geloof kerk mens maatschappij

Jaargang 90, april 2012

Verstand en geloof

Het Woorddat VrIJMaaKt

Meer danlogICa: genade

Verstand en geloof, het thema van dit nummer, klinkt bijna als een onmogelijk onderwerp. Welk weldenkend mens gelooft tegenwoordig nog? Geloven staat bijna haaks op de ratio. Je gelooft in iemand die je nooit gezien hebt en die je, althans in dit leven, ook nooit te zien krijgt. Natuurlijk zijn er kerkgebouwen die het geloof enigszins tastbaar maken. Geloof in God kun je ook wel bij andere mensen bespeuren en daardoor zelf overtuigd raken. Maar hoe je het ook wendt of keert: geloven blijft geloven. Je kunt er met je verstand niet bij.Er zijn mensen die zeggen: als God bestaat, waarom laat hij dan zoveel ellende toe in de wereld? Het gaat dan om thema’s als oorlog, aanslagen of persoonlijk leed. Ik heb daar eerlijk gezegd ook geen verstandig

Van de redactieantwoord op. Wel is enkele jaren geleden op Europees niveau onderzocht dat gelovigen gelukkiger zijn dan niet-gelovigen, omdat ze makkelijker tegenslagen zouden kunnen verwerken. Ook hebben ze vaker een netwerk van andere gelovigen om op terug te vallen. Of datzelfde effect optreedt wanneer een atheïst besluit om te gaan geloven is (nog) niet bekend.Het volgend nummer staat in het teken van Pinksteren.

Veel leesplezier

Michiel SavelsberghHoofdredacteur

2

Foto

gra

e: J

ohn

Vos

Voor de toekomst van ons verleden.

Restauratie en herbestemming van monumenten is bij Nico de Bont in vertrouwde handen. Dat bewijzen de 90 restaurateurs elke dag weer. Ook bijvoorbeeld bij de herbestemming van de voormalige Petruskerk in Vught. Minutieus vakmanschap, voor de toekomst van ons verleden...

Aannemingsbedrijf Nico de Bont B.V.Postbus 76, 5260 AB VughtTel. 073-518 94 80, fax 073-518 94 90www.nicodebont.nl

Schouwrooij 135281 RE Boxtel

www.vebogroup.nlinfo@vebogroup.nl

ElektrotechniekCommunicatietechniek

BeveiligingBesturingstechniek

T 0411-602177F 0411-602098

• Gespecialiseerd in delven en dichten van graven• Op en herbegraven op begraaf plaatsen en evt. overbrengen naar

andere begraafplaats• Ruimen, op en herbegraven van gehele begraafplaatsen in heel Nederland• Het ruimen van grafmonumenten en tekens afvoeren en vernietigen• Het ruimen van grafkelders• Plaatsen van nieuwe grafkelders• Ook voor andere graafwerkzaamheden kunnen wij u van dienst zijn

Gravendienst A.C. van der Burgt & Zn. VOFAlde Biezenstraat 30 • 5421 BG GemertTel: 06 537 188 49 Fax: 0492 36 78 78bgg. 06 510 524 69www.vanderburgtgemert.nlE-mail: pburgt@xs4all.nl

Maak het mogelijk!

De uitvoering van de Week Nederlandse Missionaris is toevertrouwd aan Mensen met een Missie.

Samen de missionairetraditie voortzetten

Steun welzijn en werk vanNederlandse missionarissen en missionair werkers

Pinksteractie 17 t/m 28 meiGiro 676 Den Haag

www.weeknederlandsemissionaris.nl

IZO vertaalservice verzorgt vertalingen en tolkendien-

sten vanuit en naar alle talen in alle denkbare specialis-

men. Om een perfecte kwaliteit te garanderen wordt

alleen met ‘native speakers’ gewerkt. Kwaliteit, nauw-

keurigheid, fl exibiliteit en het inzetten van de juiste

specialist kenmerken IZO vertaalservice.

Alle talen binnen handbereik!

Europalaan 22 – 5232 BC ’s-Hertogenbosch – 073-7507080

vertaalservice@izocommuncatie.nl – www.izovertaalservice.nl

Vert

ale

r of tolk

nodig

?

20

26

8

4als de Heer het huis niet bouwt... 4Bisschop spreekt zijn bezorgdheid uit ten aanzien van de toekomst van het Bisdom

Geloof op school: niet iets ernaast 8 ‘Niet-nuttige vakken’ krijgen steeds minder waardering

Botsen geloof en wetenschap echt zo met elkaar? 10Geloof als een sprookje 12Geloofsoverdracht aan mensen met verstandelijke en zintuiglijke beperkingen

nieuwe parochiekatern 15Bisschop wijdt 2 juni 2 priesters 19

Maatschappelijke stage in de parochie en het klooster 20Gezondheid en Vrede 22Nieuwe rubriek 'Heiligen': Zalige pater Eustachius van Lieshout

Rubriek Liturgie: De Geloofsbelijdenis 24Rubriek Catechese: De logica van het geloof 26Maandlezing 28Wereldjongerendagen 2013 29Colofon en liturgieschema 30Agenda en personalia 31

in dit nUMMer

Verstand en geloof, het thema van dit nummer, klinkt bijna als een onmogelijk onderwerp. Welk weldenkend mens gelooft tegenwoordig nog? Geloven staat bijna haaks op de ratio. Je gelooft in iemand die je nooit gezien hebt en die je, althans in dit leven, ook nooit te zien krijgt. Natuurlijk zijn er kerkgebouwen die het geloof enigszins tastbaar maken. Geloof in God kun je ook wel bij andere mensen bespeuren en daardoor zelf overtuigd raken. Maar hoe je het ook wendt of keert: geloven blijft geloven. Je kunt er met je verstand niet bij.Er zijn mensen die zeggen: als God bestaat, waarom laat hij dan zoveel ellende toe in de wereld? Het gaat dan om thema’s als oorlog, aanslagen of persoonlijk leed. Ik heb daar eerlijk gezegd ook geen verstandig

Van de redactieantwoord op. Wel is enkele jaren geleden op Europees niveau onderzocht dat gelovigen gelukkiger zijn dan niet-gelovigen, omdat ze makkelijker tegenslagen zouden kunnen verwerken. Ook hebben ze vaker een netwerk van andere gelovigen om op terug te vallen. Of datzelfde effect optreedt wanneer een atheïst besluit om te gaan geloven is (nog) niet bekend.Het volgend nummer staat in het teken van Pinksteren.

Veel leesplezier

Michiel SavelsberghHoofdredacteur

2

Foto

gra

e: J

ohn

Vos

Voor de toekomst van ons verleden.

Restauratie en herbestemming van monumenten is bij Nico de Bont in vertrouwde handen. Dat bewijzen de 90 restaurateurs elke dag weer. Ook bijvoorbeeld bij de herbestemming van de voormalige Petruskerk in Vught. Minutieus vakmanschap, voor de toekomst van ons verleden...

Aannemingsbedrijf Nico de Bont B.V.Postbus 76, 5260 AB VughtTel. 073-518 94 80, fax 073-518 94 90www.nicodebont.nl

Schouwrooij 135281 RE Boxtel

www.vebogroup.nlinfo@vebogroup.nl

ElektrotechniekCommunicatietechniek

BeveiligingBesturingstechniek

T 0411-602177F 0411-602098

• Gespecialiseerd in delven en dichten van graven• Op en herbegraven op begraaf plaatsen en evt. overbrengen naar

andere begraafplaats• Ruimen, op en herbegraven van gehele begraafplaatsen in heel Nederland• Het ruimen van grafmonumenten en tekens afvoeren en vernietigen• Het ruimen van grafkelders• Plaatsen van nieuwe grafkelders• Ook voor andere graafwerkzaamheden kunnen wij u van dienst zijn

Gravendienst A.C. van der Burgt & Zn. VOFAlde Biezenstraat 30 • 5421 BG GemertTel: 06 537 188 49 Fax: 0492 36 78 78bgg. 06 510 524 69www.vanderburgtgemert.nlE-mail: pburgt@xs4all.nl

Maak het mogelijk!

De uitvoering van de Week Nederlandse Missionaris is toevertrouwd aan Mensen met een Missie.

Samen de missionairetraditie voortzetten

Steun welzijn en werk vanNederlandse missionarissen en missionair werkers

Pinksteractie 17 t/m 28 meiGiro 676 Den Haag

www.weeknederlandsemissionaris.nl

IZO vertaalservice verzorgt vertalingen en tolkendien-

sten vanuit en naar alle talen in alle denkbare specialis-

men. Om een perfecte kwaliteit te garanderen wordt

alleen met ‘native speakers’ gewerkt. Kwaliteit, nauw-

keurigheid, fl exibiliteit en het inzetten van de juiste

specialist kenmerken IZO vertaalservice.

Alle talen binnen handbereik!

Europalaan 22 – 5232 BC ’s-Hertogenbosch – 073-7507080

vertaalservice@izocommuncatie.nl – www.izovertaalservice.nl

Vert

ale

r of tolk

nodig

?

20

26

8

4als de Heer het huis niet bouwt... 4Bisschop spreekt zijn bezorgdheid uit ten aanzien van de toekomst van het Bisdom

Geloof op school: niet iets ernaast 8 ‘Niet-nuttige vakken’ krijgen steeds minder waardering

Botsen geloof en wetenschap echt zo met elkaar? 10Geloof als een sprookje 12Geloofsoverdracht aan mensen met verstandelijke en zintuiglijke beperkingen

nieuwe parochiekatern 15Bisschop wijdt 2 juni 2 priesters 19

Maatschappelijke stage in de parochie en het klooster 20Gezondheid en Vrede 22Nieuwe rubriek 'Heiligen': Zalige pater Eustachius van Lieshout

Rubriek Liturgie: De Geloofsbelijdenis 24Rubriek Catechese: De logica van het geloof 26Maandlezing 28Wereldjongerendagen 2013 29Colofon en liturgieschema 30Agenda en personalia 31

in dit nUMMer

Geest zorgt er voor dat een mens niet alleen komt te staan, dat hij niet vereen-zaamt, niet in de macht komt van de Boze en zijn verleidingen.

