Taal & Rekenen met plezier...Taal & Rekenen met plezier 12 Concrete les ideeën voor taal én...

Taal & Rekenen met plezier

12 Concrete les ideeën voor taal én rekenen. Met voorbereiding, les opbouw en differentiatie. ©Het ABC 2019

Taal en RekenenEen goede basis voor alle kinderen, daar staan we voor!

In het Amsterdamse onderwijs is een schat aan talen te

vinden. Ook is er een brede context beschikbaar voor divers

rekenonderwijs. Hoe maak je daar gebruik van en zet je het

aanbod betekenisvol in?

Wij bieden workshops, studiemiddagen, trajecten en

coaching on the job om het bestaande aanbod betekenisvol

en rijk te maken en tot een sterkere taal- en

rekenontwikkeling te komen.

In dit werkboekje vind je verschillende lesideeën

om hier alvast zelf mee aan de slag te gaan.

2

Leer denken in (nieuwe) mogelijkheden.Wij wensen je veel inspirerende ervaringen!

Goed Taal & Rekenonderwijs… Hoe pak je dat aan?

Onze aanpak is altijd praktisch, dynamisch en op maat. We stemmen af op de specifieke behoeften van de leerlingen en professionals op school.

Ondersteuning op maat vormt het hart van ons werk:

• Vanuit gedeelde visie en beleid op maat

• Kijkend naar kinderen, opbrengstgericht werken

• Kracht van meertaligheid benutten

• Contextrijke rekenomgeving

Kijk voor meer informatie op: www.hetabc.nl/taalenrekenen

3

Monica de WitOnderwijsadviseur

Taal & [email protected]

Esther van den BergOnderwijsadviseur

[email protected]

Hoe gaat het met taal?

WWW.HETABC.NL/TAALENREKENEN

LEERKRACHT

SCHOOL

LEERLING

INTERNE BEGELEIDING

➢ Wat gaat goed?➢ Wat kan beter?❑ Resultaten❑ Instructie❑ Plezier❑ Motivatie❑ Toetsanalyse❑ Dyslexie❑ Visie en beleid❑ Betekenisvol❑ Begrijpend luisteren❑ Ouderbetrokkenheid❑ Meertaligheid❑ 2e/3e jaars nieuwkomers❑ ….❑ ….

4

Notities

5

Woord voor woordIn te zetten als (extra) verwerking na een les met een verhalende tekst. Geschikt voor groep 4-8

Voorbereiding➢ Verdeel de kinderen in tweetallen (verspreid in de ruimte). De bedoeling is dat ze

samen een verhaal gaan verzinnen, door om de beurt één woord te zeggen.➢ Tijd: ongeveer 15 minuten

Differentiatie❑ NT2/ Nieuwkomers/ meertalige leerlingen kunnen hier ook aan meedoen, met de

woorden die ze al kennen. Het leert ze om ook lidwoorden, bijvoeglijke naamwoorden en aanwijzende voornaamwoorden in te zetten, naast werkwoorden en zelfstandige naamwoorden.

❑ Voor leerlingen die meer aankunnen qua taal of voor leerlingen van groep 7/8 kan dit spel met hele zinnen gespeeld worden. De tweetallen zeggen dan om de beurt een hele zin. Een belangrijke regel daarbij is dat de ander niet tegengesproken mag worden. De nabespreking kan zich dan toespitsen op de vraag hoe de kinderen op de inbreng van de anderen ingingen.

TAAL

Lesidee

1

6

..woonde

een..


Verloop van de les

1. Geef de openingszin van het verhaal aan: “Lang, heel lang geleden, in een land ver hier vandaan...” en je doet het eerst een stukje voor met 1 leerling, zodat iedereen ziet hoe het werkt

2. Vervolgens gaan alle tweetallen tegelijk van start. Loop rond en bewaak dat er per keer niet meer dan een woord gezegd wordt. Als een tweetal vastloopt, kunnen ze het beste direct opnieuw beginnen.

3. Na ongeveer 1-2 minuten vraag je hoe het gaat. Vervolgens pakken de tweetallen het verhaal weer verder op.

4. Richting het einde zeg je: “Maak een einde aan het verhaal!”5. Bij de nabespreking vraag je naar de moraal van het verhaal per tweetal. Dit

wordt uiteraard ook weer woord voor woord uitgesproken. Het resultaat is vaak hilarisch.

