E d u c a t i o n I n t e r n a t i o n a l, B e l g i u m vzw DAGBOEKBRIEF BANGLADESH – februari/maart 2009

Het nieuws over de muiterij van de ‘Bangladesh rifles’ (BDR) in de hoofdstad Dhaka komt als een donderslag bij heldere hemel. De BDR, 70.000 man sterk, zijn een onderdeel van het Bengaalse leger. Zij bewaken de grenzen van Bangladesh met Birma en India. In Cox’s Bazar (CxB), in de talloze theehuisjes, kleven honderden mensen (mannen) voor de life nieuwsuitzendingen op tv. Niemand kan er kop noch staart aan krijgen. Het is chaos. Het leger was net twee jaar aan de macht, ‘om de corruptie te bestrijden en de parlementsverkiezingen voor te bereiden’, en nu eindelijk een nieuwe burgerregering vers in het zadel zit, muit een deel van het leger. De soldaten zouden een derde van hun officieren hebben uitgemoord. Burgers die op het verkeerde ogenblik op de verkeerde plaats waren, zijn gedood in ‘cross-fire’. Een student, op weg naar de apotheker, is door het hoofd geschoten. De soldaten zouden ontevreden zijn over hun salaris en arbeidsvoorwaarden, de legertop zou corrupt zijn. Maar ga je daarvoor aan het moorden? En ga je daarvoor lijken met je bajonet zwaar verminken? Waarom was er geen dialoog mogelijk met de legertop of regering? Het hoofdkwartier van de BDR, waar het drama zich afspeelt, ligt in hartje Dhaka. De basis wordt omsingeld door het leger. Tanks in de straten van Dhaka... Het leger eist van de eerste minister dat ze de opdracht geeft om met geweld de muiterij plat te slaan, om het BDR-hoofdkwartier desnoods met de grond gelijk te schieten. Maar de eerste minister twijfelt. Ze vraagt bedenktijd. Ook omdat er vrouwen en kinderen in de basis gegijzeld worden. Het zou een bloedbad worden. Niemand is zich bewust van het bloedbad wat zich in het legerkamp op dat ogenblik reeds afspeelt. Zelfs de echtgenotes van de legertop worden niet gespaard. De eerste minister belooft amnestie wanneer de muiters zich geweldloos overgeven (deze amnestie wordt later ingetrokken wanneer de moorden aan het licht komen). Na twee dagen geven de muiters zich over, maar hun leiders zijn ondertussen reeds gevlucht, in burgerkleding, over de muur gesprongen, met de geplunderde juwelen en geld. Wanneer het Bengaalse leger de basis overneemt wordt de tragedie pas echt duidelijk; er worden niet minder dan 3 massagraven gevonden, lijken werden in grachten en de riolering gedumpt. Niemand weet exact hoeveel doden er zijn, officieren en soldaten blijken vermist. BBC-World spreekt van 170 doden. Later blijken dat ‘maar’ 70 te zijn. Het is verbijsterend. Waarom is het zo moeilijk om te weten te komen wie er vermist is, of dood, of afwezig, of misschien een vrije dag had? Je zou bijna gaan geloven dat het leger niet eens over registers of archieven beschikt? Ik ben op het stand van CxB wanneer ik doffe geluiden hoor waar ik onmiddellijk benauwd van word. Ver op de achtergrond. Ik ken dergelijke geluiden maar al te goed. Ik ben al te veel in (burger)oorlogen geweest om dergelijke beangstigende geluiden niet onmiddellijk te herkennen. Het strand is vol met Bengaalse toeristen die rond deze tijd van het jaar van het perfecte ‘winterse’ klimaat genieten in CxB. Het lijkt wel op het zuiden van Frankrijk hier. Ongeveer 25C overdag en 20C ’s nachts. Maar er wordt duidelijk geschoten. Zwaar geschut. De toeristen doen rustig verder; zwemmen, spelen met de bal, liggen te luieren in de zon. Niemand kijkt op of om. Ik loop razend ongerust naar een internationaal hotel vlakbij en vraag aan de manager of er ‘problemen’ zijn. Jawel, ook hier in CxB is de BDR aan het muiten geslagen. En we zitten met bezoekers; 1 stagiair lerarenopleiding van de Hogeschool Antwerpen (die o.a. aan onze meisjes in de lagere school van het MCH les geeft), en 2 stagiairs orthopedagogie van de Hogeschool Gent (die in het weeshuis vlakbij CxB, waar we een uitgebreid programma hebben lopen, stage doen). Er is ook een fotografe uit België op bezoek. Ik bel iedereen op. Blijven waar je bent, tot nader bericht. Ik hoor geruchten dat er op auto’s wordt geschoten. Godzijdank blijft alles kalm, maar ik neem geen risico’s. Kurshidha, een van onze studentes moet Engelse les geven in Ramkot, maar ik houd haar thuis. CxB ligt net op de grens met Birma en er zijn talloze BDR-kampen in de regio. Scholen sluiten de deuren, ouders halen ongerust hun kinderen op. Bangladesh houdt de adem in. Net na ik iedereen heb opgebeld, worden alle telefoonnetwerken over heel het land op bevel van de regering, gesloten; geen telefoon, geen internet, geen gsm. Zodat de muiters geen contact kunnen onderhouden met mekaar. Alsof die niet over legerradio’s beschikken... Na een paar dagen wordt het opnieuw ‘rustig’, maar Bangladesh blijft met een serieuze kater zitten wanneer de doden worden geteld, en geteld, en geteld... De bevolking vraagt zich af hoe het komt dat Bengalen andere Bengalen zo koelbloedig en systematisch hebben kunnen afmaken. Is het misschien een eerste aanzet tot een coup d’état? De eerste minister verklaart dat het een complot is tegen Bangladesh. Er zouden ‘buitenlandse krachten’ achter de muiterij zitten. Ze noemt geen namen. Dan weer zouden er bewijzen zijn dat militante moslimfundamentalisten achter de muiterij zitten. Om Bangladesh te onderwerpen aan een Taliban-stijl regime. Veel te veel personen geven evenveel ‘officiële verklaringen’ in de pers. Het leger en BDR zijn razend, woest op de eerste minister omdat ze heeft geweigerd om het bevel te geven om de muiterij met bruut geweld plat te slaan. Volgens hen had dit net de slachtpartij kunnen voorkomen, levens kunnen redden.

