Juli 2010

2

Diensten in de Evangelisch-Lutherse kerk, Datum/Dag Voorganger Ouderling/

Organist 11 juli 6e zondag na Trinitatis

pastor M.J. Dusseldorp, Zwolle

Andrea Nijland/ Gea Hoven

18 juli 7e zondag na Trinitatis

pastor M.J. Dusseldorp, Zwolle

Jan Grisnich/ Gea Hoven

25 juli 8e zondag na Trinitatis

ds. H. Günther, Deventer

Lolke Folkertsma/ Bart Lip

1 augustus 9e zondag na Trinitatis

pastor M.J. Dusseldorp, Zwolle

Marga Konings/ Gea Hoven

8 augustus 10e zondag na Trinitatis

pastor M.J. Dusseldorp, Zwolle

Johanna Wildeman/ Gea Hoven

15 augustus 11e zondag na Trinitatis

ds. A. van der Meiden, Nijverdal

Michiel Verhagen/ Tia Deij

22 augustus 12e zondag na Trinitatis

ds. C. A. Schoorel, Zwolle

Hanneke Buurman/ Bart Lip

29 augustus 13e zondag na Trinitatis

ds. S. Freytag, Groningen

Lolke Folkertsma/ Gea Hoven

5 september 14e zondag na Trinitatis

ds. K. Touwen, Huissen

Marga Konings/ Gea Hoven

BIJ DE KERKDIENSTEN p 11 en 18 juli zal pastor Marie-José Dusseldorp, werkzaam in de gevangenis in Leeuwarden, de diensten leiden. Zij gaat deze zomer vier

keer bij ons voor. Na de dienst van 18 juli zal Helena Nieminen het een en ander vertellen over de Hezenberg, het diaconaal project. Op 25 juli komt ds. Hans Günther, in deze dienst zal het Heilig Avondmaal worden gevierd. Op 1 en 8 augustus gaat pastor Dusseldorp weer voor. Ds. Anne van der Meiden zal op 15 augustus de dienst leiden, hij is bij velen van u vast bekend van zijn Twentse activiteiten. Ds. Ineke Schoorel gaat op 22 augustus voor en voorganger in de dienst van 29 augustus is ds. Susanne Freytag uit Groningen. In deze dienst vieren we het Heilig Avondmaal.

O

3

Koestraat 2, Zwolle. Aanvang 10.00 uur Oppas 0-4 jr

Nevendienst 4½ -10 jr

Andere informatie Elke zondag is er koffie/thee/limonade na de dienst!

Chantal, Willemijn

Jeanine 1e collecte: St. Voorkom

Rienke/Chris, Margriet, Ester

geen 1e collecte: Diaconaal project Na de dienst: Helena Nieminen vertelt over diaconaal project de Hezenberg

Jaap, Beitske geen 1e collecte: ’t Vakantiebureau 2e collecte: Jaap Meijer Bloemenfonds Na de dienst: verkoop Wereldwinkel

Corrine, Willemijn

geen 1e collecte: Voedselbank Zwolle

Karin, Ester geen 1e collecte: Regenboog Inloophuizen

Chantal, Beitske

geen 1e collecte: Diaconale kas

Chris, Jaap geen 1e collecte: INLIA 2e collecte: Orgelfonds

Ester, Willemijn, Margriet

nnb 1e collecte: Manege ’t Hoefijzer Na de dienst: verkoop Wereldwinkel

Chantal, Karin, Rienke, Rinske,

Rebekka

nnb 1e collecte: Diaconaal project STARTZONDAG

5 september is onze startzondag. Ds. Klaas Touwen (predikant van de Evangelisch-Lutherse Gemeente Arnhem) leidt deze dienst, die ongetwijfeld, zoals de afgelopen jaren, een bijzonder karakter zal krijgen. Verder wijs ik u nu alvast op de oecumenische dienst van 19 september in de Verrijzeniskerk aan de Bachlaan. In deze dienst zal een projectkoor zingen. Wilt u daar aan meedoen, belt u dan met ondergetekende voor informatie over tijden waarop gerepeteerd zal worden en dergelijke (tel. 038 4525773). EtjeVerhagen

4

ZOMERTIJD e hebt de Flambouw in handen. Met inhoud, welke bedoeld is voor juli en augustus. Een fakkeltje in zomertijd.

Zomer geeft helder licht, tijdens lange dagen. Wit? Alle kleuren van de regenboog zitten daarin verstopt… Je kunt gaan zeilen. Mits er een mooie bries staat. Je zegt ook wel eens ‘wintertijd’, maar de maanden van lente en herfst worden zo niet samengevat. Terwijl dat seizoenen zijn, die overtreffend kunnen zijn in zichtbare kleurschakeringen. Winter grijst alles af, in korte dagen. Maar kan verrassen met een helderblauwe lucht. Met de mogelijkheid van ijszeilen op bevroren zeeblauw. Voor de avonturiers. Het is nu zomer, en ’s zomers maakt menige stad zich op om evenementen aan te bieden, met name in de buitenlucht. Prettige ‘herrie’ voor oog en oor, voor de liefhebbende bezoeker van veraf en dichtbij … Ook de binnenstad van Zwolle verandert in deze maanden. Het blauw van de Blauwvingerdagen wordt weer gezet, wekenlang. Amsterdam organiseert opnieuw het grootse zeil- en vaarfestijn Sail, half augustus. Kampen heeft haar Sail 2010 er al op zitten. Open water, open bries. Een mooie bries, die hebben we nodig. Wat mij, lang geleden, als een letterlijk aanstekelijke wind tegenkwam –als was het een soort vuurtje – was de sensatie na het lezen van de volgende woorden:

Zet het blauw van de zee tegen het blauw van de hemel veeg er het wit van een zeil in en de wind steekt op

(Willem Hussem 1900-1974) Elk woord, elke zet van pen en paletmes komt nog steeds binnen. Zonder het wit van spectrumkleuren – mensen? – geen zeil, geen tegenkomende wind om je aan te steken. Als een fakkeltje. Liesbeth Schuring

J

5

VERKIEZING NIEUWE PREDIKANT n de bijzondere gemeentevergadering van zondag 13 juni 2010 heeft de gemeente volmondig ‘ja’ gezegd tegen het voorstel van de kerkenraad om

een beroep uit te brengen op ds. Erwin de Fouw , thans predikant van de Evangelisch-Lutherse Gemeente Den Haag (samen met ds. Trinette Verhoeven), met speciale aandacht voor het pastoraat onder oudere gemeenteleden en werkzaamheden met het oog op het diaconale werk in de buurt. Ds. Erwin de Fouw is 39 jaar oud en na een studie theologie in Utrecht en Leiden vond op 19 oktober 2003 zijn ordinatie plaats. Voorafgaand was hij onder andere geestelijk verzorger bij een instelling die zorg biedt aan mensen met een verstandelijke handicap te Nootdorp. Dominee de Fouw is afkomstig uit een Hervormd nest en hij voelt zich ‘vrijzinnig-orthodox’, aansluitend bij de traditie van de oecumenische kerk van alle tijden en plaatsen. Christus staat voor hem centraal. Hij heeft veel aan Lutherana gedaan. Hij is lid van de Lutherse Synode en van de classis en redacteur van ELK-kwartaal. Hij heeft een mannelijke partner en zijn vrije tijd besteedt hij onder meer aan lezen, films, muziek, beeldende kunst, wandelen en sport. De kerkenraad verwacht – na voltooiing van de PKN-procedures – dat ds. De Fouw met ingang van 1 januari 2011 als fulltime predikant zijn taak in onze gemeente zal kunnen beginnen. De kerkenraad is heel blij, dat de zoektocht naar een nieuwe lutherse predikant hiermee is geslaagd en dat wij na een jaar vacant zijn aan een nieuwe periode van gemeentezijn kunnen beginnen. Veel dank zijn we verschuldigd aan de beroepingscommissie onder leiding van Robert Kanning, die gedurende anderhalf jaar een berg werk heeft verzet om op een uiterst zorgvuldige manier tot deze verkiezing te komen. Hulde! Inmiddels is op uitnodiging van ds. Erwin de Fouw op vrijdag 18 juni jl. door een delegatie van de kerkenraad zijn bericht van aanneming van ons beroep in ontvangst genomen. Nu kunnen we de resterende kerkordelijke procedure vervolgen en naar verwachting per 1 januari 2011 ds. Erwin de Fouw in onze gemeente bevestigen. Namens de kerkenraad, Johanna Wildeman, voorzitter

