November 2012

2

Diensten in de Evangelisch-Lutherse kerk, Datum/Dag Voorganger Lezingen Ouderling/

Organist 4 november 22e zondag na Trinitatis Oogstdienst

ds. Erwin de Fouw

Job 19: 23-27a Hebr. 7: 23-28 Marc. 12: 18-27

Michiel Verhagen/ Gea Hoven

11 november 1e zondag van de Voleinding

ds. Erwin de Fouw

Lev. 19: 2. 9-18 Hebr. 9: 11-14 Marc. 12: 28-34

Marga Konings/ Gea Hoven

18 november 2e zondag van de Voleinding

pastor Marie-José Dusseldorp

Exod. 30: 11-16 Marc. 12: 38 -13: 2

Andrea Nijland/ Gea Hoven

25 november 3e zondag van de Voleinding Eeuwigheidszondag

ds. Erwin de Fouw

Jes. 65: 17-23 II Petr. 3: 3-14 Matt. 25: 1-13

Hanneke Buurman/ Tia Deij

2 december 1e zondag van Advent: Ad te Domine levavi (‘Tot U Heer, hef ik mijn ziel op’)

ds. Erwin de Fouw

zie december- Flambouw

Lolke Folkertsma/ Gea Hoven

BIJ DE EREDIENSTEN p zondag 4 november vieren wij de oogstdienst. Als dank voor Gods goede gaven aan ons, brengen wij onze eigen gaven bijeen in de kerk om ze verder

te delen. Dit jaar collecteren wij opnieuw ‘in natura’ voor de Voedselbank in Zwolle. Dit keer vragen wij u vers citrusfruit mee te nemen, omdat vitaminerijk fruit meestal ontbreekt in de voedselpakketten. Op zondag 18 november gaat pastor Marie-José Dusseldorp ons voor in de eredienst. Zij is inmiddels een vertrouwde voorganger in onze gemeente. Zij werkt als geestelijk verzorger in de gevangenis in Leeuwarden. Op 25 november gedenken wij de gestorvenen uit ons midden door hun namen met eerbied te noemen en een kaars aan te steken ter nagedachtenis. Hun nabestaanden worden voor deze gelegenheid uitgenodigd middels een persoonlijke brief. Ook is er gelegenheid om zelf een kaars aan te steken voor gestorvenen buiten de kring van onze gemeenschap. Op 2 december begint dan de adventstijd weer. Dit jaar staan in de evangelielezingen gestalten centraal, die wij ook in de kerstnacht weer ontmoeten, zoals Zacharias en Elisabeth en Maria. De precieze invulling zult u lezen in de Flambouw van december, een en ander hangt samen met het project van de kindernevendienst. Erwin de Fouw

O

3

Koestraat 2, Zwolle. Aanvang 10.00 uur Oppas

0-4 jr

Nevendienst

4 -10 jr

Andere informatie Elke zondag is er koffie/thee/limonade na de dienst!

Susanne Karin

Rinske, Emma

Esmeralda Jeanine

1e collecte: Voedselbank Zwolle 2e collecte: ELGZ Oogstdienst / Schoenendoosactie

Beitske Annemarie

Saskia Christa

1e collecte: Jeugdhuis Zambia 2e collecte: ELGZ

Chantal Corrine

Sipco Petra

1e collecte: Stichting INLIA 2e collecte: ELGZ

Jennifer Karin

Sammie/ Carolien

Esmeralda

1e collecte: UAF Vluchtelingenstudenten 2e collecte: Jaap Meijer Bloemenfonds viering Heilig Avondmaal

Susanne Rinske Emma

Christa Jeanine

1e collecte: Stichting Edukans 2e collecte: ELGZ mmv de cantorij olv Gea Hoven

DENK AAN CITRUSFRUIT VOOR DE OOGSTDIENST! e diaconie vraagt u om citrusfruit mee te brengen naar de Oogstdienst. Dit wordt naar de Zwolse

Voedselbank gebracht. In de Flambouw van oktober kunt u er meer over lezen. Nu de nadruk ligt op het bestemmen van onze gaven voor de Voedselbank, zullen er geen bloemen worden weggegeven, maar worden er kaarten naar de ouderen van 75 jaar en ouder verstuurd. Ook de kerkgangers krijgen zo’n prachtige (kunst)kaart mee naar huis. Wie hem op deze manier dubbel ontvangt, kan er zelf weer een doorgeven, om er iemand blij mee te maken.

D

4

UIT DE GEMEENTE Geboren Op 11 oktober is David Theodoor geboren, zoon van Ingrid Oosten en Erik Meij, Assiesstraat 26, 8011 XT Zwolle. Van harte geluk gewenst met het nieuwe leven, dat aan jullie is toevertrouwd. Verhuisd Mevr. Klarisa Scholten-Gravendijk naar Van der Capellenstraat 48, 8014 VP Zwolle (telefoonnummer niet gewijzigd). Overgeschreven Naar wijk 8 (Stinskerk) van de PGZ: dhr. F.W. Warnar. Uitgeschreven Mevr. J.H. Weenink te Heerde.

