1

College Sociale Wetenschappen

Politicologie

ALUMNI van de opleiding Politicologie

OVER HUN CARRIÈRE

2

Concept & Redactie: Reyna Veldhuis

Tel: 020 525 5823

E-mail: r.t.w.h.veldhuis@uva.nl

Lay Out: Joos Mooi www.joosmooidrukwerk.nl

Cover foto: Jan Stammes

Fotografie: Ari Versluis / SP, Joris IJlst, Diederik van

der Laan, C.W. Smit Langeraar, Maarten

Bakker, Sam van der Staak, Roos

Wagemakers, Beatrijs Woltring, Isis

Torensma, Jacobien de Korte/Buro3A,

Jeroen Ockers, Dewi van de Weerd,

Erik de Graaf, Chritiaan Krouwels,

RadarAdvies, Jan Stammes.

(Cover)modellen Madeleine Moret & Rik-Jan Brinkman

Drukwerkbegeleiding: AUP-Marianne de Raad

College Sociale Wetenschappen: Opleiding Politicologie

Website Bachelor Politicologie:

www.student.uva.nl/pol

Studieadviseurs Grace Coert en drs. Florien Pals

Tel.: 020 – 525 3777

E-mail: studieadviseur-pol@uva.nl

Graduate School of Social Sciences: Master Politicologie

Studieadviseur Master en het schakelprogramma:

Geertje Haverkamp Msc.

E-mail: gsss@uva.nl

www.gsss.uva.nl

www.student.uva.nl/mpol

Education Desk Social Sciences

Nieuwe Achtergracht 166

1018 WV Amsterdam

Tel: 020 - 525 3777

E-mail: csw@uva.nl

Een van de meest gestelde vragen aan de studieadviseurs

van de opleiding Politicologie is: “In wat voor banen ko-

men politicologen eigenlijk terecht?” Middelbare scholie-

ren, maar ook bachelor- en masterstudenten Politicologie

en zelfs afgestudeerden hebben vaak geen flauw idee van de

vele mogelijkheden die politicologen hebben op de arbeids-

markt. Studenten die gekozen hebben voor Archeologie,

Bedrijfskunde, Fiscaal Recht, Genees- of Tandheelkunde,

weten waarschijnlijk al vrij snel waar ze terecht zullen ko-

men. Maar Politicologie is geen studie die opleidt voor een

bepaald beroep. De opleiding heeft een veelzijdig karakter

doordat de student de vrijheid heeft om zelf accenten aan

te brengen door de keuze van een specialisatie, van vakken

en minoren en een stage of studie in het buitenland. Dat

wordt weerspiegeld in het scala van bedrijven en organisa-

ties en functies waarin je politicologen tegenkomt.

Het is mogelijk om na het behalen van het bachelordiploma

de arbeidsmarkt op te gaan. Je kunt bijvoorbeeld denken

aan banen in de praktijk van beleid, bestuur, management

en organisatie, of de diplomatieke dienst. Dit zijn banen die

veelal worden aangeduid met termen als beleidsmedewerker,

staffunctionaris, manager, lobbyist, coördinator of (organi-

satie- of politiek) adviseur. Als bachelor zul je in eerste in-

stantie in aanmerking komen voor ondersteunende functies.

Door het behalen van het masterdiploma Politicologie

worden de mogelijkheden op de arbeidsmarkt ten opzichte

van de bachelor verbreed. Een toegevoegde waarde van de

mastertitel is dat je je tevens kunt specialiseren in weten-

schappelijk onderzoek bij tal van onderzoeksinstituten en

onderzoeksafdelingen van organisaties. Dit varieert van

het Nederlands Instituut voor Oorlogsdocumentatie, waar

historisch gespecialiseerde politicologen kunnen worden

aangetroffen en Clingendael, waar politicologen werken

die zich hebben gespecialiseerd in Internationale Betrek-

kingen tot TNO en de Wetenschappelijke Raad voor het

Regeringsbeleid. Onderzoeksgerichte Politicologen vind

je uiteraard ook aan de universiteit, waar zij als ‘assistenten

in opleiding’ werken aan een proefschrift ter verwerving

van de doctorstitel (dr.) of in dienst zijn als hoogleraar of

universitair docent en onderzoeker.

Zowel praktijkgerichte als wetenschappelijk geïnteres-

seerde politicologen kom je tegen bij uiteenlopende or-

ganisaties: de overheid (van gemeentes tot ministeries),

internationale (niet-gouvernementele) organisaties, zoals

de VN, Greenpeace en het Rode Kruis, organisaties op het

terrein van de gezondheidszorg, de volkshuisvesting, de

sociale zekerheid of het maatschappelijk welzijn, culturele

instellingen, werkgevers- en werknemers verenigingen,

wetenschappelijke bureaus van politieke partijen, organi-

satieadviesbureaus, markt- en opinieonderzoekbureaus,

(multinationale) ondernemingen, banken en vele andere

organisaties, zowel in de publieke als in de private sector.

Ook komen veel politicologen terecht in de journalistiek

of de (overheids)voorlichting en in het onderwijs, als leraar

in het vwo of hbo. Tot slot vinden we politicologen uiter-

aard in gekozen of benoemde politiek-bestuurlijke func-

ties. Maar één misvatting over de opleiding willen we hier

ontkrachten: Politicologie is geen opleiding tot politicus en

niet alle studenten willen later Minister-president worden!

Het is van groot belang om je al tijdens je studie te oriën-

teren de arbeidsmarkt. Lees vacatures, praat met docenten,

studieadviseurs, loopbaanadviseurs en personen in je om-

geving die interessante banen hebben, vraag wat bepaalde

functies inhouden, doe een stage of relevant bestuurs- of

vrijwilligerswerk tijdens je bacheloropleiding, bezoek de

Machiavelli Masterclasses en soortgelijke evenementen en

word lid van de Alumnikring Politicologie, zodat je kunt

leren van de kennis en ervaring van degenen die je zijn

voorgegaan en een netwerk kunt opbouwen. Probeer op

die manier uit te vinden waar je interesses liggen, wat voor

baan bij je past, in welke sector je zou willen werken en

welke vakken je kunt doen om richting te geven aan je stu-

die en je doel te bereiken.

Om de mogelijkheden die je als politicoloog hebt op de ar-

beidsmarkt te illustreren, hebben we deze eerste carrière-

krant van de opleiding Politicologie samengesteld. Hierin

vind je artikelen van alumni, die zich in verschillende fases

van hun loopbaan bevinden en functies bekleden bij uit-

eenlopende bedrijven en organisaties. Wij zijn erg trots op

wat zij hebben bereikt, zeer tevreden over de mate waarin

onze opleiding daaraan heeft bijgedragen en we zijn deze

alumni bijzonder dankbaar, dat zij bereid zijn geweest om

hun ervaringen op te tekenen. Wij hebben alle verhalen

met belangstelling en plezier gelezen en hopen dat jij hier

inspiratie uit kunt putten bij het uitstippelen van je eigen

carrière en gebruik zult maken van de vele nuttige tips die

de alumni gegeven hebben.

Een succesvolle en bovenal plezierige carrière toege-

wenst!

ColofonDe Carrièrekrant is een uitgave van het

College Sociale Wetenschappen/ Graduate school

of Social Sciences: Opleiding Politicologie

VOORWOORD

Grace Coert, Studieadviseur Politicologie

Foto

’s: J

an S

tam

mes

3

Naam: Jasper van Dijk Studie: Politicologie Richting: Nationale politieke stelsels (Vergelijkende Politicologie)Afgestudeerd: 1997Huidig beroep: Tweede Kamerlid SP (woordvoerder onderwijs en media)

Breng de politiek tot leven

Jasper van Dijk

Andrea op de Hr. Ms. Rotterdam, bezoek aan de Koninklijke Marine in Den Helder

Foto

: Ro

os

Wag

emak

ers

Naam: Andrea Teftedarija Studie: Politicologie, Oost-Europese Studies Specialisatie: Internationale BetrekkingenAfgestudeerd: 2007Huidig beroep: Defensietrainee

Defensie: geen dag is hetzelfde

Andrea Teftedarija

Jasper van Dijk

Foto

: A

ri V

ersl

uis

/ SP

Tijdens mijn studie Politicologie wist ik één ding zeker: politiek is niets voor mij. Het kan blijkbaar raar lopen, maar destijds paste geen enkele partij bij mijn opvattingen. Ik vond politici veel te klef en weinig kritisch. De paarse kabinetten (1994-2002) waren dan ook nogal gedepolitiseerd. Tegenstellingen werden bewust onder de tafel gemoffeld, de consensus over het neoliberale beleid was groot. De overheid had afgedaan na 1989, de markt zou alles oplossen. Tegenwoordig ziet men dat heel anders. Na Politicologie volgde ik een postdoctorale lerarenopleiding Maatschappijleer. Na enige tijd voor de klas te hebben gestaan, besloot ik om verder te kijken. En toen was daar de SP met de leus: “Stem tegen, stem SP”. Vrienden vonden dat te negatief, maar ik kon wel glim-lachen om dit verzet tegen het neoliberale be-leid van PvdA, D66 en VVD. Eindelijk een partij die fundamentele kritiek uitoefende op het onbegrensde marktdenken. Na de kre-dietcrisis kun je stellen dat dit superkapita-lisme zijn langste tijd heeft gehad. De periode 1989 – 2008 zal bekend staan als het tijdperk van het neoliberalisme. Een periode waarin politici er alles aan deden om de overheid overbodig te maken. Inmiddels is sprake van voortschrijdend inzicht: een sterke overheid is juist nodig als tegenwicht tegen de markt met haar eenzijdige focus op rendement en winst. Een goedwerkende overheid staat ga-rant voor zaken waar iedereen gebruik van maakt: zorg, onderwijs, veiligheid etc. Een bedrijf wil uiteindelijk alleen winst maken, kwaliteit en toegankelijkheid zijn daaraan ondergeschikt. Daarom is het zo onverstan-dig om publieke diensten aan de markt over te laten.

Mijn ambitie was twee masters in een jaar te halen. Mijn bachelor Politicologie rondde ik af binnen drie jaar, inclusief een scala aan an-dere interessante vakken uit verwante en wat minder verwante disciplines. Het leek me wel wat om nog even een jaar lang flink tus-sen de boeken te zitten alvorens ik de ‘echte’ wereld moest betreden. Paniekaanvallen had ik tijdens mijn masterjaar Internationale Betrekkingen over hoe, waar en wanneer ik een baan zou vinden. Dit alles kreeg in het tweede semester een flinke draai. Door mijn oud-docent van ‘Achterkant van de inter-nationale betrekkingen’ (een keuzevak dat ik in mijn laatste bachelorjaar had gevolgd), werd ik gevraagd onderwijsassistent te wor-den bij de nieuwe minor Inlichtingenstudies. Daarvoor had ik totaal geen affiniteit met de veiligheidssector, maar dit wereldje begon mij langzaamaan steeds meer voor zich te winnen. Ik besloot het rustiger aan te doen met mijn ambitie van ‘twee masters in een jaar’ en me te begeven in de ‘praktijkwereld’. Na het behalen van mijn master Internatio-nale Betrekkingen koos ik ervoor stage te lopen in het buitenland. Oost-Europa trok mij heel erg en ik verhuisde voor een paar maanden naar Bosnië en Herzegovina. In Sarajevo deed ik bij een denktank drie maan-den lang onderzoek naar de hervorming van de veiligheidssector. In Sarajevo kwam ik in aanraking met allerlei mensen die zich bezighielden met security sector reform. Via mijn oude baas ontmoette ik in Bosnië en Herzegovina mijn toekomstige werkgever. Studenten van de Nederlandse Defensie Academie (NLDA) waren in april 2008 op studiebezoek in het land en ik liep enkele da-gen met ze mee. Ik heb mij daarvoor nooit verdiept in de Nederlandse krijgsmacht en er ging toen een wereld aan mogelijkheden voor me open. Een aantal weken later werd

ik gebeld door een van de docenten van de NLDA met de vraag of ik vanaf september vervanger wilde worden van een iemand die met zwangerschapsverlof ging. Na het inleveren van mijn tweede scriptie en het behalen van mijn master Oost-Europese studies ging het hard; voor ik het wist stond ik theorieën van Internationale betrekkin-gen te doceren aan toekomstige officieren in Breda. Naast het geven van onderwijs, hield ik me ook bezig met onderzoek. Omdat ik veel belang hechtte aan het blijven ontwik-kelen van mijn academische vaardigheden, heb ik samen met een collega een artikel over security sector reform geschreven. We hebben dit recentelijk ook op de tweejarige conferentie van het European Consortium for Political Science Studies (ECPR) gepre-senteerd. Uiteindelijk heb ik zeven maanden doorgebracht bij de NLDA. Omdat ik graag bij Defensie wilde blijven, ben ik op zoek gegaan naar nieuwe mogelijkheden. Na de overweging om te gaan promoveren heb ik toch besloten om voor nu toch praktisch be-zig te blijven. Ik solliciteerde naar een plaats in het Defensie Trainee Programma (DTP) en na verschillende sollicitatierondes hoorde ik, dat ik een van de tien nieuwe defensie-trainees was geworden. Het DTP bestaat uit drie opdrachten van acht maanden waarbij je elke keer je eigen opdracht kiest bij verschil-lende onderdelen van de defensieorganisatie. Daarnaast werk je aan de ontwikkeling van je doelen en je competenties. Op dit moment ben ik halverwege mijn eerste opdracht. Ik werk mee aan het project Verkenningen, een interdepartementaal project, gericht op de ontwikkeling van beleidsopties voor de toe-komstige krijgsmacht. Het is een afwisselen-de en enorm interessante opdracht waarbij geen dag hetzelfde is, wat overigens voor de meeste functies binnen Defensie geldt.

Samenhangend vakkenpakketTerugkijkend op mijn studie Politicologie kan ik vaststellen dat ik nog nooit spijt heb gehad van mijn keuze. De studie is veelzijdig genoeg om je veel mogelijkheden te bieden je talenten en interesses te ontwikkelen wat deze ook mogen zijn. Daarnaast bestaan er voldoende mogelijkheden om je te speciali-seren, wat je de mogelijkheid geeft ook daad-werkelijk ergens deskundig in te worden. Ik raad politicologen aan de keus voor minoren en keuzevakken nauwkeurig te benaderen. Hoe beter deze op elkaar en op je speciali-satie aansluiten, hoe makkelijker het later wordt te kijken welke kant je op wil (kies bijvoorbeeld naast de theoretische benade-ring van Politicologie voor iets specifieks, bijvoorbeeld een taal-, regio- of geschiede-nisstudie). Het is tevens gemakkelijker voor toekomstige werkgevers voor iemand te kie-zen die een samenhangend vakkenpakket heeft. De studie Politicologie zou, naar mijn

mening, sterker kunnen worden, als er meer aandacht zou worden besteed aan een kleiner aantal onderwerpen, waarbij de studenten de kans zou worden geboden zich te verdiepen in een bepaald onderzoeksveld.

Houd alle opties openEr is bij Politicologie op de UvA vooralsnog te weinig sturing op dit gebied, wat ertoe kan leiden dat de student die ‘zoekende’ is dit ook blijft. Bij het zoeken naar een baan is het belangrijk alle opties open te houden; je weet nooit waar je terecht komt. Defensie behoorde voor mij bijvoorbeeld nooit tot de mogelijkheden en het bevalt tot nu toe uit-stekend.

