September 2011

2

Diensten in de Evangelisch-Lutherse kerk, Datum/Dag Voorganger Ouderling/

Organist 4 september 11e zondag na Trinitatis

ds. E. de Fouw Johanna Wildeman / Gea Hoven

11 september 12e zondag na Trinitatis ♥♥♥♥ Startzondag

ds. E. de Fouw Jan Grisnich / Gea Hoven

18 september 9.30 uur!! 13e zondag na Trinitatis Vredeszondag/ oec. dienst!

ds. E. de Fouw mw. ds. M.E. Jonker

Hanneke Buurman / Gea Hoven

25 september 14e zondag na Trinitatis

ds. M. Kassens Jan Grisnich / Bart Lip

2 oktober 15e zondag na Trinitatis Israëlzondag

ds. E. de Fouw Andrea Nijland / Gea Hoven

BURGH-HAAMSTEDE, 24-8-2011

en ongebruikelijk begin van de Flambouw: een vakantiegroet van uw predikant. Met een zwart-witte prent van een niet eens zo alledaags

verschijnsel hier aan de Zeeuwse kust op Schouwen: twee zeehonden die hun kop nieuwsgierig boven water uitsteken. De natuur is hier sowieso dichtbij voor mijn gevoel. Waarschijnlijk let ik er nu meer op. Terwijl ik dit schrijf, hoor en zie ik twee grote roofvogels – buizerds? – boven me cirkelen. Na thuiskomst wacht mij en wacht ons allen een nieuw kerkelijk seizoen, met een boeiend programma. Bijbelse leerhuizen, middag- of ochtendbijeenkomsten in het teken van de ‘liefde’. Ook onze Startzondag, op 11 september, vieren wij rond dit thema. Liefde moet natuurlijk steeds het centrale thema van het christelijk leven zijn, maar op deze Startzondag verwijlen we er met de gehele Protestante Kerk in Nederland in het bijzonder. De eredienst op die dag is er een van Schrift en Tafel.

E

3

Koestraat 2, Zwolle. Aanvang 10.00 uur Oppas 0-4 jr

Nevendienst 4½ -10 jr

Andere informatie Elke zondag is er koffie/thee/limonade na de dienst!

Susanne Margriet

Jeanine 1e collecte: Diac.project ‘Geef een koe’ 2e collecte: ELGZ

Lianne Rienke/Chris Rinske, Eline

Esmeralda ♥♥♥♥ STARTZONDAG 1e collecte: Kledingbank Zwolle 2e collecte: ELGZ m.m.v. de cantorij o.l.v. Gea Hoven

oppas in Verrijzeniskerk

Saskia OEC. DIENST IN DE VERRIJZENISKERK (Bachlaan 148), aanvang 9.30 uur! 1e collecte: KIA/ IKV Vredeswerk

Chantal Maartje

Sipko /… 1e collecte: PKN JOP 2e collecte: Onderhoudsfonds ELGZ Wereldwinkelverkoop na de dienst

Susanne Beitske

Sammy/Carolien 1e collecte: Synagoge Zwolle 2e collecte: ELGZ Viering Heilig Avondmaal m.m.v. de cantorij o.l.v. Gea Hoven

Anders dan anders vieren wij de Maaltijd van de Heer dan als een zogenaamde agapèviering, ‘liefdesmaal’ (agapè=liefde). Midden in wat een feestelijke lunch is, gedenken wij de woorden van Jezus, die ons met brood en wijn laat delen in Gods liefde en zijn toekomst voor allen. De kinderen hebben op deze dag een bijzondere inbreng. Verder wordt u op deze Startzondag geïnformeerd over het gehele najaarsprogramma, dat vanaf die dag beschikbaar is in de vorm van een flyer en via de website. De week daarna vieren we op 18 september een oecumenische viering, samen met de Rooms-katholieke parochie van de Verrijzeniskerk en de Protestantse gemeente van de Nieuwe Oosterkerk. De viering wordt gehouden in de Verrijzeniskerk. De liefde wordt ook nog op een andere wijze gevierd: Ineke te Winkel en Jan Jacob Dubbelhuis vieren op 23 september hun huwelijk en vragen er op die dag hun zegen over in onze kerk. Namens ons allen wens ik hen een prachtige dag toe en veel geluk in hun gezamenlijk leven. Ik zie ernaar uit u weer te ontmoeten! Erwin de Fouw

4

UIT DE GEMEENTE In memoriam Op 17 augustus 2011 is in de leeftijd van 84 jaar overleden mevrouw E.A. Nijland-de Vries. Vooral rond de jaren 70 was zij betrokken bij onze gemeente, onder meer via de vrouwenvereniging en door hulp bij de verkoop van compost (ten behoeve van de gemeentekas).De laatste jaren was zij ernstig dement en verbleef ze in De Nieuwe Haven. De begrafenis heeft in stilte plaatsgevonden. We wensen haar dochters en verdere familie Gods nabijheid. Huwelijk Op 23 september 2011 trouwen Ineke te Winkel en Jan Jacob Dubbelman. De kerkelijke viering van hun huwelijk zal om 11.45 uur in onze kerk plaatsvinden met ds. E. de Fouw als voorganger. Ingeschreven Timon en Lianne den Boer-ter Maat met Reinout, Rietgras 11, 8043 KJ Zwolle Jur Leemhuis en Brechtje Pathuis, tot 15/9: van der Laenstraat 48, 8012 TD Zwolle, vanaf 15/9: Bloemstraat 22, 8012 VN Zwolle Verhuisd Mw. W. Wildeman-Meijer naar:

De Nieuwe Haven, Burg. De Vos de Waelstraat 1 K 121, 8011 AS Zwolle Mw. T. Michael, Minervalaan 114, 8021 EJ Zwolle Ingrid Oosten, naar: Assiesstraat 26, 8011 XT Zwolle Fam Arends-de Jong uit Coevorden naar:

Volzeler Mühlenweg 25, D-49824 Emlichheim, Duitsland Ineke te Winkel en Jan Jacob Dubbelman naar:

Bloemendaalseweg 3, 8166 JX Emst Mw. Corrie van Donk verblijft na een ziekenhuisperiode voorlopig in Woonzorgcentrum De Esdoorn, kamer 120, Esdoornstraat 5, 8021 WB Zwolle. Bezoek is erg welkom, maar wel graag in overleg: tel 06-20127710 Uitgeschreven Fam. Otten-Hagen uit Berkum Mw. G. van der Vegt-Veldman uit Raalte

THUIS IN DE KERK? p de site van onze kerk (www.elkz.nl) staat sinds kort een mooie virtuele (360° graden) wandeling door de kerk. De Lutherse k erk is met deze

wandeling onderdeel van een hele virtuele tour door Zwolle (in opdracht van de VVV, zie www.vvvzwolle.nl).

O

5

ZIEK ZIJN EN GOD, EEN SPIRITUALITEIT VAN HET NIET MEER BETER WORDEN

nder deze titel heeft ds. Dick Stap een boek geschreven waarin verschillende thema’s behandeld worden rond chronisch ziek zijn, weten dat je niet meer

beter kunt worden en gelovig hiermee omgaan. Aan de hand van Bijbelverhalen en beelden uit de kunst en mythologie schrijft hij over bijvoorbeeld de ervaring van tijd, de vraag hoe je aan moet kijken tegen wonderen die aan jou niet lijken te geschieden, gehandicapt zijn en zelfrespect houden, breuk en continuïteit. In drie bijeenkomsten zullen we met elkaar een aantal van deze thema’s bespreken. We hopen op een ontmoeting met elkaar, met de aangereikte thema’s en met God, die ook bij ons is in het lijden. De bijeenkomsten worden gehouden op donderdag 8, 15 en woensdag 21 september van 10.30 uur tot 12.00 uur, de begeleiding berust bij ds. Erwin de Fouw en Etje Verhagen, psychologe en geestelijk verzorger. Opgave vooraf graag of bij Erwin of bij Etje ( tel. 038 4525773, e-mail: e.k.verhagen@planet.nl)

LEERHUIS MET STARZONDAGTHEMA ‘LIEFDE’ ond het thema ‘Liefde’ (naar aanleiding van de startzondag) wordt een Bijbels leerhuis over liefde georganiseerd: 3 avonden over verschillende aspecten

van liefhebben in Bijbels perspectief. Begeleiding: Erwin de Fouw. U bent welkom op de volgende data: woensdag 28 september, 19 oktober, 2 november (19. 30 uur), Gemeentecentrum.

DE KAARTEN VAN EEF e Zonnesteen heeft van Eef Michel in totaal nu €250,- euro gekregen van haar

kaartenverkoop. Geweldig, wat een inzet voor de bezoekers, heel hartelijk dank daarvoor! Vanaf nu is de opbrengst van de kaarten voor het Koe-project, een prachtig doel waar Eef graag haar energie en tijd aan wil besteden. Etje Verhagen

VAN ABN AMRO NAAR TRIODOS ogmaals: De kerk heeft een nieuwe bankrekening geopend bij de Triodos Bank, op termijn zal de rekening bij de

ABN AMRO worden opgeheven. Diegene die hun kerkbalans, collectebonnen et cetera via de ABN AMRO Bank overmaken, word verzocht over te stappen op de nieuwe rekening van de Triodos Bank: 19 85 27 764 t.n.v. Evang. Luth. Gem. Zwolle of: ING 850125 t.n.v. Evangelisch Lutherse Gemeente Zwolle. Cor Noorda

O

R

D

N

6

STARTZONDAG 11 SEPTEMBER 2011: THEMA LIEFDE

n het zomernummer van de Flambouw heeft uitgebreide informatie gestaan

over de Startzondag (start van het nieuwe kerkelijk seizoen), hierbij nogmaals de belangrijkste punten: Datum: zondag 11 september; thema: Liefde (= landelijke thema PKN). Inhoudelijk: na de dienst is er een programma voor jong en oud; er is een gezamenlijke maaltijd (graag eigen brood meenemen, om met elkaar te delen); het ‘winterwerk’ en het project ‘Geef een koe’ komen uitgebreid aan de orde. Werkgroep Startzondag: Erwin de Fouw, Hanneke Buurman, Johanna Wildeman en Lolke Folkertsma

KINDERUITJE NAAR HET BAKKERIJMUSEUM IN HATTEM p zaterdag 9 juli 2011 gingen we met 10 kinderen naar Hattem. Daar gingen we samen met de bakker van het museum ons eigen broodje bakken. Ook

hebben we samen een broodhart gemaakt voor het Heilig Avondmaal. Bij binnenkomst kwam de bakker ons ophalen en begon gelijk allemaal grapjes te maken. De kinderen kregen allemaal een schort en bakkersmuts op. De bakker ging de kinderen allemaal dingen uitleggen die de kinderen allang wisten. Zoals stapjes waar je je voeten op kon zetten en dat je dan naar boven of naar beneden kon gaan. Dat heette een trap. Maar de kinderen wisten dat natuurlijk al! Maar ze deden wel mee toen de bakker trapje op en af ging! Daarna ging hij van alles vertellen over graan en hoe je moest kneden. Dat deed de bakker op een hele grappige manier! En kinderen kregen zomaar een andere naam! Lente werd ineens ‘minisnickertje’ en Dian ‘stippeltje’. Met de bakker gingen ze samen het deeg kneden,slaan en rollen. Ook leerden ze het brood vlechten. Aan het eind daarvan werd het deeg op de bakplaat gelegd en moesten de kinderen het met ei insmeren. Aansluitend hebben ze samen het broodhart voor de kerk gevlochten. De kinderen hadden toen wel trek in wat lekkers en drinken! Nadat ze alles op hadden, hebben ze de muizen in het museum gezocht. Die muizen hadden allemaal een letter in hun pootjes en daar kwam het woord ‘beschuit’ uit. We hebben samen een hele gezellige ochtend gehad in Hattem! Mocht u er ook eens heen willen met uw kind of kleinkind, dan kunt u kijken op www.bakkerijmuseum.nl. Foto’s van deze dag vindt u op onze site: www.elkz.nl Christa Nijland