I

6

UIT DE GEMEENTE In memoriam Op maandag 21 juni 2010 is overleden Dick van Donk; hij was bijna 87 jaar. Samen met zijn vrouw Corrie heeft hij zich in 2002 bij onze gemeente aangesloten, komend vanuit de Scheppingskerk. Dick is altijd in het onderwijs geweest en hij was ook een verdienstelijk amateurorganist. Van goede orgelmuziek, vooral Bach, heeft hij altijd intens genoten. In de voorlopers van de Zwolse Protestantse Gemeente heeft hij veel bestuursfuncties bekleed. Corrie en hij hielden van een verzorgde liturgie, kwalitatief goede muziek en zorgvuldig geformuleerde teksten. Na Dicks pensioen hebben ze veel culturele reizen gemaakt. De laatste jaren hadden ze allebei te kampen met een levensbedreigende ziekte. Daarmee gingen ze nuchter om, verwijzend naar hun goede, lange leven samen, naar hun goede band met kinderen en kleinkinderen. Terwijl Corries perspectief veel slechter was, is Dick nu toch als eerste heengegaan. Na een viering in onze kerk op zaterdag 26 juni, waarin ds Ries Nieuwkoop voorging, is Dick begraven op Kranenburg. Wij wensen Corrie, de kinderen en kleinkinderen veel kracht toe in de dagen die komen. Chica van Dam Geboren Op vrijdag 18 juni 2010 om 01.19 uur is geboren: Tobias Johan Noorda, zoon van Gabrie en Erik Noorda. Op woensdag 23 juni 2010 om 15.20 uur is geboren: Irene , dochter van Robin Wildeman en Monique van de Kolk. Volgens de laatste berichten gaat alles goed met beide baby’s en hun ouders. Verhuisd Mevrouw Dijkstra-Groeneveld is verhuisd naar:

Berkumstede (voorheen de Wissel), kamer 116, Erasmuslaan 50, 8024 CS Zwolle. Haar telefoonnummer blijft 038 4542184.

Het adres van de familie Tieleman luidt nu: Lindenlaan 9, 7731 RD Ommen. Zij zijn niet verhuisd, maar de gemeente heeft het adres veranderd.

Nieuw ingekomen De heer L.J.A. Bernart en mevrouw B. de Beer,

Kerkweg 26-A, 9439 PG Witteveen. Mevrouw J. Bredewold-Kluppel,

Van Cuylenburchstraat 41, 8012 EP Zwolle. Alledrie van harte welkom in onze gemeente!

7

Wel en wee Ester Hagen is geslaagd voor haar VMBO-diploma, ze gaat na de vakantie naar het Groenhorst College in Barneveld, om daar te gaan studeren voor dierverzorging. Na drie jaar heeft Lolke Folkertsma zijn studie aan de Hogeschool van Amsterdam afgerond. Hij mag zich nu Bachelor Media, Informatie en Communicatie noemen. Als specialisatie deed hij archivistiek B (hij is nu ook archivaris): dat diploma had hij voor zijn werk bij de provincie Overijssel nodig. Per 1 juli is hij niet meer adjunct-archiefinspecteur, maar archiefinspecteur. Jonathan Grisnich zou afgelopen dinsdag (al voor de vijfde keer vanaf zijn geboorte) geopereerd moeten worden. Maar eenmaal onder narcose, deed de chirurg, nog wat onderzoekjes en kwam tot de conclusie, dat het er allemaal zo goed uitzag dat een operatie niet nodig was; en dat is goed nieuws. Want het zou een zware operatie worden. Mariska van der Vaart (Rietberglaan 2a, 8162 NE Epe) is op 29 juni opgenomen in het UMC te Groningen, voor een operatie aan neus, kaak- en bijholtes. Volgens de arts is de operatie goed verlopen. Mariska mocht na een paar dagen ziekenhuisverblijf weer naar huis en nu breekt een herstelperiode aan van circa zes weken.

KINDERKERKUITJE Beste jongens en meisjes van de Lutherse Gemeente,

e leiding van de kindernevendienst nodigt alle kinderen tussen 4 en 12 jaar uit voor het jaarlijkse kinderkerkuitje. Dit jaar gaan we op zondag 29

augustus naar recreatieboerderij De Flierefluiter in Raalte (Op deze site kun je van alles te weten komen over De Flierefluiter: www.infoflierefluiter.nl). We vinden het erg leuk als jullie meegaan en hopen op een grote opkomst. Geef je dus snel op! Dit kan per e-mail bij: Els Bos: brettandels@ziggo.nl of bij Christa Nijland: saarland@home.nl. Wij willen uiterlijk 20 augustus weten of je meegaat. We vertrekken zondag 29 augustus na kerktijd en worden rond 17.00 uur terug verwacht bij de kerk, waar je opgehaald kunt worden. Neem zelf je brood en wat drinken mee, wij zorgen voor wat lekkers. Wij hebben er enorm veel zin in! Oproep voor de ouders: Welke ouders willen naar De Flierefluiter rijden? Graag doorgeven aan Els of Christa (038 4773074). Hartelijke groet namens de kindernevendienstleiding, Els Bos en Christa Nijland