NIEUWS OVER DE KINDERNEVENDIENST n de komende tijd zullen we proefdraaien met twee groepen voor de kindernevendienst, namelijk een groep voor kinderen van basisschoolgroep 1

tot en met 3 en een groep voor kinderen van de basisschoolgroep 4 tot en met 8. Omdat onze club van leiding voor de kindernevendienst inmiddels uit 10 mensen bestaat (Esmeralda, Christa, Sipco, Saskia, Jeanine, Sammie, Carolien, Petra, Chris en Els), kunnen we wat makkelijker dubbel worden ingezet. In februari zullen we het werken met twee groepen evalueren. Els Bos

OVER DE SCHOENENDOOSACTIE ok dit jaar doen we mee met de schoenendoosactie van stichting de

Samaritaan (Actie4Kids). Dit is niet dezelfde actie als die op de meeste scholen wordt gehouden, dat is namelijk de actie van Edukans (Actie Schoenmaatjes). Oorspronkelijk was er een samenwerking tussen Edukans en Samaritan’s Purse onder de titel ‘Operatie schoenendoos’. In 2006 zijn stichting Edukans en Samaritan Purse uit elkaar gegaan. Geen van beide partijen mocht daarna de naam Operatie Schoenendoos gebruiken. Stichting De Samaritaan is een internationale, interkerkelijke organisatie met als doel: het assisteren van en bemiddelen voor evangelisten en kerken in ontwikkelingslanden, met betrekking tot hun projectactiviteiten; het geven van nood- en ontwikkelingshulp overal ter wereld in de ruimste zin van het woord met als doel het delen van Gods liefde en de boodschap van Jezus Christus.

I

O

5

(Over Edukans vindt u meer informatie in het stukje van de diaconie over de collectedoelen.) Tijdens de oogstdienst, 4 november 2012, mogen de kinderen hun versierde en gevulde schoenendoos meebrengen. Kijk voor meer informatie in de Flambouw van oktober of vraag ernaar bij de kindernevendienstleiding. Andrea Nijland, jeugdouderling

10 NOVEMBER: SINT MAARTEN IN DE LUTHERSE KERK p zaterdag 10 november, van 10.30 tot 13.00 uur, is er in onze kerk een bijeenkomst rond Sint

Maarten, bedoeld voor kinderen van 4 tot 10 jaar en hun ouders. We luisteren naar het verhaal over Martinus van Tours, die ons een voorbeeld stelt van hoe wij wat wij hebben, kunnen delen met hen die niet genoeg hebben. We gaan met elkaar praten over ‘delen van wat je hebt’. Dat kan best moeilijk zijn, maar het is wel heel mooi en goed om anderen te helpen. Ook leren we een lied dat bij deze dag hoort en maken we lampionnen waarmee de kinderen zaterdagavond langs de deuren kunnen gaan. Als de ouders zorgen voor een stok met een lichtje (op een batterijtje of ledlampje), dan zorgen wij voor de rest. Tot slot eten we samen pannenkoeken. Alle kinderen van 4 tot 10 jaar en hun ouders hebben een e-mail ontvangen met daarin het precieze programma. Opgave is nodig (via onderstaand mailadres), vanwege de benodigdheden voor de lampionnen. Graag tot 10 november! Andrea Nijland (andreanijland@ziggo.nl), Saskia Post en Erwin de Fouw

CATECHISATIE p vrijdag 19 oktober was de eerste catechisatiebijeenkomst na de zomer. We hebben afspraken gemaakt over de tijd tot kerst. Inhoudelijk gaan we met

elkaar zoeken naar de oudtestamentische ‘ingrediënten’ van het kerstevangelie, zoals Matteüs en Lucas dat vertellen. Waar komen die engelen, herders en koningen eigenlijk vandaan, die zich rond de kribbe verzamelen? En waarom is het eigenlijk belangrijk, dat Jezus in Bethlehem wordt geboren? Deze en meer vragen nemen we mee op onze speurtocht door de Bijbel. We hebben de volgende data gepland voor de catechesebijeenkomsten: zondag 11 november 11.30-12.30 uur zondag 25 november 12.00-13.00 uur zondag 9 december 11.30-12.30 uur vrijdagavond 14 december: kerstdiner met bijbelse recepten en ingrediënten. Bij dit diner zijn ook de ouders van de catechisanten van harte welkom. We gaan ervan uit dat zij een etentje dat door hun eigen kinderen wordt bereid, niet zullen laten staan! Saskia Post en Erwin de Fouw

O

O

6

ADVENTKRANSEN MAKEN p 1 december gaan we in het gemeentecentrum adventskransen

maken. Als het u leuk lijkt eraan mee te werken dan bent u van 10.00 uur tot 12.00 uur harte welkom in het gemeentecentrum. De koffie staat klaar! Als u materiaal hebt dat geschikt is voor het maken van kransen, zoals taxus, conifeer en dennengroen, dan houden we ons van harte aanbevolen. De kransen worden op zondag 2 december na de dienst verkocht ten bate van het project: ‘Geef een koe’. Janke Geertsma en Etje Verhagen

KERSTAVOND p kerstavond kan iedereen een aandeel hebben in het ‘verhaal van het lege boek’. Er is veel hulp nodig. Kijk in de Flambouw van oktober voor meer

informatie. Voor de volledigheid hierbij nog een keer de data voor het zingen met de kinderen: zondag van 11.30 tot 12.30 uur op: 11/18/25 november, 2/9/16/23 december. Op zondag 4 november om 11.30 is er een korte bijeenkomst in de kerk om alles meer duidelijk te krijgen. Na deze eerste ontmoeting kunnen vervolgafspraken per ‘groep’ gemaakt worden. Gea Hoven

KUNST(NIJVERHEIDS)MARKT

p zondag 18 november wordt na de dienst een kunst(nijverheids)markt gehouden in de

ontmoetingsruimte. De opbrengst is voor het project ‘Geef een koe’. Informatie over deze kunst(nijverheids)markt kunt u krijgen bij de organisatoren Eef Koldenhof, Marga Konings en Truus Mulder.

