Dentz 6 - 2013

JAARGANG 5 - 2013 - NUMMER

vakblad voor tandartsenDentz

Longarts Pauline Dekker:

‘ Tandarts kan helpen bij het stoppen met roken’

6 BOT UIT EEN POT

AANDACHT VOOR ERGONO-MIE JUIST NU BELANGRIJK

MEDISCH TANDHEELKUNDIGE INTERACTIE OP DE KAART

BEZINNING IN DE ORALE IMPLANTOLOGIE

Met Roxolid® SLActive®-implantaten verleggen we de grenzen:

p Vermijd invasieve augmentatieprocedures p Verhoog de acceptatie van patiënten

Onze nieuwe generatie implantaten biedt u een combinatie van uitzonderlijke materiaalsterkte en uitstekende osseo-integratie-eigenschappen. Voor meer vertrouwen.

Nu verkrijgbaar: p Alle diameters p 4 mm Short Implant Line p Loxim™ Transfer Piece

Ontdek meer voordelen op www.straumann.com/roxolid

Meer informatie: (030) 600 89 [email protected], www.straumann.nl

Een echte doorbraak in de implantologie.Roxolid® SLActive® – creëert een nieuwe standaard, minder invasieve behandeling

AD_ROXILD_SLActive_A4.indd 1 10.10.13 18:35

VOORWOORD

ColofonDentz, waarin opgenomen ‘tANTwoord, ledenorgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT) Redactieadvies -

raad Sjoerd Algera (tandarts), Ronald Bos (Ivoren Kruis), Reinier Hoogeveen (OVAP), Ed Kolsteeg (secretaris VGT), Han Verhoeven (NVIJ) Aan dit nummer werkten mee Jan Willem Hoekstra, Wilfred Kniese, Liza Leijenhorst, Rob Maaswinkel, Reina de Raat, Lisette Sloots, Gerben Stolk, Gabrielle Swinkels, Rutger van der Velden Redactie Dentz APPR B.V., Postbus 5135, 1410AC Naarden, 035-6942878, [email protected], www.appr.nl Advertenties Herman Wessels, 035-6942878, [email protected] Vormgeving Merit op de Dijk (art direction), Pleuni Hooghiemstra Bladmanager Ivo voor den Dag, [email protected] Druk Ten Brink, Meppel. De redactionele inhoud van Dentz verwoordt niet noodzakelijk de standpunten van de Associatie Nederlandse Tandartsen (ANT), noch neemt de ANT verantwoordelijkheid voor de inhoud van redactionele artikelen. De inhoud van ’tANTwoord valt onder verant-woordelijkheid van het bestuur van de ANT. Copyright niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of vermenigvuldigd zonder nadrukkelijke schriftelijke toestemming van de uitgever. ©2013 APPR bv. ISSN 1877-3753

Onzekerheid

Sinds het stopzetten van het experiment met vrije tarieven voor de mondzorg, maar eigenlijk al in de periode daarvoor, zijn tandartsen geconfron-teerd met een grote onzekerheid. Het archief van Dentz geeft die onzekerheid goed weer.In Dentz 1 van 2010 staat groots: ‘Minister Klink blaast Experiment Vrije Tarieven in de Mondzorg af ’, exact een jaar later is er een nieuwe minister, en die denkt weer anders over een experiment. ‘Minister Schippers wil onder voorwaarden een experiment met vrije tarie-ven.’ De voorwaarden liggen op het gebied van transparantie en kwaliteit.Twee edities later valt te lezen dat minister Schippers de tweede kamer op 6 juni van dat jaar informeerde om per 1 januari 2012 te star-ten met een driejarig experiment, met de mo-gelijkheid om dit met nog twee jaar te verlengen.Dentz 1 van 2012 verscheen in februari, toch kon er al genoeg gezegd en geschreven worden over het experiment, dat koud een maand onderweg was. Er bleek dat bij verzekeraars en politici het beeld bestond dat tandartsen het experiment gebruikten om de prijzen te laten stijgen. Volgens verzekeraars stegen de prijzen met 10 tot 30 procent. In diezelfde uitgave van Dentz werd geschreven dat uit onderzoek van de Universiteit van Maas-

tricht en Fa-med bleek dat het om een stijging van slechts 3 tot 4 procent ging. Op 5 juli van 2012 gaf demissionair minister Schippers gehoor aan de wens van een meerder-heid van de Tweede Kamer om het experiment te beëindigen. Deze beëindiging is gebaseerd op de cijfers van drie maanden ‘experimenteren’. Nu, anderhalf jaar later, heeft ANT de onder-zoeken laten reviewen. De conclusie is opzien-barend: ‘Marktscans misleidend: experiment vrije tarieven ten onrechte gestopt.’ Zo valt te lezen in het ANT-katern van dit blad. De basis waarop het experiment gestopt is, blijkt los zand te zijn geweest.Feit is dat de onzekerheid waarmee de mondzorg al enige jaren geconfronteerd wordt, en die nog niet op z’n einde is, steeds meer gevolgen heeft: tandartsen stellen investeringen uit, banken zijn minder bereidwillig om te financieren maar ook patiënten weten niet meer wat ze kunnen ver-wachten, dus ook daar is steeds meer merkbaar dat er een afwachtende houding ontstaat. De beroepsgroep is dus gebaat bij duidelijk-heid, maar gelukkig heeft het experiment – en vooral het recente onderzoek – ons wel iets gebracht: beslissers moeten zich laten leiden door feiten en cijfers. En niet door onderbuik-gevoelens en onvolledige onderzoeken.

Ivo voor den Dag bladmanager

3Dentz

INHOUD

22 Bot uit een pot18 Bezinning in de orale implantologie

32 ‘ De tandarts kan helpen bij het stoppen met roken’

’tANTwoord

En verder...

Column Jan Willem Vaartjes . . . . . . . . . . . . 7

Nieuws en productnieuws . . . . . . . . . . . . . . 9

Studentz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26

Studentz Evenement . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

Erfgoed . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Praktijk van . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

Column Wilfred Kniese . . . . . . . . . . . . . . . . 55Lezing Tandheelkundige (na)zorg bij hoofd-halsoncologie . . . . . . . . . . . . . . . 54Lastige zaken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 61De kansen van een coöperatie . . . . . . . . . 62Marktscans misleidend . . . . . . . . . . . . . . . 67Uw rechten bij een materiële controle . . . . 68Reisverslag Child Dental Care Marocco . . . . 70Vraag en aanbod . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75ANT Servicepagina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 78

50Medisch tandheelkundige interactie op de kaart

38Aandacht voor ergonomie juist nu belangrijk

46Orale bacteriën geven steeds meer geheimen prijs

Componeer™

0011

04

the smile to go.

Verras uw patiënten met een nieuwe glimlach – in slechts één sessie!

Innovatief. Tijdsbesparend. Verrassend eenvoudig. Componeer is het Direkt Composiet Veneersysteem voor snelle, eenvoudige en veilige restauratie van een of meer tanden. Dit systeem biedt nieuwe mogelijkheden voor u en uw patiënten. U hebt dus beiden reden voor een glimlach! www.componeer.info

De voordelen van ComPoNeeR: Geen laboratorium nodig | Eén sessie | Natuurlijke esthetische correcties uit de vrije hand | Eenvoudig aanbrengen met de geprefabriceerde composite veneers | Briljant resultaat | Aantrekkelijke toegevoegde waarde

[email protected] | www.coltene.com

001104 COMPONEER ad woman A4-NL.indd 1 03.10.11 15:21

7Dentz

COLUMN Jan Willem Vaartjes, voorzitter ANT

De drie wijzen

In deze periode van het jaar is het goed om uw dierbaren extra te koesteren en verhalen voor waar aan te nemen die aansluiten bij uw eigen waarden en normen. Dit zou het geval kunnen zijn bij het verhaal over de drie wij-zen uit het Oosten. Dat deze wijzen niet alleen in het kerstverhaal voortleven, maar dat ook drie ‘wijze’ mannen bepalend werden voor de uitoefening van uw professie, is iets wat u waarschijnlijk niet had kunnen vermoeden. En terecht. Want in een moderne en profes-sionele samenleving kan het beleid voor een omvangrijke sector als de mondzorg toch niet op basis van drie opinies worden gemaakt? Toch is het gebeurd. Waarschijnlijk herinnert u zich nog wel de kerstperiode van 2011. Uw quality time ver-dween als sneeuw voor de zon vanwege alle werkzaamheden rond de invoering van de vrije tarieven. Niet dat de komst van vrije tarieven u niet aanstond maar de tijdsperiode waarin u zich hiervoor moest klaarmaken was bijzonder kort. En vervolgens werd al uw werk een paar maanden later in rap tempo weer teniet gedaan! De negatieve effecten van het afgeblazen experiment werken tot de dag van vandaag nog voort. Zo bestaat in de samenleving het beeld dat de tarieven vorig jaar flink zijn gestegen. De ANT vindt het belangrijk dat dit beeld wordt rechtgezet. Het strookt na-melijk niet met de perceptie van de tandart-sen en met onderzoekscijfers (onder andere van CBS). Om dit recht te kunnen zetten, is de ANT een Wob-procedure (Wet openbaar-heid van bestuur) gestart met als doel om alle gegevens rondom de invoering van de vrije tarieven en de marktscans boven water te krijgen. Verder hebben we het gerenom-meerde onderzoeksbureau Milliman de op-dracht gegeven om de marktscans te reviewen. Famed heeft hiervoor alle ruwe data van 2011

en 2012 aangeleverd zodat een goede verge-lijking gemaakt kan worden. Het zal u niet verbazen maar uit het Milliman-rapport blijkt dat tandartsen nooit bewust de prijzen hebben verhoogd. Sterker, bij de goed te vergelijken tarieven zijn de prijzen, gecor-rigeerd voor inflatie, zelfs gedaald. Het groot-ste probleem is het complexe verschil tussen de geclusterde tarieven van 2011 en 2012. Als dit zo’n grote invloed had, wie had dan de verantwoordelijkheid voor het samenstellen van de prestaties in 2012 en feedback over hoe deze te vergelijken? U zou denken dat de be-roepsverenigingen, samen met de wetenschap-pelijke verenigingen, hier een grote rol zouden spelen. Maar niets blijkt dus minder waar! De NZa huurde drie experts in die dit als ‘wijzen’ vorm zouden kunnen geven. Uit het Milliman-rapport blijk dat hun know how zeer beperkt was. Met de nu bekende ern-stige gevolgen van dien. Dit is helaas niet een eenmalige vergissing van de NZa; er staat namelijk een rapport op stapel over zoge-naamde ‘fraude’ in de mondzorg, dat opnieuw gevoed wordt door drie experts.Dat de belangen te groot zijn voor arbitraire rapporten die de complexiteit van de mondzorg niet vatten, moge duidelijk zijn. De imago-schade van 2012 was al enorm, dit mag niet nog een keer gebeuren. De beroepsverenigingen, ondersteund door de wetenschappelijke vereni-gingen, moeten weer een grote zeggenschap krijgen over het tariefstelsel en samenhangende kwesties zodat in toekomstige beslissingen met kunde en visie genomen worden. Gelukkig is er wat dat betreft toch een ster aan de horizon als lichtpunt in deze donkere dagen. De con-tacten zijn nu zodanig dat er in 2014 mogelijk-heden liggen om tot een nieuw tariefstelsel te komen die aansluit bij onze visie. Dat zou een positieve ontwikkeling zijn. Voor nu alvast een gelukkig én positief nieuwjaar toegewenst! ■

Componeer™

0011

04

the smile to go.

Verras uw patiënten met een nieuwe glimlach – in slechts één sessie!

Innovatief. Tijdsbesparend. Verrassend eenvoudig. Componeer is het Direkt Composiet Veneersysteem voor snelle, eenvoudige en veilige restauratie van een of meer tanden. Dit systeem biedt nieuwe mogelijkheden voor u en uw patiënten. U hebt dus beiden reden voor een glimlach! www.componeer.info

De voordelen van ComPoNeeR: Geen laboratorium nodig | Eén sessie | Natuurlijke esthetische correcties uit de vrije hand | Eenvoudig aanbrengen met de geprefabriceerde composite veneers | Briljant resultaat | Aantrekkelijke toegevoegde waarde

[email protected] | www.coltene.com

001104 COMPONEER ad woman A4-NL.indd 1 03.10.11 15:21

Isolatiesysteem voor zachte mondweefsels(4 x 3 ml spuitjes)

Thuisbleken (4 x 3 ml spuitjes in 10%, 15% of 18% CB)

Nu met gratis siliconen bitje,Direct bleken mogelijk!

(1 x 3 ml spuit, 6 tips, 6% HP)

Aan de stoel (6 x 3ml spuitjes,6% HP, 6 x 3 ml spuitjes FastDam, 6 borstel en tips)

Contrast EuropeHet tandenbleeksysteem met

ongekende resultaten

Al onze whitening produkten zijn 100% veilig,

geven direct resultaat en zijn gemakkelijk in gebruik.

Voor meer informaties, technisch advies of proefpakket:

Administratie: Postbus 64, 5110 AB Baarle Nassau (NL) Magazijn: Z3 Doornveld 114 bus 2, B-1731 Zellik, België

tel +31 416 671740 • fax +31 416 652178 • gsm +31 [email protected] • www.contrasteurope.nl

Contrast am

Contrast pm plus

Fastdam

Contrast am Nonvital FasttrackTongue & Cheek ReactorsPer 10 stuks (in small, medium en large)

TandpastaDagelijkse whitening voor tanden met DIRECT resultaat.

Teeth whitening pen1 whitening pen (met 3% car-bomide peroxide)Eenvoudig in gebruik, alleen geschikt vanaf 12 jaar

Onze whitening produkten voldoen 100% aan de laatste voorwaarden van de EU regels

COMFORTABEL WERKEN IN EEN GEZONDE HOUDING

HET IS TENSLOTTE UW RUG

Ergo Special Products BVAdministratie: Postbus 64, 5110 AB Baarle Nassau (NL) Magazijn: Z3 Doornveld 114 bus 2, B-1731 Zellik, België

tel +31 416 651212 • fax +31 416 652178 • gsm +31 [email protected] • www.ergosp.nl

Pony Comfort

openPony Populair Pony Comfort

Pony Pur Pony Comfort open de luxe

Pony Comfort de luxe

Bambach standaard

e

Bioswing Boogie Ergo

Ergo-Balanc

NIEUW DYNAMISCH ZITTEN

Gasveer beweegt 12 graden naar links rechts voor en achter daardoor geen druk meer op

benen en corrigeert bekkenfunctie

Voor een gratis proefplaatsing of

informatie met een deskundig

advies:

PRODUCT

9Dentz

Altus - Gingiva Hoogtemeter De Zwitserse firma Valoc introduceert een nieuw hoogtemeter: de Altus Gin-giva Hoogtemeter. Het is een instrument om de maximale gingivahoogte rond

het implantaat snel en accuraat te bepa-len. Het grote voordeel van de Altus is vol-gens het bedrijf, dat één enkel instrument gebruikt kan worden voor het merendeel aan implantaatsystemen. Het hoeft niet te worden vastgeschroefd op het abut-mentplatform; gewoon loodrecht afsteu-nen is voldoende. Het instrument heeft twee uiteinden. Een smalle kant voor de smalle implantaten en een brede tip voor de grotere diameters.Met de Altus is de maximale gingiva-hoogte rond het implantaat eenvoudig te bepalen. De behandelaar zet de hoogtemeter loodrecht op het implan-

taat, schuift vervolgens het blauwe handvatje naar beneden totdat deze op het hoogste punt afsteunt. Nu kan het meetresultaat eenvoudig buiten de mond worden afgelezen. Met de nauw-keurig bepaalde gingivahoogte kan het juiste abutment worden besteld. Te diep liggende abutments behoren met Altus tot het verledenInformatie: www .memodent .nl

Volledig te desinfecteren beeldscherm voor de tandartspraktijk Barco heeft het eerste beeldscherm ontwikkeld dat specifiek is afgestemd op de behoeften in de tandartspraktijk. Het nieuwe Eonis-display werd gelanceerd op IDS 2013 in Keulen en is nu verkrijgbaar op de Nederlandse markt.Eonis is het eerste beeldscherm dat zowel aan de voorkant als aan de achterkant volledig gedesinfecteerd kan worden. Alle connectoren zijn verborgen en geseald voor optimale hygiëne. Het display is uitgerust met een krasbestendig en versterkt beschermglas. Het beeldscherm kan eenvoudig en snel gedesinfecteerd worden met de gebruikelijke reini-gingsmiddelen in de praktijk.Naast deze eigenschappen voor optimale hygiëne heeft het

Eonis-display ook een aantrekkelijk design.De Dicom-preset functie zorgt voor optimale weergave van röntgenbeelden. Een sensor aan de voorkant van het beeldscherm aligneert automatisch de beeldkwaliteit, tel-kens als het scherm wordt aangezet. Bij het ontwikkelen van het Eonis display heeft Barco reke-ning gehouden met ergonomie en veelzijdigheid. Het beeldscherm heeft diverse bevestigingsmogelijkheden. Eo-nis kan geplaatst worden op het bureau of bevestigd worden aan de stoel. Het is ook mogelijk om via HDMI video of tv aan te sluiten om het de patiënt comfortabel te maken. Informatie: www .bnc-distribution .nl

Digitaal platform voor arbeidsmarkt in de zorgsector Sinds kort is Zorgpraktijken.nl actief. De website is een digitaal platform voor de gehele (para-)medische wereld. Alle in de zorg werkende partijen kunnen elkaar op eigen initiatief vinden, zonder tussenkomst van derden. Voor de mondzorg en tandheelkunde is een speciale rubriek beschikbaar. Initiatief-nemer van de website is Ge van de Berk, die al vele decennia actief is als

zelfstandig praktijkadviseur in de me-dische sector. Steeds weer hoorde hij bij zijn cliënten de problemen rondom een goede en vooral snelle invulling van arbeidsplaatsen. Zo ontstond het idee om in samenwerking met studen-ten van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen (HAN) een website te ontwikkelen. Vervolgens is een web-site gebouwd met de bedoeling op een

snelle en efficiënte wijze de juiste par-tijen bijeen te brengen. Als waarborg voor de kwaliteit van de informatie en om vrijblijvendheid te voorkomen, worden aan zowel werkzoekenden als werkgevers een beperkte registratiebij-drage gevraagd. Hiervan wordt 10 procent gedoneerd aan de VisiteC-lowns. De zorg staat dus steeds centraal. Informatie: www .zorgpraktijken .nl

NIEUWPerfect onderhoud en sterilisatie in slechts 20 minuten

+

Met de Assistina 3x3 en de Lisa Fast cyclus worden

instrumenten op een perfecte manier gereinigd,

gesmeerd en gesteriliseerd.

Zonder verkorting van de levensduur, en in slechts

20 minuten tijd.

W&H Benelux, Reepkenslei 44, B-2550 Konticht +32 (0)475 51 63 63, f +32 (0)3 844 61 31

[email protected], wh.com

Gevalideerd proces

ReinigingsresultaatReinigingsresultaat

boven de 99 procent

W&H Assistina+Lisa_Dentz_92x275_NL_Layout 1 30.03.2013 16:25 Seite 1

Agenda, boekhouding standaard aanwezig

•Uitstekende service en helpdesk

•Geen extra kosten voor installatie en instructies

en

drie maanden gratis op proef

Scan hier uw qr-code

JDS WIND!Professionele dentale software

JDS.indd 1 18-04-11 16:51

PRODUCT

11Dentz

Ostim, botsubstituut in pastavormHet BioComp-assortiment van syn-thetische botaugmentatiematerialen is sinds kort uitgebreid met Ostim, een botsubstituut in de vorm van pasta. Ostim bestaat uit een synthetisch, fasezuiver, biocompatibel hydroxya-patite materiaal. Het product stimu-leert de genezing van het bot en is biologisch afbreekbaar. De samenstel-ling is 35 procent HA en 65 procent water. De korrelstructuur is vergelijk-baar met dat van natuurlijk bot, waardoor de ingroei van nieuw bot

vergemakkelijkt wordt. Ostim is vo-lumestabiel, heeft osteoconductieve eigenschappen en is resorbeerbaar. Het kan gemixt worden met bloed of spongiosa, zonder dat de pastavorm uithardt. Hierdoor is het uitermate geschikt voor het aanmaken met au-toloog of menselijk bot. Doordat het niet uit DBM of bovine materialen bestaat, is de kans op infecties of af-stoting van het product nihil.Sinds 2002 wordt Ostim volgens Biocomp al succesvol toegepast in de tandheelkunde en zijn er verschei-

dene onderzoeken over beschikbaar. Het wordt geleverd in een spuit (inhoud 1 milliliter) en heeft volgens het bedrijf het voordeel dat het direct klaar is voor gebruik. Het is toepas-baar bij het opvullen en reconstrue-ren van botdefecten als gevolg van bijvoorbeeld peri-implantitis, extrac-ties en voor het augmenteren van auto- en allogeen spongiosa. Na zes maanden is het nieuwe gevormde bot niet meer te onderscheiden van na-tuurlijke bot. Informatie: www .biocomp .eu

Tandarts Gerard Vermeulen over Barco Eonis beeldschermBarco introduceerde dit jaar op de IDS in Keulen het Eonis 22 inch beeldscherm. Dit beeldscherm kan een belangrijke rol spelen bij hygiëne in de tandartspraktijk. In een handomdraai zowel aan de voor- als achterzijde te reinigen en voorzien van een anti-reflecterende, krasbesten-dige glasplaat bestand tegen ontsmettingsmiddelen. De eerste Nederlandse gebruiker van het Eonis beeldscherm is tandarts Gerard Vermeulen van Mondzorg Ittervoort. Al 32 jaar runt de van oorsprong Rotterdammer een tandarts-praktijk in het Limburgse Ittervoort. Ook is hij secretaris van de NMT-afdeling Limburg en maakt hij op landelijk niveau deel uit van de financiële commissie van de NMT.Vermeulen: ‘Uiteraard moet een tandartspraktijk netjes en

hygiënisch zijn. Het voeren van een hygiënische praktijk is vooral een kwestie van gezond verstand gebruiken. Het moet in balans zijn’, aldus Vermeulen. ‘Je wilt patiënten het beste geven’. Vermeulen is bijzonder te spreken over het Eonis-beeld-scherm. Het heeft een gestroomlijnd ontwerp, uitgevoerd in stijlvol wit en heeft afgeronde hoeken. Het visuele aspect vindt Vermeulen ook belangrijk. ‘Ik moet er tenslotte de hele dag naar kijken. De beelden zijn duidelijker en tonen meer detail. Dat komt de diagnostiek ten goede. De integratie van het beeldscherm binnen mijn praktijk verliep vlekkeloos.’Informatie: www .dental-imaging .nl

Een sterke verbinding, bewezen kwaliteit.

Sterke hechting – zowel duaal uithardend als zelfuithardendUniverseel – zowel geschikt voor silicaat- en oxidekeramieken als metaalKlinisch beproefd – vele langetermijnonderzoekenNieuw – extra kleurtint, nog beter hanteerbaar

Nu met verbeterde formule

www.ivoclarvivadent.comIvoclar Vivadent AGBendererstr. 2 | 9494 Schaan | Liechtenstein | Tel.: +423 / 235 35 35 | Fax: +423 / 235 33 60

Multilink® AutomixHet adhesieve bevestigingssysteem

Klinisch beproefd bij

VOLGENDE

GENERATIE

Multilink_Automix_INS_2012_nl_A4.indd 1 27.02.13 11:13

PRODUCT

13Dentz

Medentis Medical introduceert ICX-MagellanMedentis Medical, fabrikant van het vierde meest verkochte ICX-templant implantaat in Duitsland, heeft 19 oktober 2013 in Berlijn ICX-Magallan gepresenteerd en gelanceerd.Medentis Medical maakt het implantaatsysteem ICX-templant compleet met een eigen softwareprogramma. Met het systeem biedt Medentis Medical nu een betaalbaar en compleet systeem aan om 3D-gepland en sjabloonge-stuurd te implanteren. Met behulp van de vastgestelde werkprocessen is DI-COM-3.0 data te bekijken en zeer nauwkeurig bewerken. De software ondersteunt de samenwerking tussen de tandartspraktijk en het tandtechnische laboratorium.

