November 2010

2

Diensten in de Evangelisch-Lutherse kerk,

Datum/Dag Voorganger Ouderling/ Organist

31 oktober (Wintertijd) 22e zondag na Trinitatis HERVORMINGSDAG

ds. Hans Günther Andrea Nijland/ Gea Hoven

7 november 23e zondag na Trinitatis

ds. Gerrit Berveling Michiel Verhagen/ Gea Hoven

14 november 24e zondag na Trinitatis

pastor Marie-José Dusseldorp

Jan Grisnich/ Gea Hoven

21 november 25e zondag na Trinitatis EEUWIGHEIDSZONDAG

ds. Hans Günther Hanneke Buurman/ Gea Hoven

28 november EERSTE ADVENT

dhr. Smidt Johanna Wildeman/ Gea Hoven

5 december TWEEDE ADVENT

ds. Hans Günther Lolke Folkertsma/ Gea Hoven

BIJ DE KERKDIENSTEN IN NOVEMBER Op Hervormingsdag, 31 oktober, (Wintertijd) , zal ds. Hans Günther voorgaan. We zullen dan ook het Heilig Avondmaal vieren. Op 7 november vieren we onze jaarlijkse oogstdienst. De kerk wordt versierd en de oudere gemeenteleden krijgen bloemen (zie ook artikel van de diaconie). In deze dienst wordt ook aandacht besteed aan de Actie Schoenendoos, de kinderen van de nevendienst brengen een doos mee die gevuld is met spullen voor arme leeftijdsgenoten. Ds Gerrit Berveling, lid van onze gemeente en remonstrants predikant, zal in deze dienst voorgaan. Pastor Marie-José Dusseldorp, die deze afgelopen zomer al een aantal keren bij ons voorging, zal dit weer doen op 14 november . Ds. Nieuwkoop, die zowel op 14 als op 21 november zou voorgaan is helaas verhinderd, we zijn blij met de snel geregelde vervanging.

3

Koestraat 2, Zwolle. Aanvang 10.00 uur

Oppas 0-4 jr

Nevendienst 4½ -10 jr

Andere informatie Elke zondag is er koffie/thee/limonade na de dienst!

Karin, Maartje Marjan, Saskia 1e collecte: Lutherstichting 2e collecte: ELGZ Viering Heilig Avondmaal

Corrine/ Bastiaan, Jaap, Rinske, Rebekka

Mariska, Sipco Ingeriek

1e collecte: KIA zending 2e collecte: ELGZ Oogstdienst / Schoenendoosactie

Chantal, Margriet

Els 1e collecte: St. Luthers Acc. Beheer 2e collecte: ELGZ

Beitske Maartje

Christa, Ingeriek 1e collecte: De Zonnesteen 2e collecte: ELGZ m.m.v. de cantorij olv Gea Hoven na de dienst: verkoop Wereldwinkel

Karin, vrijwilliger

Jeanine 1e collecte: De Hezenberg 2e collecte: Onderhoud ELGZ na de dienst: verkoop tbv De Hezenberg

Chris, Maartje, Rinske, Rebekka

Esmeralda 1e collecte: St. Edukans 2e collecte: ELGZ Viering Heilig Avondmaal

Op Eeuwigheidszondag, 21 november , zal ds. Hans Günther onze voorganger zijn in de dienst waarin extra aandacht besteed wordt aan de herinnering aan mensen die het afgelopen jaar in onze gemeente zijn overleden. De eerste adventszondag valt dit jaar op 28 november . De heer Smidt uit Kampen leidt de dienst, waarin we voor het eerst iets zullen zien van het adventsproject van de kindernevendienst. Op 5 december , de tweede adventszondag, vieren we het Heilig Avondmaal, ds. Hans Günther is dan onze voorganger. In deze speciale periode waarin we, dankbaar voor al het goede dat ons geschonken is, het kerkelijk jaar afsluiten, leven we toe naar kerst en hopen we met velen van u de diensten te vieren. Etje Verhagen

4

BEELD en brokstuk oud hout, gebarsten ooit of gespleten,

sporen van oude verf, prijsgegeven aan het vergaan. Misschien een stuk balk uit een gesloopt huis …? De nerven in het hout – als een golf van onstuimige energie – identificeren dit stuk: een krachtige boom moet het geweest zijn. Die rest nam iemand in handen en bracht hem tot spreken. Uit sporen van het vergaan werd het tot teken van opstaan: een herinnering die opstaat uit het vergeten, een gedachte die opkomt als bemoediging om een andere kant uit te kijken. Dit beeldje staat in het raam van mijn kamer, op de vensterbank. Vijfendertig centimeter hoge intermediaire tussen het computerscherm voor mijn neus en het uitzicht naar buiten. En het kijkt met mij mee naar de hemel. Telkens weer vangt het mijn blik. Nog meer dan de beweging in de vlammen van dit stuk hout, fascineert het respect waarmee de kunstenaar ermee omging: nauwelijks opvallende sporen van werken, her en der wat geschaafd en gesneden, meer niet. Zo is, op de grens tussen gestalte en abstractie, een wonderlijk beeldje ontstaan van evenwicht tussen beweging en rust. Het doet mij dromen van een mens die leeft in harmonie: met zijn vergankelijkheid én met de belofte van leven, ingekeerd in zichzelf én open naar buiten, naar boven; een mens, die onuitwisbaar de sporen van zijn geschiedenis draagt als krachtbron: om zich te openen voor wat er nog komt. Ik kreeg het cadeau van Cees Meijer. Hij heeft het gemaakt toen hij nog kon zien, lang geleden, voorzien van een sticker met mijn naam, wachtend of ik hem nog eens kom bezoeken. Hans Günther