O

O

O

7

UIT DE KERKENRAAD ort verslag kerkenraadvergadering 16 oktober 2012.

De kerkenraad heeft in aanwezigheid van enkele leden twee kandidaten kunnen stellen inzake de verkiezing van de nieuwe Evangelisch-Lutherse Synode: Praxedis Bouwman en Johanna Wildeman. Praxedis Bouwman wil haar grote ervaring in de Lutherse wereld (in binnen- en buitenland) en in de brede oecumene inzetten en Johanna Wildeman wil zich vanuit een praktische insteek en met tien jaar bestuurlijke ervaring als scriba en voorzitter inzetten voor Luthers Nederland.

De kerkenraad heeft het vergaderrooster 2013 definitief vastgesteld: op de 2e donderdag van de maand, met als uitzondering de maand mei: dan vergaderen we op de 3e donderdag, omdat Hemelvaartsdag op de 2e donderdag valt.

Kerkrentmeester gebouwen Michiel Verhagen werkt nog gestaag aan de voltooiing van de nieuwe keukeninrichting. Een deel van de overtollige spullen van de ‘oude keuken’ gaat via ds. Ries Nieuwkoop naar Roemenië. Als blijk van waardering voor de vele werkzaamheden zijn aan Michiel enkele dinerbonnen aangeboden door de kerkenraad.

We hebben, volgens afspraak, als kerkenraad met Bart Lip teruggekeken op zijn (ruime) eerste halfjaar als kerkrentmeester financiën. Over en weer bestaat waardering voor de inzet voor de financiën maar ook voor het kerkenraadbrede beleid. In 2013 staan nog enkele praktische financiële zaken op de rol, zoals een (betere) koppeling tussen de ledenadministratie en de financiële administratie (bijvoorbeeld het vastleggen van de kerkbalansgegevens).

In de novembervergadering hoopt de kerkenraad de ontwerp-begrotingen van de kerkrentmeester financiën en van de diaconie vast te stellen, evenals het door de diaconie voorbereide collecte-rooster 2013.

De kerkenraad heeft kort stil gestaan bij het winterwerk tot nu toe; enkele activiteiten konden geen doorgang vinden wegens te geringe belangstelling. Veel activiteiten trekken wel voldoende tot veel deelnemers. De commissie voor het Vormings- en Toerustingswerk buigt zich nu over het aanbod in het voorjaar van 2013, naast de activiteiten die doorlopen zoals de cursus over de tien waarden. Het kan niet genoeg worden herhaald: ook als u maar één van de avonden over de tien waarden kunt of wilt bijwonen, bent u van harte welkom.

De kerkenraad heeft er kennis van de genomen dat de Protestantse Theologische Universiteit Groningen contact wil onderhouden met de PKN-gemeenten in Noordoost Nederland. De faculteit wil een kennis- en onderzoeksplatform opzetten en zal daartoe ook actief gemeenten gaan benaderen.

Lolke Folkertsma, secretaris ELG Zwolle

K

8

BERICHTEN VANUIT DE DIACONIE

DIACONALE COLLECTEN Voedselbank Op zondag 4 november vieren we met onze gemeente Oogstdienst. Onze viering staat dan in het teken van de Voedselbank. De diaconie wil daarom de opbrengst van deze collecte bestemmen voor de Voedselbank in Zwolle. Jeugdhuis Zambia Op zondag 11 november collecteert de diaconie voor Jeugdhuis Zambia. De Betaniagemeente, in Chipulukusu, een township in Ndola, heeft het initiatief heeft genomen om een daad van hoop te stellen. Het primitief gebouwde kerkje aldaar, dat is opgetrokken van wat betonsteen en golfplaat en met stenen en planken als zitplaats, is aan uitbreiding toe. Maar men wil ook een ruimte maken voor opvang van de jeugd. Een ruimte waar fatsoenlijke video’s worden vertoond, waar kinderen worden beziggehouden en waar een educatief programma wordt aangeboden. Een plek waar jongeren zelfrespect en menswaardigheid wordt bijgebracht. De plaatselijke predikant, indertijd opgeleid door professor Zwanepol, vraagt dringend om hulp voor zijn gemeente. Zijn kerk maakt deel uit van de Reformed Church of Zambia. Stichting INLIA Op zondag 18 november collecteert de diaconie voor de Stichting INLIA. INLIA betekent: Internationaal Netwerk van Lokale Initiatieven ten behoeve van Asielzoekers. Het is een organisatie die zich inzet voor het bieden van hulp aan asielzoekers in nood. INLIA is een netwerk van geloofsgemeenschappen, lokale kerken behorend tot velerlei denominaties, die zich allemaal hebben verbonden aan dezelfde uitgangspunten. Deze zijn verwoord in het document dat, naar de plaats van ontstaan in 1988, het Charter van Groningen wordt genoemd. Honderden geloofsgemeenschappen in Nederland, maar ook in diverse andere Europese landen hebben deze tekst ondertekend, waarin zij partij kiezen voor vluchtelingen en asielzoekers in nood en elkaar steun en solidariteit beloven bij het bieden van hulp en zo nodig opvang in noodsituaties.

