Omgaan met Cultuurverschillen

[vak; datum][naam docent]

[datum] [vak] 2

Doeleinden

■ Het leren kennen van enige opvattingen over hoe om te gaan met culturele verschillen maar …

■ … maar ook de beperkingen van deze theorieën en modellen.

■ Het ontdekken van de noodzaak van een dialoog met jezelf om effectief te kunnen zijn in een omgeving met meerdere (nationale) culturen.

[datum] [vak] 3

Overzicht

■ Communicatie□ Killmans vragenlijst□ feedback oefening

■ Verzoening □ volgens Van Asperen, Pinto, Trompenaars□ aandachtspunten□ verschillen overbruggen

[datum] [vak] 4

Adverteren in het Buitenland

Pinto

[datum] [vak] 5

1. Communicatieniveaus

■ Procedure■ Inhoud■ Relaties

□ hoe de boodschap moet worden begrepen en wat de zender bedoelt maar niet altijd zegt.

□ hoe de zender zijn relatie met de ontvanger wil bepalen

■ Emotie

[datum] [vak] 6

Persoonlijke Communicatie

■ Thomas Killman: Conflict Mode Questionnaire□ Omcirkel bij ieder paar stellingen je voorkeur.□ Vul het scoreformulier in.□ Interpretatie van de scores.

[datum] [vak] 7

Killman scores 1

vechten samenwerken compromis vermijden aanpassen

A+ C- A+ C+ A± C± A- C- A- C+

win / loose

win / win polderen angst of strategisch

onderdanig/ afhankelijk

● A: Assertief, focus op het ik● C: Coöperatief, focus op de ander

[datum] [vak] 8

Killman scores 2as

sert

ivite

it

bereidheid tot samenwerkinglaag

hoog

hoogvermijden

aanpassen/vrede stichten

vechten/domineren

samenwerken(integratie)

consensus/compromis

[datum] [vak] 9

Johari Window

bekend bijjezelf

onbekend bijjezelf

bekend bij anderen

open blinde vlek

onbekend bij anderen

verborgen onbekend

[datum] [vak] 10

Targowski & Bowman 1

Zender Ontvanger

Materialen ProductenVoorwerpen

[datum] [vak] 11

T&B 2: Zender

message Sender

storage link

valueslink

behaviourlink

symbolslink

functionsand status

link

external links

[datum] [vak] 12

T&B 3: Externe Banden

■ Environmental link■ Session link■ Audience link■ System link■ Physical link

[datum] [vak] 13

Affectieve Waarde van Woorden

■ Oefening 6.14

[datum] [vak] 14

2. Verzoening

■ Van Asperen■ Pinto■ Trompenaars■ Thomas and Inkson■ Bennett■ Oomkens■ Aandachtspunten■ Cultuurverschillen

overbruggen

[datum] [vak] 15

Van Asperen

Monism Relativism Communicative moral universalism

■ we do, we have, we may more than …

■ they do, they have, they may less than …

■ we need to tell them how to do it

■ man is determinated■ hence, man is not

responsible■ man is shaped in the

first years of living

■ depending circum-stances man has some free choice

■ man is responsible for own behaviour and hence also for world community

■ man may change

[datum] [vak] 16

Pinto: Drie Stappen Benadering

■ Leer je eigen normen en waarden kennen en ben je daar bewust van.

■ Leer de normen, waarden en gedragscode van de kennen (meningen zijn geen feiten)

■ Bepaal hoe je wilt omgaan met de verschillen binnen je eigen grenzen.

dubbel perspectief

[datum] [vak] 17

GlobalStandards

Culturaldiversity

Trompenaars

[datum] [vak] 18

Trompenaars: Verzoening

GlobalStandards

Culturaldiversity

Recognise, respect and

reconcile

[datum] [vak] 19

Thomas en Inkson

■ Culturele intelligentie: de competentie om effectief te functioneren in verschillende culturen

■ … cultureel intelligent worden, is in de kern leren door te doen en heeft nuttige resultaten die los staan van de ontwikkeling van vaardig intercultureel functioneren

[datum] [vak] 20

Cultuurverschil Overbruggen

■ Verwachten dat anderen zich aanpassen, werkt niet (Be Like Me)

■ Het begrijpen van cultuurverschillen is slechts een startpunt; een waslijst aan tips is onhandig; formele benadering.

■ derde weg: cultureel intelligent

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 21

Cultureel Intelligente Manager

■ De wereldwijde manager van vandaag en morgen moet leren een Proteus te zijn – flexibel genoeg om zich met kennis en gevoeligheid aan te passen aan iedere nieuwe culturele situatie die z/hij tegenkomt.

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 22

Culturele Intelligentie in het Kort

1. Kennis van cultuur en van de basisprincipes van crossculturele contacten (wat is cultuur? Hoe verschillen culturen? Wat voor invloed heeft cultuur op gedrag?)

2. Het tonen van respect (‘practicing mindfulness’), de bekwaamheid om op een reflectieve en creatieve manier aandacht te besteden aan de kenmerken (‘cues’) van de crossculturele situaties die je tegenkomt.

3. Gedragsvaardigheden (het kiezen van het gepaste gedrag)

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 23

kennis

mindfulness/ respectgedrag

Thomas and Inkson

CQ

CQ

[datum] [vak] 24

Gedragsvaardigheden

■ Onze culturele achtergrond en normen helpen ons maar staan ons ook in de weg bij het omgaan met anderen door middel van een ‘culturele cruise control’.

■ Gedragspatronen zijn als psychologische scripts (ons en hun).