E

5

UIT DE GEMEENTE Mw G. de Vink-de Vries is verhuisd van de Hemsterhuislaan naar: Zorgcentrum Berkumstede, Erasmuslaan 50, kamer 308, 8024 CS Zwolle. Cees Meijer (Poppenalee 25, 7722 KW Dalfsen) is herstellende van een zware darmoperatie. Hij verblijft in de Isala Klinieken in Zwolle. De uitslag direct na de operatie was dat de tumor in zijn geheel weg is gehaald en dat er geen uitzaaiingen zijn, de lever is schoon. Het is nu nog wachten op nadere uitslag van de patholoog of de snijranden ook schoon zijn. Cees probeert weer op krachten te komen en dat valt niet mee. We wensen hem veel sterkte en Gods nabijheid. Etelka Berveling (Korianderhof 273, 7641 XM Wierden, etalka75@hotmail.com) is eind september geopereerd in Spanje, ze heeft nog speciaal verband om haar voeten, en een soort orthopedische schoenen, maar ze kan en mag alweer lopen. De behandelende artsen waren erg tevreden. Een goed herstel gewenst! Zie ook het bericht van Etelka hieronder. Harry Konings moet in de week van 8 november a.s optreden als getuige bij het Joegoslavië-Tribunaal in het proces tegen Radovan Karadzic. Dit is het gevolg van zijn werk als VN-waarnemer in Sarajevo in 1995. Veel sterkte bij deze zware taak.

WEER TERUG k ben net terug uit Spanje waar ik twee weken geweest ben met mijn moeder. Mijn moeder heeft daar voor mij gezorgd en Richard en mijn vader hebben in

Nederland samen voor onze kinderen gezorgd. Ik heb nl. op 28 sept. 2010 een operatie aan mijn beide voeten gehad. Aan mijn Hallux Valgus. Alles is goed gegaan en ik ben nu gelukkig weer thuis! Tot 8 november 2010 moet ik met verband en speciale schoenen lopen en daarna is het, als het goed is, klaar. Etelka Berveling

NIEUW VEE VOOR DE KERSTSTAL nze kerststal is door gemeenteleden gemaakt en doet al weer zo’n 14 jaar dienst. Nu zijn de

kerststaldieren aan vervanging toe. Wie helpt mee? Ben je handig met naald en draad, of wil je dat worden, meld je dan aan bij Ada Meurs (adameurs@solcon.nl, 038-4225533).

I

O

6

VERWERKEN IS EEN WERKWOORD Cadeauverkoop 28 november t.b.v. de Hezenberg

oor sommige mensen is het hard werken na verlies, zorgen of traumatische ervaringen die ze hebben ervaren in hun leven. Mensen redden het soms niet

meer alleen om hun problemen het hoofd te bieden en zoeken hulp in pastoraal centrum de Hezenberg. Ze verlangen ernaar om hun moeilijke ervaringen een plek te geven zodat hun toekomst er niet meer door wordt bepaald. Ze proberen met behulp van professionele ondersteuning weer een weg te vinden om verder te gaan. Gelukkig lukt dat regelmatig mede dankzij de belangeloze inzet van vele vrijwilligers. Verwerken, een werkwoord wat we allemaal in meer of mindere mate kennen. Hoe kunnen wij als gemeente de pastorale hulpverlening op De Hezenberg ondersteunen? Door een gift en een bijdrage in de collectes? Jazeker, maar … wij dachten ook het volgende: nogal wat mensen in onze gemeente hebben het talent en de handigheid om materialen te verwerken tot een leuk cadeauartikel voor een verkoop. Met de opbrengst daarvan willen we De Hezenberg een extra bijdrage geven. De diaconie organiseert daarom op zondag 28 november - eerste advent- een cadeauverkoop na de dienst in het gemeentecentrum. Aan wat voor soort cadeautjes kunt u denken: zelfgemaakte (kerst)kaarten, gebreide sokken, mutsen, sjaals, wanten, quilt-werkje, borduurwerkje, een zelf gemaakt schilderijtje, gedichtje(s) en of verhaaltje(s), bloemstukje(s), (winter/advent/vogel)kransen, favoriete recepten(boekje), vogelkastje, houten speelgoed, houten kandelaar, noem maar op … Verder vragen we gemeenteleden om een cake, koek(jes) of taart te bakken. Tegen betaling kunt u wat lekkers bij de koffie kopen. U wordt zo ook zelf op 28 november in de gelegenheid gesteld om een leuk cadeautje te kopen voor bijvoorbeeld Sinterklaas of kerst. Ga eens bij u zelf na welke talenten u bezit en breng uw resultaat mee naar de kerk. Voorzie het gemaakte artikel van een prijs waarvoor u het wil gaan verkopen. Zo levert u een actieve bijdrage aan het werk van pastoraal centrum De Hezenberg. Doet u mee? We zijn heel benieuwd! U kunt de gemaakte spulletjes voor de 28e november al inleveren als u wilt. Voor meer informatie of vragen kunt u terecht bij: Janke Geertsma: tel. 038 4609836, e-mail: jankegeertsma@online.nl Hanneke Buurman: tel. 038 4238648, e-mail: hjbuurman@hetnet.nl Janke Geertsma

V

7

VERKOOP WERELDWINKEL p 31 oktober kunt u na de dienst weer artikelen uit de Wereldwinkel kopen in het Gemeentecentrum. Op zondag 21 november vindt de laatste

wereldwinkelverkoop van dit jaar plaats. Dit is een week eerder dan gebruikelijk, omdat er een week later creatieve spullen verkocht worden waarvan de opbrengst ten goede komt aan het diaconaal project van dit jaar (De Hezenberg), zie artikel hierboven. In december is er geen Wereldwinkelverkoop.