9

Vluchtelingstudenten De diaconie collecteert op zondag 25 november voor het UAF, de stichting voor Vluchteling-Studenten. In 1948 werd de stichting opgericht als Universitair Asiel Fonds vanuit de universitaire gemeenschap. Sindsdien hebben duizenden vluchtelingen uit vele landen een beroep gedaan op het UAF. Het UAF is de oudste vluchtelingenorganisatie in Nederland. Het stelt zich ten doel hoger opgeleide vluchtelingen te ondersteunen bij het verwerven van een passende maatschappelijke positie, door hen te steunen bij het realiseren van hun studieplannen en bij het verwerven van een plaats op de arbeidsmarkt, die aansluit bij hun opleiding en capaciteiten. Het UAF treedt daarbij tevens op als belangenbehartiger voor de genoemde groep vluchtelingen. Jaap Meijer Bloemenfonds De opbrengst van de tweede collecte op zondag 25 november is bestemd voor het Bloemenfonds van onze gemeente. Stichting Edukans Op zondag 2 december vraagt de diaconie een bijdrage ten behoeve van de Stichting Edukans. Edukans is een ontwikkelingsorganisatie die zich helemaal richt op het onderwijs. Edukans laat zich als organisatie inspireren door de christelijk-sociale traditie. Edukans gelooft in scholing als de meest duurzame vorm van ontwikkeling. Dit sluit aan op het uitgangspunt van onze eigen diaconie, dat we hanteren wanneer het gaat om hulpvragen van diverse hulporganisaties. Ieder kind heeft recht op onderwijs. Wereldwijd gaan ruim 70 miljoen kinderen niet naar school. Onderwijs maakt weerbaar, geeft kinderen vaardigheden waar ze hun leven lang profijt van hebben. Daarom werkt Edukans aan meer scholen, meer schoolbanken, meer schoolborden, meer boeken en meer leraren in ontwikkelingslanden. Ook betrekt Edukans jaarlijks ruim 300.000 leerlingen in Nederland bij onderwijs in ontwikkelingslanden door het organiseren van acties op scholen.

10

VAN DE KERKRENTMEESTERS Kerkbalans Per 1 oktober is de tussenstand Kerkbalans 2012 als volgt: € 52.090,--, Jeugdwerk bedraagt € 1.693,-- en voor de Zending is de stand € 1.301,--. In de begroting is € 64.800,-- opgenomen voor Kerkbalans, waardoor we in het 4e kwartaal nog € 12.710,-- nodig hebben om de begroting te halen. Waarom eigenlijk kerkbalans? Wij zijn een zelfstandige gemeente en ook volledig zelf verantwoordelijk voor onze financiële positie. Dit betekent dat alle kosten rondom pastoraat (waaronder salarissen van predikant en organist), eredienst en gebouwen (waaronder onderhoud) door ons als plaatselijke kerk worden betaald. Met de actie kerkbalans vraagt de kerkenraad aan elk gemeentelid een bijdrage om deze kosten te kunnen financieren. Een aantal gemeenteleden betalen ineens een jaarbijdrage, maar betaling in (maandelijkse) termijnen is uiteraard ook mogelijk. Heeft u uw bijdrage nog niet (volledig) overgemaakt, dan vragen wij dit alsnog te doen voor 2012. Zo hopen we onze gezonde financiële positie voor de toekomst in stand te kunnen houden. Collecten Hieronder is een overzicht van de collecteopbrengsten van de afgelopen periode opgenomen.

Datum Doel Bedrag

12-aug Kerk 114,89

19-aug Kerk 111,10

26-aug Orgelfonds 87,35

2-sep Kerk 142,81

9-sep Kerk 156,05

16-sep Kerk 160,50

23-sep Geen dienst (Verrijzeniskerk)

-

30-sep Onderhoudsfonds 139,05

7-okt Kerk 180,90

14-okt Kerk 137,10

11

Opheffen bankrekening ABN AMRO Zoals u in eerdere publicaties heeft kunnen lezen, hebben wij sinds medio 2010 de Triodos Bank als onze 2e bankrelatie naast de ING. De Triodos Bank vervangt onze bankrekening bij de ABN AMRO. Tot nu toe werd die bankrekening bij de ABN AMRO nog wel onderhouden als overgangsfase, maar om kosten te besparen zal binnenkort de ABN AMRO rekening worden opgeheven en blijven de Triodos Bank (rekening 19.85.27.764) en de ING Bank (rekening 850125) over als betaalrekeningen. Mocht u in uw systeem nog het ABN AMRO rekeningnummer hebben staan, dan vragen wij u dit te vervangen door één van bovenstaande nummers. Bart Lip