God en ziJn KerKInderdaad, broeders en zusters, velen ervaren dat het leven met God in de Kerk mooi en rijk is. Toch leven men-

sen om ons heen minder en minder in die vertrouwensrelatie met God en zijn Kerk. Zij zien af van de doop, van het vormsel en zij ademen het leven van de Heilige Geest niet meer in door deel te nemen aan het kerkelijk leven. De Vader, de Zoon en de Heilige Geest zijn min-der en minder gekend. Het kruisteken raakt in onbruik. We hebben de indruk dat het geloof verdampt. Tegenover de Kerk heeft die groep van mensen een onverschillige houding. Het is hun keuze. Dit langzame proces van ontker-kelijking is al enige decennia gaande. Nu zijn in ons bisdom de gevolgen van die ontkerkelijking niet meer te ontken-

nen. We dienen het kerkelijke en paro-chiële leven opnieuw vorm te geven, of zoals het bedrijfsleven dat uitdrukt: we moeten reorganiseren. Dit komt juist op het moment dat meer en meer mensen vijandig staan tegenover de Kerk. Dit drukt zwaar op hen die trouw blijven. Zij zijn niet gewend bij een minderheid te horen. Het negatieve gepraat over de

Kerk maakt het leven van veel gelovigen en van veel priesters zwaar. Zij weten niet wat te doen. Veel priesters, diakens en gelovigen ondervinden veel weer-stand tegen de Kerk. Dit is het laatste jaar versterkt door de dikwijls droeve verhalen over het seksueel misbruik uit het verleden van de Kerk. Wat niet goed is hoeft niet verzwegen te worden, maar in de publieke opinie wordt de laatste tijd voorbijgegaan aan de vele pries-ters en religieuzen die trouw en met grote inzet vanuit hun roeping hebben gewerkt voor de verzorging van de zie-ken, het geven van onderwijs of werken in de parochies.

in de naaM Van de Vader, de zoon en de HeiliGe GeestMet het kruisteken, broeders en zus-ters, zijn we binnengegaan in deze unieke viering. Als gelovigen hebben we ons toevertrouwd aan God. Aan de Vader, de Zoon en aan de Heilige Geest. In deze viering horen we vooral over de Heilige Geest. Hij doordringt onder andere door de zalving, bij de doop, bij het vormsel en bij het sacra-ment voor de zieken, heel ons leven. De priesters zijn bij hun wijding met het Chrisma gezalfd om in de Kerk in Christus’ Naam te werken. Niets in ons valt buiten Gods goedheid. Door de Heilige Geest zijn wij in de Kerk samen één lichaam, waarvan Jezus het hoofd is. Door de Heilige Geest wordt ons verstand verlicht, is de liefde in ons hart, zijn we sterk, sterker dan de dood. Wij als gelovigen mogen leven op de adem van de Heilige Geest, die ons verbindt met de Vader, met de Zoon en met elkaar. De adem van de Heilige Geest vernieuwt ons innerlijk leven en doet ons verantwoordelijkheid nemen voor Kerk en samenleving. De sacramenten waarin de heilige Oliën, die straks worden binnengedragen, een belangrijke rol spelen, tekenen de weg van de gelovige Christen. De Heilige

Bisschop Hurkmans heeft in zijn homilie tijdens de Chrismamis, woensdag

4 april in de Sint-Janskathedraal, ten overstaan van een grote schare pries-ters van het bisdom en gelovigen, de

contouren geschetst van de toekomst van zijn Bisdom. De Kerk verandert,

zo zei hij, en die veranderingen worden steeds meer zichtbaar en voelbaar. "We

gaan een tijd in waarin de oude Kerk nog meer zal afsterven, maar het is

tegelijk de tijd waarin de nieuwe Kerk zal opbloeien". Hieronder de integrale tekst

van de homilie van de bisschop.

Als de Heer het huis niet bouwt, werken de bouwers vergeefs

We gaan een tijd in waarin de oude Kerk nog meer zal afsterven, maar het is tegelijk de tijd waarin de nieuwe Kerk zal opbloeien.

5Bisdomblad april 2012

Geest zorgt er voor dat een mens niet alleen komt te staan, dat hij niet vereen-zaamt, niet in de macht komt van de Boze en zijn verleidingen.

God en ziJn KerKInderdaad, broeders en zusters, velen ervaren dat het leven met God in de Kerk mooi en rijk is. Toch leven men-

sen om ons heen minder en minder in die vertrouwensrelatie met God en zijn Kerk. Zij zien af van de doop, van het vormsel en zij ademen het leven van de Heilige Geest niet meer in door deel te nemen aan het kerkelijk leven. De Vader, de Zoon en de Heilige Geest zijn min-der en minder gekend. Het kruisteken raakt in onbruik. We hebben de indruk dat het geloof verdampt. Tegenover de Kerk heeft die groep van mensen een onverschillige houding. Het is hun keuze. Dit langzame proces van ontker-kelijking is al enige decennia gaande. Nu zijn in ons bisdom de gevolgen van die ontkerkelijking niet meer te ontken-

nen. We dienen het kerkelijke en paro-chiële leven opnieuw vorm te geven, of zoals het bedrijfsleven dat uitdrukt: we moeten reorganiseren. Dit komt juist op het moment dat meer en meer mensen vijandig staan tegenover de Kerk. Dit drukt zwaar op hen die trouw blijven. Zij zijn niet gewend bij een minderheid te horen. Het negatieve gepraat over de

Kerk maakt het leven van veel gelovigen en van veel priesters zwaar. Zij weten niet wat te doen. Veel priesters, diakens en gelovigen ondervinden veel weer-stand tegen de Kerk. Dit is het laatste jaar versterkt door de dikwijls droeve verhalen over het seksueel misbruik uit het verleden van de Kerk. Wat niet goed is hoeft niet verzwegen te worden, maar in de publieke opinie wordt de laatste tijd voorbijgegaan aan de vele pries-ters en religieuzen die trouw en met grote inzet vanuit hun roeping hebben gewerkt voor de verzorging van de zie-ken, het geven van onderwijs of werken in de parochies.

in de naaM Van de Vader, de zoon en de HeiliGe GeestMet het kruisteken, broeders en zus-ters, zijn we binnengegaan in deze unieke viering. Als gelovigen hebben we ons toevertrouwd aan God. Aan de Vader, de Zoon en aan de Heilige Geest. In deze viering horen we vooral over de Heilige Geest. Hij doordringt onder andere door de zalving, bij de doop, bij het vormsel en bij het sacra-ment voor de zieken, heel ons leven. De priesters zijn bij hun wijding met het Chrisma gezalfd om in de Kerk in Christus’ Naam te werken. Niets in ons valt buiten Gods goedheid. Door de Heilige Geest zijn wij in de Kerk samen één lichaam, waarvan Jezus het hoofd is. Door de Heilige Geest wordt ons verstand verlicht, is de liefde in ons hart, zijn we sterk, sterker dan de dood. Wij als gelovigen mogen leven op de adem van de Heilige Geest, die ons verbindt met de Vader, met de Zoon en met elkaar. De adem van de Heilige Geest vernieuwt ons innerlijk leven en doet ons verantwoordelijkheid nemen voor Kerk en samenleving. De sacramenten waarin de heilige Oliën, die straks worden binnengedragen, een belangrijke rol spelen, tekenen de weg van de gelovige Christen. De Heilige

Bisschop Hurkmans heeft in zijn homilie tijdens de Chrismamis, woensdag

4 april in de Sint-Janskathedraal, ten overstaan van een grote schare pries-ters van het bisdom en gelovigen, de

contouren geschetst van de toekomst van zijn Bisdom. De Kerk verandert,

zo zei hij, en die veranderingen worden steeds meer zichtbaar en voelbaar. "We

gaan een tijd in waarin de oude Kerk nog meer zal afsterven, maar het is

tegelijk de tijd waarin de nieuwe Kerk zal opbloeien". Hieronder de integrale tekst

van de homilie van de bisschop.

Als de Heer het huis niet bouwt, werken de bouwers vergeefs

We gaan een tijd in waarin de oude Kerk nog meer zal afsterven, maar het is tegelijk de tijd waarin de nieuwe Kerk zal opbloeien.

5Bisdomblad april 2012

WiJdinGsBeloftenDat brengt mij bij de wijdingsbelofte die u, priesters, straks gaat vernieu-wen. Priesters ik weet dat jullie als ambtsdragers van de Kerk veel werk verzetten en geestelijk in onze tijd ook heel wat te verwerken hebben. Graag laat ik jullie weten dat ik jul-lie zeer dankbaar ben, en ook wil ik mijn waardering uitdrukken. Maar u weet dat de Kerk van ons volledige toewijding vraagt. Broeders, het is vooral aan ons om juist nu onze roe-ping ondubbelzinnig te leven en de roeping eerlijk te beleven. Dit is het enige goede antwoord. Er is geen tus-senweg. Aan Christus, aan de mensen aan onze zorg toevertrouwd en ook aan onszelf zijn we verplicht om de gaven van onze roeping en het charisma van het celibaat op een zuivere wijze oprecht te beleven. Bij onze priester-wijding zijn ons de handen opgelegd. Hiermee werd uitgedrukt dat God Zelf ons heeft geroepen en Zijn handen op ons heeft gelegd. Hij heeft ons toege-eigend en ons de zending gegeven om in Christus' naam op zoek te gaan naar de mensen. Hen te heiligen, te onder-richten en hen op hun beurt actief te doen zijn in hun roeping. In de wereld van vandaag zijn onze handen Gods handen. Door ons doopt Christus de kinderen; Hij maakt ze tot kinderen van God. Door ons is de Heilige Geest werkzaam in de gelovigen. Door onze mond geeft Jezus hoop in de verkondi-ging tijdens de Eucharistie. Door ons dienstwerk geeft Hij uit liefde voor alle

