De Republiek in een tijd van

vorsten

Een Gouden Eeuw voor de

Republiek

§ 3.1

Oriëntatiekennis

• Handelskapitalisme – Start kolonisatie– Handel tussen werelddelen neemt sterk toe– Ontdekkingsreizen spelen een belangrijke rol

• Gouden Eeuw– De Republiek wordt een wereldmacht– De Republiek floreerde op alle maatschappelijke fronten

• Wetenschap– Grote natuurwetenschappelijke ontdekkingen– Vele ontdekkingen die werden toegepast bv. in de scheepsvaart

• Absolutisme– Lodelijk XIV, L’etat, c’est moi– Ook andere staten kende absolute monarchen

Europa 1600

3.1 Burgeroorlog in Engeland, godsdienstvrede in Frankrijk

• Oorlog met Spanje– Elisabeth voerde tot aan haar dood oorlog met Spanje.

Toen Filips in 1596 een tweede Armada richting Engeland wilde sturen (vanuit het veroverde Calais), ging zij een verbond aan met de Republiek en Frankrijk

• Het Drievoudig Verbond

• De Armada verging wederom in een storm en Calais werd door de Franse koning heroverd

• Daarna sloten Hendrik IV en de nieuwe koning van Engeland Jacobus I vrede met Spanje (1604)

• De Republiek kon er weer alleen tegenaan

3.1 Burgeroorlog in Engeland, godsdienstvrede in Frankrijk

• Engeland– Onder Jacobus I werd Groot-Brittannië

“uitgevonden” en een nieuwe samengestelde vlag geïntroduceerd

– Onder zijn bewind ontstonden er spanningen tussen puriteinen (Britse Calvinisten) en de koning, die vond dat hij de macht van God had gekregen

– Onder zijn opvolger Karel I liepen deze spanningen nog verder op (1640). Pas na elf jaar riep hij het parlement bijeen, én dit voor nieuwe belastingen op een opstand in Schotland de kop in te drukken

3.1 Burgeroorlog in Engeland, godsdienstvrede in Frankrijk

• Engelse burgeroorlog– Echter, het parlement weigerde. In een noodgreep om zijn macht

te behouden, huwde Karel zijn dochter uit aan de zoon van Stadhouder Willem Frederik. In de hoop op steun uit de Republiek, maar die kwam niet.

– Daarna trachtte hij de Lagerhuisleden te laten arresteren, maar dit mislukte, waarna hij uit London werd verjaagd en een burgeroorlog startte

– In 1645 verslaat Cromwell de troepen van de koning. De koning kreeg huisarrest in London.

– Toen echter de spanningen weer opliepen besloot het parlement hem maar te onthoofden.

Zo werd Groot-Brittannië een Republiek o.l.v. Cromwell (1649)

3.1 Burgeroorlog in Engeland, godsdienstvrede in Frankrijk

• Frankrijk– Na de ondergang van de tweede Armada liet koning Hendrik III

veel fanatieke katholieke leiders vermoorden. Het verbond tussen Spanje en Frankrijk kwam onder druk.

– Nadat Hendrik werd vermoord door een fundo monnik, kwam de protestantse Hendrik van Navarra op de troon (1589). Dit leidde echter tot onenigheid onder de katholieken, wie dan wel koning mocht zijn.

– Tegelijk trachtte Filips II (Spanje) greep te krijgen op de ontwikkelingen. Zo stuurde hij troepen naar Parijs en wilde zijn dochter op de troon zetten.

– De pragmatische Hendrik besloot opnieuw katholiek te worden en kreeg zodoende de gematigde katholieken achter zich en kon naar Parijs. Daarna volgende geleidelijk alle katholieke edelen.

– In 1598 maakte hij een einde aan de godsdienstoorlogen: Edict van Nantes.

3.1 Burgeroorlog in Engeland, godsdienstvrede in Frankrijk

• Frankrijk en “vrede”– In 1598 maakte Hendrik een einde aan de godsdienstoorlogen:

Edict van Nantes• Frankrijk is een katholieke staat, maar ook de hugenoten

hadden rechten, zoals vrijheid van geloof en het behoud van de macht in een honderdtal steden en eigen troepen. In Parijs en omgeving bleef hun geloof echter verboden

– Ook Hendrik en Filips sloten vrede. Er was geen geld meer. Voor Frankrijk brak een periode van rust aan. In 1610 werd deze verstoort doordat Hendrik op zijn beurt werd vermoord door een fundo monnik.

– De nieuwe koning Lodewijk XIII liet het regeren en het neerslaan van de hugenoten opstand over aan de gematigde Katholieke kardinaal Richelieu.

– Ook verordineerde de koning dat edelen geen privélegers en forten meer mochten bezitten.

3.1 Burgeroorlog in Engeland, godsdienstvrede in Frankrijk

• Frankrijk en Richelieu– De pragmatische kant van Richelieu kwam goed tot uiting in zijn

steun aan de Duitse protestanten gedurende de Dertigjarige Oorlog. Hij deed dit om Spanje te dwarsbomen.

– Sterke invloed van de Spanjaarden in het Duitse gebied zou de omsingeling van Frankrijk voltooien. Dit moest voorkomen worden. Eerst steunde hij de protestanten met geld, daarna zelfs militair.

– In eerste instantie leidde dit tot de invasie van Spaanse troepen tot ver in Frankrijk, maar uiteindelijk werden zij teruggedrongen en veroverde Frankrijk zelfs Duitse gebieden.

Richelieu en de Dertigjarige Oorlog