Buildsight ontwikkelingen bouwconjunctuur 2014 Q2

Buildsight®-bijeenkomst

11 juni 2014 Landgoed Groenhoven,

Bruchem

Buildsight b.v. Michel van Eekert

11-7-2014 2 11-7-2014 2

Inhoud presentatie Buildsight® Nieuwbouwprognose 2014-II

• Bouwconjunctuur • Woningbouw • Utiliteitsbouw

• Lezing Thijs Luijkx

– Watkostdebouwvaneenhuurwoning

Nieuwbouwprognoses Buildsight® 2014-II

“Sinterklaas komt dit jaar gewoon op 5 december”

Conjuncturele ontwikkelingen • In eerste kwartaal 2014 is de NL economie

gekrompen met 1,4 % k-o-k en 0,5 % j-o-j: – Consumptie en investeringen krimpen – Export, industriële productie en bouwproductie groeien

wel • Vrees voor deflatie leidt tot maatregelen ECB:

– Verlaging rentetarieven (depositorente negatief!) – 400 mrd euro voor kredietverstrekking private sector

11-7-2014 4

Conjuncturele ontwikkelingen • Krachtig herstel consumentenvertrouwen

– Vooral economisch klimaat wordt beter beoordeeld – Koopbereidheid verbetert ook, maar blijft achter

• Producentenvertrouwen stabiel rond 0-punt • PMI blijft wijzen op groei industrie • Oprichting NII voor beleggingen in projecten op

het vlak van infrastructuur, onderwijs, zorg, woningbouw, MKB

11-7-2014 5

Conjuncturele ontwikkelingen • Voorzichtig herstel detailhandel en horeca • Werkloosheid loopt nog op • Prognoses voor 2014 naar beneden bijgesteld • Onzekerheid over kredietverlening, balansen van

banken en vraag (door lage inflatie) • Woningmarkt trekt aan: eerste stijging PBK in 5

jaar (0,1 %)

11-7-2014 6

Conjuncturele ontwikkelingen

11-7-2014 7

BNP OESO ABN AMRO Rabobank CPB EC DNB

2013 -0,8 -0,8 -0,8 -0,8 -0,8 -0,8 2014 1,0 0,5 0,5 0,75 1,2 0,2 2015 1,3 1,5 1,5 1,25 1,4 1,6

datum 13-5 28-5 4-6 18-3 5-5 10-6

11-7-2014 8 8

Conjuncturele ontwikkelingen Vertrouwensindicatoren

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

2007januari

2007 juli 2008januari






2013 juli

consumenten (links; saldo) producenten (rechts; %)

Bron: CBS

Producentenvertrouwen mei 2014: 0,7

Consumentenvertrouwen mei 2014: -1

11-7-2014 9

Conjuncturele ontwikkelingen ontwikkeling BBP

Bron: CBS

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

2009 Q1 2009 Q3 2010 Q1 2010 Q3 2011 Q1 2011 Q3 2012 Q1 2012 Q3 2013-Q1 2013-Q3

BBP tov jaar eerder (%) bouwproductie tov jaar eerder (%) bouwproductie (%; k-o-k)

8,8 % t.o.v. zelfde periode jaar eerder

-0,5 % t.o.v. zelfde periode jaar eerder

11-7-2014 10

Conjuncturele ontwikkelingen faillissementen; maandelijks vrts. jaartotaal (index 2007=100)