D

8

STARTZONDAG IN DE ANNINGAHOF nze jaarlijkse Startzondag is op zondag 5

september . We blijven dit keer niet in en rond ons kerkgebouw, maar gaan naar een locatie, net buiten Zwolle: Beeldentuin de Anningahof. Van Kerk naar Kunst. In een heel ver verleden hielden protestanten Beeldenstorm, nu gaan we ze bekijken. Er worden in principe kosten gemaakt voor de entree en de drankjes (koffie, thee, div. limonade), maar dit keer zal de kerk dat voor z’n rekening nemen. Volgens onze kerkrentmeester is het niet gebruikelijk, maar dit jaar kan het, omdat er geen predikant is. Het is de bedoeling dat een ieder die mee gaat een eigen lunchpakket meeneemt. Dat wordt dan, afhankelijk van het weer, genuttigd in het gemeentecentrum of ter plaatse in de beeldentuin (dat mag van de eigenaar). Er is overigens ruimte om overdekt te zitten, met uitzicht op de tuin (dit is gereserveerd voor ons). Details over deze Startzondag volgen t.z.t. nog per afkondiging. Landgoed Anningahof is een beeldenpark met een grootte van ca 5,70 ha, gelegen aan de rand van Zwolle. Vanuit een geheel particulier initiatief is in 2001 de conformatie van weiland naar beeldenpark begonnen. In 2004 is het park voor het eerst geopend voor bezoekers en staat het tot op heden nog op eigen benen, ook financieel. Het park heeft jaarlijks een unieke, wisselende, beeldencollectie. Getracht wordt een breed assortiment (stijlen, materialen, grootte, aantal, enz.) aan beelden te laten zien, opdat een goed inzicht kan worden verkregen in de ontwikkeling van de Nederlandse beeldhouwkunst, met het accent op de hedendaagse beeldhouwkunst. Naast gevestigde kunstenaars is er ook plaats voor jong talent en experiment. Ben Loerakker, bekend architect en kunstkenner, is adviseur bij de selectie van de kunstenaars en beelden. Het park zelf heeft de NSW-landgoed (NatuurSchoonWet)-status met de volgende globale indeling; - ca 1/3 bomen en struiken; - ca 1/3 natuurgebieden met vele, ook beschermde, wilde bloemen, planten, vijvers en grassen; - ca 1/3 gecultiveerd karakter met fraaie tuinen, aangepaste bebouwing, tentoonstellings- en ontvangstruimten, parkeer- en (rolstoelvriendelijke) sanitaire voorzieningen. Voor informatie vooraf kunt u alvast een kijkje nemen op de website: www.anningahof.nl . Het adres is: Hessenweg 9. Routebeschrijving: Neem op de A28 richting Meppel/Groningen direct na Zwolle de afslag Ommen/Hardenberg (N340). Zodra u op de N340 bent, na ca. 200 links de parallelweg nemen. De ingang van Landgoed Anningahof is na ca. 50 meter aan uw linkerhand.

O

9

WIE WIL MEEDOEN MET DE AUTODIENST? mdat de laatste tijd enkele helpers zijn uitgevallen – om diverse redenen – zijn we naarstig op zoek naar enkele nieuwe vrijwilligers die onze teams weer compleet maken. Tot nog toe lukt het het rooster zodanig op te

stellen, dat er niet vaker dan één keer per vijf weken gereden hoeft te worden bij het ophalen van een aantal vaak oudere gemeenteleden, die zelf niet over vervoer beschikken. Dat is toch niet een moeilijke taak. Graag willen we dat zo houden. Vandaar onze vraag: wie is bereid zich hiervoor beschikbaar te stellen. Nadere inlichtingen of opgave bij Marten Sikkema (tel. 038 4536869 of e-mail: martensikkema@hetnet.nl).

DE WAND et zal u niet zijn ontgaan, dat de expositie met fraaie foto's, gemaakt op IJsland door Michiel Verhagen, is vervangen door een nieuwe expositie.

Deze nieuwe expositie, met mooie aquarellen over diverse onderwerpen, hebben we te danken aan Saskia Post-de Groot, lid van onze gemeente. Wat fijn,dat we steeds weer over materiaal kunnen beschikken voor ‘De Wand’. Het wandkleed van Greetje Vermeulen is weer boven de piano opgehangen. Bertie Pauw en Dorien Sikkema

ZOMERMIDDAGEN et als de voorafgaande jaren zullen we ook dit jaar elkaar in de zomer weer kunnen ontmoeten ‘voor de gezelligheid’. Maar ondertussen leren we elkaar

natuurlijk als gemeenteleden beter kennen en horen we over interessante onderwerpen; een goede reden voor een activiteit in de vaak wat stillere periode van de zomervakantie. Als deze Flambouw verschijnt, staan nog twee zomermiddagen gepland. Op woensdag 28 juli vindt één van de zomerconcerten van het Holland Boys Choir in Elburg plaats. We stellen ons voor daar met elkaar naar toe te gaan en na afloop van het concert ergens in Elburg samen koffie te drinken. Voor wie dat wil zou een bezoek aan de tuin van het Elburgs museum kunnen volgen. Daar is een tentoonstelling met als titel ‘Geloven in Beeld’, met ruimtelijk werk van gerenommeerde, professionele kunstenaars die met het thema religie werken of ooit (een keer) gewerkt hebben. Bij opgave graag doorgeven of u extra plaatsen in een auto ter beschikking hebt, met de bus kunt reizen of graag mee wilt rijden. We vertrekken rond half tien, het concert begint om elf uur, maar de kerk in Elburg loopt snel vol. Het concert is gratis, kosten voor consumpties voor eigen rekening. Opgeven tot 25 juli bij Etje Verhagen, tel. 038 4525773. Vrijdag 13 augustus zal Cor Noorda vertellen over zijn werk bij het CBR, het bureau van de rijbewijzen en vast nog veel meer. Omdat hij ook een film zal vertonen komen we dan in het gemeentecentrum bijeen. Wel graag opgeven bij Cor, tel. 038 4609836. We hopen op een grote opkomst! Etje Verhagen

O

H

N

10

UIT DE KERKENRAAD ort verslag van de kerkenraadvergadering van dinsdag 15 juni 2010. • Michiel Verhagen is deze zomer aan het eind van zijn eerste termijn als

kerkenraadslid. Hij zal aanblijven voor een tweede termijn (tot 1 januari 2014), nu als kerkrentmeester gebouwen. Lolke Folkertsma is aftredend per 1 januari a.s. en zal ook nog een periode aanblijven.

• Tijdens de vakantie van onze consulent, ds. Hans Günther (half augustus tot half oktober) zal ds. Jaques Bras als vervangend consulent optreden.

• De kerkenraad is verheugd over de grote opkomst bij de gemeentevergadering op 13 juni 2010 en vooral over het hoge percentage stemmers (91%) dat akkoord is gegaan met de benoeming van ds. Erwin de Fouw tot onze volgende predikant per 1 januari 2011 (104 stemmen uitgebracht, waarvan 7 blanco, 3 tegen en 94 voor). Verdere voorbereidingen voor zijn benoeming zijn in gang gezet. De intrededienst zal zijn op zondag 2 januari 2011. De kerkenraad heeft alle vertrouwen in een goede samenwerking. Onze consulent was vol lof over de manier van werken van de beroepingscommissie.

• Het ouderenreisje verliep organisatorisch niet optimaal. De diaconie zal dit verder evalueren om het volgende keren beter te laten verlopen.

• De diaconie heeft momenteel veel aandachtspunten en zal zich verder bezinnen op haar beleid en op het invullen van het penningmeesterschap.

• Er zijn voorstellen gedaan voor het programma van de startzondag op 5 september. Deze zullen de komende weken verder uitgewerkt worden.

• Onze gemeente zal weer participeren in de oecumenische dienst in september; Etje Verhagen zal hier weer voorgaan namens onze gemeente.

• In aanwezigheid van Reind Loggen is uitgebreid gesproken over het vormen van een “combinatie van gemeenten” met de Lutherse gemeente in Kampen. Voordeel hiervan is dat Kampen toch een kerkelijk werker kan benoemen ondanks de geringe formatie, zonder dat dit juridische of financiële consequenties heeft voor onze eigen gemeente. Op pastoraal gebied zijn er wel mogelijkheden tot samenwerking. In de loop van juni is hier nader overleg over met de gemeente in Kampen. De kerkenraad staat hier positief tegenover, maar zal een en ander nog aan u voorleggen op een gemeenteavond.

• De kerkenraad vergadert niet in juli, de eerstkomende vergadering is 17 augustus.