I

O

7

UIT DE KERKENRAAD ort verslag van de kerkenraadvergadering van dinsdag 19 juli 2011 • Op de laatste agenda voor de zomervakantie stonden nog genoeg punten

voor een stevige vergadering. De kerkenraad was op twee personen na nog voltallig. In de zomer blijven diverse vrijwilligers beschikbaar; de eerstkomende vergadering van de kerkenraad is op 27 september. De werkgroep startzondag zal eind augustus de puntjes op de i zetten.

• Het dagelijks bestuur voerde een oriënterend gesprek met een mogelijke kandidaat-kerkrentmeester financiën. Wij verwachten dat er in september duidelijkheid komt over de invulling van de vacature.

• De diaconie presenteerde de halfjaarcijfers over 2011. Er is een toenemende vraag om hulp van mensen die in de situatie zitten dat er geen hulp meer is: daarop wil de diaconie, zij het met bescheiden bedragen, ingaan. Zorgvuldig gaat zij na of alle wegen bij de ‘burgerlijke gemeente’ zijn bewandeld. De professionele assistentie die wij via (ons abonnement bij) de Stichting Christelijke Schuldhulppreventie krijgen is zeer welkom.

• De eerste ervaringen met de zomer(middag-/avond)activiteiten zijn positief. Voor Lutheranen, buren en andere geïnteresseerden is een programma opgezet dat met de kleurenfolder prima is gepresenteerd.

• In het ‘winterwerkprogramma’, dat de kerkenraad hoopt te presenteren op startzondag, zit ook een serie van drie avonden over Lutheranisme. Een dergelijk project komt mogelijk voor ondersteuning in aanmerking uit het landelijke fonds bij de PKN voor de instandhouding van het Luthers gedachtegoed.

• De gemeente Zwolle beëindigt de graffitiregeling, die het mogelijk maakt(e) om voor een bescheiden bedrag de gevel te laten reinigen. Er is nog een kans dat het bedrijfsleven in de binnenstad een en ander oppakt. Voor ons gaat het om een stukje muur en deur aan de zijkant naast De Fundatie.

• Bij de voorbereiding van de mogelijke nieuwe inrichting van de keuken zal een adviescommissie van enkele vrouwelijke gemeenteleden worden betrokken, zoals tot enige tijd geleden de burgerlijke overheid de Vrouwenadviescommissie voor de bouw kende. Zo hopen we tot een praktisch plan te komen; het daarna te starten offertetraject moet duidelijk maken of vernieuwing van de keuken op korte termijn haalbaar is.

• Foto’s van de noordelijke Lutherse buitendag van 19 juni in Wildervank worden op onze website geplaatst.

Lolke Folkertsma, secretaris

K

8

BERICHTEN VANUIT DE DIACONIE

KLEDINGBANK ZOEKT KLEDING De Kledingbank is dringend op zoek naar kleding voor volwassenen. Vóór het pand aan de Ruusbroecstraat 205 staat een kleding container (aan de voorzijde van de weg aan de linkerkant naast het kleine gebouwtje). Hier kunt u de kleding deponeren. De Kledingbank is ook nog op zoek naar sponsors, donateurs en vrijwilligers. Is het iets voor u, neem dan contact op met Margreet van der Klooster (tel. 06 12565648) of stuur een mailtje naar info@kledingbankzwolle.nl. Op 11 september wordt gecollecteerd voor de Zwolse Kledingbank (zie voor meer informatie hieronder bij het collecteoverzicht). DIACONALE COLLECTEN Diaconaal project Geef een Koe

Op zondag 4 september collecteert de diaconie voor ons diaconale project de Stichting Geef een Koe. We streven er naar om bij de Startzondag

een bedrag bijeen te hebben waarmee we onze eerste koe aan kunnen schaffen. U kunt alvast nadenken over

een geschikte naam voor de koe. Het is een mooie gedachte om vanuit de Koestraat een koe te kunnen geven aan een gezin in Kyrzygstan, dat met zo’n beest een beter bestaan op kan bouwen! Het initiatief van Geef een Koe is een aantal

jaren geleden bedacht en vormgegeven door medewerkers van de Stichting Philadelphia in Nunspeet. Kledingbank Zwolle De diaconale collecte op zondag 11 september is bestemd voor de Kledingbank in Zwolle. We leven momenteel in een crisistijd waardoor veel mensen in de financiële problemen gekomen zijn (of komen) en zichzelf niet meer van kleding en schoeisel kunnen voorzien. Dit is een van de hoofdredenen waarom de Kledingbank in Zwolle gestart is. Op deze manier wil men een bijdrage leveren aan de armoedebestrijding in Zwolle. Doel van de Kledingbank is om gezinnen die daarvoor in aanmerking komen te voorzien van bruikbare kleding. De Kledingbank maakt gebruik van een aantal ruimtes in het pand aan de Ruusbroecstraat 205.