inschakelen is het beste jongerenwerk. Vanuit liturgie en geloofsvorming zul-len wij onze roeping verstaan om naar elkaar om te zien. Roep de diaconie tot leven vanuit de Eucharistie die de bron en hoogtepunt is van alle kerkelijk leven. Bedenk bij alles dat het kerkelijk leven zich hoe dan ook niet laat orga-niseren. Een gebedscultuur en een verzorgde liturgie, al is het allemaal in het klein met weinige mensen, hebben het in zich groeikracht te geven aan het kerkelijk leven. Daarom heb ik bij gele-genheid van mijn paaswensen u uit-genodigd aandacht te hebben voor de liturgie zoals de Kerk die ons vraagt te vieren. Bij de vijftigste verjaardag van het Tweede Vaticaans Concilie vraagt de constitutie over de H. Liturgie van ons allen dat wij de zin en de betekenis

mensen Zijn lichaam en bloed. Wij zijn gewijd om het leven van Christus vruchtbaar te doen zijn in het leven van mensen. Met het kleiner worden van de Kerk verliest de Kerk niets van haar identiteit, integendeel. Haar kracht en haar missie die ze kan vervullen door de Heilige Geest blijven dezelfde. Zoals ook Christus altijd dezelfde is; gisteren, vandaag en altijd. Hij wil door ons, Zijn dienaren, door de tijden heen de gevangenen bevrijden, de blinden laten zien, de bedrukten opnieuw het altijd vernieuwend leven van de Heilige Geest laten inademen. Alles is in de Kerk aan het veranderen, maar het innerlijk leven van de Kerk blijft het-zelfde. Door onze priesterwijding zijn wij ook monnik geworden: behoeders van dit innerlijk leven. Door onze pries-terwijding zijn wij tegelijkertijd ook missionaris geworden: verkondigers van het innerlijk leven.

VeranderinGenBroeders en zusters, ik zei: “alles ver-andert”. Dat is zo. Tientallen jaren is de Kerk kleiner aan het worden en daar zien we nu de gevolgen van. De Kerk in ons land maakt grote veranderingen door. Ook in ons bisdom worden die veranderingen meer en meer zicht-baar en voelbaar. Parochies fuseren en het verantwoord sluiten van kerken is onontkoombaar. Daarnaast staat de bisdomorganisatie aan de vooravond van een ingrijpende reorganisatie. Met moeite heb ik mij er aan overgegeven en ik vraag u hetzelfde te doen. Wij

van de heilige handelingen verstaan en toepassen. Het gaat om “dat God er is” in de liturgie.

MonniK en MissionarisDe pastoor en zijn medepriesters moe-ten veel thuis zijn om als monnik het innerlijk leven van de Kerk te behoe-den. Tegelijk dienen zij als missionaris naar de plaatsen te gaan waar Christus zelf van plan was heen te gaan. Daarbij is het goed de diakens, pastorale wer-kers en de gelovigen in te schakelen.Broeders in het wijdingssacrament, wij gaan nu onze geloften, die we deden bij de priesterwijding, vernieuwen. Wees er van bewust dat wij, juist nu, ons echt moeten geven aan onze roeping. Bidden we dat het vuur van het begin in ons blijft branden. Volg je roeping

kunnen de rijkdom van het kerkelijk leven, dat haar brandpunt vindt in de liturgie, niet meer overal zichtbaar maken. We hebben nieuwe parochies nodig, met één centrale parochiekerk van waaruit de rijkdom van het kerke-lijk leven gestalte krijgt. Sprankelend, inspirerend, authentiek, kerkelijk leven kunnen wij niet maken, niet organise-ren. Met het woord van de psalmist (ps. 127): Als de Heer het huis niet bouwt, werken de bouwers vergeefs. Jaren van opbouw zullen we nodig hebben. We gaan een tijd in waarin de oude Kerk nog meer zal afsterven, maar het is tegelijk de tijd waarin de nieuwe Kerk zal opbloeien.

litUrGie, catecHese en diaconieHet is de intentie dat de parochieker-ken plaatsen zijn waar het vuur blijft branden. Tot de pastoors van de nieuwe parochies zeg ik: geef u met hart en ziel voor de liturgie in uw parochie-kerk. Vier haar in eenheid met de Wereldkerk. Wees vaak in uw paro-chiekerk om er te bidden. Laat er stilte zijn. Wek verwondering. Alleen of met medegelovigen. Laat uw parochianen weten dat u daar bereikbaar bent. Zorg dat u op geregelde tijden aanwezig bent om het sacrament van boete en verzoe-ning te vieren. Wees in Jezus’ Naam in de Eucharistie een goede gastheer en vorm gemeenschap. Dit vraagt om goed verzorgde liturgie, verzorgde kerk-muziek, inspirerende verkondiging die de gelovigen opwekken tot christelijk leven, opdat zij hun verantwoordelijk-heid kunnen nemen voor hun taak in de samenleving. Zorg voor ontmoeting en gesprek na de viering. Wek op die wijze een honger naar catechese, een tweede belangrijke pijler voor de nieu-we parochie. Vergeet bij catechese de kinderen niet. Priesters: misdienaars

met een ongedeeld hart, om zo God en de mensen te dienen naar het voor-beeld dat Jezus ons morgenavond geeft bij de voetwassing. U allen, broeders en zusters, vraag ik: steun uw priesters. Door mee te werken waar het kan. Van u wordt gevraagd te getuigen van het geloof. Heb de moed dit te doen. Uw woorden mogen echter niet leeg zijn. Laat uw woorden ook uw daden zijn. Broeders en zusters vol vertrouwen gaan we verder. God immers laat ons niet in de steek. Hij blijft naar ons omzien. Amen.

Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans

Bisschop van ’s-Hertogenbosch

Met het kleiner worden van de Kerk verliest de Kerk niets van haar identiteit, integendeel.

Bidden we dat het vuur van het begin in ons blijft branden.

7Bisdomblad april 20126 Bisdomblad april 2012

WiJdinGsBeloftenDat brengt mij bij de wijdingsbelofte die u, priesters, straks gaat vernieu-wen. Priesters ik weet dat jullie als ambtsdragers van de Kerk veel werk verzetten en geestelijk in onze tijd ook heel wat te verwerken hebben. Graag laat ik jullie weten dat ik jul-lie zeer dankbaar ben, en ook wil ik mijn waardering uitdrukken. Maar u weet dat de Kerk van ons volledige toewijding vraagt. Broeders, het is vooral aan ons om juist nu onze roe-ping ondubbelzinnig te leven en de roeping eerlijk te beleven. Dit is het enige goede antwoord. Er is geen tus-senweg. Aan Christus, aan de mensen aan onze zorg toevertrouwd en ook aan onszelf zijn we verplicht om de gaven van onze roeping en het charisma van het celibaat op een zuivere wijze oprecht te beleven. Bij onze priester-wijding zijn ons de handen opgelegd. Hiermee werd uitgedrukt dat God Zelf ons heeft geroepen en Zijn handen op ons heeft gelegd. Hij heeft ons toege-eigend en ons de zending gegeven om in Christus' naam op zoek te gaan naar de mensen. Hen te heiligen, te onder-richten en hen op hun beurt actief te doen zijn in hun roeping. In de wereld van vandaag zijn onze handen Gods handen. Door ons doopt Christus de kinderen; Hij maakt ze tot kinderen van God. Door ons is de Heilige Geest werkzaam in de gelovigen. Door onze mond geeft Jezus hoop in de verkondi-ging tijdens de Eucharistie. Door ons dienstwerk geeft Hij uit liefde voor alle

inschakelen is het beste jongerenwerk. Vanuit liturgie en geloofsvorming zul-len wij onze roeping verstaan om naar elkaar om te zien. Roep de diaconie tot leven vanuit de Eucharistie die de bron en hoogtepunt is van alle kerkelijk leven. Bedenk bij alles dat het kerkelijk leven zich hoe dan ook niet laat orga-niseren. Een gebedscultuur en een verzorgde liturgie, al is het allemaal in het klein met weinige mensen, hebben het in zich groeikracht te geven aan het kerkelijk leven. Daarom heb ik bij gele-genheid van mijn paaswensen u uit-genodigd aandacht te hebben voor de liturgie zoals de Kerk die ons vraagt te vieren. Bij de vijftigste verjaardag van het Tweede Vaticaans Concilie vraagt de constitutie over de H. Liturgie van ons allen dat wij de zin en de betekenis

mensen Zijn lichaam en bloed. Wij zijn gewijd om het leven van Christus vruchtbaar te doen zijn in het leven van mensen. Met het kleiner worden van de Kerk verliest de Kerk niets van haar identiteit, integendeel. Haar kracht en haar missie die ze kan vervullen door de Heilige Geest blijven dezelfde. Zoals ook Christus altijd dezelfde is; gisteren, vandaag en altijd. Hij wil door ons, Zijn dienaren, door de tijden heen de gevangenen bevrijden, de blinden laten zien, de bedrukten opnieuw het altijd vernieuwend leven van de Heilige Geest laten inademen. Alles is in de Kerk aan het veranderen, maar het innerlijk leven van de Kerk blijft het-zelfde. Door onze priesterwijding zijn wij ook monnik geworden: behoeders van dit innerlijk leven. Door onze pries-terwijding zijn wij tegelijkertijd ook missionaris geworden: verkondigers van het innerlijk leven.

VeranderinGenBroeders en zusters, ik zei: “alles ver-andert”. Dat is zo. Tientallen jaren is de Kerk kleiner aan het worden en daar zien we nu de gevolgen van. De Kerk in ons land maakt grote veranderingen door. Ook in ons bisdom worden die veranderingen meer en meer zicht-baar en voelbaar. Parochies fuseren en het verantwoord sluiten van kerken is onontkoombaar. Daarnaast staat de bisdomorganisatie aan de vooravond van een ingrijpende reorganisatie. Met moeite heb ik mij er aan overgegeven en ik vraag u hetzelfde te doen. Wij

van de heilige handelingen verstaan en toepassen. Het gaat om “dat God er is” in de liturgie.