Michiel Verhagen (bij afwezigheid van Lolke Folkertsma)

K

11

BERICHTEN VANUIT DE DIACONIE

DIACONALE COLLECTES Stichting Voorkom! De opbrengst van de diaconale collecte van zondag 11 juli gaat naar de Stichting Voorkom! Dit is een organisatie die geheel gericht is op het voorkomen van verslavingen. Men probeert dit doel te bereiken door het geven van preventieve voorlichting over de thema’s alcohol, drugs, gokken en roken. De stichting werkt vanuit een christelijke levensvisie. Doelgroepen van Stichting Voorkom! zijn: jongeren in de leeftijd van 11 tot en met 18 jaar, ouders van deze categorie en docenten, jeugd- en jongerenwerkers. De Stichting Voorkom! heeft een plan van aanpak voor scholen, welke is gericht op groep acht van de basisschool en op de eerste vier leerjaren van het voortgezet onderwijs. Er is tevens een plan van aanpak voor kerken, dat is gericht op ambtsdragers, ouders, jongeren en wijkgroepen. De Stichting Voorkom! heeft meerdere preventieteams die bestaan uit een preventiewerker en een ‘ervaringsdeskundige’ (dit is iemand die zelf verslaafd is geweest aan alcohol, drugs of gokken). Hiermee wil men bij de voorlichtingscampagnes de juiste balans vinden tussen de theorie en praktijk. De Hezenberg De opbrengst van de diaconale collecte op zondag 18 juli is bestemd voor ons diaconaal project De Hezenberg. Na de dienst krijgt u een toelichting op het werk in De Hezenberg van Helena Nieminen, die daar werkt als pastor. SLOA De 1e collecte op zondag 25 juli is bestemd voor de Stichting Lutherse Ontspanningsinitiatieven en activiteiten (SLOA). Deze stichting organiseert vakantieweken voor gemeenteleden, die door omstandigheden niet (meer) met vakantie kunnen gaan. Het is allang niet meer de vraag of ouderen, gehandicapten, eenoudergezinnen of oudere alleengaanden jaarlijks van een vakantie mogen genieten. Meestal zijn zij ook afhankelijk van een uitkering en ontvangen in de maand mei daarvoor zelfs vakantiegeld. Commerciële vakanties zijn meestal niet geschikt voor deze mensen en ook te duur; afgezien nog van de moeilijkheid om tijdig op het vakantieadres te komen. Bovendien is dat vakantiegeld niet toereikend en vaak al bestemd voor

12

noodzakelijke uitgaven in verband met hun levenssituatie of ter vervanging van versleten of defecte materiële zaken. Zodoende blijven ze soms noodzakelijkerwijs het gehele jaar tussen hun eigen vier muren zitten. De SLOA kan, in samenwerking met diaconieën en lutherse fondsen, deze mensen een betaalbare, aangepaste vakantie aanbieden; in 2010 bijvoorbeeld voor slechts € 175. Deze vakanties vinden plaats in één van de vakantiehotels van het vakantiebureau van de Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk of in een villa van de SLAB (Stichting Luthers Accommodatie Beheer). Voor dit alles is men voor het grootste deel afhankelijk van lutherse diaconieën en gemeenten. Zolang zij de SLOA willen steunen kunnen ze dit werk blijven doen, anders moet men op den duur ‘nee‘ verkopen en dupeert men uiteindelijk deze overwegend ouderen, eenzamen en gehandicapten uit onze lutherse gemeenten. De ca. 90 à 100 lutherse gasten die jaarlijks van deze aangepaste vakanties mogen genieten zullen u zeer dankbaar zijn! Overigens: Als u denkt in aanmerking te komen voor een dergelijke vakantie neem dan contact op met onze diaconie! De 2e collecte op 25 juli is bestemd voor ons Bloemenfonds . Voedselbank Op zondag 1 augustus wordt er gecollecteerd voor de Voedselbank in Zwolle. De Voedselbank in Zwolle is goed georganiseerde organisatie met tweewekelijks veel klanten, vanuit de wijde regio. Er wordt veel werk verzet door gemotiveerde mensen. Het aanbod en de vraag is groot; dat vraagt een organisatie die haar zaken goed op orde heeft. Daar zijn niet alleen voedsel en inzet van vrijwilligers voor nodig. Alle goederen, het gebouw en de inventaris zijn gratis ter beschikking gesteld. Alleen voor essentiële zaken, zoals een auto, worden financiële middelen aangetrokken. Hetzelfde geldt voor hulpgoederen als elektriciteit, diesel, verzekeringen en onkostenvergoedingen voor vrijwilligers. De Voedselbank in Zwolle bestaat sinds begin 2006. De doelstelling van de voedselbank is het verstrekken van voedsel aan mensen die dat om welke reden dan ook nauwelijks zelf kunnen betalen. Daarnaast voorkomt men met de uitdeling de vernietiging van voedingsmiddelen die nog goed bruikbaar zijn. De voedselbank is in principe een gesponsorde organisatie. Belangrijke sponsors zijn het bedrijfsleven en kerken. Van harte aanbevolen. Regenboog Inloophuizen De diaconale collecte op zondag 8 augustus staat in het teken van Regenboog Inloophuizen. Dagelijks zet De Regenboog Groep zich in voor mensen met sociale problemen, voor dak- en thuislozen en verslaafden en voor mensen met psychiatrische klachten. Vrijwilligers bieden met ondersteuning van professionals opvang, hulpverlening, werkervaringsplaatsen en activiteiten. Via sociale contacten wil men eenzaamheid en isolement voorkomen. Gezamenlijk werkt de stichting er aan om mensen in staat te stellen zelf vorm en inhoud te geven aan hun bestaan en actief deel te nemen aan de maatschappij. De Regenboog Groep is voor een belangrijk deel van haar inkomsten afhankelijk van giften.

13

Donaties worden besteed aan de maaltijdverstrekking in de inloophuizen, de werving en begeleiding van buddies en maatjes en preventieprojecten. Diaconale kas De diaconale collecte op zondag 15 augustus is bestemd voor onze diaconale kas. Het (op z’n minst) op peil houden van wat nodig om te kunnen functioneren als diaconie blijft noodzaak. Plaatselijk, regionaal en via organisaties als OIKO-krediet, wereldwijd. We vragen daarvoor uw bijdrage. INLIA De diaconie vraagt op zondag 22 augustus van u een bijdrage voor de Stichting INLIA. De naam INLIA betekent: Internationaal Netwerk van Lokale Initiatieven ten behoeve van Asielzoekers. Het is een organisatie die zich inzet voor het bieden van hulp aan asielzoekers in nood. INLIA is een netwerk van geloofsgemeenschappen, lokale kerken behorend tot velerlei denominaties, die zich allemaal hebben verbonden aan dezelfde uitgangspunten. Deze zijn verwoord in het document dat, naar de plaats van ontstaan in 1988, het Charter van Groningen wordt genoemd. Honderden geloofsgemeenschappen in Nederland maar ook in diverse andere Europese landen hebben deze tekst ondertekend, waarin zij partij kiezen voor vluchtelingen en asielzoekers in nood en elkaar steun en solidariteit beloven bij het bieden van hulp en zo nodig opvang in noodsituaties. De kerkrentmeester vraagt op zondag 22 augustus een gift ten behoeve van het Orgelfonds . Een Lutherse gemeente zonder muziek is ondenkbaar, dus graag uw bijdrage. Manege ‘t Hoefijzer De 1e collecte op zondag 29 augustus is bestemd voor de Stichting Paardrijden Gehandicapten (SPG) ’t Hoefijzer. Deze stichting biedt lichamelijk en/of verstandelijk gehandicapten en mensen met psychische problemen de mogelijkheid om paard te rijden onder deskundige begeleiding. Dit gebeurt in een volledig aangepaste manege aan Hollewandsweg 15b in Zwolle Zuid. Men is grotendeels afhankelijk van giften en subsidies. De Hezenberg Hattem Op zondag 5 september wordt er gecollecteerd voor Pastoraal Centrum De Hezenberg in Hattem. De Hezenberg zet zich in om mensen die in hun leven zijn vastgelopen rust, ruimte en hulp te bieden om weer zelfstandig verder te kunnen. Op grond van het geloof dat mensen door God geroepen zijn te leven in vrijheid en verantwoordelijkheid hebben mensen de mogelijkheid zelf zin en richting van hun bestaan te bepalen. Vanuit die visie worden tijdelijke bewoners actief gesteund en gestimuleerd om dat in de praktijk te brengen.