■ Om culturele intelligentie te ontwikkelen moet je in staat zijn om de culturele cruise control af te zetten en een alternatief bewustzijn te ontwikkelen, respect (‘mindfulness’).

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 25

Invloed van Cultuur op Gedrag

■ Selectieve perceptie■ Sociale categorisatie■ Stereotypering■ Toeschrijving (waarom mensen zich zo zouden

kunnen gedragen)

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 26

Mindfulness / Respect

Mindfulness komt neer op aandacht voor de context. Het betekent tegelijkertijd■ bewust zijn van je eigen aannames, ideeën en gevoelens■ opmerken wat opvalt over de ander en afstemmen op hun

aannames■ het gebruik van alle zintuigen om situaties waar te nemen■ het bekijken van de situatie vanuit diverse invalshoeken■ aandacht geven aan de context om te helpen bij interpretatie■ het creëren van nieuwe ‘mental maps’■ het creëren van nieuwe categorieën en het opnieuw

categoriseren van andere■ het opzoeken van nieuwe informatie om ‘mental maps’ te

bevestigen■ gebruik van empathie

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 27

Verwerven ‘Mindfulness’

Het verwerven van de competentie culturele intelligentie is niet zozeer een kwestie van vaardiger worden in een bepaald gedrag als wel van het uitbreiden van de reeks geschikte gedragingen en weten wanneer welk gedrag te gebruiken (bijvoorbeeld interpersoonlijke, onderhandelings-, relatievormende, etiquette-, leiderschap- en teamwork vaardigheden). Competent optreden, aanpassingsvermogen.

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 28

Ontwikkelen Culturele Intelligentie

■ Kenmerken die culturele intelligentie ondersteunen: integriteit, openheid, hardheid

■ Ontwikkelingsstadia van culturele intelligentie□ reageren op externe prikkels□ erkennen van andere culturele normen en de motivatie om

daar meer over te leren□ aanpassen aan andere culturele normen in eigen geest□ assimileren van diverse culturele normen in alternatieve

gedragspatronen□ pro-activiteit in cultureel gedrag, gebaseerd op het herken-

nen van wisselende signalen die anderen niet zien□ een cognitief complexe perceptie van de omgeving

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 29

Ontwikkelingsstadia CQ

[datum] [vak] 30

Ontwikkelingsproces

■ Sociaal leren omvat aandacht voor de situatie, herinneren van de kennis, verkregen door situatie, opnieuw toepassen van de waargenomen gedrags-vaardigheden en tenslotte het versterken (ontvangen van terugkoppeling) van de effectiviteit van het aangepaste gedrag (attention, retention, reproduction, reinforcement).

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 31

Ondersteunende Activiteiten

■ Formeel onderwijs en training■ Crossculturele groepen en teams■ Buitenlandse ervaring en opdrachten buiten Nederland■ Crossculturele interactie in eigen land

□ het bijwonen van een huwelijksceremonie uit een andere cultuur

□ het bijwonen van een cultureel feest van een andere etnische groep

□ het vinden van een belangengroep met overtuigingen die je niet deelt

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 32

‘Rules of Engagement’

■ Krijg verstand van je eigen cultuur en achtergrond.■ Verwacht bewust verschillen met anderen.■ Let op gedragssignalen, hun interpretatie en het waarschijnlijke

effect van jouw gedrag op anderen.■ Pas je gedrag zo aan dat je je makkelijk voelt.■ Wees opmerkzaam voor de reacties op jouw

gedragsaanpassing■ Experimenteer met aanpassingsmethoden. ■ Oefen nieuwe vormen van gedrag.

Thomas and Inkson

[datum] [vak] 33

Verzoening; Bennett

Interculturele communicatieve competentie (fasen; vaardigheden)■ ontkenning; verhogen bewustzijn■ weerstand; accepteren en herkennen van overeenkomsten ■ minimaliseren; meer leren over eigen cultuur■ accepteren; kijken door de ogen van de ander■ aanpassing; leren over waarden en aanpassen van gedrag■ integratie; omgaan met identiteitsproblemen

Bennett, aangehaald in Claes and Gerritsen

[datum] [vak] 34

Conciliation; Oomkens

mood

timearrival return

Oomkens, quoted in Claes and Gerritsen

Culture Shock

[datum] [vak] 35

Leerproces Verzoening

■ onbewust onbekwaam■ bewust onbekwaam■ bewust bekwaam■ onbewust bekwaam

[datum] [vak] 36

Eigen aandachtspunten

[datum] [vak] 37

je eigen cultuur andermans cultuur

respect

gemeenschappelijke belangen

Verschillen overbruggen

[datum] [vak] 38

Conclusie Vandaag

■ Ken jezelf■ Probeer de ander te kennen

□ toon respect▪ gelijkheid als mens▪ zeg niet ‘vreemd gedrag’ maar ‘anders gedrag’

en kijk dan waarom het anders is□ Empathie□ Dialoog!

■ Bestudeer de achtergrond, de geschiedenis enz.

[datum] [vak] 39

Conclusie over Cultuur

■ Jezelf kennen, is je culturen kennen!■ Cultuur onderscheidt de mens van de natuur.■ Cultuur heeft betrekking op vele aspecten van ons leven

(denken, doen en voelen).■ Onderscheid in omvang van groepen helpt bij het begrijpen. ■ Verschillen in nationale en organisatieculturen hebben grote

effecten; meer dan verwacht.■ Waarden vormen de kern van cultuur.■ Je kunt cultuur niet makkelijk veranderen.■ Op dit moment vindt een grote verandering plaats, de

ontwikkeling naar een postmoderne samenleving.■ Interculturele communicatie: empathie, respect en jezelf!