Voor meer informatie over Defensie, kijk op www.defensie.nl. Via de website en ook via mijn e-mail adres kun je terecht voor vragen omtrent het DTP. E-mail: andrea.teftedarija@gmail.com <

Achteraf bezien, is mijn opleiding zeer waar-devol geweest. Politicologie is primair een debatstudie. Dat wil zeggen: je moet er voor-al veel over praten met studiegenoten. Zo kom je tot antwoorden op elementaire vra-gen, zoals: hoe kan een samenleving het best bestuurd worden? Wat is ideologie en wat willen de verschillende politieke stromingen? En wat is macht? Na het lezen van Foucault en Nietzsche bleef één conclusie over: macht is overal en het is dus de vraag hoe ermee om te gaan.

Studie versus politieke werkelijk-heidMijn werk laat zien dat er een groot verschil is tussen de studie Politicologie en het dage-lijks werk in de Tweede Kamer. Ofwel, het verschil tussen theorie en praktijk. >

4

> Dat is dan ook mijn advies voor de studie: breng politiek tot leven. Ga op bezoek bij de Tweede Kamer. Organiseer debatten met maatschappelijke organisaties. Nodig politici en journalisten uit om te vertellen over hun werk. Toets de theorieën aan de politieke werkelijkheid.

De opgedane kennis over parlementaire geschiedenis, politieke stromingen en in-ternationale betrekkingen komt goed van pas in kamerdebatten. Het grote verschil met toen is dat ik een keuze heb gemaakt voor één van de stromingen. Tijdens mijn studie was ik vooral een toeschouwer. De twijfel over de maakbaarheid van de sa-menleving was alomtegenwoordig. Het postmodernisme bezong het einde van de grote verhalen. Communisme en fascisme hadden gefaald en ook het liberalisme was niet zaligmakend. In die ideologische leeg-te volgde ik mijn studie, dus werd er vooral gefilosofeerd over de kleine verhalen en de maatschappelijke vertogen waarin mensen verstrikt zitten. Sinds 2001 is de politieke realiteit flink gewijzigd, dat zal in de oplei-ding ongetwijfeld tot nieuwe inzichten lei-den. Ik zou dan ook graag nog eens college willen volgen om te horen wat er speelt op de opleiding.

Het belang van discussiePoliticologie heeft mij ook gevormd als het gaat om argumenteren en debatteren. Vele uren heb ik discussiërend met studiegeno-ten doorgebracht. Op de universiteit en na-tuurlijk in de kroeg. Dat was niet verkeerd, want goed spreken is één van de belangrijk-ste taken van een politicus. Het voeren van debatten staat centraal in de Tweede Kamer. Daarbij mogen retorische vaardigheden, hu-mor en overtuigingskracht niet ontbreken. Zeker in de huidige beeldcultuur zie je dat politici steeds meer worden afgerekend op hun vermogen om zaken helder te kunnen verwoorden. Politici die dat niet kunnen, worden genadeloos afgerekend door de kiezer. Wat dat betreft is Politicologie een goede leerschool. Tot slot is mijn advies aan studenten Poli-ticologie: word lid van een politieke partij. Ook als je het er niet honderd procent mee eens bent, is dit een prima manier om be-trokken te raken. Bovendien krijg je met je lidmaatschap een stem, en daarmee het recht om partijstandpunten ter discussie te stellen. Het is de beste manier om de theorie van je studie in de praktijk te brengen.

Voor mijn eigen partij SP kun je vanzelf-sprekend terecht op: www.sp.nl <

Pieter tijdens zijn afstuderen

Foto

: C.W

. Sm

it L

ang

eraa

r

Mooie bedrijfsuitjes: parachute-springen op Texel

Naam: Pieter H. Smit Studie: PoliticologieSpecialisatie: Internationale Betrekkingen Afgestudeerd: 2008Huidig beroep: Management Trainee bij RWE/Essent

Energie en klimaat: de uitdagingen van

de 21e eeuw

Pieter H. Smit

we nog altijd geen oplossing hebben voor het klimaatprobleem. Het goede nieuws is dat er voor deze twee problemen één oplossing is: duurzame energie. Het afstudeerproject Political Economy of Energy van Dr. Mehdi P. Amineh aan de Graduate School for Social Sciences bood mij een sterke basis voor het verkennen van de wereldenergiemarkt. Het Management Traineeship van RWE/Essent biedt mij mo-menteel de kans om verschillende projecten van acht maanden te doen op het gebied van duurzame energie. Momenteel maak ik onderdeel uit van een team dat zich bezighoudt met het opzet-ten van een CO2 afvang project bij een van onze elektriciteitscentrales. Mijn rol binnen dit team is onder andere het in kaart brengen van de politieke discussie en de wetgeving rondom dit project. Mede op basis hiervan worden onze strategie en lobby bepaald. Wie weet is mijn volgende project wel het aanleg-gen van zonnepanelen in de Sahara. Alles is mogelijk! Voordat ik aan de studie IB in aan de UvA begon, heb ik in Groningen een bachelor International Business gedaan. Echter, het gebrek aan wereldvisie en het eindeloze doel van winstoptimalisatie, braken mij op. Ik wilde meer begrijpen van de wereld. Alleen al om deze reden is Politicologie een verrijking geweest voor mij als persoon. Daarnaast bemoei ik me bij de projecten die ik doe veel met de politieke aspecten van het ontwikkelen van duurzame energie. Wetge-ving en richtlijnen komen in een integrerend Europa steeds vaker uit Brussel. Een goed begrip van wat de EU is, wat ze doet en wat haar rol is op het wereldtoneel, is dan ook zeer waardevol. IB biedt mij een zienswijze waardoor ik mijn werk in een breder per-spectief kan plaatsen. En dat is belangrijk, omdat duidelijk wordt wat je eigen (kleine) rol is in een groter geheel.

Koppel theoretische kennis aan de praktijkJe hoort vaak over Politicologie en IB dat het te algemeen is. Misschien. Maar feit is dat veel bedrijven juist nu zoeken naar mensen die, be-halve een academische denkwijze, vooral een generalistische blik bezitten. Traineeships zijn zelfs in het leven geroepen om mensen met di-verse interesses en achtergronden, zonder al te veel werkervaring, alle facetten van een bedrijf te laten leren kennen. Laat je dus vooral niet afschrikken door algemene verhalen. Wel denk ik dat naast het opdoen van in-houdelijke kennis, het van belang is om je naast je studie met besturen, masterclasses

en stages bezig te houden. IB biedt een he-likopterview; alle zaken daarnaast bieden je een kans om uit die helikopter te springen en met concrete zaken aan de slag te gaan. Op deze manier leer je om je theoretische kennis te koppelen aan de praktijk. Zeer waardevol, waar je ook terecht komt. Of het nou een NGO is, het bedrijfsleven of de overheid, je zult de praktijk in moeten met je kennis. En als je dat echt niet wilt, dan is er altijd nog promoveren. IB is inhoudelijk een boeiende studie, maar geeft je vooral op één terrein onvol-doende praktische vaardigheden voor je wer-kende leven, terwijl dit erg belangrijk is. Het ontbreekt de studie aan goed leren presen-teren. Presenteren is volgens mij bij uitstek een kwaliteit die je altijd van pas zal komen. Waar je ook terecht komt, je zult altijd moe-ten presenteren. En bovenal, jezelf! Of je nu de politiek in gaat, je in de voetsporen van Al Gore treedt of iemand wilt overtuigen waar-om hij de NGO moet steunen waar jij voor werkt, het zijn allemaal kleine presentaties. Gedurende mijn studie en tijdens mijn werk heb ik maar weinig mensen gezien die echt goed en overtuigend presenteren. En dat is jammer. Ik pleit dan ook voor een verplicht vak: ‘Regeren is presenteren’.

Politicologen maken het verschilIk kan me erg goed voorstellen dat veel poli-ticologen zullen denken: “Het bedrijfsleven? Dat gaat alleen maar over winst maken, niks voor een politicoloog dus!” Hier ben ik het niet mee eens. Ik denk juist dat er voor po-liticologen een belangrijke rol is weggelegd binnen het bedrijfsleven. Zie het juist als een kans om jouw (idealistische) ideeën over po-litiek en economie binnen een bedrijf gestalte te geven. Want verandering komt nog altijd van binnenuit, nietwaar? Zo maak ik me bin-nen onze organisatie sterk voor het feit dat het ontwikkelen van duurzame energie de verantwoordelijkheid is van de energiebe-drijven en dat we dus meer geld in minder winstgevende duurzame projecten moeten investeren. En dit biedt volgens mij zelfs kansen. De duurzame standaard die je als bedrijf zet zal namelijk uiteindelijk door de overheid worden opgelegd aan de hele sec-tor. De overheid moet wel, want anders ha-len ze hun eigen klimaatdoelstellingen niet. Win-win-win, voor het klimaat, de mens en het bedrijf!

Voor traineeships bij een RWE/Essent zie: www.essent.nl/content/werkenbijessent/mogelijkheden/traineeships/index.jspContact: pieterhotsesmit@gmail.com <

Energie is hot en het klimaat helaas ook! Let-terlijk en figuurlijk wel te verstaan. Geduren-de mijn studie IB kwam ik erachter dat energie een steeds belangrijkere rol speelt op het poli-tieke en economische wereldschaakbord. De Oekraïense gascrisis van 2009 liet weer eens zien wat de macht is van de vaak instabie-le olie- en gasrijke landen als Rusland, ten op-zichte van met name de EU. En die zal alleen maar toenemen aangezien onze eigen fossiele

brandstoffen opraken. En dan is er ook nog de Inconvenient Truth. Want behalve afhan-kelijkheid van fossiele brandstoffen uit Rus-land, Centraal-Azië en het Midden-Oosten, hebben we ook nog eens te maken met een gi-gantisch klimaatprobleem. Een probleem dat voor een groot gedeelte veroorzaakt is door het stoken van fossiele brandstoffen sinds de industriële revolutie, zoals kolen, olie en gas. Het slechte nieuws is dus dat zelfs als we onze fossiele brandstoffen zeker kunnen stellen,

5

Waarschijnlijk krijgen studenten Politicolo-gie nog steeds de vraag: “Wil je dan de po-litiek in?”. Een vraag waar ik altijd met een kort: “nee” op antwoordde. Nu werk ik dan wel niet in de politiek, maar zit ik er wel heel dicht bovenop. Dat heb ik niet kunnen voor-zien. Toen ik met Internationale Betrekkin-gen begon, droomde ik stiekem van een car-rière bij Buitenlandse Zaken. Dat is er nooit van gekomen. Wat niet wegneemt dat ik het erg leuk zou vinden om ooit nog voor een overheidsorganisatie te werken en te zien hoe het er ‘bij de overheid’ toegaat. Voor mijn hui-dige baan, werkte ik voor Amnesty Interna-tional en nu dus bij een commercieel bedrijf.Voorlopig zit ik hier goed. Het werk is uit-dagend en elke dag weer anders. Lobbyen is het (proberen te) beïnvloeden van het besluitvormingsproces. Dit wil trouwens nog niet zeggen dat je in achterkamertjes bezig bent, iets dat veel mensen toch den-ken als ik ze vertel wat ik doe. Als lobbyist is transparantie juist ontzettend belangrijk voor de geloofwaardigheid.

MachtNet als de vraag “Wil je dan de politiek in? ” komt de vraag “Maar waar gaat Politicologie dan over?” vaak naar boven. Nog steeds zeg ik dan: “over alles”, of “over macht”. Vooral aan dat laatste heb ik natuurlijk ontzettend veel in mijn huidige werk. Je moet altijd weten waar diegene, of juist die instelling zit die je moet proberen te beïnvloeden om een bepaald doel te bereiken. Weten hoe macht werkt is daar-bij uitermate handig. Aan de andere kant, ook niet-politicologen kunnen lobbyist zijn. Wat dat betreft heb ik de studie Politicologie toch ook vooral ervaren als een generalistische opleiding. Waar ik heel veel aan gehad heb is de internationale uitwisseling, die door het ERASMUS programma erg makkelijk te rea-

Anna Herweg in Parijs

Foto

: Jer

oen

Ock

ers

Naam: Anna Herweg Studie: Politicologie en International European Studies.Specialisatie: Internationale BetrekkingenAfgestudeerd: 2003Huidig beroep: PA adviseur (lobbyist)

Transparantie is belangrijk

Anna Herweg

liseren was. Ik heb een trimester aan de Uni-versity of Sussex gestudeerd en na mijn afstu-deren aan de UvA nog een masterprogramma International and European Studies gevolgd aan de University of Edinburgh. Tijdens mijn studie heb ik ook in het bestuur van de stu-dievereniging Machiavelli gezeten. Ik was dus toen al een netwerker, denk ik. Ik had het fijn gevonden als er meer aan-dacht was besteed aan Europa / de EU. Ik weet trouwens niet eens of dat nu nog steeds niet zo is, of dat dit inmiddels anders is. Over Europa heb ik trouwens in Edinburgh nog ge-noeg kunnen leren, dus om het nou echt als een gemis te bestempelen is teveel van het goede.

Doe je voordeel met de chaosWat ik als tip zou meegeven is meer voor UvA studenten dan voor studenten in het al-gemeen. De UvA is een vrij chaotische uni-versiteit. Soms is dat lastig, maar je kunt er ook je voordeel mee doen: dingen zijn mak-kelijker te regelen als je eenmaal weet wie je ervoor moet aanspreken. Anders zijn mijn ervaringen in Engeland en Schotland: daar wordt gewerkt met (bij wijze van spreken) formulieren in drievoud om iets voor elkaar te krijgen. Terwijl bij de UvA vaak een vraag aan de juiste persoon volstond. Zo sprak ik eens iemand van de Raad van Bestuur van KPMG Nederland, die zei het in sollicitanten als een voordeel te zien als ze aan de UvA hadden gestudeerd, want “dan kunnen mensen functioneren in chaos”. Dat heb ik altijd meegedragen. Tip is dus: doe je voordeel met de UvA chaos!

Geïnteresseerd? Bel of mail dan voor een stageplek.www.publicmatters.nlwww.lobbyen.nlaherweg@publicmatters.nl <

“Jij bent precies geworden wat je vroeger wilde worden,” zei een vriendin uit mijn studietijd die ik na jaren weer eens tegen-kwam. Ik was verbaasd. In mijn herin-nering heb ik nooit duidelijk voor ogen gehad wat ik wilde doen met mijn studie Politicologie. En aan carrièreplanning heb ik ook nooit gedaan. Hoe kan ik dan zijn geworden wat ik altijd had willen worden? Ik heb mezelf geregeld verweten dat ik veel te veel verschillende dingen deed. Mijn vrees was dat ik daardoor in niets uitblonk. Ik ben begonnen aan een proefschrift. Ik heb gewerkt als programmamaker in De Balie, als redacteur van televisieprogram-ma’s en als presentator van radio en tv-programma’s. Ik heb satire voor de radio gemaakt, toneelstukken geschreven en een novelle gepubliceerd. Momenteel schrijf ik een column voor de Volkskrant en pre-senteer ik het televisieprogramma De Om-budsman voor de VARA. Als ik zelf al moeilijk onder woorden kan brengen wat ik ben geworden, hoe kan het dan dat mijn jeugddroom is uitgekomen?