14

DE ZAAK BIJ ÉÉN HOUDEN (3) Rechte koning rijdt scheve schaatsen bij de vleet

e titel van deze reeks heeft een subtiele verandering ondergaan: bijeen is bij één geworden. De vraag wie die ene is, mag ons nooit loslaten. Nog een

ander thema uit het begin van de reeks moet opnieuw ter sprake komen: Luthers kenschets van de mens als één die tegelijk overtreder en rechtvaardige is. Daarvoor moeten we terug naar het Latijn: simul peccator et justus. Peccator is één die zondigt. Het woord zondaar wil mij niet goed uit de pen komen, zo sleets is het geworden. Overtreder dus, dan staan we met beide benen (voor zover we die hebben) op de vloer van het derde millennium. Justus is juist, recht, rechtvaardig, maar nog juister is: gerechtvaardigd, gejureerd. Kortom: de mens is een dubbelzinnig persoon, nog steeds volgens Maarten Luther. Het mooiste verhaal over een gerechtvaardigde overtreder vinden we in het Eerste, Grote Testament (waar anders?). Het is literatuur van de bovenste plank, die vier profetenboeken vult, twee boeken Samuel met het vervolg in twee boeken Koningen. De rechtvaardige koning David haalt in een soepel oplopende reeks een aantal streken uit, waar God het zijne over denkt:

• hij wordt ongewild medeplichtig aan priestermoord doordat hij het zwaard van Goliath leent, wat door een man uit het broedervolk wordt verklikt,

• een fraaie aanwinst voor zijn harem is de vrouw van een domme grootgrondbezitter, de heer Steen, die hij eigenlijk had willen vermoorden; de vrouw werpt zich tussenbeide en meneer Steen krijgt precies op tijd zijn fatale hartaanval,

• David haalt de vrouw van wie hij vervreemd is, weg bij de man die hartstochtelijk van haar houdt, waarna zij hem veracht en kinderloos sterft,

• hij steelt de vrouw van een karaktervaste militair, die vervolgens met zijn eigen doodvonnis op zak naar het slagveld mag terugkeren.

David krijgt zijn streken terugbetaald.

• De hofprofeet Nathan (hij geeft) geeft lik op stuk: • hij laat de koning met een meesterlijke story in zijn eigen val lopen, • David mag blijven leven, maar hij krijgt een afbetaling in eindeloos veel

termijnen. • Zijn oudste zoon verkracht een halfzuster en verstoot haar, • haar broer neemt eerwraak en vlucht, • na een paar jaar neemt deze jongen contact op met de generaal, neef van

David, en kan op zwaar beperkende voorwaarden terugkeren, • gefrustreerd en wel begint de ijdeltuit een opstand, die weldra een

gevaarlijke omvang aanneemt, • zowat alle slachtoffers van Davids streken en hun familie sluiten zich aan, • David vlucht naar Nergenshuizen, • een oude slimme vriend weet handig de ijdelheid van Prins

Troonpretendent te bespelen, • de opstand wordt uiteengeslagen en eindigt ermee dat de Prins aan zijn

D

15

welige haardos als een rijpe vijg in de boom hangt, • maar Absalom heet geen

Zacheüs en Joab geen Jezus,

• en dus doorboort de neef-generaal de opstandige zoon,

• waarna de diep gekwetste vader zijn zoon als uitverkorene in zijn armen sluit,

• postuum en verbaal, wel te verstaan,

en dit is nog maar het begin … Al Davids nakomelingen op de troon gaan af door een misdaad of een stommiteit – tot Josia komt, oftewel Jozua de Tweede, in het Grieks Jezus. Hij is een koning naar Gods hart in de lijn van Mozes, maar God heeft besloten dat zijn volk 70 jaar ballingschap verdient. À propos, deze ballingschap vormt het perspectief van waaruit het hele verhaal wordt verteld. Josia zelf vindt door een politieke inschattingsfout de dood, maar wel op de meest eervolle manier, door de hand van de Farao. Feministische of antifeministische literatuur? Dat is aan de lezeres en evengoed aan de lezer. Goede literatuur is een spiegel. In heel het bonte liefdesleven van David is één ding waarover met warmte en kiesheid wordt gesproken: Koning David is biseksueel. Jonathan (God geeft) is de zoon van Saul (de gevraagde), zijn voorganger, wiens rivaal hij tegen wil en dank was geworden. De liefde van Jonathan was voor David een groter wonder dan liefde voor vrouwen. Begrijp jij het, begrijp ik het? Ieder mag er het hare van denken, op één voorwaarde: voor voyeurs is in Gods domein geen plaats. Wie zou nu nog geen lid willen zijn van een lutherse gemeente, waar je gewoon welkom bent, zonder gedrens over geaardheid en dat soort onmin. God gedoogt de regelnichten – zolang nichten welkom zijn. Eddy Weeda