6. Koppel samen met de kinderen de uitkomsten terug, kom terug op het doel en geef feedback op het proces.

7

Doel: werken aan de taalvaardigheid, het aan kunnen sluiten bij de ander en beroep doen op creativiteit.


UitbeeldenIn te zetten als een energizer voor tussendoor of als extra oefening om de woorden die zijn aangeleerd te kunnen inprenten. Geschikt voor groep 2-6.

Voorbereiding➢ Nodig: kaartjes, waarop woorden met een afbeelding komen te staan. ➢ Verdeel de kinderen in groepjes van vier. ➢ Tijd: ongeveer 10-15 minuten

Differentiatie❑ NT2/ Nieuwkomers/ meertalige leerlingen kunnen hier ook goed aan meedoen,

omdat er bij dit taalspel met afbeeldingen wordt gewerkt. Voor hen zijn bij deze activiteit geen specifieke interventies nodig.

❑ Leerlingen die meer aankunnen qua taal, of leerlingen van groep 7/8, kunnen het spel Hints spelen. Er mag niet gesproken worden. Iemand van het groepje maakt aan de rest duidelijk welk woord/begrip hij of zij uitbeeldt. De uitbeelder kan beginnen met de categorie (door bv. gebaar voor tv, toneel, muziek, sport, enz.).

❑ De uitbeelder geeft het aantal lettergrepen aan, door het aantal vingers in de elleboog te leggen. Zo wordt het woord, indien het een om een langer woord gaat, in stukjes gehakt. Het uitbeelden wordt dan gemakkelijker.

8

Pompoen


TAAL

Lesidee

2

1. Deze activiteit wordt gespeeld met groepjes van vier kinderen. Vraag van ieder groepje een leerling bij je (de nummers 1). Zij krijgen een kaartje met een woord/afbeelding erop.

2. Ze gaan terug naar hun (stam) groepje en beelden het woord/begrip uit. Er mag hierbij niet gesproken worden.

3. Als iemand het heeft geraden, dan mag nummer 2 een nieuw kaartje halen. 4. Bij de afronding wordt het duidelijk: welk groepje heeft de meeste woorden of

heeft het snelst de vier woorden uitgebeeld? 5. Bespreek dit samen met de kinderen na, kom terug op het doel en geef tevens

feedback op het proces.

9

Doel: speels oefenen met het consolideren & controleren van aangeleerde woorden en activering (door het in beweging zijn).


Verloop van de les

Het belangrijkste dat ik ga loslaten:

__________________________________________

__________________________________________

We gaan op onderzoek!

Het belangrijkste dat ik ga vasthouden:

______________________________________________

______________________________________________

Het belangrijkste dat ik ga toevoegen:

____________________________________________

____________________________________________

10

Wist je dat…

Begrijpend luisteren denkend luisteren is terwijl je voorgelezen wordt?

En daarom ga ik voortaan…

____________________________________

____________________________________

____________________________________

11

Pictionary

In te zetten als energizer voorafgaande een les, als een tussendoortje, of als extra oefening om de woorden die zijn aangeleerd te kunnen inprenten. Geschikt voor groep 1-8.

Voorbereiding➢ Nodig: lege kaartjes waarop woorden/begrippen (voor de oudere kinderen)

worden getekend en (kleur) potloden. ➢ De kinderen worden groepjes van vier verdeeld en zitten verspreid in de groep.

Tijd: ongeveer 15 minuten.

Differentiatie❑ NT2/ Nieuwkomers/ meertalige, en dyslectische leerlingen kunnen hier ook aan

meedoen, omdat er bij dit taalspel alleen met afbeeldingen wordt gewerkt. Voor hen zijn bij deze activiteit geen specifieke interventies nodig.

❑ Voor de leerlingen die meer aankunnen qua taal kunnen eigen verzonnen woorden en begrippen gekozen worden voor het spel, om het moeilijker te maken.

12


TAAL

Lesidee

3

Verloop van de les

1. Deze activiteit wordt gespeeld met groepjes van vier kinderen. Iedere leerling kiest een eigen woord/begrip.

2. Na het startsignaal beelden alle kinderen hun eigen woord/begrip uit met een tekening. Er mogen geen letters gebruikt worden.