Bron: CBS

0

50

100

150

200

250

300

2007

dec

embe

r20

08 fe

brua

ri20

08 a

pril

2008

juni

2008

aug

ustu

s20

08 o

ktob

er20

08 d

ecem

ber

2009

febr

uari

2009

apr

il20

09 ju

ni20

09 a

ugus

tus

2009

okt

ober

2009

dec

embe

r20

10 fe

brua

ri20

10 a

pril

2010

juni

2010

aug

ustu

s20

10 o

ktob

er20

10 d

ecem

ber

2011

febr

uari

2011

apr

il20

11 ju

ni20

11 a

ugus

tus

2011

okt

ober

2011

dec

embe

r20

12 fe

brua

ri20

12 a

pril

2012

juni

2012

aug

ustu

s**

2012

okt

ober

**20

12 d

ecem

ber*

*20

13 fe

brua

ri**

2013

apr

il**

2013

juni

**20

13 a

ugus

tus*

*20

13 o

ktob

er**

2013

dec

embe

r**

2014

febr

uari*

*20

14 a

pril*

Bedrijfsactiviteiten totaal Bouwnijverheid

11-7-2014 11 11-7-2014 11

Ontwikkeling bouwconjunctuur

Ontwikkelingen bouwconjunctuur • Groei bouwproductie in q1 door milde winter • Bouwomzet alleen in januari duidelijk hoger dan

jaar eerder • Nieuwbouw blijft achter • Herstel van vergunningverlening woningbouw en

utiliteitsbouw in q1

11-7-2014 12

Ontwikkelingen bouwconjunctuur • Bedrijfsinvesteringen en koopwoningmarkt

ontwikkelen zich positief • Architecten meer nieuwe opdrachten voor woningbouw en

renovatie utiliteitsgebouwen in het laatste kwartaal 2012 • Conjunctuurmeting bouwnijverheid (aannemers) EIB niet

meer verschenen sinds maart (over januari)

11-7-2014 13

Ontwikkelingen bouwconjunctuur

11-7-2014 14

-60

-40

-20

0

20

40

60

80

100

120

140

Bouwsom nieuwe nieuwbouwopdrachten architecten (index 2010 = 100)

Woningen nieuwbouw (%; j-o-j)

Utilteitsgebouwen Nieuwbouw (%; j-o-j)Woningen Nieuwbouw

Bron: CBS

Ontwikkelingen bouwconjunctuur

11-7-2014 15

-90-70-50-30-101030507090

110130150

Bouwsom nieuwe Niet nieuwbouwopdrachten architecten (index 2010 = 100)

Woningen Niet nieuwbouw (%; j-o-j)

Utiliteitsgebouwen Niet nieuwbouw (%; j-o-j)Woningen Niet nieuwbouw

Bron: CBS

11-7-2014 16 16

Ontwikkelingen bouwconjunctuur orderportefeuilles (in maanden productie; linker as) en %-aannemers met stagnatie

a.g.v. gebrek aan orders (gemarkeerd; rechter as) mei 2010 – januari 2014

Bron: EIB

55,25

5,55,75

66,25

6,56,75

7

mei-10

jul-10

sep-1

0no

v-10

jan-11

mrt-11

mei-11

jul-11

sep-1

1no

v-11

jan-12

mrt-12

mei-12

jul-12

sep-1

2no

v-12

jan-13

mrt-13

mei-13

jul-13

sep-1

3no

v-13

jan-14

25%

30%

35%

40%

45%

50%

55%

60%

65%

woningbouw utiliteitsbouw woningbouw utiliteitsbouw

Bouwvergunningen woningbouw (waarde in mln. euro; 12 mnd. vrts.)

11-7-2014 17

0

200

400

600

800

1.000

1.200

01.0002.0003.0004.0005.0006.0007.0008.0009.000

10.000

Nieuwbouw (linker as) Overige werkzaamheden (rechter as)

Bron: CBS

Bouwvergunningen utiliteitsbouw (waarde in mln. euro; 12 mnd. vrts.)