MonniK en MissionarisDe pastoor en zijn medepriesters moe-ten veel thuis zijn om als monnik het innerlijk leven van de Kerk te behoe-den. Tegelijk dienen zij als missionaris naar de plaatsen te gaan waar Christus zelf van plan was heen te gaan. Daarbij is het goed de diakens, pastorale wer-kers en de gelovigen in te schakelen.Broeders in het wijdingssacrament, wij gaan nu onze geloften, die we deden bij de priesterwijding, vernieuwen. Wees er van bewust dat wij, juist nu, ons echt moeten geven aan onze roeping. Bidden we dat het vuur van het begin in ons blijft branden. Volg je roeping

kunnen de rijkdom van het kerkelijk leven, dat haar brandpunt vindt in de liturgie, niet meer overal zichtbaar maken. We hebben nieuwe parochies nodig, met één centrale parochiekerk van waaruit de rijkdom van het kerke-lijk leven gestalte krijgt. Sprankelend, inspirerend, authentiek, kerkelijk leven kunnen wij niet maken, niet organise-ren. Met het woord van de psalmist (ps. 127): Als de Heer het huis niet bouwt, werken de bouwers vergeefs. Jaren van opbouw zullen we nodig hebben. We gaan een tijd in waarin de oude Kerk nog meer zal afsterven, maar het is tegelijk de tijd waarin de nieuwe Kerk zal opbloeien.

litUrGie, catecHese en diaconieHet is de intentie dat de parochieker-ken plaatsen zijn waar het vuur blijft branden. Tot de pastoors van de nieuwe parochies zeg ik: geef u met hart en ziel voor de liturgie in uw parochie-kerk. Vier haar in eenheid met de Wereldkerk. Wees vaak in uw paro-chiekerk om er te bidden. Laat er stilte zijn. Wek verwondering. Alleen of met medegelovigen. Laat uw parochianen weten dat u daar bereikbaar bent. Zorg dat u op geregelde tijden aanwezig bent om het sacrament van boete en verzoe-ning te vieren. Wees in Jezus’ Naam in de Eucharistie een goede gastheer en vorm gemeenschap. Dit vraagt om goed verzorgde liturgie, verzorgde kerk-muziek, inspirerende verkondiging die de gelovigen opwekken tot christelijk leven, opdat zij hun verantwoordelijk-heid kunnen nemen voor hun taak in de samenleving. Zorg voor ontmoeting en gesprek na de viering. Wek op die wijze een honger naar catechese, een tweede belangrijke pijler voor de nieu-we parochie. Vergeet bij catechese de kinderen niet. Priesters: misdienaars

met een ongedeeld hart, om zo God en de mensen te dienen naar het voor-beeld dat Jezus ons morgenavond geeft bij de voetwassing. U allen, broeders en zusters, vraag ik: steun uw priesters. Door mee te werken waar het kan. Van u wordt gevraagd te getuigen van het geloof. Heb de moed dit te doen. Uw woorden mogen echter niet leeg zijn. Laat uw woorden ook uw daden zijn. Broeders en zusters vol vertrouwen gaan we verder. God immers laat ons niet in de steek. Hij blijft naar ons omzien. Amen.

Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans

Bisschop van ’s-Hertogenbosch

Met het kleiner worden van de Kerk verliest de Kerk niets van haar identiteit, integendeel.

Bidden we dat het vuur van het begin in ons blijft branden.

7Bisdomblad april 20126 Bisdomblad april 2012

9

blijft (vaak zonder het religieuze karak-ter ervan te doorzien) in dit onderdeel van de joods-christelijke wereldbe-schouwing geloven’.2 Maar waar dit denkbeeld geen redelijk gestaafde overtuiging meer is maar nog slechts werkt ‘uit inertie’, houdt ze op te moti-veren: met name pubers, die van nature gevoelig zijn voor authenticiteit en enthousiasme, raken niet gefascineerd door pure gewoonte.

In de heersende utilitaristische menta-liteit krijgen ‘niet-nuttige vakken’ steeds minder waardering. Utilitaristische opvoeding identificeert betekenis met functionaliteit. Dat kan een tijdlang ‘goed gaan’, in de mate dat de jongere inderdaad volgens de heersende sociaal-economische schema’s functioneel is, maar het kan geen uiteindelijke levens-vervulling bieden. Utilitarisme moti-veert enige tijd maar dankt tenslotte af.De ‘niet-nuttige vakken’ echter, voor zover ze nog bestaan, zijn zich vaak niet bewust van hun fundamentele, motive-rende taak, en beperken zich ertoe niet ‘een’ overtuigende levensbeschouwing grondig te behandelen en ter verificatie aan te bieden, maar verschillende visies oppervlakkig voor te houden, zonder mogelijkheid tot verificatie; waardoor de jongere de indruk krijgt dat de inhoud van de visie er uiteindelijk niet toe doet, niet verifieerbaar is of, in elk geval, dat zo’n verificatie voor het leven niet van belang is. Met als gevolg: cynisme. Natuurlijk moet geleerd wor-den dat er ‘vele levensbeschouwingen’ zijn – en dat vergt een verklaring –, maar het rationeel en systematisch ter

meetbare werkelijkheid. Redelijk omdat het gebaseerd is op een redelijke inter-pretatie van wel zichtbare tekens van die werkelijkheid. Dat ik mijn moeder geloof (terwijl ik haar persoonlijkheid, haar ‘ik’, zien noch meten kan), is rede-lijk op grond van de tekens die ik in de loop van de tijd omtrent haar ‘ik’ heb kunnen zien en interpreteren. Geloof met een hoofdletter is de op grond van de interpretatie van tekens redelijke overtuiging dat de grond van de hele werkelijkheid betrouwbaar is, dat het zin heeft het leven aan te pakken omdat het deel is van een uiteindelijk positief geheel, positief ook voor mij persoon-lijk.

Geloof in deze zin is voor een opvoe-ding noodzakelijk, zowel vanuit het gezichtspunt van de jongere als van de opvoeder. Je wordt niet werkelijk binnengeleid in de werkelijkheid als geheel, als je niet wordt binnengeleid in de betekenis ervan. Want waarom zou je uit je bed komen om naar school te gaan, als het uiteindelijk toch allemaal geen zin heeft?

En waarom zou je dan een school maken? In een recent boek laat H. Jansen zien hoe de (westerse) overtui-ging dat de werkelijkheid rationeel in elkaar steekt en het dus zin heeft je er wetenschappelijk (‘schools’) in te ver-diepen, uiteindelijk een geloofspunt is. ‘Dat het universum redelijk en logisch in elkaar zit, is en blijft een niet-falsi-fieerbaar denkbeeld […] Ook wie al lang het geloof in het christendom en de leer der kerk achter zich heeft gelaten,

verificatie voorhouden van de visie die de opvoeder zelf ‘doet leven’ is niet iets wat overgeslagen kan worden zonder grote schade voor de ontwikkeling van de jongere. Het ontwikkelen, samen met levens-zekere volwassenen, van een rationele overtuiging omtrent de uitein-delijke positiviteit van de werkelijkheid als zodanig, is een essentiële factor om zelf stappen te kunnen zetten, creatief te worden, de samenleving op te bou-wen.

Het grote probleem van de school van vandaag – en dat geldt ook voor de confessionele – is, kort en pijnlijk uitgedrukt, het cynisme van de docent en, bijgevolg, de we’re here because we’re

here-mentaliteit3 van de scholieren. Dit geldt voor levensbeschouwing, voor wiskunde en voor Frans. Als de docent er niet persoonlijk en redelijk van over-tuigd is dat de werkelijkheid uiteindelijk de moeite waard en dus de moeite van het bestuderen waard is, zal hij, hoe hard het ook klinkt, geen overtuigende leraar kunnen zijn, de school geen opvoe-dingsinstituut. Geloof is voor opvoe-ding geen optional.

Michiel Peeters

(Michiel Peeters is parochiepriester in

’s-Hertogenbosch en geeft les aan een

school voor voortgezet onderwijs)

Omdat de werkelijkheid oneindig groot en ingewikkeld is en je niet alles tegelijk ‘aankunt’, heeft het menselijke kennen haar als het ware opgedeeld: je kunt de werkelijkheid beschou-wen onder een natuurkundig, een historisch, een psychologisch aspect enzovoorts. De school leidt de leerling binnen in de werkelijkheid door hem binnen te leiden in bepaalde grote aspecten ervan: scheikunde, muziek, wiskunde, taal. En, zoals ik betoog, filo-sofie en theologie: geloof. Geloof is dan niet slechts een aspect naast de andere, maar wordt verondersteld voor elk je verdiepen in wat dan ook.

Met ‘geloof’ bedoel ik redelijk ver-trouwen in een niet-zichtbare, niet-

Eerst een verontschuldiging voor het feit dat ik de lezers van het Bisdomblad moet vragen even rustig te gaan zit-ten om ‘mee te denken’. Het thema is eigenlijk veel te omvangrijk voor een kort artikel, maar het is ook te belang-rijk om niet van de gelegenheid gebruik te maken toch een schets te wagen.Wat is een school? Als opvoeden, naar de definitie van Jungmann, 1 Einführen in die Gesamtwirklichkeit is, binnenlei-den in de werkelijkheid als geheel, en als de eerstverantwoordelijken voor deze opvoeding degenen zijn ‘door wie’ een nieuwe persoon de werkelijkheid binnentreedt – de ouders – dan is de school een instantie die, vanaf een bepaalde leeftijd, door de ouders gede-legeerd wordt om dit binnenleiden in de werkelijkheid voort te zetten, te verdie-pen, volgens de specifieke factoren (tijd, specialisatie) waarover leraar en school in grotere mate kunnen beschikken.

Geloof op school is niet iets ‘ernaast’

1 Josef Andreas Jungmann (1889-1975), geciteerd in: Luigi Giussani, Het risico van de opvoeding, uitg. Stichting Levende Mens, Leiden 2011, p. 7.