Niemand weet blijkbaar hoe je legaal, volgens de wet, kan huwen in Bangladesh. De discussie is erg geanimeerd. Het was niet eens mijn bedoeling om een dergelijke discussie aan te gaan, maar nu de bal aan het rollen is, is er geen houden aan. Ik woon een vergadering bij van het ‘Shikha Shamity’, onze succesvolle vrouwenclub. Twee keer per maand komt deze club, samengesteld uit moeders en meisjes ingeschreven ons onderwijsprogramma, samen. De moeders beheren een eigen budget, wat ze van EIB ontvangen, om hun dochters naar school te sturen. Het geld staat op de bank en kan pas na een beslissing van de club door 2 moeders worden afgehaald. Alles staat op papier; er zijn notulen van de vergaderingen, er is een boekhouding, er zijn bankuittreksels en inkomstenbronnetjes. Alles klopt als een zwerende vinger. Sinds we deze arme vrouwen de verantwoordelijkheid en het geld hebben gegeven om hun eigen dochters naar school te sturen, loopt dit programma als een trein. Het is een succesformule en het geeft aan deze arme moeders, die niet eens kunnen lezen en schrijven, een enorm gevoel van zelfvertrouwen en zelfrespect. En dat hoor je ook. Onze vrouwenclub bestaat uit Hindoes, Boeddhisten en Moslims. De discussie, waar we blijkbaar niet uit komen, begon naar aanleiding van een vraag van mij. Khaleda, de oudste zus van Shumy gaat huwen. Het is een geregeld huwelijk. Shumy zit in haar voorlaatste jaar hoger middelbare school, en Khaleda is bij onze organisatie, Education International, Belgium vzw (EIB), afgestudeerd als kleermaakster. Khaleda, die op het einde van de cursus ook een naaimachientje van EIB heeft gekregen, heeft daardoor voor haar familie kunnen zorgen en daar bovenop nog een mooi spaarcentje opzij kunnen leggen. De vader van Shumy en Khaleda (de man werkt niet) heeft nu echter, plotseling en zonder Khaleda of zijn vrouw daarvan op de hoogte te hebben gebracht, een huwelijk geregeld voor zijn oudste dochter. De ‘officiële papieren’ zouden reeds ondertekend zijn. En beide families zouden een ‘akkoord’ hebben. Wat dat akkoord is, weet geen kat. Wat de nieuwe echtgenoot eigenlijk doet weet ook niemand. Ook niet of hij gezond is, geen schulden heeft, of het een betrouwbare kerel is. Khaleda is er niet eens aan te pas gekomen.

