspectie

& Asset Management

Lastechniek/EngineeringMaterialen

Inhoud van de opleiding LascoördinatorDe opleiding bestaat uit vier korte modules: ‘lasprocessen en appara-

tuur’; ‘materialen en materiaalgedrag bij het lassen’; ‘constructie en ont-

werp’ en ‘fabricage en toepassingen’. Het theoretische gedeelte wordt

aangevuld met een seminar dat geënt is op de eisen voor de functie. In

het seminar komen onderwerpen aan de orde als: laspersoneel, lasap-

paratuur, productieplanning, kwalificatie van lasprocedures, WPS en

lasinstructies, lastoevoegmaterialen, inspecties en corrigerende maatre-

gelen. Een en ander is geheel afgestemd op de staalbouw.

Interesse in deze opleiding?In Nederland zal de komende tijd naast SNS een aantal andere oplei-

dingscentra worden ge-audit om erkend te worden om de lascoördina-

toropleidingen te verzorgen. Tot die tijd kunt u informatie verkrijgen

via SNS en het NIL: www.staalbouw.net | www.nil.nl Voor deze opleidingen in België kunt u terecht bij het VCL en het BIL.

www.v-c-l.be | www.bil-ibs.be

OPLEIDINGEN

33

mei 2012

advertentie

OPLEIDINGEN mei 2012

32

EIND 2011 GING DE NIEUWE OPLEIDING LASCOÖRDINATOR VAN START. DE EERSTE CURSISTEN HEB-

BEN DE OPLEIDING INMIDDELS AFGEROND. LASTECHNIEK PEILDE EEN AANTAL REACTIES TIJDENS HET

AFSLUITENDE SEMINAR BIJ SNS IN NIEUWEGEIN. ‘VOOR DE THEORIE KAN BEST MEER TIJD WORDEN

INGERUIMD.’

door Jaap van Sandijk en Leo Vermeulen

e normenserie EN 1090 stelt duidelijke

eisen aan de functie van ‘lascoördinator’

binnen bedrijven die staalconstructies vervaardigen in de

uitvoeringsklassen (execution classes) EXC 2, 3 en 4. In

Lastechniek hebben we in 2011 verschillende artikelen ge-

wijd aan dit actuele onderwerp. De nieuwe lascoördina-

toropleidingen zijn bedoeld voor bedrijven die in EXC 2

produceren en dan nog in de ‘kleinere’ materiaaldiktes.

Formele erkenningDe nieuwe opleidingen zijn voornamelijk bedoeld om

mensen tegemoet te komen die al een vergelijkbare func-

tie in het bedrijfsleven vervullen, maar niet over de ver-

eiste ‘papieren’ beschikken. Dit personeel heeft dringend

behoefte aan een formele erkenning van hun kennis en er-

varing als verantwoordelijk lascoördinator (Responsible

Welding Coordinator, RWC) op niveau ‘Basic’ (basisken-

nis) of ‘Specific’ (specifieke kennis) van de EN 1090-2.

Het diploma dat via de nieuwe opleidingen kan worden

behaald, toont aan dat de kandidaat beschikt over de ver-

eiste algemene en specifieke technische kennis. Dit bete-

kent niet dat de gediplomeerde automatisch

‘Lascoördinator’ wordt; dit is namelijk een functie binnen

een bedrijf en vereist dus een aanstelling.

PilotcursussenHet NIL heeft lesmateriaal ontwikkeld voor zowel niveau

B(asic) als S(pecific). Dit lesmateriaal is gebruikt tijdens

de eerste cursussen in België (27 cursisten) en Nederland

(14 cursisten). Voor het opstellen en afnemen van een

evenwichtig schriftelijk en mondeling examen is in beide

landen een examencommissie opgericht waarin experts uit

de lasopleidingenwereld en de staalbouwsector zitting

hebben. Lastechniek peilde de reacties van de eerste lich-

ting cursisten die de opleiding Lascoördinator B in Ne-

derland hebben gevolgd. Veertien cursisten waren

verzameld tijdens een seminar door SNS (Vereniging Sa-

menwerkende Nederlandse Staalbouw) te Nieuwegein.

Weten waarmee je bezig bent“Wat ik belangrijk vind aan de opleiding?” Daar hoeft Je-

roen Konijn, werkplaatschef bij Staalbouw Purmerend,

niet lang over na te denken. “Er is veel aandacht voor het

geleidelijk afkoelen en het voorverwarmen van je materi-

aal. Daar heb ik veel van opgestoken. Dat geldt sowieso

voor het onderdeel materiaalkunde.” Konijn, die binnen-

kort de functie lascoördinator bij zijn werkgever gaat ver-

vullen, kon overigens wel merken dat hij onderdeel

uitmaakte van de allereerste lichting van de opleiding.

“Met betrekking tot het examen waren er nog wat on-

duidelijkheden”, blikt hij terug. “We kregen bijvoorbeeld

verschillende informatie over het aantal vragen en over de

wijze van examineren.”

De werkplaatschef zegt dat hij dankzij de opleiding straks

prima in staat zal zijn om in zijn nieuwe functie aan de

slag te gaan. “Weten waarmee je bezig bent, met welke

materialen je werkt en de juiste lasprocedures uitvoeren

op de werkvloer”, zo vat hij samen.

Veel lesstofDeelnemers noemen de opleiding nuttig en leerzaam, maar

ook intensief en tijdrovend. “Je krijgt te veel lesstof die je

in te korte tijd moet leren”, zegt Gerard van Pinxteren van

Mostako Staalbouw uit Heesch. “Je hebt ook nog een

gezin en een privéleven. Daar kom je tijdens de opleiding

nauwelijks aan toe.” Van Pinxteren vindt ook dat er te

veel nadruk ligt op zelfstudie. “Je moet veel theoretische

inhoud met nogal wat diepgang leren. Er moet meer re-

kening worden gehouden met het feit dat wij praktische

mensen zijn.” Het examen viel hem ook tegen: “Inhoude-

lijk was dat prima, maar er zouden meer praktijkgerela-

teerde voorbeelden in moeten zitten.”

Erwin Horst van Horst Staalbouw in Epe wijst op twee

indrukwekkend ogende mappen voor hem op tafel. “Er

staat leerzame informatie in”, zegt hij, “maar ik was wel

wekelijks zo’n vijf uur bezig met het leren van de theorie.”

Dat zou wel wat minder kunnen, wat hem betreft.

Opleiding Lascoördinator EN 1090:intensief, maar boeiend

m een goed beeld te krijgen van het weer-

standlasproces en de daarmee vervaardigde

producten, maken we een afspraak bij voestalpine Poly-

norm. Ik word gastvrij ontvangen door Ed Mulder en zijn

collega Hans Erkelens, voormalig hoofd opleidingen en

nu verantwoordelijk voor de interne communicatie van

het bedrijf. Het kantoor bevindt zich op een enorm ter-

rein met zo'n veertig productiehallen. "Straks zal ik een

korte rondleiding geven", begint Mulder enthousiast, "dat

maakt het allemaal een stuk duidelijker."

Ed Mulder, werkzaam als Welding & Joi-

ning Engineer bij voestalpine Polynorm te

Bunschoten, nam twee jaar geleden het

initiatief om een cursus weerstandlassen

op poten te zetten. "Eerst heb ik bij het

NIL geïnformeerd wat zij hadden aan les-

materiaal op dit gebied. Nou, dat was er

dus niet." Mulder, die zowel een onder-

wijskundige als een lastechnische achter-

grond heeft, besloot daarop om zelf een

lesboek te gaan schrijven. Het boek is uit-

eindelijk in samenwerking met Geri van

Krieken, destijds werkzaam bij het NIL,

tot stand gekomen. Trots laat de auteur

het resultaat zien. "Nu hebben we een les-

boek dat voldoet aan de EN 1418, de Eu-

ropese norm voor o.a. het kwalificeren

van weerstandlassers."

Belang van kennisMulder, van huis uit leraar in het voort-

gezet onderwijs, vertelt waarom het zo be-

langrijk is dat de operator een grondige

kennis heeft van het weerstandlasproces

en de eigenschappen van de te lassen ma-

terialen. "Voor elke puntlas moet bepaald

worden wat de parameters van het las-

proces moeten zijn, vanwege verschillende

materiaalsoorten en -diktes. We werken

hier hoofdzakelijk met hogesterktestalen

die met verschillende zinklagen gedekt

zijn; elke zinkdeklaag is anders en daar

moet je je parameters op aanpassen." Ver-

der moet de operator een goede lasvolg-

orde kunnen bepalen om vervorming van

de constructie tegen te gaan. En natuur-

lijk moet elke las uiteindelijk voldoen aan

de specificaties van de klant. "In de auto-

motive heeft elke klant zijn eigen normen.

Er worden bijvoorbeeld verschillende

35

OPLEIDINGEN

door Margriet Wennekes, fotografie Hans Erkelens

34

OPLEIDINGEN

Weerstandlassenmei 2012 mei 2012

eisen gesteld aan de laslens [red. diameter van de puntlas].

Soms eist de klant een hele zware laslens, maar ook als

dat niet noodzakelijk zou zijn, stellen we onze parameters

in zodat wel voldaan wordt aan die klanteisen; de klant is

koning", stelt Mulder.

