Deze Column is geschreven voor HR & Business Magazine.

De mooie opmaak treft u aan op:

https://www.academia.edu/12200506/Dienend_Leiderschap_een_onomkeerbare_trend._Column_v

oor_HRBM_mei_2015

Het hele (zeer lezenswaardige magazine treft u aan op:

http://hrbm.nl/digitale-uitgaven/

Ter voorbereiding:

http://www.youngbilderbergconferentie.nl/handvest-nieuw-leiderschap.php

De column:

Dienend Leiderschap - Een onomkeerbare trend!

Leiderschap in vele soorten en maten.

Tegenwoordig wordt er veel geschreven over leiderschap. En dat is terecht want

de huidige maatschappij waarin vele veranderingen aan de orde zijn – van

participatie tot informatietechnologie – vraagt om nieuw leiderschap. Maar wat is

dat dan? Veel leiderschapsstijlen zijn beschreven en in de praktijk getest. Een

snelle greep uit deze omschrijvingen: autoritair, directief, situationeel,

persoonlijk, vrouwelijk, natuurlijk, inspirerend, authentiek, mensgericht,

verbindend, bezielend, en dienend. Zo te lezen is er zogezegd voor ‘elk wat wils’.

Maar is dat wel zo?

Over de laatst genoemde vorm - dienend leiderschap (Servant-Leadership) gaat

deze column. De laatste jaren is er sprake van een toenemende belangstelling

voor dienend leiderschap. High potentials hebben onder andere in het handvest

Nieuw leiderschap (zie kader) aangegeven dat ze graag willen werken voor een

servant-leader en / of voor organisaties en bedrijven die werken volgens deze

filosofie. Daar sluit de benadering van Ricardo Semler en van Lars Kolind ook bij

aan.

Dienend-leiderschap sluit naadloos aan bij de trends en ontwikkelingen als

talentmanagement en “the war for talent”. Maar wat te denken van de volgende

bewegingen op de werkvloer en in de maatschappij. Herkent u ze?

Van power leaders naar servant-leaders.

Van controle naar vertrouwen.

Van management naar (nieuw) leiderschap handvest).

Van shareholders naar stakeholders.

Mede onder invloed van social media, maar ook ingegeven door de publieke

verontwaardiging over graaicultuur en exorbitante beloningen in combinatie met

de bezorgdheid voor natuur en milieu, kwam dienend leiderschap op de kaart te

staan. Bedrijven en organisaties die autoritair, top-down en directief leiderschap

aanhangen, hebben vroeg of laat geen toekomst meer. Als getalenteerde

medewerk(st)ers een bedrijf of organisatie de rug toekeren dan komen daar

geen anderen voor terug. Als je de “war for talent” verliest sta je met lege

handen.

Dienend leiderschap

Robert K. Greenleaf introduceerde in 1970 het begrip ‘Dienend-Leiderschap’.

Dienend leiderschap is eigenlijk zo oud als de mensheid zelf, maar Greenleaf

zette het op (weer) op de kaart door deze vorm van leiding geven te benoemen

en te beschrijven. En daardoor maakte hij mensen bewust van deze vorm van

leiderschap. Greenleaf : “Het begint met het natuurlijke gevoel dat men in de

eerste plaats wil dienen. Daarna maakt men bewust een keus om te trachten te

leiden. Het verschil met andere vormen van leiderschap is gelegen in de zorg die

een dienend leider ten eerste besteedt aan het tegemoet komen aan de

voornaamste prioriteiten van anderen.”

Er zijn sprekers en schrijvers die dienend leiderschap aanvliegen vanuit geloof.

Daar is veel voor te zeggen, maar draagt ook het risico in zich, dat de toehoorder

c.q. lezer niet ontvankelijk is voor de boodschap. Dat is een gemiste kans.

Over gemiste kansen gesproken. Er zijn overigens ook veel managers en

bestuurders die niet of nauwelijks op de hoogte van deze trends en

ontwikkelingen. Dat is een punt van zorg. Professor Jan Rotmans schreef het

boek ‘In het oog van de orkaan’. Hij schrijft: “Het lijkt er echt op, dat veel

managers “In het oog van de orkaan” zitten. Ze weten niet wat er speelt. Er zijn

signalen genoeg, maar je moet ze wel zien en er mee aan de slag. De storm

raast en heeft een hoge kracht. Het is een kwestie van tijd voordat ze het gaan

inzien en ervaren.”

10 karakteristieken

Wat is nu concreet diendend leiderschap? Waardoor onderscheidt deze vorm van

leiding geven zich?

Larry Spears, voormalig CEO van The Robert K. Greenleaf Center for Servant-

Leadership, heeft het gedachtegoed van Greenleaf daarom samengevat in tien

karakteristieken.

1. Luisteren

Een dienend leider verstaat de kunst van het luisteren. Dat is een kunst die

lang niet iedereen verstaat.