9

Vredeswerk KIA Op zondag 18 september wordt gecollecteerd voor het vredeswerk van de KIA. De collecte wordt gehouden tijdens de gezamenlijke oecumenische dienst in de Verrijzeniskerk (aanvang 9.30 uur). PKN Jeugdwerk De diaconie vraagt op zondag 25 september een bijdrage voor het jongerenwerk binnen de PKN (JOP). Het nieuwe seizoen in de kerk begint weer. Een seizoen waarin de Protestantse Kerk een vindplaats van Gods liefde wil zijn. Ook voor jongeren. Voor jongeren is dat soms een moeilijk begrip. Het is een uitdaging om jongeren hiervan iets te laten ervaren in de kerk. Een uitdaging waar iedereen binnen de kerk mee te maken heeft. De Protestantse Kerk wil op deze zondag aandacht schenken aan de geloofsbeleving van kinderen en jongeren. De Protestantse Kerk hoopt met de jeugdzondag het belang van jeugdwerk in alle plaatselijke gemeenten te markeren. Er is namelijk een hele gemeente nodig om kinderen en jongeren de kans te geven zich kunnen ontwikkelen in hun geloof. Onderhoudsfonds De 2e collecte op zondag 25 september is bestemd voor het onderhoudsfonds ten behoeve van ons kerkgebouw. Dit keer staat het gebouw centraal en alles wat daarmee samenvalt. Om te kunnen vieren is een ruimte nodig. Al een paar eeuwen lang wordt in deze kerk gezongen, gebeden en geloofd. We hopen dat dit gebouw ook in de toekomst een plaats van ontmoeting kan en mag blijven. Synagoge Zwolle Op zondag 2 oktober wordt er gecollecteerd voor de Stichting Voortbestaan Zwolse Synagoge. De Tweede Wereldoorlog werpt tot de dag van heden zijn schaduwen na. Zo ongeschonden als de synagoge – wonderlijk genoeg – door de oorlog en de bezetting is heen gekomen, zo beschadigd en gedecimeerd was de joodse gemeente van Zwolle na afloop van de grote vervolging. Een monumentaal gebouw met een bijna onaangetast interieur stond in 1945 klaar voor een kleine gemeenschap van teruggekeerden. Om het gebouw in de nieuwe situatie te kunnen blijven gebruiken werd de grote synagogezaal verkleind. Aldus verbouwd heeft de joodse gemeente veertig jaar lang gedaan wat zij kon om de synagoge te behouden. Maar al deze inspanningen konden niet verhelpen dat het verval langzaam maar zeker voortschreed. In de jaren na 1980 ging de instandhouding van de synagoge de draagkracht van de joodse gemeente te boven. Om te voorkomen dat het gebouw te zijner tijd in verkeerde handen terecht zou komen, was het in die tijd al op de monumentenlijst gezet. Een subsidie werd toegekend voor een gedeeltelijke restauratie. De buitenkant, de entree en het bijgebouw zouden grondig worden opgeknapt. Maar om de synagoge in haar geheel te doen voortbestaan was een tweedefase-restauratie nodig. Ook toen daarvoor de subsidie werd toegekend, werd een aanzienlijke inspanning van de joodse gemeente en haar sympathisanten gevraagd om de niet subsidiabele

10

kosten te dekken. En dan zou het gebouw alleen nog maar behouden zijn. Hoe moest het vervolgens worden beheerd? Tegen deze achtergrond is in 1985 de Stichting Voortbestaan Synagoge Zwolle voortgekomen, waarvan het bestuur sindsdien bestaat uit joodse en niet-joodse Zwollenaren. De stichting stelt zich sindsdien ten doel gelden bijeen te brengen om restauratie en onderhoud van de synagoge mogelijk te maken en om het gebouw op verantwoorde wijze te beheren.

BERICHT VAN DE BOVENBUREN n een vorige Flambouw hebt u kunnen lezen dat De Zonnesteen aan de

kerkenraad heeft gevraagd het huurcontract niet met drie maar met één jaar te verlengen. Dat riep bij meerdere gemeenteleden de vraag op of het niet goed gaat met De Zonnesteen. Het tegendeel is waar gelukkig, De Zonnesteen draait op volle toeren en heeft een gestage stroom van bezoekers. Kort geleden is een groep gestart voor partners van kankerpatiënten, een zeer waardevolle aanvulling en binnenkort begint een groep voor mensen die niet meer beter kunnen worden. De vraag om per jaar te kunnen huren is ingegeven door de behoefte meer flexibel te kunnen reageren op allerlei ontwikkelingen. Het betekent dus niet dat we per definitie over een jaar weg zijn boven, maar wel dat we graag meer keuzevrijheid willen hebben. We zijn blij dat dit door de kerkenraad is toegestaan. En dan nog dit: De Zonnesteen heeft weer ruimte voor meer gastvrouwen of -heren, mocht u interesse hebben of iemand kennen die dit werk wil gaan doen, onze coördinator Els Beekman staat u graag te woord voor een gesprek over wat het allemaal inhoudt. De volgende cursus voor vrijwilligers zal waarschijnlijk in oktober of november starten. Etje Verhagen

BOEK(PRESENTATIE) ‘LUTHERANEN IN DE LAGE LANDEN’ n de Flambouw van april 2011 werd uitvoerig stilgestaan bij het nieuw te verschijnen boek ‘Lutheranen in de Lage Landen’. Het boek geeft een

overzicht van ruim vier eeuwen lutheranen en lutheranisme in de Nederlanden, vanuit de steeds veranderende politieke en maatschappelijke context. Dit boek is toegankelijk voor een ruim publiek en biedt tegelijk handvaten voor nader en meer gedetailleerd onderzoek. Het boek, uitgegeven door Uitgeverij Boekencentrum, telt zo’n 800 pagina’s en is rijk geïllustreerd. Op zaterdagmiddag 1 oktober 2011 zal in de Evangelisch-Lutherse kerk te Woerden de feestelijke boekpresentatie plaatsvinden. De boekpresentatie begint om 14.00 uur en duurt tot ca. 16.00 uur, daarna vindt een receptie plaats. Bestelformulieren voor het boek liggen op de leesplank in onze kerk. Bij voorintekening is het boek verkrijgbaar voor de prijs van € 39,90, daarna kost het € 49,90.