Soorten machinesTijdens de rondleiding laat Mulder zien welke verschil-

lende soorten weerstandlasmachines er zijn. "Ik visuali-

seer graag, dat vind ik de beste manier om iets over te

brengen. Dat is mijn didactische achtergrond", lacht Mul-

der. We zien lasrobots, waarbij de robotarm de tang in de

juiste positie brengt. Verder zijn er stationaire machines,

waarbij de lasser het product in de goede positie moet ma-

noeuvreren, en dan zijn er nog de handtangen. Die hangen

op verschillende plaatsen in de hal aan een katrolsysteem,

waarbij de weerstandlasser de laspunten naar het werk-

stuk toe moet bewegen en in de juiste positie moet bren-

gen. "Zie je, die elektrodepunt moet straks eerst

vervangen worden", merkt Mulder in het voorbijgaan op.

Trots laat hij zien met hoeveel toewijding er in de grote

productiehal aan uiteenlopende producten gewerkt wordt,

onder meer voor Mercedes, Audi en Bentley. Alle indivi-

duele onderdelen ondergaan nauwgezette inspecties door

verschillende vakmensen.

vraagt veel kennisen vaardigheid

WEERSTANDLASSEN IS ÉÉN VAN DE MEEST TOEGEPASTE LASPROCESSEN IN DE AUTO-INDUSTRIE.

HET VERGT VEEL KENNIS EN VAARDIGHEID VAN DE OPERATOR OM MET DIT PROCES KWALITATIEF

HOOGWAARDIGE LASSEN TE KUNNEN MAKEN. TOT VOOR KORT BESTOND ER GEEN SPECIFIEKE

OPLEIDING VOOR DE WEERSTANDLASSER. DAAR KOMT NU VERANDERING IN.

Nu hebben we een lesboek dat voldoet aan de Europese richtlijn voor het kwalificeren van weerstandlassers

Ed Mulder geeft uitleg over een mobiele puntlastang

Erkende opleidingEd Mulder kwam een paar jaar geleden bij voestalpine Po-

lynorm in dienst en werd verantwoordelijk voor de ken-

nisopbouw en kennisvergaring binnen het bedrijf.

Erkelens: "Strategisch gaan we steeds meer focussen op

lassen en lasertoepassingen. Met koud vervormen blijven

we natuurlijk concurreren met het Oostblok. We willen

onze technische kennis meer tot zijn recht laten komen en

daarom hebben we drie jaar geleden de functie van Joi-

ning & Welding Engineer in het leven geroepen." De be-

drijfsschool is een uitvloeisel van dat kennismanagement.

Het gaat om het vastleggen en vasthouden van kennis.

Maar het is volgens Mulder belangrijk om verder te kij-

ken. "Intern kunnen we mensen wel opleiden, maar dat

moet niet beperkt blijven tot de hier toegepaste processen.

We vonden het belangrijk om een bredere opleiding te ont-

wikkelen, om ook naar onze klanten toe te laten zien dat

ons personeel op internationaal niveau is opgeleid.

Daarom hebben we samen met het NIL een cursus sa-

mengesteld die voldoet aan de Europese richtlijnen. De be-

doeling is dat het NIL examineert en certificeert, zodat de

cursisten straks een breed erkend diploma in handen heb-

ben. Zij mogen zich European Welding Practitioner for

Resistance Welding noemen."

Maatschappelijke verantwoordelijkheidDe opleiding is bedoeld voor iedereen die met het weer-

standlasproces te maken heeft en kennis op kaderniveau

nodig heeft. Dat kunnen dus medewerkers van autoherstel-

bedrijven zijn, mensen in de machinebouw voor bakkerijen,

noem maar op. Er ligt nog meer lesmateriaal van voestal-

pine op tafel, tot nu toe alleen voor intern gebruik. Mulder:

"We zoeken continu naar samenwerkingsmogelijkheden om

dit lesmateriaal breed erkend te krijgen, maar dat kost

enorm veel ontwikkelingstijd. Erkelens: "Met het oplei-

dingsaanbod uit het onderwijs op het gebied van de tech-

niek zijn wij niet tevreden. Toch moeten we onze mensen

toerusten met de door onze klanten gevraagde competenties.

Daarom besteden we veel tijd en energie aan interne be-

drijfsopleidingen. Het is onze maatschappelijke verant-

woordelijkheid om mensen dan zelf een opleiding te geven

waarmee ze bij ons werkzaam kunnen zijn maar ook waar-

mee ze zich binnen ons bedrijf verder kunnen ontwikkelen.

voestalpine Polynorm draagt zo een steentje bij aan beter

passend onderwijs en werkt zo mee aan een positief imago

voor alles wat met techniek te maken heeft." Mulder: ”Het

mooie aan deze aanpak is dat het lesmateriaal vanuit de

praktijk ontstaan is. De volgende stap is dat de toetsing van

de kennis op een adequate manier door een ervaren instituut

gaat plaatsvinden. Voor de landelijke erkenning van de op-

leiding Weerstandlassen hebben we de toetsing door het NIL

nodig, anders hadden we wel kunnen volstaan met een voes-

talpine Polynormcertificaat. Ik denk dat dit een uitermate

goed voorbeeld is van complementaire samenwerking!”

36

OPLEIDINGEN mei 2012

Het mooie aan deze aanpak is dat het lesmateriaal vanuit de praktijk ontstaan is

Polynorm-medewerker Martin Kornet stelt een puntlastang af voor de productie.

2-daagse WorkshopLasmethodebeschrijvingen en

- kwalificaties met het nieuwe online programma NIL-WPSelect

Deze workshop levert punten op voor certificering van laskaderpersoneel

Met de invoering van de EN 1090 wordt het toepassen van goedgekeurde lasmethoden voor gelaste construc-ties noodzakelijk. In het kader van deze norm zullen opdrachtgevers in toenemende mate goedgekeurde lasme-thodekwalificaties verlangen als onderdeel van een laskwaliteitssysteem. Gecertificeerde lassers, goedgekeurdelasmethoden en laskennis zijn noodzakelijk om opdrachten conform de EN 1090-2 te kunnen uitvoeren. Maar ookwaar gelast wordt aan ‘toestellen onder druk’ volgens de PED, of volgens een laskwaliteitssysteem NEN-EN-ISO3834 wordt dit veelal verlangd. Speciaal voor deze bedrijven en lastechnici organiseert het NIL een praktischeworkshop waarin het opstellen van deze documenten centraal staat.

• Kennis van de meest relevante NEN, EN en ISO normen;

• Algemene regels, begrippen en definities volgens NEN-EN-ISO 15607;

• Lasmethodebeschrijvingen (WPS) volgens NEN-EN-ISO 15609;

• Van pWPS tot WPS, goedkeuring van de lasmethoden;

• Materiaalindelingen volgens CR ISO/TR 15608;• Lasposities volgens NEN-EN-ISO 6947;• Indeling lasprocessen volgens NEN-EN-ISO 4063;• Indeling beschermgassen voor het lassen volgens

NEN-EN-ISO 14175;

• Lasproces keuze;• Materiaalcertificaten;• Indeling lastoevoegmaterialen;• Meten van voorwarm- en interpasstemperatuur

volgens EN-ISO 13916;• Goedkeuring van lasmethoden volgens

NEN-EN-ISO 15610 t/m 15614;• Essentiële variabelen en geldigheidsgebieden;• Het proeflassen en het vastleggen van de

lasparameters;• Beproevingen en rapportage;• Opstellen van goedkeuringsrapporten (WPQR).

Locatie, data en tijd van deze 2-daagse workshop

Locatie Nederlands Instituut voor Lastechniek, Zoetermeer

Data 28 juni en 5 juli 2012Tijd 09.00 - 16.00 uur

Locatie AC Restaurant & Meetingcenter ’t Harde, ’t Harde (bij Zwolle)

Data 6 september en 13 september 2012Tijd 09.00 - 16.00 uur

Locatie Van der Valk, EindhovenData 20 september en 27 september 2012Tijd 09.00 - 16.00 uur

InschrijvingU kunt zich inschrijven voor deze workshop op:www.nil.nl

PrijsDe prijs voor deze workshop inclusief lunch, cursus-materiaal en deelnameverklaring is: € 650,00 ex BTW.Voor NIL-bedrijfsdeelnemers: € 520,00 ex BTW.

AnnuleringZie voor deze en andere voorwaarden onze websitewww.nil.nl

EuroSkills 2012De Europese kampioenschappen voor jonge vak-mensen zijn van 4-6 oktober 2012 in Spa-Francor-champs (België). Aan EuroSkills doen bijna 500deelnemers mee (waaronder negen Vakkanjers uit deNederlandse metaal en metalektro), uit 27 verschil-lende landen. In Spa-Francorchamps staan 44 be-roepen op het programma. Kijk voor meer informatieop www.euroskills2012.info.

38

mei 2012LASWEDSTRIJDEN

39

LASWEDSTRIJDENmei 2012

‘Hoe verder je komt, hoe mooier het wordt’SAMEN MET ACHT ANDERE VAKKANJERS GAAT TOM SMITS IN OKTOBER VOOR GOUD TIJDENS EURO-

SKILLS 2012. DE KERSVERSE NEDERLANDS KAMPIOEN TIG-LASSEN IS AL BEGONNEN MET DE

VOORBEREIDINGEN. “HET WORDT EEN GEKKENHUIS DAAR.”

aterdag 17 maart 2012. Ahoy, Rotterdam.