2 Hans Jansen, Op, op, ten strijde, Jeruzalem bevrijden, uitg. Van Praag, Amsterdam 2011, p. 298.3 We’re here because we’re here: liedje, ontstaan in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog, dat cynisch de totale zinloosheid van de strijd uitdrukte. De Britse band Anathema bracht in 2010 een album uit met dezelfde titel. 9Bisdomblad april 20128 Bisdomblad april 2012

9

blijft (vaak zonder het religieuze karak-ter ervan te doorzien) in dit onderdeel van de joods-christelijke wereldbe-schouwing geloven’.2 Maar waar dit denkbeeld geen redelijk gestaafde overtuiging meer is maar nog slechts werkt ‘uit inertie’, houdt ze op te moti-veren: met name pubers, die van nature gevoelig zijn voor authenticiteit en enthousiasme, raken niet gefascineerd door pure gewoonte.

In de heersende utilitaristische menta-liteit krijgen ‘niet-nuttige vakken’ steeds minder waardering. Utilitaristische opvoeding identificeert betekenis met functionaliteit. Dat kan een tijdlang ‘goed gaan’, in de mate dat de jongere inderdaad volgens de heersende sociaal-economische schema’s functioneel is, maar het kan geen uiteindelijke levens-vervulling bieden. Utilitarisme moti-veert enige tijd maar dankt tenslotte af.De ‘niet-nuttige vakken’ echter, voor zover ze nog bestaan, zijn zich vaak niet bewust van hun fundamentele, motive-rende taak, en beperken zich ertoe niet ‘een’ overtuigende levensbeschouwing grondig te behandelen en ter verificatie aan te bieden, maar verschillende visies oppervlakkig voor te houden, zonder mogelijkheid tot verificatie; waardoor de jongere de indruk krijgt dat de inhoud van de visie er uiteindelijk niet toe doet, niet verifieerbaar is of, in elk geval, dat zo’n verificatie voor het leven niet van belang is. Met als gevolg: cynisme. Natuurlijk moet geleerd wor-den dat er ‘vele levensbeschouwingen’ zijn – en dat vergt een verklaring –, maar het rationeel en systematisch ter

meetbare werkelijkheid. Redelijk omdat het gebaseerd is op een redelijke inter-pretatie van wel zichtbare tekens van die werkelijkheid. Dat ik mijn moeder geloof (terwijl ik haar persoonlijkheid, haar ‘ik’, zien noch meten kan), is rede-lijk op grond van de tekens die ik in de loop van de tijd omtrent haar ‘ik’ heb kunnen zien en interpreteren. Geloof met een hoofdletter is de op grond van de interpretatie van tekens redelijke overtuiging dat de grond van de hele werkelijkheid betrouwbaar is, dat het zin heeft het leven aan te pakken omdat het deel is van een uiteindelijk positief geheel, positief ook voor mij persoon-lijk.

Geloof in deze zin is voor een opvoe-ding noodzakelijk, zowel vanuit het gezichtspunt van de jongere als van de opvoeder. Je wordt niet werkelijk binnengeleid in de werkelijkheid als geheel, als je niet wordt binnengeleid in de betekenis ervan. Want waarom zou je uit je bed komen om naar school te gaan, als het uiteindelijk toch allemaal geen zin heeft?

En waarom zou je dan een school maken? In een recent boek laat H. Jansen zien hoe de (westerse) overtui-ging dat de werkelijkheid rationeel in elkaar steekt en het dus zin heeft je er wetenschappelijk (‘schools’) in te ver-diepen, uiteindelijk een geloofspunt is. ‘Dat het universum redelijk en logisch in elkaar zit, is en blijft een niet-falsi-fieerbaar denkbeeld […] Ook wie al lang het geloof in het christendom en de leer der kerk achter zich heeft gelaten,

verificatie voorhouden van de visie die de opvoeder zelf ‘doet leven’ is niet iets wat overgeslagen kan worden zonder grote schade voor de ontwikkeling van de jongere. Het ontwikkelen, samen met levens-zekere volwassenen, van een rationele overtuiging omtrent de uitein-delijke positiviteit van de werkelijkheid als zodanig, is een essentiële factor om zelf stappen te kunnen zetten, creatief te worden, de samenleving op te bou-wen.

Het grote probleem van de school van vandaag – en dat geldt ook voor de confessionele – is, kort en pijnlijk uitgedrukt, het cynisme van de docent en, bijgevolg, de we’re here because we’re

here-mentaliteit3 van de scholieren. Dit geldt voor levensbeschouwing, voor wiskunde en voor Frans. Als de docent er niet persoonlijk en redelijk van over-tuigd is dat de werkelijkheid uiteindelijk de moeite waard en dus de moeite van het bestuderen waard is, zal hij, hoe hard het ook klinkt, geen overtuigende leraar kunnen zijn, de school geen opvoe-dingsinstituut. Geloof is voor opvoe-ding geen optional.

Michiel Peeters

(Michiel Peeters is parochiepriester in

’s-Hertogenbosch en geeft les aan een

school voor voortgezet onderwijs)

Omdat de werkelijkheid oneindig groot en ingewikkeld is en je niet alles tegelijk ‘aankunt’, heeft het menselijke kennen haar als het ware opgedeeld: je kunt de werkelijkheid beschou-wen onder een natuurkundig, een historisch, een psychologisch aspect enzovoorts. De school leidt de leerling binnen in de werkelijkheid door hem binnen te leiden in bepaalde grote aspecten ervan: scheikunde, muziek, wiskunde, taal. En, zoals ik betoog, filo-sofie en theologie: geloof. Geloof is dan niet slechts een aspect naast de andere, maar wordt verondersteld voor elk je verdiepen in wat dan ook.

Met ‘geloof’ bedoel ik redelijk ver-trouwen in een niet-zichtbare, niet-

Eerst een verontschuldiging voor het feit dat ik de lezers van het Bisdomblad moet vragen even rustig te gaan zit-ten om ‘mee te denken’. Het thema is eigenlijk veel te omvangrijk voor een kort artikel, maar het is ook te belang-rijk om niet van de gelegenheid gebruik te maken toch een schets te wagen.Wat is een school? Als opvoeden, naar de definitie van Jungmann, 1 Einführen in die Gesamtwirklichkeit is, binnenlei-den in de werkelijkheid als geheel, en als de eerstverantwoordelijken voor deze opvoeding degenen zijn ‘door wie’ een nieuwe persoon de werkelijkheid binnentreedt – de ouders – dan is de school een instantie die, vanaf een bepaalde leeftijd, door de ouders gede-legeerd wordt om dit binnenleiden in de werkelijkheid voort te zetten, te verdie-pen, volgens de specifieke factoren (tijd, specialisatie) waarover leraar en school in grotere mate kunnen beschikken.

Geloof op school is niet iets ‘ernaast’

1 Josef Andreas Jungmann (1889-1975), geciteerd in: Luigi Giussani, Het risico van de opvoeding, uitg. Stichting Levende Mens, Leiden 2011, p. 7.

2 Hans Jansen, Op, op, ten strijde, Jeruzalem bevrijden, uitg. Van Praag, Amsterdam 2011, p. 298.3 We’re here because we’re here: liedje, ontstaan in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog, dat cynisch de totale zinloosheid van de strijd uitdrukte. De Britse band Anathema bracht in 2010 een album uit met dezelfde titel. 9Bisdomblad april 20128 Bisdomblad april 2012

1110 Bisdomblad april 2012

eVolUtietHeorie als alternatiefWard Biemans redeneert nog even door. Wie het overzicht op het geheel verliest, ziet ook niet meer dat geloof en rede elkaar juist heel mooi en goed kunnen aanvullen. Neem nou die onderzoeks-resultaten: “Mensen hebben de neiging conclusies die op een klein deelterrein van de wetenschap worden getrokken, uit te vergroten en hun beweringen daaraan op te hangen. Daarbij worden dan heel wat stappen overgeslagen en vragen juist niet gesteld! Een goed voorbeeld is de evolutietheorie van Darwin. Zijn onderzoek heeft in zijn tijd zeker nieuwe inzichten geboden over hoe diersoorten zich in de loop van de tijd hebben ontwikkeld. Maar het heeft geen verklaring gegeven voor het ontstaan van de diversiteit die je in de schepping aantreft. De theorie biedt dus antwoorden op deelvragen, maar niet op het geheel, terwijl de moderne mens het juist uitlegt als alternatief voor het scheppingsverhaal.”

God BliJft BetroKKenEen steeds terugkerend thema in het gesprek blijkt het ‘zicht op het geheel’. “Wij moeten ons als mensen, die van

God een persoonlijke keuzevrijheid hebben gekregen met de daarbij beho-rende verantwoordelijkheid, ook blijven afvragen waarom de dingen die je om je heen ziet zo in elkaar zitten. Als we ons die vraag blijven stellen, overstij-gen we de wetenschappelijke kennis. Want de vraag naar het waaróm is de vraag naar de zin van de dingen. Op zo’n vraag moet een antwoord komen over zingeving. En dat mag je dan weer zien vanuit het geloof dat God de wereld heeft gemaakt en daarna níet zijn handen er vanaf heeft getrok-ken. God blijft betrokken, zeker na de menswording in Jezus Christus is zijn betrokkenheid alleen maar groter en duidelijker geworden. Die betrokken-heid bij de schepping en bij ieder van ons gaat door, elke dag.”

Yvonne Koopman-Snep

In onze huidige samenleving lijken geloof en verstand niet door een deur te kunnen. Steeds opnieuw lijkt de ‘wetenschap’ te weerleggen wat wij

vanuit het geloof voor waar aannemen. Hoe zit dat? Botsen verstand en geloof echt zo met elkaar? We legden de vraag voor aan Ward Biemans,

een jonge jezuïet. Hij studeerde sociale wetenschappen, volgde later de opleiding tot priester en is bezig aan een promotieonderzoek. “We

mogen nooit het zicht op het geheel van de schepping verliezen.”

en Rede (1998). In de eerste zin zegt hij: Geloof en rede zijn als twee vleu-gels van de menselijke geest waarmee hij kan opstijgen om tot de waarheid te komen.”