I

I

11

EEN VROEG-CHRISTELIJKE TEGENSTELLING inds ik geen eigen gemeentes meer heb, preek ik vaker bij verschillende kerken: remonstranten, doopsgezinden, lutheranen, vrijzinnig hervormden,

NPB-afdelingen en soms ook gereformeerden. Internationaal horen daar ook oecumenische diensten bij, met name samen met katholieken. In gesprekken met mensen na afloop valt me soms extra duidelijk op, wat er een verschillen kunnen zijn tussen christenen onderling. In dit verband wil ik graag twee heel vroegchristelijke auteurs kort in uw aandacht brengen, aangezien ze mijns inziens richtingbepalend geweest zijn: allereerst de Griekstalige Clemens van Alexandrië, docent van de toen beroemde catechetenschool in Egypte. Clemens ging er van uit dat Gods Geest uitgezaaid in heel de schepping overal zijn werk doet; hij zag de Griekse filosofie als een soort voorbereiding op Gods openbaring in het Oude Testament – het meest duidelijk zag hij uiteraard als christen de werking van Gods Geest in Jezus Christus. Min of meer een tijdgenoot van Clemens was de Latijnstalige Tertullianus in de buurt van Carthago in Noord-Afrika. Van hem komen uitspraken als: “Een christen heeft niets met filosofie – Athene heeft niets met Jeruzalem!” Of – ook van hem –: “Buiten de kerk is er geen heil”. Deze tegenstelling rond 200 na Christus speelt volgens mij ook door in de formuleringen van de traditionele geloofsbelijdenissen van Nicea-Constantinopel: u weet wel, de bekende trinitarische formulering over God als Vader, Zoon en Geest – oorspronkelijk stond er (oosters- Grieks) dat de Geest uitgaat van de Vader, maar het westen (de Latijnse kerk) maakte daar eigenmachtig van dat de Geest uitgaat van de Vader en de Zoon (het zogeheten ‘filioque’ = ‘en van de Zoon’) De Orthodoxie (oosterse kerken) ging er eigenlijk vanuit dat Gods Geest overal werkt – volgens de uitdrukking van Clemens “ook bij Sokrates en de Brahmanen”; de Westerse kerk ging er vanuit dat Gods Geest werkt via de Kerk (= lichaam van Christus = de Zoon). Dat na enkele eeuwen de Oosterse en de Westerse kerk hun eigen wegen gingen, was wellicht onvermijdelijk, al blijft het volgens mij betreurenswaardig. De tegenstellingen tussen beide delen van het oorspronkelijk Romeinse Rijk waren te groot geworden. De wederzijdse vervloekingen uit 1054 waren natuurlijk ronduit afschuwelijk. Pas in de 20e eeuw kwam er – heel voorzichtig – wat toenadering... Voor de meeste remonstranten is deze tegenstelling wellicht geheel onbekend – hoe dat bij lutheranen ligt, weet ik totaal niet, maar toch vraag ik me af, of u er – als het ware ondergronds, ongemerkt – toch in uw denken een beetje door bent beïnvloed? Al was het alleen maar, om u er tegen af te zetten: het christendom als alleen-zaligmakend, nee toch? God is toch groter? Paus Johannes Paulus II heeft voor de RK kerk bepaald dat men bij gezamenlijke gebedsbijeenkomsten tussen RK en Orthodoxie het filioque achterwege mag laten. Een teken van verzoening. Gerrit Berveling

S

12

WETENSWAARDIGHEDEN ELGZ (4) Ons gemeentelid E.W. Bartels heeft een grote verzameling over de geschiedenis van onze gemeente. Hij heeft speciaal voor de Flambouw enkele interessante wetenswaardigheden opgetekend, die vanaf de mei-uitgave (2011) gepubliceerd worden.

n het begin had onze gemeente niet de beschikking over een orgel. Het zingen werd

toen gedaan onder leiding van een ‘voorzanger’. Deze voorzanger was tevens onderwijzer bij de Lutherse gemeente. In 1719 kwam de orgelbouwer Franz Casper Schnitger met zijn gezin naar Zwolle voor de restauratie van het orgel in de Grote Kerk dat destijds zwaar beschadigd was door de brand in de kerktoren. Het gezin Schnitger werd lid van onze gemeente, waar ook hun kinderen werden gedoopt. De orgelmakerij van Schnitger bleef een tiental jaren in Zwolle gevestigd. Naast de restauratie en uitbreiding van het orgel in de Grote Kerk, maakte Franz Casper ook een orgel voor onze, Lutherse kerk. Het kreeg een plaats op de galerij, op de plaats waar daarna steeds het orgel was/is. Het verhaal gaat dat het orgel werd gemaakt van de oude pijpen van het orgel in de Grote Kerk, maar dat is nooit bevestigd. Franz Casper overleed in 1729 en werd begraven in de Grote Kerk. E.W. Bartels

EVANGELISCH-LUTHERS DAGBOEK 2011–2012 innenkort verschijnt het Evangelisch-Luthers Dagboek 2011-2012. Dit boek kan voor u een dagelijkse begeleider worden voor het komende kerkelijk jaar.