De finales van de VakkanjerWedstrijden

2012 zitten erop. Bijna 100 metaal- en metalektrotalen-

ten van ROC’s en bedrijven zijn in afwachting van de

prijsuitreiking. Tom Smits zit in de zaal. Zónder zijn ou-

ders - zijn grootste fans. “Ik had de verwachtingen tegen-

over iedereen laag gehouden. En toen kwam ik alsnog met

goud thuis. Mijn moeder kon het niet geloven.”

Leren en winnenLeren. Ervaring opdoen. Zich meten met jonge collega’s.

Dat was waarom de 20-jarige lasser zich opgaf voor de

VakkanjerWedstrijden. “Maar na de selectiewedstrijden

kreeg ik de smaak echt te pakken. Hoe verder je komt,

hoe mooier het wordt. Dan wil je winnen ook. Daarom

heb ik voor de finale ook flink getraind, vooral op de ver-

schillende lasposities.”

Nieuw doel Het bleek in de finale goed genoeg voor de eerste plaats.

Met als bonus een ticket naar EuroSkills 2012, de Euro-

pese kampioenschappen voor jonge vakmensen die van 4

tot en met 6 oktober gehouden worden in België. Tom:

“Ik heb dus een nieuw doel voor de komende maanden:

kampioen van Europa worden. Die ambitie moet je dur-

ven uitspreken. Als je niet voor het hoogste gaat, dan kun

je er beter niet aan beginnen.”

Ideale voorbereidingMomenteel werkt Tom vier dagen per week bij VDL Sys-

tems en zit hij één dag in de schoolbanken bij ROC de

Leijgraaf voor een opleiding tot allround constructie-

bankwerker niveau 3. Tot aan oktober komt daar nog een

karrenvracht aan trainingsuren voor EuroSkills bij. “Mijn

niveau moet nog verder omhoog. Ik sta straks met de al-

lerbeste vakmensen van Europa in de ring. Samen met

mijn expert, ROC Eindhoven en ROC de Leijgraaf gaan

we de ideale voorbereiding uitstippelen. Waar moet ik de

komende maanden nog aan werken? Die investering doe

ik graag. Ik kan er alleen maar beter van worden.”

WorldSkills 2013De Brabantse lasser kijkt met een schuin oog ook al ver-

der dan EuroSkills: naar de wereldkampioenschappen van

volgend jaar in Leipzig. “De WorldSkills zijn natuurlijk

het allermooiste om mee te maken voor een vakman. Strij-

den om de wereldtitel, dat maak je maar één keer in je

leven mee. De WorldSkills zijn voor mij ook een drijfveer

om optimaal te presteren tijdens EuroSkills. Ik moet zor-

gen dat ik het daar goed doe. Dan kan niemand meer om

mij heen. Het lijkt mij prachtig om op de WorldSkills te

laten zien dat Nederland hoger kan eindigen dan de Azi-

atische toppers die meestal winnen.”

door Michiel van Ruitenbeek

Vakkanjer Tom Smits naar

Aan mij zal het in elk gevalniet liggen. Ik haal allesuit de kast voor goud.

Prijsuitreiking Ahoy, Rotterdam; Lassen TIG, Bram Laman, Tom Smits &Tom den OtterFoto: Bureau TOP/Digidaan.

EuroSkills

Niveau omhoogZover is het nog niet: eerst staat EuroSkills op de route-

kaart. Tom verwacht ‘een gekkenhuis’. “Tijdsdruk, publiek

en stress kunnen rare dingen met je doen. Ik moet gewoon

blijven doen waar ik goed in ben: kwalitatief goede pro-

ducten maken. Maar dan sneller, want elke seconde telt.

Op weg naar Spa-Francorchamps gaan we mijn niveau

steeds verder omhoog schroeven. Ik mag dan wel Neder-

lands kampioen zijn, maar ik sta feitelijk natuurlijk pas aan

het begin.”

SupporterslegioenMoeder Smits is dit keer in elk geval zeker van de partij: het

onderkomen in de Ardennen is al geboekt. Een klein sup-

porterslegioen strijkt er in oktober neer om Tom aan te

moedigen. “Mijn moeder had zo veel spijt dat ze er in Rot-

terdam niet bij was. Hopelijk krijgt ze straks een tweede

kans in België. Aan mij zal het in elk geval niet liggen. Ik

haal alles uit de kast voor goud.”

Volg de Vakkanjers via www.vakkanjers.nl en www.face-

book.com/vakkanjers.

INTERVIEWmei 2012

41

gen duur en moeilijk in te richten. In de onderbouw van

het middelbaar onderwijs is het vak Techniek langzamer-

hand aan het verdwijnen.”

Inmiddels zijn er door TechniekTalent.nu verschillende

projecten opgestart, gericht op zowel onderwijs als be-

drijfsleven. Zo worden bijvoorbeeld in het vmbo tech-

niekwedstrijden gehouden, zijn er TechNet kringen

opgezet waarin vmbo-scholen en bedrijven worden sa-

mengebracht en is een focusgroep Talent van Meisjes en

Vrouwen opgezet, die de instroom en behoud van meisjes

en vrouwen in technische opleidingen en beroepen stimu-

leert. In het project Boeien & Binden worden bedrijven

gefaciliteerd in het van elkaar leren en elkaar stimuleren,

met als doel talentbehoud.

Uitdagende taken die TechniekTalent.nu de komende vijf

jaar wil gaan realiseren. Saskia Risseeuw heeft er alle ver-

trouwen in. “We zijn volop aan de slag en gaan het beeld

van de sector op positieve wijze verzetten.”

Over TechniekTalent.nuTechniekTalent.nu is onderverdeeld in drie program-malijnen:• Talentbehoud in de techniekDeze programmalijn heeft als doel het talent dat een-maal gekozen heeft voor een technische leerlijn ofberoep, te behouden voor de techniek. Hieronder valt het project 'Boeien & Binden'.• Beeldvorming TechniekDoel van deze programmalijn is om de positie van(het beeld en begrip) techniek in de maatschappij teversterken. Onder deze programmalijn vallen ondermeer de projecten Techniekwedstrijden en Ambas-sadeurs van de Techniek. Ook wordt er gewerkt aaneen publiekscampagne.• Samenwerking Bedrijfsleven en OnderwijsDeze programmalijn beoogt om techniek te richtenop de leerling en medewerker in zijn directe omge-ving, te weten school en onderwijs. Hieronder vallenonder meer de projecten Techlab en TechNet.

Meer informatie is te vinden op:www.techniektalent.nu.

Het verheugt optrel de winnaars van de NIL Nationale Laswedstrijden te kunnen feliciteren

1e Bas Kester S.G. Stanislas College, Delft2e Gillian Remkes Auris College, Rotterdam3e Johan Adema Bornego College, Heerenveen

Onze partners in Nederland:

De Vlamboog - info@vlamboog.nl - www.vlamboog.nl

BUS - zwolle@bus.nl - www.bus.nl

Bekkering - rene@bekkering-lastechniek.nl - www.bekkering-lastechniek.nl

Interlas - info@interlas.nl - www.interlas.nlAutomatisch beter lassenswiss made

Het v

1e

el de winnaars verheugt optrHet ve ktrijden tedswLas

G. SS.ertesBas K

tionalean de NIL Nael de winnaars venerelicitunnen fe k

, Delftollegetanislas CG. S

naale

1e2e3e

ering - rBekk

G. SS.ertesBas Kuris CAesemkGillian R

Bornego CdemaJohan A

e partners in Nederland:Onz

o@vlamboog.nl - wlamboog - infDe V

olle@bus.nl - wBUS - zw

echniek.nl - wtering-lasene@bekkering - r

erlas.nl - wo@interlas - infInt

, Delftollegetanislas CG. Sdamerott, Rollegeuris C

eenven, HeerollegeBornego C

e partners in Nederland:

vlamboog.nl.wwo@vlamboog.nl - w

.bus.nlwwolle@bus.nl - w

echniek.nltering-las.bekkwwechniek.nl - w

erlas.nl.intwwerlas.nl - w

enn

k.nnl

advertentie

INTERVIEW mei 2012

40

MEER INSTROOM EN BEHOUD VAN (JONGE) MENSEN IN DE TECHNIEK. DAT IS DE DOELSTELLING VAN

TECHNIEKTALENT.NU, EEN SAMENWERKINGSVERBAND VAN BEDRIJFSLEVEN, OPLEIDINGSFONDSEN,

KOEPELORGANISATIES EN SCHOLEN. PROGRAMMAMANAGERS SASKIA RISSEEUW EN HENRY KASPER

VERTELLEN HOE HUN ORGANISATIE DEZE DOELEN WIL BEREIKEN.

door Jaap van Sandijk; fotografie: TechniekTalent.nu

e technische sector is innovatief, biedt veel

werkgelegenheid en staat bol van de kansen

voor carrièreontwikkeling. Hoe komt het dan dat in het

onderwijs de belangstelling voor techniek taant en er een

tekort aan vakmensen dreigt? “Het beeld dat de techniek

volop kansen biedt komt onvoldoende tot uiting”, zegt

Henry Kasper, programmamanager Beeldvorming van

TechniekTalent.nu. “Momenteel is er sprake van een tra-

ditioneel beeld van techniek. Het wordt nog vaak geasso-

cieerd met vies werk en vuile handen en met banen die

weinig vooruitzichten bieden. Terwijl het juist een aan-

trekkelijke sector volop kansen is. Een sector waarin je

een uitstekende carrière kan maken.”