Dus vroeg ik haar wat ik vroeger dan had willen worden. Toen ze het zei, herin-nerde ik het me weer. Ja, dit antwoordde ik destijds met veel bravoure en spot als mensen me vroegen wat ik worden wilde: Spraakmaker. Het klinkt als een chique variant van de praatjesmaker. Ik bedoelde dat ik later wilde behoren tot de spraak-makende klasse, tot de commentatoren die zich laten gelden in het publieke debat. En de vriendin heeft gelijk. Het opiniërende is de constante in al mijn functies en rol-len. Een vriend heeft wel eens gezegd dat ik in de opiniage werkzaam ben. Ik ben inderdaad altijd bezig met het analyseren en becommentariëren van de politiek en de samenleving. Daarbij heb ik verschil-lende media en genres gebruikt. Soms schreef ik direct commentaar, zoals in een column. Soms schreef ik fictie, maar dan was de werkelijkheid nooit ver weg. Zoals

Naam: Pieter Hilhorst Studie: Politicologie Specialisatie: Politieke TheorieAfgestudeerd: 1990Huidig beroep: Presenator De Ombudsman (Vara), Columnist De Volkskrant

Mijn vergeten jeugddroom

Pieter Hilhorst

Pieter (rechts)maakt zich op voor het voeren van actie tegen de Berlijnse Muur in 1986

Foto

: Eri

k d

e G

raaf

bij mijn toneelstuk Hetze. Dat ging over een aanslag op een populistische politi-cus en ging vijf dagen voor de moord op Pim Fortuyn in première. En ook het pro-gramma De Ombudsman dat ik nu voor de VARA presenteer, is opiniërend. Ik ga met de klacht van burgers in de hand verhaal halen bij de overheid.

Politicologie als de paradox van ZenoVoor mijn werk in de opiniage heb ik veel gehad aan mijn studie Politicologie. Maar daar was ik toen niet zo zeker van. Inte-gendeel. Toen ik in de jaren tachtig Politi-cologie studeerde was ik niet erg onder de indruk van de kwaliteit van de opleiding. Ik vond het veel te vrijblijvend. Ik heb er daarom een jaar Economie naast gestu-deerd en heb veel vakken gevolgd bij Fi-losofie. Pas achteraf merk ik hoeveel ik er heb opgestoken. Het is als de paradox van Zeno over de beweging van een pijl. Als je de tijdsinterval maar klein genoeg maakt, lijkt de pijl op elk moment stil te staan, maar na talloze momenten van schijnbare stilstand bevindt de pijl zich toch totaal ergens anders. Zo was het ook bij Politi-cologie.

Ik heb er geleerd om manieren van denken te analyseren, om verborgen veronderstel-lingen te achterhalen in redeneringen en om dwars te denken. Maar wanneer ik dat heb geleerd weet ik niet. Ik weet niet eens of ik het wel heb geleerd tijdens de vak-ken die ik volgde. Want tijdens mijn studie heb ik in twee verschillende discussieclub-jes gezeten met briljante filosofen. Met een clubje lazen we allerlei klassieke teksten die scherper werden geanalyseerd dan ik bij de colleges Politicologie gewend was. En steeds werd de tekstanalyse gekoppeld aan commentaar op de actualiteit. Mis-schien heb ik van hen wel meer geleerd dan van welke docent dan ook.

6

Ook heb ik veel geleerd van mijn werk voor het videojournaal (een soort Stu-dentenTV) en Discorsi (het toenmalige faculteitsblad). Daar heb ik geleerd om ingewikkelde gedachten begrijpelijk op te schrijven. Dat deed ik ook bij een straat-theatergezelschap. Wij traden op bij tal van acties. Op stel en sprong schreven we dan een act. Sindsdien geloof ik dat je iets pas begrijpt als je het eenvoudig kan uitleggen.

Organiseer een discussieclubAls ik studenten tips zou mogen geven, zijn dat er daarom twee: organiseer je ei-gen discussieclub en schrijf zoveel als je

Vanaf het begin van mijn studie wilde ik ei-genlijk al graag bij Buitenlandse Zaken wer-ken, daarom koos ik voor de richting Inter-nationale Betrekkingen. Na twee banen op het ministerie in Den Haag en een op de am-bassade in Beijing, bekleed ik nu een van de leukste functies van BZ: adjunct-directeur van het Institut Néerlandais (IN), met ook Cultuur en Onderwijs in mijn pakket, op de ambassade in Parijs. Ik hou me op het IN vooral bezig met de zakelijke kant. Daar-naast doe ik het reguliere diplomatenwerk, zoals rapporteren over politieke ontwikke-lingen in Frankrijk, organiseren van bilate-rale ontmoetingen en verstrekken van subsi-dies voor Nederlandse cultuur in Frankrijk. Een plaatsing duurt normaalgesproken vier jaar, dus daarna lonkt het avontuur van een baan in weer een ander land. Mijn partner is ook diplomate. Het is in het buitenland soms lastig om twee plekken te vinden; tot nu toe is dat echter gelukt en daardoor kunnen we onze carrières combineren. Bij collega’s is dat geregeld een probleem. Het werken als diplomaat is interessant, omdat je vaak mee-

Naam: Bas Berends Studie: Politicologie Specialisatie: Internationale BetrekkingenAfgestudeerd: 1996Huidig beroep: Diplomaat

Buitenlands avontuur lonkt

Bas Berends

maakt wat zich achter de schermen afspeelt. En in de rol van vooruitgeschoven post van Nederland kom je veel fascinerende mensen tegen, van architect Rem Koolhaas tot de Chinese premier Wen Jiabao.

Studie essentieel voor carrière Mijn studie is essentieel geweest voor de start van mijn huidige carrière. Naast IB in Amsterdam heb ik ook een MA gedaan in Plattelandsontwikkeling aan de University of Sussex en een MA in Europese Studies aan het Europa College in Brugge. De op-telsom van deze drie opleidingen en rele-vante stages leidde bijna automatisch tot een sollicitatie bij BZ. Dat nam uiteraard niet weg dat tijdens de selectieprocedure voor het klasje meer aan de orde kwam dan alleen de gehaalde diploma’s. Men kijkt ook naar stages, bestuursfuncties en bijvoorbeeld vrijwilligerswerk, naast hobby’s en interes-ses. Er is een fikse concurrentie: zo’n 800 aanmeldingen voor 25 plekken. Toch zaten in mijn klasje vier UvA politicologen! Wat ik soms jammer vind is hoe weinig ik in mijn dagelijkse werkzaamheden concreet gebruik kan maken van de opgedane ken-nis tijdens mijn studie in Amsterdam. Het Nederlandse systeem is niet gericht op het kunnen citeren van bijvoorbeeld de belang-rijke politieke filosofen die bij Politicologie aan de orde zijn gekomen. Dat ligt natuur-lijk grotendeels aan mijn slechte geheugen, maar zeker hier in Frankrijk, waar aan elk gesprek een intellectuele draai wordt gege-ven, wordt met grote regelmaat een mooie oneliner uit de mouw geschud; iets waar ik alleen maar jaloers op kan zijn.

Wat ik merk, ook bij mijzelf, is dat het be-heersen van vreemde talen geen vanzelf-sprekendheid is. Engels gaat altijd wel, maar Frans en Duits zakken na de middelbare school snel weg. Studenten volgen misschien een bijvak Spaans of doen een Erasmus uit- Bas Berends

Foto

: Dew

i van

de

Wee

rd

Foto

: Bea

trijs

Wo

ltri

ng

Tijdens mijn studie Politicologie dacht ik een idee te hebben van wat ik zou willen, maar naarmate mijn studie vorderde veranderde ik van gedachten. Door het volgen van keu-zevakken kwam ik er al vrij snel achter dat economie mij wel lag en na aanvankelijk het pad van internationale economische betrek-kingen te zijn opgegaan, heb ik later voor een master gekozen in finance. Uiteindelijk heb ik na een stage te lopen een vaste aanstelling gekregen in het Acquisition and Leveraged Finance bij J.P. Morgan. Na hier 3.5 jaar ge-werkt te hebben was het tijd voor een nieuwe uitdaging en sinds begin van dit jaar werk ik in het Emerging Market Corporate Credit Sales team, waar ik obligaties verkoop van bedrijven in opkomende markten.

De studie Politicologie is niet direct van be-lang geweest voor mijn carrière bij J.P. Mor-gan, maar heeft er indirect wel aan bijgedra-gen dat ik de finance kant ben uitgegaan. Via de studie Politicologie ben ik een jaar op uit-wisseling gegaan naar Sciences Po in Parijs.

Dit beviel mij zo goed dat ik besloten heb om daar mijn master te halen. Sciences Po gaf mij de mogelijkheid een master in finance te doen zonder bachelor economie, terwijl er tegelijkertijd ook aandacht was voor meer algemeen vormende vakken zoals “Enjeux Politiques” of “Espace Mondial” die mij ook interesseerden. Op Sciences Po volgde ik een aantal vakken van mensen uit het bedrijfsle-ven, zo ook van twee bankiers van J.P. Mor-gan die mij enthousiast hebben weten te ma-ken voor Investment Banking.

Opleiding en realiteitIk vind het gat tussen de opleiding en de ar-beidsmarkt erg groot. De opleiding had daar-door altijd iets abstracts voor mij. De oplei-ding zou meer aandacht kunnen besteden aan concrete (minder academische) vaardigheden die je op je werkplek nodig hebt (bijvoor-beeld onderhandelen).

Minimaal één stageBesteed naast je studie ook tijd aan extra-cur-riculaire activiteiten. Het is niet alleen heel leuk en leerzaam, maar het netwerk dat je tij-dens je studententijd opbouwt komt je later ook van pas. Ik raad studenten ook aan om te proberen minimaal één stage te lopen tijdens je studie om zo te kijken of die baan die je in gedachten had wel echt zo leuk is. Daarnaast is een stage vaak ook een goede manier om binnen te komen bij een organisatie.

Voor meer informatie over werken bij J.P. Morgan: http://eurocareers.jpmorgan.com <

Naam: Beatrijs Woltring Studie: Politicologie / EconomieSpecialisatie: Internationale Betrekkingen / FinanceAfgestudeerd: 2004 (Bachelor, UvA), 2006 (Master, Sciences Po)Huidig beroep: Investment Banker

Keuze voor de financiële wereld

Beatrijs Woltring

kan. Het maakt niet uit wat: essays, artike-len, recensies of columns. Want schrijvend leer je denken. Of beter: schrijvend ontdek je hoe je hebt geleerd te denken. Maar er is ook iets dat ik niet heb gedaan en waarvan ik spijt heb. Namelijk minstens een jaar in het buitenland studeren.

Ik leef dus eigenlijk mijn jeugddroom. Toch voelt dat niet zo. Ik had gelijk dat het heer-lijk is om spraakmaker te zijn. Het is gewel-dig om de wereld te mogen analyseren en te becommentariëren. Maar vroeger dacht ik dat spraakmakers ook veel invloed hadden. Dat blijkt veel minder het geval dan ik in mijn jeugdige overmoed had gehoopt. <

wisseling, maar het is weinig structureel. In het recente verleden hebben we op de am-bassade stagiaires gehad die claimden goed Frans te spreken omdat ze een tijdje in Frankrijk hadden gestudeerd en dan bleek het niveau in de praktijk flink tegen te val-len. Vooral voor studenten die een interna-tionale carrière overwegen is gedegen kennis van vreemde talen essentieel. Het zou goed zijn als de faculteit aandacht besteedt aan het belang van het volgen van taalonderwijs, omdat die kennis de benodigde blik op het buitenland ondersteunt. Een aanbeveling door docenten voor een plaats als stagiair of rijkstrainee is uiteraard ook een prettige steun in de rug.

Werk aan je CV Blijf werken aan je cv. Ik heb ook bij de IJs-breker en Vertigo gewerkt om geld te ver-dienen, maar werkgevers letten toch meer op die stage in het buitenland, dat leuke artikel dat je hebt gepubliceerd of je vrijwilligers-

werk voor Stichting Gered Gereedschap. En zoals ik al zei: als je een internationale carrière ambieert, spreek je talen! Als je echt wilt opvallen, dan moet je natuurlijk Chi-nees of Arabisch als bijvak doen; daar is de laatste tijd bij BZ, maar ook elders, veel be-langstelling voor.

Op het ministerie van Buitenlandse Zaken en op verschillende ambassades zijn regelmatig stageplekken beschikbaar. Kijk daarvoor op www.minbuza.nl. Ook op de Ambassade in Parijs is dat het geval, maar er wordt streng geselecteerd op kennis van het Frans. Kijk op www.amb-pays-bas.fr. Op het Institut Néerlandais zijn zo nu en dan stageplekken, bijvoorbeeld bij de voorberei-ding van de Erasmus-Descartesconferentie (de volgende is in november 2010). Kijk op www.institutneerlandais.com, ook voor de programmering. Als je eens in Parijs bent, kom dan langs op de 121 rue de Lille . <

Beatrijs Woltring

7

Naam: Harald MachielseStudie: Politicologie, Vrije Opleiding EconomieSpecialisatie: DuitslandkundeAfgestudeerd: 1998Huidig beroep: Zelfstandig ondernemer, fondsenwerver

Losgelaten in de jungle

Harald Machielse

Harald Machielse

Fo

to: J

aco

bie

n d

e K

ort

e, B

uro

3A

De Vrije Opleiding Economie die ik naast Politicologie volgde was gericht op een functie in de beleggingswereld. Ik was ge-interesseerd in beleggen en wilde weten wat de factoren voor vorming van beurs-koersen waren: het raamwerk dat de over-heid schept en het bedrijfsleven dat daar binnen opereert. Met Duitslandkunde als specialisatie wilde ik na mijn afstuderen op basis van politieke en macro-economische analyses beleggingsadviezen aan klanten geven. Na enkele jaren in het bankwezen en bij de Universiteit van Amsterdam te hebben gewerkt, heb ik mijn eigen bedrijf opgericht: Chuva Consulting, een bureau dat goede doelen en potentiële donateurs op een verantwoorde manier samenbrengt.Na mijn propedeuse Politicologie koos ik voor een Vrije Opleiding Economie. Dit betekende dat ik binnen een raamwerk van de opleiding mijn eigen vakkenpakket kon samenstellen. In de praktijk betekende dit: ‘met de machete de jungle in’. Ik volg-de vakken aan vijf verschillende faculteiten waaronder Politicologie, Rechten, Eco-nomie (het vak: Strategisch Management & Organisatie) en Duitsland Studies aan de VU. Blackboard of onderlinge afstem-ming tussen faculteiten was er nog niet. Ik was vrijwel alleen onderweg en moest al-les zelfstandig regelen. Maar de afwisseling en het contact met studenten van andere faculteiten was een eye-opener en zorgde voor interessante discussies, vooral bij de Faculteit der Economie waar politiek, door vele studenten, vooral als storende factor in de vrije markt werd gezien.

Goede voorbereidingDeze ervaring was heel belangrijk omdat ik me met alle facetten van de opleiding mocht en kon bemoeien. Om dit, na mijn afstuderen, in een baan terug te vinden was lastig. Als accountmanager, beleggingsad-viseur heb je een taakomschrijving en daar-buiten moet je je niet begeven, vooral in het bankwezen waar alles ‘taylormade’ lijkt te zijn. Als politicoloog ben je breed opgeleid en heb je brede interesses. Dat gaat niet al-tijd samen met een accountmanager functie al heeft dit uiteraard wel te maken met de sector waarin je werkt. De Vrije Opleiding was een prima voorbereiding voor een zelf-standig ondernemerschap. De opleiding zelf is sinds mijn afstuderen veel veranderd met de introductie van de Bama-structuur bijvoorbeeld. De Vrije Opleiding was een vrij weinig gekozen mogelijkheid, er werd weinig aandacht aan besteed, gaf ook meer risico en vergde meer eigen initiatief. Met de nieuwe structuur is er veel meer keuzeruimte gekomen, wat een voordeel is voor studenten.

Om contact te houden met mijn studiege-noten, die Internationale Betrekkingen of Bestuurskunde deden, was ik een jaar lang actief in de Acquisitiecommissie van de stu-dievereniging van Politicologie: Machiavel-li. Daar hield ik me bezig met het werven van sponsors voor het blad en de feesten die georganiseerd werden. Tegenwoordig houd ik contact via de Alumnikring Poli-ticologie waarvan ik een van de oprichters ben en van 2004 tot 2007 secretaris was.