EXTRA GEMEENTEAVOND OP DINSDAG 2 NOVEMBER e kerkenraad nodigt u uit voor een extra gemeenteavond op dinsdag 2 november aanstaande, aanvang: 19.30 uur. Er zullen twee onderwerpen

aan de orde zijn: Samenwerking Zwolle-Kampen en Inleiding door ds. Hans Günther over de Lutherse identiteit. Meer informatie vindt u in de Flambouw van oktober. De kerkenraad rekent op een grote opkomst! Johanna Wildeman, voorzitter

ACTIE SCHOENENDOZEN ijdens de oogstdienst (7 november 2010) mogen de kinderen weer een schoenendoos meebrengen met spullen voor leeftijdgenoten ver weg. Als jij

de folder hierover niet hebt gekregen, vraag er dan naar bij de kindernevendienstleiding! Meer informatie staat in de oktober-Flambouw. De schoenendozen mogen ook een week eerder of later ingeleverd worden. Alvast hartelijk dank voor jullie hulp! Namens de kindernevendienstleiding, Andrea Nijland, jeugdouderling

CATECHESATIE fgelopen voorjaar heb ik voor het eerst catechesatie gegeven aan een groepje

kinderen van de Lutherse gemeente (leeftijd: 12, 13 en 14 jaar). In november start ik weer met een groepje op de vrijdagmiddag (locatie: Lutherse kerk). Deze keer ga ik met de map ‘Vragen naar de ander’ aan het werk. We gaan met elkaar in gesprek n.a.v. onderwerpen zoals onder andere ‘Een mens te zijn op aarde’, ‘God vraagt naar je’ en ‘Wie is Jezus’. Als er nog kinderen zijn die mee willen doen naar aanleiding van dit berichtje, dan kan dat natuurlijk! Ik heb er weer zin in en hoop op fijne en leerzame bijeenkomsten. Hartelijke groeten, Saskia Post

O

D

T

A

8

UIT DE KERKENRAAD Kort verslag van de kerkenraadvergadering van dinsdag 28 september .

• Samenwerking Zwolle-Kampen (combinatie van gemeenten): op onze gemeenteavond van 2 november zullen twee kerkenraadsleden van de Evangelisch-Lutherse Gemeente Kampen aanwezig zijn. Mogelijk zijn er tegen die tijd ook stukken opgesteld ten behoeve van de verdere procedure bij de classis Zwolle resp. Kampen.

• Bart Lip zal de diaconie breder ondersteunen op financieel gebied, maar hij heeft aangegeven dat hij geen penningmeester van de diaconie zal worden.

• In het kader van ‘omzien naar elkaar’ heeft de kerkenraad aanvullend op het Wie-is-Wie boekje van enkele gemeenteleden het e-mailadres gekregen om elkaar in bijzondere gevallen gemakkelijker en sneller te kunnen bereiken. Mocht u ook op deze lijst willen staan, meld dat dan a.u.b. bij Michiel Verhagen. Dat kan per mail aan: m.verhagen@wxs.nl.

• De kerkenraad zal de vaste klussers benaderen om (hopelijk in november) hand- en spandiensten te verrichten in de toekomstige huurwoning van onze nieuwe predikant. De kerkenraad zal conform de kerkorde deze woning huren. Mocht u ook een handje willen helpen, dan kunt u zich aanmelden bij Michiel Verhagen. U kunt zich bij hem ook aanmelden als ‘nieuwe klusser’ voor de jaarlijkse klusmiddag in de kerk.

• De kerkenraad heeft er met vreugde kennis van genomen dat naast Jan Grisnich ook Andrea Nijland ons wil vertegenwoordigen in de classicale vergaderingen.

• Het lukt de kerkenraad op dit moment niet om iemand af te vaardigen naar het Podium van Kerken in Zwolle. Wel blijven we via agenda’s en verslagen op de hoogte van de ontwikkelingen. Mocht een gemeentelid zich beschikbaar willen stellen voor dit platform van een groot aantal kerken in Zwolle: de secretaris van de kerkenraad hoort het graag!

• De kerkrentmeester gebouwen zal offertes vragen voor een aantal onderhoudswerkzaamheden dat de komende paar jaar aan ons gebouw moeten plaatsvinden. Aan de hand van de offertes wordt een planning gemaakt.

• De coördinatie van de bezoekgroep gaat op 1 januari 2011 over van Angeniet van der Wijk naar Janke Geertsma. De kerkenraad is blij dat er geen vacaturetijd ontstaat bij dit werk.

• De diaconie werkt aan een beleidsplan voor de komende jaren. De kerkenraad zal het eerste voorstel bespreken in de novembervergadering, in aanwezigheid van ds. Erwin de Fouw.

9

Kort verslag van de kerkenraadvergadering van dinsdag 19 oktober . • Samenwerking Zwolle-Kampen (combinatie van gemeenten): de stukken

zijn beschikbaar voor de toekomstige combinatie van gemeenten, die per 1 januari 2011 in gaat (als de classis Kampen en de classis Zwolle dit verzoek van beide gemeenten hebben behandeld). De stukken worden op 2 november na de presentatie door de heer Gerrit Azink, getekend door de vertegenwoordigers van de beide kerkenraden.

• Jan Grisnich is naast voorzitter van de diaconie de komende tijd ook formeel penningmeester. De diaconie is verheugd dat Bart Lip administratief flink bijspringt.

• De kerkenraad heeft de jaarrekeningen 2009 van de kerkrentmeester en van de diaconie alsnog ingestuurd naar het Regionale College voor Beheerszaken in Overijssel-Flevoland; dat had voor de zomer al gemoeten (en gekund).

• De begroting 2011 van de kerkrentmeesters is vastgesteld; deze wordt gepubliceerd in de november-Flambouw. De begroting van de diaconie komt in de novembervergadering aan de orde.