Daarmee zou je dus volop jongeren moeten kunnen be-

reiken. En dat doe je door ze op de juiste manier te prik-

kelen, stelt Kasper. “Dat betekent dat je jezelf als sector

niet moet profileren met geijkte beelden van werkbanken

en elektrotechnische installaties, maar met meer aanspre-

kende beelden moet werken. Techniek zit immers overal

en is bij uitstek innovatief. Kies in campagnes bijvoorbeeld

beelden van concerten – ook daarbij komt veel techniek

kijken.” De technische sector in Nederland is innovatiever

dan velen denken, benadrukt de programmamanager. Ter

illustratie vertelt hij dat veel onderdelen van BMW in Ne-

derland worden geproduceerd.

Ambassadeurs van de techniekDoor het samenwerkingsverband TechniekTalent.nu

wordt - samen met het bedrijfsleven - gewerkt aan een in-

houdelijke verbetering van de arbeidscommunicatie.

Daarnaast wordt met het onderwijs gewerkt aan een bij-

stelling van het incomplete beeld van de sector. Hiervoor

worden onder meer Ambassadeurs van de Techniek

(werknemers in de techniek) ingezet, die voorlichting

geven aan vmbo- en mbo-jongeren. Maar TechniekTa-

lent.nu richt zich niet alleen op jongeren. Het ontplooit

ook activiteiten gericht op de werving van zij-instromers

uit andere sectoren en op het behoud van bestaande werk-

nemers.

Op termijn worden ook projecten in het basisonderwijs

opgestart om de interesse voor techniek op jonge leeftijd

te vergroten.

Minder versnipperingSaskia Risseeuw, programmamanager Bedrijfsleven en

Onderwijs bij TechniekTalent.nu, vindt dat met de lance-

ring van TechniekTalent.nu een enorme sprong voor-

waarts is gemaakt. “In dit samenwerkingsverband zijn

acht technische sectoren gebundeld. Dat alleen al is pure

winst. Zo komt er een eind aan de versnippering. Geza-

menlijk bereik je nog meer resultaten.” Risseeuw is van

mening dat de sector in het verleden te weinig in staat is

geweest om te laten zien wat ze kan. Ook stelt ze dat het

huidige schoolsysteem de keuze voor een vakopleiding in

de techniek niet bepaald bevordert. “Scholen moeten aan

veel verschillende aspecten aandacht besteden, waardoor

ze geen focus kunnen aanbrengen. En dat terwijl veel leer-

lingen op mbo-niveau beter één ding goed kunnen doen,

in plaats van tien dingen half.” Ook de vrije keus die scho-

len hebben bij het samenstellen van opleidingen vormt een

belemmering. “Voor scholen zijn technische vakopleidin-

Technische sectorkansrijk en innovatief

LASWEDSTRIJDENmei 2012

43

OOK DIT JAAR ORGANISEERDE HET NEDERLANDS INSTITUUT VOOR LASTECHNIEK DE SUCCESVOLLE

NIL LASWEDSTRIJDEN VOOR VMBO-LEERLINGEN. DE LANDELIJKE FINALE WERD GEHOUDEN OP

30 MAART OP DE VERENIGDE SCHEEPSWERF TE HEUSDEN. HIER STREDEN 22 JONGE LASSERS OM

DE TITEL ‘BESTE AANKOMEND LASSER VAN NEDERLAND’.

ScrapheapbattleNaast het officiële wedstrijdgedeelte werd er ook een lu-

dieke ‘scrapheapbattle’ georganiseerd. Onder de inspire-

rende leiding van kunstenaar Bart Somers namen de

deelnemers het in groepsverband tegen elkaar op. Uit een

schroothoop van auto-onderdelen en metaaldelen creëer-

den de groepen diverse kunstwerken, enthousiast aange-

moedigd door Bart Somers. Kandidaten vanuit heel

Nederland die elkaar nauwelijks kenden, wisten binnen

enkele minuten zeer goed met elkaar samen te werken.

Het meeste creatieve werkstuk werd tot winnaar uitge-

roepen. Een volledig op schaal nagebouwde helikopter

kwam als beste kunstwerk uit de bus.

PrijswinnaarsHet evenement werd op een feestelijke manier afgesloten

met een geweldige barbecue die aangeboden was door uit-

zendbureau Maxon. Tijdens deze barbecue werden ook

de prijswinnaars bekendgemaakt door Henk Zandvliet,

directeur van het NIL.

Guus Lucassen, leerling van het Den-

dron College te Horst werd kampioen

in de categorie MAG-lassen. In de ca-

tegorie BMBE was de titel voor Bas

Kester van het Stanislas College te

Delft. De laskampioenen veroverden

met hun prestatie naast de kampi-

oenstitel een overvloed aan prijzen:

Naast de beker een lasmachine, een

lashelm, laskleding en bovendien een

baangarantie bij de uitzendbureaus

Randstad en Maxon. Kortom, een

zeer geslaagd evenement, mede dank-

zij de steun van alle sponsoren en

Scheepswerf VSH te Heusden!

LASWEDSTRIJDEN mei 2012

42

e metaalindustrie schreeuwt om goed opge-

leide vakmensen. Al een paar jaar op rij or-

ganiseert het Nederlands Instituut voor Lastechniek de

NIL Nationale Laswedstrijden speciaal voor vmbo-leer-

lingen. Met deze Laswedstrijden brengt het NIL het prach-

tige lassersvak breed onder de aandacht bij de

schoolgaande jeugd. Onbekend maakt immers onbemind!

Speciale werkstukkenDe organisatie van de regionale voorrondes was in handen

van de zeven Lasgroepen. Uit deze wedstrijden werden 22

leerlingen geselecteerd voor de landelijke finale. In prin-

cipe kende deze dag geen verliezers, want deelnemen aan

de finale betekent dat je al tot de beste jeugdige lassers van

Nederland behoort! De finalisten namen het op 30 maart

tegen elkaar op in twee categorieën: BMBE (Booglassen

Met Beklede Elektroden) en MAG-lassen (Metal Active

Gas). De leerlingen gingen enthousiast aan de slag met een

speciale opdracht. Een deskundige jury van NIL-exami-

natoren beoordeelde de werkstukken.

Mooie strijd tijdensLaswedstrijdenNIL Nationale

door Raymond van Mosel, NIL; fotografie Edwin Koutstaal

Prijswinnaars BMBE1e Bas Kester S.G. Stanislas College, Delft2e Gillian Remkes Auris College, Rotterdam3e John Adema Bornego College, Heerenveen

Prijswinnaars MAG-lassen1e Guus Lucassen Dendron College, Horst2e Henk Hardeman Van Lodenstein College, Hoevelaken3e Maarten Goud Calvijn College, Krabbendijke

Met dank aan:

3M, Cepro, Elektrolas Lastechniek B.V., Elsta, Empatec, FOCWA, De Groot Lasopleidingen, HaVeP, Heerema Fabrication Group, Lincoln Electric, Maxon Project Support, Optrel, Plymovent,

Randstad Uitzendbureau, SBC Sasbout Vosmeer, Staalmarkt, STODT Toekomsttechniek, TLS, Venvulas Lastechniek B.V., Verenigde Scheepswerf Heusden B.V., Vlamboog, IJzer by Bart

OPLEIDINGENmei 2012

45

DE RDM CAMPUS IN ROTTERDAM, WAAR MBO- EN HBO-OPLEIDINGEN SAMEN MET BEDRIJVEN HUN

ONDERDAK VINDEN, IS DE LOCATIE WAAR STUDENTEN DE KOMENDE JAREN WORDEN OPGELEID OP

DE NIEUWSTE LAS- EN SNIJROBOTAPPARATUUR. DE OPLEIDINGSINSTITUTEN WILLEN HIERMEE HET

NIVEAU VAN DE OPLEIDINGEN BETER LATEN AANSLUITEN OP HET BEDRIJFSLEVEN.

Scholen en bedrijven samenbrengenDe Nederlandse maakindustrie wordt de komende jaren

geconfronteerd met een nijpend tekort aan technisch goed

opgeleid personeel. Op verschillende niveaus worden

daarom initiatieven ontplooid om zowel jongeren te inte-

resseren voor een opleiding in de techniek als het niveau

van de opleidingen beter te laten aansluiten op het be-

drijfsleven. Voor dat laatste is het vooral van belang dat

studenten leren werken met de nieuwste technologieën.

Verschillende organisaties brengen scholen en bedrijven

bij elkaar om hier een infrastructurele invulling aan te

geven. De ingebruikname van moderne las- en snijrobot-

technologie op de RDM Campus in Rotterdam is een van

de vele resultaten die op dat gebied is gerealiseerd.