De software is volgens het bedrijf compatible met Windows en Mac OS X zodat tandartsen hun eigen vertrouwde besturingssysteem kunnen blijven gebruiken. Het ICX-SafetyGuide boorsysteem is een speciaal ontworpen uitgebreide chirurgische borenset om veilig en snel te im-planteren met behulp van ICX-Magelllan boorsjablonen. Voor de behandelaar en de patiënt betekent dit volgens het bedrijf een extra zekerheid voor een zeer gunstige prijs die duidelijk onder het, tot nu toe, gebruikelijke prijsniveau ligt. Medentis Medical GmbH wordt in Nederland vertegen-woordigd door ICX ImplantsInformatie: www .icx-implants .nl

LED-polymerisatielampen: Translux Wave & Translux 2Wave Heraeus Kulzer introduceert twee nieuwe LED-polymerisatielampen: Translux Wave en Translux 2Wave.Beide lampen zijn draadloos, lichtge-wicht en hebben een slanke penvorm voor optimale bewegingsvrijheid. Ze beschikken over een krachtige lithi-um-ion accu die zelf te vervangen is.De lampen hebben een steriliseerbare lichtgeleider met een hoek van 70 graden en een korter gebogen stuk waardoor de molaarstreek veel makkelijk bereik-baar is. Hierdoor kan de lamp goed boven de restauratie gehouden worden

en is er minder risico op een ongelijk-matige uitharding. Ook de patiënt er-vaart meer comfort door het minder ver te moeten openen van de mond.De Translux Wave (de donkergrijze lamp) heeft een eenknopsbediening en twee polymerisatieprogramma’s (10 seconden en 20 seconden met soft start). Met een output van 1.200 mW/cm2 is de lamp geschikt voor dagelijks gebruikDe Translux 2Wave (de witte lamp, 1.400 mW/cm2) heeft vier program-ma’s (5, 10, 20 en 20 seconden met

soft start) waarvan de informatie op een display wordt weergegeven. De Translux 2Wave beschikt over vier Led’s; drie blauwe en een violette waardoor het spectrum 385-510 na-nometer bedraagt. Niet alleen de gebruikelijke kamferchinon foto-initator wordt zo geactiveerd maar ook innovatieve foto-initatoren die een lager spectrum nodig hebben en steeds vaker gebruikt worden in den-tale materialen.Informatie: www .heraeus-kulzer .com

Het Flitz protheseconceptHet Flitz protheseconcept biedt volgens de leverancier een perfect passende prothese binnen tien werkdagen en twee zittingen geplaatst kan worden bij de patiënt.Het concept is volgens leverancier de nieuwe standaard voor al uw prothesepatiënten. Het concept bestaat uit een efficiënt behandeltraject, Cadcam vervaardigde prothese en onder-steuning van de lokale Excent tandtechnici.De leverancier benoemt de volgende voordelen:• tijdbesparing: slechts twee zittingen nodig;• service: de Flitz-prothese wordtbinnen tien werkdagen

geplaatst;• eenvoudig: er zijn geen extra klinische handelingen nodig;

• kwaliteit: door Cadcam productie biedt de Flitz-prothese een perfecte pas-sing;

• comfort: de Flitz-prothese wordt vervaardigd uit biocompatibel homogeen materiaal. Hierdoor is de prothese beter reinigbaar en reukvriendelijk.

Na certificering bij Excent Tandtechniek voert de tandarts de prothesebehandeling zelf uit of kan de behandeling onder supersvisie door een lokale Excent Klinisch Pro-these Technicus laten uitvoeren.Informatie: www .excent .eu

PRODUCT

14 Dentz

EverStickC&B van GC Het gebruik van GC everStickC&B vezelversterking biedt een behande-lingsmethode voor het vervangen van ontbrekende gebitselementen. Met dit product kunt u met vezels versterkte composietbruggen voorbereiden in één enkele behandeling met behulp van een weinig invasieve techniek. Deze op bewijs gebaseerde vezelver-sterkingstechniek ,verschaft een me-taalvrije, rendabele behandelingsme-thode ter aanvulling van restauratieve tandheelkundige zorg. De producent kent een aantal voor-

delen aan het systeem toe: • betrouwbare en esthetische manier

om ontbrekende gebitselementen te vervangen in één behandeling;

• tandweefselbeschermende aanpak;• perfect voor dringende situaties en

bij letsels voor een onmiddellijke oplossing om ontbrekende gebits-elementen te vervangen;

• economisch alternatief bij uitge-breide restauratiebehoeften;

• ideaal voor zowel anterieure als posterieure restauraties.

Voor elke indicatie om ontbrekende

gebitselementen tijdelijk, voorlopig of langdurig te vervangen:• etsbruggen• inlay- en onlaybruggen• hybride bruggen• volledige kroonbruggen• door implantaat ondersteunde bruggen• tijdelijke bruggen• vrij-eindigende bruggenAl deze bruggen kunnen ook indirect worden vervaardigd door tandtechni-sche laboratoria.Informatie: www .benelux .gceurope .com

Atlantis abutmentsMet gebruik van de Atlantis VAD (Vir-tual Abutment Design)-software, één van de vier kenmerken van de Atlantis BioDesign Matrix, worden Atlantis abutments individueel ontworpen op basis van de gewenste tandvorm. Het resultaat is een geoptimaliseerd abut-mentontwerp dat een nieuwe standaard op functie en esthetiek biedt. Ontdek nu de vrijheid van ongelimiteerde mo-

gelijkheden met Atlantis.Volgens de leverancier werken de vier kenmerken van de Atlantis BioDesign Matrix samen voor een ideale functie en optimaal esthetisch resultaat. De vier kenmerken zijn:• Atlantis VAD: Ontwerp op basis van

de gewenste tandvorm.• Natural Shape: Vorm en emergentie

profiel gebaseerd op de anatomie

van de individuele patiënt.• Soft-tissue Adapt: Optimale onder-

steuning voor de vormgeving van het zachte weefsel en aanpassing aan de definitieve kroon.

• Custom Connect: Sterke en sta-biele pasvorm – verbinding op maat voor de meest gangbare implantaat-systemen.

Informatie: www .dentsply .com

Derde project Stichting African Dental Aid afgerondAuteur: Joost Berben In oktober werd alweer het derde project van de stichting African Dental Aid succesvol afgerond. ProScan is een trotse sponsor van African Dental Aid. Tijdens deze pro-jecten wordt er tandheelkundige zorg geboden aan de traditionele bevolking in het noorden van Kenia. Deze semi-nomadische volkeren, zoals de Pokot en Samburu, leven in kleine nederzettingen verspreid in een zeer droog en moeilijk toegankelijke regio.Doordat we ons per 4x4 verplaatsen en steeds in tenten overnachten, zijn we mobiel en in staat veel mensen met onze zorg te bereiken. Zo’n “mobile clinic” betekent echter ook dat alle benodigde materialen, instrumentarium, ap-paraten en levensmiddelen steeds vervoerd moeten worden over vaak affreuze wegen. We kunnen ondanks deze om-standigheden een goede basiszorg bieden. Dit wil zeggen

dat naast extracties en chirurgische verwijderingen, ook restauratieve behandelingen mogelijk zijn. Tijdens het Project 2013 werden 402 elementen verwijderd en 22 elementen gerestaureerd. Men kan begrijpen dat in deze gebieden een extractie veelal de voorkeur heeft om mensen snel en definitief van hun probleem af te helpen. De stichting is volledig afhankelijk van donaties voor het realiseren van de projecten. Elke deelnemer aan het project bekostigt zelf de reiskosten en de overnachtingen bij aan-komst en vertrek in Nairobi. Zo worden de gedoneerde financiële middelen uitsluitend gebruikt voor de voorbe-reidingen en uitvoeringen van de projecten. Graag wensen wij via deze weg onze sponsoren en donateurs te bedanken voor hun steun en we hopen ook volgend jaar met uw steun weer meer mensen te kunnen behandelen.Informatie: www .africandentalaid .nl /www .proscan .nl

®

®®

Ontwikkeld voor smaakgevoelige patiënten

Voor vragen kunt u contact opnemen met de professional informatielijn: 00800 260 260 00 (gratis- enkel via vast toestel)www.listerine.nl1. Data on fi le D, microbiology dossier, McNEIL-PPC, Inc.2. Pitts, G., et al., Mechanism of Action of an Antiseptic, Anti-odor Mouth rinse. Journal of Dental Research 62: 738-742, 1983.

Minder intense smaak, sterke werking

Door de innovatieve ZERO™ formule zonder alcohol, met minder intense smaak en optimaal fl uoridegehalte kunnen vanaf nu ook patiëntengroepen die tot nu toe nog geen mondspoeling van Listerine® konden of mochten gebruiken van de preventieve voordelen van Listerine® genieten.• Minder intense smaak• Zonder alcohol• Met hoog fl uoride gehalte (220 ppm)

Specifi eke voordelen voor de dagelijkse mondhygiëne.• Listerine® ZERO™ vermindert tandplak1

• Listerine® ZERO™ houdt het tandvlees gezond • Listerine® ZERO™ zorgt voor sterkere tanden en

beschermt tegen cariës • Listerine® ZERO™ zorgt voor een langdurige frisse adem2

Listerine® Zero™ effi ciënte preventie voor nieuwe patiëntgroepen

®

VOOR EEN TOTALE MONDHYGIËNE

JJ13925-ADV-LIST-ZERO-NL-215x297.indd 1 09-08-13 12:12

PRODUCT

16 Dentz

Straumann introduceert Roxolid SLActive-implantaten Straumann introduceert Roxolid SLActive-implantaten voor alle implantaatlijnen, in alle diameters en lengtes. Dit kan tandheelkundige professionals helpen om botaugmen-tatieprocedures te vermijden, trauma en pijn bij de patiënt te verminderen en kosten te besparen. De sleutel tot de nieuwe implantaten is het materiaal Roxolid. Straumann heeft eind 2009 Roxolid wereldwijd geïntroduceerd voor haar 3.3 millimeter implantaten. De ervaring die is opge-daan in een uitgebreid klinisch onderzoek is voor het bedrijf de basis om al haar implantaten te voorzien van Roxolid. Het doel is behande-lingen minder invasief te maken en implan-taatbehandelingen voor patiënten met een beperkt botvolu-me mogelijk te ma-ken. Daarom zijn de Soft Tissue Level- en Bone Level-implantaten nu

verkrijgbaar in Roxolid met een diameter van 3.3, 4.1 en 4.8 millimeter. Al deze implantaten beschikken over het SLActive-oppervlak voor een snellere osseo-integratie en zijn voorzien van het nieuwe Loxim transfer piece voor meer gebruiksgemak. De 4 millimeter korte implantaten zijn de nieuwe implan-taten binnen het portfolio. Ze kunnen worden ingezet bij patiënten met een gelimiteerd verticaal botvolume en zo complexe verticale botaugmentaties voorkomen.

Alle Roxolid SLActi-ve-implantaten zijn voorzien van het nieuwe Loxim trans-fer piece. Dit biedt meer flexibiliteit tij-dens de chirurgische procedure. Na de plaatsing van het im-plantaat is het transfer piece makkelijk los te klikken.Informatie: www .straumann .com

AdverteerdersindexAlgold Dental � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �30Biocomp Dental � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �48Biomet 3i � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �28Bureau Kalker � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �58Coltene � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �6Dental Bauer Nederland � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �70Dental Impex Pharma � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �56Dental Imaging � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �56Dental Pharma � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �8Dentsply Implants � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �76Excent � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �75GC Benelux � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �60Goedegebuure Slaaptechniek � � � � � � � � � � � � � � � � � �20Hu-Friedy� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �64ICX Implants � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �60Implant Direct � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �52Interdent tandtechniek � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �58Ivoclar Vivadent � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �12Ivoren Kruis � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �68

JDS Automatisering � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �10Johnson & Johnson � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �15Larix Dental Concepts � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �70Lucas Verlichting � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �40MedieQ � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �20Memodent � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �40Miele � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �52MIS Implants � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �66Procter & Gamble � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �17Proscan � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �48Protex � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �24, 72Score � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �30Sibbing & Wateler � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �60Straumann � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �2Tandartspraktijk H�J� van Mill � � � � � � � � � � � � � � � � � � �30Van der Schoot Architecten � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �66Vizeum Netherlands � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �44W&H Benelux � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �10

Speciaal voor het einde van het jaar bieden wij u de mogelijkheid om tegen

een gereduceerde prijs een voor dentale professionals samengesteldORAL-B® EINDEJAARSPAKKET

te bestellen.

Voor de KLEINTJES ONDER ONS, biedt Oral-B® een speciaal

samengesteld pakket aan voor een gereduceerde dentale professional prijs.

Het EINDEJAARSPAKKET bestaat uit:• 1 D34 Triumph met Smartguide met:- 2 TriZone opzetborstels- 2 Precision clean opzetborstels- 1 Sensitive opzetborstel- 1 Floss Action opzetborstel- 1 Interspace opzetborstel- 1 3D white opzetborstel- 1 Tongreiniger- 1 Reisetui- 1 Poetsinstructie DVD

• 1 Pro-Expert Premium Tandpasta• 1 Pro-Expert Multiprotection Tandpasta• 1 Pro-Expert Premium Floss• 1 Pro-Expert Multiprotection Mondwater

€54,99*ex BTW

Maak uw bestelling via onze website: benelux.professionalorderoralb.com

Log in met de code: XMAS2013Let op: de code is gevoelig voor hoofdletters en kleine letters. Het aanbod is exclusief voor tandartsen, mondhygiënisten en preventie-assistenten en geldig tot 31 december 2013 of zolang de voorraad strekt. Max 2 eindejaarspakketten per persoon.

+

+

*Adviesprijs, de uiteindelijke verkoopprijs wordt bepaald door de distributeur.

De specialiteiten vanin een UNIEK AANBOD

€28,99*ex BTW


Log in met de code: KIDS2013Let op: de code is gevoelig voor hoofdletters en kleine letters. Het aanbod is exclusief voor tandartsen,mondhygiënisten en preventie-assistenten en geldig tot 31 december 2013 of zolang de voorraad strekt.

Het KIDSPAKKET bevat:• 1 D10 Mickey Mouse elektrische borstel- 1 Mickey mouse opzetborstel

• 1 Stages 2 tandpasta• 1 Tekenmok met kleurpotloden

Speciaal voor de dentale professional die graag UIT WIL BLINKEN

biedt Oral-B® het Oral-B® Black pakket aan.

€149,99*ex BTW


Log in met de code: BLACK7000Let op: de code is gevoelig voor hoofdletters en kleine letters. Het aanbod is exclusief voor tandartsen,mondhygiënisten en preventie-assistenten en geldig tot 31 december 2013 of zolang de voorraad strekt. Max 2 black pakketten per persoon.

Het BLACK PAKKET bevat:• 1 PC Black 7000 met Smartguide met - 1 Precision clean opzetborstel- 1 Floss action opzetborstel- 1 exclusieve reisetui

Deze Black edition heeft bovenop de 5 poetstanden van een D34 Triumph met Smartguide, 1 extra poetsstand; tongreiniging.

Het reisetui is van hoogstaande kwaliteit en heeft een exclusieve afwerking van zowel de binnenkant als de buitenkant.

18 Dentz

Bezinning in de orale implantologieDe tandarts, de technicus en de implantoloog zijn

door de economische crisis en het stopzetten van het

experiment vrije tarieven in de mondzorg min of

meer in een periode van bezinning gedwongen. Dit

biedt hen de kans om hun samenwerking ten gunste

van de patiënt te versterken en de recente vernieu-

wingen in de orale implantologie te evalueren.

Frank van Wijck Orale implantologie zou veel meer een toevoeging in de algemene tandheelkundige praktijk moe-

ten zijn, vindt Felix Guljé, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Orale Implan-tologie (NVOI). ‘Je ziet een verschuiving van brugwerk naar implantologie’, constateert hij. ‘Het zou mooi zijn als de algemene praktijk die verschuiving zou volgen. De NVOI biedt heel veel cursussen aan tandartsen en kaak-chirurgen om orale implantologie veilig en voorspelbaar te kunnen toepassen. We bieden ook richtlijnen die tandartsen en kaakchirur-gen helpen om tot een voorspelbaar en duur-zaam resultaat te komen voor hun patiënten. De periode waarin cowboys op het gebied van orale implantologie hun slag konden slaan, ligt ver achter ons. Trouwens niet alleen omdat wij ons als beroepsgroep hebben ontwikkeld, maar ook omdat de patiënt en de overheid zulke hoge eisen zijn gaan stellen aan ons werk, dat een voorspelbare uitkomst echt noodzaak is.’Zo af en toe wat orale implantologie erbij doen is dus vrijwel onmogelijk geworden voor tandartsen. Verklaart dit waarom veel tand-

artsen er toch niet aan beginnen? ‘Misschien’, zegt Guljé. ‘Je moet echt investeren in kennis en middelen. Je hebt extra instrumentarium nodig om het te kunnen doen, je moet een steriele werkruimte creëren en je hebt er extra assistentie bij nodig. Bovendien moet je vol-doende verrichtingen doen om er de behendig-heid in te behouden die de kans op een goed resultaat vergroot. Dus zie je differentiatie van tandartsen met interesse in implantologie die zich op de techniek toeleggen. De tandarts besteedt zelfs soms de regie over het maken van de kroon op het implantaat uit aan een technicus, omdat hij vindt dat hij daar zelf te weinig verstand van heeft.’

Pas op de plaatsHet afblazen van de vrije tarieven in de mond-zorg heeft gezorgd voor een consolidatie van behandelingen, stelt Guljé. ‘Je ziet dat er op dit moment onder professionals minder oog is voor vernieuwing. Op zich is het niet erg als dit eens een poosje aan de orde is. Er is enorm veel vernieuwing geweest in de orale implantologie de laatste jaren. Een pas op de plaats biedt nu

19Dentz

Guljé: ‘Je moet echt investeren in kennis en middelen’

Bezinning in de orale implantologie

ruimte om te evalueren wat de meerwaarde van die vernieuwing is en wat de resultaten ervan op de lange termijn zijn.’Behandelaars die vernieuwingen willen toepas-sen in de praktijk zullen er altijd zijn, verwacht hij. Maar door de economische crisis worden het er op dit moment wel duidelijk minder. En de crisis leidt er ook toe dat minder onder-zoek wordt gedaan op het gebied van orale implantologie’, zegt Guljé. ‘Het verschraalt. Kortom je ziet meerdere ontwikkelingen te-gelijk: veel vernieuwing in de orale implanto-logie in de afgelopen jaren, de tandarts in de algemene praktijk die de regie over de implan-tologische behandelingen meer uit handen heeft gegeven, de patiënt die door de crisis een afwachtende houding aanneemt, de industrie die daarop reageert door minder te vernieuwen en de wetenschap die minder onderzoek doet.’

Meer samenwerking Op zich is de huidige periode wel louterend, stelt Guljé. De tandarts, de implantoloog en de technicus zullen elkaar vaker moeten op-zoeken voor overleg. ‘Je ziet ook dat ze in

toenemende mate onder één dak gaan werken’, zegt hij. ‘Dat is goed, maar een goede ver-volgstap zou nu zijn dat de tandarts de regie weer meer in handen gaat nemen en dan be-doel ik richting technicus. Dat hij die regie uit handen heeft gegeven, heeft te maken met het gegeven dat de implantaatgedragen kroon heel lang is gezien als een conventionele kroon op een gebitselement. Pas nu begint het inzicht door te dringen dat het hier niet gaat om een mechanisch, maar een biologisch principe. Het in acht nemen van de biologische princi-pes rond een implantaat blijkt een zeer belang-rijke randvoorwaarde om tot een blijvend goed resultaat te komen. En die biologische princi-pes kun je niet bepalen op basis van een gipsafdruk. Ik verwacht dus dat de nieuwe materialen en technieken die we gaan zien steeds weefselvriendelijker zullen worden. De abutment en de connectie tussen de abutment en het implantaat zullen steeds belangrijker worden. Doordat sommige tandartsen geen of te weinig sturing hebben gegeven aan de tech-nicus, is de nadruk meer op esthetiek en prijs komen te liggen, dan op een duurzaam resul-

Goedegebuure tandtechniek Kijk op onze website www.goedegebuure.nl of bel Paul Goedegebuure: 0318-632908

Expert in gebitsslijtage

Medieq is door W&H erkend als service partner. Wij hebben de meestup-to-date kennis in huis voor een preventieve onderhoudsbeurt ofreparatie aan uw Lisa/Lina autoclaaf.

MedieQ biedt u tevens de mogelijkheid om een onderhoudscontact afte sluiten voor uw autoclaaf.

Deze bieden wij aan in 2 vormen:

1: Standaard onderhoudscontract, deze is kosteloos!

2: Vast en zeker onderhoudscontract, hierbij betaald u € 55,- per maand en heeft u garantie op uw autoclaaf zolang het contract loopt.

Kijk voor meer informatie op: www.medieq.nl

S t e l l i n g m o l e n s t ra a t 1 0 0 ,1 3 3 3 C N A l m e r eTe l e f o o n : 0 3 6 - 5 4 9 9 1 7 1

21Dentz

taat. Door de samenwerking die nu tussen tandarts, technicus en implantoloog aan het ontstaan is, zal dat veranderen.’

Kwaliteit en kostenToch schuilt hier tegelijkertijd ook een moge-lijk nadeel in, waarschuwt Guljé. Door de scherpere focus op de vormgeving en botvrien-delijkheid van het implantaat, zullen de im-plantaten van de verschillende aanbieders in kwaliteit steeds meer op één lijn komen te zitten. ‘Ze ontwikkelen zich allemaal naar een bepaald biologisch concept’, zegt hij. ‘Logisch

en op zich heel goed, maar het zal niet zonder gevolgen blijven. De gro-te fabrikanten beschikten over voldoende onder-zoeksgeld om ontwikke-ling te vertalen in pro-ducten die daadwerkelijk

een verbetering zijn voor de patiënt. Maar enkele nieuwe aanbieders kopiëren die pro-ducten zonder zelf de wetenschappelijke ach-tergrond hiervoor te hebben opgebouwd op basis van onderzoek, en die profileren zich met een veel lagere prijs. In een krimpende econo-mie en met een overheid die op de tarieven drukt, kan dit tot problemen leiden. ‘In de vergoeding wordt uitgegaan van stoel-uren en die worden begrensd. Maar het aantal

uren dat de behandelaars in werkelijkheid besteden aan het werk is door de strengere voorwaarden aan de intake, het beleidsplan, de verslaglegging, de behandeling en de nazorg alleen maar groter geworden. Het honorarium is dus bij veel behandelingen niet in overeen-stemming met het werk. En kiezen voor goed-kopere implantaten helpt de behandelaar niet om hier iets aan te veranderen, want hij moet alles één op één doorberekenen aan de patiënt. ‘Wel kan de patiënt zelf voor een goedkoper product kiezen om geld te besparen en die doet dit ook wel. Maar vreemde combinaties van een implantaat met een alternatief abutment kan een heel ander resultaat geven dan waarop de patiënt hoopt.’Een gevolg kan dan zijn dat tandvleesproble-men en ontstekingen ontstaan. ‘Als geen weef-selvriendelijk evenwicht wordt gecreëerd, kan peri-implantitis optreden’, zegt Guljé. ‘Goed-koop wordt dan duurkoop. In het ergste geval is het enige wat je dan als behandelaar kunt doen, het implantaat verwijderen en wachten tot het geïnfecteerde gebied genezen is om opnieuw te beginnen. In mijn verwijzersgroep hebben wij afgesproken dat de patiënt hiervan financieel nooit de dupe mag zijn.’

Dure cursusOok deze problematiek leidt weer tot bezin-ning en tot intensiever overleg tussen de tandarts, de technicus en de implantoloog, stelt Guljé. ‘Noem het een dure cursus’, zegt hij, ‘ingegeven door de gevolgen van de eco-nomische crisis en het stopzetten van het experiment vrije tarieven in de mondzorg. Die economische crisis moet niet te lang duren, want fabrikanten en behandelaars merken daar wel degelijk de gevolgen van. Maar op zich is het gegeven dat we met die periode van bezinning geconfronteerd wor-den helemaal niet slecht. We kunnen de tijd nemen om de behandeling verder te verbe-teren en te onderbouwen waarom de mate-riaalkeuze zo belangrijk is om in die behan-deling tot een duurzaam en voorspelbaar resultaat te komen. We weten als behandelaars hoe je een schroef plaatst in het kaakbot, nu ligt de focus heel scherp op wat je daarop plaatst en hoe je dat optimaal doet. Dat is een waardevolle ontwikkeling.’ ■

‘ Het honorarium is in veel gevallen niet in overeenstemming met het werk’

Felix GuljéFoto: NVOI Michiel Nijland

22 Dentz

Vanuit klinisch perspectief zijn op calciumfosfaat (CaP) gebaseerde botsubstituten veelbelovende mate-

rialen voor botvervanging in intra-orale aug-mentatie- en regeneratietechnieken, vooraf-gaand aan tandheelkundige implantologie. De grootste voordelen van deze materialen zijn biocompatibiliteit, osteoconductiviteit en de zo goed als ongelimiteerde beschikbaarheid. Daarnaast zijn op CaP gebaseerde botsubsti-tuten in een injecteerbare vorm (calciumfosfaat cement; CPC) makkelijk te hanteren in een (pre)klinische toepassing. Een groot nadeel van CPC echter, is de beperkte degradatiesnel-heid en daardoor beperkte vervanging door nieuw gevormd botweefsel. Dit kan verbeterd worden door de toevoeging van poly(D,L-lactic-co-glycolic)acid (PLGA) microsferen aan CPC (afbeelding 2).Chemische en morfologische eigenschappen van PLGA zijn van invloed gebleken op de degradatie van PLGA microsferen. Parame-ters als PLGA moleculair gewicht, polymeer eindgroep vormgeving en microsfeer morfo-logie zijn geëvalueerd in verschillende studies om zo te proberen een kant en klaar materi-aal te maken voor klinische toepassing.