11-7-2014 18

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

Nieuwbouw (linker as) Overige werkzaamheden (rechter as)

Bron: CBS

Woningnieuwbouw

Woningnieuwbouw • Herstel woningmarkt zet zich voort

– Vooral aantal verkopen neemt dit jaar toe (+34 % 1e 4 maanden)

– Prijsstijging in april – Meer nieuwbouw verkocht: laatste kwartaal het beste

kwartaal van 2013 (eengezins, meergezins daalt) – Herstel vergunningverlening beperkt zich tot koopsector

(+68 %) en bouwers voor de markt (+105 %; ook 86 % meer huurwoningen door bvdm; regio noord blijft achter)

11-7-2014 20

Woningnieuwbouw • Herstel gedreven door:

– Lage en dalende hypotheekrente (door toenemende concurrentie

institutionele beleggers (uit het buitenland) en verzekeraars), lage prijzen, aanzienlijk aanbod, forse huurstijgingen

• Huursector op de schop: – Afbakening taken woningcorporaties en toezicht erop – Huurgrens sociale huur bevroren – Parl. enquête woningcorporaties – Herziening Woningwet

11-7-2014 21

Woningnieuwbouw • Woningmarkt als beleggingsmarkt interessanter

(Vestia verkocht in 1 keer bijna 7.000 woningen) • Echter:

– Aanscherping EPC naar 0,4 per 2015 (hogere bouwkosten) en differentiatie Rc’s

– Dure bouwgrond (geen lage BTW) – Nog altijd slechts 28.200 woningen vergund op

jaarbasis

11-7-2014 22

11-7-2014 23

Woningmarkt bestaande woningen: woningprijzen (index 2010=100),

maandelijks vrts. jaartotaal # verkochte woningen

Bron: CBS en Kadaster, t/m april 2014

84

87

90

93

96

99

102

2010december

2011 april 2011augustus

2011december


2012december


2013december

2014 april100.000

105.000

110.000

115.000

120.000

125.000

130.000

Prijsindex bestaande koopwoningen Aantal verkochte woningen

Overdrachtsbelasting

Nieuwe hypotheekregels

11-7-2014 24

0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

120.000

jan-06

mei-06

sep-0

6jan

-07

mei-07

sep-0

7jan

-08

mei-08

sep-0

8jan

-09

mei-09

sep-0

9jan

-10

mei-10

sep-1

0jan

-11

mei-11

sep-1

1jan

-12

mei-12

sep-1

2jan

-13

mei-13

sep-1

3jan

-14

Andere particuliere opdrachtgeversOverheid en woningcorporatiesBouwers voor de markt

Bouwvergunningen 12 mnd. voortschrijdend naar type opdrachtgever (aantal woningen)

Bron: CBS; t/m maart 2014

66.549

3.892 6.299

18,009

Totaal: 28.200

Vergunningen Bouwers voor de markt

(12 maanden voortschrijdend)

11-7-2014 25


0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000aantal huurwoningen aantal koopwoningen

Vergunningen Overheid en woningcorporaties


11-7-2014 26


0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000


Vergunningen Andere particuliere opdrachtgevers


11-7-2014 27


0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000


11-7-2014 28 11-7-2014 28

Bouwvergunningen naar type opdrachtgever

Aantal vergunde woningen eerste drie maanden

2012 2013 2014

Bouwers voor de markt 3.683 2.467 5.049

Overheid en woningcorporaties 3.263 2.150 1.504

Andere particuliere opdrachtgevers 1.037 913 993

Totaal 7.983 5.530 7.546

Bron: CBS

11-7-2014 29 11-7-2014 29

Bouwvergunningen naar type opdrachtgever

Index 2011=100 Aantal vergunde woningen eerste drie maanden

2012 2013 2014

Bouwers voor de markt 100 67 137

Overheid en woningcorporaties 100 66 46

Andere particuliere opdrachtgevers 100 88 96

Totaal 100 69 95

Bron: CBS

11-7-2014 30

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000huurkoop

Woningbouwvergunningen (aantal woningen, 12 mnd. vrts.; regio Noord)

11-7-2014 31

Woningbouwvergunningen (aantal woningen, 12 mnd. vrts.; regio Oost)

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000huurkoop

11-7-2014 32

Woningbouwvergunningen (aantal woningen, 12 mnd. vrts.; regio West)