NAAR DE SJOEL IN ELBURG

et een groepje gemeenteleden hebben we de sjoel in Elburg bezocht, met de

bedoeling om de tentoonstelling van schilderijen van Jip Wijngaarden te bekijken. Daar kwamen we in eerste instantie nauwelijks aan toe: in de tentoonstellingsruimte van de oude synagoge, die nu dus niet meer als zodanig in gebruik is maar omgevormd is tot museum, is zoveel te zien dat je daar alleen al een middag kunt doorbrengen. Op allerlei manieren, met film, geluidsfragmenten, prachtig ingerichte vitrinekasten en oorspronkelijke materialen van Joden die in Elburg gewoond hebben, wordt je een beeld geschetst van hoe het leven in de Mediene, dus buiten Amsterdam, er uit zag tot en met hoe de Joden zijn weggevoerd uit Nederland. Daar word je weer stil van. Als je leest hoe een oude vrouw nog even haar plantjes water gaf, voor ze zich moest melden met het idee dat ze wel weer thuis zou zijn voor de aarde te droog zou worden. Ze overleefde de kampen niet. De tentoonstelling van Jip Wijngaarden was op een heel andere manier indrukwekkend. Kleurrijke schilderijen naar aanleiding van Bijbelteksten deden soms denken aan de stijl van Chagall. Soms leken ze kinderlijk eenvoudig van opzet, maar als je beter keek, zag je de diepere lagen, letterlijk en figuurlijk. We hebben genoten van het samen beleven van deze middag rond het Jodendom. Volgend jaar hopen we vanuit onze gemeente een bezoek te brengen aan de Synagoge in Zwolle, die nog wel als zodanig in gebruik is. U hoort daar te zijner tijd meer over. Meer informatie is te vinden op: www.sjoelelburg.nl Etje Verhagen

M

12

WETENSWAARDIGHEDEN ELGZ (7): VERANDERINGEN Ons gemeentelid E.W. Bartels heeft een grote verzameling over de geschiedenis van onze gemeente. Hij heeft speciaal voor de Flambouw enkele interessante wetenswaardigheden opgetekend, waarvan we nu een tweede serie publiceren (de eerste serie stond in de Flambouw vanaf mei 2011).

n de periode van ds. Paauw vinden er enkele belangrijke veranderingen plaats. Zo stelde de kerkeraad in 1751 een nieuw bestuursreglement vast: “De

Kerkelijke Ordonnantie van de Evangelische Lutherse Consistorialen in Zwol”. Deze odonnantie bepaalde dat de gemeente voortaan zal worden bestuurd door een consistorium, bestaande uit:

a. De kleine of regerende kerkeraad (later fungerende kerkeraad genoemd), en b. De grote kerkeraad.

De kleine of regerende kerkraad had zorg te dragen voor de dagelijkse gang van zaken in de gemeente. Daartoe kwam het college, waarin zitting hadden de predikant(en), twee ouderlingen, de boekhouder of scriba en twee diakenen, maandelijks in vergadering bijeen om de aan de orde zijnde zaken en binnengekomen brieven af te handelen. De grote kerkeraad had voornamelijk een controlerende taak, die vooral tot uiting kwam in het toezicht op de financiën. Bovendien had alleen dit college de besluiten over uitgaven van méér dan vijftig gulden. In de grote kerkeraad hadden zitting: de predikant(en), de leden van de regerende kerkeraad en alle “die ooyt in kerkendienst zijn geweest”. Men vergaderde “naar gelegentheyd”, maar minimaal één keer per jaar voor het nazien van de rekeningen en verantwoording van de leden van de regerende kerkeraad. Tekenend voor die tijd is het eerste artikel van het hoofdstuk over het ambt van diaken: “Nademaal door deze slegte tijden vele Leden van onse Gemeente tot Armoed vervallen, en wij door de Resolutie van de Agtbare Magistraad genoodzaakt zijn der onse eygen armen te onderhouden, daarom is men te rade geworden na de wijse Apostolische Kerk eenige vrome mannen jaarlijks te verkiezen, namelijk Diaconen.” (1751)

I

13

GEDACHTENISCANTATE ‘KOESTER DE NAMEN’ p zondag 25 november om 16.30 uur is in de Grote Kerk de jaarlijkse gedachtenisviering. Sinds een aantal jaar wordt op Eeuwigheidszondag een