Leren na je studieVolg vooral de richting die jij wilt volgen, waar je interesses nu liggen. De meeste mensen werken na hun studie op andere vlakken dan waar ze in gestudeerd hebben. Maar het is van meer belang dat je wat je doet, ook goed doet. Beter een studie die je interessant vindt maar wellicht nu minder perspectief biedt op de arbeidsmarkt met een goed cijfer afsluiten, dan een studie die velen doen omdat deze nu perspectief biedt op de arbeidsmarkt afsluiten met een mid-delmatig cijfer. De arbeidsmarkt wijzigt te-genwoordig snel en leren na je studie wordt belangrijker.

Meer weten over Chuva Consulting: www.chuva.nl Voor persoonlijke informatie of tips aan studenten of aankomende studenten e- mail: h.machielse@chuva.nl <

Ik heb met Politicologie achteraf een heel goede keuze gemaakt. Tijdens het VWO heb ik me in verschillende studies verdiept. Ik heb open dagen bezocht en heb een paar keer gesproken met een kennis van mijn va-der die loopbaanadvies geeft. Hij liet me per studie plusjes en minnetjes tellen. Politico-logie telde zeker een aantal minnetjes, maar de balans van plusjes en minnetjes was over-duidelijk. Waar die plusjes in zaten? In de eerste plaats omdat de vragen die daar wer-den gesteld (in brochures, in proefcolleges) mij het meeste interesseerden. De docenten leken me betrokken. Ook niet onbelangrijk: de mensen die ik op de open dag trof, leken me bij Politicologie op de UvA het leukst. Ik heb vervolgens wel even moeten wennen aan al die bijdehante mensen bij elkaar. De meeste studenten hadden een sterke me-ning, niet altijd sterk onderbouwd, en dat leidde bij mij in eerste instantie ook wel tot wat minder enthousiasme. Ook heeft Am-sterdam nou eenmaal veel leuke verleidin-gen buiten de studie, daar besteedde ik soms liever mijn tijd aan. Maar het lukte me goed om pas laat te beginnen met studeren en dan toch mijn tentamens te halen. Na een uitwisseling naar de McGill University in Montréal, waar de studenten een stuk fanatieker met hun stu-die bezig zijn, heb ik mijn studie bij terug-komst weer wat enthousiaster opgepikt. Ei-genlijk had ik toen ook wel een beetje spijt dat ik eerder vaak niet zo diep in de stof was gedoken; de stof wordt juist leuker hoe be-ter je de achtergronden kent. Ik heb tijdens Politicologie vervolgens een stage gevolgd bij een NGO en daarna een scriptie geschreven over de regulering van pensioenfondsen (o.a. de investeringen) in Nederland en Engeland. Vervolgens heb ik een werkgroep Politieke economie gegeven. Tijdens dat laatste ben ik ook een schakelprogramma Economie gaan doen, om ook daarvan de Master te behalen (ik had al een minor Economie afgerond). Na een tijdje studie en stage/werk in Parijs (Sor-bonne, OESO), ben ik op zoek gegaan naar een leuke baan in Nederland. Een vacature bij de Sociaal-Economische Raad, waar een ken-nis mij heel toevallig op wees, leidde tot een aanstelling bij de Economische Directie.

Naam: Jante Parlevliet Studie: PoliticologieSpecialisatie: Internationale Betrekkingen Afgestudeerd: 2005 Huidig beroep: Economisch beleidsmedewerker

Hoe dieper de duik in de stof, hoe leuker

Jante Parlevliet

Jante Parlevliet

Foto

: Ch

rist

iaan

Kro

uw

els

Een perfecte matchIk heb me tijdens mijn studies beziggehouden met erg diverse onderwerpen: de verzorgings-staat (waaronder pensioenen), internationale betrekkingen, vakken ontwikkelingsecono-mie en arbeidseconomie, een minor Spaans, stage maatschappelijk verantwoord onderne-men (mvo) in de financiële sector, en een stage en scriptie over informele arbeid in Mexico. Ik vroeg me weleens af of al die verschillende thema’s wel bij elkaar pasten, en of er wel een baan bestond die goed bij mijn verschillende interesses aansloot. Bij de SER kwamen juist veel van deze diverse onderwerpen terug in het werkprogramma (mvo, pensioenen, glo-balisering, adviesaanvraag over ontwikke-lings-samenwerking). Dat was dus juist een perfecte match. Het hielp voor mijn kansen bij de SER verder ook, dat ik tijdens mijn oplei-dingen veel had geschreven, voor papers maar ook voor de faculteitsbladen. Schrijven is op mijn huidige werk erg belangrijk. Mijn schrijf-vaardigheden heb ik vooral bij Politicologie ontwikkeld, bij Economie was daarvoor wat minder aandacht.

Grijp je kansenStudiekiezers zou ik het volgende willen advi-seren. Doe vooral wat je leuk vindt, dan blijf je het beste gemotiveerd. Maak je niet te druk of je interesses en gevolgde vakken wel cohe-rent zijn. Vraag tijdens je studie ook vooral aan mensen met banen die je interessant lij-ken, hoe zij daar gekomen zijn. En verder, plan vooral ook een stage of uitwisseling in het buitenland, daarvan krijg je zeker geen spijt. De leukste mogelijkheden komen je meestal niet zomaar aanwaaien, dus investeer in (open) brieven en het leggen van contacten. En als kansen zich voordoen, grijp deze dan met beide handen!

De SER is een kleine werkorganisatie en heel frequente stagemogelijkheden of vacatures zijn er niet. Je kunt natuurlijk wel altijd per e-mail of open brief informeren of er moge-lijkheden zijn, vooral als je interesse/expertise nauw aansluiten bij lopende of aankomende advieswerkzaamheden. www.ser.nl

Voor vragen ben ik bereikbaar op: j.parlevliet@ser.nl <

8

Frank Reniers en Marjoleine ’t Hart (Communicatiewetenschap UvA) tijdens veldonderzoek op de Marinierskazerne Savaneta (Aruba)

Ik heb altijd interesse gehad in defensie, de krijgsmacht en manieren hoe deze midde-len wereldwijd worden ingezet om politieke doeleinden te bereiken. Toen ik eenmaal doorhad dat de studie Politicologie veel aan-dacht besteedt aan deze onderwerpen, wist ik wat ik wilde studeren: Politicologie, met als specialisatie Internationale Betrekkingen. Het mooie van de studie Politicologie is dat je constant op de hoogte wordt gehouden van de nieuwste ontwikkelingen in je vak-gebied, door gewoon het nieuws te volgen in verschillende bronnen. Het is erg leuk als je de krant openslaat en je de verhalen achter de krantenkoppen een plaats kan geven in het grotere geheel en het internationale nieuws kan volgen als een soap.Dat is natuurlijk interessant voor in de kroeg, maar het mooie is dat je met de studie Politicologie óók nog veel kan bereiken in je werkzame leven. Doordat je een bepaal-de kijk op de wereld ontwikkelt, maar ook omdat je handige vakken als statistiek en on-derzoeksmethoden krijgt, je geregeld papers moet schrijven en daarnaast veel discussieert (waarbij je leert argumenteren). Kortom, je bouwt veel competenties op die belangrijk zijn voor een toekomstige loopbaan. Ik wist eigenlijk meteen dat ik iets wilde doen in de defensiewereld, maar hoe dat eruit zou moeten zien was nog onduide-lijk. Wel ben ik actief mijn kansen gaan ver-groten door een juiste stageplek te zoeken. Uiteindelijk ben ik terecht gekomen bij het Ministerie van Defensie op de afdeling Toe-komstverkenningen. Dit was meteen een droomstage waarbij ik mij bezig mocht hou-den met diverse studies over de toekomst van de Nederlandse Krijgsmacht.Uiteindelijk heb ik via mijn stage ook mijn huidige baan bij TNO Defensie en Veilig-heid gevonden. Dit is voor mij wederom een ideale baan waarbij ik mij met verschil-

Naam: Frank Reniers Studie: Politicologie Specialisatie: Internationale BetrekkingenAfgestudeerd: 2007Huidig beroep: Defence Scientist - TNO Defensie en Veiligheid

Wereldwijde inzet

Frank Reniers

lende onderwerpen op defensiegebied kan bezighouden: van het militaire optreden in dichtbevolkte gebieden, tot verken-nende onderzoeken over de toekomst van de krijgsmacht. Hierdoor ben ik in een jaar tijd bij mariniers op bezoek geweest om te onderzoeken hoe zij optreden tussen de burgerbevolking (op Aruba), heb ik bijge-dragen aan NAVO discussiepanels over de dreigingen van Cyber Warfare (Brussel) en voor verkennend onderzoek over Private Military Companies in Washington geweest. Maar ook in Nederland is er veel te leren en te onderzoeken op defensiegebied, waarbij de rol die wij spelen in Afghanistan niet on-derschat moet worden.

Belang van de studie voor loopbaanZonder de studie Politicologie had ik nooit deze baan kunnen krijgen en ik ben daarom ook de opleiding dankbaar dat zij dit mo-gelijk hebben gemaakt. De brede blik op de wereld, de persoonlijke competenties die je ontwikkelt en de mogelijkheden om zelf je specialisatie in te richten hebben mij gehol-pen deze baan te vinden. Je moet natuurlijk zelf ook moeite doen. Mijn stage heb ik zelf geregeld door het Ministerie aan te schrij-ven. Ik heb mijn vakken bewust gekozen (ook bij het ISHSS) om zo mijn eigen spe-cialisatie samen te stellen. Voorbeelden van nuttige vakken waren International Political Economy, Europese Politiek, UNISCA en de specialisatie richting Strategic & Security studies tijdens mijn Master IB. Na mijn Master heb ik nog de Leergang Buitenlandse Betrekkingen gedaan aan het Instituut Clingendael. Dit is een opleiding tot internationale ambtenaar waarbij je o.a. college krijgt in onderhandelen, rapporten schrijven, presenteren en de laatste ontwik-kelingen in de wereld politiek. Ik heb enorm veel geleerd tijdens deze opleiding, maar

ook hiervoor geldt dat je zelf initiatief moet nemen en daardoor je latere loopbaan rich-ting kan geven.

Wees - en kijk actiefIk wil iedereen dan ook de tip geven om ac-tief rond te kijken tijdens je studie. Vier jaar lijkt lang maar is het niet! De tijd gaat snel voorbij en als je al een beetje rond hebt ge-keken wat er allemaal te doen is in de wereld en een beetje initiatief neemt, zijn er kansen genoeg om een leuke baan te vinden.Ik ben heel erg blij met mijn baan bij TNO Defensie en Veiligheid, waarbij ik ook vaak samenwerk met onze partnerorganisatie The

Hague Center for Strategic Studies (HCSS). Bij deze organisaties kan ik interessant werk doen en volop gebruik maken van mijn bij de studie Politicologie opgedane kennis.

Beide organisaties bieden ook geregeld sta-ges, traineeships en vacatures aan dus kijk gerust op de websites voor meer informatie:www.tno.nl/werkenbijwww.hcss.nl/en/about/145/Work-with-us.html <

Naam: Jeroen Peters Studie: Politicologie Specialisatie: BestuurskundeAfgestudeerd: 1987Huidig beroep: Eigen adviesbureau op het gebied van onderwijsrecht en onderwijsbeleid.

Verschillende bezigheden voor de allrounder

Jeroen Peters

Al tijdens mijn studie ben ik bij een kleine gemeente gaan werken. Het voordeel van werken bij een kleine gemeente is dat je all-rounder moet zijn en van veel onderwerpen iets moet afweten. Vervolgens kwam ik bij een adviesbureau terecht waar ik voor ge-meenten en schoolbesturen zowel werk-zaamheden ter plekke, als advieswerkzaam-heden heb uitgevoerd.Na een terugkeer in de gemeentelijke wereld besloot ik na een aantal jaren voor mijzelf te gaan werken. Ik besloot een advies bureau (Jeroen Peters Consultancy) te beginnen op het gebied van onderwijsbeleid en onder-wijsrecht. Nog steeds ben ik met verschil-lende zaken bezig. Momenteel werk ik als projectleider om een Brede school tot stand te brengen, maar ook als adviseur van grote gemeenten op het gebied van het tegengaan van segregatie op scholen.

Herkennen en toepassen van processenMijn studie is vooral van belang geweest om processen binnen ambtelijke en politieke or-ganisaties te kunnen herkennen en eventueel te kunnen toepassen. Het doen van onder-zoek tijdens mijn studie naar het toekennen

van vergunningen binnen de toen enige twee stadsdelen in Amsterdam, heeft mij geleerd dat vergelijkbare organisaties enorm kun-nen verschillen.Zonder mijn studie was ik nooit in de ge-meentelijke wereld terechtgekomen. Waar-schijnlijk was ik dan met mijn, vóór de studie Politicologie, gehaalde bibliotheca-rissendiploma in de bibliotheekwereld te-rechtgekomen, terwijl ik nu verantwoorde-lijk ben voor het bouwen van bibliotheken en het uitzetten van gemeentelijk biblio-theekbeleid.

Start kleinZorg voor een gedegen onderbouwing op het gebied van organisatiekunde, dat komt altijd van pas, ongeacht in welke organisatie je terecht komt. Het vermogen om bepaalde patronen in organisaties te herkennen, helpt bij het uitzetten van je carrière. Start bij een kleinere organisatie, misschien is het salaris minder hoog dan bij een grote organisatie, maar je leert er veel meer en dat is een ge-zonde basis voor je verdere carrière.

Wil je meer weten over Jeroen Peters Con-sultancy: jpeters@kabelfoon.nl <

Jeroen Peters

9

Naam: Marieke van Doorn Studie: Politicologie (+ 2 jaar Nederlands Recht) Specialisatie: Internationale BetrekkingenAfgestudeerd: 2000Huidig beroep: Sr. Beleidsmedewerker European Partnership for Democracy

Democratische transitie in de praktijk

Marieke van Doorn

Marieke van Doorn in Zimbabwe, op bezoek bij een project voor slachtoffers van politiek geweld, gesponsord door Stichting DOEN.

Foto

: Sam

van

der

Sta

ak

De studie Politicologie aan de UvA heeft mij voldoende ruimte geboden voor het uitpro-beren van verschillende richtingen die ik in gedachten had voor een latere loopbaan: jour-nalistiek of diplomatie, iets internationaals moest het worden. Zo schreef ik bijvoor-beeld voor Discorsi, het toenmalige facul-teitsblad en zat in het bestuur van UNISCA 2, het Model United Nations dat nog steeds als keuzevak wordt gegeven en studenten inzicht geeft in de wereld van de diplomatie. Omdat ik tijdens mijn studie geen buiten-landse stage had gelopen, besloot ik direct na mijn afstuderen naar Marokko te vertrekken voor een vervolgstudie en een eerste baan als lokale kracht bij het visumkantoor van de Nederlandse Ambassade in Rabat, een goede gelegenheid om van een werkleven in de di-plomatie te proeven. Marokko bevond zich in 2000 in een interessante democratische transitie, net na de dood van de dictator Ko-ning Hassan II.Na terugkeer in Nederland werd ik door een UNISCA medebestuurslid gebeld of ik inte-resse had om voor zijn vader te werken. Deze was juist benoemd als directeur bij het in 2000 opgerichte Netherlands Institute for Multi-party Democracy (www.nimd.org). De Ma-rokkaanse ervaring had mijn interesse voor democratiseringswerk gewekt en ik heb zes jaar voor het NIMD gewerkt in verschillende functies, tot mijn overstap naar het Brusselse European Partnership for Democracy (www.eupd.eu) vorig jaar. Het werk voor zowel NIMD als EPD is internationaal gericht en speelt zich af in de (informele) diplomatieke wereld. Op dagelijkse basis werk ik samen met zowel overheidsvertegenwoordigers als

oppositie, democratische instituties (bv. par-lementen, ministeries, kiesraad), maatschap-pelijke organisaties, democratie-activisten, journalisten en academici over processen van democratisering wereldwijd.

