DEKOLONISATIE Ghana

Nkrumah

Rol Verenigde Staten

Groot-Brittannië/West-Europa

TOETS

1834

BRON

Vanaf 1952 Kwame Nkrumah de leider van de nationalistische 'Convention People's Party' in de Britse kolonie

Goudkust in West-Afrika. Na de onafhankelijkheid in 1957 werd Nkrumah tot 1966 de onbetwiste politieke leider

van de nieuwe staat, die de naam Ghana kreeg. Over zijn beweegredenen schreef hij het volgende.

"Onafhankelijkheid voor Goudkust was mijn doel. Het was een kolonie en ik heb het kolonialisme altijd

beschouwd als de politiek waarmee een vreemde macht gebieden door middel van politieke banden aan zich bindt,

met het voornaamste doel haar eigen economisch voordeel te bevorderen (…) Aldus zijn wij getuige geweest van

de grootste ooit op deze aarde waargenomen opwekking van onderdrukte en uitgebuite volkeren tegen de machten

die hen in onderwerping hebben gehouden. Dit is, zonder twijfel, de belangrijkste gebeurtenis van de twintigste

eeuw."

1 Als je de politieke ambities van Nkrumah als leider van de beweging die in 1957 de onafhankelijkheid

van Ghana tot stand bracht in zijn historische context wilt plaatsen, moet je oog hebben voor:

- het feit dat Nkrumah in de jaren '30 in de Verenigde Staten heeft gestudeerd en

- de positie van Groot-Brittannië in de machtsverhoudingen in de wereld na de Tweede

Wereldoorlog.

Leg van beide uit dat ze deel uitmaken van de historische context rond de onafhankelijkheid van Ghana.

2 Nkrumah noemde de dekolonisatie "de belangrijkste gebeurtenis van de twintigste eeuw". Geef een

argument voor én een argument tegen deze stelling vanuit het perspectief van de voormalige West-

Europese koloniale mogendheden (Groot-Brittannië, Frankrijk, Nederland).

DEKOLONISATIE Verenigde Naties

Internationale machtsverhoudingen

Koude Oorlog

Vietnam

TOETS

1945

BRON I

In 1960 nam de Algemene

Vergadering van de Verenigde

Naties de 'Declaration against

Colonialism' aan. Hieronder

volgen enkele passages uit deze

verklaring.

"De Algemene Vergadering,

indachtig de door de volkeren

van de wereld in het Handvest

van de Verenigde Naties

uitgesproken vastberadenheid

om het geloof in fundamentele

mensenrechten, in de waardig-

heid en waarde van de

menselijke persoon opnieuw te

bevestigen (…), verkondigt

plechtig de noodzaak om aan

kolonialisme in al zijn vormen

een snel en onvoorwaardelijk

einde te maken (…) en verklaart

met het oog hierop dat:

- de onderwerping van

volkeren aan vreemde

onderdrukking, overheer-

sing en uitbating (…)

strijdig met het Handvest

van de Verenigde Naties is

en een belemmering voor de

bevordering van vrede en

samenwerking in de wereld

(…);

- alle volkeren het recht

hebben op zelfbeschikking;

krachtens dat recht bepalen

zij vrij hun politieke status

en streven zij vrijelijk naar

hun economische, sociale en

culturele ontwikkeling."

BRON II

Halverwege de jaren '50 tekende Fritz Behrendt deze cartoon met als titel:

'Weg met het kolonialisme'. De personen rechts op de tekening zijn de

Russische leiders Chroestjov en Boelganin. Op het boek staat: 'Stalin'.

1 Leg uit dat je de 'Declaration against Colonialism' (I) kunt

beschouwen als een uiting van de sinds de Tweede Wereldoorlog

veranderde machtsverhoudingen in de wereld.

2 Beredeneer hoe respectievelijk de Vietcong en de Verenigde Staten de

'Declaration against Colonialism' (I) konden inzetten om hun optreden

in de Vietnam-oorlog te rechtvaardigen. Twee antwoorden dus.

3 Vanuit zijn cartoon (II) kun je een hypothese opstellen over de vraag

hoe Behrendt de 'Declaration against Colonialism' geïnterpreteerd zal

hebben. Hoe luidt die hypothese? Betrek in je uitleg een beschrijving

van de cartoon.