Robotlassen en offline programmerenMet de ingebruikname beschikt de RDM Campus over

een Panasonic las- en snijrobot en twintig academische li-

centies voor de programmeersoftware DTPS. Technische

studenten krijgen hiermee de gelegenheid te leren hoe ze

lasrobots offline kunnen programmeren en lasprogram-

ma’s volledig in 3D kunnen simuleren. Adriaan Broere,

technisch directeur van Valk Welding, ziet de levering van

de robottechnologie aan de RDM Campus als een stap in

de goede richting om studenten voor de techniek te laten

kiezen. “Op deze manier kunnen ze zien dat techniek ook

staat voor technisch uitdagend werk. De huidige studen-

ten zijn óf onze toekomstige klanten, óf onze collega’s.

Verder zullen we vanwege de vergrijzing en het daarmee

een teruglopend aantal medewerkers in de metaalsector

genoodzaakt worden om met één medewerker het werk

te verzetten waar nu nog drie mensen voor nodig zijn. Dit

kan alleen als ze gebruik kunnen maken van machines die

dit hefboomeffect van 1 op 3 mogelijk maken. Robot-

techniek speelt hierbij een belangrijke rol.”

e ingebruikname van de las- en snijrobot-

technologie op de RDM Campus is het re-

sultaat van het project ‘Nieuwe bewerkingen in de

Maakindustrie’ dat door KMR (Kennisinfrastructuur

Mainport Rotterdam) is geïnitieerd en wordt gecoördi-

neerd. Dankzij dit project kunnen het Albeda College en

Hogeschool Rotterdam, beide gehuisvest op de RDM

Campus, beschikken over state-of-the-art-apparatuur die

aansluit bij de laatste stand van productietechnologie in

het bedrijfsleven. Met de las- en snijrobot en bijpassende

software kunnen de studenten kennismaken en leren wer-

ken met deze vorm van flexibele productieautomatisering.

In eerste instantie zullen docenten worden opgeleid in ro-

botbesturing en offline programmering, waarna het eer-

ste half jaar ruim 200 studenten volgen. De hard- en

software voor dit project is geleverd door lasrobotinte-

grator Valk Welding, die eveneens het lesmateriaal ver-

zorgt en de docenten opleidt.

Rotterdamse studentenkrijgen opleiding op lasrobot

door Erik Steenkist

De lasrobot is van de laatste generatie en ingericht op

MIG/MAG/TIG-lassen vanuit één besturing. Het bedrijf

heeft ook al robotsystemen aan opleidingsinstituten elders

in Europa geleverd en faciliteert rondleidingen aan mbo-

en hbo-studenten in het robotassemblage- en technical

centre van de lasrobotintegrator in Alblasserdam.

Meerjarige inzetMet de lasrobot, die voor de snijbewerkingen tevens met

een plasmasnijtoorts en een plasmasnijgenerator is uitge-

rust, zullen in het komende half jaar ca. 200 technische

mbo- en hbo-studenten worden opgeleid. Vervolgens zal

het gebruik van deze apparatuur deel uit gaan maken van

het onderwijsprogramma van de technische opleidingen

van het Albeda College en de Hogeschool. Integratie in

het onderwijsprogramma voor de komende jaren is daar-

bij een zaak van de beide scholen zelf.

Imago versterkenDe samenwerkende partijen willen met dit project ook bij-

dragen aan de imagoversterking van de sector techniek.

Volgens Mary Dotsch, projectcoördinator bij KMR, biedt

de ingebruikname van de nieuwe technologie ook een per-

fecte gelegenheid voor leerlingen uit het voorgezet onder-

wijs in de regio Rotterdam excursies naar de RDM

Campus te laten ondernemen om kennis te maken met

nieuwe productietechnologie, modern vakmanschap en in-

novatie in de techniek. Ook tijdens bijvoorbeeld open

dagen van het ROC Albeda zal de apparatuur daarom

worden ingezet om leerlingen kennis te laten maken met

nieuwe bewerkingen in de maakindustrie.

Topsector High Tech Systems & MaterialsIn de doelstelling om innovatie te stimuleren, de kwa-liteit van het onderwijs te verbeteren en het tekort aan(bèta)technici aan te pakken, kondigde het ministerievan Economische Zaken begin 2011 de focus opnegen topsectoren aan. High Tech Systems & Mate-rials is daarbij als een van die topsectoren voor demaakindustrie geformuleerd. Zowel het bedrijfslevenals kennisinstituten, keten- en brancheorganisatieswerken inmiddels hard aan een roadmap die aansluitop de doelstellingen van deze topsector. Samenwer-king tussen de verschillende partijen is daarbij hetsleutelwoord.TechniekTalent.nuZo werkt TechniekTalent.nu, een uniek samenwer-kingsverband van bedrijfsleven, opleidingsfondsen,koepelorganisaties en scholen, met projecten voorbedrijfsleven, jong talent en onderwijs, aan vergrotingvan de instroom en behoud van (jonge) mensen inde techniek.FDPVanuit het bedrijfsleven probeert de ketenorganisatieFDP (Federatie Metaal Plaat), voor wat betreft deplaat- (en buis-)sector, hierop in te spelen met de re-gionale invulling van opleidingsmogelijkheden, geletop de behoeften van bedrijven. De FDP doet datonder meer door kennis in de vorm van lesmateriaalover plaatbewerking ter beschikking te stellen. Ookzijn individuele bedrijven zelf actief met het aanbie-den van stageplaatsen, afstudeeropdrachten, gast-lessen op mbo-scholen en bedrijfsrondleidingen voorstudenten.KMR en KenteqDaarnaast worden door organisaties als KMR en Ken-teq op regionaal niveau initiatieven opgezet om be-drijfsleven en scholen met elkaar te latensamenwerken, conform bovenstaand voorbeeld.Kenteq richt zich daarbij specifiek op de metaal-elek-tro- en installatie-opleidingen, certificering, het ver-zorgen van stages en lesmateriaal. In de regio Rotterdam/Rijnmond/Drechtsteden isKMR het platform in de regio waar onderwijs, bedrij-ven en overheid met elkaar strategieën bepalen endaar gezamenlijk uitvoering aan geven om knelpun-ten op de arbeidsmarkt van haven en industrie op telossen.

www.kmr.nlwww.rdmcampus.nlwww.valkwelding.com

OPLEIDINGEN

44

mei 2012

DELASGROEPENENHUNAGENDARUBRIEK

Meer informatie over alle activiteiten is op te vragen bij het NIL, Postbus 190, 2700 AD Zoetermeer. T 088 400 85 60, F 079 353 11 78, E info@nil.nl.Actuele informatie staat op www.vakbladlastechniek.nl en op www.nil.nl/algemenelasinfo

Lasgroep Noord (LGN)Plaats van samenkomst:Rsg De Borgen; Waezenburglaan 51a; Leek

Lasgroep West (LGW)Plaats van samenkomst:Tata Steel Training Centre; Rooswijklaan 61; 1951 MH Velsen-Noord

Lasgroep Oost (LGO)Plaats van samenkomst:Sg Sprengeloo; Sprengenweg 81; Apeldoorn

Lastechnische Discussiegroep Rotterdam (LDR)Plaats van samenkomst:Applus-RTD; Delftweg 111; Rotterdam

Zeeuwse Lasgroep (ZLG)Plaats van samenkomst:Wisselend, voor meer informatie kijkt u op zeeuwselasgroep.nl

Lasgroep Zuid (LGZ)Plaats van samenkomst sinds 1 januari 2012:Sociaal Cultureel Centrum De Enck OirschotDe Loop 67; 5688EW Oirschot

Lasgroep Zuid-Limburg (LZL)Plaats van samenkomst:Amerikalaan 35; Maastricht-Airport

Lasgroep Noord (LGN)10-05-2012 Aluminium lassen en kwaliteits-

beoordeling07-06-2012 Het leggen van pijpleiding in de

Noordzee

Lasgroep Oost (LGO)07-06-2012 Bedrijfsbezoek Machinefabriek

Boessenkool in Almelo

Lasgroep West (LGW)26-09-2012 Excursie naar deeltjesversneller

Cern Zwitserland

Lastechnische Discussiegroep Rotterdam (LDR) 22-05-2012 Lijmen maar!, door Frederik de Wit16-06-2012 Feest ter gelegenheid van 60 jaar LDR

Zeeuwse Lasgroep (ZLG)10-05-2012 Lijmen

Lasgroep Zuid (LGZ)29-05-2012 Excursie Pats Boem Show,

Wolfgang Reis van Westfalen Gassen05-06-2012 Realisering overkapping Rotterdam CS03-07-2012 Gedrag van op vermoeiing belaste

constructies, door Pascal Schreurs

Lasgroep Zuid-Limburg (LZL)24-04-2012 Geen brug te ver, door Jeroen Bodt01-06-2012 Bandslang Heuvelland voor bestuur en

leden

Lasgroep VlaanderenPlaats van samenkomstWisselend, voor meer informatie kijkt u op www.bil-ibs.be/lasgroep-vlaanderen

46

mei 2012

Activiteiten bij de lasgroepen

RUBRIEKmei 2012

47

De meesten van u kennen het nummer Oh, oh DenHaag van Harry Jekkers nog wel. Hij bezingt in zijnnostalgisch liedje de veranderingen in zijn ‘mooie stadachter de duinen’. Veranderingen die voor hem veel tesnel zijn gegaan en ook het nodige vernield hebben.Dat gevoel krijg ik ook als ik nadenk over ons onder-wijs. Het moest allemaal groter en mooier worden. Mi-nister Ritzen had destijds een geweldig idee:samenvoegen van scholen zou leiden tot meer effi-ciency en beter onderwijs tegen lagere kosten.We zijn nu meer dan twintig jaar verder en wat is ervanterechtgekomen? Wel eens op een ROC geweest metin totaal 30.000 leerlingen? Weliswaar verdeeld over 55scholen, zoals dat het geval is bij de noodlijdende on-derwijsgroep Amarantis, maar met een centrale orga-nisatie. Managers zijn opgestaan en schitterendeaccommodaties gebouwd, maar het onderwijs is ver-waarloosd. Dus weg met die grote scholengemeen-schappen, weg met die managers en al deadministratie daaromheen. Ik wil een directeur van eenschool die ook nog tijd heeft om een paar uur per weekvoor de klas te staan of in het praktijklokaal. Dat kan al-leen als de bemoeizucht uit Den Haag met het onder-wijs ophoudt. Dus breng het Ministerie van Onderwijsterug tot een derde van het huidige personeelsbe-stand. Dan hebben ze geen tijd meer voor het schrij-ven van beleidsnota’s die elkaar in hoog tempoopvolgen, en waarop scholen weer moeten reageren.De scholen kunnen dan zich weer inhoudelijk met hetonderwijs bezighouden.