Theoretische kennis en de praktijk Achteraf bezien zijn het netwerk van studie-genoten en de extra-curriculaire activiteiten minstens zo belangrijk gebleken als de ken-nis en vaardigheden die ik tijdens mijn studie opdeed. Toch pas ik redelijk wat theoretische kennis toe in mijn dagelijkse werkpraktijk: kennis van algemene geschiedenis, economie en verschillende typen en fasen van demo-cratische ontwikkeling in verschillende lan-den en regio`s komen me zeer van pas bij de voorbereiding van mijn huidige werk. Mijn organisatie ondersteunt – afhankelijk van de vraag uit het partnerland en de fase van democratisering - relevante actoren die hun bijdrage leveren aan het democratiseringspro-ces in landen als Zimbabwe, Burma, Armenië, Moldavië en Latijns-Amerika. Tegelijkertijd lobbyen we bij de EU-instellingen in Brussel en Europese hoofdsteden voor meer aandacht voor democratie-ondersteuning. Recente-lijk heb ik ‘Models of Democracy’ van David Held nog eens herlezen, en aan mijn directeur uitgeleend! Ook de kennis over de werking van de EU die ik opdeed tijdens het leeron-derzoek ‘Convergentie of Divergentie in Eu-ropa’ komt me in mijn dagelijkse Brusselse praktijk goed van pas. Ik ben afgestudeerd in Europees migratiebeleid waardoor ik in Marokko op de ambassade aan de slag kon, een mooie eerste werkervaring. Ik mocht een vergelijkend onderzoek uitvoeren naar de

visa-procedures van Europese ambassades in Marokko ter voorbereiding van een pro-cedureverandering op het visumkantoor van de Nederlandse Ambassade en kon direct de geleerde analyse- en onderzoeksmethoden toepassen. Ik had tijdens mijn studie nooit ge-dacht het vak Methoden en Technieken - dat ik vreselijk lastig vond - direct in de praktijk te kunnen brengen.

De opleiding zou meer aandacht kunnen be-steden aan het versterken van de link tussen de theoretische kennis, de toepasbaarheid en de realiteit van de praktijk. Bijvoorbeeld: ik had een mooie scriptie geschreven over de vorming van een Europees migratiebe-leid, dat bij nader onderzoek in Marokko tot mijn verbazing in de praktijk in het geheel niet bleek te bestaan! Europese ambassades hadden allemaal een ander visum-aanvraag systeem, terwijl de Europese verdragen vol-stonden met frasen over harmonisatie van het beleid en ‘burden-sharing’. De opleiding was enorm in flux in mijn tijd, hoogleraren volg-den elkaar in hoog tempo op. Zelf heb ik veel baat gehad bij de beperkte mate van structuur van de opleiding destijds, wat me de vrijheid bood mijn eigen weg te kiezen. Maar niet ie-

dere student gedijt in een dergelijke sfeer, ik heb een aantal van mijn medestudenten zich in richtingloosheid zien verliezen. Een close monitoring of mentorschap voor de zoeken-de student ontbrak.

Volg je interesseVorm een beeld van wat je later zou willen doen, wees actief naast je studie en praat zo-veel mogelijk met mensen uit die beroepswe-reld, maar kies de studierichting en de vak-ken waarin je oprecht geïnteresseerd bent. Dit zijn toch de onderwerpen die je later op een of andere manier naar je toetrekt, is mijn ervaring.

EPD heeft verschillende (onbetaalde) sta-geplekken in Brussel voor een duur van tus-sen de 3 en 6 maanden. Hiervoor zoeken we permanent geïnteresseerden, het liefst in een redelijk gevorderd stadium van hun studie. Ook als je recent afgestudeerd bent, ben je van harte welkom om te solliciteren. Mocht je geïnteresseerd zijn, stuur een e-mail met je cv en motivatiebrief naar: info@eupd.eu t.a.v. Dr. Marcin Walecki, Executive Direc-tor. <

Omar Ramadan

Naam: Omar Ramadan Studie: Politicologie en Filosofie Specialisatie: Internationale Betrekkingen (Politicologie) en Praktische Wijsbegeerte (Filosofie)Afgestudeerd: 1999 (Politicologie) en 2000 (Filosofie)Huidig beroep: Directeur RadarAdvies

Grote misverstanden

Omar Ramadan

Hét grote misverstand over Politicologie op verjaardagsfeestjes van je (schoon)familie is na-tuurlijk dat het een opleiding tot politicus is. De meeste politici studeerden echter iets anders en de meeste Politicologiestudenten vinden geen emplooi in het politieke bedrijf. Ik was een beetje de uitzondering op deze regel. Tijdens mijn studies was ik voorzitter van de JS, de jon-gerenorganisatie van de PvdA. Na mijn afstu-deren, ben ik nog even politiek actief gebleven, als landelijk bestuurslid van deze partij en in 2002 als kandidaat voor de Tweede Kamer. De Fortuyn-revolte van dat jaar zorgde voor een monsternederlaag van de PvdA, die louterend was voor de sociaaldemocratie, maar ook een punt zette achter mijn bescheiden politieke car-rière. En dat was maar goed ook, want politici die nooit een echte baan hebben gehad, staan op achterstand.

Direct na mijn studie ben ik woordvoerder geworden van de Algemene Rekenkamer. Aan pers en politiek legde ik in 2000-2003 uit wat de crux was van de vaak doorwroch-te onderzoeken van dit bijzondere en eeu-wenoude instituut. Een groot misverstand over de rekenkamer is trouwens dat het een club cijferaars is; ik heb er met alle beleids-terreinen kennisgemaakt, van zwerfjonge-ren tot straaljagers.In 2003 ben ik overgestapt naar Radar, een bureau voor sociale vraagstukken, waar ik nog steeds werk. Ook Radarianen maken

met veel beleidsterreinen kennis, van bij-standsmoeders zonder goede kansen op de arbeidsmarkt tot het fuseren van de amb-tenarenapparaten van twee kleine gemeen-ten. Radar is sinds mijn indiensttreding fiks gegroeid en ik ben meegegroeid. Ik ben er begonnen als senior adviseur, in 2005 werd ik manager van een team van uiteindelijk 14 adviseurs en sinds 2009 ben ik directeur van de adviestak, waar ongeveer 60 mensen werken. Ook ben ik partner van de Radar-Groep, waar 250 mensen werken, niet alleen adviseurs, maar ook trainers, >

10

Aan carrièreplanning heb ik nooit gedaan. Wel heb ik altijd mijn interesses gevolgd en de mogelijkheden gegrepen die op mijn pad kwamen. Uiteindelijk ontdekte ik hierdoor vanzelf wat de ideale baan voor mij is: advi-seur voor organisaties zoals de Wereld Bank en de ministeries in Nederland. Tijdens mijn studie had ik een bijbaantje bij YER Young Executive Recruitment (drie jaar voor ik afstudeerde). Daar ondersteun-de ik de recruitment consultants. Bij YER merkte ik hoe leuk het is om voor veel op-drachtgevers te werken en op die manier

verschillende organisaties van dichtbij te be-kijken. Ik ontdekte ook dat ik plezier beleef aan het snel opdoen van nieuwe kennis over een organisatie of branche en er van houd mij breed te ontwikkelen. Na mijn afstude-ren, solliciteerde ik bij verschillende advies-organisaties, waaronder ECORYS Research and Consulting. Hier werd ik uiteindelijk aangenomen als trainee. Totaal onverwachts overigens... ik had eigenlijk meer op goed geluk een sollicitatie gestuurd. Tijdens dit traineeship werd ik in Engeland en Neder-land, binnen een jaar tijd, opgeleid tot ad-

Naam: Ewout van den BlinkStudie: Sociale Wetenschappen Specialisatie: Internationale BetrekkingenAfgestudeerd: 2003Huidig beroep: Manager bij Ernst & Young Advisory Government and Public Sector

Fijne positie voor een kritisch adviseur

Ewout van den Blink

Eigenlijk riep ik al heel jong, nadat ik mijn merkwaardige wens om tuinarchitect te willen worden opzij had gezet, dat ik bij de overheid wilde werken. Het liefst bij een mi-nisterie of anders bij een gemeente of poli-tieke partij. Tijdens mijn studie heb ik stage gelopen bij de Partij van de Arbeid. Tijdens de campagne voor de Tweede Kamerverkie-zingen maakte ik deel uit van het team dat de ‘zeepkisttour’ van Wouter Bos door het hele land organiseerde. Heel leerzaam en leuk en

>interim-managers, onderzoekers en voor de helft jongerenwerkers, re-classeringsme-dewerkers en andere uitvoerende profes-sionals. Het grote misverstand over com-merciële (ik zeg liever: niet gesubsidieerde) organisaties is dat ze alleen voor winstbejag gaan. Mijn ervaring is echter dat de meeste Radarianen meer over hebben voor de soci-ale sector dan menige instelling die met ge-meenschapsgeld wordt betaald zonder daar opdrachten voor te hoeven verwerven.

Een academische houdingEen universitaire studie is geen beroepsop-leiding. Je leert een academische houding aan te nemen en dat is belangrijker dan welke studie je precies hebt gedaan. In mijn bedrijf werken planologen, sociologen, his-torici, economen, psychologen, wat bèta-wetenschappers en inderdaad ben ik niet de enige politicoloog.

Ewout van den Blink

htt

p://

ww

w.e

y.n

l/do

wn

load

/ove

rig

/RO

_co

ng

res_

2006

l.pd

f

viseur voor de publieke sector. Tevens deed ik ervaring op bij het adviseren van vooral de Europese Commissie. Tijdens dat jaar bleek, naast het feit dat ik het leuk vond om veel afwisselende opdrachten uit te voeren, ook de positie van de adviseur bij mij te pas-sen. Een adviseur kijkt namelijk vanuit een externe positie heel kritisch naar het func-tioneren van een organisatie. Vanuit deze positie kan hij dingen adresseren. Voor een ‘betweter’ zoals ik is dat wel een fijne posi-tie. Dus na het traineeship was het duidelijk: dit is mijn baan. Nu ben ik manager bij Ernst & Young Ad-visory (na ECORYS mijn tweede werkge-ver) en doe nog steeds hetzelfde. Ik adviseer overheidsorganisaties in Nederland en het buitenland, variërend van de Wereld Bank tot Rijkswaterstaat, bij het verbeteren van het beleid en de uitvoering.

OnderzoekskwaliteitenMijn studie, maar ook de dingen die ik daar-naast deed, helpen mij erg in mijn dagelijkse werk. Ik heb een sociaal wetenschappelijke studie gedaan met als afstudeerrichting In-ternationale Betrekkingen. Dit betekende dat toen ik studeerde je verplicht twee in-tensieve methoden en technieken vakken moest volgen. Daarnaast heb ik ervoor ge-kozen om een aantal wetenschapsfilosofie vakken te volgen. Zowel van M&T vakken als de Wetenschapsfilosofie heb ik nu erg veel profijt. Adviesopdrachten zijn eigenlijk bijna altijd onderzoeksopdrachten. En on-derzoeken, dat kan ik door deze vakken als geen ander. Verder zie ik snel de relevantie van onderzoeksresultaten voor de praktijk, waardoor mijn conclusies en aanbevelingen vaak erg bruikbaar zijn voor de organisa-

tie die ik adviseer. Dat is echter niet alles. Ik heb erg veel naast mijn studie gedaan. Eigenlijk heb ik elke kans aangegrepen die langskwam om ervaring op te doen. Orga-niseren, mensen aansturen met een academi-sche opleiding, het politieke spel. Voordat ik ging solliciteren had ik het allemaal al eens van dichtbij gezien. Dit hielp mij enorm bij de eerste selectiegesprekken, maar ook in de eerste jaren van mijn carrière. Want eerlijk gezegd: wat je in je studie leert is slechts een hele kleine basis. Als je klaar bent met je stu-die begint het leren pas echt... Dit is eigenlijk ook een beetje waar volgens mij in het huidige academische onderwijs meer ruimte voor moet komen. Afgezien van de McKinsey’s of het Ministerie van Fi-nanciën zit niemand te wachten op afgestu-deerden die alleen maar hoge cijfers hebben en verder geen praktische ervaring. Doordat er steeds meer druk op de studenten komt te staan om op tijd hun studie af te maken, hebben zij erg weinig tijd om extra-curri-culaire activiteiten te ontplooien. Door meer praktische cursussen of stage-mogelijkheden aan te bieden kan een opleiding er toch voor zorgen dat studenten enige praktische erva-ring opdoen.

Zorg voor een brede ontwikkelingVoor studenten geldt eigenlijk hetzelfde. Zorg dat je een brede ontwikkeling krijgt binnen en buiten je studie. En als je een car-rière ambieert in het adviesvak: zorg dat je oplet tijdens de methoden en technieken vakken!

Wil je meer weten over werken of stage mo-gelijkheden bij Ernst & Young: www.ey.nlewout@ewoutvandenblink.eu <

Naam: Sanne de Lint Studie: Politicologie en Rechten Specialisatie: Europese Politiek en Europees RechtAfgestudeerd: 2007Huidig beroep: Wetgevingsjurist bij het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Jong gewenst, ook gedaan

Sanne de Lint

Sanne de Lint

daardoor werd mijn wens om bij de overheid of in de politiek te werken nog sterker.Wat ik nu doe, komt dus ook overeen met wat ik van plan was. Tijdens mijn studie Po-liticologie ben ik een schakeljaar en master Rechten gaan doen en dat beviel heel goed, vooral de combinatie tussen het iets “vagere” Politicologie, met veel ruimte voor discussie en debat, en het “strikte” Rechten, waarbij je soms maar moest accepteren dat iets gewoon zo is zoals het is.

De meeste politicologen gaan in de publieke sector werken. Die kan qua efficiency wel wat bedrijfsmatiger. Aandacht hiervoor in de opleiding is dan ook geen luxe.

De academie is een vrijplaatsVeroorloof jezelf een kritische houding, ten opzichte van de opleiding, docenten, me-destudenten en jezelf. De academie is een vrijplaats, waar uit de botsing van inzich-ten en meningen nieuwe kennis ontstaat en beklijft. Het slaafs volgen van voorgeschre-ven curriculum en het louter napraten van docenten van de babyboomgeneratie is een student Politicologie onwaardig.

Voor meer informatie over RadarAdvies: www.radaradvies.nl

11

Tijdens mijn studie dacht ik mijn hele car-rière al uitgestippeld te hebben: eerst wilde ik mij een aantal jaren met de wetenschap bezighouden en promoveren. Daarna zou

Naam: Peter Kievoet Studie: Politicologie Specialisatie: Vergelijkende Politicologie (Politiek gedrag)Afgestudeerd: 1999.Huidig beroep: Hoofd Politiek/ plaatsvervangend directeur Bureau Bestuursraad Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit

Ik worstelde en kwam boven

Peter Kievoet

ik een aantal jaar, bij voorkeur als politiek bestuurder, actieve politiek gaan bedrijven. Vervolgens zou ik kunnen gaan schnabbelen in het lezingencircuit.