4 Leg uit dat je de cartoon van Behrendt (II) kunt gebruiken om het

verband tussen het dekolonisatieproces en de Koude Oorlog aan te

tonen.

DEKOLONISATIE Brits-Indië

Aziatisch nationalisme

Rol Japan

Hindoes – Moslims

Koude Oorlog

TOETS

2083

BRON I

Op 15 maart 1946 sprak de Britse minister-president Clement Attlee de volgende woorden in het Britse

parlement, het 'House of Commons'. De 'Simon Commission' was een groep van zeven leden van het parlement,

die in 1928 naar India waren gereisd om te kijken welke constitutionele hervormingen nodig waren.

"Ik ben er behoorlijk zeker van dat in deze tijd de golf van nationalisme heel snel over India en, inderdaad, over

Azië spoelt. Men moet zich altijd herinneren dat India wordt geraakt door wat er elders in Azië gebeurt. Ik

herinner me, toen ik deel uitmaakte van de 'Simon Commission', heel goed hoe het tot ons doordrong wat een

uitwerking de uitdaging, die in die tijd door Japan was opgeworpen, op de Aziatische volkeren heeft gehad. De

golf van nationalisme die op een bepaald moment in banen geleid leek te zijn onder een betrekkelijk klein deel

van de mensen in India – hoofdzakelijk een aantal uit de goed opgeleide klassen – kreeg de neiging steeds verder

te verspreiden. Ik herinner mij heel goed, volgens mij hebben wij dat ook in het 'Simon Commission Report'

gezet, dat hoewel er grote verschillen bestonden in de manier waarop het nationalistische gevoel werd geuit

tussen wat de extremisten en de gematigden wordt genoemd en hoewel in veel gevallen er zo'n nadruk zou

kunnen liggen op de eisen van bepaalde gemeenschappen dat het eigenlijke begrip nationalisme niet meer van

toepassing is, wij toch merkten dat Hindoe, Moslim, Sikh of Mahrattah, de politicus of de ambtenaar – onder al

dezen dat besef van nationalisme al maar sterker was geworden. Vandaag denk ik dat het idee van een natie

helemaal is doorgedrongen en misschien wel niet in het minst onder een aantal van die soldaten die zo

bewonderenswaardig in de oorlog gediend hebben. Ik zou het daarom nu op prijs stellen om niet te veel de

verschillen tussen de Indiërs te benadrukken. Laten wij allen beseffen wat de moeilijkheden, wat de verschillen

tussen Indiërs ook mogen zijn, er deze vraag van alle Indiërs onder ligt."

BRON II

In 1947 maakte de Nederlandse

tekenaar F. Behrendt deze cartoon met

de titel 'Weg met het kolonialisme!' De

mannen rechts hebben een vlag van de

Sovjetunie bij zich.

1 Je kan de stelling verdedigen dat Attlee in zijn toespraak (I) liet merken de situatie in Azië als geheel in

1946 juist geanalyseerd te hebben, maar dat hij er wat betreft Brits-Indië toch behoorlijk naast zat. Leg

beide delen van de stelling, met verwijzingen naar bron I, uit.

2 Attlee verwijst in zijn toespraak naar de rol die Japan gespeeld heeft in de opkomst van het nationalisme

in Azië. Beredeneer dat Attlee daarbij zowel naar het begin van de twintigste eeuw kon verwijzen, als

naar de periode 1941-1945.

3 Attlee (I) noemt met betrekking tot de opkomst van het nationalisme in Brits-Indië met name de

Indische soldaten die in de Tweede Wereldoorlog. Leg uit waarom hij terecht juist hen noemt.

4 Het perspectief van Behrendt (II) op de dekolonisatie van Brits-Indië is heel anders dan dat van Attlee

(I). Leg het verschil uit met verwijzingen naar beide bronnen.

