ATTK II / college 3ATTK II / college 3

Aspecten van Aspecten van tweetaligheid/meertaligheidtweetaligheid/meertaligheid

Factoren die 2e taalverwerving Factoren die 2e taalverwerving beïnvloedenbeïnvloeden

Moedertaal (positieve transfer / negatieve Moedertaal (positieve transfer / negatieve transfer / interferentie) transfer / interferentie)

Leeftijd (kritische periode, fossilisatie)Leeftijd (kritische periode, fossilisatie) Contact met de doeltaalContact met de doeltaal MotivatieMotivatie AttitudeAttitude TaalaanlegTaalaanleg OnderwijsOnderwijs

Nieuwe begrippen H.20 T & TNieuwe begrippen H.20 T & T

DiglossieDiglossie Lingua FrancaLingua Franca Taalverlies /Taalerosie /TaaldoodTaalverlies /Taalerosie /Taaldood Taalbehoud /TaalpolitiekTaalbehoud /Taalpolitiek Codeswitching / CodewisselingCodeswitching / Codewisseling PidginPidgin CreooltaalCreooltaal

Meertalige gemeenschappenMeertalige gemeenschappen

In veel tweetalige gemeenschappen is sprake van In veel tweetalige gemeenschappen is sprake van diglossiediglossie: het verschijnsel dat er sprake is van : het verschijnsel dat er sprake is van functiescheiding functiescheiding tussen de twee talen: tussen de twee talen:

Er is een Er is een H H variëteit voor formele situaties (school, de pers, variëteit voor formele situaties (school, de pers, de overheid etc.). Deze is voor veel leden van de de overheid etc.). Deze is voor veel leden van de taalgemeenschap niet hun moedertaal.taalgemeenschap niet hun moedertaal.

Er is een Er is een L L variëteit voor alledaagse informele situaties. variëteit voor alledaagse informele situaties. Deze taal is voor de meeste leden hun moedertaalDeze taal is voor de meeste leden hun moedertaal

Meertalige gemeenschappen 2Meertalige gemeenschappen 2

Landen met diglossie: Landen met diglossie:

veelal voormalige koloniën, bijv. in Afrika, veelal voormalige koloniën, bijv. in Afrika, waar het Frans of het Engels de H-status heeft waar het Frans of het Engels de H-status heeft en de eigen talen (Fula, Soussu, Wolof....) de en de eigen talen (Fula, Soussu, Wolof....) de L-status.L-status.

Taal & Taalwetenschap blz. 347: Is er in Taal & Taalwetenschap blz. 347: Is er in Friesland sprake van diglossie? En in het Friesland sprake van diglossie? En in het Sallands? En bij de Sorben en de Denen in Sallands? En bij de Sorben en de Denen in Duitsland?Duitsland?

Lingua francaLingua franca

Lingua franca is de contacttaal tussen mensen Lingua franca is de contacttaal tussen mensen met verschillende moedertalen. Het meest met verschillende moedertalen. Het meest bekende voorbeeld is het Engels.bekende voorbeeld is het Engels.

In grote delen van Africa wordt Swahili In grote delen van Africa wordt Swahili gebruikt als Lingua franca tussen verschillende gebruikt als Lingua franca tussen verschillende bevolkingsgroepen.bevolkingsgroepen.

De Lingua franca kan een bedreiging vormen De Lingua franca kan een bedreiging vormen voor een minderheidstaalvoor een minderheidstaal

TaalverliesTaalverlies

Taalverlies door emigratie. Volgende Taalverlies door emigratie. Volgende generaties zullen minder en minder de taal uit generaties zullen minder en minder de taal uit het oude moederland beheersen.het oude moederland beheersen.

Dit gaat over in taalerosie en uiteindelijk in Dit gaat over in taalerosie en uiteindelijk in taaldood.taaldood.

Taalbehoud door initiatieven van de Taalbehoud door initiatieven van de taalgemeenschap zelf of door de overheid.taalgemeenschap zelf of door de overheid.

TaalpolitiekTaalpolitiek

Van spellingshervorming tot verplichte Van spellingshervorming tot verplichte neologismen in de landstaal.neologismen in de landstaal.

EU heeft een taalpolitiek: bevorderingEU heeft een taalpolitiek: bevordering meertaligheid, recht op vertaling bij meertaligheid, recht op vertaling bij documenten.documenten.

Nationaal: ondersteuning Fries basisonderwijs, Nationaal: ondersteuning Fries basisonderwijs, Fries als tweede officiele nationale landstaal.Fries als tweede officiele nationale landstaal.