OnderzoeksopzetMet klinische toepassing als het ultieme doel, werden in dit proefschrift mogelijkheden onderzocht om op CaP gebaseerde botsubsti-tuten te optimaliseren. In het algemeen houdt optimalisatie het ontwikkelen van materialen met een verbeterde biodegradatie in, hetgeen uiteindelijk leidt tot volledige vervanging door nieuwgevormd bot. Na vervanging door nieuw bot kan er vervolgens een tandheelkundig implantaat geplaatst worden in het geaugmen-teerde gebied. Omdat een tandheelkundig implantaat bij voorkeur geplaatst wordt in bot in plaats van in een synthetisch botsubstituut, zijn zowel de snelheid van degradatie als het moment van implantaatplaatsing in het degra-datie en vervangingsproces van cruciaal belang.Chemische en morfologische eigenschappen van PLGA hebben invloed op CPC-PLGA degradatie en de daaropvolgende vervanging ervan door nieuwgevormd bot. In het proef-schrift werden de eigenschappen moleculair gewicht, polymeer eindgroep vormgeving, microsfeer morfologie en microsfeer grootte bestudeerd in grote diermodellen die verge-lijkbaar zijn met humane toepassing.In een poging om CPC-PLGA verder te opti-

Jan Willem Hoekstra

Het gebruik van autoloog bot in pre-implantologische botopbouwprocedures vereist in

veel gevallen dat er een tweede chirurgische wond gecreëerd moet worden. Jan Willem

Hoekstra promoveerde op de ontwikkeling van een synthetische botvervanger die boven-

dien klinisch makkelijk hanteerbaar is. In dit artikel een korte inleiding op zijn proef-

schrift.

Synthetisch cement voor botvervanging

Bot uit een pot

23Dentz

Afbeelding 1: Histolo-gisch overzicht van de sinus maxillaris ge-vuld met CPC-PLGA, in een coronale op-name.CPC-PLGA (zwart) is te zien in nauw con-tact met nieuw ge-vormd bot binnen de sinus maxillaris van het schaap. A: CPC met hoog moleculair end-capped PLGA. B: CPC met laag mole-culair acid-termina-ted PLGA.

maliseren, werden de groeifactoren IGF en PDGF toegevoegd aan het PLGA.Behalve het onderzoek naar CPC, werd er ook naar CaP in korrelvorm gekeken. Tevens werd de mogelijkheid van het meer radiopaque maken van het CPC-PLGA onderzocht. De resultaten hiervan zullen echter in deze bij-drage buiten beschouwing gelaten worden omdat dit reeds commercieel verkrijgbaar is en niet direct over de ontwikkeling van een injecteerbaar CPC gaat.

Resultaten Als onderdeel van het onderzoek werd het biologisch gedrag van twee injecteerbare CPC

materialen met PLGA microsferen met ver-schillende eigenschappen geëvalueerd in een maxillair sinusbodemelevatiemodel in scha-pen. PLGA microsferen bestonden uit laag moleculair gewicht acid-terminated PLGA of hoog moleculair gewicht end-capped PLGA en werden gemengd met CPC. In alle dieren werden beide materialen aangebracht, wisse-lend geïnjecteerd in de linker en rechter sinus maxillaris (split-mouth model) en er werd een tijdspunt van 12 weken aangehouden. De resultaten van dit onderdeel van het on-derzoek lieten zien dat beide typen CPC-PLGA biocompatibel zijn en direct bot-CPC contact mogelijk maken. Het CPC met laag moleculair

Afbeelding 3: Representatieve röntgenopname van CPC-PLGA materiaal in het botdefect direct na de chirurgische ingreep.

Afb. 2: Scanning Electron Microscopy (SEM) opnamen van holle (A) en dense (B) PLGA microsferen en CPC met holle (C) en dense (D) PLGA microsferen.

Walter van Driel

Michiel de Cleen

Marga Ree

Ron Fransman

• Endodontische radiologie: zien is weten • Openen voor endodontische diagnostiek en behandeling• Calciumhydroxide: doen of niet doen? • Invasieve cervicale resorptie: hoe behandelen?• Rubberdam(ned?) • De verkleurde voortand: endodontische overwegingen • Wortelkanaalcementen: bent u nog up-to-date? • Irrigatie tot in de puntjes geregeld

RAI Congrescentrum • Amsterdam • Vrijdag 7 februari 2014

Schrijf nu inwww.endo2014.nl

Organisatie:

Vier sprekers, acht lezingen

25Dentz

acid terminated PLGA liet echter significant meer botvorming en significant minder reste-rend CPC materiaal zien dan het CPC met hoog moleculair end-capped PLGA (afbeelding 1).

Substantiële botvormingVervolgens werd getracht om meer inzicht te krijgen in materiaal degradatie en daaropvol-gende botvorming bij het gebruik van CPC-PLGA met verschillende PLGA microsfeer morfologieën (hol versus dens, zie ook Afbeel-ding 2). Behalve zuiver PLGA, werd ook het laden van PLGA microsferen met de groeifac-toren PDGF en IGF onderzocht. De materialen werden aangebracht in éénwandige parodon-tale botdefecten in de mandibulae van honden om deze materialen zo te kunnen evalueren als kandidaat voor alveolaire botregeneratie (af-beelding 3). De materialen bestonden uit CPC met holle of dense PLGA microsferen, met of zonder de toevoeging van de groeifactoren. Histologische evaluatie liet significant meer botvorming in CPC met dense PLGA micros-feren zien dan in CPC met holle PLGA micros-feren. De toevoeging van groeifactoren ver-grootte de botvorming in CPC met holle PLGA microsferen, maar significant meer botvorming trad op bij CPC met dense PLGA microsferen met of zonder de toevoeging van groeifactoren. Klaarblijkelijk was het effect van dense in plaats van holle microsferen op CPC degradatie van meer invloed dan het effect van de groeifactoren. Gebaseerd op de resultaten voornoemde on-derdelen kan er geconcludeerd worden dat acid-terminated dense PLGA microsferen met een laag moleculair gewicht de beste configu-ratie zijn tot nu toe in CPC. Dit specifieke type CPC-PLGA werd vergeleken met de gouden standaard autoloog bot. In dit hoofdstuk was het doel om het effect van verschillende dense PLGA microsfeergrootten (klein: ~20 µm versus groot: ~130 µm) te bepalen. Om dit doel te bereiken werden mandibulaire defecten in minipigs gevuld met vooraf ver-vaardigde CPC-PLGA schijfjes, autoloog bot werd gebruikt als controlegroep.Uit de resultaten van deze vergelijking bleek dat er na 12 weken sprake was van substan-tiële botvorming in alle CPC-PLGA groe-pen welke gelijk was aan de hoeveelheid bot in de autologe bot groep.

Op basis van deze resultaten werd geconclu-deerd dat binnen de huidige studieopzet het verschil in PLGA microsfeergrootte tot gelijke resultaten leidde met betrekking tot CPC-PLGA degradatie en daaropvolgende botingroei. Conclusie van het onderzoekMet inachtneming van de bovengenoemde re-sultaten, kan er geconcludeerd worden dat CPC-PLGA veelbelovend is voor botvervanging in intra-orale augmentatie technieken voorafgaand aan tandheelkundige implantologie. Met gelijke resultaten aan autoloog bot na een klinisch re-levante implantatietijd van 12 weken, moet CPC met acid-terminated dense PLGA microsferen met een laag moleculair gewicht beschouwd worden als het materiaal van eerste keuze.

Relevantie van het onderzoekDe algemeen practicus zal hier niet direct een voordeel aan hebben, de tandarts-implantoloog echter wellicht wel. Het injecteerbare karakter van dit materiaal maakt dat het klinisch mak-kelijker toepasbaar is dan de korrels die nu veelal op de markt te verkrijgen zijn. Daarnaast is het synthetische karakter van het materiaal een groot voordeel boven de nu verkrijgbare materi-alen van dierlijke oorsprong of bot van de patiënt zelf, er is immers een onbeperkte beschikbaarheid van het synthetische materiaal en de kans op ziekteoverdracht is nog kleiner geworden.De resultaten zullen voor de patiënt op termijn van grote invloed kunnen zijn. Het grootste voordeel van een synthetische botvervanger is het ontbreken van een noodzaak om bot te oogsten met alle mogelijke bezwaren en com-plicaties van dien. Indien het opbouwen van een edentate bovenkaak niet meer met auto-loog bot uit de bekkenkam hoeft te gebeuren, is dat grote winst voor de patiënt. Het duurt echter nog wel enkele jaren voordat dit mate-riaal op de markt verkrijgbaar zal zijn.

ToekomstperspectiefNu onderzocht is wat de beste CPC-PLGA for-mule is, zou de volgende stap het op de markt brengen van dit materiaal moeten zijn. Hier is nog veel werk voor nodig, zoals onder andere uitgebreide klinische trials bij humane patiënten en het verkrijgen van een FDA en CE keurmerk. Hier wordt op dit moment hard aan gewerkt.■

STUDENTZIn deze rubriek maakt u kennis met prominente of anderszins opmerkelijke studenten tandheelkunde . Marloes Kaandorp is Praeses van de studievereniging T .M .F .V . Archigenes . Na drie jaar tandheelkunde werd het tijd voor een bestuursjaar .

27Dentz

Marloes Kaandorp

Wat wilde je vroeger worden ‘als je later groot was’?Vroeger werd mijn beroepskeuze voor later vooral beïnvloed door tv-programma’s. Zo wilde ik met dank aan Bassie en Adriaan eens trucker worden. Eenmaal op de middelbare school werd ik een fervent bezoeker van open dagen van allerlei studies: Forensisch Onder-zoek, KLM Flight Academy en Verpleegkunde.

En wanneer wist je dat je tandarts wilde worden?Nadat ik wist wat ik niet wilde studeren en mijn bezoek aan een open dag bij ACTA was het duidelijk: tandheelkunde. Ik wilde heel graag de gezondheidszorg in, maar arts zag ik mezelf niet worden. Ik ben een perfectionist en vind het leuk om precies bezig te zijn. In combinatie met de zorg voor mensen, kwam tandheel-kunde daarom voor mij op nummer één.

Wat was je tweede studiekeuze, mocht je wor-den uitgeloot?Helaas werd ik het eerste jaar uitgeloot en heb ik mij toen halsoverkop aangemeld voor Bewe-gingswetenschappen in Amsterdam. Dit bleek niet mijn studie te zijn, waarna ik in februari

gestopt ben en ben gaan werken als tandartsas-sistente. Als tandartsassistente heb ik eigenlijk pas echt kennis gemaakt met de tandheelkunde. Na dit half jaar was mijn motivatie om tand-heelkunde te gaan studeren nog groter. Helaas moest ik nog een jaar wachten en heb ik in de tussentijd Gezondheid & Leven gestudeerd.

Had Groningen als studiestad je voorkeur? Voor de eerste twee lotingen had Amsterdam mijn voorkeur, puur omdat dit dichterbij mijn ouders was en ik er al studeerde. De derde keer loten betrof de decentrale selectie, die alleen in Groningen was. Gelukkig en eindelijk werd ik geplaatst. Nu moest ik op kamers, wat ik ergens ook zeker niet erg vond, want nu kon het studentenleven beginnen. Van Groningen heb ik geen moment spijt gehad. Het is een leuke, gezellige en knusse studentenstad.

Hoe bevalt de studie je tot nu toe?Het leukste van de studie is de hechte band met je medestudenten. Doordat de studie kleinschalig is ken je veel mensen, maar vooral met je jaar heb je een hechte band. Ook begrijpen medestudenten het als je het druk hebt. De studie zelf bevalt heel erg goed, waar-bij vooral de praktijk het leukste is omdat je dan de theorie eindelijk toepast. Komend studiejaar valt ons hechte jaar uiteen, doordat sommige studenten naar Master-1 gaan en andere nog onderwijsverplichtingen in Bache-lor-3 moeten afronden.

Je bent komend jaar Praeses van T.M.F.V. Archigenes. Hoe ziet je actieve loopbaan binnen de vereniging eruit? Vorig jaar ben ik actief lid geworden en heb ik mij ingezet voor de commissie Al Dente. Hierbij heb ik de functie van Praeses vervuld.

Naam: Marloes Kaandorp

Geboren: 1990 te Gouda

Beroep vader: Gemeenteambtenaar/

directeur adviesbureau

Beroep moeder: Voormalig IC-verpleegkundige

Woonplaats: Groningen

Studie: Tandheelkunde

Universiteit: Rijksuniversiteit Groningen

Aanvangsjaar studie: 2010

Verwacht jaar van afstuderen: 2017

Lid van studentenvereniging: T.M.F.V. Archigenes

Sport: Fitness

Relatie: Ja

Praeses T .M .F .V . Archigenes

BellaTek, BellaTek design, Encode and Optimization By Design are registered trademarks of BIOMET 3i LLC. Providing Solutions - One Patient At A Time is a trademark of BIOMET 3i LLC. ©2013 BIOMET 3i LLC.

All trademarks herein are the property of BIOMET 3i LLC unless otherwise indicated. This material is intended for clinicians only and is NOT intended for patient distribution. This material is not to be redistributed, duplicated, or disclosed without the express written consent of BIOMET 3i. For additional product information, including indications, contraindications, warnings, precautions, and potential adverse effects, see the product package insert and the BIOMET 3i Website.

The ® Encode® Impression SystemThe BIOMET 3i patented BellaTek® Encode Impression System is the gateway to

creating a customized solution for you and your patients. This eliminates the need for impression copings and streamlines the process for beautiful aesthetic outcomes.

Optimization By Design®

• More efficient workflows and less inventory to stock provide a vehicle for practice growth

• Create aesthetic BellaTek Patient Specific Abutments in titanium

• No need to remove the healing abutment, preserving tissue and resulting in aesthetic outcomes

Voor meer informatie, kunt u steeds terecht op het nummer 078 629 28 00 of via mail op [email protected]

BellaTek_Encode_Master_benelux_HR.indd 1 12/11/2013 15:43

STUDENTZ

29Dentz

Waarom denk je dat juist jij als Praeses bent gevraagd? Een half jaar geleden begon ik interesse te krijgen in een bestuursjaar en ik was dan ook veel te vinden op het bestuurshok. Na veel gesprekken met bestuursleden en nagedacht te hebben, heb ik gesolliciteerd voor de func-tie Praeses. Ik denk dat ik gekozen ben voor deze functie omdat ik goed het overzicht kan houden en niet bang ben om de confrontatie aan te gaan.

Welke ambities heb in je bestuursjaar?In mijn Praeses-schap wil ik graag nog meer groeien. Mijn eerste ervaring in de commissie Al Dente als Praeses heeft mij geleerd dat ik soms taken uit handen moet geven. Dat be-tekent uiteraard niet dat ik geen persoonlijke taken meer op mij genomen heb. Een van mijn persoonlijke projecten dit jaar is het veiligstellen van de digitale geschiedenis van de vereniging, bijvoorbeeld middels een ge-bruiksvriendelijke, externe back-up.

Wat is tot nu toe het hoogtepunt van je be-stuursjaar geweest?Dit bestuursjaar is druk begonnen, en vele dingen hebben dan ook al indruk gemaakt op mij. Denk daarbij aan de Opening van het Academisch Jaar, de introductiedagen voor de eerstejaars en de eerste algemene ledenverga-dering. Ik kijk uit naar de activiteiten die komen gaan. Het belangrijkste is toch wel te genieten van dit alles, want de tijd blijkt in een behoorlijk tempo voorbij te vliegen!

Wat is volgens jou de rol en het belang van Archigenes binnen de universiteit en de hoge-school? Ik denk dat Archigenes een hele grote rol speelt binnen de opleidingen Mondzorg-kunde en Tandheelkunde. Wij zorgen naast de nodige ontspanning ook voor onderwijs-activiteiten. Zo organiseren we After-School-Specials, zodat je je naast je studie ook kunt verdiepen in studiegerelateerde onderwer-pen die niet uitgebreid in de opleiding worden gegeven.

Wat zijn je professionele ambities na je afstu-deren? Na mijn afstuderen wil ik als algemeen tand-arts aan het werk. Ik heb dan inmiddels negen jaar gestudeerd en vind het leuk om in eerste instantie in een groepspraktijk te werken. Op de kliniek ben ik alleen nog in aanraking ge-weest met de Klinische Cariologie en Paro-dontologie. Tijdens het werken wil ik mij vast en zeker differentiëren in bepaalde deelgebie-den, maar op dit moment heb ik daar nog te weinig kennis mee gemaakt. Wel vind ik de Forensische Tandheelkunde heel interessant en zou ik hier graag meer mee doen.

Hoe ziet je persoonlijke en professionele leven er hopelijk uit over tien jaar?Dan werk ik hopelijk al zes jaar in een gezellige groepspraktijk , waarnaast ik mij ook kan inzet-ten voor de Forensische Tandheelkunde. ■

©NFP Photography - Henk Tukker

• Kleinschalig (max 6 personen).• Techniek door middel van verticale condensatie methode

met warme gutta percha en Pro-taper.• Evidence-based procedure helder uitgelegd.• Met gebruik van state-of-the-art technieken.• Unieke werkomgeving met één op één coaching.• Iedere kamer uitgerust met Zeiss microscoop.

Tweedaagse hands-on seminar Endodontie te Amstelveen

Tandartsenpraktijk H.J. van Mill

Data 2013: 8-9 febr./19-20 april/30-31 aug./22-23 nov. Locatie: Parmentierlaan 76a te AmstelveenPrijs: 1250,-Website: www.hjvanmill.nl • E-mail: [email protected] • Telefoon: 020 - 6416 566

Dentz4 Van Mill.indd 4 01-08-13 15:34

®

zitten.nlAmazone met rug Jumper BalanceMedical 6321

• Ergonomie specialisten• Breed assortiment• Nederlands fabricaat

Goede zit, altijd fi t

• Compact tafelmodel• Geschikt voor praktijken t/m 4 behandelkamers• 2 typen: Basic en Injection• Mogelijkheid tot spoelen van handen hoekstukken• Touchpad bediening• Verloop proces continu zichtbaar• Opslag protocollen en uitlezen via usb aansluiting• Diverse praktische accessoires leverbaar• Werking conform DIN EN normen (93 °C) • Gebruikt handige alles-in-één reinigingstabletten• Zeer scherp geprijsd• Meer informatie op www.algold.nl

Informeer naar de introductie aanbieding

COMPACTE THERMODESINFECTOR

Algold dental tel.: 0341- 42 33 85Overveld 11G fax: 0341- 43 22 02 Postbus 1018 [email protected] 3840 BA Harderwijk www.algold.nl

ZekerheidStandaardisatie

KwaliteitDuits fabricaat

De HD450 van IC-Medical

31Dentz

STUDENTZevenement

Van ‘The Focus is Limitless’ naar ‘Risico’s van het vak’

In december 2012 had het Symposium een speciaal tintje. De T.M.F.V. Archigenes vierde namelijk haar tweede lustrum. Zo werd het Symposium niet in het UMCG gehouden, maar op de bijzondere locatie: het MartiniPlaza. De uitdaging van het organiseren van een Sym-posium is het programma interessant maken voor zowel studenten tandheelkunde en mond-zorgkunde als voor docenten en alumnileden. Afgelopen jaar is dat met het thema ‘The Focus is Limitless’ zeker gelukt. Tijdens deze leerzame dag kwamen aan de

hand van een patiëntencasus de grenzen bin-nen de tandheelkundige professie aan het licht. Met pakkende onderwerpen als autotransplan-tatie, esthetiek en verslaving binnen de be-roepsgroep. Ook maken de bezoekers kennis met een breed spectrum van tandheelkundige bedrijven die zich tijdens de informatiemarkt presenteren. Op 13 december 2013 duiken we in de risico’s van het vak, waarbij Dr. G-H.E. Tjakkes (Pa-rodontoloog) de rol als dagvoorzitter op zich neemt. Meerdere sprekers zullen ons meene-men in de risico’s van deelgebieden binnen de tandheelkundige zorg. Onder andere mevr. Dr. A. Kunnen, die ons meer uitleg zal geven over de associatie tussen parodontitis en pre-eclampsie. Tevens zijn er dit jaar KRT-punten te behalen.Mocht u dit jaar deel willen nemen of wilt u meer informatie over ons Symposium, mail dan naar [email protected].

Wij zien u graag op vrijdag 13 december in de gelukkigste stad van Nederland! ■

Elk jaar organiseert de Tandheelkunde Mondhygiëne FaculteitsVereniging Archige-nes te Groningen het Symposium voor studenten, docenten, alumnileden en ove-rige geïnteresseerden . Waar vorig jaar de grenzen van de tandheelkundige professie werden opgezocht, zal komende vrijdag 13 december 2013 in het teken staan van ri-sico’s van het vak .

• Compact tafelmodel• Geschikt voor praktijken t/m 4 behandelkamers• 2 typen: Basic en Injection• Mogelijkheid tot spoelen van handen hoekstukken• Touchpad bediening• Verloop proces continu zichtbaar• Opslag protocollen en uitlezen via usb aansluiting• Diverse praktische accessoires leverbaar• Werking conform DIN EN normen (93 °C) • Gebruikt handige alles-in-één reinigingstabletten• Zeer scherp geprijsd• Meer informatie op www.algold.nl

Informeer naar de introductie aanbieding

COMPACTE THERMODESINFECTOR

Algold dental tel.: 0341- 42 33 85Overveld 11G fax: 0341- 43 22 02 Postbus 1018 [email protected] 3840 BA Harderwijk www.algold.nl

ZekerheidStandaardisatie

KwaliteitDuits fabricaat

De HD450 van IC-Medical

32 Dentz

Longarts Pauline Dekker:

‘ De tandarts kan helpen bij het stoppen met roken’

33Dentz

Dat roken slecht is voor de gezond-heid weet iedereen. Dat het de roker bovendien een slechte adem

bezorgt, weet behalve de partner van de roker ook de tandarts. Pauline Dekker is longarts en ontvangt regelmatig patiënten in haar spreek-kamer die de gevolgen van het roken aan den lijve ondervinden. Dekker en haar collega Wanda de Kanter kwamen het afgelopen jaar regelmatig in het nieuws met hun acties om mensen te wijzen op de gevaren van tabaks-gebruik. Ook hebben zij de website www.ta-

baknee.nl opgezet, waar-op ze tabaksfabrikanten en -lobbyisten met naam en toenaam noemen. En ze zijn de auteurs van het boek Nederland stopt! met roken. Geen overbo-dig pleidooi, gelet op het

feit dat ons land in 2011 bijna 19.000 tabaks-doden telde.

Unieke positie tandartsNaast alle andere professionals in de zorg kan ook de mondzorgprofessional iets doen om een bijdrage te leveren aan tabaksbestrijding, stelt Dekker. ‘De tandarts verkeert in een unieke positie’, vertelt ze. ‘Hij is de enige zorg-professional die twee maal per jaar een groot aantal mensen uit de samenleving in zijn be-handelstoel krijgt op het moment dat zij nog gezond zijn. Wij, de longartsen, krijgen ze pas in de spreekkamer als het al te laat is. Boven-dien accepteert de patiënt het van de tandarts als hij iets zegt over het rookgedrag. Hij ruikt

het immers zodra de patiënt de mond open doet, er is een direct relatie. ‘Die acceptatie is ook onderzocht, en daaruit kwam naar voren dat patiënten een opmerking hierover van hun tandarts veel beter accepteren van van hun huisarts. Vooral als de patiënt de huisarts bezoekt met een niet-roken gerelateerd probleem.’

Uiteenlopende mondziektenHet aantal ziekten in de mond dat samenhangt met roken, is legio. Dekker kan moeiteloos een hele lijst opsommen. ‘Om te beginnen is paradontitis sterk aan roken gerelateerd’, ver-telt ze. De bloedinkjes van het tandvlees die hiermee gepaard gaan, worden bij tabaksge-bruik minder snel opgemerkt omdat roken tot vernauwing van de kleine bloedvaatjes leidt. Het gevolg is dat de situatie al vrij ernstig kan zijn voordat de patiënt het merkt. ‘Daarnaast speelt roken natuurlijk een belang-rijke rol bij de verkleuring van de gebitsele-menten. Een ander probleem is stomatitis nicotina, de afwijking waarbij de tong wit verkleurt. Dit kan irritatie of pijn geven, maar de klachten verdwijnen gelukkig na verloop van tijd weer als iemand stopt met roken. Dan is er leukoplakie, de witte verkleuring van het tandvlees. Dit is een premaligne afwijking, een voorstadium van plaveiselcelcarcinoom. Deze ziekte komt vier maal zo vaak voor bij rokers.’Zo kan Dekker nog wel even doorgaan. Rokers kampen bijvoorbeeld ook met een slechtere wondgenezing in het hele lichaam. Dit is ook weer een gevolg van de vernauwing van de kleine bloedvaatjes die bij rokers optreedt.

Frank van Wijck

Roken geeft niet alleen een verhoogd risico op het krijgen van kanker, maar draagt ook

bij aan het ontstaan of verergeren van allerlei mondproblemen. De tandarts kan patiën-

ten wijzen op de gevaren van roken en zo een belangrijke bijdrage leveren hun gezond-

heid, stelt longarts Pauline Dekker.