Op universitair en hbo-niveau zijn mens- en maat-schappijstudies, naast economiestudies enorm in trek.Dat geldt ook meer en meer voor het mbo. Zitten wedaar nu echt op te wachten? Natuurlijk niet, wat moe-ten we straks met al die werkloze jongelui? Laten zetechniek gaan studeren. Het FME meldt midden aprilop haar site dat ze blij is met de samenwerking in deaanpak van het tekort aan technici. Het gaat om hetMasterplan Bèta & Technologie waarvan het kabinetde aanbevelingen grotendeels heeft overgenomen.Drie ministeries, het onderwijs en de industrie gaan sa-menwerken om de instroom en de kwaliteit van tech-niekopleidingen en het vasthouden van mensen in detechniek te bevorderen. Schitterende ideeën allemaalen heel veel gedragswetenschappers hebben er eenleuke klus aan gehad, maar zal het enig effect resulte-ren? U raadt het al, ik heb er een hard hoofd in. Er iseen veel betere oplossing voorhanden om het tekortaan technici op te heffen en het is zo simpel. Weg methet vmbo en terug naar het lbo en de Ambachtsschool.Zorg voor aantrekkelijke werkomstandigheden voortechnici; een taak voor de bedrijven. Maar zorg vooralvoor een aantrekkelijk salaris voor deze groep. Laat zemeer verdienen dan in de financiële dienstverlening.Betaal primaire arbeid dus beter dan secundaire ar-beid. Dan moet u eens zien hoe het gaat met de in-stroom naar de technische opleidingen.

Oh, oh ons onderwijs

Lastechniek #6verschijnt in juni 2012

Voor redactionele bijdragen en advertenties kunt u ons bellen071 589 56 44 of e-mailen: redactie@vakbladlastechniek.nl

RUBRIEKmei 2012

49

Klopt het dat je onlangs hebt meegedaan aan de se-lectiewedstrijden voor Euroskills 2012?“Ja, dat was op 11 februari bij VCL in Brussel. Daar kwa-

men verschillende lasprocessen aan bod: elektrodelassen,

MAG en TIG. Ik heb daar een zilveren medaille gewonnen

en ben dus net niet door de selectie gekomen voor deel-

name aan de Europese kampioenschappen. Helaas.”

Welke opleiding heb je gevolgd?“Ik heb een driejarige lasopleiding gevolgd aan het Vrij

Technisch Instituut (VTI) Brugge. Eerst heb ik gekozen

voor de richting mechanica en daarna heb ik de speciali-

satie ‘fotolassen’ gevolgd, zoals dat wordt genoemd bij het

VTI. Tijdens mijn opleiding maakte ik eerst kennis met de

voornaamste lasprocessen: elektrodelassen (BMBE), TIG-

lassen en MIG/MAG-lassen. Ook het opbouwen van

staalconstructies kwam aan bod. Tijdens de specialisatie-

jaren werd het laswerk gecontroleerd en beoordeeld vol-

gens de Europese normen en dat leverde certificaten op.”

Waarom heb je gekozen voor deze specialisatie?“Toen ik in de eerste jaren van mijn opleiding mechanica

zat, kreeg ik naast draaien en frezen twee uur per week

les in lassen. Dat sprak me meteen aan en ik scoorde goed

in dat vak. Ook was er een grote werkzekerheid voor las-

sers, dat speelde ook een rol.”

Wat maakt iemand tot een goede lasser?“Je hebt er een zekere aanleg voor nodig, maar je karak-

ter is ook belangrijk. Als je snel tevreden bent word je

nooit beter in je vak. Maar dat geldt eigenlijk voor alle

beroepen en ook voor sporten. Ik heb zelf de drang om

steeds beter te worden en streef altijd naar perfectie. Als ik

een las leg moet die goed zijn.”

Wat vind je zo mooi aan lassen?“Moeilijke vraag, hoe zal ik daar nu eens een deftig ant-

woord op formuleren? … Ik doe het echt graag. Het geeft

mij ook veel voldoening om een constructie op te bouwen

en een mooi eindresultaat te zien, of om te horen te krij-

gen dat een las is goedgekeurd.”

Hoe ben je bij Packo terechtgekomen?“Tijdens mijn opleiding heb ik op een aantal stageplaatsen

gewerkt. Een daarvan was Packo. Ik was meteen onder de

indruk van het mooie werk en de grote glimmende tanks

die ik daar zag. Het was ook heel wat voor een jong ie-

mand die nog niet veel van de industrie had gezien. Ik

werk nu voor de afdeling Farmaceutische Industrie. We

leveren veel maatwerk.”

Op welke projecten kijk je met trots terug?“Nog niet zo lang geleden hebben we drie grote complexe

machines gebouwd die onderdelen behandelen voor me-

disch gebruik. Eerst hebben we deze machines opge-

bouwd in het atelier. Daarna zijn we ze bij de klant in

India gaan plaatsen. Het is een hele mooie installatie ge-

worden.”

Wat zijn je plannen voor de toekomst?“Moest ik goud hebben gewonnen tijdens de selectiewed-

strijden voor Euroskills, dan zou ik nu antwoorden dat ik

Europees kampioen zou willen worden. Maar nee, ik denk

dat ik voorlopig goed zit bij Packo en dat dit een goede

plaats is om bij te leren. Nu ga ik voor kwaliteit.”

Naam: Pieter-Jan Van Hulle - Leeftijd: 23 jaar - Functie: Lasser, installateur enservicemonteur bij Packo Inox NV te Zedelgem (België)

door Margriet Wennekes, fotografie Packo Inox, Zedelgem

Waarom certificeren?Het vak lastechniek is voortdurend in beweging. Nor-men en regelgeving worden regelmatig gewijzigd,nieuwe materialen worden toegepast, er worden nieuwelastechnieken ontwikkeld en er worden steeds hogereeisen gesteld aan het werk. Om als lasdeskundige ze-kerheid te verschaffen voor uzelf, maar ook voor uw op-drachtgevers, kunt u zich voor het specifieke vakgebiedlastechniek laten certificeren. Het NIL is actief op het ge-bied van tal van certificeringen.

HandvaardigheidcertificatenLasserkwalificatiecertificatie volgens:• NEN-EN 287-1• NEN-EN-ISO 9606-2 t/m 5• ASME BPV section IX• AWS D1.1• NEN-EN 1418• NEN-EN 13133

Het NIL certificeert!Het certificaat van VakbekwaamheidHet Certificaat van Vakbekwaamheid, vaak Persoons-certificaat genoemd, is een getuigschrift van een certifi-catie-instelling dat de houder van het certificaat heeftbewezen aan de vakbekwaamheidseisen te voldoenvoor het betreffende beroepsprofiel. Het NIL certificeertvolgens de EN ISO/IEC 17024: Conformiteitsbeoorde-ling - Algemene eisen voor instellingen die persoons-certificatie uitvoeren.

Productcertificatie• Lasmethodekwalificatie conform de

NEN-EN-ISO 15614

BedrijfscertificatieKwaliteit is herkenbaar aan de hand van het procescer-tificaat en certificatiebeeldmerk. Het NIL is door EWF /IIW geautoriseerd als Authorised National Body forCompany Certification (ANBCC) om deze taak uit tevoeren in Nederland, op basis van de EN-ISO 3834.Daarnaast treedt het NIL ook op als ANBCC in België,natuurlijk met goedvinden van het BIL.