3. Na ongeveer 2, 3 minuten volgt het stopsignaal. De kinderen laten om de beurt (afspreken wie begint) hun getekende woord in hun groepje zien. De andere kinderen proberen het woord/het begrip te raden.

4. Bespreek dit samen met de kinderen na, kom terug op het doel en geef tevens feedback op het proces.

13

Doel: speels oefenen met het consolideren & controleren van de aangeleerde woorden/begrippen en activering (op een creatieve manier met woorden bezig zijn).


Sneeuwballengevecht (binnen)Deze activiteit is geschikt om de kinderen na inspanning te laten bewegen, het spel wordt op deze manier ook direct gekoppeld aan de leerstof. Geschikt voor groep 1-8.

Voorbereiding➢ Nodig: vellen papier en (kleur)potloden. Op het vel papier maken de kinderen een

oefentoets (de antwoorden worden geschreven of getekend), daarna mogen ze een prop (sneeuwbal) van het vel papier maken en ermee gooien (en strookjes of post-its, zie differentiatie)

➢ De kinderen zitten en staan verspreid aan/naast de tafels in de groep (en apart kan een ander groepje worden geformeerd, zie differentiatie).

➢ Tijd: ongeveer 15-20 minuten.

Differentiatie❑ NT2/ Nieuwkomers/ meertalige, en dyslectische leerlingen kunnen hier ook aan

meedoen, door de antwoorden waar mogelijk op te schrijven of te tekenen.❑ Voor de leerlingen die meer aankunnen qua taal, zij kunnen apart van de groep

het spel “Wie of wat ben ik?” gaan spelen met elkaar. Dit groepje wordt dan verdeeld in tweeën.

14


TAAL

Lesidee

4

Verloop van de les

1. Laat de kinderen een aantal vragen beantwoorden, of laat ze een oefentoets maken. Kleuters (van groep 2) kunnen bijvoorbeeld aangeleerde letters opschrijven als antwoord, of iets tekenen. Het beste is om nog niet van tevoren te vertellen dat er met propjes gegooid gaat worden. Eerst wordt de toets gemaakt.

2. Daarna mogen de kinderen gaan staan met het vel in hun hand en een prop maken van het vel papier. Geef het startsein en kinderen mogen met de “sneeuwballen” naar elkaar gaan gooien in de klas. De vraag hierbij is: wie kan er in 10 seconden de meeste kinderen raken?

3. Geef een stopsein na 10 seconden en de eerste vraag wordt besproken. De kinderen mogen de prop die ze op dat moment in handen hebben uitvouwen om te kijken wat de ander heeft geschreven of getekend. Is dat hetzelfde antwoord? Of staat er iets anders? Niet alle kinderen hoeven een beurt te krijgen. Het gaat er om dat het antwoord voldoende is besproken.

4. Daarna maken de kinderen weer een prop en mogen ze wederom 10 seconden naar elkaar gooien. Dan wordt de volgende vraag weer behandeld. Zo wordt er doorgegaan tot alle vragen met antwoorden zijn besproken.

5. Koppel samen met de kinderen de antwoorden terug, kom terug op het doel en geef feedback op het proces.

15


VertelkringDeze activiteit is geschikt om de dag mee te starten, als kring bij een nieuw thema, of tussentijds om dieper in te gaan op een thema/onderwerp. Geschikt voor groep 1-8.

Voorbereiding➢ Nodig: beeldmaterialen of concrete materialen ter ondersteuning, passend bij het

gespreksonderwerp. ➢ De kinderen zitten in een kring, zichtbaar voor de leerkracht. ➢ Tijd: ongeveer 15-20 minuten

Differentiatie❑ NT2/ Nieuwkomers/ meertalige leerlingen kunnen hier ook aan meedoen, omdat

er aangesloten kan worden bij hun eigen zone van de naaste ontwikkeling. ❑ Geef een schrijf en/of tekenopdracht n.a.v. het taalgesprek. Voor de kleuters en

kinderen van groep 3 kan er een taaltekening gemaakt worden waarbij eventueel letters of korte zinnen geschreven mag worden.

16


TAAL

Lesidee

5

17

Verloop van de les

1. Geef de inhoud kort aan (thema, gespreksonderwerp). De verhalen van de kinderen staan centraal en er wordt goed geluister naar elkaar. Zelf luister je ook goed, vult niets in, vraagt alleen door als er iets verduidelijkt moet worden en let op signalen van betrokkenheid bij de kinderen.