DEKOLONISATIE Brits-Indië

Hindoes – Moslims

White Man's Burden

Internationale machtsverhoudingen

Handelsbelangen

TOETS

2013

BRON II

In 1947 presenteerde Groot-Brittannië met betrekking tot de onafhankelijkheid van Brits-Indië het 'Partition

Plan', dat voorzag in de opsplitsing van de kolonie in twee onafhankelijke staten: een voornamelijk hindoeïstisch

India en een voornamelijk islamitisch Pakistan. Beide landen zouden lid moeten worden van het 'Commonwealth

of Nations', de organisatie waarin Groot-Brittannië samenwerkt met haar voormalige kolonies. Hieronder volgt

een fragment uit een analyse van de Britse regering over de kansen van dit 'Partition Plan', gedateerd 20 oktober

1947. Ongeveer 25 procent van de inheemse bevolking van Brits-Indië bestond uit moslims.

"In deze omstandigheden is het zonder meer duidelijk dat India intens achterdochtig zal zijn met betrekking tot

elke vorm van hulp die wij aan Pakistan geven. Zij worden waarschijnlijk het meest beïnvloed door het argument

dat, in negen van de tien gevallen, India een soortgelijke ondersteuning niet nodig heeft of wenst.

Deze verdenking zou gemakkelijk kunnen uitgroeien tot actieve vijandschap jegens ons. Een van de eerste

gevolgen daarvan zou kunnen zijn dat het meer waarschijnlijk wordt dan het zelfs nu al is, dat zij het

'Commonwealth' verlaten; hoewel zij zonder twijfel in hun achterhoofd de overweging zullen hebben dat wij, in

politiek opzicht, wel wat minder vrij zullen zijn om Pakistan tegen de wil van India in te helpen zolang als zij

beiden 'dominions' blijven. Een tweede en ernstiger consequentie zou kunnen zijn dat, wellicht verergerd door

andere toevallige en onvoorzienbare oorzaken, in India een vastberaden anti-Brits gevoel, tegenwoordig gelukkig

afwezig, opnieuw tot ontwikkeling zou kunnen komen, ten nadele van onze commerciële belangen daar en met

gevaar voor de levens van de Britse mannen en vrouwen in India."

1 Zowel de spotprent (I) als de analyse

van de Britse regering (II) maken

duidelijk welk probleem er speelde

rond de dekolonisatie van Brits-Indië

in 1947. Geef aan welk probleem dat

was en welke oplossing voor dit

probleem gekozen werd.

2 De spotprent (I) refereert aan de

'mission' die Groot-Brittannië onder

de noemer 'the white man's burden'

in haar kolonies wilde volbrengen.

Beredeneer wat de tekenaar

daarover, met het oog op de

gebeurtenissen rond de dekolonisatie

van Brits-Indië, wilde zeggen.

3 Groot-Brittannië heeft zich na de

Tweede Wereldoorlog vrij

gemakkelijk neergelegd bij de

dekolonisatie van Brits-Indië. Maak

in dit verband duidelijk dat in bron II

- de rol van de sinds 1945

veranderde internationale machts-

verhoudingen niet ter sprake komt,

- maar het veiligstellen van de Britse

belangen wel.

BRON I

Op 13 juli 1947 verscheen deze spotprent met als titel 'Fulfilment

of a Mission'. De leeuw stelt Groot-Brittannië voor.

DEKOLONISATIE Brits-Indië

Eerste Wereldoorlog

Tweede Wereldoorlog

TOETS

1981

BRON

Op 17 augustus 1942 stuurden de Britse autoriteiten in Brits-Indië een rapport naar het 'War Office' in Londen

over de onrust in de verschillende provincies van deze kolonie. Enkele fragmenten uit dit rapport volgen

hieronder. 'Hartals' zijn massademonstraties, gepaard gaande met stakingen en de sluiting van winkels en

openbare gebouwen; de opzet is dat een 'hartal' zonder geweld verloopt. Het 'Forward Bloc' was een in 1939

opgerichte linkse politieke beweging, die streefde naar onafhankelijkheid.

"Binnenlandse situatie. In de meeste gebieden laat de situatie verbetering zien maar in delen van Madras,

Bengalen en de U.P. is een tendens waargenomen van onrust die zich over het platteland verspreid. Aanwijzingen

dat er sabotage gepland wordt dat en suggestie dat daar in Oost-India het 'Forward Bloc' of een andere

ondermijnende organisatie achter zit.

Situatie per provincie.