Van rede naar Geloof“Ik heb dat zelf mogen ervaren. In het begin van mijn zoektocht, toen ik eerst gezondheidswetenschappen en later sociale wetenschappen studeerde, vroeg ik me af: ‘Wat is het doel van dit alles?’ Jaren later kwam ik erachter. Ik las in het boek Wijsheid (13,5) dat de schepping een eerste stap is om Gods openbaring te ontdekken en erachter te komen wie de Schepper is. Het had dus ‘even’ geduurd voordat ik de grote ver-banden in mijn leven zag, maar de inte-resse voor natuur en milieu die ik altijd al had, hadden mij op het spoor van God gezet. Ik had niet alleen geleerd de schoonheid van de natuur te zien, maar ook om me daar bij af te vragen ‘Wat betekent dit voor mij?’ Dat is eigenlijk een soort confrontatie, omdat zich dan de vraag opdringt: ‘Hoe kan ik dus zelf bijdragen aan het geluk van de mensen om mij heen en ook van mezelf.’ Ik heb dat mogen vinden in het priesterschap.”

ben ik actief op zoek gegaan naar een parochie en zo kwam ik bij de jezuïe-ten.” Dat klikte erg goed en van het een kwam het ander. Ward trad in 2000 in bij de orde van de jezuïeten, volgde de eigen vorming van de orde en ging weer terug naar de universiteit voor de opleiding theologie.

spiritUele VoedinGsBron“Ook bij studie theologie aan de uni-versiteit kwam ik erachter dat het belangrijk is een eigen spirituele voedingsbron te hebben. Die had ik gelukkig vanuit de orde. De persoon-lijke vragen, die zeker ook een studie theologie oproepen, kwamen gewoon niet zoveel aan bod.” Pater Biemans zag dat studenten daar ook wel mee worstelden. “Maar ik denk niet dat dat komt doordat er een tegenstelling zou bestaan tussen geloof en wetenschap. Binnen het universitaire klimaat ligt de nadruk op het bedrijven van weten-schap en maar weinig op de persoon-lijke dimensie.” En dat vindt pater Biemans jammer: “Want beide kanten vullen elkaar juist aan. Paus Johannes Paulus II heeft het heel mooi gezegd in zijn encycliek Fides en Ratio – Geloof

In het drukke winkelcentrum van Nijmegen biedt de Petrus Canisiuskerk in de Molenstraat ineens een weldadig rustpunt. De grote lichte kerk nodigt mensen uit even stil te staan in de drukte van alledag, even je blik op een ‘verder’ te richten, op het grotere geheel en je niet te laten meesleuren door de waan van de dag.

Pater Ward Biemans (1971) ontvangt ons in een kleine ruimte voor in de kerk. De vriendelijk en rustige kape-laan vertelt over zijn (her)ontdekking van het geloof voor zijn persoonlijk leven, zijn kennismaking met de orde van de jezuïeten, de weg naar het pries-terschap, zijn promotieonderzoek en wat hem zoal bezighoudt. Via Taizé raakte hij opnieuw geïnteresseerd in het geloof en kwam hij langzaam op het spoor van het antwoord op de vraag die hem al in zijn studie sociale wetenschappen bezighield: “Waar leidt dit allemaal toe, wat is het doel van alles?” In de studie zelf was hier amper aandacht voor en de behoefte aan antwoord bleef. “Toen ik eenmaal in Den Haag als milieudeskundige bij de provincie Zuid-Holland werkte,

“Geloof en rede zijn als twee vleugels van de menselijke geest waarmee hij kan opstijgen om tot de waarheid te komen.” (Paus Johannes Paulus II, 1998: 'Fides et ratio")

“Blijf altijd de vraag stellen naar het waarom”

zicHt op Het GeHeelTegenwoordig wordt de rede nogal eens tegenover het geloof geplaatst. Overtuigingen vanuit het geloof zou-den achterhaald zijn of onderzoek zou iets anders hebben bewezen dan de Kerk gelooft. Ward Biemans denkt even na. “Wat je veel binnen de wetenschap ziet, en dat geldt voor de medische, mens- en natuurwetenschappen, is dat men zich op één klein terrein concen-treert. Er worden tijdschriften vol met onderzoeksresultaten gepresenteerd, maar daarin ontbreekt vaak het zich op het geheel. Toen ik als milieudeskundi-ge werkte, was het net zo. Ik was bezig met slechts een heel klein stukje van het geheel van de schepping. Je bent vooral bezig met een probleem en hoe dat kan worden opgelost. Het gevaar bij deze manier van denken is dus dat alles, ook de oplossing, vanuit de mens moet komen. En dan verlies je het zicht op het geheel en dat is dat God aan het werk is in de Schepping. Ik heb in de loop van de jaren mogen ontdekken dat je door gebed en meditatie mag zien hoe God naar de wereld kijkt.”

Bisdomblad april 2012

1110 Bisdomblad april 2012

eVolUtietHeorie als alternatiefWard Biemans redeneert nog even door. Wie het overzicht op het geheel verliest, ziet ook niet meer dat geloof en rede elkaar juist heel mooi en goed kunnen aanvullen. Neem nou die onderzoeks-resultaten: “Mensen hebben de neiging conclusies die op een klein deelterrein van de wetenschap worden getrokken, uit te vergroten en hun beweringen daaraan op te hangen. Daarbij worden dan heel wat stappen overgeslagen en vragen juist niet gesteld! Een goed voorbeeld is de evolutietheorie van Darwin. Zijn onderzoek heeft in zijn tijd zeker nieuwe inzichten geboden over hoe diersoorten zich in de loop van de tijd hebben ontwikkeld. Maar het heeft geen verklaring gegeven voor het ontstaan van de diversiteit die je in de schepping aantreft. De theorie biedt dus antwoorden op deelvragen, maar niet op het geheel, terwijl de moderne mens het juist uitlegt als alternatief voor het scheppingsverhaal.”

God BliJft BetroKKenEen steeds terugkerend thema in het gesprek blijkt het ‘zicht op het geheel’. “Wij moeten ons als mensen, die van

God een persoonlijke keuzevrijheid hebben gekregen met de daarbij beho-rende verantwoordelijkheid, ook blijven afvragen waarom de dingen die je om je heen ziet zo in elkaar zitten. Als we ons die vraag blijven stellen, overstij-gen we de wetenschappelijke kennis. Want de vraag naar het waaróm is de vraag naar de zin van de dingen. Op zo’n vraag moet een antwoord komen over zingeving. En dat mag je dan weer zien vanuit het geloof dat God de wereld heeft gemaakt en daarna níet zijn handen er vanaf heeft getrok-ken. God blijft betrokken, zeker na de menswording in Jezus Christus is zijn betrokkenheid alleen maar groter en duidelijker geworden. Die betrokken-heid bij de schepping en bij ieder van ons gaat door, elke dag.”

Yvonne Koopman-Snep

In onze huidige samenleving lijken geloof en verstand niet door een deur te kunnen. Steeds opnieuw lijkt de ‘wetenschap’ te weerleggen wat wij

vanuit het geloof voor waar aannemen. Hoe zit dat? Botsen verstand en geloof echt zo met elkaar? We legden de vraag voor aan Ward Biemans,

een jonge jezuïet. Hij studeerde sociale wetenschappen, volgde later de opleiding tot priester en is bezig aan een promotieonderzoek. “We

mogen nooit het zicht op het geheel van de schepping verliezen.”

en Rede (1998). In de eerste zin zegt hij: Geloof en rede zijn als twee vleu-gels van de menselijke geest waarmee hij kan opstijgen om tot de waarheid te komen.”

Van rede naar Geloof“Ik heb dat zelf mogen ervaren. In het begin van mijn zoektocht, toen ik eerst gezondheidswetenschappen en later sociale wetenschappen studeerde, vroeg ik me af: ‘Wat is het doel van dit alles?’ Jaren later kwam ik erachter. Ik las in het boek Wijsheid (13,5) dat de schepping een eerste stap is om Gods openbaring te ontdekken en erachter te komen wie de Schepper is. Het had dus ‘even’ geduurd voordat ik de grote ver-banden in mijn leven zag, maar de inte-resse voor natuur en milieu die ik altijd al had, hadden mij op het spoor van God gezet. Ik had niet alleen geleerd de schoonheid van de natuur te zien, maar ook om me daar bij af te vragen ‘Wat betekent dit voor mij?’ Dat is eigenlijk een soort confrontatie, omdat zich dan de vraag opdringt: ‘Hoe kan ik dus zelf bijdragen aan het geluk van de mensen om mij heen en ook van mezelf.’ Ik heb dat mogen vinden in het priesterschap.”

ben ik actief op zoek gegaan naar een parochie en zo kwam ik bij de jezuïe-ten.” Dat klikte erg goed en van het een kwam het ander. Ward trad in 2000 in bij de orde van de jezuïeten, volgde de eigen vorming van de orde en ging weer terug naar de universiteit voor de opleiding theologie.

spiritUele VoedinGsBron“Ook bij studie theologie aan de uni-versiteit kwam ik erachter dat het belangrijk is een eigen spirituele voedingsbron te hebben. Die had ik gelukkig vanuit de orde. De persoon-lijke vragen, die zeker ook een studie theologie oproepen, kwamen gewoon niet zoveel aan bod.” Pater Biemans zag dat studenten daar ook wel mee worstelden. “Maar ik denk niet dat dat komt doordat er een tegenstelling zou bestaan tussen geloof en wetenschap. Binnen het universitaire klimaat ligt de nadruk op het bedrijven van weten-schap en maar weinig op de persoon-lijke dimensie.” En dat vindt pater Biemans jammer: “Want beide kanten vullen elkaar juist aan. Paus Johannes Paulus II heeft het heel mooi gezegd in zijn encycliek Fides en Ratio – Geloof

In het drukke winkelcentrum van Nijmegen biedt de Petrus Canisiuskerk in de Molenstraat ineens een weldadig rustpunt. De grote lichte kerk nodigt mensen uit even stil te staan in de drukte van alledag, even je blik op een ‘verder’ te richten, op het grotere geheel en je niet te laten meesleuren door de waan van de dag.