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

huurkoop

11-7-2014 33

Woningbouwvergunningen (aantal woningen, 12 mnd. vrts.; regio Zuid)

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

huurkoop

11-7-2014 34 11-7-2014 34

Woningnieuwbouwproductie (aantal woningen) 2005-2016

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

34.500

prognose 2014-II

prognose 2014-I

2005 gereedmeldingen CBS; 2006-2013 raming productie Buildsight®, 2014-2016 prognose Buildsight®

11-7-2014 35 11-7-2014 35

Woningnieuwbouwproductie naar woningtype (aantal woningen) 2005-2016

05.000

10.00015.00020.00025.00030.00035.00040.00045.00050.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015

eengezins meergezins


30% meergezins

44% meergezins

11-7-2014 36 11-7-2014 36

Woningnieuwbouwproductie naar huur/koop (aantal woningen) 2005 - 2016

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016

huur koop


25% huur 40% huur

11-7-2014 37

Woningbouw 2006 - 2015: ontwikkeling vloeroppervlak

0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000prognose 2014-II prognose 2014-I

In m2 * 1.000

Utiliteitsnieuwbouw

Utiliteitsnieuwbouw • Herstel vergunningverlening eerste kwartaal bij

meeste gebouwsoorten (behalve scholen) • Zorg en onderwijs op dieptepunt met

vergunningen (geen ruimte voor groei) • Door afschaffing melkquotum per 1/4/2015 meer

melkveestallen gebouwd en in aanbouw • Vergunningen voor kantoren dal voorbij, maar

geen ruimte voor groei 11-7-2014 39

Utiliteitsnieuwbouw • Toenemende bedrijfsinvesteringen leiden voor

sommige gebouwsoorten weer tot groei (stallen en hallen en loodsen)

• Scholen en zorg steeds meer afhankelijk van woningbouw

11-7-2014 40

11-7-2014 41

Bouwvergunningen utiliteitsbouw waarde 12-maanden voorts. (index: 2008=100; CBS)

11-7-2014 42

Kantoren 2008 – 2016 ontwikkeling vloeroppervlak

0

200

400

600

800

1.000

1.200


In m2 * 1.000

11-7-2014 43

Hallen en loodsen 2008 - 2016: ontwikkeling vloeroppervlak

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

prognose 2014-II prognose 2014-I

In m2 * 1.000

11-7-2014 44

Bedrijfshallen met kantoor 2008 - 2016: ontwikkeling vloeroppervlak

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500prognose 2014-II prognose 2014-II

In m2 * 1.000

11-7-2014 45

Agrarische sector 2008 – 2016 ontwikkeling vloeroppervlak

(schuren en stallen)

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000


In m2 * 1.000

11-7-2014 46

Onderwijssector (Scholen) 2008 - 2016: ontwikkeling vloeroppervlak

0

100

200

300

400

500

600

700

800prognose 2014-II prognose 2014-I

In m2 * 1.000

11-7-2014 47

Zorgsector 2008 – 2016 ontwikkeling vloeroppervlak

0

200

400

600

800

1.000

1.200


In m2 * 1.000

11-7-2014 48

Utiliteitsbouwproductie 2011 – 2015 verandering t.o.v. vorig jaar

Vaste prijzen

2012 2013 2014 2015 2016

Hallen en loodsen 1% -18% 8,5% 18% 15%

Kantoren -18% -22% -25% -9,5% -3%

Bedrijfshal met kantoor -2% -14% 4% 9% 6%

Schuren en stallen 2% -5% -1% 1% -3%

Scholen -1% 4% -7% -8% -3%

Gezondheidszorg -14% -13% -9% -20% -6%

Totaal Buildsight® -7% -12% -5% -2% 2%

Einde presentatie • Bedankt voor uw aandacht! • Vragen?

11-7-2014 49

Buildsight ontwikkelingen bouwconjunctuur 2014 Q2

Economy & Finance

Transcript of Buildsight ontwikkelingen bouwconjunctuur 2014 Q2