Bombay. Rustig behalve Ahmedabad waar enige verslechtering en troepen door de stad patrouilleren.

Bengalen. In Calcutta duren verspreid aanvallen op een aantal belangrijke diensten voort. In de districten is

behalve in Dacca de wanorde beperkt tot 'hartals' en studenten. In Dacca aanzienlijk oproer, waaronder schade aan

het spoorwegsysteem.

Central Provinces. Situatie verbeterd behalve in het gebied rong Magpur waar het oproer voortduurt.

United Provinces. Situatie aanzienlijk verbeterd in stedelijke gebieden. Uitzondering: Benares en personeel op

'Benares University' heeft zich uitgesproken voor 'Free India' en U.T.C is 'National Army' genoemd vanwege

banditisme en sabotage. Het doorsnijden van elektriciteitsdraden duurt voort in verschillende districten.

Madras. De stad is rustig. In de districten zijn 'hartals' gaande. Studentenstakingen en demonstraties duren voort,

evenals aanvallen op communicatielijnen.

Assam. De sfeer is lusteloos en de 'hartals' zijn er zwak.

Punjab. Over het algemeen rustig, behalve enig doorsnijden van elektriciteitsdraden in Lahore."

1 Maak duidelijk dat de opkomst van nationalistische bewegingen in de Aziatische kolonies tijdens het

Interbellum in verband gebracht moet worden met het verloop van de Eerste Wereldoorlog.

2 De Britten hoopten dat de Japanse opmars in Zuid-Oost-Azië vanaf eind 1941 een einde zou maken aan

de nationalistische onrust in Brits-Indië. Geef twee redenen waarom de Britten dat graag wilden.

3 Welke conclusie kun je uit de bron trekken met betrekking tot de vraag hoe het verzet tegen de Britse

koloniale aanwezigheid in India zich tijdens de Tweede Wereldoorlog ontwikkelde?

4 De afloop van de Tweede Wereldoorlog maakte het onvermijdelijk dat Groot-Brittannië India zou

moeten opgeven. Noem daarvan twee oorzaken.

DEKOLONISATIE Algerije

Arabisch nationalisme

Standplaatsgebondenheid

Propaganda

TOETS

1970

BRON I

Het 'Front de Libération Nationale', een samengaan van een aantal kleinere organisaties in de Franse

kolonie Algerije, publiceerde op 1 november 1954 onderstaand manifest.

"Na tientallen jaren van strijd heeft de Nationale Beweging de laatste fase van de voltooiing daarvan bereikt.

In eigen land zijn de mensen verenigd achter de wachtwoorden onafhankelijkheid en actie. In het buitenland

is de sfeer gunstig, in het bijzonder door de diplomatieke steun van onze Arabische en Moslim-broeders (…)

Wij zijn onafhankelijk van de twee groeperingen die met elkaar wedijveren om de macht. Onze beweging

geeft aan landgenoten uit iedere sociale laag, aan alle zuiver Algerijnse partijen en bewegingen, de

mogelijkheid om zich aan te sluiten bij de strijd om de bevrijding.

DOEL. Nationale onafhankelijkheid door: 1) het herstel van de soevereine, democratische en sociale

Algerijnse staat binnen het raamwerk van de uitgangspunten van de Islam; 2) het waarborgen van alle

fundamentele vrijheden, zonder onderscheid naar ras of godsdienst. "

BRON II

Tijdens de Algerijnse oorlog verscheen deze foto in de Franse pers. Links staan twee Franse soldaten.

BRON III

Tijdens de oorlog in Algerije verscheen dit

affiche. Het opschrift luidt: 'Geen Frans Algerije

meer … Geen Frankrijk meer!'

BRON IV

Affiche ter gelegenheid van het bezoek van de

Egyptische leider Nasser (links) aan het

onafhankelijk geworden Algerije (1963). Rechts

staat de Algerijnse president Ben Bella. De tekst

luidt: 'Door de eenheid van de Arabieren het einde

van de kolonialistische machten'.

1 Leg uit waardoor de dekolonisatie van Algerije een veel gecompliceerder proces was dan dat van

de buurlanden Marokko en Tunesië. Gebruik een van bovenstaande bronnen (I t/m IV) om je

antwoord te ondersteunen.