Pater Ward Biemans (1971) ontvangt ons in een kleine ruimte voor in de kerk. De vriendelijk en rustige kape-laan vertelt over zijn (her)ontdekking van het geloof voor zijn persoonlijk leven, zijn kennismaking met de orde van de jezuïeten, de weg naar het pries-terschap, zijn promotieonderzoek en wat hem zoal bezighoudt. Via Taizé raakte hij opnieuw geïnteresseerd in het geloof en kwam hij langzaam op het spoor van het antwoord op de vraag die hem al in zijn studie sociale wetenschappen bezighield: “Waar leidt dit allemaal toe, wat is het doel van alles?” In de studie zelf was hier amper aandacht voor en de behoefte aan antwoord bleef. “Toen ik eenmaal in Den Haag als milieudeskundige bij de provincie Zuid-Holland werkte,

“Geloof en rede zijn als twee vleugels van de menselijke geest waarmee hij kan opstijgen om tot de waarheid te komen.” (Paus Johannes Paulus II, 1998: 'Fides et ratio")

“Blijf altijd de vraag stellen naar het waarom”

zicHt op Het GeHeelTegenwoordig wordt de rede nogal eens tegenover het geloof geplaatst. Overtuigingen vanuit het geloof zou-den achterhaald zijn of onderzoek zou iets anders hebben bewezen dan de Kerk gelooft. Ward Biemans denkt even na. “Wat je veel binnen de wetenschap ziet, en dat geldt voor de medische, mens- en natuurwetenschappen, is dat men zich op één klein terrein concen-treert. Er worden tijdschriften vol met onderzoeksresultaten gepresenteerd, maar daarin ontbreekt vaak het zich op het geheel. Toen ik als milieudeskundi-ge werkte, was het net zo. Ik was bezig met slechts een heel klein stukje van het geheel van de schepping. Je bent vooral bezig met een probleem en hoe dat kan worden opgelost. Het gevaar bij deze manier van denken is dus dat alles, ook de oplossing, vanuit de mens moet komen. En dan verlies je het zicht op het geheel en dat is dat God aan het werk is in de Schepping. Ik heb in de loop van de jaren mogen ontdekken dat je door gebed en meditatie mag zien hoe God naar de wereld kijkt.”

Bisdomblad april 2012

13Bisdomblad april 201212 Bisdomblad april 2012

Geloof als een sprookje en praten met God in gebarentaal

den en zo liet ik hem achter. De volgen-de morgen ging de telefoon opnieuw: hij was die nacht overleden. In vrede.”Die jongen was ziek, maar niet verstande-

lijk beperkt…

“Hij was redelijk van niveau, maar de mens is geest én lichaam en als jij spierdystrofie hebt, dan lijdt geest en lichaam. Dat kan niet anders.”

KatHolieK GeWordenDat heb je ook met dove kinderen toch?

Ze hebben een goed stel hersens, zijn

gezond, maar wat ze missen is een

belangrijke communicatiemogelijkheid en

vaak ook opleiding. Ons als kinderen is

het geloof bijna letterlijk met de paplepel

ingegoten. Dove kinderen ook?

Wat jij ze biedt, zijn verhalen. Mooi,

maar hoeveel Godsbegrip breng je ermee

over?

“In Zonhove bij voorbeeld zaten jon-geren met spierdystrofie. Daar word je niet oud mee en dat wisten ze. Bart ook. Ik had al lang tevoren het zieken-sacrament aan hem toegediend. Ik was op retraite, toen ik gebeld werd. Bart was naar Utrecht gebracht. Of ik wilde komen. Hij was er slecht aan toe en zegt: Paul, ik ben zo bang dat ik dood ga. Ik zeg: dat kan ik me goed voorstel-len Bart. Maar je mag ervan overtuigd zijn dat je niet alleen blijft, nooit. Wij zijn bij jou en als het moment daar is, dan moeten we jou eventjes loslaten en aan de andere kant vangt Onze Lieve Heer jou op. We hebben samen gebe-

Rens: “Wij hadden een jaarschema van vieringen. Aan een thema werd vier weken gewerkt, samen met een werk-groep die bestond uit medewerkers van de Emilusschool, die op het terrein stond van Zonhove, en mensen uit de parochie van Son. Voorbeeld: we kozen een Bijbelverhaal en dat gingen we spe-len. Met de kinderen, behalve als ze te zwaar gehandicapt waren; dan moeten mensen van de werkgroep meedoen. Over een muntje (drachme) dat kwijt is en God die heel blij is als hij het terug-vindt. Al die kinderen kennen het ver-driet van iets kwijt zijn, zetten het hele huis ervoor op z’n kop. Hoi-hoi-hoi als ze het vinden. Deze kinderen zitten in een fase van het geloof die op sprookjes lijkt.”

Er geschiedt een wonder. Mensen met een verstandelijke beperking en mensen die door hun doofheid moeizaam com-municeren, leren – op hun manier, maar onmiskenbaar - gelo-

ven in God. Twee mensen uit ons bisdom hebben die taak op zich genomen: de priester Paul Rens en de diaken Marcel Broesterhuizen. Allebei dragen ze bij aan het wonder van de geloofsoverdracht aan mensen met handicaps die een ‘nor-

male’ geloofsbelevenis ogenschijnlijk onmogelijk maken, al is er een groot verschil in de mogelijkheden tussen mensen met

verstandelijke en zintuigelijk beperkingen. Verbaas je erover hoe ze dat doen, ondanks de ontkerkelijking en het gebrek aan

medewerking.

Vervolg volgende pagina

was dat veel groter was dan zij zelf en ze begon er tegen te spreken, hoewel de mensen dachten dat zij gek was.”Rens vertelt over Zonhove. “In mijn tijd kreeg ik alle ruimte maar er is mij verteld dat er nu niet meer gesproken mag worden over religie maar alleen over zingeving of levensbeschouwing. Deze kinderen brengen alléén mee wat ze thuis gezien of ervaren hebben. Hun kennis is dus zeer beperkt. Maar als ik mijn ambtsgewaad aandeed en voorging, dan was ik voor die kinderen iemand anders. Ze kunnen dat niet zeg-gen, maar ze voelen het. Ook als ik een uitvaart had, wisten ze heel goed welke rol ik had.”

Broesterhuizen: “Vorig jaar zijn we met een groep van 30 doven naar Lourdes geweest en daar merk je dat de saamho-righeid binnen de groep uitstijgt boven het dagelijkse menselijke gevoel. Dan weet je dat het bij doven niet zozeer over woorden gaat, ook niet in gebarentaal, maar over sfeer, symbolen, groepsge-voel, relaties. Het moet er mooi uitzien, zoals in Lourdes. Daarvan kan, eenmaal thuis, een goedlachse man je foto’s laten zien en met tranen in zijn ogen zeg-gen: ‘Dat was de hemel op aarde’. Maar waarom hij dat zo mooi vond, kon hij niet onder woorden brengen.”

Woord...Rens: “Oecumenisch waren wij ook actief samen met de protestantse gemeente van Son. Jarenlang maakten wij een tocht over het terrein, één week voor Kerstmis. Het begon met luisteren naar heraut te paard die de geboorte van Jezus aankondigde en dan gingen we in groepen langs een herberg, langs her-ders, langs de drie koningen op heuse kamelen, ze kwamen bij het paleis van koning Herodes en tenslotte bij de stal waar het Kindje lag. Die tocht werd zo druk bezocht, ook door kinderen uit het dorp, dat we moesten stoppen wegens een te grote organisatie. Ik herinner mij nog goed de viering van Palmpasen ieder jaar. Dan organiseerden wij een tocht met Palmpaasstokken, dat deden we ook samen met de protestanten. Er was dan een goede samenwerking met de mensen van die gemeente.”Het maakt dus kennelijk niet veel uit of

God katholiek, protestants, joods of islami-

tisch is.

Broesterhuizen: “Soms heb je met ande-re kerken te maken en dat is logisch. Zo komen ze in een katholieke viering en de week erop gaan ze naar een pro-testantse viering. Dan zijn er die buiten zeggen: Ik ben katholiek, maar ik ben ook baptist. Voor hen kan dat.”

Broesterhuizen: “Ik moet denken aan een Zuid-Afrikaans priester die nu doof-blind is. Hij was de enige zoon van orthodox joodse ouders en groeide op binnen het joodse geloof. Zijn com-municatie was heel beperkt omdat zijn ouders de gebarentaal niet beheersten. Vrijdagsavonds bij zonsondergang vierden ze de sabbatmaaltijd. Dan zag hij dat zijn vader uit een boek las. Hij wist niet was ze deden, maar hij voelde dat daar iets groots was. Deze momen-ten zijn van grote invloed geweest op zijn leven. Hij is katholiek geworden omdat hij op een katholieke doven-school terechtkwam – voor joodse dove kinderen was daar geen school – waar hij van de zusters Dominicanessen de woorden leerde waarmee hij kon benoemen wat hij thuis had ervaren. De wortels van mijn spiritualiteit, zei hij, liggen in de ervaringen die ik als kind bij de sabbatmaaltijd opdeed. Zijn roeping tot het priesterschap kwam voort uit zijn ervaring bij het overlijden van zijn grootmoeder.”

loUrdesMaar ik ken ook, zegt Broesterhuizen, een vrouw die thuis of op school nooit iets had gehoord over God. “Ze wist niet eens wat God was. Maar tijdens een wandeling voelde ze dat er iets

Diaken prof. dr. Marcel Broesterhuizen (links) (62) werkt vanuit het bisdom in de pastorale zorg voor doven in heel Nederland en is een dag per week hoogleraar pastorale zorg voor doven aan de katholieke universiteit van Leuven.