16

IMPRESSIE SLAG GEBEDSHUIZENPAD (ZONDAG 30 MEI) p pad langs drie gebedshuizen in

Zwolle op een regenachtige zondagmiddag. Bij alledrie voelde je je welkom, bij de laatste – de moskee – was er een extra warme ontvangst met koffie/ thee en Hollandse lekkernij! Wat is SLAG ook alweer? SLAG betekent : Samen Leven Anders Geloven. De doelstelling is om via contacten en betrokkenheid beter zicht te krijgen op waarden en normen van anders gelovigen. En: om met die kennis en ervaring beter samen te werken. We begonnen bij de Joodse (Orthodoxe) Synagoge waar Ingrid Petiet ons iets vertelde over de Joodse geschiedenis in Zwolle. Ingrid noemde de Tweede Wereldoorlog een kloof waar veel Joden in gevallen zijn. Op de tabletten in de synagoge staan de namen van 499 omgekomen Zwolse Joden. Na de oorlog waren er weinig Joden over, ze waren niet erg welkom in Zwolle, het Nederlandse antisemitisme bleek na de oorlog erger dan ervoor! Veel Joden, zoals Selma Wijnberg, vertrokken naar de VS of Israel. Doordat de synagoge in de oorlog opslagplaats van geroofde Joodse goederen was voor de Duitsers, bleef het gebouw gespaard. Nu is de Joodse gemeenschap niet groot meer. Er is een dienst op zaterdagochtend, die door kan gaan als er tien mannen beschikbaar zijn. De dienst kan twee tot drie uur duren. Het eerste ochtendgebed – zo vertelde Ingrid – is inhoudelijk hetzelfde als dat in de Islam, namelijk een gebed waarin God gedankt wordt voor het wakker worden uit de kleine dood (= de slaap). Op twee goudkleurige tabletten staan de 10 geboden. Ingrid vertelde het volgende verhaal: “Er was eens iemand die zei tegen een rabbijn: `Ik word Jood als je me, staand op één been, zegt wat in de Thora staat.´ ´Dat is geen probleem´, zei hij, ´Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook aan een ander niet. De rest is uitleg.´” In de Joodse eredienst wordt door zeven mannen de Thora gelezen in afwisseling; er is ook een preek naar aanleiding van een tekst; dat is een interpretatie, want men zegt: de tekst kan op 70 maal 7 manieren uitgelegd worden. Er worden ook Jiddische liederen gezongen. In de gebeden wordt altijd aan de regering en het koningshuis gedacht, omdat men immers gast is in Nederland. Hoewel de vrouwen geen rol spelen in de diensten, doen ze dat wel op alle andere plekken: thuis, op het werk, in de samenleving en de politiek. Zij zijn de dragers van de moraliteit, die meegegeven wordt aan de volgende generatie. Ons tweede gebedshuis was de Lutherse Kerk. We werden welkom geheten door Harry Witte. De Lutherse Kerk is deel van de Protestantse kerken in Zwolle, maar is tegelijk ook een zelfstandige kerk die zelf uitmaakt waar prioriteiten liggen. In 1600 streken een aantal Duitsers neer in Zwolle; zij kwamen hier wonen en werken; ze wilden graag uit de Duitse bijbel lezen en daarom kwamen ze bij elkaar; tegen de verdrukking in, want het gemeentebestuur had dat liever niet. De integratie verliep moeizaam, maar omdat de Lutheranen ook zorgden

O

17

voor handel, werd een en ander gedoogd – diensten werden oogluikend toegestaan. De eerste Lutherse kerk is van 1649 en leek op een woonhuis; het gebouw mocht niet op een kerk lijken; dat was pijnlijk voor de Lutheranen; toch hielden ze vol. In 1967 is de laatste verbouwing geweest. De Lutherse Kerk Zwolle is lang een filiaal van Amsterdam geweest; in Amsterdam ontstond een splitsing in een behoudend en een liberaal kamp. Zwolle kwam aan de behoudende kant terecht. In de Lutherse diensten is veel aandacht voor de liturgie. Harry vertelt dat kerkmuziek en zang belangrijke onderdelen zijn in de dienst; de voorgangers kiezen met zorg hun liederen. Iedereen die wil komen, is welkom in de dienst. Intussen is het flink gaan regenen, maar de tocht naar de moskee Ghulzar-e-Madina aan de Wilhelminastraat is gelukkig niet erg lang. Daar gaan de schoenen uit en we nemen plaats op de warm rode tapijten in de gebedsruimte. De plaatsvervanger van de imam vertelt ons dat dit een Surinaamse moskee is die al 25 jaar een plek heeft in Zwolle; bij de Surinaamse Hindoestanen sluiten zich als vanzelf Pakistanen en Indiërs aan. Ook Somaliërs, Marokkanen en Turken worden door deze moskee aangetrokken. Elke vrijdag is er een dienst die om 14.00 uur begint. Meestal is de imam er al eerder en die houdt dan vanaf 13.30 uur een toespraak. De toespraak wordt in het Nederlands gehouden en kan bijvoorbeeld gaan over de plek van de islam in Nederland of over goed gedrag; wat moet een moslim doen vanuit zijn hart om een goed moslim te zijn. Om 14.00 uur is er dan een oproep tot het gebed; de imam neemt plaats op een trapje, met een staf in zijn hand, zodat hij de mensen goed kan zien. Hij houdt dan een voordracht en daarna neemt hij plaats op het gebedskleed; alle mannen gaan op een rij staan met het gezicht naar Mekka en zij buigen voorover om te bidden. Het gebed wordt geleid door de imam, daarna is er ruimte voor individuele gebeden. In alle gebeden worden teksten uit de Koran gereciteerd in het Arabisch. Er worden daarbij regelmatig gebedssnoeren gebruikt net zoals bij de katholieke gelovigen. De vrouwen zitten in een aparte ruimte. Op de vraag wat eigenlijk de grote en de kleine jihad is, luidt het antwoord: Bij de grote jihad gaat het erom dat je kijkt in je eigen hart en daar de slechte dingen uit verwijdert, jezelf verbetert als persoon; de kleine jihad betekent strijd voeren om je te verdedigen. Als er verschillen zijn tussen bepaalde moskeeën, dan zijn die meestal klein (een gebed meer of minder) of hebben betrekking op de taal. De kleding die door de mannen gedragen wordt bestaat uit lange jurken en hoofdbedekking; dat komt doordat men zoveel mogelijk wil lijken op de Profeet: sober en eerlijk, zonder onderscheid. Er worden eisen aan de imams gesteld, zoals het dragen van een baard. Wat een verschillen in gebouwen en gewoontes. Diensten op vrijdag, zaterdag of zondag, wel of niet met schoenen en hoofddeksels, met en zonder gebedskralen; zonder en met vrouwen, in het Nederlands, het Hebreeuws of Arabisch; zitten op de grond of op een harde bank. Nadruk op liturgie of op gebed. Bidden tot Allah, of tot de Eeuwige. Anders Geloven en toch Samen Leven! Hanneke Buurman

18

LUTHER 1483 – 1546 Op zoek naar een Lutherse identiteit

e hebben allemaal een identiteitsbewijs. Daarop vindt men behalve een goedgelijkende

pasfoto enkele unieke kenmerken. De geboortedatum, geboorteplaats, lichaamslengte en een paar nummers waarmee politie en gemeente je bij je huisdeur kunnen afleveren. De vraag wie je als persoon bent vraagt meer inzicht en roept legio vragen op. Wie ben je en waarom ben je Luthers? Wie was Luther? Wat weten we van hem? Hij leefde in een tijd die zich ontwikkeld heeft van de Middeleeuwen naar wat we de zogeheten Nieuwe Tijd noemen. Aan het einde van de Middeleeuwen keek men somber tegen de wereld aan. Men verwachtte het einde. Denken en handelen werden gekenmerkt door collectiviteit. Kerk en samenleving vielen nagenoeg samen en de kerk had de macht in handen. Het zondebesef was groot en de vraag of je na je dood waardig bevonden werd om in de hemel te komen was prangend. Luther was een kind van zijn tijd. Hij zocht naar verdieping van zijn geloofsleven en zocht daarbij de leiding van de geestelijkheid. Eens werd hij op een tocht onderweg overvallen door zeer zwaar noodweer. In zijn angst riep hij de hulp in van de heilige Anna en beloofde haar dat hij als hij dit onheil zou overleven, monnik zou worden. Dat resulteerde in zijn toetreden in de orde der Augustijnen. Hij zocht herhaaldelijk steun bij zijn biechtvader om zijn zonden te belijden en in zijn eigen ogen zag hij zoveel als op te biechten zonden, dat deze hem eens wegstuurde met de woorden: kom maar terug als je echt gezondigd hebt. Als monnik werd van hem, zoals trouwens van ieder andere mens, verwacht dat hij zich hield aan de voorschriften van de kerk. Gehoorzaamheid was een niet te ontwijken noodzaak. Wie afweek kon naar de brandstapel. Als jonge zoeker ging hij naar Rome. Daar zou hij, naar zijn overtuiging, leren hoe je goed gelovig zou kunnen worden. In plaats van een lichtend voorbeeld vond hij een geestelijkheid die liederlijk leefde – woeste feesten, omgang met dames van lichte zeden en alles doende wat God verboden had. Hij was diep teleurgesteld en ontzet. Hij kreeg steeds meer moeite met de misstanden die hij zag en waar de machthebbers in zijn kerk de verkeerde kant opgingen. Hij wilde van binnen uit de kerk laten terugkeren naar het wezenlijke kerk-zijn met Christus en de liefde voor de mens als richtsnoer. Hij was niet tegen de kerk en de dogma’s, maar had het beste ermee voor. In het verleden hadden mensen als bijvoorbeeld Franciscus van Assisi en Dominicus in de 13e eeuw en rond zijn eigen tijd Johannes Hus zich met volle inzet ingespannen om de kerk in het rechte spoor te houden. En hun visie en levensovertuiging hebben ook nu nog duidelijke invloed. In 1517 ging voor de theologisch en juridisch geschoolde Luther de deur dicht. De kerk bood de gelovigen namelijk een aflaat aan met als extra aanbeveling dat