Codewisseling/CodeswitchingCodewisseling/Codeswitching Een verschijnsel dat zich voordoet bij tweetalige sprekers: deze Een verschijnsel dat zich voordoet bij tweetalige sprekers: deze

schakelen vaak over van de ene naar de andere taal, zowel schakelen vaak over van de ene naar de andere taal, zowel tussentussen zinnen als ook zinnen als ook binnenbinnen zinnen. Er vindt dus zinnen. Er vindt dus interferentieinterferentie tussen beide talen plaats.tussen beide talen plaats.bijvoorbeeld: bijvoorbeeld: Menen gymmeen.

Istuun bankissa. tekenlesissä

Je vais faire Je vais faire checker ma checker ma voiturevoiture

Vraag: Wie is er tweetalig en welke factoren beïnvloeden bij jou Vraag: Wie is er tweetalig en welke factoren beïnvloeden bij jou de keuze van de taal?de keuze van de taal?

Codeswitching (video) (video)

MeertaligheidMeertaligheidverschillende perspectieven:verschillende perspectieven:

Het meertalige individuHet meertalige individu Effecten op taalbeheersing en taalgebruik (o.a. Effecten op taalbeheersing en taalgebruik (o.a.

codewisseling)codewisseling)

De taalgemeenschapDe taalgemeenschap De positie van de talen (o.a. diglossie, taalpolitiek)De positie van de talen (o.a. diglossie, taalpolitiek)

De talen zelfDe talen zelf Hoe beïnvloeden talen elkaar (pidgins, creooltalen)Hoe beïnvloeden talen elkaar (pidgins, creooltalen)

De tweetalige taalgebruikerDe tweetalige taalgebruiker

Cognitieve ontwikkeling & taalvaardigheid:Cognitieve ontwikkeling & taalvaardigheid: Tweetaligheid kan een gunstig effect hebben op de Tweetaligheid kan een gunstig effect hebben op de

ontwikkeling van kinderenontwikkeling van kinderen Is 2-taligheid toch een probleem dan een 2-talig Is 2-taligheid toch een probleem dan een 2-talig

onderwijsprogramma, Zie blz. 350 van T & Tonderwijsprogramma, Zie blz. 350 van T & T Mogelijkheid ‘native speaker’ niveau in 2 talen te Mogelijkheid ‘native speaker’ niveau in 2 talen te

halenhalen Gunstig effect 2-taligheid op het leren van een Gunstig effect 2-taligheid op het leren van een

volgende vreemde taalvolgende vreemde taal

Enkele begrippen uit Nieuwe Ogen Enkele begrippen uit Nieuwe Ogen Hst. 3Hst. 3

In 3.2 is sprake van impliciete en expliciete In 3.2 is sprake van impliciete en expliciete communicatie. Verklaar die termen.communicatie. Verklaar die termen.

In 3.4.1 wordt de metafoor besproken. Probeer In 3.4.1 wordt de metafoor besproken. Probeer precies te omschrijven waarom de uitdrukkingen ‘we precies te omschrijven waarom de uitdrukkingen ‘we zullen dat varkentje wel eens wassen’ en ‘u bent de zullen dat varkentje wel eens wassen’ en ‘u bent de sigaar’ metaforen zijn.sigaar’ metaforen zijn.

Waarom is een dvd digitaal en een cassettebandje Waarom is een dvd digitaal en een cassettebandje analoog? Waarom is onze spreektaal digitale taal en analoog? Waarom is onze spreektaal digitale taal en onze lichaamstaal analoge taal? Zie 3.4.2.onze lichaamstaal analoge taal? Zie 3.4.2.

Cultuurverschillen, Met nieuwe Cultuurverschillen, Met nieuwe ogen, hoofdstuk 3ogen, hoofdstuk 3

Cultuurdimensies Hofstede (1991):Cultuurdimensies Hofstede (1991): 1:MAI > Machtsafstand index1:MAI > Machtsafstand index

hoge MAI = grote acceptatie machtsverschillenhoge MAI = grote acceptatie machtsverschillen 2:IDV > Individualisatie Index2:IDV > Individualisatie Index

individualisme versus collectivismeindividualisme versus collectivisme 3:MAS > Masculiniteitsindex3:MAS > Masculiniteitsindex

hoge MAS = veel concurrentie, weing solidariteithoge MAS = veel concurrentie, weing solidariteit 4:OVI > Onzekerheidsvermijdingsindex4:OVI > Onzekerheidsvermijdingsindex

hoge OVI = voorkeur voor formele regels, afkeer van veranderinghoge OVI = voorkeur voor formele regels, afkeer van verandering 5:CDI > Confuciaanse Dynamiek Index5:CDI > Confuciaanse Dynamiek Index

hoge CDI = veranderingsgezind, lange termijndenkenhoge CDI = veranderingsgezind, lange termijndenken