‘ In 2011 telde ons land 19 .000 tabaksdoden’

‘Heeft iemand dan op enig moment een im-plantaat nodig, dan kan de behandeling die hiervoor nodig is voor grote problemen zorgen’, zegt ze. ‘En dan is er nog de chronische slijm-vliesaandoening romboïde glossitis. Maar het meest tot de verbeelding sprekend is waar-schijnlijk nog wel de relatie tussen paradonti-tis en algemene atherosclerose. Met andere woorden: een tandarts die een patiënt het advies geeft om te stoppen met roken, biedt zo’n patiënt een kans om een hartaanval te voorkomen. Roken doet dus nogal wat in de mond. En denk niet dat dit bij het roken van pijp of sigaar minder het geval is, de gevolgen voor de mond zijn misschien nog wel groter, dan bij het roken van sigaretten, omdat je bij sigaar en pijp minder diep inhaleert.’

Groeiend besefDe vraag is in hoeverre tandartsen weten welke invloed roken heeft op de mondgezond-heid en de algemene gezondheid van hun patiënten. ‘Wat paradontitis betreft weten ze dit wel’, zegt Dekker. ‘Of ze alle andere proble-men kennen die ik eerder heb geschetst, weet ik niet. Je gaat het pas zien als je het door hebt, om met Cruijff te spreken. Ook cardiologen besteedden nog niet zo lang geleden geen aandacht aan het onderwerp roken, omdat ze dachten dat er toch niets aan te doen was. Die manier van denken proberen wij als longartsen nu te veranderen, het probleem is zó groot. Het wisselt sterk per professional of hij hiervoor

De tand in al zijn facettenPauline Dekker en Wanda de Kanter spraken tijdens het

congres De tand in al zijn facetten, dat acht mondzorgverenigin-

gen gezamenlijk organiseerden in Rotterdam. Ze belichtten hier

uitvoerig de rol die tandartsen en mondhygiënisten kunnen

spelen in gezondheidspreventie, door hun patiënten te wijzen

op de gevolgen van tabaksgebruik. Hun uitgangspunt is dat de

tandarts en de mondhygiënist bij uitstek de geschikte personen

zijn om het verslavingsgedrag van hun patiënten aan de kaak

te stellen.

Beiden zijn ook de initiatiefnemers van de rookstoppoli van het

Rode Kruis Ziekenhuis in Beverwijk. De kans op blijvend stoppen

met roken is hier twee keer zo groot als elders, zo luidt de claim.

open staat, maar er is echt wel iets aan het veranderen merk ik. De artsenfederatie KNMG heeft in haar taakomschrijving voor medisch specialisten opgenomen dat zij het maatschap-pelijk handelen een rol moeten laten spelen. Bij tandartsen merk ik ook dat ze die rol wel willen oppakken, net als bij mondhygiënisten. En Wanda en ik worden ook heel vaak uitge-nodigd om een lezing te komen geven over het onderwerp. Het staat absoluut op de agenda in de gezondheidszorg. Alleen jammer genoeg niet bij minister Edith Schippers. Zij heeft geen kennis van epidemiologie en houdt er ook niet van, zegt ze. Dat is jammer.’

Motiverende gesprekstechniekDekker begrijpt het wel als tandartsen zeggen dat ze het niet gemakkelijk vinden om het

35Dentz

onderwerp (stoppen met) roken aan te kaar-ten bij hun patiënten. ‘Ze zijn bang dat het tot “ja maar”-reacties leidt’, zegt ze, ‘en die vrees is begrijpelijk. ‘Maar als ze een motiverende gesprekstechniek hanteren met het doel men-

sen tot een gedragsver-andering aan te sporen, blijkt dit toch echt vaak in goede aarde te vallen bij mensen. Hoe dit moet, doen we in lezin-gen graag voor, compleet met pruiken en nepsiga-

retten om het een beetje leuk aan te kleden.’De feitelijke begeleiding van het stoppen met roken is niet aan de tandarts, stelt Dekker. ‘Hij kan het gesprek aangaan, maar vervolgens kan hij de patiënt verder wijzen. Naar onze rook-

‘ De feitelijke begelei-ding van het stoppen met roken is niet aan de tandarts’

stoppoli bijvoorbeeld, of naar de zelfhulpboe-ken die voor stoppen met roken bestaan. In theorie is de eerst aangewezen persoon de huisarts. Maar er zijn weinig huisartsen die ingeschreven staan in het kwaliteitsregister voor stoppen met roken. Bovendien komt al zoveel werk op de huisarts af op dit moment. En de apotheek is nogal pilgericht. Een pil zal nooit bewerkstelligen dat mensen stoppen met roken. Je moet de verslaving doorgronden. In die poli kunnen mensen meteen instromen voor groepsbegeleiding. Ze kunnen heel snel terecht, omdat we er veel energie in hebben gestoken dit te bewerkstelligen. Met Achmea is het inmiddels gelukt om tot contractafspra-ken te komen. Met CZ zijn we hier al over in onderhandeling. De gesprekken met VGZ en Menzis moeten we nog voeren.’ ■

Pauline Dekker©NFP Photography - Pieter Magielsen

36 Dentz

ERFGOEDReina de Raat is conservator van de tandheelkundige collectie van het Universiteitsmuseum in Utrecht . In iedere aflevering van Erfgoed neemt zij u mee terug in de tandheelkundige tijd . In deze aflevering gaat het over vreemd gevormde tanden en stille getuigen van een vergeten ziekte .

‘Nooit gezien’ is het antwoord op de vraag of een dergelijke tandafwijking wel eens in de praktijk is waargenomen. De tanden van Hut-chinson worden veelal herkend op basis van afbeeldingen uit leerboeken. De reden van mijn vraag was de onverwachte vondst van een proefschrift met de titel: Keratitis Diffusa en Hutchinsonsche tanden (Leiden 1891) en een kaak met vreemd gevormde tanden. Wa-ren het inderdaad de in het proefschrift be-schreven tanden? Waren de kaak en het proefschrift complementair aan elkaar?

Beitelvormige snijtandenDe specifieke vorm van de tanden, vooral de beitelvormige snijtanden, werd voor het eerst in 1857 beschreven door Jonathan Hutchinson (1828-1899), een Engelse chirurg uit London. Zijn waarneming gold niet alleen voor de af-wijkende tanden, maar vooral voor de combi-natie met een oogontsteking, keratitis, en doofheid. Deze later als Trias van Hutchinson bekendstaande afwijking, is het gevolg van congenitale syfilis. Syfilis was toentertijd een veelvoorkomende ziekte en indien moeder besmet was, droeg zij dit tijdens de zwanger-schap over aan haar ongeboren kind, met als gevolg doodgeboorte of een kind met aange-boren afwijkingen. Zowel huid, botafwijkingen als ook de typisch gevormde tanden in het blijvend gebit tekenden het kind voor het leven. Dat deze tandanomalie in de negentiende eeuw frequent voorkwam, blijkt niet alleen uit de vele publicaties die over dit onderwerp ver-

schenen zijn, maar ook uit de grote hoeveelheid lesmateriaal dat hierover bewaard is gebleven. Collegeplaten, gipsmodellen van het bovengebit en schedels of kaken met daarin deze bijzon-dere tanden, tonen aan dat de docent er belang aan hechtte dat de aankomende tandarts de diagnose Hutchinsonse tanden kon stellen. De publicatie van Hutchinson kreeg aanvankelijk geen aandacht in de tandheelkundige literatuur, maar wel in de medische tijdschriften. Hoewel Hutchinson de tanden redelijk goed beschreven had, ontstond er discussie of deze afwijking pathognomisch was voor aangeboren syfilis of dat er een andere etiologie aan ten grondslag zou kunnen liggen. Tandafwijkingen kenden tenslotte vele oorzaken: niet alleen syfilis, maar ook rachitis, tuberculose, scheurbuik en malaria deden de tanden van vorm veranderen. In het eerder genoemde proefschrift uit 1891 werd de Hutchinson notch als typisch kenmerk van hereditaire lues genoemd: het snijdend eind van de snijtanden zijn halfcirkelvormig inge-sneden met een concaviteit naar de tandwortel. De promovendus, Lodewijk Werndly, gaf in zijn dissertatie een uitgebreid overzicht van het onderzoek dat al eerder door andere medici was verricht en voegde daar zijn eigen bevin-dingen aan toe. De notch verdwijnt vaak na het 25e levensjaar door afslijting, en kon dus der-halve niet meer als specifiek kenmerk dienen.

Geen interactieIn de tandheelkunde verscheen er pas in 1884 een serie over deze tandanomalie in de Dental

Reina de Raat

Een vergeten afwijking: tanden van Hutchinson

37Dentz

Cosmos. Tandarts Th. de Jonge Cohen uit Amsterdam publiceerde in verscheidene tijd-schriften over de tanden van Hutchinson, maar verwijst niet naar de eerder genoemde medi-sche literatuur. In zijn artikel in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde achtte hij de notch niet als enig bewijs voor de aangeboren ziekte. Niet zozeer de halve maanvormige snijtanden duidden op Hutchinsonse tanden, maar juist de convergentie van de opstaande kroonvlak-ken, waardoor de vorm van de tand te verge-lijken was met een beitel of schroevendraaier. De Jonge Cohen benaderde de specifieke vormafwijking van de tanden vooral vanuit de tandanatomie. Hoewel de promovendus Werndly en de Jonge Cohen eigenlijk het-zelfde opmerkten, was er blijkbaar geen inter-actie tussen beide disciplines geweest.

EvolutieDe welbekende Theodore Dentz heeft in 1898, in een van zijn eerste lezingen binnen het Nederlandsch Tandheelkundig Genootschap, gesproken over de Hutchinsonse tanden. Hij bestudeerde de vorm bij diverse tanden, uit-gaande van de door Hutchinson gedefinieerde afwijkingen aan de middelste snijtanden, en vroeg zich af of een vergelijkbare vormveran-dering aan de buitenste snijtanden niet kwam door een evolutionaire verandering. Het ver-dwijnen van een bepaalde verhevenheid aan deze snijtand kwam Dentz voor ‘alsof deze tand voorbestemd was om in de verdere ontwikke-ling van den mensch te verdwijnen’. De Jonge

Cohen toonde in zijn artikel, dat pas veel later geschreven was, zijn respect voor Dentz, maar deelde de mening van de lector niet. In de tweede helft van de twintigste eeuw zijn de Hutchinsonse tanden nauwelijks nog on-derwerp van onderzoek. Als er al iemand was die deze tandafwijking in zijn praktijk zag, werd er geadviseerd te testen op syfilis en vooral alert te zijn op oogontstekingen en gehoorproblemen.

Stille getuigen Nieuwe vormen van diagnostiek en therapie maken de noodzaak om aan de hand van de tanden van Hutchinson hereditaire syfilis te herkennen overbodig. Dit geldt echter alleen voor de westerse wereld, want in veel ontwik-kelingslanden komen deze specifieke vormaf-wijkingen nog steeds voor. Recentelijk nog meende een Britse medicus bij een patiënte de tanden van Hutchinson te herkennen. De vrouw haalde echter haar tan-den uit de mond: de Hutchinsonse tanden bleken vals. Ze waren door haar tandarts precies zo nagemaakt als haar eigen tanden die jaren daarvoor getrokken waren. Hoewel er wel degelijk sprake was van congenitale syfilis was het de tandarts die deze keer in zijn goedheid de vrouw gegeven had wat ze wilde: haar oorspronkelijke tanden. De kaak en het proefschrift bevinden zich in het museum, en kunnen sowieso complemen-tair zijn aan elkaar: ze zijn verworden tot een stille getuigen van een vergeten ziekte. ■

Links: collegeplaat Hutchinson tanden, Tandheelkundig Instituut Utrecht (1910-1930).Rechts: Onder- en boven kaak met tandanomalie

38 Dentz

In Groningen worden studenten tandheel-kunde al in het eerste jaar met hun neus op de feiten gedrukt door een patiëntcol-

lege waarbij een tandarts de patiënt is. Het onderwerp van het college is de arbeidsonge-schikte tandarts. ‘Elk jaar komt er een andere tandarts. We hebben niet echt moeite om ie-mand te vinden’, vertelt tandarts en tandheel-kundig ergonoom bij UMCG Rolf de Ruijter. ‘De studenten denken dat ze een goede tandarts worden als ze maar hard studeren. Pijntjes hebben ze nog niet, want ze zijn nog jong. Door het bezoek van de tandarts realiseren ze zich echter dat ze het vak met hun eigen lichaam moeten uitvoeren. Het is een eyeopener. Mijn voorganger professor Hokwerda heeft ervoor gezorgd dat er in Groningen veel aandacht is voor ergonomie, het is door zijn inspanningen echt verankerd in de onderwijsreglementen.’

ErgonomieDie aandacht voor de ergonomische kant van de tandartspraktijk – het aanpassen van de werkplek aan de mens – blijkt hard nodig te zijn. Volgens cijfers uit de internationale lite-ratuur krijgt zo’n 65 procent van de tandartsen vroeg of laat rug- en nekklachten. ‘Over het algemeen zijn de tandartsen er wel alert op, maar ondanks dat is het een grote groep’, legt de Ruijter uit. ‘Het gaat vaak ongemerkt. De eerste 95 procent van een hernia voel je helaas niet. We snappen nog steeds niet goed waar-door die rugklachten precies veroorzaakt worden. Een onjuiste werkhouding, voorbij de ‘gezonde’ grenswaarden, is ongunstig. Maar waarom werkt een tandarts zo? Misschien past de unit niet goed bij zijn lengte of gebruikt hij een ongeschikte loep. Misschien ligt het niet primair aan de rug, maar aan je gezichtsver-

Liza Leijenhorst

Zorgt u net zo goed voor uzelf als voor uw patiënten? Rug- en nekklach-

ten liggen op de loer. En hoe zit het eigenlijk met uw stressniveau? ‘Een

tandarts gaat vaak veel te lang door en valt dan ineens om’, zegt tand-

heelkundig ergonoom Rolf de Ruijter. Vooral nu de beroepsgroep onder

druk staat, is een gezonde werkomgeving belangrijk.

Aandacht voor ergonomie juist nu belangrijk

Tandarts, denk aan uw rug

39Dentz

mogen.’ De lichamelijke klachten waar tand-artsen door hun vak mee te maken kunnen krijgen, zijn overigens heel divers. ‘Het gaat naast nek- en rugpijn bijvoorbeeld om klach-ten aan polsen en gewrichten. Ook visusuitval na een ooginfectie door het niet dragen van een spatbril of lichamelijke klachten door een ander ongeluk op de werkvloer komen voor.’

‘Loopje’Tandartsen zonder lichamelijke klachten heb-ben volgens De Ruijter vaak maar weinig aandacht voor ergonomie. ‘Er zijn ook tand-

artsen die denken dat ze hun klachten met vier bezoekjes aan de fysiotherapeut kunnen oplos-sen. Ze hebben alleen niet in de gaten dat de balans tussen belasting en belastbaarheid naar de verkeerde kant doorslaat. De inrichting van de werkplek kan grote consequenties hebben.’ Niet alleen een verkeerde houding, maar ook een te statische werkomgeving is ongezond. ‘Tot een paar jaar geleden werden praktijken nog rondom de tandarts ingericht. Maar als alles te veel op een vaste plek staat, beweeg je te weinig. Je hebt geen ‘loopje’. Dus probeer de praktijk zo in te richten dat er ruimte is voor

Tips voor dynamisch werken- Zorg voor bewegingen van het bovenli-

chaam, armen en benen. Vermijd zijwaartse

buigingen of rotaties van het bovenlichaam.

- Pas bij het gebruik van instrumenten

gevarieerde bewegingen van vingers,

hand, pols en onderarm toe.

- Wissel zittend en staand werken af. Geef

bijvoorbeeld voorlichting terwijl u staat.

- Onderbreek de behandeling voor een kort

gesprek met de patiënt en zoek daarbij met

het bovenlichaam contact met de rugsteun.

Strek hierbij uw lichaam en beweeg handen,

armen en voeten.

- Plan afwisselend kortere en langere

behandelingen.

- Haal zelf de patiënt uit de wachtkamer.

- Zorg voor voldoende pauzes:

• micropauzes (tijdens de behandeling),

waarbij u kleine bewegingen maakt

• minipauzes (tussen de behandelingen

door) waarbij u ook weer beweegt

• macropauzes (na maximaal 2 uren

werken, minimaal 10 minuten rust)

ga bijvoorbeeld tussen de middag

wandelen

- Werk niet meer dan 7 stoeluren per dag.

Indien u meer uren werkt, bouw dan een

goede dynamisering van de werkwijze in

en plan een extra (middag)pauze in.

- Plan iedere zes weken een kortere of

langere onderbreking voor vakantie of cursus

en dergelijke. Dit gaat stress tegen.

Alle tips vindt u in het document ‘Dynamise-

ring’ op het Online Kenniscentrum Tandheel-

kundige Ergonomie.

• 4 retentie-inserts:

logische kleurcodering

naar retentiekracht

• Langere levensduur en

duidelijk hygiëne-

vriendelijker dan

nylon inserts

• Goed doordachte en

gebruiksvriendelijke

Equipmentbox

• Zeer eenvoudig en

stressloos uitwisselen

van retentie-insertsLocator® is een geregistreerd merk van Zest Anchors, USANovalocTM is een geregistreerd handelsmerk van Valoc AG, Zwitserland

Memodent B.V. T +31 (0) 53 430 66 63 E [email protected] I www.memodent.nl

De Zwitserse fi rma Valoc heeft een innovatief matrixsysteem ontwikkeld dat past op alle Locator® en MedentiLOCTM

abutments. Het systeem - genaamd NovalocTM - biedt een aantal grote voordelen welke voortkomen uit het gebruikte

materiaal PEEK. PEEK is de hoogste kwaliteit biocompatibele kunststof die voorhanden is. De inserts van de NovalocTM

matrixen zijn hierdoor in hoge mate duurzaam en slijtvast. Daarnaast heeft NovalocTM een lage plaqueretentie,

wat zorgt voor een optimaal hygiënische situatie.

NovalocTMHet ultieme matrixsysteem op Locator® abutments - Swiss Made

Geconcentreerd en toch relaxed werken. Dus nog helder en fris aan het eind van uw werkdag. Perfect zicht op datgene waar u mee bezig bent. Dankzij onze volspectrumlampen onder eigen label. Armaturen in stijlvol design. Totaaladvies. Montage in eigen beheer. Topkwaliteit. Daarop mag u vertrouwen bij de specialist in praktijkverlichting!

Matenweg 97948 ND Nijeveen T: 0522 - 28 22 28F: 0522 - 28 14 32E: [email protected] I: www.lucasverlichting.nl

Goedlicht,Gezondezaak!

41Dentz

wat beweging. Neem micro- en macropauzes, wiebel eens een keer met je tenen tijdens de behandeling. En zorg voor voldoende beweging in je vrije tijd.’ (zie kader pagina 39)

Rol patiëntErgonomie is de studie van de mens in rela-tie tot zijn omgeving. Dat betekent dat er ook voor de patiënt een rol is weggelegd in de ergonomie. ‘De patiënt wordt er nauwelijks bij betrokken, maar als je bij de kapper zit moet je ook je hoofd draaien. Het werkveld, de mond van de patiënt, moet voor een op-timale werkhouding naar de blikrichting van de behandelaar worden toegedraaid. Tand-artsen zeggen wel eens dat ze de patiënten niet ver achterover leggen omdat de patiën-ten dat niet prettig vinden. Ze vragen het vaak niet eens. Als ik een ruwe schatting zou moeten maken, dan kan slechts 15 procent van de patiënten niet zover achterover liggen door een medische conditie, die andere 85 procent kan het wel. Dus leg het je patiënten gewoon uit: ‘Ik moet rechtop zitten om u goed te kunnen behandelen’. Een een-tweetje met de assistente doet vaak wonderen. Je zult zien dat de patiënt dan zegt: ‘O, ik kan ook nog wel wat doen hoor.’ Ergonomie is so-wieso teamwork: ‘Assistentes kunnen net zo goed lichamelijke klachten krijgen. Het is belangrijk om elkaar een spiegel voor te houden. Maak eens foto’s van elkaar als je

aan het werk bent. Dan kun je zien hoe je erbij zit of staat.’

MentaalDe Ruijter benadrukt dat de ergonomie veel meer behelst dan ‘rechtop zitten’. Er is ook een men-tale kant: ‘Er is een aantal aspecten van het werk dat tandartsen over het algemeen als mentaal zwaar ervaren, zoals personeelsmanagement, problemen met slecht functionerende collega’s of het doorvoeren van regelgeving in de praktijk.’ Bovendien zijn er de laatste jaren veel extra stres-sfactoren op de tandartsen afgekomen. De Ruijter: ‘Tandartsen staan onder druk, dus we zijn als beroepsgroep momenteel niet op ons best. Met de komst van de vrije tarieven zijn we in een rollercoaster gestapt. De tarieven kwamen maar werden ons ook meteen weer afgenomen. Als je een professional zijn eigen regelmechanisme ontneemt, voelt hij zich kwetsbaar. We weten bijvoorbeeld ook dat tandartsen in loondienst meer klachten hebben. Afhankelijk zijn van anderen brengt eenvou-digweg niet het beste in ons naar boven. Weten waar je beperkingen liggen, helpt daarbij’

DialoogOok het NZa-kostenonderzoek is een voor-beeld van een stressvolle gebeurtenis. De Ruijter sluit niet uit dat een equivalent daarvan aan de opleiding tijdens het vak ‘Professie in Praktijk’ wordt toegevoegd zodat de studenten leren hoe met zo’n situatie kunnen omgaan. De Ruijter wijst er op dat tandartsen moeten blij-ven praten met elkaar en hun omgeving: ‘Ik vind het een extra risico dat een tandarts zijn problemen doorgaans zelf wil oplossen. Tand-artsen klagen niet meer openlijk. Maar kruip niet in je schulp, we moeten een open dialoog houden. Je mág in Nederland ziek zijn. Ook voor de solisten is het belangrijk om te blijven praten. De burnout in de tandheelkunde ver-loopt op een andere manier dan bij andere zorgberoepen. De percentages verschillen niet, maar de manier waarop een burnout ontstaat wel. Een tandarts gaat doorgaans veel te lang door en valt dan ineens om.’ Door de wissel-werking tussen stress en lichamelijke klachten is een gezonde werkomgeving dus juist nu belangrijk. ‘Als je goed in je vel zit, kun je stressvolle omstandigheden beter aan.’ ■

Online Kenniscentrum Tandheelkundige Ergonomie‘Buiten de faculteiten zijn er geen

instituten om de beroepsgroep gezond te

houden. Daarom hebben wij een

kenniscentrum op onze website om de

tandarts te informeren’, zegt Rolf de

Ruijter. Het digitale Kenniscentrum van de

Rijksuniversiteit Groningen geeft informa-

tie over allerlei aspecten van de ergono-

mie, zoals werkhouding, werkwijze en

middelen die u daarbij kunnen helpen. U

vindt er bijvoorbeeld een handige

checklist voor de aanschaf van een unit.

Kijk op: www.rug.nl/research/ctm/

kenniscentrum/ergonomie/

42 Dentz

WIETandartsen: Hans Roseboom, Dolf Kaper, Arne

Bogaard, Carlo Bonello Parodontoloog/implantoloog: Joop SteinfortHier werkzaam sinds: 2000

WATStoelen: 10Medewerkers: 45Bestaande uit: 4 tandartsen, 1 parodontoloog/implanto-

loog, 8 mondhygiënisten, 9 assistenten/receptionisten en medewerkers van het tandtechnisch laboratorium

WAAR Almere Stad

Tandstad Almere

In de praktijk van...

Foto’s: ©N

FP Photography - Marijn van Rij

43Dentz

PANDIn 2000 werd het originele pand van Tandstad geopend. Het gebouw van Tandstad is licht en sfeervol. Oprich-tende tandartsen en tandtechnicus Roseboom, Kaper en Van Latum werkten vóór de oprichting ongeveer vijftien jaar in loondienst bij stich-ting Eerstelijns Voorzieningen Al-mere (EVA). Dit deden zij samen met mondhygiëniste Mischa Engels-man en Sonja Serlie. Vanuit EVA werd geprivatiseerd; vervolgens wer-den plannen gemaakt met een be-vriend tandheelkundig laboratori-um. Samen bedachten zij Tandstad. De ruwe schetsen voor Tandstad werden zelf gemaakt en later met behulp van een architect uitgewerkt. Na tien jaar bleek dat er behoefte aan extra ruimte was voor tandartsen, en heeft er een grootschalige verbouwing plaatsgevonden. De praktijken werken veel met elkaar samen; hierdoor is het mogelijk om snelle diagnostiek te bieden en goed onderbouwde behandelplannen te realiseren. De moderne praktijk heeft zelf uitgebreide digitale rönt-gen inclusief OPT en 3D-scan. Bin-nen Tandstad heeft iedereen zijn eigen praktijk, maar in geval van spoed of multidisciplinaire behan-delplannen zien behandelaars el-kaars patiënten.Tandstad werkt ook voor een ex-terne groep tandartsen en dient daarvoor als verwijspraktijk voor (deel)behandeling. Ook is er een nauwe samenwerkingsrelatie met de afdeling kaakchirurgie van het Fle-voziekenhuis. Tandarts Roseboom werkt ook periodiek op de afdeling kaakchirurgie mee, met name voor implantologie en pre-implantologie. Tandstad werkt daarnaast ook samen met ACTA Almere. Tandstad biedt graag ruimte aan sta-giairs in alle disciplines, en heeft bo-vendien ruimte voor interne en ex-terne scholing.