W

19

de paus bij aankoop alle zonden zou vergeven. Daarvan werd wel gezegd: “Als het muntje in het kistje klinkt, het zieltje in de hemel springt”. Luther zag hierin een vorm van omkoperij. De kerk had geld nodig voor de bouw van de prestigieuze St. Pieterskerk te Rome …

Het bracht hem ertoe om zijn mening op papier te zetten en hij schreef de bekende 95 stellingen. Hij sloeg ze aan op de deur van de slotkapel in Wittenberg. Hij had behoefte aan overleg met zijn collega’s. (Het was een algemene gewoonte om een kerkdeur te gebruiken als men iets belangrijks te zeggen had. Iedereen kwam toch dagelijks door die deur) Er kwam geen reactie. De stellingen waren geschreven in het Latijn, de taal van de kerk. Maar Luther wilde in gesprek om samen

op zoek te gaan, om samen het fundament te zijn van Gods Koninkrijk op aarde. Dus herschreef hij zijn pamflet in de volkstaal. Toen kwamen de reacties wel los. Ze werden gelezen door de geestelijkheid en andere geletterden die in de wereldlijke maatschappij iets te zeggen hadden (keurvorsten onder andere). In deze overgangstijd van de Middeleeuwen in de Nieuwe Tijd groeide een toenemend gevoel en besef dat het niet alleen gaat om gemeenschappelijk geloven, denken en handelen maar evenzeer om iedere mens als persoon afzonderlijk. Dit werd Luther goed duidelijk in de tijd, waarin hij zelf als monnik in de biechtpraktijk diepgaand met individuele gelovigen te maken kreeg. Of met andere woorden: slechts deel uitmakend van de gemeenschap kunnen we alleen zijn en alleen als we alleen zijn kunnen we in de gemeenschap leven. Hemel en aarde zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. In de eredienst zeggen we het: “Wij zijn samengekomen in de naam van de Vader en de Zoon en de Heilige Geest, die Hemel en aarde gemaakt heeft”. De kerk was geschokt door Luthers uitspraak dat hij het gezag van de paus om zonden te vergeven afwees. Bovendien kan niemand zijn zonden ‘afkopen’ volgens zijn opvatting. Luther wees erop dat vergeving van zonden alleen mogelijk is door God en Diens genade. Vergeving van zonden is geen mensenwerk. De prelaten zagen hun positie wankelen als Luthers zienswijze in brede kring ingang zou vinden. Ze eisten dat hij zijn woorden zou intrekken. Wat verbeeldde ‘dat monnikje’ zich wel? Luther trok niets in en repliceerde: Hier sta ik; ik kan niet anders. Daarmee ging hij dwars tegen de macht van de kerk in. Dus had Luther daardoor de brandstapel ‘verdiend’. Hij moest onschadelijk gemaakt worden. Luther kreeg zijn ban-bul die hij, bepaald niet onopgemerkt, in het vuur gooide. Hij was vogelvrij en zijn leven niet meer zeker.

20

Een van de keurvorsten die hem goed gezind was en achter hem stond zette een overval op touw (waar Luther niets van wist) en bezorgde hem onderdak. Zijn onderduikadres was in de Wartburg, hoog boven Eisenach. Hij liep geen direct gevaar meer maar kon ook geen kant uit.

De Wartburg mag dan een riant kasteel zijn, hij had er maar een heel bescheiden plekje. En evenals vele onderduikers in WO II koos hij een andere naam en paste zijn uiterlijk aan. Hij noemde zich Junker Jörg. Nam hij de identiteit aan van St. Joris, de dappere ridder op een vurig paard die een draak, zinnebeeld van het kwaad, met een speer doorboort? Wanneer Luther spreekt over de vijand bedoelt hij daarmee de duivel, met wie hij geregeld vocht. Door contacten met de buitenwereld hoorde hij dat onder zijn bewonderaars plannen ontstonden om kerkgebouwen en heiligenbeelden te vernielen. Hij riskeerde zijn leven en ging naar hen toe. Dit wilde Luther niet. Geen beeldenstorm (zoals bij ons in 1566). Daarmee zijn kerk en geloof niet gediend. Hij ging schrijven en vertaalde het Nieuwe Testament vanuit het Grieks in het Hoogduits in een recordtijd. De gelovigen moesten zelf de Schrift kunnen lezen en een eigen oordeel kunnen vormen, niet beïnvloed door de macht van de kerk die voorschreef wat er geloofd moest worden. Er waren wel fragmentarische vertalingen, geschreven voor monniken en nonnen maar de Bijbel was als geheel een gesloten boek en mocht ook niet door iedereen gelezen worden. Luther las kritisch. Alleen als hij in het gelezene Christus’ geest kon herkennen nam hij het als waardevol aan. Zo betitelde hij de brief van Jacobus als een ‘strooien brief’ en verwierp die voor zichzelf.