2 Geef een argument voor en een argument tegen de stelling dat de FLN (I) een nationalistische

beweging was.

3 Beredeneer dat je foto II vanuit enerzijds het perspectief van de FLN, anderzijds het perspectief

van de Franse 'colons', heel verschillend kunt interpreteren.

4 Veel propaganda-affiches blijken de toets van de historische kritiek niet te kunnen doorstaan.

Maak deze stelling aannemelijk door historische kritiek te leveren op zowel bron III als op bron

IV.

DEKOLONISATIE Algerije

Arabisch nationalisme

Koude Oorlog

TOETS

1979

BRON I

Pierre Mendès France, minister van

buitenlandse zaken van Frankrijk, hield

op 12 november 1954 de volgende

toespraak tot de 'Assemblée Nationale',

het Franse parlement. De ramp in

Orléansville betrof een aardbeving.

"Nog maar enkele weken geleden was ik

de vertolker van uw gevoelens, de

vertolker van de gevoelens van alle

Fransen met het oog op de ramp die, in de

provincie Orléansville, heel Algerije in

rouw dompelde. Ik heb toen de solidariteit

van de hele natie met de beproefde

bevolking bevestigd. Helaas gaat Algerije

opnieuw getroffen worden, en deze keer

komt het geweld voort uit de misdadige

opzet van enkele mensen, maar dit is niet

minder wreed, nutteloos en blind.

Opnieuw moet de natie haar eenheid en

solidariteit bevestigen met het oog op dit

ongeluk, deze krachten gericht op

vernietiging (…)

U kunt er zeker van zijn, in alle gevallen,

dat er van de kant van de regering noch

aarzeling, noch getreuzel, noch

halfslachtigheid zal zijn in de maatregelen

die zij zal nemen om de veiligheid en de

eerbied voor de wet te verzekeren. Er van

geen enkele omzichtigheid tegenover het

oproer sprake zijn, van geen enkel

compromis daarmee, iedereen hier en daar

moet dat weten.

Je schippert niet wanneer het er om gaat

de binnenlandse vrede van de natie, de

eenheid, de onschendbaarheid van de

Republiek te verdedigen. De

departementen in Algerije vormen een

deel van de Republiek Frankrijk. Zij zijn

sedert lange tijd en onherroepelijk Frans.

Haar inwoners die het Franse burgerschap

bezitten en in het Parlement

vertegenwoordigd zijn, hebben trouwens,

zowel in vredestijd als eertijds in de

oorlog, genoeg blijk gegeven van hun

aanhankelijkheid aan Frankrijk, opdat

Frankrijk op haar beurt deze eenheid niet

ter discussie laat stellen."

BRON II

In 1958 werd in Egypte deze cartoon gepubliceerd over de strijd

in Algerije. De vrouw in het midden is Marianne, zij symboliseert

Frankrijk.

1 Leg uit waarom voor Frankrijk de dekolonisatie van juist

Algerije onaanvaardbaar was.

2 Beredeneer waarom je kunt stellen dat Mendès France (I) de

sinds de Tweede Wereldoorlog veranderde politieke

verhoudingen in de wereld niet begrepen had. Neem een

citaat uit de bron op om je antwoord te ondersteunen.

3 De cartoon (II) kun je beschouwen als een voorbeeld van

Arabisch nationalisme. Leg dat aan de hand van een

beschrijving van de prent uit.

4 Rond 1958 kreeg Egypte steeds betere betrekkingen met de

Sovjetunie. Leg tegen deze achtergrond uit dat je de cartoon

(II) ook kunt verbinden met de Koude Oorlog

DEKOLONISATIE Brits-Indië

Beleid Nehroe

Gandhi

Conferentie van Bandoeng

TOETS

2084

BRON I

Ter gelegenheid van het verwerven van

de onafhankelijkheid van India hield

de Indiase premier Jawaharlal Nehroe

een radiotoespraak. Hieronder staat

een fragment uit deze rede.