• IIW certificaat volgens EN-ISO 3834

Erkenning van opleidingsinstelling voor nationale en internationale opleidingen

Nationaal• NIL Handvaardigheidopleidingen

niveau 3 en 4Internationaal• International Welding Engineer (IWE) • International Welding Technologist (IWT)• International Welding Specialist (IWS)• International Welding Practitioner (IWP)• International Welding Inspection for Personnel

(IWIP B, S en C)

PED goedkeuringsverklaringen, NIL als art.13instelling (aangewezen door Min. SZW)

• Lasserkwalificatiecertificaten• Lasmethodekwalificaties

Kadercertificaten• Laspraktijkingenieur (LPI)• Middelbaar Lastechnicus (MLT)• Lasspecialist (LS)• Beoordelaar voor Lasserkwalificaties (BDL)• Lascoördinator conform de EN 1090-2

(RWC EN-1090)

Materiaal Metingen Testgroep B.V.MME GroupRietdekkerstraat 16 - RidderkerkPostbus 4222 - 2980 GE RidderkerkT 0180 48 28 28 - F 0180 46 22 40E info@mme-group.comI www.mme-group.com

LASTOORTSEN MIG en TIG

Valk Welding B.V.Staalindustrieweg 15Postbus 60 - 2950 AB AlblasserdamT 078 691 70 11 - F 078 691 95 15E info@valkwelding.comI www.valkwelding.com

Lashuis HaprotechRooswijkweg 2001951 MD Velsen-NoordT 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09E info@hetlashuis.nlI www.hetlashuis.nlTotaalpakket in lastechniek,opleidingen, training en consultancy

Lashuis HaprotechRooswijkweg 2001951 MD Velsen-NoordT 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09E info@hetlashuis.nlI www.hetlashuis.nlTotaalpakket in lastechniek,opleidingen, training en consultancy

BRANCHESBRANCHES mei 2012 mei 2012

ADVIES en CONSULTANCY AFZUIGINSTALLATIES enLUCHTBEHANDELING

AUTOMATISCHE LASHELMEN

GEAUTOMATISEERD SNIJDEN

INDUSTRIËLE GASSEN

LASACCESSOIRES

KEURINGEN

LASAPPARATUUR ENANDERE TOEBEHOREN

LASKWALIFICATIES/CERTIFICERING

ADK TechniekStaalindustrieweg 15Postbus 60 - 2950 AB AlblasserdamT 078 750 38 20 - F 078 750 38 21E info@adktechniek.nlI www.adktechniek.nl

ATTC B.V.Fornheselaan 2243734 GE Den DolderT 030 225 95 00 - F 030 225 95 01E info@attc-bv.euI www.attc-bv.euOnze producten zijn: Slijtdelen voorsnijprocessen: Plasma, Autogeen, La-sert. Slijtdelen voor lasprocessen: MIG,TIG, OP. Las- en snijtoortsen.

Air Liquide Welding Nederland B.V.Rudonk 6b - 4824 AJ BredaPostbus 6902 - 4802 HX BredaT 076 541 00 80 - F 076 541 58 96E info@alwn.nlI www.alwn.nl

Air Liquide Welding Nederland B.V.Rudonk 6b - 4824 AJ BredaPostbus 6902 - 4802 HX BredaT 076 541 00 80 - F 076 541 58 96E info@alwn.nlI www.alwn.nl

Air Liquide Welding Nederland B.V.Rudonk 6b - 4824 AJ BredaPostbus 6902 - 4802 HX BredaT 076 541 00 80 - F 076 541 58 96E info@alwn.nlI www.alwn.nl

Lashuis HaprotechRooswijkweg 2001951 MD Velsen-NoordT 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09E info@hetlashuis.nlI www.hetlashuis.nlTotaalpakket in lastechniek,opleidingen, training en consultancy

ADK TechniekStaalindustrieweg 15Postbus 60 - 2950 AB AlblasserdamT 078 750 38 20 - F 078 750 38 21E info@adktechniek.nlI www.adktechniek.nl

ADK TechniekStaalindustrieweg 15Postbus 60 - 2950 AB AlblasserdamT 078 750 38 20 - F 078 750 38 21E info@adktechniek.nlI www.adktechniek.nl

LAS- EN SNIJTOORTSEN

LASTOEVOEGMATERIALEN

MANIPULATOREN ENMECHANISATIE

MECHANISATIE EN AUTOMATISERING

Valk Welding B.V.Staalindustrieweg 15Postbus 60 - 2950 AB AlblasserdamT 078 691 70 11 - F 078 691 95 15E info@valkwelding.comI www.valkwelding.com

Valk Welding B.V.Staalindustrieweg 15Postbus 60 - 2950 AB AlblasserdamT 078 691 70 11 - F 078 691 95 15E info@valkwelding.comI www.valkwelding.com

Linde Gas Benelux B.V.Havenstraat 1 - 3115 HC SchiedamPostbus 78 - 3100 AB SchiedamT 010 246 14 70 - F 010 246 15 06E metaal@nl.lindegasbenelux.com

Linde Gas Benelux B.V.Havenstraat 1 - 3115 HC SchiedamPostbus 78 - 3100 AB SchiedamT 010 246 14 70 - F 010 246 15 06E metaal@nl.lindegasbenelux.com

Lashuis HaprotechRooswijkweg 2001951 MD Velsen-NoordT 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09E info@hetlashuis.nlI www.hetlashuis.nlTotaalpakket in lastechniek,opleidingen, training en consultancy

Lincoln Electric Smitweld B.V.Nieuwe Dukenburgseweg 206534 AD NijmegenPostbus 253 - 6500 AG NijmegenT 024 352 29 11 - F 024 352 22 02E info@lincolnelectric.nlI www.lincolnelectric.nl

Lincoln Electric Smitweld B.V.Nieuwe Dukenburgseweg 206534 AD NijmegenPostbus 253 - 6500 AG NijmegenT 024 352 29 11 - F 024 352 22 02E info@lincolnelectric.nlI www.lincolnelectric.nl

Lashuis HaprotechRooswijkweg 2001951 MD Velsen-NoordT 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09E info@hetlashuis.nlI www.hetlashuis.nlTotaalpakket in lastechniek,opleidingen, training en consultancy

AIB-Vinçotte Nederland B.V.Takkebijsters 8 - 4817 BL BredaPostbus 6869 - 4802 HW BredaT 076 571 22 88 - F 076 587 47 60E info@vincotte.nlI www.vincotte.nl

Air Liquide Welding Nederland B.V.Rudonk 6b - 4824 AJ BredaPostbus 6902 - 4802 HX BredaT 076 541 00 80 - F 076 541 58 96E info@alwn.nlI www.alwn.nl

Air Liquide Welding Nederland B.V.Rudonk 6b - 4824 AJ BredaPostbus 6902 - 4802 HX BredaT 076 541 00 80 - F 076 541 58 96E info@alwn.nlI www.alwn.nl

Air Liquide Welding Nederland B.V.Rudonk 6b - 4824 AJ BredaPostbus 6902 - 4802 HX BredaT 076 541 00 80 - F 076 541 58 96E info@alwn.nlI www.alwn.nl

ATTC B.V.Fornheselaan 2243734 GE Den DolderT 030 225 95 00 - F 030 225 95 01E info@attc-bv.euI www.attc-bv.euOnze producten zijn: Slijtdelen voorsnijprocessen: Plasma, Autogeen, La-sert. Slijtdelen voor lasprocessen: MIG,TIG, OP. Las- en snijtoortsen.

ATTC B.V.Fornheselaan 2243734 GE Den DolderT 030 225 95 00 - F 030 225 95 01E info@attc-bv.euI www.attc-bv.euOnze producten zijn: Slijtdelen voorsnijprocessen: Plasma, Autogeen, La-sert. Slijtdelen voor lasprocessen: MIG,TIG, OP. Las- en snijtoortsen.

50 51

Welding Support NederlandBotterlaan 32 - 4484 RD KortgeneT 0113 302409 - F 0113 301740E info@hsweldingsupport.nlI www.hsweldingsupport.nlBegeleiding, advies en training in lastechnische zaken.

Exova B.V.Hofweg 5 - 3208 LE SpijkenisseT 0181 61 71 44E spijkenisse@exova.comKap. Nemostraat 12 - 7821 AC EmmenT 0591 61 85 55E emmen@exova.comI www.exova.com

Exova B.V.Hofweg 5 - 3208 LE SpijkenisseT 0181 61 71 44E spijkenisse@exova.comKap. Nemostraat 12 - 7821 AC EmmenT 0591 61 85 55E emmen@exova.comI www.exova.com

Exova B.V.Hofweg 5 - 3208 LE SpijkenisseT 0181 61 71 44E spijkenisse@exova.comKap. Nemostraat 12 - 7821 AC EmmenT 0591 61 85 55E emmen@exova.comI www.exova.com

Exova B.V.Hofweg 5 - 3208 LE SpijkenisseT 0181 61 71 44E spijkenisse@exova.comKap. Nemostraat 12 - 7821 AC EmmenT 0591 61 85 55E emmen@exova.comI www.exova.com

ONDERZOEK

NDO/DO ONDERZOEK

CHEMISCHE METAAL-OPPERVLAKTEBEHANDELING

OPLEIDINGEN EN CURSUSSEN

De Groot Lasopleidingen B.V.Weidehek 24 - 4824 AS BredaT 076 541 07 20 - F 076 542 72 95E info@lasopleidingen.nlI www.lasopleidingen.nlLastechnische opleidingen, adviseringen certificering.

Hogeschool Utrecht, Centrum voor Natuur & Techniek en ROC Midden NederlandNIL erkende opleidingen voor alle niveau’s en processen. • International Welding Engineer (IWE/ LPI)

• International Welding Technologist (IWT/ MLT)

• IWI-c erkenning door combinatie van IWE of IWT

met Inspectie- en keuringstechnieken.