Elke dag wordt een Bijbellezing aangereikt met een bijbehorende uitleg, gedicht, lied of gebed. U heeft met dit boek een waardevolle verzameling van teksten in handen. Traditiegetrouw vindt u in deze uitgave de liturgische gegevens van de zon- en feestdagen met de Bijbellezingen van het Luthers rooster en het gemeenschappelijke rooster, het zondagslied en de liturgische kleuren van de zondagen. Een boek dat zeer de moeite waard is! De prijs van het dagboek is vastgesteld op € 12,50 (exclusief verzendkosten). De verspreiding is in handen van de Stichting Lutherse Uitgeverij en Boekhandel (SLUB). Bestellen is mogelijk via de intekenlijst, die de secretaris van uw gemeente inmiddels ontvangen heeft. U kunt ook rechtstreeks bestellen via het e-mailadres slubdenhaag@hetnet.nl of per post/ telefonisch bij de SLUB, Lutherse Burgwal 7, 2512 CB ’s-Gravenhage, tel. 070 3648094.

I

B

13

LUTHERDECADE: LUTHERSE STEKKEN 2010 - 2017 n het kader van de internationale Lutherdecade voert vanaf 2010 een route langs lutherse stekken in Nederland naar de viering van de Lutherherdenking

op Hervormingsdag in Wittenberg, in 2017. De tweede ontmoeting vindt plaats in Delft en sluit aan bij het 400-jarig bestaan van de lutherse gemeenten Delft en Den Haag. Inhoudelijke thema’s zijn: de locale lutherse geschiedenis, de verhouding (Lutherse) Kerk en Staat en het koopvaardijpastoraat. Tevens is er aandacht voor de partnerschappen met buitenlandse gemeenten. De dag is bedoeld voor inhoudelijke verdieping en onderlinge ontmoeting. Gastvrouw is de Evangelisch-Lutherse gemeente Delft, in samenwerking met de Evangelisch-Lutherse gemeenten Den Haag en Rotterdam. Het eindproduct van alle lezingen en presentaties wordt een verzamelbundel die in 2017 in Wittenberg gepresenteerd wordt. Gedurende deze Lutherdecade zullen 95 nieuwe stellingen worden gemaakt met een maatschappelijke, culturele en religieuze insteek. De organisatie van de Lutherdecade in Nederland is in handen van de Evangelisch-Lutherse Synode van de PKN en de Lutherstichting. De Lutherdag vindt plaats op zaterdag 29 oktober 2011 in de Lutherse kerk te Delft. Aanvang: 10. 00 uur; de dag bestaat uit onder andere metten, muzikale intermezzo’s, lezingen door drs. K. van de Wetering, prof. dr. G. J. Schutte, ds. H. Perfors en om 16.00 uur een afsluitende viering. Aanmelding bij mw. Femke Akerboom-Beekman: akerboom_femke@hotmail.com en 020 4751005.

I

14

KERKKORENDAG aarlijks vindt in een Lutherse gemeente een Kerkkorendag plaats waar tussen de 50 en 80 zangers van alle Lutherse koren en cantorijen bij elkaar komen.

Op een zaterdag wordt ’s ochtends en ’s middags muziek ingestudeerd die aan het eind van de dag in een afsluitende vesper een plaats krijgt. Zoveel mogelijk wordt muziek uitgekozen die in de betreffende tijd van het kerkelijk jaar ook in eigen gemeente gezongen kan worden. Eén of twee stukken zijn groter van opzet zodat ook de wat meer-eisende kerkmuziek aan bod komt. De Kerkkorendag vindt in 2011 plaats op zaterdag 8 oktober in de Lutherse Kerk in Nijmegen. Nadere informatie volgt op de site van de Stichting Lutherse Werkgroep voor Kerkmuziek: www.luthersewerkgroepkerkmuziek.nl.

BOEKENMARKT ADVENTSKERK T.B.V. DE WILDE GANZEN p zaterdag 8 oktober is het weer zo ver: tussen 10.00 en 14.00 uur kunt u in de Adventskerk voor een zacht prijsje boeken kopen. Van atlassen en

detectives tot streekromans en theologie: alles keurig geordend. Deze halfjaarlijkse boekenmarkt heeft de laatste jaren steeds zo’n €5000 opgebracht voor het werk van de Wilde Ganzen. De opbrengst gaat daar voor de volle 100% naar toe. Wilt u boeken kwijt voor deze markt? Dat kan het hele jaar door bij ds. Harry Frijling, Wibergstraat 2, 8017 GA Zwolle, tel. 038-465 50 35, of bij Evert Spijkerboer, Zwarteweg 54, 8017 AZ Zwolle, tel. 038-465 10 69. Ook bij ondergetekende kunt u de boeken kwijt; als u veel boeken hebt en geen goede vervoermogelijkheid kunt u ook afspreken dat een van de genoemde vrijwilligers uw boeken komt ophalen. Lolke Folkertsma, tel. 038 4226826 e-mail: folkertsma@gmail.com

J

O

15

HET GOEDE LEVEN… VOOR MIJ, VOOR ALLEN n onze laatmoderne samenleving staan zelfontplooiing en levenskunst centraal. De vraag dringt zich op hoe wij met elkaar goed kunnen leven. In zijn

boek ‘Brief aan een middelmatige man. Pleidooi voor een nieuwe publieke moraal’ breekt filosoof Joep Dohmen een lans voor een cultuur van sociale zelfontplooiing. Een vorm van leven waarin mensen, aandachtig en creatief, bescheiden en zelfbewust streven een goed leven te leiden. Samen én met het oog op anderen. Verschillende klassieke en hedendaagse ethische visies op goed leven en handelen passeren in dit boek de revue. Dit boek lezen en wordt besproken in een cursus van het Thomashuis. Data: 13/27 september, 11/25 oktober, 8 november (19.30-21.30 uur), kosten : €50,-/€62,50, locatie: Dominicanenklooster, Assendorperstraat 29, Zwolle, begeleiding: Leo Oosterveen en Lida van Dijk. Informatie en opgave: Thomashuis, tel. 038 4254412, e-mail: thomashuis@kloosterzwolle.nl. Het Thomashuis is het Dominicaans centrum voor levensbeschouwelijke verkenningen en maakt deel uit van het ‘bezield’ verband. Het Thomashuis heeft een halfjaarlijks activiteitenprogramma met cursussen, leerhuizen, retraitedagen, lezingen, debatten, concerten en voorstellingen (zie www.kloosterzwolle.nl).