"De last van vreemde overheersing is

weggewerkt, maar vrijheid brengt haar

eigen verantwoordelijkheden en

verplichtingen en deze kunnen alleen

maar gedragen worden in de geest van

een vrij volk, met zelfdiscipline en

vastbesloten om die vrijheid te

bewaren en te vergroten. Wij hebben

veel bereikt, wij moeten nog veel meer

bereiken. Laten wij ons dan wijden aan

onze nieuwe taken met de

vastbeslotenheid en de toewijding aan

de hoogstaande principes die onze

grote leider ons heeft geleerd. Gandhi

is gelukkig bij ons om te leiden en te

inspireren en steeds het pad te wijzen

naar het hoge doel. Hij leerde ons lang

geleden dat idealen en doelstellingen

nooit los gezien kunnen worden van de

methodes die toegepast worden om ze

verwezenlijken; dat eerzame doelen

alleen bereikt kunnen worden met

eerzame middelen. Als wij streven

naar de grote dingen van het leven, als

wij dromen van India als een grootse

natie die haar eeuwenoude boodschap

van vrede en vrijheid doorgeeft aan

anderen, dan moeten wij zelf groot zijn

en waardige kinderen van Moeder

India. De ogen van de wereld zijn op

ons gericht, kijkend naar deze geboorte

van de vrijheid in het Oosten en zich

afvragend wat dit betekent. Ons eerste

en onmiddellijke doel moet zijn om

een eind te maken aan alle

binnenlandse twist en geweld, dat ons

bederft en verlaagt en de zaak van de

vrijheid verwondt. Zij komen in de

plaats van erkenning van de grote

economische problemen van de

massa's van het volk die zo dringend

om aandacht vragen."

BRON II

Cartoon over de onafhankelijkheid van Brits-Indië, verdere gegevens

onbekend.

1 Vanuit het perspectief van het dekolonisatieproces kun je de

woorden van Nehroe (I) opvatten als een voorbeeld van

nationalisme. Leg dat met een verwijzing naar de bron uit.

2 Uit zijn woorden (I) kun je opmaken dat je vanuit een ander

perspectief Nehroe bepaald geen nationalist was. Vanuit

welk perspectief kun je deze conclusie trekken? Leg je

antwoord uit met een verwijzing naar de bron.

3 Op de Conferentie van Bandoeng (1954) speelde Nehroe

een hoofdrol. Leg met twee voorbeelden uit zijn woorden (I)

uit dat deze conferentie uitging van de opvattingen van

Nehroe.

4 Stel dat je de cartoon (II) wilt gebruiken bij een analyse van

de woorden van Nehroe (I). Kies twee punten uit de

toespraak en leg bij elk van deze uit hoe de cartoon daarbij

aansluit.

DEKOLONISATIE Vietnam

Rol Frankrijk

Rol Verenigde Staten

TOETS

2159

BRON I

Ho Chi Minh, president van de in 1945 na de Japanse capitulatie uitgeroepen 'Democratische Republiek Hanoi',

stuurde op 28 februari 1946 het volgende telegram naar de Amerikaanse president Truman. Hanoi ligt in het

noorden van Vietnam, Cochin-China is het meest zuidelijke deel van Vietnam. Het 'Atlantisch Handvest' (1941)

en het 'San Francisco Charter' (1945) zijn belangrijke politieke verklaringen over de naoorlogse wereldorde,

waarin onder meer het recht op zelfbeschikking van ieder volk vastgelegd werd.

"In naam van de Vietnamese regering en volk neem ik de vrijheid u te informeren dat in de loop van gesprekken

tussen de Vietnamese regering en de vertegenwoordigers van Frankrijk de laatsten de afscheiding van Cochin-

China en de terugkeer van Franse troepen in Hanoi eisen. Ondertussen treffen de Franse bevolking en troepen

actieve voorbereidingen voor een greep naar de macht en militaire agressie. Ik doe daarom zeer dringend een

beroep op u persoonlijk en op het Amerikaanse volk om zo snel mogelijk tussenbeide te komen ter ondersteuning

van onze onafhankelijkheid en om mee te helpen dat de onderhandelingen meer in overeenstemming met de

principes van de 'Atlantic and San Francisco Charters' gevoerd worden."

BRON II

Spotprent van de Franse tekenaar Pierre Pinatel uit 1954. De titel 'riz-amer' betekent 'bittere rijst'.

