Jaaropening6-9-2013

Post-Master Accountancy (PMA)

2

Programma: de waarde van de audit

Tijd Titel Spreker13.30-14.00 Ontvangst14.00-14.15 Opening en introductie

themaProf.dr. Eddy Vaassen RATilburg UniversityBaker Tilly Berk

14.15-15.00 De waarde van de audit onder druk en ter discussie

Prof.dr.mr. Marcel Pheijffer RANyenrode Business Universiteit

15.00-15.45 Accountant in het MKB – Spagaat of balanceeract?

Ted Verkade RABaker Tilly Berk

15.45-16.00 Pauze16.00-16.45 De klankbordwaarde van de

accountant voor de onderneming en haar bestuurders

Drs. Pat Hermse RABankinter SA

16.45-17.00 Samenwerking en kennisdeling tussen de financiële functie en de controlerend accountant

Prof.dr. Eddy Vaassen RATilburg UniversityBaker Tilly Berk

17.00 borrel

3

Ontwikkelingen in accountantsland

4

5

Jan en Piet

6

De oneerlijkheid van eerlijke mensen

• Mazar et al. 2008 in Journal of Marketing Research

• Serie experimenten om te onderzoeken waarom mensen soms niet de waarheid spreken

• De cijfers in de jaarrekening manipuleren is ook een vorm van niet de waarheid spreken

• Waarom doen mensen dit?

• Theory of self-concept maintenance:

− Mensen streven naar positief zelfbeeld

− Bereiken door onethisch gedrag bewust te kwalificeren als acceptabel (=rationalisatie, element van de fraude driehoek van Cressey)

− Het kan ook zo zijn dat mensen niet weten dat hun gedrag onethisch is (bijv. iemand is opgegroeid in een milieu waarin stelen normaal is)

7

‘Optellen-tot-10’ taak

1,69 1,82 2,91

4,67 4,81 3,05

5,82 5,06 4,28

6,36 5,19 4,57

Vind de twee getallen die optellen tot 10

20 van deze matrices, maximale score dus 20, 4 minuten tijd, steeds maar één combinatie per matrix mogelijk

8

Ontwerp

• Kleine beloning $0,50 en grote beloning $2,00 voor elk juist antwoord

• De mogelijkheid om te liegen versus géén mogelijkheid om te liegen over de eigen score (registratie van de eigen scores door de deelnemers zélf zonder controle door de spelleider versus registratie door de spelleider van de scores)

• Een deel van de groep die de mogelijkheid had om te liegen ontving de volgende tekst op het spelformulier waarop ze hun score moesten invullen: ‘Ik realiseer me dat dit spel onder de ethische code van mijn organisatie valt’

Post-master Accountancy

11-5-2011

9

Resultaten

10

Conclusie Mazar & Ariely

• Wijzen op het bestaan van een ethische code leidt tot ethischer gedrag, ongeacht de inhoud van die code; het is een herinnering dat er zoiets is als ethiek en dat bepaald gedrag niet wenselijk is

• Mensen zijn vaak oneerlijk (niet-integer) als ze de kans krijgen en hen dat goed uitkomt, zonder dat ze daarmee hun positieve zelfbeeld aantasten

• Maar er is meer .....

11

Medische beroepsethiek

• Bij een groei van het aantal chirurgen nam het aantal operaties bij gelijkblijvend ziektebeeld met 3% toe

• In Duitsland bleek het aantal knieoperaties (gecorrigeerd) 60% hoger te liggen dan in Zweden; enige verklaring was dat Duitse chirurgen per operatie betaald krijgen en Zweedse een vast bedrag per maand

• En dat ondanks de hippocratische eed

12

Vervolg accountancy beroepsethiek

• Zodra een persoon zichzelf bekendmaakt als een belanghebbende dan wordt deze persoon minder terughoudend om zich ook als een belanghebbende te gedragen, met alle - soms niet zo ethische - consequenties van dien

• Mogelijke interpretatie hiervan: zodra een accountant transparant is over samenloop van dienstverlening, sponsoring, financiële belangen, langdurige betrokkenheid bij klant, en dergelijke, dan voelt hij zich minder geremd om zich dan ook maar minder onafhankelijk te gedragen omdat de belanghebbende had kunnen weten dat de accountant niet geheel onafhankelijk is

• Dit pleit ervoor om maatregelen te treffen die de onafhankelijkheid in schijn verbeteren; hierdoor volgt onafhankelijkheid in wezen vanzelf

• Scheiding controle en advies, verplichte roulatie, en de genoemde aspecten van sponsoring, giften, financiële belangen en dergelijke dragen aldus bij aan een verbeterde onafhankelijkheid in wezen

13

Waardetoevoeging accountant

Randvoorwaarden:

• Deskundigheid

• Onafhankelijkheid

Nu is er in de regelgeving en de maatschappelijke discussie over het beroep een sterke nadruk op onafhankelijkheid, maar .....

• Bepaalde management controls (bijv. prestatiebeloning) of structuren (bijv. de klant betaalt de accountant) kunnen onethisch gedrag uitlokken

• Communiceren dat je vanuit een positie werkt die mogelijk onethisch gedrag uitlokt, leidt tot onethischer gedrag

• Bewustwording dat er een ethische code is, leidt tot ethischer gedrag

• Bewustwording kan via training, ethische codes, eed, kortom ‘immersion’, aangevuld met een systeem om ethiek ‘warm’ te houden bij de betrokkenen

• Als de accountant zich ethisch gedraagt, dan kan hij zich richten op de inhoud en zijn deskundigheid vergroten

14

Stelling

Door de beroepsethiek van accountants te verbeteren ontstaat vanzelf ruimte voor deskundigheidsontwikkeling en daardoor waardecreatie voor de klant, het maatschappelijke verkeer en de accountant zelf

Post-master Accountancy

11-5-2011

15

Waarde van de audit

• De mate waarin de accountant fraude kan tegengaan en ontdekken

• De mate waarin de accountant aan belanghebbenden kan laten zien dat het management er alles aan heeft gedaan om de organisatie goed te besturen en te beheersen

• De mate waarin de accountant kan bijdragen aan het door het management verstrekken van betrouwbare informatie aan belanghebbenden

• De mate waarin de accountant de contractvoorwaarden van de diverse (formele en informele) contracten die de organisatie met haar belanghebbenden heeft helpt verbeteren

• De mate waarin de accountant de eigenaren en het management ondersteunt bij het in control brengen en houden van de organisatie

• De mate waarin de accountant door belanghebbenden kan worden aangesproken als hij ten onrechte een goedkeurende verklaring heeft afgegeven

Post-master Accountancy

11-5-2011