Er is ook een bruidsschat betaald, wat illegaal is in Bangladesh; op het eisen van een bruidsschat of het betalen van een bruidsschat staat zelfs gevangenisstraf. De vader van Khaleda, een erg agressieve man die verslaafd is aan drugs en alcohol en regelmatig zijn vrouw en kinderen mishandeld, heeft alle spaarcenten van Khaleda aan de nieuwe echtgenoot gegeven: 200 Euro. Een fortuin in een land waar een arme alleenstaande vrouw niet meer dan 9 Euro per maand verdient. Het huwelijk heeft de vader dus geen cent gekost, maar Khaleda is al haar spaarcenten, waar ze keihard voor heeft gewerkt, kwijt. Nu eist de familie van de echtgenoot dat de familie van Khaleda ook een deel van de kosten van het huwelijksfeest betaalt. Maar dat geld hebben ze niet. De moeder denkt er nu aan om daarvoor een lening aan te gaan, maar de andere vrouwen van de club verklaren haar knettergek. Ze zal zich tot over de oren in de schulden werken. De intrest op een lening bij woekeraars kan soms meer dan 100% bedragen. Arme en ongeletterde mensen kunnen daardoor generaties lang in de problemen raken. En dat voor een huwelijk... Ik had aan de moeders gevraagd hoe het mogelijk is dat een meisje volgens de wet huwt, wanneer ze niet eens de officiële papieren te zien krijgt of naar het registratie-kantoor moet waar huwelijken geregistreerd kunnen worden en waar de huwelijks-overeenkomst moet ondertekend worden door bruid en bruidegom. Volgens de vader van Khaleda en de familie van de echtgenoot ‘hoeft dit niet’. Volgens beide families is de zegen van ‘mullah’ (Moslim-geestelijke), meer dan voldoende. Maar is dit huwelijk dan wel legaal, vraag ik, volgens de wet...? Niet eens tot mijn verbazing blijkt niemand van de moeders dit te weten.

Shupria(links),Pinky(midden)enShumy(rechts).Drievanonzemeisjes,laatstejaarmiddelbareschool.

ShumyisMoslim,ShupriaisBoeddhistenPinkyisHindoe.

Iedereen heeft een eigen verklaring, maar niemand blijkt de wet te kennen. Alle moeders aanwezig zijn zonder contract gehuwd. De moeder van Mumena is gehuwd wanneer ze amper 12 was en had Mumena op haar dertiende. Voor de moeder van Pinky is het nog erger; zij is Hindoe en wanneer haar echtgenoot overlijdt, kan zij, volgens haar mening, niet eens meer huwen, en blijft ze weduwe voor de rest van haar leven. In veel traditionele Hindoefamilies wordt een dergelijk gebruik nog steeds toegepast. In een lokale krant stond net nog een artikel in verband met dit onderwerp. Vertegenwoordigers van verschillende organisaties vragen in het artikel aan de overheid om registratie van Hindoehuwelijken verplicht te maken en Hindoevrouwen te informeren over hun recht om te mogen hertrouwen wanneer hun echtgenoot is overleden. Ik heb de vraag gesteld omdat alle meisjes aanwezig op de vergadering op huwbare leeftijd zijn. Ze zouden zonder pardon reeds gehuwd zijn moest EIB zich niet over hen ontfermen en hen naar school sturen. Stel je je maar eens voor... Zelfs Shumy, Shupria en Pinky die in het laatste jaar hoger middelbaar zitten, hebben geen idee hoe ze volgens de wet kunnen trouwen. Daardoor zijn ze een vogel voor de kat. Daardoor kan de man zijn vrouw en kinderen naar believen aan de deur zetten (wat een regelrechte plaag is onder de arme bevolking), en met een andere vrouw ‘huwen’. Vrouwen kennen hun rechten niet, en wanneer ze hun rechten kennen zijn ze meestal te beschaamd, hebben geen geld, of te veel angst (omdat ze bedreigd worden) om een zaak in te spannen tegen hun echtgenoot. Ze hebben geen poot om op te staan want er is toch geen wettelijke verbintenis wat het huwelijk kan bewijzen. Zelfs Shupria, die binnen 2 jaar voor advocaat gaat studeren, weet van niets. Er is duidelijk nog veel werk aan de winkel... Naast een meisjes karateteam, een meisjes volleybalteam, hebben nu ook een meisjes voetbalteam in het weeshuis in Ramkot. We hebben enkel geen trainer. En het vinden van een ander vrouwelijke elftal als tegen-speelsters is niet echt eenvoudig in een land waar het niet ‘goed’ of ‘normaal’ is voor meisjes om aan sport te doen. Maar daardoor laten we onze pret niet bederven. Onze ‘goal-keeper’ houdt de ballen vakkundig uit het doel die ik er probeer in te knallen. Deze meisjes laten zich duidelijk niet doen! In dit weeshuis in Ramkot, vlakbij CxB, hebben we nu meer dan 60 meisjes onder onze vleugels (lagere school tot en met universiteit). We betalen voor alle kosten; voeding, kleding, school-gelden, schoolboeken, extra bijles, en medicatie indien noodzakelijk. We geven ook bijles Engels en we betalen de internaatkosten voor de meisjes die buiten CxB studeren. Maar net zoals overal in Bangladesh is het niveau van onderwijs in de officiële scholen waar deze meisjes studeren, rampzalig slecht. Meer dan 100 kinderen op mekaar gepakt in een donker en slecht verlucht klasje, en een onderbetaalde leraar die niet gemotiveerd is. Leraren verdienen bij door studenten naar hun extra coachingklassen te lokken voor en na de lesuren. Daar geven de leraren wel les, maar dan tegen extra betaling. Wie bijles wenst te krijgen zal er dik voor betalen ook; 4 Euro per vak, een paar uur les per week. Reken maar uit wanneer je bijles Bengaals, Engels en wiskunde moet volgen wil je voor je examen slagen, en je moeder verdient maar 9 Euro per maand. Dit is geen onderwijs meer, maar zuiver corruptie en 100% tijdverlies. Kinderen leren niets tijdens de officiële schooluren. EIB en Father Lupi, de oprichter van het weeshuis, hebben daarom de koppen bij mekaar gestoken en hebben beslist om een eigen lagere school op te richten in Ramkot. Ik heb net het stukje land gezien waarop de lagere school zal gebouwd worden. Vlakbij het weeshuis. Prachtig! Fr. Lupi zorgt voor de grond en de constructie van

