Genetische analyse van de gevoeligheid voor

zomereczeem bij Belgische warmbloed paarden

LIESBET PEETERS

Onderzoeksgroep Huisdierengenetica

Departement Biosystemen

KULeuven

3de Vlaamse fokkerijdag

26 oktober 2011

Inleiding problematiek zomereczeem

Zomereczeem is de meest voorkomende huidallergie ter

wereld bij paarden

Allergische reactie op het speeksel van bepaalde componenten van de Culicoïdes muggen

INSECT BITE HYPERSENSITIVITY

Allergische reactie op Culicoïdes spp.

=> Onuitstaanbare jeuk

- Automutilatie en veranderingen in de

haarstructuur resulteren in

huidbeschadigingen

- Staart en manenregio

- Probleem van dierenwelzijn en een

economisch relevante problematiek

Inleiding problematiek zomereczeem

Vermijden Culicoïdes contact

Onderdrukken allergische reactie

Geen curatieve behandeling…

REMEDIE?

Erfelijke basis voor de gevoeligheid voor zomereceem

=> SELECTIE MOGELIJK?

DOEL DOCTORAATSPROJECT

Inleiding problematiek zomereczeem

MERKER-ONDERSTEUNDE SELECTIEMETHODE

Kwantitatieve analyse van IBH-gevoeligheid

MERKER-ONDERSTEUNDE SELECTIEMETHODE

DNA-bank van IBH pos en neg paarden

Staalnames

In vitro diagn. test

Kandidaatgenmethode

Whole Genome Scan Identificatie genetische

merkers

SANROGEN: De genetica van zomereczeem

Doctoraatsproject 2009-2013

Staalnames Bloedstalen van 400 paarden werden

bekomen

(200 schuurders, 200 niet-schuurders) Dataverzameling met enquête:

Voorkomen bij BWP

Factoren die het voorkomen van zomereczeem beïnvloeden

Erfelijkheidsgraad

Fokwaarden

Kwantitatieve analyse van IBH-gevoeligheid

MERKER-ONDERSTEUNDE SELECTIEMETHODE

DNA-bank van IBH pos en neg paarden

Staalnames

In vitro diagn. test

Kandidaatgenmethode

Whole Genome Scan Identificatie genetische

merkers

SANROGEN: De genetica van zomereczeem

Doctoraatsproject 2009-2013

Staalnames Bloedstalen van 400 paarden werden

bekomen

(200 schuurders, 200 niet-schuurders) Dataverzameling met enquête:

Voorkomen bij BWP

Factoren die het voorkomen van zomereczeem beïnvloeden

Erfelijkheidsgraad

Fokwaarden

Voorkomen van zomereczeem bij BWP

Grootste stamboek voor

warmbloeden in Vlaanderen

Economisch belang van

warmbloeden => gebruik in

springen en dressuur

6400 leden

48.500 BWP paarden

3744 veulens in 2009

Voorkomen van zomereczeem bij BWP

m.b.v. een mondelinge enquête

- Wedstrijden in zomer 2009

- grote fokkers => Thuisbezoeken

=> Telefonisch

Resulteerde in 1406 records

- Informatie over: -Vegetatie

-Bodemvochtigheid

- Body condition scores

- Management

- ….

VERZAMELEN DATA (zomer 2009)

Voorkomen van zomereczeem bij BWP

Gemiddeld voorkomen van zomereczeem bij BWP in Vlaanderen is 9.4%

Afhankelijk van de regio en het ras dat bestudeerd wordt

- Japan 4.5%

- Ijslanders in Zweden 8%

- Shetland ponies in Nederland 9%

- Friezen in Nederland 18%

- Israël 22%

- Groot-Brittannië 26%

- Duitsland 29%

Beïnvloedende factoren

Of een paard dan niet symptomen van zomereczeem vertoont hangt af van verschillende “factoren”

Fenotype = Genotype + “omgevingsfactoren” + restterm

Genotype kan verbeterd worden door selectie of fokkerij

Genotype of “erfelijke aanleg Genotype of “erfelijke aanleg

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren

Omgevingsfactoren Genotype

Beïnvloedende factoren

Of een paard al dan niet symptomen van zomereczeem vertoont hangt af van verschillende “factoren”

Fenotype = Genotype + “omgevingsfactoren” + restterm

Beïnvloedende factoren

Of een paard dan niet symptomen van zomereczeem vertoont hangt af van verschillende “factoren”

Fenotype = Genotype + “omgevingsfactoren” + restterm

Factor P-waarde

Leeftijd <0,005

Vegetatie <0,005

Bodemvochtigheid 0.194

Conditiescore 0.031

Management vh paard (zomer) 0.107

Management vh paard (winter) 0.265

Management veulen 0.852

Frequentie Ontworming 0.875

Huisvesting 0.614

Kleur 0.238

Geslacht 0.747

Beïnvloedende factoren

Vegetatie Voorkomen

Bosrijk 6.8%

Houtkanten 15.8%

Open ruimte 7.7%

Vegetatie P-waarde <0.005

Beïnvloedende factoren

Conditiescore

BC score Beschrijving Voorkomen

1 “Mager” 25.0%

2 “Normaal gewicht” 8.8%

3 “Licht overgewicht” 9.4%

4 “Overgewicht” 14.6%

5 “Hevig overgewicht” 13.8%

P-waarde 0.031

Beïnvloedende factoren

0

5

10

15

20

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 101112131415

Leeftijd

Age %

IBH

P-waarde <0.005

Sensibilisatie voor muggen blijkt noodzakelijk (verschillende jaren)!

Leeftijd waarop de eerste symptomen werden waargenomen 3.79 ± 3.65

Erfelijkheidsgraad van zomereczeem

“Erfelijkheidsgraad” is gedefinieerd als het deel van de totale geobserveerde variatie in een kenmerk dat veroorzaakt wordt door

genetische verschillen tussen dieren

Erfelijkheidsgraad van 0.29±0.06 werd bekomen

Fenotype = Genotype + “omgevingsfactoren” + restterm

h2 = Vgenotype

Vgenotype + Vomgeving

h2 : erfelijkheidsgraad Vgenotype : Variantie door erfelijke invloeden Vomgeving : Variantie door omgevingsinvloeden

- Vegetatie

- Leeftijd

- Conditiescore

Erfelijkheidsgraad van zomereczeem

=> erfelijkheidsgraad blijkt zeer hoog te zijn

=> Selectie op gevoeligheid voor zomereczeem is mogelijk

Erfelijkheidsgraad van 0.29±0.06 werd bekomen

0 1 0.5 0.25 0.75

winsom volbloeden

prestaties springen

prestaties dressuur

Exterieur

OCD hoogtemaat

Zomereczeem

Gedurende de zomer van 2011 werden 3700 bijkomende

records bekomen

Meer gedetailleerde en complexe statistische

analyses

Betrouwbare fokwaarden

Kwantitatieve analyse van IBH-gevoeligheid

MERKER-ONDERSTEUNDE SELECTIEMETHODE

DNA-bank van IBH pos en neg paarden

Staalnames Bloedstalen van 400 paarden werden

bekomen

(200 schuurders, 200 niet-schuurders)

In vitro diagn. test

Kandidaatgenmethode

Whole Genome Scan Identificatie genetische

merkers

TOEKOMSTPERSPECTIEVEN

Lies.peeters@biw.kuleuven.be

www.sanrogen.be

Met dank aan:

Promotoren:

Prof. Nadine Buys

Dr. Steven Janssens

Prof. Bruno Goddeeris

De BWP paardeneigenaars voor hun medewerking en steun

Bij vragen, aarzel niet mij te contacteren