• De kerkrentmeester gebouwen is er achter gekomen dat onze pastorie (Koestraat 4) voorkomt op de Rijksmonumentenlijst. Dat heeft gevolgen voor het onderhoud dat wij plegen, maar mogelijk kan ook een beroep worden gedaan op de regeling die het Ministerie van OCW kent voor het onderhoud van rijksmonumenten.

• Op de avond van 2 januari, dus na de intrededienst en receptie van ds. De Fouw, vindt de jaarlijkse gebedsdienst voor de vrede plaats in Zwolle. Deze dienst, georganiseerd door SLAG (het podium Samen Leven, Anders Geloven) vindt plaats in een van de Zwolse moskeeën. Nadere berichten volgen.

Lolke Folkertsma, secretaris

BERICHTEN VANUIT DE DIACONIE

OOGSTDIENST p zondag 7 november vieren we met onze gemeente de jaarlijkse Oogstdienst. We vieren het oogstthema met elkaar zoals we dat gewend

zijn. Wat betreft de versiering van de kerk heeft Bertie Pauw de supervisie. Zij kan hiervoor nog wel enkele vrijwilligers gebruiken die willen meehelpen op zaterdag 6 november. Een telefoontje naar Bertie Pauw (038 4213469) of naar diaken Marga Konings (0341 258969) is voldoende.

O

10

MISSIE-ZENDINGSKALENDER 2011 iterlijk deze maand kunt u via de diaconie nog de Missie-Zendingskalender bestellen. De Missie-Zendingskalender 2011 heeft als motto: Reiken naar

licht – Afrika danst het leven. De in de kalender afgebeelde schilderijen zijn afkomstig van de Nigeriaan Tony Nwachukwu. In de schilderijen staan het milieu en de samenleving centraal: thema’s die geregeld aan de orde komen in het werk van deze beeldhouwer, schilder en grafisch kunstenaar. Ook pleit Nwachukwu voor een herwaardering van de Afrikaanse cultuur. Het reiken naar licht op sommige afbeeldingen in de kalender verwijst naar dat pleidooi. Bestelling via Jan Grisnich (038 4204945 of jwgrisnich@solcon.nl). De kalender kost, wanneer u hem bestelt via de diaconie, € 6,-.

HEZENBERG-OPBRENGSTEN Hieronder staat een overzicht (tot en met 3 oktober 2010) van de opbrengsten uit 2009 en 2010 voor De Hezenberg. Het bedrag dat bij giften staat betreft onder andere de opbrengst van de kaartenverkoop en het creatief café. Collecten 2009: € 750 - Giften 2009: € 140 - Collecten 2010: € 729 Giften 2010: € 305 Totale opbrengst tot en met 3 oktober 2010: € 1924 Bart Lip

DIACONALE COLLECTEN Lutherstichting De Lutherstichting vraagt dit jaar weer uw aandacht voor de noden van Lutherse partnerkerken in de verstrooiing. De diaconale collecte op zondag 31 oktober is bestemd voor dit doel. De Lutherstichting is een doorgeefluik naar de Martin Luther Bund, waarin verschillende, ook niet-Duitse Lutherse kerken samenwerken. Nu de Lutheranen op een andere manier in de PKN ‘verstrooid’ raken, is het een aanbeveling om elkaar over grenzen heen de hand te reiken. KIA Zending Najaarscollecte De kerken in Latijns-Amerikaan groeien snel, maar de voorgangers hebben nauwelijks theologische vorming. Daarom collecteren we zondag 7 november (Oogstdankdienst) voor het zendingswerk van Kerk in Actie. Met de opbrengst van deze collecte kunnen onder andere de masterstudenten aan het ‘Semisud’, een protestantse theologische opleiding in Ecuador, worden gesteund. Uit het hele continent komen jonge mensen met een roeping naar het Semisud om opgeleid te worden tot dominee, zendeling of pastoraal werker. Een droom van veel studenten is om in de armere wijken van de steden in Latijns-Amerikaan mensen te helpen en in contact te brengen met het Evangelie. Helpt u deze studenten om hun droom werkelijkheid te laten worden? SLAB De opbrengst van de diaconale collecte van zondag 14 november is bestemd voor de Stichting Luthers Accommodatie Beheer (SLAB). Deze stichting stelt zich

U

11

ondermeer als doel om accommodatie ter beschikking te stellen voor hen die langdurig verblijven in verzorgings- en verpleeghuizen. De door de Stichting gestelde doelgroepen blijken zeer positief te reageren op de accommodaties. Families, vriendengroepen en verzorgingshuizen hebben de weg gevonden voor een week of kortere/langere periode van samenzijn en ontspanning. Het blijkt dat door verzorgings- en verpleeghuizen steeds gezocht wordt naar mogelijkheden om korte verblijven aan te bieden aan de verpleegden onder deskundige begeleiding van het eigen personeel. De accommodaties hebben extra voorzieningen die zich kunnen meten met de outillage van de verpleeginrichting. En liefst nog iets meer. Om dit in stand te houden zijn bijdragen van de gebruikers niet voldoende. De Zonnesteen Op zondag 21 november wordt er gecollecteerd voor Inloophuis de Zonnesteen, gevestigd in ons pand aan de Koestraat. De Zonnesteen is het inloophuis in Zwolle voor mensen die met kanker te maken hebben. Zowel patiënten in elke fase van de ziekte/behandeling als hun naasten zijn er welkom. Het inloophuis is er niet alleen voor volwassenen maar ook voor kinderen en jongeren. Tijdens de openingsuren is men van harte welkom voor een kopje koffie of thee en er is een getrainde vrijwilliger beschikbaar om betrokkenen en hun lotgenoten een luisterend oor te bieden. Inmiddels hebben velen van de doelgroep er hun weg gevonden. Mede door de geheel eigen benadering, is er veel waardering voor wat er wordt geboden. Het inloophuis wordt gerund door vrijwilligers en is afhankelijk van giften. De Hezenberg De opbrengst van de diaconale collecte op zondag 28 november , eerste advent, is bestemd voor ons diaconale project De Hezenberg te Hattem. Edukans: Weerbaar door scholing De diaconale collecte van zondag 5 december is bestemd voor de Stichting Edukans. Ieder kind heeft recht op onderwijs. Toch gaan wereldwijd 75 miljoen kinderen niet naar school. De stichting Edukans gelooft in scholing als de meest duurzame vorm van ontwikkeling. Onderwijs maakt weerbaar, geeft kinderen vaardigheden waar ze hun leven lang profijt van hebben. Daarom werkt Edukans aan meer scholen, meer schoolbanken, meer schoolborden, meer boeken en meer leraren in ontwikkelingslanden. Edukans betrekt de samenleving in het algemeen en het onderwijs in het bijzonder bij internationale samenwerking. Edukans bereikt inmiddels 350.000 leerlingen in Nederland met acties als Schoenmaatjes en Going Global. Al deze jongeren worden door de acties bewust van het feit dat niet ieder kind op deze wereld naar school kan gaan. En dat zij er samen met Edukans wat aan kunnen doen! Edukans steunt onderwijsprojecten in Ethiopië, India, Kenia, Malawi, Oeganda en Peru.