2. Het onderwerp wat besproken wordt, daarvoor zet je als eerste de toon door iets precies te vertellen wat je zelf weet of hebt meegemaakt. Ter verduidelijking denk je hierbij hardop. Als je van de kinderen verlangt dat ze gedetailleerd, concreet en persoonlijk over hun eigen waarnemingen en/of belevenissen vertellen, dient jouw eigen taalgebruik als voorbeeld. Het geeft ze richting aan hun eigen verhalen.

3. Tijdens de kring gaat het om het vertellen aan elkaar en het uitwisselen van ervaringen. De focus ligt niet op het leren, het is geen educatieve ‘les’. De vragen tussendoor kunnen in de trant liggen van: “Wie moest ook wel eens ergens enorm van schrikken?” of “Wie kwam ook wel eens veel te vroeg op school?” Deze vragen zorgen ervoor dat de kinderen zich in hun hoofd een voorstelling kunnen maken van een bepaalde situatie en daar aspecten van leren herkennen.

4. Koppel samen met de kinderen enkele ervaringen terug, kom terug op het doel en geef feedback op het proces.


Doel: de kinderen komen een stapje verder in het mondig taalvaardig worden, naar elkaar kunnen luisteren is een basisvoorwaarde. Ze delen ervaringen en bespreken gedachten.

Werken met een taalkaartDeze activiteit is geschikt om ook aandacht te geven aan de andere talen die er zijn in de klas. Geschikt voor groep 4-8.

Voorbereiding➢ Nodig: een wereldkaart, gekleurde pushpins of

een andere manier van markeren (inkleuren/stickers). NT2/ Nieuwkomers/ meertalige leerlingen spelen bij deze activiteit een belangrijke rol, omdat het hier over het zichtbaar maken gaat van de andere thuistalen.

➢ Tijd: ongeveer 20-30 minuten (inclusief kringgesprek)

Differentiatie❑ Ieder kind kan op zijn eigen niveau een persoonlijk taalportfolio maken: alle

leerlingen werken (in hun takentijd/zelfstandig werkentijd) aan hun eigen repertoire aan talen, woorden en uitdrukkingen. Dit wordt geïnventariseerd en bijgehouden in het taalportfolio. Alle (thuis)talen zijn welkom, inclusief dialecten.

❑ Ook kunnen talen worden gebruikt die niet door de leerling zelf worden gesproken, bijvoorbeeld de talen van de ouders en/of grootouders. Dit kan het hele schooljaar worden aangevuld en gaat mee naar de volgende groep.

18


TAAL

Lesidee

6

Verloop van de les

1. Voorafgaande aan deze activiteit kan een kringgesprek plaatsvinden over de thuistalen die er in de klas zijn. Geef hierbij aan dat er niet per se altijd alleen voor het Nederlands gekozen hoeft te worden, ondanks dat het Nederlands wel de doeltaal blijft. Er is zoveel taalrijkdom aanwezig en deze activiteit kan hieraan bijdragen om de andere talen ook een plek te geven.

2. Geen taal wordt bij deze activiteit uitgesloten: Nederlands, Engels en alle andere thuistalen (inclusief dialecten), maar ook de talen die nog door ouders en/of grootouders worden gebruikt. Dit kan tevens worden vastgelegd in een taalportfolio (zie differentiatie).

3. Alle talen, met waar ze vandaan komen, worden zichtbaar gemaakt op een (zelfgemaakte) wereldkaart.

4. Koppel samen met de kinderen terug, ga met ze in gesprek over hoe dit eruit ziet voor deze klas, met de verschillende thuistalen die er zijn, kom terug op het doel en geef feedback op het proces.

19

Doel: de andere talen (ook dialecten) mogen zichtbaar (en hoorbaar) aan bod komen in de klas. Het Nederlands blijft in zijn algemeen wel de doeltaal.


Wist je dat…

Het aanleren van woorden het allerbelangrijkste is?Een ruime woordenschat zorgt voor

de ontwikkeling van leesbegrip!’

“En zo ga ik dat doen…”

20

NOTITIES

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

________________________________________

_

21

Hoe gaat het met rekenen?