Cultuurverschillen, Met nieuwe Cultuurverschillen, Met nieuwe ogen, hoofdstuk 3ogen, hoofdstuk 3

Cultuurverschillen: Cultuurverschillen: http://efil.afs.org/efi_en/view/9547http://efil.afs.org/efi_en/view/9547http://www.youtube.com/watch?v=u6ahLQWj_iEhttp://www.youtube.com/watch?v=u6ahLQWj_iE

Zie Zie Met nieuwe ogenMet nieuwe ogen (H.3) of op internet: (H.3) of op internet: http://www.hetfenomeenstatus.nl/cultuurmodellen/http://www.hetfenomeenstatus.nl/cultuurmodellen/

hofstede.phphofstede.php http://www.clearlycultural.com/geert-hofstede-http://www.clearlycultural.com/geert-hofstede-

cultural-dimensions/cultural-dimensions/ http://www.geert-hofstede.com/http://www.geert-hofstede.com/

Huiswerk college 4Huiswerk college 4

Op blz 115 van Nieuwe Ogen staat een tabel Op blz 115 van Nieuwe Ogen staat een tabel met percentages. We hebben de diverse met percentages. We hebben de diverse cultuurdimensies, die in deze tabel vermeld cultuurdimensies, die in deze tabel vermeld staan besproken. Dit onderzoek van Hofstede staan besproken. Dit onderzoek van Hofstede stamt uit 1991. Geef aan welke dimensies in stamt uit 1991. Geef aan welke dimensies in welke landen sterk zijn gestegen of gedaald in welke landen sterk zijn gestegen of gedaald in 2011. Motiveer je antwoord.2011. Motiveer je antwoord.

Pidgin –en creooltalenPidgin –en creooltalen Relatief nieuwe talen, die zich in korte tijd Relatief nieuwe talen, die zich in korte tijd

ontwikkeld hebben en niet één duidelijke voorouder ontwikkeld hebben en niet één duidelijke voorouder hebben. hebben.

WaarWaar & & waaromwaarom ontstaan ze? ontstaan ze? In situaties waarin mensen met elkaar moeten In situaties waarin mensen met elkaar moeten

communiceren die geen gemeenschappelijk taal hebben communiceren die geen gemeenschappelijk taal hebben (bijv. ten tijde van de slavenhandel > Papiamentu)(bijv. ten tijde van de slavenhandel > Papiamentu)

Verschil Pidgin – CreooltaalVerschil Pidgin – Creooltaal: een creooltaal begint : een creooltaal begint als pidgin. Verwerft de pidgin moedertaalsprekers, als pidgin. Verwerft de pidgin moedertaalsprekers, dan wordt het een creooltaal. dan wordt het een creooltaal.

("A creole is a pidgin that acquires native speakers")("A creole is a pidgin that acquires native speakers") ("A pidgin is nobody's native language")("A pidgin is nobody's native language")

Voorbeelden CreooltalenVoorbeelden Creooltalen

P. 59 reader: Jamaicaans Engels (Jamaican P. 59 reader: Jamaicaans Engels (Jamaican Patois)Patois)

Dr. Seuss: whose mouse are you?Dr. Seuss: whose mouse are you? RockersRockers P.60 reader: Franse CreooltalenP.60 reader: Franse Creooltalen MuziekMuziek PapiamentuPapiamentu

CreooltalenCreooltalen

Algemene kenmerkenAlgemene kenmerken vaak woordenschat uit dominante taal (Frans, Spaans, vaak woordenschat uit dominante taal (Frans, Spaans,

Portugees, Engels) en grammatica uit andere taal Portugees, Engels) en grammatica uit andere taal (bijv. een Afrikaanse taal)(bijv. een Afrikaanse taal)

geen werkwoordsvervoegingengeen werkwoordsvervoegingen geen naamvallengeen naamvallen geen verleden tijdgeen verleden tijd eenvoudige zinsstructuureenvoudige zinsstructuur wel een uitgebreide woordenschawel een uitgebreide woordenschatt Sprekers: meestal tweetalig in gemeenschappen met Sprekers: meestal tweetalig in gemeenschappen met

diglossie > vb. Nederlandse Antillendiglossie > vb. Nederlandse Antillen