BOEIENDE OCHTENDEN VOOR EEN NIEUW SEIZOEN: GESPREKSGROEP 50+ IN DE OOSTERKERK

e gespreksgroep 50+ die bijeenkomt in de Oosterkerk, presenteert hieronder het programma voor het seizoen 2011/2012. De bijeenkomsten beginnen om

10.00 uur. Deelnamekosten bedragen €3,50 (inclusief koffie en thee). Nog niet alle informatie is binnen, maar de volgende data met spreker en onderwerp kunt u noteren:

• 19 oktober : Mw. S. van Nimwegen opent het seizoen met een lezing over de Hanzesteden.

• 16 november : Mw. Greetje Witte-Rang, onderwerp: ‘Naar een eerlijke en groene economie’. Meer informatie in de volgende Flambouw.

• 18 januari : Prof. Doeke Post (huisarts, oud-hoogleraar Soc. Geneeskunde Groningen). Onderwerp: ‘Heeft de gezondheidszorg nog een zonnige toekomst?’ Prof. Doeke Post behandelt daarin huidige en toekomstige problemen van de gezondheidszorg.

• 15 februari : Prof. Riemer Roukema: onderwerp n.n.b. • 21 maart : Een lezing over een onderwerp uit de Passiemuziek door Marcel

Zwitser. • 18 april : Dr. Gert van Klinken: een lezing over Bonifatius.

Meer informatie bij: Tineke Diekema, tel. 038 4535733, e-mail: catharinadiekema@home.nl.

I

D

16

UITZONDERINGSMAATREGEL OPLEIDING GPW p de Gereformeerde Hogeschool (GH) in Zwolle is het door een uitzonderingsmaatregel van de overheid mogelijk om na een afgeronde hbo-

opleiding de opleiding Godsdienst-Pastoraal Werk (GPW) te doen, zonder dat men extra hoeft te betalen. Dit bericht is met name interessant voor mensen die (na een afgeronde hbo-opleiding) de wens en de roeping voelen om een opleiding te volgen waarmee ze professioneel dienstbaar kunnen zijn aan kerk en samenleving. De overheid besloot kortgeleden dat iemand met een hbo-opleiding extra moet betalen voor zijn of haar tweede hbo-opleiding. De hbo-raad heeft echter een voorstel gedaan om voor onder andere de opleiding GPW een uitzondering te maken. Het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft daarmee ingestemd. Dit betekent dat men op de Gereformeerde Hogeschool de opleiding GPW kan doen tegen het normale wettelijke collegegeld, ook al heeft men al een andere hbo-opleiding gedaan. Op de Gereformeerde Hogeschool is het ook mogelijk om de opleidingen GPW voltijd en Godsdienstleraar (GL) deeltijd tegelijkertijd te doen. Er hoeft dan maar voor één opleiding collegegeld betaald te worden. Voor de tweede inschrijving is geen collegegeld verschuldigd. Kijk voor meer informatie op www.gh.nl.

ZWOLSE SPONSORWANDELING VOOR CHRISTENEN IN ZUID SOEDAN

ij, vier dames, Geke, Dian, Anneke en Ineke, gaan

lopen voor de actie van Women to Women van Open Doors. Deze sponsorloop is voor de vrouwen in Zuid Soedan. Ze ontvangen training en bemoediging om sterke christenen te worden in hun omgeving. We nodigen jullie uit om mee te lopen op 15 oktober 2011. Er zijn twee afstanden, 5 of 10 kilometer. We willen starten om 10 uur ’s morgens van een nog nader te bepalen plek, centraal in Zwolle en laten ons hierbij sponsoren door onze vrienden, familie en bekenden. Op website http://www.youtube.com/watch?v=rhefku-w3Tg kun je meer lezen over de bestemming van het geld. Ook mensen in rolstoelen, met kinderwagens en mensen met beperkingen kunnen mee. De route is voor iedereen te belopen/berijden. Heerlijk met elkaar actief bezig zijn en tegelijk een goed doel steunen, een geweldige combinatie! En ja, mannen mogen ook meelopen! Geef je op bij ondergetekende en je hoort van ons, Vriendelijke groet, mede namens Geke Brouwer, Dian Schuurman en Anneke Booij, Ineke Knoeff (ahknoeff@versatel.nl)

O

W

17

VESPERS, CANTATES, VIERINGEN GROTE KERK e volgende Michaëlsviering vindt plaats op 11 september 2011. Het thema is: ‘Het lied van mensen, het levenslied’. Psalm 139 staat centraal. Het gaat over

vrijheid, over vertrouwen, over het feit dat ‘weten dat je gekend wordt’ je vrijheid geeft. Voorgangers zijn ds. Bert Koetsier en ds. Ineke Schoorel. Aanvang: 16.30 uur. Op zondag 25 september vindt een Michaëlscantate plaats (16.30 uur) in de Grote Kerk, voorganger is ds. Wim Hortensius. De volgende Michaëlsvesper is op zondag 23 oktober 2011.