LEERKRACHT

SCHOOL

LEERLING

INTERNE BEGELEIDING

➢ Wat gaat goed?➢ Wat kan beter?❑ Resultaten❑ Instructie❑ Plezier❑ Motivatie❑ Toetsanalyse❑ Dyscalculie❑ Visie en beleid❑ Betekenisvol❑ Ouderbetrokkenheid❑ Meertaligheid❑ 2e/3e jaars nieuwkomers❑ ….❑ ….

22

Notities

23

Twee vergelijkGoed te gebruiken als interactieve opwarmer bij de rekenles.Geschikt voor alle leeftijden.

Voorbereiding➢ Som waarbij meerdere strategieën mogelijk zijn voor de oplossing, binnen

het onderwerp van de rekenles.➢ Enkele post its per tweetal.➢ Grote flap of het bord.➢ Timer staat klaar op 1 minuut (bv. op digibord).

Differentiatie❑ Eenvoudiger: Gebruik een som die ook door de rekenzwakke leerlingen beheerst wordt. Leg enkele aanpakkaarten klaar van een effectieve strategie, die de leerlingen kunnen pakken ter ondersteuning. ❑ Uitdagender:De leerlingen bedenken minimaal 3 verschillende manieren.De leerlingen bedenken minimaal 1 kort verhaaltje bij de som.

Reken-

lesidee 1

24


Verloop van het spel

1. Deel de leerlingen in per tweetal (bv. schoudermaatje).2. Geef de leerlingen de volgende opdracht: “Schrijf per post it 1 manier op om

de volgende som uit te rekenen: (bv. 86 + 17)” en schrijf de som op het bord. 3. Geef de leerlingen 1 minuut denktijd en zet de timer aan. 4. Geef de leerlingen 2 minuten de tijd om de oplossingen uit te wisselen en

benoem dat ze om en om een strategie bespreken. 5. Geef het startsein dat de kleinste van ieder tweetal de post its op flap of bord

kan plakken.6. Als alle post its verzameld zijn, wordt met de hele groep besproken welke

strategieën er zijn en welke het meeste voorkomt. 7. Sluit af met een evaluatie hoe het ging: ging het goed, dan kunnen jullie dit

vaker doen. Ging het nog niet zo goed, geef aan wat beter kan en dat ze daar een volgende keer mee kunnen oefenen om het beter te doen.

25

Doel: automatiseren van rekenkennis


Zoek de valseGoed te gebruiken als interactieve opwarmer bij de rekenles.Geschikt voor alle leeftijden.

Voorbereiding➢ Kinderen verdeeld in drie- of viertallen (afhankelijk van aantal leerlingen). ➢ Per drie- of viertal tien halve A4-tjes. ➢ Timer staat klaar op 2 minuten (bv. op digibord).

Differentiatie ❑ Deze opwarmer differentieert vanzelf aangezien de leerlingen zelf

sommen bedenken.

26

Reken-

lesidee 2



1. Geef de opdracht: “bedenk 3 sommen van type X (= binnen het onderwerp van de rekenles, bijv. tafelsommen) waarbij er 2 goed zijn en eentje fout. Iedereen pakt rustig een blaadje van de stapel. Schrijf de sommen op het papier, jullie hebben 2 minuten de tijd en de tijd begint NU” > start van de timer.

2. Geef, na afloop van de timer, aan: “Alle pennen neer. Jullie gaan nu per persoon opschrijven welk antwoord je denkt dat FOUT is, in stilte. Je zegt nog niet welke fout is. Als jullie allemaal geweest zijn, leg je het papiertje op zijn kop op tafel. Jullie krijgen 3 minuten de tijd. Pak allemaal een blaadje van de stapel en de tijd start NU”.

3. Houd in de gaten of de groepjes goed ‘op tijd’ gaan, als er een groepje wat te langzaam gaat: spoor ze aan, doe even mee.

4. De timer gaat af : “Jullie geven je blaadje aan de buur rechts van je en bespreken nu welke sommen de foute waren. Je kijkt het na voor je buurman/-vrouw en telt het aantal goede op. Daarna kijken jullie wie de meeste goed had. Jullie krijgen hiervoor 1 minuut en de tijd start NU”.