12

VAN DE KERKRENTMEESTERS begroting begroting rekening 2011 2010 2009 baten 80 baten onroerende zaken € 28.000 € 27.176 € 27.725 81 rentebaten en dividenden € 3.050 € 3.682 € 6.333

82 opbrengsten uit stichtingen/kassen en fondsen

- - -

83 bijdragen levend geld € 73.000 € 66.500 € 73.946 84 door te zenden collecten €1.500 € 1.500 € 1.563 85 subsidies en bijdragen - - - totaal baten € 105.550 € 98.858 € 109.567 lasten

40 lasten kerkelijke gebouwen excl. afschrijvingen

€ 30.700 € 16.100 € 29.628

41 lasten overige eigendommen en inventarissen

- € 500 -

42 afschrijvingen - - - 43 pastoraat € 78.500 € 59.766 € 62.375

44 lasten kerkdiensten, catechese, etc.

€ 1.250 € 3.500 € 2.433

45 verplichtingen/bijdragen andere organen

€ 5.025 € 5.550 € 5.184

46 salarissen € 9.415 € 9.840 € 10.904 47 kosten beheer en administratie € 3.900 € 2.000 € 5.327 48 rentelasten/bankkosten € 300 € 400 € 288 totaal lasten € 129.090 € 97.656 € 116.139 Saldo baten - lasten € 23.540- € 1.202 € 6.572- Toelichting begroting 2010 43 Pastoraat: De kerkrentmeesters zijn er in 2009 vanuit gegaan dat we sneller in de ontstane vacature zouden voorzien, werkelijke kosten zijn in 2010 beduidend lager. Toelichting begroting 2011 Aan de batenkant verwachten we dat de lichte jaarlijkse toename zich zal voortzetten. Lasten: 40 Gebouwen PKN: regels schrijven voor dat de gemeente de predikant woonruimte moet aanbieden, voorheen golden andere afspraken. Met de komst van onze nieuwe dominee worden deze kosten dus hoger. In de bedragen zitten ook de kosten voor onderhoud, belastingen, verzekeringen en energie.

13

43 Pastoraat: Bij het ontstaan van de PKN kregen Lutherse gemeenten compensatie voor de kosten van het pastoraat, deze kosten drukken inmiddels nagenoeg geheel op onze begroting. In dit bedrag zijn ook de vestigingskosten van de nieuwe predikant opgenomen. 2010 zal met een positief saldo worden afgesloten, dit zal echter ontoereikend zijn om het te verwachten tekort in 2011 en de jaren daarna op te vangen. De kerkrentmeesters zien het als een uitdaging om samen met uw hulp de komende jaren de kerk levend en financieel gezond te houden. Kerkrentmeesters, Cor Noorda en Michiel Verhagen

UITREIKING LUTHERPENNING e Lutherse gemeente Rotterdam reikt sinds 2006 zo mogelijk jaarlijks een Lutherpenning uit. Deze werd geslagen bij de Koninklijke Munt te Utrecht.

Hij wordt uitgereikt aan een persoon of instantie die op belanghebbende wijze aandacht gaf of bijdroeg aan de Lutherse traditie. Deze verdiensten kunnen de landelijke Lutherse traditie betreffen, doch de regio Rotterdam/Rijnmond in het bijzonder heeft de voorkeur. De kerkenraad kan zich voorstellen dat een derge-lijke – Lutherse – bijdrage zowel bestuurlijk, of theologisch – al dan niet kerkhistorisch – of juist meer praktisch van aard kan zijn. De eerste penning werd uitgereikt aan kunstenaar Ger Van Iersel en de tweede aan Museum het Catharijneconvent. Dit jaar stelt de kerkenraad er een eer in de derde penning uit te reiken aan de heer professor dr. J. P. Boendermaker, vanwege zijn vele werkzaamheden op de terreinen van Lutherstudie tot liturgie, en van kerkorde tot oecumenische dialoog en dat alles in binnen en buitenland. De overhandiging aan professor Boendermaker zal plaatsvinden op 31 oktober 2010 aansluitend aan de zogenaamde zeemanskerkendienst met de Deense, Duitse, Finse, Noorse en Zweedse kerken van Rotterdam. Dit zal om 15.00 uur zijn aan de Heer Vrankestraat 51 te Rotterdam (op loopafstand van NS Rotterdam Noord).