Het is allemaal wat anders gelopen.Na drie jaar worstelen met onderwijs geven en onderzoek doen aan de UvA, moest ik toch toegeven dat een carrière in de weten-schap niet ‘mijn ding’ was. Tijd om eens om me heen te kijken. Al vrij snel rolde ik, via het Ministerie van OCW, de Rijksoverheid in. Deze baan was eerst als tijdelijke ‘sidestep’ bedoeld maar het beviel me bij OCW zo goed dat ik bleef. In eerste instantie was ik beleidsmedewer-ker Hoger Onderwijs, later ging ik me bezig houden met strategische lange termijn ver-kenningen. Dat was leuk, maar nog leuker werd het toen ik me binnen OCW ging be-zighouden met praktische politieke advise-ring aan de Minister: eerst Van Der Hoeven, daarna Plasterk. Na enkele jaren OCW verhuisde ik naar het Ministerie van LNV waar ik nu een afdeling leid die verantwoordelijk is voor het soepel lopen van alle politieke processen, zoals de voorbereiding van debatten in de Tweede Kamer en ministerraadvergaderingen.

Veel te danken aan de studieIk heb zeker veel te danken aan mijn studie. Waar ik nog altijd veel aan heb zijn de mo-dules in het kader van politiek gedrag, alge-mene Politicologie, bestuurskunde en on-derzoeksmethoden. Bovendien is door mijn studie mijn conceptueel en abstract denken versterkt: daar heb ik in mijn werk veel aan.

Naam: Willem Evers Studie: Politicologie Specialisatie: Internationale BetrekkingenAfgestudeerd: 2007Huidig beroep: Wetenschappelijk medewerker Instituut Clingendael

Op zoek naar diepgang

Willem Evers

Tijdens mijn studie werd het me duidelijk dat ik me in wilde zetten voor ‘de publieke zaak’. Maatschappelijke betrokkenheid en politiek bewustzijn kreeg ik met de paplepel ingegoten en werden versterkt gedurende de Master Politicologie. Een internationale ori-entatie kreeg ik wat later, zo rond het derde

Willem Evers

Al is mijn baan nu heel juridisch, ik heb even-veel aan Politicologie. Ik werk toch in een politieke omgeving. Door mijn studie Politi-cologie begrijp ik de machts- en bestuurlijke verhoudingen veel beter. Dat is onmisbare kennis als wetgevingsjurist bij de overheid. Ik ben gestart met een opleiding tot wet-gevingsjurist bij de Academie voor Wet-geving: een tweejarig traineeship waar je naast je werk ook nog leert. Tijdens dit trai-neeship heb ik stage gelopen bij de Perma-nente Vertegenwoordiging in Brussel. Daar kwam mijn studie Politicologie ontzettend goed van pas: de verhoudingen tussen Raad, Parlement en Commissie en de macht van deze actoren. Ik begreep daardoor bij de on-derhandelingen over nieuwe richtlijnen veel beter hoe je als Permanente Vertegenwoor-diging invloed kan uitoefenen.

Link naar de praktijkAf en toe mag de studie wel iets “prakti-scher”. Ik heb met heel veel plezier Politi-cologie gestudeerd, maar als ik een positief punt aan Rechten mag noemen dat ik bij Politicologie miste, is dat het. Bij Rechten waren veel werkgroepdocenten naast hun

werk als docent ook advocaat of ambte-naar. Dit maakt de link naar de praktijk en wat jij later met je studie kan doen heel zichtbaar. Wat vaker college van een jour-nalist, ambtenaar, lobbyist of politicus zou denk ik erg leuk zijn.

Doe ervaring op tijdens je studieGa vooral stage lopen en in het buitenland studeren of werken, ook al loop je daar-door misschien studievertraging op. Tijdens mijn studie ben ik ook een half jaar in Zweden, Lund, gaan studeren. Daar-naast heb ik een zomer vrijwilligerswerk in Marokko gedaan. De ervaringen die ik daar heb opgedaan waren niet alleen zo leuk, maar ook nuttig en ik merkte bij mijn sollicitaties, dat daar altijd heel positief op werd gereageerd. En je weet daardoor zelf ook beter wat je wilt en kan!

Op www.werkenbijhetrijk.nl vind je alle vacatures. Bij www.stagebijhetrijk.nl alle stages. De site www.academievoorwetgeving.nl geeft informatie over het traineeship tot wetgevingsjurist. <

Peter Kievoet

Dat geldt ook voor het vermogen een krach-tenveldanalyse te maken en deze altijd te be-trekken in besluitvorming.Ook belangrijk waren mijn bestuurswerk-zaamheden tijdens mijn studie: ik ben erg actief geweest in studentenbelangenbeharti-ging op landelijk niveau en dat is later een belangrijke reden gebleken waarom ik werd aangenomen bij OCW. De opleiding zou wat mij betreft wel wat meer aandacht kunnen besteden aan het Ne-derlandse politieke systeem. Daarnaast zijn praktische politicologische vaardigheden van belang: snel een krachtenveldanalyse maken bijvoorbeeld. Ook heb ik het altijd jammer gevonden dat politiek en ambtelijk ‘Den Haag’ zo ver weg leek: helaas was er maar zelden een gastcol-lege van iemand uit de Kamer of van een de-partement. Onderzoeksmethoden een handig vakAanstaande studenten zou ik de raad willen geven: doe je best bij het vak Onderzoeks-methoden! Het is misschien niet direct het meest smeuïge vak maar o zo handig later. Wordt ook bestuurlijk actief, al is het maar voor het netwerk dat je opdoet.

Kijk voor meer informatie over het Minis-terie van Landbouw, Natuur en Voedsel-kwaliteit op: http://www.minlnv.nl <

studiejaar. Ik zag mezelf wel diplomaat wor-den, de wijde wereld in en dan uiteindelijk bij de VN terechtkomen. Na een stage bij de Nederlandse Vertegenwoordiging bij de VN in New York ging ik in mijn eerste baan aan de slag als fractiemedewerker in de Tweede Kamer. Hoewel bijzonder leerzaam, miste

12

Naam: Wybren Meijer Studie: Politicologie, Bestuurskunde & Communicatiewetenschap (Propedeuse)Specialisatie: Internationale Betrekkingen, Bestuurskunde Afgestudeerd: 2004, 2005Huidig beroep: Strategisch adviseur Scenarioplanning bij Futureconsult

Strategische toekomstbeelden

Wybren Meijer

Wybren modereert een strategische brainstorm over … de Campus van de toekomst!

Het gevoel mijn grote algemene interesse ooit te moeten beperken door een specialis-tische inhoudelijke hoek beviel mij van geen kant. Geen wonder dat ik Politicologie en Communicatiewetenschap uitkoos als stu-dies: beide met een brede blik op de samen-leving, waardoor ik in aanraking kwam met veel en diverse disciplines. Het schrijven van een scriptie ging mij ge-makkelijk af, maar het vinden van onder-werpen voor mijn scripties was met mijn brede interesse veel moeilijker. Het ‘grote beperken’ leek al te zijn begonnen. Het mag dan ook gerust een zegen worden genoemd dat ik op een goede dag op het prikbord bij Bestuurskunde een stageadver-tentie van Futureconsult zag. De naam van Futureconsult intrigeerde en riep bij mij de associatie van glazen bollen op. Het bleek te

gaan om een strategisch adviesbureau op het gebied van scenarioplanning; een methode om te leren omgaan met strategische onze-kerheden. Na een gesprek kon ik aan de slag als stagiair met projecten voor de overheid die dicht bij de vakken lagen die ik bij Be-stuurskunde kreeg. Tijdens mijn stage stu-deerde ik af in Internationale Betrekkingen en moest ik in Engeland nog afstuderen in Bestuurskunde. Het bedrijf wilde mij ge-lukkig dermate graag houden, nu als werk-nemer, dat ik daarvoor verlof kreeg. Daarna ben ik voltijd scenarioplanner geworden.

Als scenarioplanner sta je organisaties ter-zijde waarvan de branche voor grote ver-anderingen staat en de toekomst onzeker is. Organisaties, die trends en ontwikkelingen op zich af zien komen en daar optimaal op

Naam: Nynke Kruiderink Studie: PoliticologieSpecialisatie: Internationale BetrekkingenAfgestudeerd: 2002Huidig beroep: Teamleider ICT in het Onderwijs

Some things never change

Nynke Kruiderink

Politicologie was niet mijn eerste keus. Ik ben begonnen met Economie omdat ik dacht, als je de economische drijfveren snapt, dan snap je hoe de wereld in elkaar zit en kan je het verbeteren! Jawel, een 18-jarige wereldverbeteraar. Helaas kon ik niet door micro-economie heen komen en daar strandde mijn economische carrière. Na een paar weken van “soul searching” (vaak in de nabijheid van een pooltafel) ging ik mijn toekomstplannen herevalueren en kwam ik de folder over de studie Politi-cologie tegen. Wat me vooral opviel, was dat het breed was en een flinke dosis alge-mene ontwikkeling met geschiedenis, poli-tieke filosofie en politieke theorieën bood. Helemaal overtuigd was ik bij het lezen over de specialisatie Internationale milieu-politiek. Kortom, ik was verkocht en tot enorme teleurstelling van mijn vader, ging ik Politicologie studeren, Internationale Betrekkingen. Achteraf gezien heb ik veel baat gehad bij het maken van keuzes voor zaken die mij op dat moment echt boeiden en niet zozeer als “verstandig” gezien wer-

Nynke Kruiderink

ik diepgang in deze functie; de politiek leeft in de waan van de dag. Inmiddels ben ik alweer enkele maanden werkzaam bij Instituut Clingendael, waar ik de internationale oriëntatie van mijn studie kan combineren met de diepgang waarnaar ik op zoek was.

Academische bagageDe studie Politicologie geeft academische bagage voor een baan waarin analytisch ver-mogen een vereiste is. Inhoudelijk leert het je een beeld van ‘de wereld’ (in mijn geval van de Internationale Betrekkingen) te vor-men, die net wat dieper gaat dan wat je da-gelijks in de krant leest. Je leert verbanden zien, structuren. Voor het hogerop komen in je carrière zijn echter ook andere vaardig-heden vereist, die je niet leert bij Politicolo-gie. Organiseren, besturen, internationale ervaring, het zijn zaken waar je zelf initiatief voor zult moeten nemen. Helemaal niet erg

natuurlijk, deze kwaliteiten worden juist bijzonder gewaardeerd in je latere loop-baan. Wat naar mijn smaak meer aandacht zou mogen krijgen in de opleiding Politicolo-gie is het ontwikkelen van praktische vaar-digheden die in de latere loopbaan van pas komen. Bijvoorbeeld door werkbezoeken, stages, trainingen etc.

Haal het maximale uit jezelfNeem initiatief, wees ambitieus en probeer ge-durende je studententijd het maximale uit je-zelf te halen op alle fronten. Blijf niet thuis wo-nen maar stort je in het studentenleven. Neem de studie serieus, maar zoek ook manieren om jezelf op andere gebieden te ontwikkelen.

Voor meer informatie over Instituut Clin-gendael: www.clingendael.nlVoor vragen ben ik bereikbaar op: wevers@clingendael.nl

in willen inspelen. Het maken van een aantal scenario’s maakt de toekomst bespreekbaar. Veel kennis over de toekomst van een orga-nisatie zit al in de hoofden van de medewer-kers of is al geanalyseerd door wetenschap-pers of trendanalisten. Het is aan mij om die kennis bijeen te brengen, in kaart te bren-gen, om te zetten in strategische toekomst-beelden en daar gericht op aan te sturen.

Lange termijn denkenAls brede opleiding die zich bezighoudt met bestuur en machtsverhoudingen, geeft Po-liticologie veel handvatten in mijn dagelijks werk. In mijn werk spelen bij alle klanten – of het nou bedrijven, overheden, onderwijsin-stellingen of NGO’s zijn - globalisering en veranderende internationale machtsverhou-dingen een rol. Bij Internationale Betrekkin-gen heb ik de patronen daarvan leren kennen. Om de ontwikkelingen te kunnen extrapo-leren naar de toekomst is het goed die patro-nen te kennen. Een project dat ik nu doe, ‘De toekomst van de Schilderswijk (Den Haag)’, is een uiterst politiek project waar al mijn col-leges over maatschappelijk middenveld en ac-toren in de samenleving van pas komen. Toch is het niet alleen de studie die te zij-ner tijd van pas komt bij mijn huidige werk. Ook mijn extra-curriculaire bezigheden in besturen en commissies van tijdens de studie zijn niet alleen voor mij, maar ook voor mijn werkgever van groot belang. Commissies en

besturen buiten de universiteit brengen je al-lerlei secundaire vaardigheden bij, waar veel mensen die het niet doen pas na hun studie het nut van inzien. En dan is het te laat. Het is interessant om te zien dat de Universiteit van Maastricht een leerstoel in Scenario-Planning en Toekomstdenken heeft en er diverse Mas-terclasses Scenarioplanning beschikbaar zijn. Politicologie kijkt nog teveel naar heden en verleden. Een seminar ‘lange termijn denken’ zou voor politicologen, de beleidsmakers in de dop, niet gek zijn – zeker nu de toekomst steeds weerbarstiger en veranderlijker lijkt te worden.

Buiten de collegebankjesZelf ben ik aanspreekpunt voor stagiairs en sollicitanten in ons bedrijf. Ik merk dat ik het heel belangrijk vind dat er extra-curriculaire activiteiten op een cv staan en weet dat ook andere Human Resource-verantwoordelij-ken dit heel belangrijk vinden. Of je nou een jaar gestopt bent met je studie, er een jaar lan-ger over gedaan hebt: als je kan aantonen dat je meer hebt gezien dan je collegebankjes is dat meer waard dan je denkt.

Futureconsult verwelkomt graag stagiairs, zie voor meer informatie over stageplaat-sen: www.futureconsult.nl meijer@futureconsult.nl <

den. Hierdoor zijn de werkuren die ik nu maak, geen “inklok uren” maar ben ik be-zig met dingen die me echt boeien.In die tijd (begin 90’er jaren) was ik een van de weinige studenten met een eigen com-puter, inclusief modem. Ik hield van dingen maken, klussen, meubels stofferen, etc. en websites bouwen werd een digitale uiting hiervan.

13

Een fase die je moet meemakenHet online creëren en interesse in inter-nationale milieupolitiek, kwam daarna sa-men in een uitnodiging van Professor Gerd Junne om mee te werken aan zijn project “The Network University”. Wat een heer-lijke tijd heb ik toen gehad, en ik heb zo-veel geleerd! Ik hoop dat iedereen zo’n fase mag meemaken in de studie. Brainstormen met anderen die jouw intellect uitdagen en af en toe scoren met een goed idee. Ik mocht daar vernieuwend bezig zijn, hoe-wel ik het innovatieniveau van mijn col-lega’s vaak moeilijk kon bijbenen. Tegen-woordig hoor ik dat vaak andersom. Ik ontwierp opdrachten ten behoeve van het opdoen van kennis, deelde kennis en deed wat ik “lopende band” werk noem voor het web. Vaak zondagnacht, als de rest van de stad sliep; meditatieve uurtjes waren dat. Mijn gewoonte om ’s avonds te werken is hier geboren. Wij hebben prijzen gewon-nen met cursussen en een sterk didactische aanpak vormgegeven online, o.a. in het ontwerp van een unieke online leeromge-ving. Blackboard was er niets bij!

Mijn studie liep hierdoor enige vertraging (ahem) op. Ik naderde de dertig en besloot mijn studie af te maken. Een kenmerk van Politicologie was dat je veel keuzeruimte had en die kon invullen met vakken bij an-dere opleidingen aan de UvA, maar ook bij andere universiteiten. Als student aan de UvA werd van je verwacht enige eigen verantwoordelijkheid te dragen, te ne-men en aanpassingsvermogen te hebben. Vaardigheden die goed van pas komen in je latere werk. Aangeland bij mijn scrip-tie ben ik diep in het onderwerp gedoken: “Environmental Scarcity in the Heart of Central Asia; an analysis of the Ferghana Valley using the “Environmental Scarcity and Violence Model” developed by Prof. T. Homer-Dixon”. Ik kon niet stoppen met schrijven en overwoog zelfs voor een doc-toraat te gaan. Misschien komt dat er nog van als ik de 40 gepasseerd ben.