• Lastechnisch construeren, Workshop lasnormen,

Lasopleidingen MIG/MAG, BMBE, TIG, Autogeen,

Laskwalificalties/ certificeringen, SMLT.

Ook cursussen op gebied van Materia-len, Procestechnologie, Onderhoud &Inspectie, Engineering, Bedrijfskunde(hbo, post-hbo en masterniveau).

Meer informatie CvNT Lenneke KokT 088 481 88 88E info@cvnt.nlI www.cvnt.nl

Meer informatie ROC Sander AchterbergT 030 754 67 16E a.achterberg@rocmn.nlI www.rocmn.nl/bedrijven.nl

Lashuis HaprotechRooswijkweg 2001951 MD Velsen-NoordT 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09E info@hetlashuis.nlI www.hetlashuis.nlTotaalpakket in lastechniek,opleidingen, training en consultancy

Lashuis HaprotechRooswijkweg 2001951 MD Velsen-NoordT 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09E info@hetlashuis.nlI www.hetlashuis.nlTotaalpakket in lastechniek,opleidingen, training en consultancy

ORBITAAL EN APPARATUUR

Henkel Benelux Adhesive TechnologiesT +32 (0)2 421 25 59F +32 (0)2 421 25 99E info@henkel.comI www.henkel.nlHenkel is wereldmarktleider op het vlakvan oplossingen voor lijmen, afdichtenen oppervlaktebehandeling.

Henkel Benelux Adhesive TechnologiesT +32 (0)2 421 25 59F +32 (0)2 421 25 99E info@henkel.comI www.henkel.nlHenkel is wereldmarktleider op het vlakvan oplossingen voor lijmen, afdichtenen oppervlaktebehandeling.

Henkel Benelux Adhesive TechnologiesT +32 (0)2 421 25 59F +32 (0)2 421 25 99E info@henkel.comI www.henkel.nlHenkel is wereldmarktleider op het vlakvan oplossingen voor lijmen, afdichtenen oppervlaktebehandeling.

LIJMEN

Lorch Lastechniek B.V.Postbus 5 - 2200 AA NoordwijkT 071 362 56 27 - F 071 362 38 85E lorch.nl@lorch.bizI www.lorch.eu

Vecom Metal Treatment B.V.Mozartlaan 3 - 3144 NA MaassluisT 010 593 02 99 - F 010 593 02 23E sales@vecom.nlI www.vecom.nl

Gorinchem, 6, 7 en 8 november 2012Gorinchem, 6, 7 en 8 november 2012

Evenementen

HALHARDENBERG

GORINCHEM VENRAY Ons evenement. UW MOMENT.

Evenementenhal GorinchemFranklinweg 24207 HZ GorinchemT 0183 - 68 06 80F 0183 - 68 06 00I www.evenementenhal.nlE gorinchem@evenementenhal.nl

Dé week voor:

Openingstijden: 13.00 - 21.00 uur

Valk Welding B.V.Staalindustrieweg 15, Postbus 60 - 2950 AB AlblasserdamT 078 691 70 11 - F 078 691 95 15E info@valkwelding.comI www.valkwelding.com

ROBOTS EN ROBOTISERING

ADK TechniekStaalindustrieweg 15Postbus 60 - 2950 AB AlblasserdamT 078 750 38 20 - F 078 750 38 21E info@adktechniek.nlI www.adktechniek.nl

BRANCHES mei 2012

SNIJDEN

ATTC B.V.Fornheselaan 2243734 GE Den DolderT 030 225 95 00 - F 030 225 95 01E info@attc-bv.euI www.attc-bv.euOnze producten zijn: Slijtdelen voorsnijprocessen: Plasma, Autogeen, La-sert. Slijtdelen voor lasprocessen: MIG,TIG, OP. Las- en snijtoortsen.

Air Liquide Welding Nederland B.V.Rudonk 6b - 4824 AJ BredaPostbus 6902 - 4802 HX BredaT 076 541 00 80 - F 076 541 58 96E info@alwn.nlI www.alwn.nl

Lashuis HaprotechRooswijkweg 2001951 MD Velsen-NoordT 0251 26 29 00 - F 0251 26 29 09E info@hetlashuis.nlI www.hetlashuis.nlTotaalpakket in lastechniek,opleidingen, training en consultancy

VOORBEWERKINGSAPPARATUURVOOR PIJP EN PLAAT

WARMTEBEHANDELING

Delta Heat Services B.V.Scheelhoekweg 2 - 3251 LZ StellendamPostbus 52 - 3250 AB StellendamT 0187 49 69 40 - F 0187 49 68 40E info@delta-heat-services.nlI www.delta-heat-services.nl• Elektrisch voorwarmen en gloeien• Inductie verwarmen• Stationaire gloeiovens• Mobiele gloeiovens• Uitdrogen beton / coatings• Verhuur / verkoop• Advisering

52

Rolan Robotics B.V.De Corantijn 6 - 1689 AP ZwaagPostbus 135 - 1620 AC HoornT 0229 24 84 84 - F 0229 27 27 07E info@rolan-robotics.nlI www.rolan-robotics.nl

PLASMASNIJDEN

ATTC B.V.Fornheselaan 2243734 GE Den DolderT 030 225 95 00 - F 030 225 95 01E info@attc-bv.euI www.attc-bv.euOnze producten zijn: Slijtdelen voorsnijprocessen: Plasma, Autogeen, La-sert. Slijtdelen voor lasprocessen: MIG,TIG, OP. Las- en snijtoortsen.

ITW WELDING PRODUCTS

Miller lasapparatuur

Zeer uitgebreid pakket lastoevoegmaterialen

ITW Welding Products BVEdisonstraat 10NL-3261 LD Oud-BeijerlandT +31 (0)186 641 444F +31 (0)186 640 880www.itw-welding.com

ITW WELDING PRODUCTS

Kennis en Passie voor Lassen

FORTUNE 200

Vakkundige technische ondersteuning staat voor u klaar

Geïnteresseerd in onze mogelijkheden?

Tel. 0186 641 444.

erwarming appare vven inductieoegmatvoetat lasomv

al marktluit een aantert een uniek en vvel

ITW WELDING PRODUC

.atuurr.erwarming apparescen, lasmachines, acerialoegmat

sortiment en. Het aseidende merkal marktlamma ogren productedig prollert een uniek en v

TSITW WELDING PRODUC

es soiressortiment

amma

eiden op het gebied ven begelechnische adviseuran tv

elding PrITW W“Quality and Kno

tOnze diensakkundigeVVa

e pran efficiënteiden op het gebied vs. Zij kunnen u adviserechnische adviseur

oducts biedt u een bekwaam telding Prelding”. w in Ww-Ho“Quality and Kno

d op en zijn gebaseeroducten en prtaat vteuning stsechnische onderakkundige t

es- oce pren s. Zij kunnen u adviser

eam oducts biedt u een bekwaam t

d op oor u klaaraat v

rimark biedt u de mogelijkheid het juisMcKay en ToorKeuze uit de v

eid pakkZeer uitgebr

ouwbaarheid!betre lasboogprvatievinno

ende laseigenschappen, vektoor uitsv. Matuurr.lasappar

eldwijd de marktlerer is wMillatuurer lasapparMill

rimark biedt u de mogelijkheid het juisen Elga, Hobart, aande merktaansoor

enerialoegmatvoetet laseid pakk

ouwbaarheid!enal ultieme vsen en boesoce lasboogpr

vetrooruitsende laseigenschappen, vaat al meer dan 80 jaar garter s. Mill

eider op het gebied veldwijd de marktlatuur

e trimark biedt u de mogelijkheid het juisen Elga, Hobart,

enal ultieme ende v

ant aat al meer dan 80 jaar garan eider op het gebied v

oegmatvoetlaseuning en aanschaf vtsonder

s met gedegen verdealooporerkOnze vseereserGeïnt

aining en kwalifictroductken pr

en. erialoegmatatuur en an lasappareuning en aanschaf v

oor u klaar vaan vtennis sakks met gedegen vgvuldig geselenals zorvganisatie eoopor

d in onze mogelijkheden?seer

s.seran lasatie vaining en kwalifican laspren veleuze, het ontwikkoductk

atuur en oor oor u klaar v

de eerectgvuldig gesel

es, edurocan laspr

atie en oplaseparot rsen tlas

ariërsing voepasteriaal toegmatvoetlas

sen.atie en oplas

erbindings-dige van hoogwaarend variëre specifiekoor elken verecte seleriaal t

erbindings-e e specifiek

Wij zijn u grBel ons op:

t! an diensaag vWij zijn u gr

. el. 0186 641 444T

elding.c.itw-wwww+31 (0)186 640 880F+31 (0)186 641 444T

NL-3261 LD Oud-Beijerlandaat 10trEdisons

oducts BVelding PrITW W

omelding.c+31 (0)186 640 880+31 (0)186 641 444

NL-3261 LD Oud-Beijerland

oducts BV

s genotan Amerikaanse beurvunits. ITW maakt deel uit v

orks Inc. (ITW), met ongeool WToducts BV is onderelding PrITW W

NEUTORRTF

de ondernemingen.eers genott” ortune 200-lijsan de “Funits. ITW maakt deel uit v

s eer 800 businesvorks Inc. (ITW), met ongean Illinois deel voducts BV is onder

200NE