AMERSFOORTS SYMPOSIUM OVER LUTHERSE TRADITIE n de zomer nam de lutherse predikant ds. Kees van der Horst, wegens vervroegd emeritaat, afscheid van de Protestantse Gemeente Amersfoort.

Deze gemeente organiseert ter gelegenheid daarvan op zaterdagmiddag 20 november 2010 een symposium met als titel ‘Toekomstmuziek – De plaats van de lutherse traditie in de Protestantse Kerk in Nederland’. Medewerking verlenen onder andere ds. Susanne Freytag, ds. Alida Groeneveld en dr. Markus Matthias. Lokatie: Sint Joriskerk, Amersfoort, tijd: 13.30 tot 16.30 uur. Meer informatie op: www.pkn-amersfoort.nl, aanmelding: protgemafoort@solcon.nl, tel: 033 4610441.

D

I

14

DE ZAAK BIJ ÉÉN HOUDEN (6) De Zoon en de Geest

oeveel mensen zijn liever orthodox dan vrijzinnig? Liever farizeeër dan tollenaar? Liever moordenaar dan vermoorde onschuld?

De bijbel begint met oerverhalen van de mensheid. ‘Oer’ wil niet zeggen: ontzettend lang geleden, maar: al ontzettend lang. In de bijbelse oerverhalen neemt het relaas van de geweigerde broederschap een centrale plaats in. Kaïn vermoordt Abel. Twee eeuwen geleden was broederschap razend populair als ideaal. Alle Menschen werden Brüder volgens de Duitse dichter Schiller, wiens woorden door de Negende Symfonie van Beethoven over de wereld worden gedragen. Vreemd dat Schiller de zusters vergat, hoewel het Duits het woord Geschwister kent, dat zusters en broeders omvat. Jammergenoeg moet het Nederlands het zonder zo’n woord stellen; de Naardense Bijbel heeft het daarom over ‘broeders-en-zusters’. Vrijheid, gelijkheid en broederschap vormden de heilige drie-eenheid van de Franse Revolutie. Wat is daarvan over? Is vrijheid het recht om met je grote mond vooraan te staan en anderen in de verdediging te dringen? Betekent gelijkheid dat we allemaal in één klap ons hebben en houden kunnen kwijtraken, of zijn we pas gelijk in de dood? En is broederschap de manier om zusters op de tweede plaats te houden? In de kinderbijbel waarmee ik ben opgegroeid, werd uitgelegd dat Abel natuurlijk wel zondig was. Hoe kon het anders: hij was immers na de zondeval verwekt. Alleen was hij lang niet zo zondig als Kaïn. Een andere kinderbijbel verhaalt hoe Adam zijn zoontjes catechisatie geeft en van de Here Jezus vertelt, die al hun zonden zal uitwissen. Vergeet het maar. Abel is Jezus, of liever, Jezus is Abel bij uitstek. Abel als de vermoorde zoon is de oerprofeet. Zijn bloed schreeuwt uit de bloedrode grond om gerechtigheid, tot op vandaag. Het is het schreeuwen van de Geest, maar wordt het verstaan? Paulus heeft het in zijn Brief aan de Romeinen over onuitsprekelijke verzuchtingen, waarmee de Geest voor ons pleit. Er blijft dus hoop, tot op vandaag. In wie mogen wij ons herkennen? Kaïn, de moordenaar of Abel, de vermoorde onschuld? Juda(s), Jezus of Stefanus? Zij maakten mogelijk dat het geloof der joden zich wereldwijd verbreidde, maar voor het zover was hadden zij er de hoogste prijs voor betaald. Of Petrus, die op het kritieke moment een vals getuigenis gaf over Jezus en later een dubieus getuigenis over Judas? Paulus, de orthodoxe farizeeër, aan wiens handen het bloed van Stefanus blijft kleven? Beiden kregen desondanks sleutelposities als geloofsgetuigen. Mogen we ons wellicht spiegelen aan Maria en Johannes, die Jezus trouw bleven tot onder zijn kruis? Zojuist noemde ik Paulus ‘orthodox’, een term die bijna alleen nog bekend is als scheldwoord. Het zou gaan om het ingrediënt dat een godsdienstige stroming gewelddadig maakt. De gewelddadige uitingen van calvinisme, katholicisme en Islam zijn bekend. Calvinisme staat toch aan de wieg van kapitalisme? De

H

15

tegenwoordige geldcrisis onthult de gewelddadigheid van het kapitalisme: rijken graaien en armen draaien op voor de rekening. De officiële seksuele ethiek van de rooms-katholieke kerk leidt tot verkrachtingen, of niet soms? Minder bekend is dat de orthodoxe variant van het boeddhisme (Theravada) zijn voornaamste bolwerken heeft in Myanmar en Sri Lanka, landen die in de koloniale tijd bekend waren onder hun verengelste namen Birma en Ceylon. Is het toeval dat beide landen behoren tot de gewelddadigste ter wereld? Of houdt dat verband met het orthodoxe karakter van het heersende boeddhisme? Ik zou het werkelijk niet weten. Wat de islam betreft, is het goed om te weten dat de term jihad eerst en vooral betrekking heeft op het gevecht dat een mens dagelijks met zichzelf heeft te voeren. In het Midden-Oosten staan islam en zionisme tegenover elkaar, als twee consendatorplaten die over en weer de spanning opdrijven. Wat is zionisme, en is het per definitie gewelddadig? De grootste en invloedrijkste zionist is de orthodox-joodse wijsgeer Martin Buber. Hij heeft het inzicht verbreid dat God tot ons spreekt als de Ander, via de andere mens. Voor de politieke vertaling haal ik de Winkler Prins Encyclopedie aan. Hierin schrijft de vrijzinnige oudtestamenticus M.A. Beek dat Buber met zijn zionisme “de eeuwige opdracht van het jodendom wil verwerkelijken”, met “als praktische toepassing de solidariteit met de Arabieren en het afzien van elke machtspolitiek”. Wat let ons, geënt als we zijn op de edele joodse olijf, om ons daarbij aan te sluiten? Eddy Weeda