TANDARTS BIJDEFENSIE

Een bijzondere keuze: tandarts worden bij Defensie. Misschien heb je het nog nooit overwogen. Maar het is een prachtige kans op unieke werken levenservaring, die jemee kunt nemen in je verdere carrière. Je kunt aan de slag bij Defensie voor een periode van 3 jaar. Daarna kun je eventueel verlengen of alsnog je eigen praktijk beginnen. Nieuwsgierig geworden? Kapitein Heidi de Schipper leidt je graag persoonlijk rond door de wereld van Defensie.

Gewoon tandarts worden kan altijd nog

Maak een afspraak opwerkenbijdefensie.nl/tandartsen

Dentz_420x297.indd 1 22-10-13 12:14

46 Dentz

Toen professor Alan Cooper een stukje tandsteen van duizend jaar oud cadeau kreeg, bracht dat hem op een idee.

Bijna twintig jaar later lukte het hem en zijn team van de Universiteit van Adelaide om het idee uit te voeren. Hij wist met het DNA van bacteriën uit oude stukjes tandsteen de veran-deringen in onze mondflora inzichtelijk te maken. Het team van Cooper gebruikte daar-voor 34 Europese skeletten, van de jager-ver-zamelaars in het mesolithicum tot skeletten uit de Middeleeuwen. De onderzoekers zagen dat de jager-verzamelaar een bonte verzameling mondbacteriën had en nog maar weinig patho-gene bacteriën. In het tandsteen uit het neoli-thicum, de periode waarin de landbouw zijn intrede deed, was dat een heel ander verhaal. In die periode was de bacteriële variëteit in de mond enorm afgenomen en kregen bac-teriën die in verband worden gebracht met mondziekten de overhand. Een beeld dat overeenkomt met de gebitten uit die tijd;

deze laten ook meer cariës en tandvleespro-blemen zien. Een verdere verslechtering kwam na 1850: vanaf toen werd de impact van de Industriële Revolutie op het gebit zichtbaar. De Europeanen aten inmiddels geraffineerde suiker waardoor de bacterie-populatie verder versmalde. De pathogene soorten kregen de overhand.

DiversiteitHet onderzoek van Cooper laat duidelijk zien dat een grote variëteit aan commensale bacte-riën belangrijk is voor de mondgezondheid. Wim Crielaard, microbioloog bij ACTA: ‘Je kunt het vergelijken met de weelderige flora van het vruchtbare Amazonegebied, die is veel diverser dan in de woestijn. Het onderzoek van de Australiërs toont aan dat de diversiteit afnam toen we suiker gingen eten. Voor de ecologie in de mond is suiker dus gewoon stress. We zouden beter weer zo kunnen gaan eten zoals tienduizend jaar geleden.’ Crielaard doet mo-

Liza Leijenhorst

In gezonde monden blijken bacteriepopulaties te wonen die cariës, halitose, coeliakie en

een hoge bloeddruk tegengaan. Wetenschappers en commerciële partijen krijgen dan ook

steeds meer interesse in deze weldoeners in de mond. Dentz sprak met twee wetenschap-

pers over een paradigmashift die de tandheelkunde wellicht gaat veranderen.

Orale bacteriën geven steeds meer geheimen prijs

47Dentz

Wim Crielaard (l) en Eric Claassen

menteel onderzoek naar de bacteriepopulaties in gezonde monden. Het onderzoek is een initiatief van ACTA en TNO en wordt onder-steund met subsidie van het ministerie van Economische Zaken en commerciële partijen als kauwgomfabrikant Wrigley, Glaxo Smith Kline, Philips en Cargill. De klinische fase, waarbij allerlei parameters van ongeveer 300 gezonde studenten zijn bepaald, is inmiddels afgerond. Momenteel is het onderzoeksteam bezig het materiaal te analyseren.

InhaalslagVolgens Crielaard heeft de tandheelkunde een achterstand in te halen op het gebied van de microbiologie: ‘Tandartsen zijn altijd bezig geweest met repareren en boren, en keken dus vooral naar zieke monden. Datzelfde geldt voor wetenschappers. Maar in gezonde mon-den kijken is minstens zo interessant.’ Immunoloog en hoogleraar Eric Claassen vindt dat de orale microbiologie als geheel te lang een ondergeschoven kindje is geweest: ‘Het aantal microbiologische publicaties met betrek-king tot de mond is relatief klein. Daar zie je al aan dat er weinig belangstelling is geweest voor de mond. In het Microbioom Project ging aanvankelijk ook alle aandacht naar de darm, maar dat begint nu te veranderen. Maar de

mondholte is heel erg belangrijk. Het is de plek waar het lichaam voor het eerst kennis maakt met micro-organismen. ‘Er zitten cellen in de mond die van essentieel belang zijn voor het immuunsysteem. Ze heb-ben een zogeheten signaalfunctie. De cellen laten het immuunsysteem weten of het wel of niet moet reageren op bepaalde stofjes, bij-voorbeeld in het speeksel. Die keuze heeft voor het hele lichaam consequenties. Kortom, niet alleen het feit dát er bacteriën in de mond zitten, is belangrijk. Het gaat ook om de inter-actie die ze aangaan met de cellen. Het is een heel nieuw onderzoeksveld. We beginnen nu pas te begrijpen hoe die signaalfunctie werkt.’

InzichtenVolgens Crielaard wordt de wetenschappelijke achterstand momenteel weggewerkt. Door nieuwe technieken krijgen onderzoekers steeds meer inzicht in de verschillende bacteriegroe-pen, ook die in de mond. Daarnaast is er een belangrijke paradigmashift in de wetenschap ontstaan. Crielaard legt het uit: ‘Voorheen zochten we vooral naar biomarkers van ziek-makende bacteriën. Het was echter veel verras-sender om te zien dat de bacteriepopulaties in gezonde monden heel erg op elkaar lijken. Daardoor hebben TNO en ACTA het idee ge-

HET BIOCOMP® IMPLANTAATSYSTEEM

Het unieke Nederlandse BioComp® implantaatsysteem is bewezen veilig, compleet, betrouwbaar en zeer gebruiksvriendelijk. Uitstekend geschikt voor zowel de ervaren als de startende implantoloog. Met inmiddels meer dan 20 jaar ervaring kunnen wij u persoonlijk adviseren én de producten bieden die u zoekt; wij staan voor een voorspelbaar en zeker resultaat!

The Natural Fit

> Systeem - Eén uniek, gepaten-

teerd boren systeem voor alle implantaten

- Eén platform voor alle implantaten

> Implantaat - H.A. oppervlakte;

1,2 micron - Interne hex; eenvoud

en flexibiliteit - Glad middenstuk;

snellere osseo integratie

> Synthetisch bot- Resorbeerbaar; Cerasorb®,

Ostim® en Poresorb®-TCP - Niet resorbeerbaar; IngeniOs™ HA en OssaBase®-HA - Uniek membraan; Epiguide®

BioComp Dental bvT 073 - 684 72 [email protected]

Congres

26 SEPTEMBER 2014

Biocomp_adv_Dentz_06-37586.indd 1 05-11-13 13:51

The first biomechanical abutment worldwide

ALMOST NATURAL

PRO SCANNetherland

Rembrandtlaan 24 C3723 BJ Bilthoven

Tel. +31(0)30 609 0095

Belgium Eikenenweg 71

3520 Zonhoven Tel. + 32(0)11 822 650

www.proscan.be | [email protected]

“Bootst natuurlijke kauwfunctie na”

DENTZ_proscan_NL_bonecare30012013.indd 1 17/09/2013 11:25:55

49Dentz

dezelfde bacteriën voorkomen. De biomarkers van die bacteriën bieden mogelijkheden voor nieuwe diagnostiek. Bacteriepopulaties veran-deren immers al voordat je een klinisch beeld hebt, zoals cariës. Het verdwijnen van de biomarkers van de gezonde mond gaan ons dus enorm helpen bij vroegdiagnostiek en preventie van tandheelkundige problemen, zoals halitose, cariës en tandvleesontstekingen. Niet alle tandartsen zijn daar blij mee. Een tandarts zei bijvoorbeeld een keer: “Ik kan geen geld verdienen met preventie”. Maar voor de samenleving is voorkomen nog steeds veel beter dan genezen.’

Big businessDe ontwikkelingen hebben ook de aandacht van de voedingsmiddelenindustrie en de far-maceuten. Er is heel wat te verdienen op dit vlak. Crielaard: ‘Voor de industrie zijn de biomarkers interessant. Want wellicht kun je er met suikervervangers, bepaalde tandpasta, nieuwe vormen van mondhygiëne of kauwgom, voor zorgen dat de mond gezond blijft. Bij-voorbeeld door prebiotica, voedingscompo-nenten voor de goede bacteriën, toe te voegen. We weten nog niet welke soorten we nodig hebben. Daar doen we nu onderzoek naar.’Eric Claassen verwacht dat er mondwater komt dat veel specifieker werkt en de goede bacte-riën intact laat. ‘En reconstitutiecocktails: drankjes om mee te spoelen zodat de juiste bacteriën zich in de mond vestigen. Er is be-hoefte aan specifieke manieren om alleen de slechte bacteriën uit de mondholte weg te halen. Ik denk ook dat de grote farmaceuten zich gaan richten op de mondgezondheid. Ik weet al van twee grote farmaceuten dat ze er mee bezig zijn. Door de cosmetische aspecten van het gebit is dat een markt waar mensen en dus ook bedrijven in willen investeren. Die beweging is duidelijk zichtbaar. Farmaceuten kunnen producten maken die werken. Ik verwacht dat het veel competitie zal opleveren.’ Claassen vindt de wetenschappelijke inzichten over het effect van probiotica ook veelbelovend: ‘Het is echt geen flauwekul. Op grond van de publicaties zou ik het heel logisch vinden als de tandarts in bepaalde gevallen, zoals bij gingivitis, halitose en bloedend tandvlees, probiotica adviseert.’ ■

kregen om de reden daarvan te achterhalen. Die bacteriën zitten er immers om onze mond gezond te houden. Dat is minstens zo interessant als in zieke monden kijken. We weten bijvoor-beeld dat Streptococcus mutans lactaat maakt en daardoor cariës veroorzaakt. Er zijn echter ook bacteriën die dat lactaat weer afbreken.’

Gunstige effectenGoede bacteriën spelen overigens niet alleen een preventieve rol bij cariës. De inzichten die Criel-aard opsomt zijn indrukwekkend. Er zijn bij-voorbeeld bacteriën die dimethylsulfide afbreken en daardoor halitose kunnen voorkomen. We-tenschappers van de universiteit van Boston ontdekten dat bacteriën in gezond speeksel en plaque, enzymen aanmaken die het eiwit glia-dine afbreken. Dit eiwit veroorzaakt ontstekingen bij mensen met glutenintolerantie (coeliakie). Bepaalde orale bacteriën blijken volgens Zweeds onderzoek zelfs een rol te spelen bij hypertensie. Doordat deze bacteriën nitraat (een stof die in groenten voorkomt) in nitriet kunnen omzetten, helpen ze mee de bloeddruk te verlagen. Eric Claassen legt uit dat er nog een bijkomend voordeel is: ‘Op de plek waar de goede bacteriën zitten, is geen plaats voor de slechte bacteriën. Het verschijnsel heet competitieve exclusie. Als dat mis gaat, bijvoorbeeld door een antibioti-cakuur, dan duwen de slechte bacteriën de goede juist aan de kant.’ Een experiment van de eerder genoemde Zweedse onderzoekers liet zien dat ook mond-spoelmiddelen de boel uit balans kunnen bren-gen. Ze lieten een handjevol vrijwilligers twee keer een minuut spoelen met Cordosyl. Het bleek het gunstige effect van de nitrietproductie tegen te houden. Een onderzoek met ratten le-verde dezelfde conclusie op. Chloorhexidine bleek dramatische gevolgen te hebben voor de goede bacteriën op de tong en daardoor indirect voor de bloeddruk. ‘Laat gezonde monden zoveel mogelijk met rust’, zegt Crielaard. ‘De huidige mondspoelmiddelen doen alleen maar slechte dingen in een gezonde mond.’

Diagnostiek en preventieDoordat de kennis over orale bacteriën toe-neemt, komen er ook nieuwe diagnostische en preventieve middelen in zicht. Crielaard: ‘We weten dus dat in gezonde monden vaak

50 Dentz

De nieuwe hoogleraar Medisch Tand-heelkundige Interactie Fred Ro-zema (VU Amsterdam) legt in zijn

oratie een probleem bloot dat er niet om liegt en dat niet één-twee-drie oplosbaar is. Door verschillende omstandigheden is in de loop van de afgelopen anderhalve eeuw een schei-ding ontstaan tussen geneeskunde en tand-heelkunde. En die scheiding is inmiddels stevig gecementeerd. Zelfs de twee jaar geleden genomen beslissing om in de tandheelkun-dige opleiding meer aandacht te gaan besteden aan medische wetenschappen heeft daar nog geen verandering in gebracht. Maar het wordt wel steeds meer noodzakelijk om tot een be-tere verbintenis te komen tussen medische en tandheelkundige behandeling, betoogt Rozema in zijn oratie. Hij noemt hierin vijf belangrijke interacties:• een groot aantal ziekten en/of de behande-

ling daarvan heeft manifestaties in de mond/keelholte en hals;

• een ongezonde mond kan consequenties

hebben voor de algemene gezondheid;• bijwerkingen en interacties van voorge-

schreven geneesmiddelen geven regelmatig manifestaties in mond, keel en hoofd/halsgebied;

• ziekten en de werking van geneesmiddelen kunnen consequenties hebben voor het tandheelkundig handelen;

• medische noodsituaties kunnen zich als ge-volg van tandheelkundig handelen voordoen.

Vanaf nul opbouwenDe achtergrond waartegen Rozema zijn op-dracht heeft aanvaard om de brug te slaan tussen tandheelkunde en geneeskunde, is geen eenvoudige. De vergrijzing leidt tot een ver-hoging van de zorgzwaarte. Taakverschuiving in de algemene praktijk verplaatst een deel van de aandacht voor de patiënt van de tandarts naar de mondhygiënist, De jonge tandarts heeft meer interesse in cosmetiek dan in me-disch tandheelkundige interactie. Slechts één op de zes studenten kiest in de masterfase voor

Frank van Wijck

Medici en tandheelkundigen hebben onvoldoende kennis van elkaars vakgebieden. Dit is

in het nadeel van de patiënt, omdat problemen in de mond de algemene gezondheid kun-

nen aantasten, en ziekten gevolgen kunnen hebben voor de mondgezondheid. De leerstoel

medisch tandheelkundige interactie moet de brug tussen beide disciplines bouwen.

Hoogleraar Fred Rozema

Medisch tandheelkundige interactie op de kaart

51Dentz

Je nieuwe beste collegaDe nieuwe sterilisator van Miele

Snel. Zeer korte programma’s.

Zeker. Ingebouwde waterbehandeling, voor snelle en

veilige sterilisatieprocessen.

Betrouwbaar. Betrouwbare resultaten en lange levensduur.

Reinigen/DesinfecterenSteriliserenDocumenterenGaranderen

Voor meer informatie: www.miele-professional.nlTelefoon: (0347) 37 88 84

www.miele-professional.nl/dentaalsterilisatie

UniekeCashBack actieOntvang € 750,-retour van MieleProfessional

Innovatie en kwaliteit, voor een eerlijke prijs!

Innovation Quality Service Value

™ Alle merken zijn eigendom van hun respectievelijke eigenaren.

Implant Direct Benelux • T: 030 25 998 25 • [email protected] • www.implantdirect.nu

* Hierbij gelden de algemene voorwaarden. Prijzen zijn excl. BTW.

OctagonStraumann® Tissue level compatibel

Swish

€115*

SwishPlus™€130

ScrewPlus®

Interne HexExterne Bevel, 1-fase implantaat

ScrewPlus

RePlant®€130 €145

RePlus

Tri-LobeNobel Biocare™ Tri-lobe compatibel

RePlant

Legacy™1€115 €130

Legacy™2€145

Legacy™3

Interne HexZimmer™ Screw-Vent compatibel

Legacy

Vele variaties aan lengtes (van 6mmL tot 16mmL) en breedtes (van 3.2mmD tot 7.0mmD)

klantenservice & technische

ondersteuning: online, telefonisch,

of bij u in de praktjk 5 jaar

garantie*

53Dentz

medisch tandheelkundige interactie. En in de tandheelkunde wordt nauwelijks evidence based gewerkt en is nauwelijks sprake van richtlijnen. Volstaat één hoogleraar wel om het tij te ke-ren? Rozema schiet in de lach en zegt: ‘Goede

vraag. En dan ook nog een deeltijdhoogleraar voor slechts twee dagen in de week en met een termijn van slechts vijf jaar. Niet alles wat ik in mijn oratie als mijn leer-opdracht benoem, ga ik realiseren, dat weet ik. Maar in een oratie wil je

de problematiek die je ziet nu eenmaal scherp neerzetten. Feit is dat ik mijn leerstoel zo ongeveer vanaf nul moet inrichten.

Vier onderzoeksgebiedenOnderzoeksdoelstellingen heeft Rozema in het kader van zijn leeropdracht meer dan genoeg. In zijn oratie benoemde hij er vier expliciet: Ten eerste voortzetting van het onderzoek dat heeft geleid tot de ACTA-richtlijn, dat het beleid bij tandheelkundige ingrepen tijdens antistollingsbehandeling beschrijft. In dit vervolgonderzoek wil hij met name de effecten van antistollingsmedicatie op de tandheelkun-dige beroepsuitoefening onderzoeken.

Ten tweede onderzoek naar de vraag of bij bepaalde tandheelkundige verrichtingen wel of niet antibiotica moet worden voorgeschreven. Derde doelstelling is onderzoek naar orale complicaties die voorkomen bij de behandeling van kanker.Tot slot onderzoek om tandheelkundige regi-mes te kunnen bepalen voor kwetsbare groe-pen zoals ouderen.Gelukkig bestaat voldoende belangstelling om in dergelijk onderzoek te participeren, stelt Rozema: ‘Heel relevant voor mij is de samen-werking met de specialisten mondziekten, kaak- en aangezichtschirurgie (MKA) van AMC en VUmc, zegt hij. ‘Zij werken op het snijvlak van geneeskunde en tandheelkunde en ervaren dus precies de problematiek waar-op ik mij richt. We werven samen promo-vendi die een MKA-interesse hebben, die reeds basisarts zijn en die in tandheelkunde ook onderwijs geven. Wij hebben er nu twee en die zijn mijn ambassadeurs voor de medisch tandheelkundige interactie. Zij vormen mijn bruidsschat en die heb ik ook echt nodig.’

Discussie uitlokkenOm zijn verhaal kracht bij te zetten, gaat Ro-zema discussie niet uit de weg. Zijn stelling-name dat nascholing een verplicht karakter dient te krijgen voor tandartsen bijvoorbeeld, kwam hem al direct op flink wat kritiek te staan. ‘Toch merk ik dat dit nodig is’, zegt hij. ‘Ik hoor zoveel geluiden uit het veld van tand-artsen die zich over die medisch tandheelkun-dige interactie heel onzeker voelen. Je kunt dan wel stellen dat ze hiervoor maar zelf oplos-singen moeten zoeken, maar daarmee los je het probleem nooit structureel op. Zeker niet met in het achterhoofd de constatering dat de helft van de jonge tandartsen uit het buitenland afkomstig is en dus op basis van een ander curriculum is geschoold.’Een andere stellingname van Rozema die al tot discussie leidde is dat hij het onhandig vindt dat sprake is van twee beroepsvereni-gingen: de NMT en de ANT. ‘De achtergrond hiervan begrijp ik wel’, vertelt hij. ‘Ik ben zelf opgeleid in de tijd waarin de wachtlijsten ontstonden. De NMT had toen moeite om een antwoord te formuleren op de vragen die bij tandartsen leefden, en ik denk dat de ANT uit

‘ De ambassadeurs voor medisch tandheel kundige interactie vormen mijn bruidsschat’

Fred Rozema ©NFP Photography - Marijn van Rij

54 Dentz

teleurstelling daarover is ontstaan. Dit heeft de NMT op scherp gezet en op zich is dat goed. Maar nu de professie veel meer uitgekristal-liseerd is en de overheid en andere partijen veel meer eisen aan die professie zijn gaan stellen, zijn de belangen veel meer gelijkgericht geworden. Een kwaliteitsslag maken in nascho-ling bijvoorbeeld, is in het belang van de hele beroepsgroep. Maar het is controversieel, dus je kunt erop rekenen als de ene groep zegt zich hier achter te scharen, dat de andere zegt tegen te zijn. Twee verenigingen naast elkaar laten bestaan werkt dan kannibaliserend.’Een derde discussiepunt dat Rozema nadruk-kelijk onder de aandacht brengt, is het vrijwel ontbreken van richtlijnen in de tandheel-kunde. ‘Richtlijnontwikkeling en evidence based werken zijn moeilijk te realiseren in de tandheelkunde’, zegt hij, ‘in alle mensgebonden onderzoek trouwens. Maar ik zie een andere weg: tijdens de praktijkvoering gestructureerd data verzamelen over de zorgvraag, de behan-deling, de uitkomst en de medicatie. Als die vraagstelling een onderdeel is van het EPD krijg je gaandeweg big data waaruit je infor-matie kunt herleiden die de basis kan leggen voor richtlijnontwikkeling. In het HagaZie-kenhuis, waar ik werk als MKA-chirurg, zijn we dit al aan het optuigen.’

Mondzorg op de agendaHet zou handig zijn voor Rozema als er aan geneeskundige zijde een hoogleraar was die vanuit zijn achtergrond fungeert als bruggen-bouwer naar de tandheelkunde. ‘Maar die is er niet’, zegt hij. ‘De geneeskunde voelt dat gemis ook wel. Ik merk dat aan de opleiding huisartsgeneeskunde, die de Vereniging voor Medisch Tandheelkundige Interactie heeft

benaderd met de vraag binnen haar curriculum onderwijs te geven over tandheelkunde. Maar daarmee is het probleem niet opgelost. Binnen de geneeskundige opleidingen verdringen de medische disciplines elkaar om de aandacht. Tandheelkunde valt buiten de boot omdat ze allemaal denken: dat doen de tandartsen wel. Op deze manier blijft de situatie bestaan waarin onderschat wordt dat een patiënt met een mondprobleem bij een verkeerde behande-ling in een verkeerd traject terecht komt, met alle schade en kosten van dien. Dus bewande-len we een omweg om hierin verandering te brengen: we vragen in de vervolgopleidingen van alle relevante vakgebieden – huisartsen, oncologen, radiotherapeuten, internisten, MDL-artsen – om in het curriculum mondzorg op de agenda te zetten. Daarin willen wij ons heel sterk profileren.’

Curriculum aanpassenDe in de algemene praktijk werkende tandart-sen ondertussen, hebben weinig kennis van geneeskunde. ‘Het zijn mensen met een prak-tische interesse’, zegt Rozema. ‘En het curri-culum is de laatste twee jaar wel meer gericht op geneeskundige aspecten, maar in de prak-tijk blijkt vaak dat die voor tandartsen volstrekt geen reden vormen om voor het beroep te kiezen. Ze willen vooral knutselen in de mond en vinden met name de cosmetiek interessant. Als ze eenmaal afgestudeerd zijn, komen ze er ineens achter geneeskundige expertise te mis-sen. We moeten het curriculum dus toch weer aanpassen, zodanig dat de aandacht voor verdieping in medisch tandheelkundige inter-actie al in het basisdeel voor alle studenten aan bod komt en niet pas in de masterfase voor enkelen. Door de vergrijzing behandelt de tandarts immers steeds vaker patiënten met complexe problematiek. Dit zijn patiënten die medicatie gebruiken, met alle interacties in de mond en bijwerkingen die daarbij horen. En patiënten die steeds vaker levenslang hun eigen gebit houden, maar wel grotere ingrepen aan dat gebit behoeven om dit behoud veilig te stellen, bloedige ingrepen vaak. De tandarts komt hiermee steeds meer “in de mens” in plaats van alleen maar in de mond. Dat vereist andere kennis.’ ■

55

55Column Wilfred Kniese

61Lastige zaken

62De kansen van een coöperatie

67Marktscans misleidend

Ledenorgaan van de Associatie Nederlandse Tandartsen • Onder redactie van de ANT • [email protected]

’tANTwoord

MEDIADENT MDX3

Röntgen sensoren in 2 formaten;vanaf € 2775,=

Dental Imaging, De Kuiper 14, 5283 MK Boxteltel 0411 – 611090 of mobiel 06 – 53851409

Suni Ray en Dr. Suni Plus

sensoren

THE DISCOVERY

draadloze intra-orale cameraNU € 1495,=

Meer weten? Bezoek onze websites dental-imaging.nl en dehygienischepraktijk.nl

Pionier oP gebied van onderhoud en training Mediadent v6

Met méér dan 15.000 tevreden gebruikers op ruim 60.000 systemen is Mediadent V6 het beste programma voor uw röntgenbeelden en alle digitale apparatuur en DFO tracing.