requiem uitgevoerd. Zo klonken de afgelopen jaren Duruflé, Jenkins en Fauré. Dit jaar heeft de viering een heel bijzonder karakter, omdat een compositie van cantor-organist Toon Hagen in première gaat: de gedachteniscantate ‘Koester de namen’. De teksten van het stuk zijn geschreven door de bekende predikant-dichter Sytze de Vries. De muzikale basis van de compositie is een akkoordenreeks die de componist al in zijn jeugd bedacht. Deze reeks komt terug in het hele stuk, maar verandert continu van karakter. Wanhoop, verdriet, spijt en hoop worden door dezelfde reeks verklankt. De teksten van Sytze de Vries zijn onder meer gebaseerd op de tekst van de klassieke dodenmis en op psalm 90. Verder is de neerslag van gesprekken die de componist en de dichter met elkaar voerden over dood en gemis in het stuk verwerkt. Naast de compositie is ook de uitvoering van een bijzondere aard. De basis van het koor is de Michaëlscantorij, die elke vrijdag onder leiding van Toon Hagen repeteert. De afgelopen jaren zijn er daarnaast steeds projectleden geworven. Dat heeft er dit jaar in geresulteerd dat ruim 60 veelal jonge mensen deel uitmaken van het koor. Gea Hoven verzorgt de orgelbegeleiding. Verder verlenen het orkest Musica Michaelis en diverse solisten hun medewerking. De viering is er voor ieder die iemand verloor aan de dood, en diegene wil gedenken. Voorganger in de liturgie is Sytze de Vries. Na de viering is er gelegenheid om in het koor van de kerk een kaars te ontsteken. U bent van harte uitgenodigd. Jan Jaap Stegeman

O

14

UIT HET LATIJN DER EEUWEN … el, daar kan je alle kanten mee op. In vorige stukjes heb ik soms ook uitstapjes naar ’t Grieks gemaakt – maar de bedoeling was gelijk: iets laten

zien van wat je in die oude klassieke talen zoal kunt tegenkomen ook op godsdienstig en kerkelijk gebied. Ditmaal even wat op afstand, geen enkele vertaling maar info óver dergelijke zaken. Velen weten dat ik veel met bijbelvertalen bezig ben. Vooral bijbelteksten ‘aan de rand’ trekken vaak mijn aandacht. Zelf maak ik altijd een duidelijk onderscheid tussen kanonieke dan wel deuterokanonieke teksten, naast apokriefe teksten. De kanonieke zijn die teksten, die door alle kerken – van oost en west – erkend worden; de deuterokanonieke zijn die teksten die door sommige kerken wel en door andere niet erkend worden. De apokriefe teksten worden door geen enkele kerk tot de bijbel gerekend. Toen in onze taal de eerste bijbelbewerkingen en -vertalingen ontstonden, ging dat in het begin uiteraard vanuit de Latijnse achtergrond (de Vulgaat-vertaling van Hieronymus). Denk bijvoorbeeld aan de Rijmbijbel van Jacob van Maerlant (1271), tegen welke bewerking van kerkelijke zijde bezwaar kwam, omdat men de bijbel liever voor de clerus bewaarde; de oudste echte bijbelvertaling is onze Delftse Bijbel (1477, O.T. zonder psalmen). De Synode van Dordrecht (1618-19) besloot tot de allereerste volledige bijbelvertaling in onze taal, vanuit de grondteksten Hebreeuws en Grieks. Op dit moment wordt er gewerkt aan een uitgave van alle teksten die met die Synode samenhangen. In 2018/19 wil men dat groots internationaal vieren. Laat ik nu bij de voorbereiding de naam Gomarus weer tegenkomen. Hij protesteerde namelijk tegen het mee-vertalen van de deuterokanonieke boeken die hij apokrief noemt (een aanduiding die velen hem nog steeds nazeggen). Die boeken zijn zijns inziens niet door God geschreven maar door mensen. In de discussies blijkt hij overwonnen te zijn door de voorstanders om ook de deuterokanonieken mee te vertalen, want anders zou de Nederlandse kerk zich buiten de kerkelijke traditie plaatsen – immers in alle talen werden die teksten mee-vertaald. Zie de King James-vertaling et cetera. De tegemoetkoming van de andere kant was dat er een aparte afdeling van werd gemaakt met daarvoor de alom bekende “waarschuwing aan de lezer”. Persoonlijk betreur ik nog steeds dat Nederlandse zuinigheid bij de uitgevers in latere tijd ertoe geleid heeft de deuterokanonieken niet meer mee te drukken in de Statenvertaling. Gerrit Berveling

W

15

“REBELSE THEOLOGEN IN NEDERLAND” Gespreksgroep 50+ in de Oosterkerk

p woensdag 21 november is professor C.J. den Heyer te gast bij de gespreksgroep 50+ in de Oosterkerk. Het thema is: “Rebelse theologen in

Nederland”. Het is gebruikelijk onze cultuur als calvinistisch te typeren. Dat is begrijpelijk – de invloed van Calvijn is er stellig – maar het is ook eenzijdig om zo te denken. Aan het einde van de Middeleeuwen (dat wil zeggen nog vóór Luther en Calvijn) functioneerden de Lage Landen al als een ‘gidsland’ op theologisch gebied. Die onafhankelijkheid nam in de zestiende en zeventiende eeuw zelfs nog aanzienlijk toe. Daarbij is te denken aan Geert Grote en zijn volgelingen en geestverwanten (Deventer, Zwolle): Erasmus, Coornhert, Menno Simons, Hugo de Groot, Spinoza, Adriean Koerbagh, Balthasar Bekker en tal van anderen. Men spreekt in dit geval wel eens over het bijbelse humanisme. Wat verbond deze denkers? Zij sloten zich niet aaneen tot een bepaalde kerkelijke gemeenschap. Zij waren onafhankelijk in hun denken en waagden het kritisch te staan tegenover de kerkelijke traditie. In hun visie had niet de kerk het laatste en beslissende woord, maar de tekst van de bijbel. Het gevolg was dat zij hun tijd veelal ver vooruit waren. Invloedrijke denkers als Erasmus en Spinoza worden nog altijd gelezen en vormen voor velen een bron van inspiratie … Professor C.J. den Heyer was hoogleraar Nieuwe Testament en Bijbelse Theologie aan de Theologische Universiteit te Kampen en docent aan het Doopsgezind Seminarium te Amsterdam. Deelnamekosten bedragen €4,- inclusief koffie/thee. Voor meer informatie: Catharina Diekema, tel. 038 4535733, e-mail: catharinadiekema@home.nl