de school. EIB is directeur van de school, wij leiden de leraren op, geven lessen Engels, en EIB zorgt ook voor de schoolboeken, didactische materialen en bibliotheek. Onze meisjes van het weeshuis zullen er vanzelfsprekend gratis school lopen met een EIB-studiebeurs. Een enorme buitenkans voor EIB. Ik bekijk een dergelijke lagere school als een ‘laboratorium van kennis’. Het weeshuis ligt aan de voet van een boeddhistische tempel en een Hindoetempel, in een mooie, groene en uitzonderlijk rustige omgeving. Een heus paradijs om les te mogen geven. Natuurlijk staat het idee nog in de startblokken, maar de goede wil en motivatie zijn er, dus zitten we al in de goede richting ... Daarom hebben we uw steun dubbel en dik nodig. EIB is de enige organisatie dit zich inzet voor de rechten van (puber) meisjes & vrouwen in het zuiden van Bangladesh! Onze programma’s voor (wees)meisjes zijn absoluut noodzakelijk en zijn een succes. Dit is, zonder discussie, ook dankzij uw steun! Mogen we u daarom nogmaals bedanken en vragen om deze meisjes en jonge vrouwen te blijven steunen in hun strijd tegen discriminatie, hun strijd voor recht op onderwijs, hun strijd voor een betere toekomst als onafhankelijke vrouw. Onze organisatie geeft niet enkel studiebeurzen, maar organiseert onder andere ook urgente medische interventies voor vrouwen en meisjes die veel te arm zijn om daarvoor te betalen en zonder medische zorgen zouden sterven. Zo hebben we dankzij uw financiële steun, tussen oktober 2008 en januari 2009, maar liefst 3 vrouwen en 1 meisje, levensnoodzakelijke medische hulp kunnen geven; van 2 vrouwen werd een tumor verwijderd in de baarmoeder, 1 vrouw had een gebroken dijbeen (de wonde was zwaar geïnfecteerd toen ze in het hospitaal arriveerde), een meisje had een gesprongen appendicitis. Deze vrouwen leven nog dankzij uw steun. Dit is de keiharde waarheid, en daarvoor zijn woorden van dank niet voldoende. Misschien kent u nog personen, bedrijven, scholen of organisaties die geïnteresseerd zijn in de rechten van het kind en de rechten van de vrouw, en die onze meisjes in Bangladesh wensen te helpen. Geef deze informatie dan a.u.b. door. Zonder financiële steun kunnen we deze kinderen en vrouwen niet helpen!

Alle giften boven 30 Euro zijn fiscaal aftrekbaar, wij zorgen voor uw fiscaal attest!

Ons bankrekeningnummer: KBC 410-0655581-78

IBAN: BE 69-4100-655581-78 / BIC: KREDBEBB

U kan ons steeds contacteren op: willy@education-international.be

secretariaat@education-international.be telefoon: (0032) (0)485118850

Wij kunnen in uw school, bedrijf of vereniging komen praten over onze projecten, plannen en doestellingen

Van harte bedankt voor al uw steun en vertrouwen, Willy Legendre Programma Directeur EIB