5. Sluit af met een evaluatie hoe het ging: ging het goed, dan kunnen jullie dit vaker doen. Ging het nog niet zo goed, geef aan wat beter kan en dat ze daar een volgende keer mee kunnen oefenen om het beter te doen.

27


Doel: ontwikkelen van eigen strategieën

Stappenplan contextsommen

2282

Maak verhaaltjessommen in stappen

1. LEES de opdrachtSoms wel 2 of 3 keer om het echt te begrijpen.

2. VERTEL de opdracht in eigen woordenWat wordt er gevraagd?

3. TEKENMaak een tekening of schema, zodat het verhaaltje duidelijk wordt.

4. ONDERSTREEPWelke informatie is belangrijk bij de vraag? Niet alleen de getallen, maar ook waar het om gaat. Onderstreep dus niet 20, maar 20 broodjes.

5. WELKE SOM moet je nu uitrekenen?En welke bewerking eventueel nog meer?

6. SCHAT de uitkomst

7. REKEN de som UIT

8. CHECKControleer je antwoord en bekijk ook of het logisch is.

29

Waar of niet (variant op ‘petje op, petje af’) Goed te gebruiken als interactieve opwarmer bij de rekenles.Geschikt voor alle leeftijden.

Voorbereiding➢ Tiental sommen of stellingen die deels waar en deels niet

waar zijn, binnen het onderwerp van de rekenles. Bijv. bij tafels: 6X7=44 en 8X3=24, 32=even getal 228 = oneven getal.

➢ Alle kinderen zitten op hun stoel, liefst in een kring maar kan ook op eigen plek.

Differentiatie ❑ Gebruik ook stellingen/sommen die door de rekenzwakke

leerlingen beheerst worden, op eenvoudiger niveau bijv. met kleinere of ronde getallen.

30

Reken-

lesidee 3



1. Leest de eerste stelling voor, “als je denkt dat het goed is, ga je staan en als je denkt dat het fout is, blijf je zitten”.

2. Geef aan of de stelling goed of fout is. In geval van wedstrijd: de kinderen die het fout hebben, gaan achter hun stoel staan.

3. Loop alle stellingen langs op dezelfde wijze totdat er een winnaar is of totdat alle stellingen op zijn.

4. Sluit af met een evaluatie hoe het ging: ging het goed, dan kunnen we dit vaker doen. Ging het nog niet zo goed, geef aan wat beter kan en dat ze daar een volgende keer mee kunnen oefenen om het beter te doen.

31



Bal gooienGoed te gebruiken als interactieve oefening in automatiseren en als opwarmer bij de rekenles. Geschikt voor alle leeftijden.

Voorbereiding➢ Een stoffen bal.➢ Aantal sommen, bijv. tafels, plus, min, delen of maten. ➢ Alle leerlingen staan.

Differentiatie ❑ Differentieer in niveau door zelf de bal te gooien: eenvoudiger som voor

rekenzwakke leerling (kleine of ronde getallen, eenvoudige tafel), uitdagende som voor rekensterke leerling.

❑ Meer uitdaging: de leerling die de bal heeft, bedenkt een nieuwe som en gooit de bal naar een andere leerling. Op die manier moeten de leerlingen zelf sommen bedenken en dat vergroot de betrokkenheid.

❑ Spel in groepjes van soortgelijk niveau waarbij een van de leerlingen de spelleider is, na iedere som in een ander de spelleider. De spelleider bedenkt steeds een som, gooit de bal en krijgt hem weer terug.

32

Reken-

lesidee 4


Verloop van de les

1. Geef de regels aan van het spel: “ik noem een som, gooi de bal naar 1 van jullie en die geeft antwoord. Als je het antwoord niet weet, gooi de bal naar een ander. Na je antwoord (zie varianten) gooi de bal terug naar mij of je bedenkt zelf een som en gooit de bal naar een ander”.

2. Noem de som en gooi de bal naar een leerling. 3. Geef antwoord of gooi de bal naar een andere leerling als hij/zij het antwoord

niet weet.4. Na het antwoord gooit de leerling de bal terug naar jou of noemt een som en

gooit de bal naar een andere leerling (hangt af van de variant die gekozen is). 5. Dit gaat zo door totdat je het spel beëindigt.6. Sluit af met een evaluatie hoe het ging: ging het goed, dan kunnen jullie dit

vaker doen. Ging het nog niet zo goed, geef aan wat beter kan en dat ze daar een volgende keer mee kunnen oefenen om het beter te doen.