Internationale omgevingenVanwege mijn internationale achtergrond

Nynke met baby Tobias op trektocht door de Alpen

Foto

‘s:

Jori

s IJ

lst

Naam: Peter Lugtig Studie: Politicologie Specialisatie: Europese Politiek: met minor Methoden en TechniekenAfgestudeerd: 2006Huidig beroep: Promovendus/docent Universiteit Utrecht

Politiek: interessant vanaf de 1e studiedag

Peter Lugtig

Ik koos voor de studie Politicologie, omdat ik op de middelbare school politieke en be-stuurlijke processen interessant vond. Op de tweede dag van de colleges vonden de aan-slagen op het WTC plaats en mede door alle enerverende gebeurtenissen tijdens mijn stu-die, de opkomst van Pim Fortuyn, de oorlog in Irak en drie keer Tweede Kamer verkie-zingen, is het altijd interessant gebleven. Misschien ben ik daarom mijn interesse voor bestuurlijke processen tijdens mijn studie een beetje verloren en vooral geïnteresseerd geraakt in publieke opinie. Door een aantal inspirerende docenten ben ik langzaam de richting van methoden en technieken van onderzoek ingedwaald, waar ik tot nu toe nog geen moment spijt van heb gehad.Na mijn afstuderen heb ik eerst een half jaar gereisd en ben daarna begonnen met een baan als docent en onderzoeker aan de Universiteit Utrecht. Op dit moment ben ik bijna klaar met mijn promotieonderzoek in onderzoeksmethoden. Meer specifiek in het verbeteren van panel onderzoek (het type onderzoek dat Maurice de Hond ook doet). Ik kijk bijvoorbeeld naar:-hoe onderzoek via internet representatief te maken is voor de Nederlandse bevolking;-hoe je ondervragingstechnieken kunt ver-beteren op het internet, door antwoorden die respondenten in eerdere enquêtes hebben gegeven te gebruiken in nieuw onderzoek.

Tijdens mijn studietijd waren er weinig stu-denten Politicologie die zich interesseerden voor onderzoeksmethoden en lag er geen zware focus op het doen van empirisch on-derzoek. De studie heeft me echter vooral geleerd analytisch en kritisch te denken en daarover te schrijven. Dit zijn vaardigheden waar ik elke dag nog veel aan heb en wat me ook onderscheidt van mijn collega’s, die meestal een achtergrond hebben in een van de andere sociale wetenschappen.Tijdens mijn studie Politicologie ben ik op

Erasmus uitwisseling geweest naar Zweden, een interessante buitenlandervaring.Ook ben ik actief geweest bij de studiever-eniging Machiavelli waar ik onderwijscoör-dinator was. Dit betekende dat ik veel over-legde met docenten over hoe de opleiding eruit zag en wat er beter kon. Politicologie in de praktijk. Misschien heb ik daar nog wel meer van geleerd dan van alle essays schrijven en boeken lezen bij elkaar.

Oninteressante vakken, maar toch…Ik heb op dit moment een baan waar veel statistiek bij komt kijken. Dat de opleiding Politicologie daar (in vergelijking met som-mige andere sociale wetenschappen) weinig aandacht aan besteedt vind ik niet zo erg, maar ik vind het achteraf wel jammer dat empirisch politicologisch onderzoek als geheel een kleine rol had binnen het curri-culum. Binnen de verschillende vakken had ik graag meer aandacht willen zien voor het werk van empirisch onderzoek. Uiteindelijk is het naar mijn idee belangrijk om politico-logische theorieën te toetsen (voor zover ze toetsbaar zijn uiteraard). Daarnaast hoop ik dat men de vakken in methodenleer in-middels heeft aangepast. Vast wel, want in mijn studietijd waren die vakken zo onin-teressant mogelijk opgezet. Het is eigenlijk vrij wonderlijk dat ik er toch in verder ben gegaan.

Laat je verrassenKies vooral een studie en studiepad dat je in-teressant lijkt. Houd niet vast aan paden die je van te voren voor jezelf had uitgedacht. Laat je verrassen en doe soms bewust din-gen die je in eerste instantie niet zou doen.

Iedereen die opinieonderzoek interessant vindt, daar meer over wil weten of een stage zoekt. mail gerust: peter.lugtig@gmail.com <

Peter Lugtig

heb ik altijd internationale omgevingen opgezocht, ook in mijn werk. Mijn func-ties hebben zich op allerlei varianten van het delen van kennis en informatiemanage-ment via het web gericht. De vaardigheden die ik heb opgedaan tijdens mijn studie zijn het meest doorslaggevend geweest bij het vinden van een baan. Mijn advies aan stu-denten van nu zou zijn: zorg dat je tijdens je studie niet alleen de inhoud tot je neemt, maar ook aandacht geeft aan het goed ont-wikkelen van vaardigheden zoals: correct schrijven, presenteren, goed communice-ren, logisch en kritisch nadenken. Mijn eerste baan was bij het International Agricultural Center (IAC) en vervolgens bij het International Institute for Com-munication and Development (IICD). Ik bemoeide mij daar met alles wat betreft informatie management en het delen van kennis online, zowel binnen de organisatie als daarbuiten. Daarnaast was ik projectlei-der bij het ontwerpen en uitrollen van het Management Information System (MIS) als ook bij het Social Media Based Intranet. Een hoogtepunt in deze baan was het IICD vertegenwoordigen in het steering committee van het Web2forDev congres dat plaatsvond in het hoofdkantoor van de FAO in Rome (www.web2fordev.net). Een bruisend con-gres waar heel veel kennis werd uitgewisseld en aan bewustwording werd gewerkt wat nog lang heeft nagewerkt. Heerlijke tijden.

Heerlijke tijden geniet ik ook nu, als Teamleider ICT in het Onderwijs bij het College Sociale Wetenschappen en Gra-duate School for Social Sciences aan de UvA. Woonachtig in Amsterdam met twee jonge kinderen wou ik graag in Am-sterdam werken en ik was ontzettend blij toen ik deze baan kreeg bij mijn “oude” faculteit. Mijn eerste Nederlandstalige baan. En weer mag ik samenwerken met Professor Gerd Junne! Hij kwam natuur-lijk meteen met een idee om SMS in het Basisprogramma Internationale Betrek-kingen te gebruiken.

Thank goodness some things never change. <

14

Naam: Wibo Koole Studie: Politicologie Specialisatie: DoktrinegeschiedenisAfgestudeerd: 1984Huidig beroep Consultant

Puzzelstukken vallen op hun plaats

Wibo Koole

Wibo Koole tijdens survivaltraining.

Op mijn middelbare school deed ik mee aan het Model European Parliament, een simu-latie van het Europees Parlement. Het was geweldig om op jonge leeftijd kennis te ma-ken met het schrijven van resoluties, lobby-en, het indienen van amendementen en het houden van speeches. Door deze ervaring heb ik voor Politicologie gekozen, ik wilde meer weten over het politieke spel. Tegen het eind van mijn studie wilde ik het liefst bij een ministerie werken, of bij een non-governmental organisation (NGO) als Amnesty of Oxfam. De NGO’s vielen uiteindelijk af: het is mooi werk, maar er zijn maar weinig betaalde banen. Daarom besloot ik om stage te gaan lopen bij een ministerie. Stage lopen was niet verplicht, maar het leek me een mooie manier om na alle theorie eens in de praktijk te zien hoe alles werkt. Ik had voor het vak ‘Beleid en identiteit’ een werkstuk geschreven over gedetineerden, waardoor mijn voorkeur uit-ging naar het ministerie van Justitie. Via een oud-collega van mijn stiefmoeder kreeg ik een gesprek en daarna een stageplek bij het project Modernisering sanctietoepassing. Ik werkte mee aan voortgangsrapportages aan de Tweede Kamer en kreeg de kans om ge-vangenissen te bezoeken. Na drie maanden stage mocht ik blijven om mijn scriptie te schrijven. Mijn scriptie ging over het agen-davormingsproces rond het thema veelple-gers. Doordat ik iedere dag op het ministe-rie zat, kon ik mijn scriptie in drie maanden afronden. Dit was zeker ook te danken aan de gedegen begeleiding van docent Marijke Mossink. Na mijn stage kon ik blijven wer-ken op het ministerie als beleidsmedewerker en projectsecretaris op de afdeling Sanctie-beleid. Toen ik na twee jaar dichter bij de uitvoering wilde werken vond ik een baan bij de Raad voor de Kinderbescherming. Ik ben beleidsadviseur bij het landelijk bureau van de Raad en ben werkzaam in de regio Amsterdam en Gooi & Vechtstreek. Het is een veelzijdige, zelfstandige baan, op het snijvlak van beleid en uitvoering. Ik ben

zowel betrokken bij de verbetering van de interne organisatie als bij de samenwerking met ketenpartners. De maatschappelijke kant van het werken bij de overheid geeft veel voldoening. Daarnaast zijn er veel mo-gelijkheden om je ontwikkelen.

Een veelgevraagde studierichtingMet bestuurskunde kun je meer kanten op dan je denkt. Het is een veelgevraagde studierich-ting bij de overheid en bij tal van organisaties.Omdat de studie vrij breed is, vroeg ik me in die tijd weleens af wat ik nu eigenlijk leerde. Maar later merkte ik pas hoeveel ik er toch echt van mee had genomen. Van de vakken die ik heb gevolgd, maar zeker ook van het schrijven van al die werkstukken, en na-tuurlijk de scriptie. In de keuzevakruimte heb ik het vak Vrouwenstudies gevolgd, mijn werkstuk ging over meisjesbesnijdenis. In mijn huidige werk bij de Raad voor de Kinderbescherming heb ik dit onderwerp ook in mijn portefeuille, ik ben er veel mee bezig. Dat had ik tijdens het volgen van dat vak nooit kunnen bedenken.Ik ben twee keer mee geweest met een stu-diereis van Machiavelli: naar Bosnië en naar Moskou. Geïnspireerd door de Bosnië reis heb ik me aangesloten bij stichting Mara. Dat is een stichting van studenten die hulp-transporten met medicijnen organiseert en uitvoert naar voormalig Joegoslavië. Ik heb dit twee jaar gedaan, het was erg leuk en leerzaam. Even leuk en leerzaam waren de functies bij mijn studentenvereniging en dis-puut. De ervaring die ik bij deze activiteiten opdeed (organiseren, schrijven, netwerken) is absoluut nuttig geweest voor mijn werk.Ik ben erg tevreden over de opleiding die ik heb gehad en over de ruimte die er was om er zelf iets van te maken. De docenten waren over het algemeen goed. En daar-naast genoot ik ook van de colleges van Jaap Boonstra over organisatiekunde. Zijn verha-len over de praktijk waarin hij werkte waren erg aansprekend. Misschien zouden er vaker mensen uit de praktijk kunnen worden uit-genodigd bij vakken.

Denk na over je doelHet is belangrijk om na te denken over wat je doelen zijn en daarover te praten. Een stage is een goede manier om te kijken of een werk-plek bij je past. Daarnaast is er altijd een kans dat je er je scriptie kunt schrijven of er kunt blijven werken. Denk ook na over het doen van extra vakken of een tweede studie. Ik doe nu Rechten naast mijn werk, terwijl ik er in mijn studietijd veel meer ruimte voor had ge-had. Maar daarnaast moet je natuurlijk ook een heleboel genieten van je studententijd!

Raad voor de kinderbescherming:www.raadvoordekinderbescherming.nl <Vanessa Penn

Foto

: Die

der

ik v

an d

er L

aan

.

Naam: Vanessa PennStudie: PoliticologieSpecialisatie: BestuurskundeAfgestudeerd: 2004Huidig beroep: Beleidsadviseur Raad voor de Kinderbescherming

Jong opgedane kennis leidt tot keuze

Vanessa Penn

Destijds had ik het idee dat ik aan de uni-versiteit wilde gaan werken. Ik was al stu-dent-assistent geweest en wilde graag ver-der met onderzoek. Mijn toekomstbeeld was relatief vaag, maar wel met een beeld van betrokkenheid bij maatschappelijke discussies.Achtereenvolgens ben ik universitair do-cent Politicologie geweest in Nijmegen en vervolgens consultant bij de Hogeschool van Amsterdam in de periode dat hoge-scholen voor het eerst hun kennis gingen vermarkten. Dit voorjaar werd ik daar nog aan herinnerd toen een rapport over de slechte samenwerking in de Amster-damse jeugdzorg verscheen. Een soortge-lijk rapport had ik met een collega 20 jaar geleden ook al eens geschreven. Het riep de vraag op wat er toen is misgegaan met de ingezette verandering (ook toen waren er al veel te veel projecten en stichtingen!). Daarna heb ik een fantastische periode meegemaakt als voorzitter van de PvdA in Amsterdam, weliswaar geen carrière maar wel een geweldige leerschool in politiek en

campagnevoeren. Dat kon ik later goed ge-bruiken toen ik als manager campaigning en strategie bij de Consumentenbond aan de slag ging. De klassieke testorganisatie (“Is dat niet die club die wasmachines van vier hoog naar beneden gooit en dan kijkt of ze het nog doen?”…) werd omgebouwd tot een moderne maatschappelijke orga-nisatie die veel invloed had en heeft op de werking van markten (telecom, voeding, zorg, openbaar vervoer). Actievoeren was echt leuk!Uiteindelijk heb ik na ruim tien jaar ma-nagement voor de consultancy gekozen, met mijn eigen bedrijf Create2connect. En daar komen de puzzelstukjes van mijn eer-dere carrièrestappen samen. Grote macro-ontwikkelingen zien als politiek econoom, campagnevoeren en politiek bedrijven, en organisaties en leiderschap ontwikkelen. Nu ben ik consultant en houd me bezig met complexe innovatieprocessen (duur-zaamheid, sociale innovatie) waarbij veel stakeholders betrokken zijn. Dit alles met veel plezier!

15

Ik heb altijd een internationale carrière ge-ambieerd in de ontwikkelingssamenwer-king. Wonen en werken in Zuid Amerika en Afrika was mijn droom. Tijdens mijn studie (meestal vlak voor tentamens) keek ik wel eens in het Vacatureblad Interna-tionale Samenwerking (uitgave van het Ministerie van Buitenlandse Zaken) om mijzelf te motiveren. De banen die daarin stonden wilde ik ook! Politicologie was de juiste keuze om mijn ambities waar te maken, dat is inmiddels wel gebleken. Zeker, ik heb enigszins be-wust de stappen in mijn carrière gezet maar gelukkig kun je niet alles plannen. Er zijn er allerlei verassingen om de hoek ko-men kijken waardoor ik vaak van het een in het andere ben gerold.