2. Empathie

Empathie of inlevingsvermogen is een wezenlijk kenmerk van een dienend-

leider. Het is een belangrijke eigenschap, omdat die beantwoordt aan het

verlangen van mensen om serieus genomen te worden, gezien en gehoord te

worden.

3. Helend vermogen

Helend vermogen is het vermogen om mensen 'heel' te maken. En je bent

'heel' als je in balans bent met jezelf en je omgeving.

4. Commitment aan de groei van mensen

Dienend leiderschap draait om de wensen om mensen tot hun recht te laten

komen. Daarom zal een dienend leider altijd inzetten op groei van zijn of haar

medewerkers – zowel op het persoonlijk vlak als professioneel. Dienend

leiderschap is dan ook altijd gekoppeld aan coaching.

5. Bouwen aan gemeenschap

Aan de basis van dienend leiderschap ligt het idee dat de mens een sociaal

wezen is. Ieder mens is onderdeel van een groter geheel en daarin ligt ook

zijn kracht. Samen krijg je niet alleen meer voor elkaar, maar je kunt ook

steun, warmte en stimulans ontlenen aan de groep.

6. Bewustzijn

Zoals het woord aangeeft, betekent bewustzijn op een bewuste manier in het

leven staan. Dat is minder makkelijk dan het lijkt. Veel dingen gebeuren op

de automatische piloot en vaak zijn we tijdens ons werk in gedachten met iets

anders bezig. Diendend leiderschap zorgt ervoor dat je een groter bewustzijn

krijgt.

7. Overtuigingskracht

Alle aandacht voor dienen laat onverlet dat een leider ook gewoon moet

leiden. Hij of zij moet de richting aangeven en mensen in beweging krijgen.

Niet via dwang, maar via overtuigingskracht. Werkelijke overtuigingskracht is

meer dan een goed betoog. Het berust ook op morele autoriteit.

8. Conceptualiseren

Nieuwe dingen ontstaan uit dromen. Uit het vermogen om te kijken voorbij de

bestaande kaders. Maar met dromen alleen kom je nergens. Om de dromen

handen en voeten te geven, moet de droom worden ingebed in de realiteit.

Je moet dus in actie komen, de juiste maatregelen treffen en werken vanuit

een concept. Dat concept fungeert als kompas. Het geeft de richting aan en

dient als ijkpunt om te kijken of je nog wel op de juiste weg bent. Met de

juiste mix van droom en daad kun je je eigen werkelijkheid creëren.

9. Vooruitzien

Vooruitzien is het vermogen om te anticiperen, in te spelen op situaties vanuit

een brede ervaring. De intuïtie is daarbij heel belangrijk. Iedereen beschikt

erover, maar lang niet iedereen durft er ook op te vertrouwen.

10 Rentmeesterschap

In een wereld waarin grondstoffen langzaam maar zeker uitgeput raken en de

aarde schijnbaar onomkeerbare schade wordt toegebracht, is duurzaamheid een

belangrijk begrip. Een dienend leider kent zijn verantwoordelijkheid voor de

omgeving en gedraagt zich als een goed rentmeester. Dat betekent dat hij of zij

verder kijkt dan vandaag en op verantwoorde wijze met de omgeving en het

milieu omgaan.

Dienend leiderschap is geen hype, maar een onomkeerbare trend.

Dat dienend leiderschap werkt blijkt uit snel groeiende bedrijven die het

gedachtegoed van Greenleaf/Semler hebben omormd. Een paar voorbeelden. Het

bouwbedrijf Kesselaar en zoon en Bruggink & van der Velden (advocaten en

belastingadviseurs) hebben de afgelopen twee jaar de titel “Het slimste bedrijf

van Nederland” gekregen. Succesvolle bedrijven die erkenning krijgen voor hun

moderne visie over bedrijfsvoering!

Het bouwbedrijf van Rene Kesselaar en zoon realiseerde een groei van 88%,

terwijl het gros van de bouwbedrijven de grootste moeite hebben om te

overleven. Er zijn meer mooie voorbeelden. Finext en Effectory met meer dan

150 medewerk(st)ers of Drukkerij Wedding in Harderwijk. Wedding realiseert

onder leiding van de Nederlandse Ricardo Semler, Carin Wormsbecher 8% meer

bruto-winst in vergelijking met de benchmark.

Aanbevolen boeken

1: Echte leiders dienen – voor leiders die het verschil maken- door Dr. Inge

Nuijten.

2: “Unboss” van Lars Kolind, de Europese Ricardo Semler.

Het boek is een “Must Read”voor managers en bestuurders in alle sectoren en

gaat eerst in op de mondiale trends en ontwikkelingen, geeft een mooie en

duidelijk portret van een nieuwe leider, de zogenaamde “Unbosser”.

3: SEMCO-STIJL van Ricardo Semler

Koos Groenewoud, Lelystad 4 mei 2015. Met dank aan Wim Kooyman voor de

eindredactie.

AAA (Triple A) Van Management naar (NIEUW) Leiderschap / AAA Total Facility Management

http://www.aaa-tfm.nl/ http://www.linkedin.com/in/koosgroenewoud