33



Binnen-buitenkringGoed te gebruiken als interactieve oefening bij de rekenles. Geschikt voor alle leeftijden, met name voor groep 1/2.

Voorbereiding➢ Bedenk max. vijf rekenvragen (afhankelijk van de leeftijd), binnen het

onderwerp van de rekenles. ➢ Geef aan wat het stopteken is bij de opdracht. ➢ De kinderen gaan op een rij staan, bijv. van klein naar groot of jong naar

oud.➢ Daarna klappen jullie de rij dubbel zodat iedereen tegenover een ander

staat. Bij oneven aantal gaat de leerkracht tegenover 1 van de leerlingen staan.

➢ Dan maken beide rijen een kring (de buitenste leerlingen van beide rijen geven elkaar een hand) zodat er een binnen-en een buitenkring ontstaat.

Differentiatie ❑ De vragen zijn zo gekozen dat ook de rekenzwakke kinderen er iets over

te vertellen hebben, de differentiatie gaat dan op een natuurlijke manier via de antwoorden.

34

Reken-

lesidee 5


Verloop van de les

1. Stel de eerste rekenvraag en geef de opdracht dat de buitenkring deze vraag stelt aan de binnenkring. Zeg vervolgens “als je antwoord klaar is, steken jullie allebei je hand op en gaan jullie om de beurt tellen, óf bijv. even getallen noemen óf sommen aan elkaar geven (al wat passend is voor de groep)”.

2. Als je ziet dat alle handen omhoog zijn, geeft je het stopteken.3. Daarna geef je aan dat de binnenkring dezelfde vraag gaat stellen aan de

buitenkring, met ‘hand in de lucht als jullie klaar zijn’ en met een vervolgopdracht voor als ze klaar zijn.

4. Je doet hierna nog meerdere rondes via hetzelfde verloop, totdat de leerkracht ziet dat het klaar is.


35


Doel: activeren en delen van (voor)kennis rekenen

Mix en koppelGoed te gebruiken als interactieve oefening in automatiseren

en als opwarmer bij de rekenles. Geschikt voor alle leeftijden.

Voorbereiding➢ Sommen op kaartjes waarbij op de achterkant het antwoord staat.

Aantal: hetzelfde als het aantal leerlingen. Tip: lamineer de kaartjes zodat het meerdere keren gespeeld kan worden, bij oneven aantal een som meer zodat de leerkracht mee doet.

➢ Alle kinderen zitten op hun plek.

Differentiatie❑ Deel de kaartjes gericht uit en zorg voor eenvoudigere sommen voor de

rekenzwakke kinderen. ❑ De leerlingen bedenken zelf een som binnen het onderwerp van de

rekenles en schrijven de uitkomst op de achterkant. Op die manier zijn ook de rekenzwakke kinderen actief en op passend niveau betrokken.

36

Reken-

lesidee 6


Verloop van de les

1. Je legt het spel uit: “jullie krijgen zo allemaal een kaartje van me, dat hou je in stilte bij je. Daarna geef ik een startsein en gaan jullie rustig door de klas lopen. Als ik in mijn handen klap, vorm je een tweetal met degene die het dichtst bij je staat. Dan lees je de som voor van je kaartje en de ander geeft antwoord, jullie controleren of het antwoord klopt door op de achterkant te kijken. Als je klaar bent, wissel je van kaartje en ga je rustig naast elkaar staan. Daarna doen we het nog een paar keer totdat ik zeg dat we klaar zijn. Oké?”Bij oneven aantal leerlingen doet je zelf mee.

2. Je deelt de kaartjes uit en geeft vervolgens het startsein. Na ongeveer 20 seconden: klap in de handen en vragen de leerlingen hun sommen aan elkaar en checken het antwoord, daarna wisselen ze van kaartje.

3. Als alle leerlingen naast elkaar staan per tweetal, vraagt de leerkracht of ze hun kaartje hebben gewisseld. Daarna geeft je het startsein voor de volgende ronde(n), volgens hetzelfde verloop.