De figuur op de stoel stelt Frankrijk voor. De ober is de Franse minister-president Pierre Mendès

France. Op de achtergrond staan, in de rol van koks, verschillende Franse ministers die bij het

koloniale beleid betrokken waren. Met 'de 4de ' wordt de toenmalige Franse Republiek bedoeld.

1 In het perspectief van de latere Amerikaanse betrokkenheid bij Vietnam is het telegram van Ho Chi

Minh (I) opmerkelijk te noemen. Toch is goed aannemelijk te maken waarom Ho Chi Minh in 1946

juist op de Verenigde Staten een beroep deed. Laat dat zien door

- eerst uit te leggen dat Ho Chi Minh in zijn telegram aansloot bij een traditie in de buitenlandse

politiek van de Verenigde Staten en

- vervolgens in te gaan op de machtsverhoudingen in de wereld, zoals die na afloop van de

Tweede Wereldoorlog ontstaan waren.

2 Beredeneer met ten minste drie verwijzingen naar zijn prent (II) welk oordeel Pinatel velde over de

Franse houding met betrekking tot het dekolonisatieproces (in deze prent wat Indo-China betreft).

DEKOLONISATIE Kwame Nkrumah

Europese beschavingsopdracht

Emancipatie Afrika

TOETS

2301

BRON

In 1961 hield Kwame Nkrumah, de eerste president van Ghana na de onafhankelijkheid van Groot-Brittannië in

1957, een rede getiteld 'I Speak of Freedom', waarin hij de onafhankelijke Afrikaanse staten opriep tot eenheid.

Hieronder staat twee fragmenten uit deze rede.

"Eeuwenlang overheersten Europeanen het Afrikaanse continent. De blanke man kende zichzelf het recht toe om

te heersen en om door de niet-blanke gehoorzaamd te worden; het was zijn opdracht, beweerde hij, om Afrika te

'beschaven'. Onder deze dekmantel beroofden de Europeanen het continent van enorme rijkdommen en

bezorgden zij de Afrikaanse volken een onvoorstelbaar lijden.

Dit alles betekent een droevig verhaal, maar nu moeten we bereid zijn om het verleden met zijn onaangename

herinneringen te begraven en naar de toekomst te kijken. Alles wat wij vragen van de vroegere koloniale

machten is hun welwillendheid en samenwerking om de fouten en onrechtvaardigheden te herstellen en om

onafhankelijkheid te schenken aan de kolonies in Afrika (…)

De grootste bijdrage die Afrika kan leveren aan de wereldvrede is het vermijden van alle gevaren die

samenhangen met verdeeldheid, door een politieke unie te scheppen die ook door haar succes een voorbeeld zal

zijn voor een verdeelde wereld. Een Unie van Afrikaanse Staten zal de Afrikaanse identiteit doelgerichter vorm

geven. Zij zal respect afdwingen van een wereld die alleen acht slaat op grootte en invloed. De geringe aandacht

voor het Afrikaanse verzet tegen de Franse atoomproeven in de Sahara en het schandelijke schouwspel van de

Verenigde Naties in Kongo die zich druk maakten of de grondwet wel tot in elk detail klopt terwijl de republiek

wegzakte in chaos, vormen het bewijs van de ongevoelige veronachtzaming van de Afrikaanse

Onafhankelijkheid door de Grote Mogendheden."

1 In zijn toespraak nam Nkrumah afstand van de 'beschavingsopdracht' van de Europese koloniale

machten. Geef een kritische beschouwing van deze opvatting door

- eerst uit te leggen waarom Nkrumah deze 'beschavingsopdracht' verwierp;

- vervolgens te beredeneren dat Nkrumah hiermee een eenzijdig beeld gaf van de manier waarop

deze 'beschavingsopdracht' vanaf het einde van de negentiende eeuw gestalte heeft gekregen en

- ten slotte uit te leggen dat het verlangen naar onafhankelijkheid bij de Afrikaanse volken

voortkwam uit een kernwaarde van de Europese beschaving.

2 Geef met een voorbeeld uit de bron aan dat volgens Nkrumah de Afrikaanse landen ook na de formele

onafhankelijkheid zich moesten blijven emanciperen ten opzichte van de Westerse wereld.