Ik ben verschillende malen uitgezonden en heb mogen wonen en werken over de hele wereld. Onder andere in Malawi, Ecuador, Zimbabwe, Zuid-Afrika, Ethio-pië, Indonesië, Colombia en Uganda. In 2008 heb ik De Ontwikkelingsfabriek opgericht. Dit is mijn eigen innovatiebu-reau voor ontwikkelingssamenwerking en actief op het gebied van management, edu-

Saskia Vossenberg

Foto

: Isi

s To

ren

sma

Naam: Saskia Vossenberg Studie: Politicologie & Genderstudies Specialisatie: Vergelijkende PoliticologieAfgestudeerd: 2000Huidig beroep: Directeur van De Ontwikkelingsfabriek en freelance docent

Verrassingen om de hoek

Saskia Vossenberg

Studentenbeweging is ook een leer-schoolIk heb veel geleerd over de werking van economie, samenleving en politiek. En die kennis gebruik ik nog iedere dag, omdat ik sneller dan veel anderen in staat ben gro-tere verbanden te doorzien. De leerschool van studentenbeweging en bestuurlijke functies heeft me persoonlijk veel gebracht. Zonder die ervaring zou ik later niet voor-zitter van de PvdA in Amsterdam zijn ge-worden en niet in staat zijn geweest om bij de Consumentenbond als manager een maatschappelijke organisatie op te bouwen. De veelzijdigheid van de toenmalige studie Politicologie was een groot voordeel.

catie en advies (project & strategie). Nu werk ik vanuit Nederland aan allerlei ver-schillende opdrachten. Op dit moment ad-viseer ik bijvoorbeeld de Stichting Wemos (een lobbyorganisatie die zich inzet voor recht op gezondheid in ontwikkelingslan-den) in de ontwikkeling van een nieuwe meerjaren strategie. Daarnaast ben ik ac-tief in het bestuur van XminY, een fonds dat activisten over de hele wereld steunt om politieke verandering te bewerkstelli-gen. XminY was bijvoorbeeld een van de eerste die het ANC steunde in het omver-werpen van het apartheidsysteem. Tenslotte, ben ik als gastdocent verbon-den aan de UvA en de Amsterdamse Ho-geschool voor de Kunsten. Aan de UvA doceer ik eerstejaars Politicologie studen-ten. Het is bijzonder inspirerend om mijn kennis en werkervaringen terug te koppe-len in discussies met studenten. Het biedt mij de mogelijkheid de praktijk te linken aan de theorie.

Bouwstenen van de opleidingTijdens mijn studie heb ik mij vooral be-zig gehouden met rechtvaardigheids- en verdelingsvraagstukken. Het concept macht heeft me altijd erg bezig gehouden. De the-

orieën van bijvoorbeeld Rawls en Tronto fascineerden mij; ze deden mij nadenken over oorzaken van uitsluiting en armoede. Maar toen ik (uitgezonden als ontwikke-lingswerker voor CARE International) in de sloppenwijk El Alto in Bolivia stond, leken al deze theorieën ineens allemaal erg irrelevant. Ik werd mij zeer bewust van het feit dat het ‘leren en begrijpen’ van het praktische politieke nog moest beginnen. Ik heb tijdens mijn studie vooral een ‘denk-wijze’ en analytische vaardigheden aan-geleerd. Gedurende de opleiding krijg je hiervoor de bouwstenen maar het is de werkpraktijk waarin je deze leert toepassen. Na mijn propedeuse Politicologie heb ik een tweede studie opgepakt. De combi-natie Politicologie en Genderstudies ver-diepte mijn kennis en conceptueel den-ken. Wat ik leerde bij Politicologie werd nog interessanter en kreeg meer diepgang, maar vooral Genderstudies heeft mijn kijk op de wereld ontwikkeld.

Dr. Saskia Poldervaart heeft mij bijzonder geïnspireerd, gemotiveerd en een grote rol gespeeld in het vormen van mijn fe-ministisch denken en DOEN over recht-vaardigheid. Daarnaast heb ik tijdens mijn studie stage gelopen als beleidsmedewer-ker bij E-Quality, het kenniscentrum voor emancipatie en diversiteit. Nuttig om on-derzoeksvaardigheden in de praktijk te kunnen brengen maar vooral een eigen

netwerk op te bouwen, wat mij later goed van pas is gekomen.

Nieuwe lichting politicologen betere onderzoekersIk vind de opleiding sterk verbeterd in vergelijking met mijn eigen studietijd. Er is veel meer aandacht voor academische vaardigheden en al in het eerste jaar word je opgeleid tot onderzoeker. Ook de pro-jecten in het eerste jaar zijn erg leuk en leerzaam. Ik heb pas in mijn vierde jaar enigszins geleerd hoe onderzoek te doen en hoe een onderzoeksopzet te maken. Tijdens mijn stage en schrijven van mijn scriptie was dat best lastig en heb ik deze vaardigheid zelf moeten aanleren door in-formatie te zoeken. Ik denk dan ook dat deze nieuwe ‘lichting’ politicologen veel betere onderzoekers zullen zijn. Hoe meer je je verdiept in de stof, hoe leu-ker het wordt! Dus hard studeren, want wanneer je passief meedoet, blijft het op-pervlakkig. Haal het beste uit je studietijd, wat je nu weet te vergaren bepaalt de vrij-heid waarmee je straks je eigen carrière kunt vormgeven.

Meer weten over De Ontwikkelingsfa-briek? Kijk op: www.ontwikkelingsfabriek.nl

Wil je ook donateur worden van XminY: www.xminy.nl <

Oriënteer je breedAls student hadden wij een geweldige keuzevrijheid in allerlei vakken. Als bij-vakken volgde ik ook nog Italiaans en Italiaanse politiek, waardoor ik mijn voorliefde voor het land, het eten en de wonderlijke gang van zaken in de Itali-aanse politiek kon combineren.Doe veel en oriënteer je breed. Focus je niet alleen op je studie, maar ook op de wereld daarbuiten! Zorg dat je heel vroeg je persoonlijke skills ontwikkelt, een goed zelfinzicht helpt je later tijdig keuzes te maken.

Mijn website is te vinden op: www.create2connect.nl <

Naam: Sandy Bosman Studie: Politicologie Specialisatie: Internationale BetrekkingenAfgestudeerd: 1998 Huidig beroep: Zelfstandig ondernemer / interim verandermanager

Focus op complexe organisaties

Sandy Bosman

Eigenlijk heb ik niet aan carrièreplanning gedaan. Wel ben ik altijd redelijk ambitieus geweest en wilde ik altijd blijven groeien, nieuwe dingen doen, uitdagingen aangaan. Direct na mijn studie ben ik vanuit een stage bij KLM op de afdeling Public Af-fairs, gevraagd om bij Rand Europe, een Amerikaanse denktank, te komen werken. Ik werd policy analist. De baan vormde een mooie link naar mijn studie en was in-ternationaal georiënteerd. Beleidsanalyse was me echter te academisch. Ik vond de interviewfase vooraf en presentatiefase ter afronding veel leuker om te doen dan alle maanden bureauwerk daartussenin. Na Rand Europe ben ik bij Ernst en Young Consulting gaan werken als consultant Pu-blic Affairs. Via de commerciële advisering ben ik vervolgens bij een grote vakbond gaan werken, aanvankelijk als coördinator persvoorlichting en uiteindelijk als hoofd van de afdeling communicatie. Begin 2007 ben ik voor mezelf begonnen onder de naam Windkracht8. Ik wist van mezelf dat

ik goed ben in het leiden van projecten bin-nen complexe organisaties. Bijvoorbeeld als projectmanager, of vanuit de rol van hoofd van een afdeling. En soms ook in de rol van coach. Ik merkte dat ik het heerlijk vind om in relatief korte tijd, zo rond de zes maanden, een (veranderings-) traject op te starten of af te ronden. Toen ik be-gon, bijna drie jaar geleden, wist ik nog niet goed waar mijn focus zou komen te liggen. Ik ben gewoon begonnen met mijn eerste opdracht, hoofd communicatie tijdens een reorganisatie van een groot Waterschap. En daarna is mijn focus langzaamaan ge-groeid. Op dit moment werk ik onder meer als hoofd van een afdeling P&O tijdens een reorganisatie van een grote woningcorpo-ratie. Daarnaast begeleid ik graag strategie-sessies. Vooral het snijvlak tussen (interne) communicatie en veranderingsprocessen en HR vind ik op dit moment erg interessant.

Politicologie biedt ruimteMijn basis houding is altijd geweest aan-

16

Sandy Bosman

Foto

: Maa

rten

Bak

ker

pakken, doen, studeren, verder leren, din-gen doen die ik interessant vind. Ik ben nooit bezig geweest met wat ik zou gaan doen na mijn studie, wel heb ik op een of andere manier altijd vertrouwen gehad dat ik verder zou komen. Wellicht had het te maken met de economisch goede tijd waar-in ik afstudeerde. Ik heb me zelden druk gemaakt over wat ik zou doen met mijn studie. Ook tijdens mijn studie werkte ik al en heb ik veel vrijwilligerswerk gedaan voor o.a. Amnesty International. Tijdens mijn studie heb ik uitgebreid gebruik ge-maakt van de ruimte die Politicologie bood om vakken te volgen bij andere faculteiten en zelfs universiteiten. Zo volgde ik onder-meer vakken bij de Faculteit der Economie, bij Organisatiesociologie, een practicum ‘ Leiden van groepen’ bij Sociale Psycholo-gie en vakken op het gebied van politiek en bedrijfsleven in Rotterdam. Daarnaast stu-deerde ik een semester aan Boston College. Aan Politicologie heb ik mijn interesse in macht, invloeden en politieke theorieën overgehouden, maar vooral een brede kijk op dingen, snel overzicht hebben, begrij-pen hoe mensen binnen organisaties wer-ken. Ik was zelf blij met de keuzevrijheid die Politicologie bood. Ik mocht zelf een groot deel van mijn studie samenstellen.

Mij is dat goed bevallen. Ik kan me voor-stellen dat voor veel studenten echter iets meer sturing vanuit de faculteit prettiger is, wat meer contacturen, kleinere werkgroe-pen, intensiever onderwijs. Tijdens mijn half jaar in Boston heb ik gemerkt dat in-tensieve werkgroepen aanmoedigen om be-ter te presteren en harder te studeren. Voor mij was dat echt een eyeopener.

Bouw en onderhoud je netwerkGeloof in jezelf en ga voor het beste. Ga naar het buitenland. Doe wat je leuk vindt, maak volop gebruik van de mogelijkhe-den die de studie biedt om er echt voor te gaan, er alles uit te halen. Ik ben opgeleid als generalist. Focus aanbrengen kan mis-schien wel het beste na je studie. Bouw en onderhoud je netwerk zorgvuldig. Ik merk dat mijn netwerk voor mij heel belangrijk is. Wat je erin stopt krijg je ook weer terug.Tot slot: Als je het ergens echt niet naar je zin hebt, blijf dan niet hangen, maar ga weg. Zorg dat je geld achter de hand hebt om een paar maanden te overbruggen, dat zorgt voor een groot gevoel van vrijheid.

Mijn webadres: www.windkracht8.nl <

Naam: Linda Bos Studie: Politicologie Specialisatie: Politieke Theorie & Politiek GedragAfgestudeerd: 2006Huidig beroep: Promovendus / PhD Student bij ASCoR

Facetten van de wetenschap

Linda Bos

Linda Bos

Ik koos Politicologie omdat het mij een inte-ressante studie leek en niet vanwege eventu-ele beroepsperspectieven. Ook tijdens mijn opleiding heb ik studiekeuzes gebaseerd op mijn interesses. Daardoor kwam ik terecht bij de minor Onderzoeksmethoden (deze is inhoudelijk te vergelijken met het metho-dologische deel van de Research Master): ik vond statistiek leuk en wilde hier meer ken-nis over vergaren. Tijdens het volgen van de minor werd ik, mede door het contact met medestudenten en onze motiverende pro-fessor Willem Saris, steeds enthousiaster over het doen van onderzoek. Inhoudelijk volgde ik voornamelijk vakken over de po-litieke aspecten en attitudes ten aanzien van de multiculturele samenleving, populisme en sociaal kapitaal. In mijn scriptie combineerde ik mijn me-thodologische inzicht met de inhoudelijke vraag of attitudes ten opzichte van migran-ten op eenzelfde manier worden gevormd voor kiezers van verschillende partijen.Via Willem Saris kwam mij een vacature ter ore, namelijk promovendus bij The Amster-dam School for Communications Research, op het project “Public Images of Leaders of Anti-Immigration Parties: The Role of the Mass Media” Doordat ik samen met enkele medestudenten al een paar papers had ge-schreven over de stem op de LPF en ik mij bleef verwonderen over de vraag welke rol de media spelen voor het electorale succes van rechts-populistische of anti-immigra-tiepartijen, sprak dit onderwerp mij erg aan. Dat het een promotietraject was, was voor mij van ondergeschikt belang: met name het doen van onderzoek, vier jaar lang, naar iets dat mij van maatschappelijk en weten-schappelijk belang leek, was wat mij aan-trok. De positie als promovendus bevalt mij zeer goed, het is inspirerend (en soms ook intimiderend) om met zoveel getalenteerde jonge mensen samen te werken. Ook ervaar ik het als zeer positief dat ik mijn horizon heb kunnen verbreden door bij Communi-catiewetenschap aan de slag te gaan. Al met

al is het een zeer goede leerschool: niet al-leen krijg ik het doen van onderzoek in de vingers door zelf verantwoordelijk te zijn voor het proces van dataverzameling tot eindproduct, ik geef ook les en volg cursus-sen op verschillende professionele en we-tenschappelijke gebieden. Kortom, gaande-weg maak ik kennis met alle facetten van de wetenschap.

Logisch vervolg op de studieUiteraard had ik dit werk niet kunnen doen zonder mijn studie. Mijn promotietraject is een logisch vervolg op mijn doctoraal. Ook inhoudelijk heb ik zeer veel gehad aan ver-schillende vakken die ik heb gevolgd, met name op het gebied van Politieke Theorie en Politiek Gedrag en Onderzoeksmethoden. Naast mijn bijbaan als coördinator Onder-zoeksBureau bij ASVA was ik student-as-sistent bij prof. Jean Tillie, op een project voor FORUM over het thema integratie in verkiezingsprogramma’s en collegeakkoor-den rond de gemeenteraadsverkiezingen van 2006. Hier heb ik in praktische zin al veel geleerd over het opzetten en uitvoeren van wetenschappelijk onderzoek.Wat ik hierna ga doen, is natuurlijk wel onzeker. Mijn contract loopt zolang mijn promotietraject duurt en daarna zal ik moe-ten bezien of ik een postdoc-traject in kan of een UD-positie kan verkrijgen of dat ik wellicht iets heel anders ga doen.

Tijd voor verdiepingAls je enorm geïnteresseerd bent in weten-schap is het kiezen voor een wetenschap-pelijk vervolg van je studie een aanrader. Je hebt dan de tijd om je nog meer te verdiepen in het onderwerp waarin je geïnteresseerd bent en bovendien nog meer kennis te ver-garen op diverse gebieden.

Meer weten over mijn research project, mail: L.Bos@uva.nl <

Alumnikring Politicologie

De Alumnikring Politicologie heeft als doel het uitwisselen van kennis en ervaring tussen alumni, de opleiding en studenten van de opleiding Politicologie van de Universiteit van Amsterdam. Dit doet de kring door bijeenkomsten, debatten en workshops met afsluitende borrel te organiseren.Wij ambiëren een plek voor politicologen om elkaar te ontmoeten en met elkaar te discussiëren over actuele politieke onderwerpen. Met ruimte voor wetenschappelijke inzichten én kennis uit de praktijk. Inhoudelijk, maar wel op een vlotte, speelse manier. Ook horen we graag wat u van de alumnikring verwacht. Contact alumni.politicologie@uva.nl

Adres: Binnengasthuisstraat 9, 1012 ZA Amsterdam (Service & Informatie Centrum) Telefonisch spreekuur: di t/m vr van 09.00 - 10.00 uur telefoon 020-525 8080 Inloopspreekuur: di t/m vr van 11.00 - 12.00 uur (melden bij de portier) Spreekuur op afspraak: Een afspraak maken kan tijdens het telefonisch spreekuur (di t/m vr 9.00 - 10.00 uur, 020-525 8080) en tijdens het inloopspreekuur, di t/m vr van 11.00 - 12.00 uurE-mail: loopbaan@uva.nl

Loopbaan Advies centrum