VRIJWILLIGER Vrijwilliger zijn … is vrijwillig maar niet vrijblijvend is verbonden maar niet gebonden is onbetaalbaar maar niet te koop is positief denken is positief doen met als enig doel voor jezelf en de ander een goed gevoel! Mart de Regt

O

16

GEEN CITAAT UIT OUDE GESCHRIFTEN? ijn hele kast Latijnse en Griekse boeken ingepakt – alles onbereikbaar. We gaan binnenkort verhuizen. Raar leeg om me heen – in mijn eigen

studeerkamer ben ik een vreemde. Heb ik dan helemaal niets om te citeren? Dat zou te gek zijn: in gedachten keer ik naar vroege kinderjaren terug, toen ik nog geen ‘moeilijke’ talen geleerd had en veel via horen ontving. Ik hoorde hoe Paulus ons zegt: “Onderzoekt alles en behoud het goede.” Dat is één van de allereerste bijbelse woorden die me ooit raakten. In de kerk hoorde ik heel vaak dergelijke teksten. Het zijn woorden die niet weg gaan, die terugkomen. Ze vergezellen me. Terugkijkend op vele jaren waarin ik veel mocht meemaken, veel waardevols en moois ook, verbaas ik me erover, hoe gewichtig juist deze woorden van Paulus voor mijn leven geworden zijn: Vrijwel alles wat ik tegenkom, ervaar ik als uitnodiging verder te kijken, dieper te vragen – soms tot vermoeiends aan toe. Met alleen een buitenkant, een eerste indruk, ben ik niet gauw tevreden: verder kijken – zoeken, graven … En wat waardevol blijkt, vasthouden – en liever nog: doorgeven. Want daar voel ik me voor op aarde – zoeken, vinden en doorgeven. De wereld is niet van mij zelf – maar om door te geven. Gerrit Berveling

WERKGROEP ‘KERKEN ALS PODIUM’ ZOEKT LUTHERSE VRIJWILLIGER

e werkgroep 'Kerken als podium' zoekt uitbreiding. De commissie organiseert

zaterdagmiddagconcerten in onder andere de Doopsgezinde Kerk, de OLV Basiliek en de Lutherse Kerk. Er zijn nog maar 4 werkgroepleden en men zou er erg graag een lutheraan bij willen. De taken bestaan uit het bijwonen van en meedenken in de vergaderingen (2x per jaar) en het aanwezig zijn tijdens de concerten in Lutherse Kerk (ca. 4x per jaar) en dan tijdens deze concerten het welkomstwoordje (+ evt. dankwoordje) houden en de organisatorische dingen regelen, zoals deur openen, bezoek en musici ontvangen, vrijwillige bijdrage tellen. De voorkeur gaat uit naar iemand die zelf ook 'iets' met muziek heeft. Als u belangstelling heeft, neem dan contact op met Frederik Belger, via 038-4229059. Meer informatie: www.kerkenalspodium.nl

M

D

17

OECUMENISCH LIEDFESTIVAL aterdag 17 november organiseert de Stichting De Vertaalslag de vierde editie van het Oecumenisch Liedfestival van 13.00 tot 17.00 uur in de Utrechtse

Nicolaikerk. Het thema is: ‘Wachtwoorden in de nacht’. ‘Mourir, c’est partir un peu’. Sterven is afscheid nemen, maar gedeeltelijk … Zo kun je de klassieke Franse uitdrukking omdraaien. Want wie dood is, leeft nog altijd in de harten van de geliefden. Het levend houden en bewaren van de herinnering (het ‘gedenken’) is een groot en dierbaar goed. Maar hoe doe je dat? De kerk heeft door de eeuwen heen het levenseinde van een mens in groter licht gezet. Het Requiem behoort tot de mooiste nalatenschap van de muziekgeschiedenis. Muziek helpt om het afscheid én het gedenken vorm te geven. Over dit levend houden van de gedachtenis, ook in tijden, waarin de kerk minder de vaste vormen nog kan aanreiken, gaat dit Festival. Dichter Sytze de Vries en musicus Toon Hagen hebben een ‘gedachtenis-cantate’ geschreven bij wijze van alternatief requiem. De titel luidt: ‘Koester de namen’. Dit grote werk voor koor, volk en instrumenten gaat op dit Festival in première, door de Michaёlscantorij onder leiding van de componist. Het requiem wordt ook uitgevoerd tijdens de gedachtenisviering in de Grote Kerk te Zwolle op 25 november (zie elders in deze Flambouw). Het tweede deel van deze middag wordt gevuld met samenzang door de aanwezigen, van vooral nieuwe liederen van Sytze de Vries, die het sterven, het afscheid, het gedenken, en de toekomstverwachting tot thema hebben. De dichter zal zelf de teksten toelichten. Ondersteuning hierbij wordt verleend door het Vocaal Theologen Ensemble onder leiding van Hanna Rijken. Naast de (vooral Engelse) liedzettingen, zingt het koor delen uit het Requiem van Jenkins, het klassieke gregoriaanse ‘In Paradisum’, en werken van Willem Vogel en Daniël Rouwkema. Organist is Christiaan de Vries. U kunt u zich opgeven via het e-mailadres a.mopman@kpnplanet.nl of telefonisch: 06 36131222. De toegangsprijs is € 20,- , inclusief een uitvoerig programmaboek en koffie/thee. Wilt u het bedrag overmaken op de rekening 4861278 van Stichting De Vertaalslag 4861278, op 17 november ligt het programmaboek op naam klaar.