37



Bronnen en tips

➢ Duerings, J., Linden, van der, B., Schuurs, U., Strating, H. (2011) Op woordenjacht. Creatief en effectief werken aan woordenschatuitbreiding. Antwerpen-Apeldoorn: Garant

➢ Norden, Suzanne van (2006). Taal leren op eigen kracht. Taalverwerving op school met behulp van de wekwijze van taalvorming. Assen: Van Gorkum

➢ Schrijfgroep LPTN (2017) Ruimte voor Nieuwe talenten. Keuzes rond nieuwkomers op de basisschool. PO-Raad/Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap.

➢ http://www.werkvormen.info➢ https://www.onderwijsmaakjesamen.nl/uploads/2012/03/10-

bewegingstussendoortjes-voor-in-de-klas-2.pdf➢ https://klasvanjuflinda.nl/wp-

content/uploads/2011/01/Taalspelletjes.pdf➢ https://www.jufjanneke.nl/wordpress/taal-in-de-klas/➢ http://www.wereld-leren.nl/wp-content/uploads/2015/11/25-

taalspelletjes-voor-in-de-klas.pdf➢ www.hetabc.nl/rekenkisten

38


Tips & ideeën

❑

❑

❑

❑

❑

❑

39


Taal & Rekenen met plezier

Vallen de taal- en reken resultaten tegen en heb je geen idee hoe je dat op dit moment het beste kan aanpakken? Wij denken graag met je mee!

Hoe gaat het op jouw school met taal en rekenen? Heb je in beeld wat er goed gaat en wat er beter kan? Wil je nog meer uit je taal- &/ of rekenonderwijs halen en het daarbij weer leuk maken voor de leerlingen?

Wij helpen je met het effectiever vormgeven van goed onderwijs. Dit doen we door samen te analyseren en vervolgens op het gewenste niveau aan de slag te gaan. Hierdoor gaan de resultaten omhoog en krijgen leerlingen en leerkrachten (weer) meer zelfvertrouwen en motivatie.

Meer informatie?Heb je vragen of wil je persoonlijk contact hierover?

Monica de WitOnderwijsadviseur Taal & VVE

[email protected] 316 315 47

Esther van den BergOnderwijsadviseurLeerlingbegeleider

[email protected] 06 316 315 47

41

Rekenkisten NieuwkomersOm goed rekenonderwijs aan nieuwkomers leerlingen te geven zijn er voor 9 domeinen/leerlijnen uitwerkingen bij rekenkisten gemaakt. Daarmee kom je op een effectieve manier tot realistisch rekenen en leren de leerlingen te rekenen met inzicht in context. Meer info & gratis downloads via: hetabc.nl/rekenkisten

Taal & MeertaligKinderen die hun weg vinden in taal en goed kunnen lezen, zijn beter in staat kennis te verwerven. Daarmee presteren ze beter op school, wat de kans vergroot om te slagen in het leven. De taalspecialisten van Het ABC denken mee met leerkrachten, intern begeleiders, taalcoördinatoren en directies om het taal- en leesonderwijs goed vorm te geven, passend bij de visie en de populatie van de school.

Actief aan de slag met taal en rekenen

Betekenisvol Rekenen Rekenen gaat niet bij iedereen vanzelf. Kan jouw groep wel een impuls gebruiken, om vervolgens op eigen kracht verder te kunnen? Of wil je voor de hele school rekenresultaten verbeteren? Onze rekenspecialisten bieden een effectieve aanpak op maat.

Betekenisvol taal- en rekenonderwijs zorgt ervoor dat leerlingen én leerkrachten samen met meer plezier tot optimale resultaten komen.


42

-

dit ga ik

loslaten

+dit ga ik

vasthouden

…

dit ga ik

toevoegen

Zo ga ik ervoor zorgen dat alle

kinderen betrokken blijven…

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

___________________

43

‘‘Ik vind het LEUK,

dus dan moet ik het ook DOEN.’’

Minke Fuijkschot

47

Wil je meer weten of heb je (nieuwe) vragen?

✓ Kijk op: www.hetabc.nl/taalenrekenen✓ Meld je aan voor onze digitale nieuwsbrief ✓ Volg ons op & deel je ervaringen

Taal & Rekenen met plezier...Taal & Rekenen met plezier 12 Concrete les ideeën voor taal én...

Documents

Transcript of Taal & Rekenen met plezier...Taal & Rekenen met plezier 12 Concrete les ideeën voor taal én...