ZANGAVONDEN ROND HET NIEUWE LIEDBOEK n 2007 is besloten dat er een nieuw liedboek komt als opvolger voor het Liedboek voor de kerken

(1973). Dit nieuwe liedboek, bestemd voor protestantse kerken in Nederland en Vlaanderen, zal naar verwachting eind 2012 verschijnen. In 2008 is een redactie gevormd, die, ondersteund door een aantal werkgroepen, verantwoordelijk is voor de selectie van het materiaal. In de maand november worden vier regionale zangavonden gehouden (Drachten, Wassenaar, Amstelveen, Deventer). Op deze avonden kunnen belangstellenden zingend kennismaken met een doorsnee van het materiaal dat

tot dit moment door de redactie (voorlopig) is vastgesteld. Ook zal er meer worden verteld over de achtergronden

van het nieuwe liedboek en hoe de keuze van liederen tot stand komt. De zangavond in Deventer is op maandag 22 november

in De Open Hof, Karel de Grotelaan 361. Aanvang: 20.00 uur; einde: 22.00 uur. De toegang is gratis. Medewerking wordt verleend door: Het koor OAZE onder leiding van Wim Ruessink, Dick Sanderman (orgel), Wim Ruessink (piano)

en Pieter Endedijk (toelichting). Voor meer informatie: www.liedboek.nl.

I

16

SINT-MAARTEN e viering van Sint-Maarten op 11 november heeft een duidelijke

christelijke achtergrond. Het is de naamdag van de heilige Sint-Martinus. Over het leven van Martinus van Tours is vrij veel bekend, omdat zijn vriend Sulplicius Severus geschiedschrijver was. Martinus werd in 316 geboren in Hongarije als zoon van een Romeins legerofficier. Op vijftienjarige leeftijd kwam hij in dienst van het Romeinse leger. Uit deze tijd stamt een van de meest bekende verhalen over Sint-Martinus. Voor de poorten van Amiens in Frankrijk kwam hij een verkleumde bedelaar tegen. Met zijn zwaard sneed hij zijn rode soldatenmantel in tweeën en gaf één helft aan de bedelaar. Deze scène is op talloze schilderijen afgebeeld, bijvoorbeeld door de schilders Rubens en Van Dijck. Nadat Martinus in 372 gekozen was tot bisschop van Tours kreeg hij een steeds grotere bekendheid. Hij stichtte in Frankrijk verschillende kloosters en stierf op hoge leeftijd in het jaar 397. De kapel met het graf van Martinus trok al gauw bedevaartgangers uit heel Europa. Velen vereerden hem vanwege zijn naastenliefde, speciaal voor de minderbedeelden. Het Vaticaan verklaarde Martinus in het jaar 650 heilig. Zijn stoffelijke resten zijn uiteindelijk verloren gegaan; de Hugenoten hebben tijdens hun opstand in 1562 zijn gebeente verstrooid. Zijn beroemde mantel lag overigens destijds veilig in de kapel van de Merovingische koningen. Zij beschouwden deze als een relikwie, dat hun in oorlogstijd zou verzekeren van de overwinning. Koning Glovis I riep Sint-Martinus tenslotte uit tot beschermheilige van Frankrijk. Vanuit Frankrijk verspreidde de verering van Sint-Martinus zich over heel Europa. In Nederland zijn enkele van de oudste kerken aan hem gewijd, zoals de Martinikerk in Groningen en de Domkerk in Utrecht. Ook zijn veel dorpen naar hem genoemd, zoals Maartensdijk (Utrecht), Sint-Maartensdijk (Zeeland) en Sint-Maartensbrug (Noord-Holland). Sint-Martinus was beschermheilige van reizigers en rondtrekkende kooplui; van armen, bedelaars en bekeerde dronkaards; van herders, boeren, wijnbouwers, kinderen en van het vee. Op zijn naamdag kregen de kinderen vrij van school en was het gebruikelijk hen te trakteren, bijvoorbeeld door met lekkernijen te strooien. Ook maakten de stadsbesturen op die dag door klokgelui de aanvang van de brooduitdeling aan de armen bekend. Zo werd bijvoorbeeld vermeld dat dit in 1380 gebeurde bij de Wittevrouwenpoort in Utrecht. De Reformatie maakte een eind aan de verering van veel katholieke heiligen, maar Sint-Maarten bleef ook in protestantse gebieden in ere. Het toeval wilde dat Maarten Luther op 11 november werd gedoopt. Ook de naam kwam overeen en dat was reden genoeg om het populaire feest te blijven vieren. Maarten Luther was overigens een dag eerder geboren en in het Duitse Oost-Friesland viert men

D

17

Sint-Maarten dan ook op 10 november. Net als bij de Nederlandse Sint-Maartenviering lopen kleine kinderen dan met lichtjes. Een verschil is echter dat grotere kinderen verkleed en gemaskerd rondtrekken, waarbij ze veel lawaai maken. Dit doet enigszins denken aan de viering van Halloween. (bron: http://www.beleven.org/feest/sint_maarten)

GEDACHTENISVIERING MET REQUIEM KARL JENKINS p zondag 21 november (16.30 uur) zingt de Michaëlscantorij samen met het Michaëlscantatekoor het Requiem van Karl Jenkins in de Grote Kerk in