MICHAËLSVIERING EN –CANTATE GROTE KERK 11 november, 16.30 uur: Michaëlsviering, tijdens deze viering staat het thema ‘De hongerigen voeden’ centraal. Liturg is ds. Iemke Epema. Op zondag 25 november om 16.30 uur is in de Grote Kerk de jaarlijkse gedachtenisviering, zie tekst van Jan Jaap Stegeman, elders in deze Flambouw. Meer informatie: www.michaelsvieringen.nl

Z

18

FLAMBOUW DECEMBER 2012 Kopijdatum: zondag 18 november 2012

Verschijning: zondag 2 december 2012

AGENDA Alle bijeenkomsten zijn in het gemeentecentrum, tenzij anders vermeld. Over bijna alle activiteiten vindt u elders in deze Flambouw meer informatie.

datum tijd activiteit maandag 20.00-22.00 cantorij (niet tijdens schoolvakanties)

dinsdag 20.00-21.00 bidstond t.h.v. Zitha van Breet, Lassuslaan 68 woensdag 10.00-11.00

wo 31 okt 19.30-22.00 Thema-avond (+ vesper) Hervormingsdag

do 1 nov 10.00-12.00 2e bijeenkomst ‘Spiritualiteit voor ouderen’

zo 4 nov 10.00 Schoenendoosactie en Citrusfruitactie

11.30 1e bijeenkomst en takenverdeling Kerstavond

wo 7 nov 20.00 2e bijeenkomst ‘Leren van Luther’, Oosterkerk

za 10 nov 10.30-13.00 Sint Maarten bijeenkomst voor ouders en kinderen

zo 11 nov 11.30-12.30 1e keer oefenen met de kinderen voor kerstavond

11.30-12.30 Catechese

16.30 Michaëlsviering Grote Kerk

di 13 nov 13.30-15.00 2e bijeenkomst ‘Het Verhaal gaat …’

19.30 3e bijeenkomst ‘Tien waarden om in te geloven’

wo 14 nov 9.45-11.45 2e bijeenkomst ‘Als Vrouwen aan het Woord komen’

do 15 nov 17.30 Maaltijdgroep ‘Zwaan schuif aan’

zo 18 nov 11.00 Kunst(nijverheids)markt voor het Koeproject

11.30-12.30 2e keer oefenen met de kinderen voor kerstavond

di 20 nov 19.30 Kerkenraadsvergadering

zo 25 nov 11.00 Verkoop Wereldwinkel

11.30-12.30 3e keer oefenen met de kinderen voor kerstavond

12.00-13.00 Catechese

16.30 Gedachtenisviering Grote Kerk

za 1 dec 10:00-12:00 Adventskransen maken

zo 2 dec 11:00 Verkoop adventskransen

11.30-12.30 4e keer oefenen met de kinderen voor kerstavond

19

EEN STEM Of God bestaat, ik weet het niet.

De religie rondom ons gaat van zijn bestaan uit, vanzelfsprekend.

Dat is voor mij niet zo. Als ik ze hoor spreken, komt er onverbiddelijk ongeloof in mij op.

Dan ben ik atheïst en wel volkomen. Nee, voor mij bestaat God niet en bewijsbaar is hij nog minder.

Toch is er iets anders in mijn leven: een stem die enerzijds binnen in mij is en die anderzijds eigenlijk tot mij komt.

Ik kan die stem niet vereenzelvigen met wat ik zeg of denk, hoop en vrees.

Hij is niet zó duidelijk, het is meer een zachte fluistering vanuit een verborgen stilte.

Maar het is een stem, getuigend van licht dat mij trekt. Door die beloftevolle stem word ik losgemaakt

uit de betovering en de omklemming van de bestaande wereld en gezet in een ruimte van vrijheid. Ik kom in beweging naar vrede toe,

naar recht, vrijheid en gemeenschap. Het is een stem “die de stilte niet breekt”,

zo zacht en innig, maar tegelijk onweerstaanbaar. Die bindende stem noem ik – door de Bijbel geleerd – God.

Hij is weerloos tegen elke ontkenning, ook die van mij (en dat is goed),

maar hij laat mij niet los. Hij boeit mij, bemoedigt en troost mij.

Ik leef op zijn adem. G.H. ter Schegget

(Overgenomen uit het blad van de ELG Ede)

20