21

Later heeft hij ook het Oude Testament vertaald maar moest eerst Hebreeuws leren van Melanchton. Hij deed dat ook niet alleen, maar samen met anderen en het kostte hem ongeveer 30 jaar. Om het geloof dichter bij het volk te brengen, gebruikte hij volksliederen die hij van een geschikte tekst voorzag. Gregoriaans is mooi, maar niet voor huiselijk gebruik. En zingen is dubbel bidden. (Later deed William Booth, de grondlegger van het Leger des Heils hetzelfde) In ons Liedboek voor de Kerken staan 18 gezangen met tekst (en soms ook melodie) van Luther. Zijn invloed nam steeds meer toe. Hij werd daarbij geholpen door de ontwikkeling van de boekdrukkunst en hij schreef artikelen over diverse geloofsvragen, die hem gesteld werden door mensen met wie hij zoal in contact kwam. Hij heeft nooit de dogma’s overboord gezet. Een kerk kan niet zonder leerstellingen. Hij zag ze niet als een van boven af opgelegd keurslijf, maar als handleidingen die je doen gaan op de weg naar het Koninkrijk. Dogma’s moeten niet ontaarden in een systeem, in dogmatiek. Het gaat niet in de eerste plaats om de kerk, maar om Christus, die te vinden is in de Schrift. De gelovige moet geraakt worden en vanuit de liefde die God in zijn genade biedt, samen met anderen op weg gaan naar de Ander. Dit alles overdenkend komt Luthers lijfspreuk in zicht “Sola scriptura, sola fide, sola gratia” – “Het gaat alleen om de Schrift, het geloof en Gods genade”. Gods liefde en genade geldt voor alle schepselen, niemand uitgezonderd. Dat kan niet door goede werken gewonnen worden maar die liefde zorgt er wel voor dat de gelovig goede daden verricht. Wij mogen in het Sacrament van het Heilig Avondmaal deze genade met open handen ontvangen en ervan uitdelen als vrije mensen. In het Avondmaal brengt de gemeente geen offer. Christus is de gastheer, zoals bij de uitnodiging gezegd wordt. Hij heeft het offer gebracht. Het is volbracht (Joh. 19:30). Was Luther een heilige? Gelukkig niet. Hij had ook zijn fouten, zoals ieder van ons. Hij kende twijfels, zoals wij en Mozes. Evenals Luther mogen we voor ogen houden dat God toen Hem door Mozes bij de brandende braambos (Ex 3:14/15) naar Zijn Naam gevraagd werd ten antwoord kreeg: “Ik ben die Ik ben; Ik zal er zijn” (JAHWE). Dit is ons houvast. In de tijd dat Luther leefde, verkeerde de wereld in een roerige tijd. Nu bijna een half millennium later is het niet anders. Luther ging de weg die voor hem lag, met vele vragen en strubbelingen, en levend vanuit een diep geloof en in vertrouwen. Hij heeft ons duidelijk gemaakt dat niet de kerk het belangrijkste bestanddeel van het geloof is, dat is Christus. We hebben de kerk wel nodig en de kerk heeft ons nodig. God is erbij als we struikelen, maar we moeten wel op weg gaan. Kritiek van buiten af wordt ons niet bespaard. Evenals Luther moeten we ons daardoor niet laten afschrikken, maar elkaar in liefde bij de hand houdend doorgaan. Kunnen we er iets van maken, van die Lutherse identiteit? Beike D. van der Ree

22

ORGELCONCERTEN OP DINSDAG edurende de zomermaanden vinden er veel orgelconcerten in Zwolle plaats. Er is onder meer een dinsdagavondserie in de Grote Kerk. Voor deze

concertserie heeft de Commissie Kerk en Muziek van de Protestantse Gemeente Zwolle en de Stichting Vrienden van het Schnitgerorgel weer uitstekende organisten uitgenodigd. Zij zullen stuk voor stuk programma's van niveau brengen. Na elk concert is ook dit jaar weer gelegenheid met de concertgever na te praten, onder het genot van een glas wijn of fris (tegen een geringe vergoeding). De concerten beginnen om 20.15 uur en de toegangsprijzen bedragen: € 7,50 (volwassenen) en € 6 (kinderen tot 12 jaar; studenten en houders CJP/Pas 65).

• Op 13 juli speelt Jan Jansen, organist van de Domkerk te Utrecht, grote orgelwerken van Mendelssohn, J.S. Bach, Schumann en Reger.

• Op dinsdag 20 juli speelt Jetty Podt, organiste in de Stevenskerk te Nijmegen, werken van Buxtehude, Preston, Welmers, J.S. Bach, Matter, Pärt en Mendelssohn.

• Op 27 juli speelt de Zwolse organist Toon Hagen werken van J.S. Bach. • Op 3 augustus speelt Cor Ardesch, stadsorganist van Dordrecht, werken

van Georg Böhm, J.S. Bach en Bert Matter. • Op 10 augustus speelt Stef Tuinstra, organist van de Nieuwe Kerk te

Groningen en de Jacobuskerk te Zeerijp, werken van Buxtehude, Böhm, Krebs, J.S. Bach, Mozart en een eigen improvisatie.

• Op dinsdag 17 augustus speelt Louis ten Vregelaar werken van diverse grote meesters, onder wie Brahms, Schumann, Karg-Elert en Andriessen. Let op: in verband met de zomerkermis vindt dit concert plaats in de OLV Basiliek aan de Ossenmarkt.

• Op 24 augustus speelt Kees van Houten een programma met werken van J.S. Bach. Hij geeft voorafgaand, vanaf 19.30 uur, een minilezing in de Grote Kerk over enkele inzichten die hij heeft opgedaan bij diverse studies over de muziek van J.S. Bach. Dit eerste concert van hem op het Schnitgerorgel staat in het teken van zijn 70e verjaardag en zijn 50-jarig organistenjubileum.

• Op 31 augustus speelt Toon Hagen Canto Ostinato van Simeon ten Holt.

DE MOEDER DE VROUW Ik ging naar Bommel om de brug te zien. Ik zag de nieuwe brug. Twee overzijden Die elkaar vroeger schenen te vermijden, Worden weer buren. Een minuut of tien

Dat ik daar lag, in 't gras, mijn thee gedronken, Mijn hoofd vol van het landschap wijd en zijd - Laat mij daar midden uit de oneindigheid Een stem vernemen dat mijn oren klonken.

Het was een vrouw. Het schip dat zij bevoer Kwam langzaam stroomaf door de brug gevaren.

G

23

Zij was alleen aan dek, zij stond bij 't roer, En wat zij zong hoorde ik dat psalmen waren. O, dacht ik, o, dat daar mijn moeder voer. Prijs God, zong zij, Zijn hand zal u bewaren.

Martinus Nijhoff

AGENDA Alle bijeenkomsten zijn in het gemeentecentrum, tenzij anders vermeld.

datum tijd activiteit maandag 20.00-22.00 cantorij (niet tijdens schoolvakanties) dinsdag 20.00-21.00 woensdag 10.00-11.00

bidstond t.h.v. Zitha van Breet, Lassuslaan 68

za 10 juli 15.30 Orgelconcert, Grote Kerk 16.30 Orgelvesper, Grote Kerk zo 11 juli 17.30/19.30 30+ gespreksgroep Ad Fontes (info: tel. 038

7370003/karinvrieling@ziggo.nl) di 13 juli 20.15 Orgelconcert Grote Kerk vr 16 juli 17.30 Maaltijdgroep ‘Zwaan schuif aan’ di 20 juli 20.15 Orgelconcert Grote Kerk

na de dienst Verkoop Wereldwinkel (na de dienst) zo 25 juli 16.30 Orgelvesper Grote Kerk

ma 26 juli Deadine Gaandeweg september-oktober di 27 juli 20.15 Orgelconcert Grote Kerk wo 28 juli 9.30 Zomermiddag: Zomerconcerten

Holland Boys Choir in Elburg (zie artikel) di 3 aug 20.15 Orgelconcert Grote Kerk di 10 aug 20.15 Orgelconcert Grote Kerk Vr 13 aug n.n.b. Zomermiddag: Cor Noorda over het CBR

(zie artikel) 19.30 Kerkenraadsvergadering di 17 aug 20.15 Orgelconcert OLV Basiliek

zo 22 aug Kopijdatum Flambouw september 2010 di 24 aug 20.15 Orgelconcert Grote Kerk vr 27 aug 17.30 Maaltijdgroep ‘Zwaan schuif aan’

na de dienst Verkoop Wereldwinkel 11.00-17.00 Kinderkerkuitje De Flierefluiter (zie artikel)

zo 29 aug

16.30 Orgelvesper Grote Kerk di 31 aug 20.15 Orgelconcert Grote Kerk

Verschijning Flambouw september 2010 zo 5 sept Startzondag

vr 17 sept 17.30 Maaltijdgroep ‘Zwaan schuif aan’

24

CONTACT