OPEN MONUMENTENDAG 2011 e ‘Smaak van de 19e eeuw’ speelt als landelijk thema een grote rol tijdens de Open Monumentendag in Zwolle (zaterdag 10 september 2011). De centrale

opening van de Open Monumentendag is om 9.30 uur bij het oude Gouvernementsgebouw of Provinciehuis van Overijssel, nu de Centrale Bibliotheek. Het exterieur van de Statenzaal stond dit jaar in de steigers en zal tijdens de opening van de Open Monumentendag worden afgerond door de plaatsing van een baldakijn boven een van de twee beelden aan de gevel. De wethouders van Monumentenzorg van de gemeente Zwolle, de heer Gerrit Pieck zal de aftrap van de Open Monumentendag inluiden. De Open Monumentendag in Zwolle biedt veel activiteiten. Zoals koor- en orgelconcerten. Met de rondvaart(fluister)boot kan met tussen 10.00 en 16.00 vanaf de Potgietersingel een boottocht maken naar de Oliewindmolen de Passiebloem. In het Vrouwenhuis kan men terug in de tijd met speciale rondleidingen gericht op de levende geschiedenis van het pand. Figuranten zullen de tijd van Aleida Greve en de geschiedenis van het Vrouwenhuis weer tot leven brengen. Op 10 september is het ook Nationale Open orgeldag (voor programma zie hieronder in het overzicht van de Orgelmaand). Het centrale punt voor de dag is op de Grote Markt voor de Hoofdwacht (VVV). Hier wordt het Monumenten magazine 2011 (inclusief programma) voor de Open Monumentendag gratis uitgegeven.

D

D

18

SEPTEMBER: ORGELMAAND e maand september is traditioneel de Zwolse Orgelmaand. Er zijn orgelconcerten in

verschillende Zwolse kerken. • Bernard Bartelink verzorgt op 3 september ,

15.30 uur het Openingsconcert in Onze Lieve Vrouwe Basiliek. Hij speelt werken van Liszt, Brahms, Schumann, Reger, Boëllmann, Alain, Messiaen en Mul.

• Op 10 september zijn er meerdere orgelconcerten: Plantagekerk, 13.30 uur: Martin van Heerde; Lutherse Kerk, 14:30 uur: Gerrit Hoving speelt muziek uit het Susanne van Soldt manuscript (tweede helft 16e eeuw); OLVBasiliek, 15.30 uur: Hans Stege speelt werken van J.S. Bach, Czerny en Rheinberger; Grote Kerk, 16.30 uur Slotconcert door Jaap Zwart.

• Harm Jansen bespeelt op 17 september het Adema-orgel van de Dominicanenkerk. Hij brengt de volgende werken ten gehore: De derde symfonie van Louis Vierne, het derde Choral van César Franck en drie dansen van Jehan Alain. Let op de afwijkende aanvangstijd: 14.30 uur.

• Op 24 september vindt het traditionele Michaëlsconcert plaats, met Toon Hagen en anderen.

Meer informatie: www.schnitgerorgelzwolle.nl.

DUIF EN SPERWER ‘Mijn God’ – zoo sprak de duif – ‘is innig zacht’, Heeft donzen wieken en bemint ons allen; Almachtig, heerscht hij over duizendtallen, En houdt op ieglijk duifje trouwe wacht.’

De sperwer sprak: ‘Mijn God heeft vlucht en kracht, En kan op eens uit hooger luchten vallen, En die volmaakte laat een juichkreet schallen, Wanneer zijn schoone neb een doffer slacht.’

Zoo keven zij; de een riep: ‘Gij laster God’- En de ander: ‘Gij zijt dom’– ‘Gij wilt mij krenken’ – – ‘Godloochenaar! – ‘Gij drijft met God den spot!’

Een uil vol wijsheid zag ik stilte wenken; Die sprak: ‘Verdraagt elkaar en weest niet zot, Daar wij ons allen God met vleugels denken.’–

Jacques Perk (1859-1881)

D

19

AGENDA Alle bijeenkomsten zijn in het gemeentecentrum, tenzij anders vermeld.

datum tijd activiteit maandag 20.00-22.00 cantorij (niet tijdens schoolvakanties) dinsdag 20.00-21.00 woensdag 10.00-11.00

bidstond t.h.v. Zitha van Breet, Lassuslaan 68

zo 4 sept Koopzondag centrum Zwolle, dus: vanaf 12.00 uur betaald parkeren binnen de stadsgracht

do 8 sept 10.00-12.30 Bijeenkomst “Ziek zijn en God”, zie artikel za 10 sept Open Monumentendag (zie artikel)

STARTZONDAG (zie artikel) zo 11 sept 16.30 Michaëlsviering, Grote Kerk (zie artikel)

do 15 sept 10.00-12.30 Bijeenkomst “Ziek zijn en God” (zie artikel) vr 16 sept 17.30 Maaltijdgroep ‘Zwaan schuif aan’ 17-25 sept Vredesweek (thema: Buurten voor Vrede)

9.30!! Oecumensiche dienst in Verrijzeniskerk (geen dienst in onze kerk)

17.30/19.30 30+ gespreksgroep Ad Fontes: (info: tel. 038 7370003/ karinvrieling@ziggo.nl)

Vredeszondag

zo 18 sept

Kopijdatum Flambouw oktober 2011 wo 21 sept 10.00-12.30 Bijeenkomst “Ziek zijn en God” (zie artikel) zo 25 sept 11.00 Wereldwinkelverkoop, na de dienst di 27 sept 19.30 Kerkenraadvergadering wo 28 sept 19.30 Leerhuis ‘Liefhebben vanuit Bijbels perspectief’ (1e

bijeenkomst, zie artikel) Verschijning Flambouw oktober 2011 zo 2 okt Koopzondag centrum Zwolle, dus: vanaf 12.00 uur

betaald parkeren binnen de stadsgracht Kerkkorendag, Lutherse Kerk Nijmegen (zie artikel) za 8 okt 10.00-14.00 Boekenmarkt, Adventskerk (zie artikel)

ma 10 okt 20.00 Kindernevendienstvergadering di 11 okt 13.30-15.00 Gespreksgroep ‘Het verhaal gaat’ (1e bijeenkomst)

20

CONTACT