Implant module van 20-tal merken, o.a. Nobel Biocare. 3D systemen met DICOM/PACS en HL7 standaarden.

CoMbi-PaKKet aanbieding!!!

barCo 22” SCherM en iC-MediCal Keyboard

• slank, stijvol en hygiënisch design• 3 jaar garantie• voldoet aan de modernste

hygiëne-eisen!• aanbevolen door Dental Imaging

medische beeldschermen

hygiënisch toetsenbord en muis hygiënisch toetsenbord en muis

57

Discourse de la méthode

2012 was het jaar van het mislukte experiment. 2013 dreigt het jaar van de mislukte methodes te worden. Daarom sluit ik dit jaar af met René Descartes, de Franse filosoof die in 1637 zijn beroemde werk schreef over de juiste methode hoe onze verstandelijke vermogens te gebruiken om de waarheid te achterhalen. Beter bekend van: ‘ik denk, dus ik ben’.Waarom is het experiment met de vrije prijzen voortijdig af-gebroken? Omdat de prijzen te veel en te snel zouden zijn gestegen, zo klinkt het in Den Haag. En wiens schuld is dat? Fout, niet van de tandartsen maar van de methode! De meeste tandartsen hadden aan het begin van 2012 geen scherp beeld van de kostprijs van hun prestaties. Dan is het rationeel om aan te sluiten bij waarmee je vertrouwd bent namelijk de tarieven en prestatiecodes uit 2011. Corrigeer deze met onge-veer 3 procent voor de inflatie en je voldoet aan de wens van de minister dat de prijzen niet stijgen. Dit is inderdaad op grote schaal gebeurd. Echter, de NZa heeft per 1 januari 2012 een aantal prestaties en codes samengevoegd (clustering). Waarschijnlijk met de beste bedoelingen, maar niet erg handig. Want vervolgens heeft de NZa niet aangegeven wat volgens hen het tarief van deze codes zou zijn geweest in 2011. Vrije tarieven hebben inderdaad geen prijsindicaties nodig. Maar de marktmeester maakt wel met regelmaat een markts-can en daarvoor is het vereist oude en nieuwe tarieven met elkaar te vergelijken. En als de ‘oude’ tarieven pas achteraf berekend en bekend worden, zonder enig overleg over de methode van berekening, dan is dat vragen om moeilijkhe-den. Veel tandartsen hebben naar eer en geweten tarieven voor deze codes bij elkaar gezocht, zonder enige hulp van de NZa bij de conversie. En het is juist de conversie die controversieel is. De NZa als marktmeester heeft de verant-woordelijkheid om vooraf de spelregels aan de markt kenbaar te maken. Met de marktscan is dit niet gebeurd.Welke lering mogen we daaruit trekken? Dat feiten niet los gezien kunnen worden van de methode. En dat is ook precies ons kritiekpunt bij het kostenonderzoek. Eerst eens worden over de methode, dan pas de gegevens verzamelen. Niet andersom. Daarom hebben wij met ons uittreden uit de klankbordgroep een duidelijk signaal willen afgeven dat wederom de methode niet deugt. Momenteel wordt onder-zocht hoeveel een tandarts zou mogen verdienen door de

vergelijking aan te gaan met een ambtenaar in schaal 13 of met een tandarts in loondienst. Weer een methode die niemand begrijpt. Er is een bekend spreekwoord over een ezel dat hierop van toepassing is. En binnenkort mogen we de resultaten verwachten van de methode die onderzoekt of er in de (mond)zorg gefraudeerd wordt. Fraude? Van de tandartsen wordt – terecht – verwacht dat zij transparant zijn en rekenschap en verantwoording afleg-gen. Maar een tandarts heeft ook een eed afgelegd en is dus eerlijk en eerbaar. Om met Descartes te spreken: ‘Ik ben tandarts, dus ik fraudeer niet’. Echter, vanwege het experiment vrije prijzen is veel tijd besteed aan het ont-werpen van een nieuwe prestatielijst die in de prullenbak kon toen het experiment werd gestopt. En dus is al drie jaar lang geen tijd besteed aan het herijken van de be-staande prestatielijst waarvan in ieder geval een aantal codes hopeloos verouderd is. Dat is niet de fout van de tandartsen en die mogen dus ook niet de dupe gaan wor-den van agressieve communicatiecampagnes rond een vermeend verkeerd gebruik van codes. Hier berust een zware verantwoordelijkheid bij de NZa om daar verantwoord mee om te gaan. En zo blijkt dus maar: als je de methode ‘zorgvuldig’ kiest dan kun je het resultaat redelijk beheersen. De marktscan: ‘tarieven van tandartsen zijn exorbitant gestegen’; het kostenonderzoek: ‘de tandart-sen verdienen veel te veel’; het norminkomen: ‘de tandarts is gewoon een ambtenaar’ en het fraudeonderzoek: ‘tand-artsen frauderen massaal’. Wij hebben als ANT de wens geuit dat de minister besluit om alle uitkomsten van lopende onderzoeken gedurende 2014 op te schorten, en eerst de methodes aan een kritisch onderzoek te onderwerpen. En om een breed gedragen visie op de toekomst van de mondzorg te ontwikkelen en deze centraal te zetten. Daar-toe nodigen wij alle stakehol-ders in de mondzorg van harte uit. Want mondzorg moeten we samen doen.

Wilfred Kniese, penningmeester en vicevoorzitter ANT

RAI Congrescentrum • Amsterdam • Vrijdag 7 februari 2014 Schrijf nu inwww.endo2014.nl

Walter van Driel

Michiel de Cleen

Marga Ree

Ron Fransman

• Endodontische radiologie: zien is weten • Openen voor endodontische diagnostiek en behandeling• Calciumhydroxide: doen of niet doen? • Invasieve cervicale resorptie: hoe behandelen?• Rubberdam(ned?) • De verkleurde voortand: endodontische overwegingen • Wortelkanaalcementen: bent u nog up-to-date? • Irrigatie tot in de puntjes geregeld Organisatie:


Voor meer informatie of het aanvragen van gespecificeerde offertes kunt u ons maandag t/m donderdag bereiken van 08.00 tot 17.00 uur en vrijdag van 08.00 tot 14.00 uur onder telefoonnummer 033-2771320, of mailen naar [email protected].

Neemt u ook eens een kijkje op onze website: www.interdent.nl

Stationsweg 393 - 3925 CC Scherpenzeel - t. 033-2771320 - www.interdent.nl - e. [email protected]

Interdent Tandtechniek is een moderne, innovatieve onderneming met ruim 45 jaar ervaring. Wij staan bekend om onze unieke mix van vakbekwaamheid, streven naar kwaliteit en permanente innovatie.

Wij zijn gespecialiseerd in implantaatgedragen werkstukken, frees-, goud-, porselein- en prothesetechnieken.

Daarnaast beschikken wij over eigen behandelkamers om patiënten te kunnen ontvangen.

Ook is er een implantoloog in huis om patiënten van implantaten te kunnen voorzien.

Topservice

en K

waliteit

ADVERTENTIE VAKBLAD.indd 1 15-11-13 09:16

59

Op dinsdag 14 januari 2014 van 19:00 uur tot 22:00 uur organiseren de ANT en het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis een lezing met als titel Tandheelkundige (na)zorg bij hoofd- halsoncologie: de do’s and dont’s. Deze lezing wordt gegeven door de tandartsen Menno Krap en Michiel Lieshout en mondhygiëniste Heleen Flohil.

Tandartsen op de afdeling hoofd-halsoncologie en chirurgie van het Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis zien patiënten die na chirurgische oncologische behandeling en/of bestra-ling, mogelijk in combinatie met chemotherapie, functioneel weer gerehabiliteerd moeten worden. Een deel hiervan valt onder de maxillofaciale prothetiek en wordt behandeld in het ziekenhuis of bij de Stichting voor Bijzondere Tandheel-kunde. Een ander deel zal zo mogelijk, na een kort tandheel-kundig nazorgtraject, terug gaan naar de eigen tandarts. Helaas wordt er vaak geconstateerd dat het gebit daarna alsnog (snel) achteruit gaat. Zeer regelmatig komen vragen van collega’s over dit on-derwerp. In de praktijk blijkt er nogal eens onduidelijkheid te bestaan over de (on)mogelijkheden na de oncologische behandeling. Welke risico’s bestaan er en wat kan de

juiste tandheelkundige behandelwijze zijn? De toestroom aan patiënten neemt helaas toe. De noodzaak voor juiste en volledige informatieverstrekking wordt steeds belangrijker, zeker in combinatie met de steeds vaker te con-stateren monddroogteproblematiek door andere factoren. Het doel van de avond is om meer duidelijkheid te geven over de tandheelkundige mogelijkheden, de risico’s van wel of niet behandelen en de mogelijk preventieve maat-regelen. Daarnaast krijgt u een korte indruk over de uit-gebreide chirurgische en prothetische reconstructies na tumorverwijdering. Er zal minder tot geen nadruk liggen op pathologie van de slijmvliezen en diagnose van tumo-ren in het hoofd-halsgebied.

Locatie: Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis,

Plesmanlaan 121 in Amsterdam.

Datum: Dinsdag 14 januari van 19.00 tot 22.00 uur

Kosten: Voor ANT-leden is de bijeenkomst gratis;

overige deelnemers betalen € 40.

Inschrijving: U kunt zich aanmelden via het e-mailadres

[email protected]

Meer informatie: www.ant-online.nl

Lezing Tandheelkundige (na)zorg bij hoofd-halsoncologie

De ANT vindt visitatie een belangrijk kwaliteitsinstru-ment. Daarom starten wij in 2014 een visitatiepro-gramma voor tandartsen.

Waarom visitatie? �Visitatie geeft u de mogelijkheid om samen met collega’s op een inspirerende manier te werken aan het verbeteren van de kwaliteit. �Visitatie biedt u praktische tips en handvatten van collega’s die uit eigen ervaring weten wat er op u afkomt.

Nieuwe tool voor uw praktijk: ANT Visitatie

�U houdt de regie in eigen hand om de zorgverlening in uw praktijk verder te verbeteren. �U toont met visitatie aan dat het verbeteren van kwaliteit van belang is.

InschrijvenInschrijven kan via www.ant-online.nl/visitatie. De visita-tie zal vervolgens in overleg plaatsvinden in het eerste kwartaal van 2014.

RAI Congrescentrum • Amsterdam • Vrijdag 7 februari 2014 Schrijf nu inwww.endo2014.nl

Walter van Driel

Michiel de Cleen

Marga Ree

Ron Fransman

• Endodontische radiologie: zien is weten • Openen voor endodontische diagnostiek en behandeling• Calciumhydroxide: doen of niet doen? • Invasieve cervicale resorptie: hoe behandelen?• Rubberdam(ned?) • De verkleurde voortand: endodontische overwegingen • Wortelkanaalcementen: bent u nog up-to-date? • Irrigatie tot in de puntjes geregeld Organisatie:


Ontdek de kracht van vezels

De sterkste* composiet-

onderstructuur.

GC everX Posterior is een met vezels

versterkt composietmateriaal, dat is ontworpen

om dentine te vervangen in grote caviteiten.

Verlegt de grenzen van directe restauraties.

* Gegevens verkrijgbaar op verzoek.

everX Posterior™

van GC

GC EUROPE N.V.Head OfficeTel. [email protected]://www.gceurope.com

GC BENELUX B.V.Edisonbaan 12NL - 3439 MN NieuwegeinTel. +31.30.630.85.00 [email protected] http://benelux.gceurope.com

158308-GC-ADV-EVER X POSTERIOR-90x267-NL.indd 1 05/08/13 13:31

gaat u waarnemen of een eigen praktijk beginnen?Sibbing & Wateler adviseert u over

de VAR, contracten en verzekeringen

voor beroepsaansprakelijkheid,

ziektekosten en arbeidsongeschiktheid

en stelt voor verschillende situaties

een inkomens begroting op.

telefoon: (0318) 544 044 - www.sibbing.nl

praktijkadviseurs

voor

tandartsen

ICX Implants · 1796 BE De Koog · Boodtlaan 10Tel.: 0222 - 76 90 11 · www.icx-implants.nl · [email protected]

...kegeld ichtheid door precis ie ...

NATUURLIJK ICX

uitstekende testresultaten

eigen product,eigen ontwikkeling

universele abutments

CAD/CAM

fair geprijsde onderdelen

WERELDPREMIÈRE ICX MAGELLAN, HET DIGITALE PLANNINGSCONCEPT VOOR DE IMPLANTOLOGIE

Made in

AZ_icx_implants_92x135_2013_druck_magellan.indd 1 31.10.13 13:50

61

Ik werk als ZZP’er met een VAR-WUO. Wat gaat er voor mij in 2014 fiscaal veranderen?We krijgen hier veel vragen over. Toch verandert er in 2014 voor u weinig in fiscaal opzicht; hooguit gaat de druk van de inkomstenbelasting voor iedereen wat omhoog. Voor 2015 is een wijziging aangekondigd in de werkwijze met de VAR-WUO (verklaring arbeidsrelatie, winst uit onder-neming). Die zou eerst in 2014 ingaan, maar moest een jaar worden uitgesteld.

Huidig systeemNu vraagt de ZZP’er zelf zijn VAR aan, dus buiten de opdrachtgever(s) om. Met de aanvraag beoordeelt de fiscus of is voldaan aan de kenmerken van ondernemerschap. De meeste vragen naar de juridische en feitelijke werkwijze van de ZZP’er hebben betrekking op zijn eigen toekomstverwach-tingen, nogal subjectief dus.Heeft de ZZP’er een VAR-WUO, dan loopt de opdrachtgever feitelijk geen risico om achteraf als inhoudingsplichtige te worden aangemerkt. De opdrachtgever kan eenvoudig aan de formaliteiten voldoen: bewaren van kopie VAR-WUO en geldig ID-bewijs (geen rijbewijs), plus een toets op de juiste omschrijving van de soort activiteiten en de periode op de VAR-WUO.De staatssecretaris van financiën wil dit systeem aanpassen. Volgens hem wordt er te vaak oneigenlijk gebruik van ge-maakt. Bovendien kan de fiscus de grote toevloed van ZZP’ers de laatste jaren niet aan. Toch komt er geen – alles omvat-tende – wettelijke ondernemersdefinitie, omdat de vormgeving van ondernemerschap veel te divers is, aldus de staatssecretaris. De bedoeling is dus dat straks minder ZZP’ers fiscaal ondernemer zijn, zonder extra werk voor de fiscus.

Voorgesteld systeemDe kern van de beoogde aanpak is in september 2012 aange-kondigd. De opdrachtgever wordt mede verantwoordelijk voor het juist invullen van de werkwijze van de ZZP’er. Maar alleen voor de arbeidsrelatie bij die ene opdrachtgever. Ongetwijfeld

is de opdrachtgever straks ook tijdens de looptijd van de ar-beidsrelatie verplicht om relevante wijzigingen snel te melden, zodat alleen een inschatting vooraf niet voldoende is. Anders heeft hij geen zekerheid over zijn inhoudingsplicht.De aanvraag zal plaatsvinden via een webmodule van de be-lastingdienst op de site van de Kamer van Koophandel. Die module geeft direct aan of wel of geen sprake is van onderne-merschap. Aangenomen dat de vragen correct zijn ingevuld, en zo nodig achteraf verbeterd, kan de fiscus er niet meer op terugkomen. De webmodule moet volautomatisch de juiste beoordeling afgeven op basis van de ingevulde gegevens, conform de fiscale rechtspraak over het ondernemerschap. Dat is nogal ambitieus. We zullen dus moeten zien of dit doorgaat, en zo ja hoe het concreet uitwerkt voor ZZP’ers in de mondzorg. Als het doorgaat is gelukkig wel te verwachten dat heel snel duidelijk wordt hoe de webmodule werkt, en waar dus precies de grens komt te liggen van het ondernemer-schap. De praktijk kan zich dan hopelijk snel aanpassen aan de ‘eisen’ van de webmodule. We komen er graag op terug.

Ondernemersfaciliteiten blijvenIn het regeerakkoord van het kabinet Rutte-2 was opge-nomen met ingang van 2015 de zelfstandigenaftrek te verminderen. Dat is gelukkig van de baan met het Begro-tingsakkoord 2014. Het ziet er dus naar uit dat voorlopig de twee belangrijkste ondernemersfaciliteiten gewoon op het huidige niveau blijven: de zelfstandigenaftrek van 7.280 euro per jaar en de MKB-winstvrijstelling van 14 procent. Het blijft dan ook zeer interessant om als ZZP’er fiscaal erkend te worden als ondernemer.

Rob Maaswinkel, directeur ANT, in samenwerking met Rutger van der Velden, belastingadviseur bij VvAA in Utrecht

Fiscale veranderingen in 2014

IN DEZE RUBRIEK KOMEN VRAGEN VAN TANDARTSEN AAN BOD OVER ONDERWERPEN DIE KUNNEN LEIDEN TOT EEN CONFLICT. WAAR LOOPT U ALS TANDARTS TEGENAAN? MET WELKE DILEMMA’S KOMT U IN AANRAKING? HET GAAT OM PRAKTISCHE VRAGEN OVER ONDERWERPEN ALS PROFESSIONALITEIT, ETHIEK, KWALITEIT EN RECHT. UW VRAGEN WORDEN BEANTWOORD DOOR VOORZITTER VAN DE ANT-KLACHTENCOMMISSIE MR. GABRIELLE SWINKELS, ORTHODONTIST, EN BESTUURSLID ANT DRS. CHRISTIANE SCHEIJMANS EN ANT-DIRECTEUR ROB MAASWINKEL.

Heeft u een prangende vraag waar u graag antwoord op wilt? Stuur dan een e-mail naar [email protected]. Uw vraag zal – indien geschikt voor deze rubriek – anoniem worden behandeld.

Lastige zaken

62

Gunstigere inkooptarieven, een sterkere positie tegenover zorgverzekeraars en vrijstelling van dividendbelasting. Steeds meer tandartsen herkennen mogelijke voordelen van samenwerking in coöperatievorm. Een reeks vragen beantwoord door de advocaten Marc Wiggers en Joris Ruigewaard van het Amsterdamse kantoor Loyens & Loeff.

Klopt het dat steeds meer tandartsen optrek-ken binnen een coöperatie?In algemene zin is dit een tendens in zorgland. Tandartsen gaan er relatief nog minder vaak toe over dan bijvoorbeeld huisartsen, apothekers en fysiotherapeuten, maar ook bij tandartsen neemt het toe. Volgens de Kamer van Koop-handel waren er in 2011 vijftien tandartscoöperaties. In-middels zijn dat er waarschijnlijk twintig tot dertig. Een van de grotere tandartscoöperaties is opgericht door 26 tandartsen.

Wat verklaart die stijging?Menig zorgprofessional vindt een coöperatie aantrekkelij-ker dan een maatschap, een traditioneel veelvoorkomende samenwerkingsvorm. Terwijl een maatschap de deelnemers verplicht tot intensieve samenwerking, gaat een coöperatie gepaard met flexibiliteit. De participanten richten de coö-peratie volledig in naar hun eigen wensen.

Hoe kan dat eruitzien?In de coöperatie light hebben de deelnemers bijvoorbeeld alleen maar hun inkoop of facturering samengebracht. Een andere opzet is de verkoopcoöperatie, waarin de tandart-sen gezamenlijk contracten afsluiten met zorgverzekeraars. De meest vergaande versie is de coöperatie waarin de gehele bedrijfsvoering wordt gedeeld. Deze vorm van sa-menwerking lijkt veel op een maatschap.

Wat is een coöperatieve samenwerkingsvorm eigenlijk?Daarvan is sprake wanneer minstens twee leden activitei-

ten hebben ondergebracht in een coöperatie. Het doel van de coöperatie is het behalen van (economische) voordelen voor haar leden.

Voordat we ingaan op de voordelen: voor welke coöperatievorm kunnen tandartsen het best kiezen?De meest voorkomende vorm bij tandartsen is de UA: uit-gesloten aansprakelijkheid. De leden van de coöperatie zijn dan niet aansprakelijk voor schulden van de coöperatie. Dat is een voordeel ten opzichte van een coöperatie met wet-telijke aansprakelijkheid en beperkte aansprakelijkheid. Bij die laatste vorm is de aansprakelijkheid van de leden bij ontbinding van de coöperatie beperkt tot een bepaald bedrag.

Wat zijn de pluspunten van een coöperatie?Stel, tandartsen besluiten hun inkoop of facturering onder te brengen in een coöperatie. Dankzij de grotere volumes zijn lagere prijzen mogelijk. Het maakt nogal een verschil, of één tandarts een nieuwe stoel nodig heeft of mondkap-jes bestelt, of dat bijvoorbeeld tegelijkertijd nog eens tien vakgenoten een soortgelijke bestelling plaatsen. Hetzelfde geldt ten aanzien van facturering. Veel tandartsen besteden deze administratie uit. Zij kunnen gunstigere afspraken maken door hun opdrachten te bundelen.Tandartsen die hun verkoopactiviteiten onderbrengen in een coöperatie, staan ook sterker tegenover zorgverzekeraars. Natuurlijk, vanaf 2013 gelden weer maximumtarieven. Maar vaak zal een individuele tandarts nog altijd voelen dat hij een relatief kleine speler is in de zorgmarkt en dat hij winst kan behalen door deel uit te maken van een coöperatie. Een groep tandartsen legt – bij bijvoorbeeld de eis dat een bepaalde voorwaarde niet wordt opgenomen in het contract met de verzekeraar – meer gewicht in de schaal dan een enkeling. Nog meer?Een coöperatie vergroot de kans op kennisoverdracht en dus betere zorg. Tandartsen leren eerder van elkaar. Samen kunnen zij ook beter opleiden. En zoals gezegd: een tand-arts kan kiezen voor de coöperatievorm waarbij hij niet aansprakelijk is voor de schulden van de coöperatie. >

De kansen van een coöperatie

Opmars samenwerkingsvorm

Gerben Stolk / PlumaTekst

63

Marc Wiggers en Joris Ruigewaard

©2013 Hu-Friedy Mfg. Co., LLC. All rights reserved.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Olaf WesteningMobiel + 31 (0) 6 54964445 | [email protected]

KERSTMIS GESCHENK VAN HU-FRIEDY

Koop 2 x EVEREDGE, RESIN 8 COLORS, XTS instrumenten of Piezo tips en ontvang er 1 x GRATIS!

Aanbieding is uitsluitend geldig als de order online wordt besteld via :

www.kerstmisgeschenk.hufriedy.eu

na 20 december 2013 vervalt de aanbieding.

Christmas_Promo_NL_2013_V5_final.indd 1 11.11.13 09:25

65

Zijn er fiscale pro’s?Binnen een coöperatie kan winst worden uitgekeerd aan de leden. Over die winst hoeft als algemene regel geen dividendbelasting te worden betaald door de coöperatie. Op welke wijze de leden vervolgens zelf worden belast ten aanzien van hun belang in de coöperatie, hangt af van hun eigen fiscale positie.

Ongetwijfeld zijn er ook nadelen?In het algemeen geldt: hoe groter het aantal personen met wie je samenwerkt, hoe kleiner je zeggenschap en invloed is, maar je kan hiervan afwijken op basis van statuten en reglementen. Draait de coöperatie om gezamenlijke inkoop, dan heeft iedereen dezelfde belangen en zal er normaal gesproken dus consensus heersen. Maar gaan de gezamen-lijke activiteiten over kwaliteit en de vermeende beste behandelingen, dan is de kans op eensgezindheid minder groot en moeten individuen soms concessies doen. Afhan-kelijk van welke activiteiten in de coöperatie worden on-dergebracht, kan de eigenaar van een tandartspraktijk al dan niet vrij ondernemen.

Is er een minimumgrootte of minimumaantal leden voor een coöperatie?Twee leden is al genoeg voor een coöperatie. In principe is er geen beperking aan het maximumaantal leden. Wel moet worden voorkomen dat de samenwerking binnen de coöperatie leidt tot verboden kartelvorming. Dat is in strijd met de wet. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan met te veel concurrenten deel uit te maken van dezelfde ver-koopcoöperatie. Het kan dus bijvoorbeeld niet zo zijn dat alle Amsterdamse tandartsen bij dezelfde verkoopcoöpe-ratie horen. Het begrip ‘concurrent’ wordt bepaald door het werkgebied en de patiëntenstromen. Wie besluit een coöperatie op te zetten of tot een coöperatie toe te treden, doet er dus ver-standig aan vooraf – zoals dat heet – ‘de economische re-aliteit in acht te nemen’. Laat tijdig door bijvoorbeeld een advocatenkantoor toetsen of er geen sprake is van te veel concurrerende tandartsen binnen de beoogde coöperatie.

WIGGERS EN RUIGEWAARD VOORGESTELDMr. dr. Marc Wiggers en mr. Joris Ruigewaard zijn gespecialiseerd in gezondheids- en mededingingsrecht. Namens Advocatenkantoor Loyens & Loeff begeleiden zij ook tandartsen die een coöperatie willen opzetten. Daarnaast treden zij op als advocaat voor de NMT. Wiggers promoveerde dit jaar op de rol van de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en de NZa in de curatieve sector. Ruigewaard kent de tandartspraktijk van dichtbij: hij is de zoon van een tandarts in Tilburg.