Zwolle. Het is een eigentijds stuk op het gebied van muziek en tekst. Het Requiem is overwegend klassiek en bevat muzikale invloeden vanuit de hele wereld. Middels het project rondom het Requiem van Jenkins hoopt het bestuur van de michaëlscantorij jongeren te enthousiasmeren in het samen musiceren. Daarom werd er een mooie poster gemaakt en gingen de leden van het koor actief op pad om te flyeren. Met een geweldig resultaat. Er kwamen veel reacties van zowel nieuw zangtalent als van ervaren zangers die al eens in andere koren hebben gezongen. Na Fauré en Duruflé wilde het koor een meer hedendaags requiem instuderen. Het Requiem van Jenkins is een stuk dat jongeren aan zal spreken. Het bevat begrijpelijke muzikale taal, een mengvorm tussen klassiek en populair. Het grenst tegelijkertijd aan kerkelijk en wereldlijk. Karl Jenkins heeft het Requiem in 2005 gecomponeerd. Het stuk bevat Japanse haiku’s en is bijzonder divers qua muziekstijlen. Geschikt voor een groot koor met jonge stemmen. Het requiem wordt uitgevoerd samen met het orkest Musica Michaëlis. Het Requiem van Karl Jenkins wordt uitgevoerd tijdens de afsluiting van het kerkelijk jaar. Het is een gedachtenisviering, voor kerkelijke en niet-kerkelijke mensen. Er wordt stilgestaan bij de mensen die ons ontvallen zijn. Het Paradisum, het slotstuk, biedt hoop. Het is een soort zegenbede, een bijna dansend stuk, een tikkeltje naïef, ontwapenend en als een soort droom; een goed gelovig einde.

MICHAËLSVIERING Op zondag 14 november 2010, aanvang 16.30, vindt de tweede Michaëlsviering van dit seizoen plaats. Het thema is: ‘Groter dan ons hart’, op zoek naar spiritualiteit. Liturg bij deze viering is: Nelleke Eygenraam. De volgende Michaëlsviering is op zondag 12 december , met Chica van Dam en Ineke Schoorel.

O

18

LAATSTE GEMEENTENIEUWS ON-LINE e Flambouw is één van de meest gelezen lutherse bladen van Nederland en daar mogen we nog steeds erg trots op zijn. Alleen verschijnt het blad maar

1x per maand… Wilt u eerder het laatste nieuws van onze gemeente lezen (of wilt u juist nieuws kwijt)? Kijk dan regelmatig op onze website: www.elkz.nl Hier vindt u altijd het laatste nieuws of wijzigingen. Ook de Flambouw is hier regelmatig eerder te belezen, dan dat hij bij u in de bus ligt.

D

19

VERGEET NIET HOE WIJ HETEN Vergeet niet hoe wij heten: naar U zijn wij genoemd. Zoudt Gij ons niet meer weten dan waren wij gedoemd te sterven aan uw leven; maar zo Gij ons gedenkt is er een eeuwig even, een ogenblik gegeven een paasdag die ons wenkt. Zij raken niet vergeten die over zijn gegaan tot u, want in uw heden bewaart gij hun bestaan. Hun namen zijn verzekerd in uw gedachtenis, gij zult ze blijven spreken tot die Dag aan zal breken waarop het wachten is. Vergeet niet hoe wij heten, wij heten naar uw naam. Uit duizenden gebeden stelt zich uw eenvoud saam. Want zo zijt gij gebroken, gelijk het ene licht, van naam tot naam gesproken, van dag tot dag ontloken, zo zien wij uw gezicht. Uit: Zingend Geloven Tekst: Willem Barnard Melodie: Willem Vogel

20

AGENDA Alle bijeenkomsten zijn in het gemeentecentrum, tenzij anders vermeld.

datum tijd activiteit maandag 20.00-22.00 cantorij (niet tijdens schoolvakanties) dinsdag 20.00-21.00 woensdag 10.00-11.00

bidstond t.h.v. Zitha van Breet, Lassuslaan 68

Hervormingsdag/Nationale Bijbelzondag na de dienst Verkoop Wereldwinkel

zo 31 okt Wintertijd

15.00 Uitreiking Lutherpenning, Rotterdam di 2 nov 19.30 Extra gemeenteavond, zie artikel in okt-

Flambouw di 9 nov 13.30-15.00 Gespreksgroep ‘Het Verhaal gaat’ wo 10 nov 9.30-11.30 Gespreksgroep ‘Als vrouwen aan het woord

komen’, do 11 nov Sint-Maarten, zie artikel

16.30 Michaëlsviering, Grote Kerk zo 14 nov 17.30/19.30 30+ gespreksgroep Ad Fontes: (info: tel. 038

7370003/karinvrieling@ziggo.nl) ma 15 nov Deadline Gaandeweg (eind dec- half feb) di 16 nov 19.30 Kerkenraadsvergadering vr 19 nov Maaltijdgroep ‘Zwaan schuif aan’ za 20 nov 13.30-16.30 Luthers Symposium, Amersfoort, zie artikel

na de dienst Verkoop Wereldwinkel 16.30 Requiem Karl Jenkins, Grote Kerk, zie artikel

zo 21 nov

Kopijdatum Flambouw december 2010 ma 22 nov 20.00-22.00 Zangavond Nieuwe Liedboek, Deventer, zie

artikel na de dienst Verkoop t.b.v. de Hezenberg, zie artikel zo 5 dec Verschijning Flambouw december 2010 16.30 Michaëlsviering, Grote Kerk zo 12 dec 17.30/19.30 30+ gespreksgroep Ad Fontes: (info: tel. 038

7370003/karinvrieling@ziggo.nl) di 14 dec 13.30-15.00 Gespreksgroep ‘Het Verhaal gaat’ wo 15 dec 9.30-11.30 Gespreksgroep ‘Als vrouwen aan het woord

komen’, vr 17 dec 17.30 Maaltijdgroep ‘Zwaan schuif aan’

21