Hoe kan de samenstelling van een coöpera-tie er dan wél uitzien als er niet te veel tand-artsen uit hetzelfde gebied en met dezelfde patiëntenstromen tot behoren?Dikwijls gaat het om tandartsen uit verschillende werkge-bieden, steden of delen van het land. Zij kennen elkaar bijvoorbeeld uit hun studietijd.

Wanneer komen de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en de Nederlandse Zorgautori-teit (NZa) in actie?De NZa kan proactief ingrijpen om te voorkomen dat marktmacht wordt uitgeoefend. Ze hoeft hiervoor geen misbruik van marktmacht aan te tonen. De ACM komt pas in beeld wanneer zij denkt dat sprake is van – in juridische termen – een merkbaar mededingingsbeperkende afspraak of misbruik van een machtspositie. Een vermoeden van een machtspositie bestaat bij een marktaandeel van minstens vijftig procent in een bepaald gebied. Nuttig om te weten voor tandartsen die ál hun activiteiten onderbrengen in een coöperatie, is dat zij in beginsel niet vallen onder het kar-telverbod, maar hun samenwerking vooraf moeten melden bij de ACM als zij bepaalde omzetdrempels overschrijden. Dit is de zogenoemde ‘meldplicht voor concentraties’. Gezien de hoogte van de toepasselijke omzetdrempels, is de kans echter klein dat een dergelijke meldplicht ontstaat.

Hoe wordt eventuele winst van de coöperatie uitgekeerd aan de deelnemers?Dat bepalen de leden zelf. Voorbeelden van criteria voor een berekening van het winstdeel: de praktijkomzet, de grootte van de praktijk, het aantal gemaakte uren of het ingebrachte kapitaal.

Hoe kunnen leden in- en uittreden?Ook hier geldt: al naar gelang de leden het wensen en vervolgens formuleren in de statuten en reglementen. Een lid moet bijvoorbeeld een bepaald opleidingsniveau hebben of per stemming worden toegelaten door de bestuursleden of alle leden. Uitgangspunt kan ook zijn dat een nieuw lid zich inkoopt nadat een accountant de waarde van de coö-peratie heeft bepaald. Ten aanzien van uittreden kan in de statuten bijvoorbeeld staan wat de vertrektermijn en uit-gangspunten voor een uittredingsvergoeding zijn.

Tot slot: wat is nodig om een coöperatie op te zetten?Een notaris, kennis over gezondheids- en mededingings-recht en specifieke fiscale knowhow over coöperaties. Advocatenkantoor Loyens & Loeff beschikt over veel ex-pertise binnen al deze disciplines.

©2013 Hu-Friedy Mfg. Co., LLC. All rights reserved.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:

Olaf WesteningMobiel + 31 (0) 6 54964445 | [email protected]

KERSTMIS GESCHENK VAN HU-FRIEDY

Koop 2 x EVEREDGE, RESIN 8 COLORS, XTS instrumenten of Piezo tips en ontvang er 1 x GRATIS!

Aanbieding is uitsluitend geldig als de order online wordt besteld via :

www.kerstmisgeschenk.hufriedy.eu

na 20 december 2013 vervalt de aanbieding.

Christmas_Promo_NL_2013_V5_final.indd 1 11.11.13 09:25

Kleur: fc1000-21-2000-5348 NMT 20131000-21-1000-5858 NMT 2012

© MIS Corporation. All rights Reserved.

MIS’ CONICAL CONNECTIONwww.mis-implants.nl

®

M A K E I T S I M P L ENEDERLAND

R®

+31 30 600 [email protected]

1_2_liC5_fc_A.indd 1 01-11-12 11:16

Als u goed en betrouwbaar advies wilt, een ontwerptraject geheel naar uw wensen, een prettige bouw zonder onvoorziene kosten, belt u nu.Wij realiseren praktijken met strakke budgetten. Uw totaal investering

kan in veel gevallen behoorlijk verlaagd worden.

Graag sturen wij u een uitgebreide brochure met vele voorbeeldprojecten, referenties en werkwijze! Bel voor vrijblijvend gesprek bij u op de praktijk!

Nieuwe Eerdsebaan 8 5482 VS Schijndel T: 073-5493841 F: [email protected] www.vanderschootarchitecten.nl

Al meer dan 30 jaar gespecialiseerd.Meer dan 200 praktijken gingen u voor….

Gewoon, omdat het goed moet zijn!

Specialist voor tandartsen

Casco, nieuwbouw, verbouw, renovatie, restauratie

67

Berekeningen tonen glashelder aan dat tandartsen in 2012 slechts een inflatiecorrectie hebben doorgevoerd. De door instanties gecommuniceerde prijsstijgingen van meer dan 10 procent blijken niet alleen onjuist, maar bovendien geba-seerd op methodologische tekortkomingen. Pijnlijk in beeld gebracht aan de hand van bijvoorbeeld een wortelkanaalbe-handeling. In plaats van de door de NZa gecommuniceerde prijsstijging tussen de 30 en 40 procent voor deze behande-ling komt Milliman uit op een stijging van 1,4 procent.Mede met gegevens verkregen op basis van de Wet openbaar-heid bestuur (WOB) en aangevuld met Famed-data heeft ANT aan Milliman opdracht gegeven om de marktscans van de NZa onder de loep te nemen. Milliman is één van de grootste internationale consultancybureaus op het gebied van actuarieel onderzoek. Aanleiding voor het onderzoek was het besluit van de minister om op basis van de markts-cans vroegtijdig de stekker uit het experiment met de vrije prijzen te trekken. De NZa beschuldigde de tandartsen van bewuste prijsopdrijving met wel 10,7 procent. Milliman heeft nu de methodologische tekortkomingen van de marktscans blootgelegd en de gevolgen objectief gekwantificeerd. De conclusies van Milliman zijn vernietigend en schokkend. Vooral omdat de NZa tot nu toe elke vorm van kritiek van tafel veegde en de schuld eenzijdig bij de tandartsen bleef leggen. De beroepsgroep heeft daardoor – ten onrechte – grote reputatieschade opgelopen.

PrestatiesystematiekUit het Milliman-rapport blijkt dat tandartsen in 2012 slechts een inflatiecorrectie van rond 3 procent hebben doorgevoerd, lager dan de door de NZa voorgenomen indexatie dat jaar. De rest van de vermeende prijsstijging is vrijwel geheel terug te voeren op maatregelen door de NZa zelf. Belangrijkste boosdoener blijkt de introductie van een nieuwe prestatiesystematiek, waarbij 480 codes

zijn teruggebracht tot 180 geclusterde codes. Dit is, in combinatie met het meenemen van relatief veel van deze nieuwe prestatiecodes die problematisch zijn gebleken bij de conversie van 2011 naar 2012, verantwoordelijk voor ruim 6 procent van de prijsstijging uit de marktscans. De NZa is dan ook niet alleen bezweken onder de com-plexiteit van haar eigen systematiek, maar ook niet in staat gebleken om op correcte wijze de referentietarieven 2011 te berekenen. Alleen al hierdoor is de gepubliceerde prijs-stijging minimaal 3 procent te hoog uitgevallen. Vervolgens kan nog minimaal 3 procent prijsstijging worden toegere-kend aan de nieuwe prestatiecodes, waarvoor de NZa verzuimd heeft een conversietabel en richtprijzen beschik-baar te maken. Door de afwezigheid van referentieprijzen zijn veel tandartsen op het verkeerde been gezet en hebben - naar eer en geweten - getracht prijzen te berekenen bij deze nieuwe codes. De NZa heeft gefaald als marktmeester door pas medio 2012 referentieprijzen te berekenen en deze met terugwerkende kracht toe te passen zonder enig overleg met de sector.

GeschoktANT is geschokt door de uitkomsten. Het vermoeden dat de marktscans van de NZa ondeugdelijk waren, leefde breed in de mondzorg. De mate waarin Milliman de scans heeft kunnen lekschieten, is echter onthutsend. En dat is extra pijnlijk gezien de grote gevolgen die de marktscans hebben gehad voor de mondzorg en de goede naam van tandartsen. De conclusies doen bovendien het ergste vrezen voor de betrouwbaarheid van de uitkomsten van het lopende kos-tenonderzoek en het aangekondigde fraudeonderzoek. De ANT roept de NZa dan ook op zich te bezinnen op de ge-bruikte methodes en met name grote voorzichtigheid te betrachten bij de publicatie van de uitkomsten van toekom-stige onderzoeken over de mondzorg.

Marktscans misleidend: experiment vrije tarieven ten onrechte gestopt

De marktscans van de NZa uit 2012 zijn ondeugdelijk en misleidend. Dat is gebleken uit onafhankelijk onderzoek door het gerenommeerde onderzoeksbureau Milliman in opdracht van ANT. Het besluit om het experiment met de vrije tarieven vroegtijdig te stoppen vanwege bewuste prijsopdrijving was dan ook voorbarig en onterecht.

Als u goed en betrouwbaar advies wilt, een ontwerptraject geheel naar uw wensen, een prettige bouw zonder onvoorziene kosten, belt u nu.Wij realiseren praktijken met strakke budgetten. Uw totaal investering

kan in veel gevallen behoorlijk verlaagd worden.

Graag sturen wij u een uitgebreide brochure met vele voorbeeldprojecten, referenties en werkwijze! Bel voor vrijblijvend gesprek bij u op de praktijk!

Nieuwe Eerdsebaan 8 5482 VS Schijndel T: 073-5493841 F: [email protected] www.vanderschootarchitecten.nl

Al meer dan 30 jaar gespecialiseerd.Meer dan 200 praktijken gingen u voor….

Gewoon, omdat het goed moet zijn!

Specialist voor tandartsen

Casco, nieuwbouw, verbouw, renovatie, restauratie

Uw rechten bij een materiële controle

De ANT krijgt als belangenbehartiger van tandartsen steeds vaker signalen dat zorgverzekeraars mogelijk hun macht misbruiken bij zogeheten materiële controles. Een materiële controle is (volgens Regeling Zorgverze-kering) een onderzoek, waarbij de zorgverzekeraar nagaat of de door de zorgaanbieder in rekening ge-brachte prestatie is geleverd (rechtmatigheid) en of deze doelmatig was (passend bij de gezondheidstoestand van de patiënt). Bij die controles lijkt het niet altijd te gaan om de noodzaak en kwaliteit van de behandeling, maar om het terugvorderen van geld op basis van gemiddelden.

Dit bevestigt het beeld dat zorgverzekeraars zich meer bekommeren om geld, dan om goede zorg. De VvAA heeft recent onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van de tandartstarieven in de afgelopen zes jaar, in relatie tot de verzekeringspremies en de dekkingen. De resultaten zijn opzienbarend: terwijl de tandartstarieven met minder dan de inflatie zijn toegenomen (gemiddeld 1,5 procent per jaar), zijn de premies voor de tandartsverzekering bijna drie keer zoveel gestegen. De uitgekeerde bedragen zijn juist gedaald. Het zijn dus niet de tandartsen die de kos-ten laten stijgen, maar de zorgverzekeraars, die echter graag ons de schuld in de schoenen schuiven.

De zorgverzekeraars pretenderen te snappen wat goede mondzorg is en willen steeds meer bepalen hoe de tandartspraktijk eruit zou moeten zien. Of het nu gaat om tariefsdalingen, het schrappen van codes of de keuze voor een andere behandelaar dan de tandarts bij een bepaalde be-handeling. Als het aan de zorg-verzekeraars ligt, bepalen zij straks

hoe onze patiënten het beste hun gebit kunnen laten be-handelen. De ANT vindt dat een ongezonde ontwikkeling.

De ANT komt daarom op voor tandartsen. We geven u graag de juiste tools om voor uw rechten op te komen. In deze Dentz een voorbeeldbrief, als hulpmiddel bij een materiële controle. Er zijn diverse wettelijke zaken, waar-aan een verzekeraar moet voldoen bij een verzoek om informatie rondom een (materiële) controle. De brief, die u ook kunt downloaden via www.ant-online.nl (met extra informatie), biedt handvatten om de zorgverzekeraar de juiste vragen te stellen over het doel van de controle en de controle-instrumenten. Wanneer u van oordeel bent dat de zorgverzekeraar niet heeft voldaan aan de gestelde eisen, bent u in beginsel niet verplicht uw medewerking aan de materiële controle te verlenen. Informatie: www.ant-online.nl

ANT helpt tandartsen verder

68

69

[Naam][Adres][Postcode] [Vestigingsplaats]

[Datum]

Betreft: uw verzoek tot medewerking aan materiële controle

Geachte [Naam contactpersoon],

Uw brief van [datum] ontving ik in goede orde. U verzoekt in uw brief om inzage in gegevens die betrek-king hebben op de behandelwijze van mijn patiënten. Vanzelfsprekend ben ik graag bereid om aan uw onderzoek mee te werken.

Niettemin strekt uw verzoek tot inzage van gegevens, die mogelijk kunnen worden aangemerkt als per-soonsgegevens betreffende iemands gezondheid. Zoals u weet ben ik als zorgaanbieder gebonden aan een medisch beroepsgeheim op grond van artikel 7:457 van het Burgerlijk Wetboek. Tevens dien ik mij te houden aan hetgeen is bepaald in de Wet bescherming persoonsgegevens ten aanzien van persoonsgegevens betreffende iemands gezondheid. Teneinde zeker te zijn dat ik met medewerking aan uw onderzoek niet een overtreding van één van voornoemde wettelijke verplichtingen bega, verzoek ik u vriendelijk onder-staande vragen te beantwoorden.

1. Kunt u gemotiveerd aangeven wat het doel is van de door u ingezette controle?2. Kunt u gemotiveerd aangeven waarom het verkrijgen van de door u verzochte gegevens noodzake-

lijk is voor het doel?3. Kunt u gemotiveerd aangeven waarom het doel niet op een andere manier kan worden bereikt?4. Kunt u gemotiveerd aangeven waarom er niet een minder zwaar middel dan de materiële (detail)

controle kan worden ingezet voor het bereiken van het doel?5. Kunt u in dit verband inzicht geven in de (algemene respectievelijk specifieke) risicoanalyse en het

naar aanleiding daarvan opgestelde (algemene respectievelijk specifieke) controleplan, waaruit de materiële controle voortvloeit?

6. Kunt u gemotiveerd aangeven waarom u op basis van de risicoanalyse en het controleplan onvol-doende zekerheid hebt verkregen om te kunnen vaststellen dat de door mij in rekening gebrachte prestatie rechtmatig en doelmatig was?

Uw antwoorden zie ik graag tegemoet, alvorens over te gaan tot eventuele verstrekking van de door u ge-vraagde gegevens.

Hoogachtend,

[Uw naam]

VOORBEELDBRIEF AAN ZORGVERZEKERAARSU KUNT DEZE BRIEF DOWNLOADEN VIA WWW.ANT-ONLINE.NL

70

Gabrielle Swinkels

De ANT sponsort in 2013 het project Child Dental Care Morocco van de Najib Foundation en de stichting Den-tal Care Everywhere. In september ging een team van tandartsen met een mobiele tandartspraktijk naar Ma-rokko. Gabriëlle Swinkels, voorzitter van de ANT Klach-tencommissie en getrouwd met een van de tandartsen, werkte mee en deed verslag.

Sinds 2008 reist tandarts Wouter Vriesman van tandarts-praktijk Welldent in Almere bijna jaarlijks met een tot tandartspraktijk omgebouwde truck naar Marokko, om daar arme kinderen tandheelkundige hulp te geven. Hij

richtte hiervoor de stichting Dental Care Everywhere op en trok een aantal weken per jaar samen met zijn partner van dorp naar dorp. Twee jaar geleden werd de truck om onduidelijke redenen aan de grens geweigerd, hoewel de papieren in orde leken. Om herhaling te voorkomen en het logistieke traject efficiënter te regelen, werd dit jaar een samenwerking aangegaan met de Najib Foundation; de stichting van cabaretier en acteur Najib Amhali die zich richt op het geven van eenvoudige medische zorg aan kansarme kinderen in Marokko en reeds een aantal suc-cesvolle projecten heeft afgerond.Het project werd breder opgezet en begin september

Reisverslag Child Dental Care Marocco

71

reisde Wouter samen met een team van tandartsen en ondersteuners naar de noordkust van Marokko. Ondanks de gedegen voorbereiding, werd ook dit jaar de truck niet zonder slag of stoot toegelaten. Na inmenging van het Nederlandse consulaat in Nador kon het project echter toch van start.

Zevenhonderd kinderen behandeldVan 6 tot 30 september bezocht het team achtereenvolgens de steden Nador, Al Hoceima en Tanger. Hier heeft de Najib Foundation contacten met lokale stichtingen die onderwijs, medische en sociale zorg bieden aan arme ge-zinnen, weeskinderen en gehandicapte kinderen. Op ie-dere locatie werd de truck, die is uitgerust met een com-plete behandelunit, röntgenapparatuur en autoclaaf, gestationeerd op het terrein van een stichting. Daar werd ook een tweede behandelruimte ingericht met meege-brachte mobiele apparatuur; een tandartsunit in kofferfor-maat van Chinese makelij die uitstekend functioneerde. In drie weken tijd werden ongeveer zevenhonderd kinde-ren behandeld. Vooral kinderen uit de armere stadswijken die geen toegang hebben tot tandheelkundige zorg, maar soms ook een neefje van een lokale hotemetoot of het dochtertje van de hoteleigenaar die ons verblijf sponsorde; in deze cultuur noodzakelijke inspanningen die gelukkig

weinig tijd vergden, maar wel noodzakelijk zijn voor een goede gang van zaken ter plekke.

Marokkanen houden van zoet en dat was te zien; kinde-ren waarvan alle melkelementen waren aangetast door cariës – inclusief de M1’s bij 8 á 9 jarigen –, de onvermij-delijke abcessen, afgebroken tanden en tandsteen. Een onafgebroken stroom van zwaar aangetaste gebitjes. Om toch zoveel mogelijk kinderen te helpen, betekende dit dat alleen de meest noodzakelijke behandelingen gedaan konden worden. Een bijzondere uitdaging was daarbij de noodzaak om in luttele minuten de anamnese te doen, de diagnose te moeten stellen en de behandeling te starten. Uitgangspunt was pijn- en infectiebestrijding, dus indien nodig extrac-ties maar ook glasionomeer restauraties. Toch werden bij de oudere kinderen ook esthetische composiet frontres-tauraties gemaakt. Immers, mooie tanden dragen bij aan betere kansen op de arbeidsmarkt en daarbij aan een betere toekomst. En dat is juist voor deze groep kinderen erg belangrijk.

PreventieOmdat ook in Marokko alleen preventie structureel ver-betering kan brengen, draaide in de wachtruimtes een

Dit jaar werd er samengewerkt met de

Najib Foundation van cabaretier en

acteur Najib Amhali (foto rechts)

Wie zelf al eens een poetsles op een school gaf, zal het bevestigen: wat is dit inspirerend! Aandacht gegaran deerd voor wie in zijn witte jas over het gebit en de mond vertelt. De kinderen hangen letterlijk aan je lippen. Na iedere poetsles zijn weer dertig kinderen en hun ouders, broertjes, zusjes, opa’s en oma’s geattendeerd op en geïnformeerd over het belang van een goede mondverzorging. Want het verhaal komt zeker thuis. Al dan niet via publiciteit die de poetsles oplevert.

Inspirerend voor het hele dentale team!

Enthousiaste reacties van collega’s

‘Het geven van poetslessen is erg leerzaam, motiverend en

verrassend. Je staat echt versteld van de opmerkingen die

kinderen maken. Bovendien kon ik mijn motivatietechniek

verbeteren waarmee ik preventief gedrag bij kinderen kan

bevorderen.’ Jacqueline Jansen, preventieassistent,

Jeugd Tandverzorging Amsterdam

‘Het is interessant én leuk om poetslessen te geven! De

kinderen zijn dankbaar voor alle aandacht en blij om

antwoorden op hun soms wel prangende vragen te

krijgen. Je bereikt zo immers ook diegenen, die helaas nog

nooit bij een tandarts waren. Alle kinderen doen

enthousiast mee en samen beleven wij altijd een leuke les.

Dit werk geeft veel voldoening en bovendien is het voor

mij en mijn personeel een grandioze ervaring buiten de

praktijkomgeving.’ Connie Strohm, tandartseigenaar, Vaadent

Tandartsenpraktijk, Vaassen

‘Wie een poetsles geeft, zal ervaren dat het veel goodwill

oplevert. Een mondzorgverlener geeft de les vanzelf

sprekend vrijwillig en kosteloos. Daarmee toon je je

maatschappelijke betrokkenheid. Je doet iets om de

mondgezondheid te verbeteren, zonder dat daar directe

inkomsten tegenover staan.’ Judith Sjoerts, mondhygiënist,

Mondzorgkundigcentrum De Tevreden Lach, Nieuwerkerk a/d IJssel

‘Het geven van poetslessen op school is erg leuk en

inspirerend, maar zeker ook verrassend, uitdagend en

boeiend. Kinderen stellen vragen die je absoluut niet

verwacht. Dat laat je goed over je eigen werk nadenken.’

Arie Riem, tandartspedodontoloog, Kinderkliniek TandInZicht, De Bilt

‘Het geven van poetslessen is vooral leuk. De kinderen

leren van jouw les hoe belangrijk het is om een gezonde

mond te hebben en wat ze daar zelf voor kunnen doen.

Poetslessen kunnen ook publiciteit opleveren in lokale en

regionale kranten, op de radio en op internet. Foto’s en

succesverhalen kun je natuurlijk op je eigen website

plaatsen. Maar je kunt ook via social media zoals Twitter,

Facebook en de Facebookpagina van Hou je mond

gezond! aandacht voor je praktijk organiseren. Doen!’

Ellen Bol, Directeur NVM

Het onderwijsproject Hou je mond gezond! is een initiatief van en ontwikkeld door het Ivoren Kruis,

wordt in samenwerking met vrijwillige tandartsen, mondhygiënisten en (preventie)assistenten

georganiseerd en wordt mede mogelijk gemaakt door elmex®.

Zelf ook eens voor de klas? Geef je op via

Wie een poetsles geeft ontvangt een prachtig poetspakket

(30 tubetjes tandpasta/30 tandenborstels/30 ouderfolders)

www.houjemondgezond.nl

Poetslessen

73

Wie zelf al eens een poetsles op een school gaf, zal het bevestigen: wat is dit inspirerend! Aandacht gegaran deerd voor wie in zijn witte jas over het gebit en de mond vertelt. De kinderen hangen letterlijk aan je lippen. Na iedere poetsles zijn weer dertig kinderen en hun ouders, broertjes, zusjes, opa’s en oma’s geattendeerd op en geïnformeerd over het belang van een goede mondverzorging. Want het verhaal komt zeker thuis. Al dan niet via publiciteit die de poetsles oplevert.

Inspirerend voor het hele dentale team!

Enthousiaste reacties van collega’s

‘Het geven van poetslessen is erg leerzaam, motiverend en

verrassend. Je staat echt versteld van de opmerkingen die

kinderen maken. Bovendien kon ik mijn motivatietechniek

verbeteren waarmee ik preventief gedrag bij kinderen kan

bevorderen.’ Jacqueline Jansen, preventieassistent,

Jeugd Tandverzorging Amsterdam

‘Het is interessant én leuk om poetslessen te geven! De

kinderen zijn dankbaar voor alle aandacht en blij om

antwoorden op hun soms wel prangende vragen te

krijgen. Je bereikt zo immers ook diegenen, die helaas nog

nooit bij een tandarts waren. Alle kinderen doen

enthousiast mee en samen beleven wij altijd een leuke les.

Dit werk geeft veel voldoening en bovendien is het voor

mij en mijn personeel een grandioze ervaring buiten de

praktijkomgeving.’ Connie Strohm, tandartseigenaar, Vaadent

Tandartsenpraktijk, Vaassen

‘Wie een poetsles geeft, zal ervaren dat het veel goodwill

oplevert. Een mondzorgverlener geeft de les vanzelf

sprekend vrijwillig en kosteloos. Daarmee toon je je

maatschappelijke betrokkenheid. Je doet iets om de

mondgezondheid te verbeteren, zonder dat daar directe

inkomsten tegenover staan.’ Judith Sjoerts, mondhygiënist,

Mondzorgkundigcentrum De Tevreden Lach, Nieuwerkerk a/d IJssel

‘Het geven van poetslessen op school is erg leuk en

inspirerend, maar zeker ook verrassend, uitdagend en

boeiend. Kinderen stellen vragen die je absoluut niet

verwacht. Dat laat je goed over je eigen werk nadenken.’

Arie Riem, tandartspedodontoloog, Kinderkliniek TandInZicht, De Bilt

‘Het geven van poetslessen is vooral leuk. De kinderen

leren van jouw les hoe belangrijk het is om een gezonde

mond te hebben en wat ze daar zelf voor kunnen doen.

Poetslessen kunnen ook publiciteit opleveren in lokale en

regionale kranten, op de radio en op internet. Foto’s en

succesverhalen kun je natuurlijk op je eigen website

plaatsen. Maar je kunt ook via social media zoals Twitter,

Facebook en de Facebookpagina van Hou je mond

gezond! aandacht voor je praktijk organiseren. Doen!’

Ellen Bol, Directeur NVM

Het onderwijsproject Hou je mond gezond! is een initiatief van en ontwikkeld door het Ivoren Kruis,

wordt in samenwerking met vrijwillige tandartsen, mondhygiënisten en (preventie)assistenten

georganiseerd en wordt mede mogelijk gemaakt door elmex®.

Zelf ook eens voor de klas? Geef je op via

Wie een poetsles geeft ontvangt een prachtig poetspakket

(30 tubetjes tandpasta/30 tandenborstels/30 ouderfolders)

www.houjemondgezond.nl

Poetslessen

video met poetsinstructie in het Berbers en Arabisch en werd poetsles gegeven door de teamleden maar ook (onder grote hilariteit) door Najib Amhali zelf! Tandenborstels en tandpasta werden uitgedeeld en na behandeling kregen alle kinderen een klein presentje. Een onontbeerlijke steun bij de behandelingen was de hulp van de meegereisde Marokkaans/Nederlandse assistentes uit de Almeerse praktijk van Wouter Vriesman. Hun ge-decideerdheid en devies ‘asem en safi’ (Berbers voor ‘mond open en genoeg (geschreeuwd), rustig maar’) werkte wonderwel bij deze kinderen, waarvan de meesten nog nooit in een tandartsstoel hadden gezeten. Al verdween een enkel kind bij het eerste geluid van de afzuiger van de behandeltafel om niet meer terug te keren. De hitte, een chaotische werkomgeving, rijen wachtenden die maar niet afnamen en moeders die op de knieën smek-ten om hun kind te behandelen; herinneringen die bij zullen blijven. Net zoals het gevoel iets betekend te hebben voor mensen die het een stuk minder hebben dan wij.

Kritische geluidenEenmaal terug in Nederland waren er ook kritische gelui-den: Er zijn toch ook tandartsen in Marokko? Jazeker, Marokko kent moderne tandartspraktijken die zorg op Nederlands niveau geven. Maar alleen zij die dit kunnen betalen hebben toegang tot deze zorg en een vangnet voor kinderen is er niet. Kunnen deze welvarende tandartsen dan niets doen voor hun eigen land? Tijdens ons verblijf hebben we een delegatie van de Marokkaanse vereniging voor preventie van orale ziekten ontvangen. Mogelijkheden voor betrokkenheid werden afgetast en wie weet is de kiem voor een samenwerking in de toekomst gezaaid. Ook de vraag of dit soort werk überhaupt wel zin heeft is mij vaak gesteld. Een vraag die je overigens kunt stellen bij vele vormen van ontwikkelingswerk. Mijn antwoord is stellig ’ja’. Een paar honderd kinderen die niet in staat zijn

om een tandarts te bezoeken zijn van pijn door rotte kie-zen en abcessen verlost, terwijl er misschien een héél klein beetje besef van de noodzaak van gebitsonderhoud is bijgebracht. Maar dit is natuurlijk lang niet genoeg. Pro-jecten als deze hebben follow up nodig, waarbij de aanpak van preventie moet aansluiten bij de cultuur. Ik heb zelf mijn twijfels over het nut van het uitdelen van tandpasta, hoe goed bedoeld ook, aan mensen die dit waarschijnlijk nooit zelf zullen kunnen kopen. Is het niet beter om bij het geven van poetsinstructie meer gebruik te maken van die middelen die ruimer beschikbaar zijn? Ik denk bijvoorbeeld aan het in Marokko veel gebruikte miswak, een takje om de tanden te reinigen. Ik heb begre-pen dat het geloof gebiedt om het lichaam te reinigen; kan een insteek zijn dat het gebit daar ook bij hoort? Het rendement van hulpprojecten als deze is laag. Maar zonder deze hulp gebeurt er niets. Het duurt lang eer onze medische kennis een plek heeft gekregen in lokale gebrui-ken. Of zoals een gewezen tropenarts mij laatst dit proces op treffende wijze omschreef: ‘Je rijdt door een erg lange bocht. En hoewel je de kromming van de bocht nauwelijks merkt en het einde van de bocht maar niet in zicht komt, trek je je voertuig wel de bocht door.’Misschien dat meer kennis van en aansluiting bij lokale leefwijze en traditie dit proces kunnen versnellen. Een idee voor een leuk afstudeeronderzoek?

PARTNERDe ANT is als partner betrokken bij het project Child Dental Care Morocco en stelt onder meer financiële middelen beschikbaar. Voor meer informatie over het project en de Najib Foundation: www.najibfoundation.nl. Op www.dentalcareeverywhere.nl kunt u het dagelijks bijgehouden blog nalezen.

De meeste kinderen hadden nog nooit in een tandartsstoel gezeten

Compass Dental equipment

Praktijkinrichting

Onderhoud

Snelle serviceDé links-rechts unit

FEDESA – TAKARA Belmont – SciCan – Getinge – DegreK – Edarredo – Fona/BlueX - Fona/Dac – Newmed

De Hammen 265371 MK RavensteinTel: 0486-41 21 20

Mail: [email protected]: www.larixdc.nl

Vraag & aanbod

75

biedt volledige integrale mondzorg waar ieder met veel plezier en collegialiteit werkt. Evi-dence-based tandheelkunde is onze leidraad. Deze praktijk is ISO-9001 gecertificeerd, vol-gens HKZ normen.Reacties naar [email protected]

NESSELANDEWegens uitbreiding zijn wij op zoek naar een nieuwe enthousiaste collega tandarts voor onze tandartspraktijk. We zijn een enthousiast, sociaal en professioneel team. Er valt veel te leren en interne doorgroei is eventueel te be-spreken met de werkgever. Wij beschikken over drie behandelkamers en zijn, wat de werkdagen betreft, erg flexibel. Onze praktijk zit in de wijk Nesselande (Rotterdam), (dichtbij Capelle a/d IJssel, Nieuwerkerk a/d IJssel, Zevenhuizen, Bergschenhoek, Moordrecht, Bleiswijk, Gouda, enz). Op zaterdagen zijn we ook een aantal uren geopend. Heeft u interesse in onze vaca-ture, neem dan met ons contact op. U kunt uw sollicitatiebrief en CV per mail opsturen aan [email protected]. Graag ontvan-gen wij uw reactie. Mocht u n.a.v. de boven-staande vacature nog vragen hebben, dan kunt u ons ook telefonisch bereiken op 010-2222657.

NOORD HOLLANDVoor gemoedelijke dorpspraktijk gezocht mondhygiëniste vanaf 2 dagen per maand. Alle dienstverbanden bespreekbaar. Uitbreid-ing tzt mogelijk.Reacties naar [email protected]

ZOETERMEERVoor een jonge en dynamische tandartsprak-tijk in de wijk Rokkeveen in Zoetermeer zijn wij op zoek naar een gedreven en enthousias-te assistente met enige ervaring. Kun jij je hierin vinden, stuur dan een email met je CV (+ foto) en een motivatiebrief naar [email protected]

PERSONEEL AANGEBODEN

AMSTERDAMMondhygiëniste met ervaring biedt zich aan voor 4 dagen per week regio Amsterdam .Reacties o.v.v nummer MA-10-13296 naar [email protected]

AMSTERDAMNet afgestudeerde tandarts zoekt werk voor 1-2 dagen op een acceptabele reisafstand van Amsterdam.Reacties o.v.v. nummer TA-10-13288 naar [email protected]

PERSONEEL GEZOCHT

AMSTERDAMOm ons team te versterken zijn we op zoek naar een leuke tandartsassistente. Werkzaam-heden betreffen zowel aan de stoel als aan de balie. 27 uur per week. Maandag, dinsdag en woensdag. Je komt te werken in een gezellig team van twee preventie assistenten, een sto-elassistente en twee tandartsen. Reacties o.v.v. nummer MV-10-13280 naar [email protected]

AMSTERDAMTandartspraktijk Mediport is per 1 januari 2014 op zoek naar een preventieassistente om ons team te versterken. Dagen in overleg.Reacties naar [email protected]

AMSTERDAMGezocht vanaf nov/dec 2013 voor onbepaalde tijd: Een niet rokende, enthousiaste, klantvrien-delijke, flexibele tandartsassistente. In eerste instantie voor de maandag en dinsdag met een optie voor meerdere dagen in later stadium. Graag CV toevoegen bij sollicitatiebrief.Reacties naar [email protected]

BONAIREGezocht voor Bonaire(CN) mondzorgkundige (m/v) Na de stelselwijziging neemt de bevolk-ing van Bonaire snel toe. Er is dringend be-hoefte aan basale mondheelkundige hulp. In een gezondheidscentrum met o.a. fysiotherapie spa, huidverzorging, massage etc. is een riante ruimte met apparatuur voor een BIG geregis-treerde mondzorgkundige, die graag voor eigen risico/profijt zelfstandig werkt en onder-nemingszin kent, beschikbaar. Interesse in het toepassen van bleektechniek en botoxbehan-delingen strekt tot aanbeveling. De ruimte kan naar eigen smaak en inzicht worden ingericht. Er is een receptionist beschikbaar en er zal ondersteuning bij het werven van patiënten worden gegeven. Reacties o.v.v. nummer MV-22-13294 naar [email protected]

DEN BOSCHVoor een van onze praktijken Mondzorg Clinics zoeken wij per direct een Mondhy-giëniste / Mondzorgkundige voor 2-5 dagen per week als aanvulling op ons team. Fulltime of parttime in vast dienstverband. Zowel net afgestudeerden als ervaren mondhygiënisten/ mondzorgkundigen zijn welkom. De ideale kandidaat heeft een afgeronde opleiding Mondzorgkunde/Mondhygiënist HBO is pro-fessioneel, representatief, mensen kwaliteit

gericht en een communicatief en sociaal vaardig persoon. Reacties: [email protected]

DEN BOSCH/OSSFriends4Dents zoekt per januari 2014 een tand-arts met minstens 1 jaar praktijkervaring in de Endodontologie. Wij zijn op zoek naar die leuke bevlogen collega die ons Team komt versterken! Indien je interesse hebt, plannen we graag een kennismakingsgesprek. Het is mogelijk om al eerder dan januari enkele dagdelen te werken. De beloning is afhankelijk van de talenten van de tandarts of tandarts-endodontoloog, de er-varingsjaren en het toekomstperspectief. Er kan op basis van VAR of in loondienst gewerkt worden. Ook dan zijn er diverse groei (junior-vak volwassen-senior) mogelijkheden. De aange-boden werkdagen zijn verschillende dagen over-dag en een avond en/of zaterdag. F4D biedt volledige integrale mondzorg waar ieder met veel plezier en collegialiteit werkt. Evidence-based tandheelkunde is onze leidraad. Deze praktijk is ISO-9001 gecertificeerd, volgens HKZ normen.Reacties naar [email protected]

GORINCHEM (REGIO)Vacature voor mondhygiënist. 3 dagen per week. zelfstandig werkend met eigen behandelruimte en patiëntenbestand. Inlichtingen via E-mail; [email protected]

LIMBURGTandarts gezocht voor moderne praktijk in Limburg. Reacties o.v.v. nummer TV-63-13283 naar [email protected]

MAASDONKFriends4Dents zoekt per januari 2014 een gepas-sioneerde en mensgerichte tandarts met minstens 1 jaar praktijkervaring. Wegens grote drukte gaat Friends4Dents in januari een nieuwe vestiging openen in een nieuwbouwpand in Maasdonk (Geffen, Nuland, Vinkel) Wij zijn op zoek naar die leuke bevlogen collega die ons Team komt versterken in de Algemene Tandheelkunde. Er is ook gelegenheid, indien gewenst, om een eigen specialisme te bedrijven en/of deze samen met je ervaren tandartscollega’s te ontwikkelen. Indi-en je interesse hebt, plannen we graag een ken-nismakingsgesprek. Het is mogelijk om al eerder dan januari enkele dagdelen te werken. De be-loning is afhankelijk van de talenten van de tandarts, de ervaringsjaren en het toekomstper-spectief. Er kan op basis van VAR of in loondienst gewerkt worden. Ook dan zijn er diverse groei (junior-vak volwassen-senior) mogelijkheden. De aangeboden werkdagen zijn verschillende dagen overdag en een avond en/of zaterdag. F4D

VAKBEURS VOOR DE TOTALE MONDZORG

20 TOT EN MET 22 MAART 2014 AMSTERDAM RAI

Dental Expo

@dentalexpo2014

Van donderdag 20 t/m zaterdag 22 maart 2014, is Amsterdam RAI hét zakelijke platform voor aanbieders en afnemers van dentale producten en diensten binnen de mondzorg.

Organisatie Dental Expo:

Protex B.V. Postbus 61 • 1430 AB Aalsmeer • T: +31(0)297-382 175 • F: +31(0)297-348 019E: [email protected] • I : www.dentalexpo.nl

Vraag & aanbod

77

dovijlen maillerfer nieuw in alle maten voor 20%vd prijs! Nieuwe Div extractietangen aesculap voor 25 euro per stuk.Reacties naar [email protected]

NEDERLANDIk ben op zoek naar een microscoop in goede staat. Gaarne contact per e-mail: [email protected]

NOORD HOLLAND/ZUID HOLLANDBIG geregistreerde tandarts met 6 jaar werker-varing in Nederland zoekt een parttime baan. Reacties o.v.v. nummer TA-15-13288 naar [email protected]

ROTTERDAM/UTRECHT (REGIO)Vrouwelijke tandarts (Big geregistreerd en in het bezit van een VAR WUO) met 3 jaar er-varing is beschikbaar voor 2 dagen voor praktijkmedewerking of evt. waarneming. Voorkeur gaat uit naar de donderdag en vrij-dag. Affiniteit met de algemene tandheelkunde en restauratieve, esthetische tandheelkunde. Vakkundigheid, kwaliteit en aandacht voor de patiënt hebben bij mij een hoge prioriteit. Voor een uitgebreid CV of meer informatie kunt u contact met mij opnemen. Reacties o.v.v. nummer TA-30-13280 naar [email protected]

ROTTERDAM/ZUID HOLLANDMondhygiëniste/mondzorgkundige biedt zich aan voor de op de vrijdagen en zaterdagen aan, in de regio Zuid-Holland. In de toekomst meer-dere dagen mogelijk. In het bezit van een VAR-wuo. Reacties naar: [email protected]

UTRECHT E.O.Recent afgestudeerd in Nijmegen, met goede resultaten, (nieuwe 6-jarige opleiding), zoek ik (m.) serieus werkende tandarts, 24 jaar, per direct werk in een algemene praktijk in bij voorkeur provincie Utrecht of westelijk Gelder-land. Woensdag om de week en de vrijdagen ben ik reeds al werkzaam in een praktijk in De Bilt. Eventueel (kortere tijd) waarneming ook mogelijk. In het bezit van VAR-Wuo.Reacties naar [email protected]

PRAKTIJK GEZOCHT

DEN HAAG E.O.Ik ben op de zoek naar een solo-praktijk (1-2 kamers) in omgeving van Den Haag. Reacties o.v.v. nummer PV-24-13283 naar [email protected]

PRAKTIJK AANGEBODEN

AMSTERDAMPraktijk met 2 behandelkamers aangeboden in Amsterdam. 2500 actieve patiënten, aan het randje van het centrum. Praktijk is gevestigd in een huurpand in een buurt met veel jonge ouders en uitstekend te bereiken met openbaar

vervoer. Alle apparatuur is nieuw.Reacties o.v.v. nummer PA-10-13309 naar [email protected]

DRONTENModerne in 2009 volledig nieuw ingerichte tandartspraktijk met drie behandelkamers. Aangeboden worden praktijkpand, patiëntenbe-stand, inventaris instrumentarium en personeel. Omzetcategorie: € 600.000 plus Info via A. Barkhuis/KvdB 06-51749593

GOUDA (OMGEVING)Tandheelkundig centrum ter overname aange-boden. In de omgeving van Gouda is met ingang van 2 januari 2014 een plaats beschikbaar voor een tandarts voor 2 dagen per week. Na verloop van tijd zal uitbreiding van het aantal dagen naar fulltime tot de mogelijkheden behoren, waarna er een overname kan volgen. Van kandidaten wordt verwacht dat zij de Nederlandse taal vloe-iend beheersen. Reacties o.v.v. nummer TV-29-13281 naar [email protected]

OVERIG

GELDERLAND (REGIO ARNHEM)Mondhygiënist en psycholoog BSc zoekt (com-merciële)samenwerking voor het opzetten van een praktijk of adviesbureau in provincie Gelder-land (regio Arnhem). Interesse? Snel een kop koffie drinken! Reacties o.v.v. nummer MV-10-13288 naar [email protected]

HOORDN/MEDEMBLIKAangeboden: cerec 3 opname-eenheid en sli-jpeenheid software-versie 2.80.2403. In prima staat. Door Dental Union getaxeerd. Vraagprijs: euro 6700,00. tel: 06-54244250.

MIDDEN NEDERLAND20 stuks Dyna Helix Octa 4.2 mm implantaten en kit te koop. Tevens kit. Vaste prijs: 50eur per impl en 500 euro voor de kit. Impl zijn nog ‘houdbaar tot eind 2016. Kit is misschien 3x gebruikt. Totaal nieuw: 4500, nu: 1500 euro.Dit alles wegens overlijden collega.Reacties naar [email protected]

NEDERLAND5 Operatie lampen merk Quetin, plafond-mod-el in goede staat.Zeer goede verlichting. Sonorex bandelin rx 100 Afzuigmotor cattani turboflux 400v, uit 2006, krachtige afzuiging voor 4 kamers met amalgaamfilter. Röntgen buis Progeny, Preva DC Intraoral X-Ray System.Compleet Veel En-

78

ANT Algemeen

De ANT behartigt de belangen van in Nederland werk-zame tandartsen, gedifferentieerde tandartsen en tand-artsspecialisten, waarbij optimale en onafhankelijke tandheelkundige zorg het uitgangspunt vormt en de relatie tussen tandarts en patiënt centraal staat. Tevens ondersteunt de ANT haar leden zodanig dat zij in staat worden gesteld om zich, in overeenstemming met de visie van de ANT, te richten op de essentie van het zijn van tandarts: het verlenen van optimale tandheelkundige zorg.

Dit doen we mede door het aanbieden van een uitge-breide ledenservice. Binnen deze ledenservice worden diverse diensten aangeboden, zoals een telefonische helpdesk, uitgebreide en kosteloze advertentierubrieken, advisering bij praktijkoverdracht, juridisch en fiscaal advies, modelcontracten et cetera. Ook biedt de ANT haar leden een onafhankelijke en laagdrempelige klachtencommissie, tot wie de patiënten van ANT-leden zich in een geschil kunnen richten.

BESTUUR

VoorzitterDhr. J.W. Vaartjes

Vicevoorzitter/PenningmeesterDhr. W.F. Kniese

SecretarisMw. L.M.H.E. Smulders

LidDhr. S.A. el Bousy

LidMw. C.M.J. Scheijmans

BUREAU

Algemeen directeurDhr. R. Maaswinkel

Bureau-adresLeidsevaartweg 992106 AS Heemstede

Telefoon023-524 88 99

[email protected]

Websitewww.ant-online.nl

ANT is een beroepsorganisatie voor tandartsen, opgericht in 1995. Op 5 juli 2002 heeft de minister van VWS de ANT aangewezen als ‘representatieve organisatie’ voor tandart-sen en tandartsspecialisten.

ANT LIDMAATSCHAPPEN EN CONTRIBUTIE 2014Statutair is vastgelegd dat uitsluitend tandartsen en studenten tandheelkunde lid kunnen worden van de ANT. De vereniging kent een aantal verschillende typen lidmaatschappen met bijbehorende contributie.

Contributie per kalenderjaar per 1 januari 2014:

Volwaardiglidmaatschap*

€ 990,- Praktiserende tan-dartsen

Partner-lidmaatschap*

€ 495,- Voor partnertand-artsen van leden

Groeps-lidmaatschap*

€ 773,50 Vanaf vier tand-artsen werkzaam op één adres of onder één naam

Starter-lidmaatschap*

€ 0,00

€ 163,50€ 418,50€ 662,-

In jaar vanafstuderen1e jaar2e jaar3e jaar

Gereduceerd lidmaatschap

€ 369,- Niet-praktiserend, <65 jaar

65+ lidmaatschap* € 495,- Praktiserend

Pensioen-lidmaatschap

€ 94,- Niet meerpraktiserend

Lidmaatschap op grond van inkomen*

€ 346,50

€ 693,-

<35% van het rek-eninkomen35 tot 65 procent van rekeninkomen

Studentlidmaatschap € 0,00

*): inclusief aansluiting bij klachtenregeling conform WKCZ.

Lid worden of uw lidmaatschap wijzigen?Mail naar [email protected], of bel: 023 - 524 88 99.

Datum Roadshow Tijd

Di 14-01-2014 FlitZ® Roadshow Groningen 19.00 - 22.00 uur

Wo 15-01-2014 FlitZ® Roadshow Leeuwarden 19.00 - 22.00 uur

Do 16-01-2014 FlitZ® Roadshow Enschede 19.00 - 22.00 uur

Wo 22-01-2014 FlitZ® Roadshow Voorburg 19.00 - 22.00 uur

Do 23-01-2014 FlitZ® Roadshow Nijmegen 19.00 - 22.00 uur

Vrij 24-01-2014 FlitZ® Roadshow Gouda 14.30 - 17.15 uur

Di 28-01-2014 FlitZ® Roadshow Tilburg 19.00 - 22.00 uur

Wo 29-01-2014 FlitZ® Roadshow Kerkrade 19.00 - 22.00 uur

Do 30-01-2014 FlitZ® Roadshow Temse (BE) 14.30 - 17.15 uur

Vrij 31-01-2014 FlitZ® Roadshow Amsterdam 14.30 - 17.15 uur

Wo 05-02-2014 FlitZ® Roadshow Akersloot (i.s.m. de NHTV) 19.00 - 22.00 uur

Do 06-02-2014 FlitZ® Roadshow Ridderkerk 19.00 - 22.00 uur

Vrij 07-02-2014 FlitZ® Roadshow Bergen op Zoom 14.30 - 17.15 uur

Mis het niet!

Vol = Vol

T 0800 - 3300000 excent_eu I www.excent.eu excenttandtechniek

Helpende handen voor mooie tanden

Het gebit dat meteen goed zit!

By Global Dental Science Europe BV

Powered by

Het FlitZ® prothese concept is de nieuwe standaard voor al uw prothese patiënten. Het concept bestaat uit een effi ciënt behandeltraject, CADCAM vervaardigde prothese en ondersteuning van de lokale Excent tandtechnici.

Benieuwd naar de werkwijze en de verschillende behandelmogelijkheden?

Kom dan binnenkort naar een FlitZ® roadshowavond bij u in de buurt. Meld u aan via www.excent.eu

Hoe mooi is het als een perfect passende prothese binnen tien werkdagen en twee zittingen geplaatst kan worden bij uw patiënt?

7938 EXCENT FLITZ ADV A4 NTvT def.indd 1 14-11-13 16:44

ATLANTIS™ is marktleider in implantaatgedragen patiëntspecifi eke CAD/CAM-structuren en abutments.

Met gebruik van de unieke ATLANTIS VAD™

(Virtual Abutment Design) software, één van devier kenmerken van de ATLANTIS BioDesign Matrix™,worden ATLANTIS™ abutments individueel ontworpen op basis van de gewenste tandvorm.Het resultaat is een geoptimaliseerd abutmentontwerp dat een nieuwe standaard op functieen esthetiek biedt. Ontdek nu de vrijheid van ongelimiteerde mogelijkheden met ATLANTIS™.

ATLANTIS BioDesign Matrix™

De vier kenmerken van de ATLANTIS BioDesign Matrix™

werken samen voor een ideale functie en optimaal esthetisch resultaat. Dit is de toegevoegde waarde van ATLANTIS™ abutments voor de patiënten.

Wilt u meer weten over wat ATLANTIS™ voor u kan betekenen? Neem contact met ons op via+ 31 79 360 19 50 of kijk opwww.dentsplyimplants.nl

ATLANTIS VAD™ Ontwerp op basis van de gewenstetandvorm.

Custom Connect™ Sterke en stabiele pasvorm – verbindingop maat voor de meest gangbareimplantaatsystemen.

Soft-tissue Adapt™ Optimale ondersteuningvoor de vormgeving vanhet zachte weefsel enaanpassing aan dedefi nitieve kroon.

Natural Shape™ Vorm en emergentieprofi el gebaseerd opde anatomie van deindividuele patiënt.

www.dentsplyimplants.nl

ATLANTIS™ abutments:De juiste keuze

Beschikbaar voor

de meest gangbare

implantaatsystemen

ATLANTIS™ abutment

Straumann BoneLevel ATLANTIS

™ abutment

NobelReplace™

ATLANTIS ™

abutment

ASTRA TECH Implant System ™

ATLANTIS ™

abutment NobelActive

™

Dentz 6 - 2013

Documents

Transcript of Dentz 6 - 2013