Pastor Paul Rens (rechts) werkte jarenlang in het behandelcentrum Zonhove in Son voor mensen met een ver-standelijke beperking (Downsyndroom) en bij de Bredase Kardinaal de Jongstichting, die na een fusie met het Tilburgse Piusoord “Amarant” heette en vestigingen had in een aantal plaatsen in West-Brabant. Nu is hij, als 71-jarige, lid van het pastoresteam van de Parochie H. Oda in Sint-Oedenrode.

13Bisdomblad april 201212 Bisdomblad april 2012

Geloof als een sprookje en praten met God in gebarentaal

den en zo liet ik hem achter. De volgen-de morgen ging de telefoon opnieuw: hij was die nacht overleden. In vrede.”Die jongen was ziek, maar niet verstande-

lijk beperkt…

“Hij was redelijk van niveau, maar de mens is geest én lichaam en als jij spierdystrofie hebt, dan lijdt geest en lichaam. Dat kan niet anders.”

KatHolieK GeWordenDat heb je ook met dove kinderen toch?

Ze hebben een goed stel hersens, zijn

gezond, maar wat ze missen is een

belangrijke communicatiemogelijkheid en

vaak ook opleiding. Ons als kinderen is

het geloof bijna letterlijk met de paplepel

ingegoten. Dove kinderen ook?

Wat jij ze biedt, zijn verhalen. Mooi,

maar hoeveel Godsbegrip breng je ermee

over?

“In Zonhove bij voorbeeld zaten jon-geren met spierdystrofie. Daar word je niet oud mee en dat wisten ze. Bart ook. Ik had al lang tevoren het zieken-sacrament aan hem toegediend. Ik was op retraite, toen ik gebeld werd. Bart was naar Utrecht gebracht. Of ik wilde komen. Hij was er slecht aan toe en zegt: Paul, ik ben zo bang dat ik dood ga. Ik zeg: dat kan ik me goed voorstel-len Bart. Maar je mag ervan overtuigd zijn dat je niet alleen blijft, nooit. Wij zijn bij jou en als het moment daar is, dan moeten we jou eventjes loslaten en aan de andere kant vangt Onze Lieve Heer jou op. We hebben samen gebe-

Rens: “Wij hadden een jaarschema van vieringen. Aan een thema werd vier weken gewerkt, samen met een werk-groep die bestond uit medewerkers van de Emilusschool, die op het terrein stond van Zonhove, en mensen uit de parochie van Son. Voorbeeld: we kozen een Bijbelverhaal en dat gingen we spe-len. Met de kinderen, behalve als ze te zwaar gehandicapt waren; dan moeten mensen van de werkgroep meedoen. Over een muntje (drachme) dat kwijt is en God die heel blij is als hij het terug-vindt. Al die kinderen kennen het ver-driet van iets kwijt zijn, zetten het hele huis ervoor op z’n kop. Hoi-hoi-hoi als ze het vinden. Deze kinderen zitten in een fase van het geloof die op sprookjes lijkt.”

Er geschiedt een wonder. Mensen met een verstandelijke beperking en mensen die door hun doofheid moeizaam com-municeren, leren – op hun manier, maar onmiskenbaar - gelo-

ven in God. Twee mensen uit ons bisdom hebben die taak op zich genomen: de priester Paul Rens en de diaken Marcel Broesterhuizen. Allebei dragen ze bij aan het wonder van de geloofsoverdracht aan mensen met handicaps die een ‘nor-

male’ geloofsbelevenis ogenschijnlijk onmogelijk maken, al is er een groot verschil in de mogelijkheden tussen mensen met

verstandelijke en zintuigelijk beperkingen. Verbaas je erover hoe ze dat doen, ondanks de ontkerkelijking en het gebrek aan

medewerking.

Vervolg volgende pagina

was dat veel groter was dan zij zelf en ze begon er tegen te spreken, hoewel de mensen dachten dat zij gek was.”Rens vertelt over Zonhove. “In mijn tijd kreeg ik alle ruimte maar er is mij verteld dat er nu niet meer gesproken mag worden over religie maar alleen over zingeving of levensbeschouwing. Deze kinderen brengen alléén mee wat ze thuis gezien of ervaren hebben. Hun kennis is dus zeer beperkt. Maar als ik mijn ambtsgewaad aandeed en voorging, dan was ik voor die kinderen iemand anders. Ze kunnen dat niet zeg-gen, maar ze voelen het. Ook als ik een uitvaart had, wisten ze heel goed welke rol ik had.”

Broesterhuizen: “Vorig jaar zijn we met een groep van 30 doven naar Lourdes geweest en daar merk je dat de saamho-righeid binnen de groep uitstijgt boven het dagelijkse menselijke gevoel. Dan weet je dat het bij doven niet zozeer over woorden gaat, ook niet in gebarentaal, maar over sfeer, symbolen, groepsge-voel, relaties. Het moet er mooi uitzien, zoals in Lourdes. Daarvan kan, eenmaal thuis, een goedlachse man je foto’s laten zien en met tranen in zijn ogen zeg-gen: ‘Dat was de hemel op aarde’. Maar waarom hij dat zo mooi vond, kon hij niet onder woorden brengen.”

Woord...Rens: “Oecumenisch waren wij ook actief samen met de protestantse gemeente van Son. Jarenlang maakten wij een tocht over het terrein, één week voor Kerstmis. Het begon met luisteren naar heraut te paard die de geboorte van Jezus aankondigde en dan gingen we in groepen langs een herberg, langs her-ders, langs de drie koningen op heuse kamelen, ze kwamen bij het paleis van koning Herodes en tenslotte bij de stal waar het Kindje lag. Die tocht werd zo druk bezocht, ook door kinderen uit het dorp, dat we moesten stoppen wegens een te grote organisatie. Ik herinner mij nog goed de viering van Palmpasen ieder jaar. Dan organiseerden wij een tocht met Palmpaasstokken, dat deden we ook samen met de protestanten. Er was dan een goede samenwerking met de mensen van die gemeente.”Het maakt dus kennelijk niet veel uit of

God katholiek, protestants, joods of islami-

tisch is.

Broesterhuizen: “Soms heb je met ande-re kerken te maken en dat is logisch. Zo komen ze in een katholieke viering en de week erop gaan ze naar een pro-testantse viering. Dan zijn er die buiten zeggen: Ik ben katholiek, maar ik ben ook baptist. Voor hen kan dat.”

Broesterhuizen: “Ik moet denken aan een Zuid-Afrikaans priester die nu doof-blind is. Hij was de enige zoon van orthodox joodse ouders en groeide op binnen het joodse geloof. Zijn com-municatie was heel beperkt omdat zijn ouders de gebarentaal niet beheersten. Vrijdagsavonds bij zonsondergang vierden ze de sabbatmaaltijd. Dan zag hij dat zijn vader uit een boek las. Hij wist niet was ze deden, maar hij voelde dat daar iets groots was. Deze momen-ten zijn van grote invloed geweest op zijn leven. Hij is katholiek geworden omdat hij op een katholieke doven-school terechtkwam – voor joodse dove kinderen was daar geen school – waar hij van de zusters Dominicanessen de woorden leerde waarmee hij kon benoemen wat hij thuis had ervaren. De wortels van mijn spiritualiteit, zei hij, liggen in de ervaringen die ik als kind bij de sabbatmaaltijd opdeed. Zijn roeping tot het priesterschap kwam voort uit zijn ervaring bij het overlijden van zijn grootmoeder.”

loUrdesMaar ik ken ook, zegt Broesterhuizen, een vrouw die thuis of op school nooit iets had gehoord over God. “Ze wist niet eens wat God was. Maar tijdens een wandeling voelde ze dat er iets

Diaken prof. dr. Marcel Broesterhuizen (links) (62) werkt vanuit het bisdom in de pastorale zorg voor doven in heel Nederland en is een dag per week hoogleraar pastorale zorg voor doven aan de katholieke universiteit van Leuven.

Pastor Paul Rens (rechts) werkte jarenlang in het behandelcentrum Zonhove in Son voor mensen met een ver-standelijke beperking (Downsyndroom) en bij de Bredase Kardinaal de Jongstichting, die na een fusie met het Tilburgse Piusoord “Amarant” heette en vestigingen had in een aantal plaatsen in West-Brabant. Nu is hij, als 71-jarige, lid van het pastoresteam van de Parochie H. Oda in Sint-Oedenrode.

De onlangs samengevoegde parochie Heilige Antonius Abt uit Schaijk en Reek is eind januari

door Omroep RKK uitgeroepen tot parochie van het jaar. De parochie van pastoor Harald

Spiertz verdiende de uitverkiezing, omdat zij erin slaagde het geloof van de kerk naar de

samenleving te brengen. Dat is gedaan door de zogenoemde ‘Parochiemissie’, die in

september 2011 negen dagen lang plaatsvond en die voor alle doelgroepen in de dorpen

bedoeld was. Deze missie krijgt dit jaar en volgend jaar een vervolg met diverse evangeli-

serende activiteiten.

In het kader van het beleidsplan staat de parochie opnieuw een fusie te wachten met

de parochies H. Lucia te Ravenstein, H. Lambertus te Huisseling, H. Willibrordus te

Demen-Dieden, H. Michael en H. Vincentius te Deursen-Dennenburg, H. Victor-

H. Antonius te Neerloon-Overlangel en de parochies H. Sebastianus en H. Annakapel-

Koolwijk te Herpen. Omdat deze voorbereidingen hiertoe nog moeten starten, zoomt

dit katern in op de in 2010 gefuseerde H. Antonius Abt te Schaijk en Reek. Aan het

woord zijn achtereenvolgens pastoor Harald Spiertz, diaken René Lamers en paro-

chiebestuurder Bert van Iperen.

NieuwParochiekatern

april 2012

Sch

aijk

eN

Ree

k

14 Bisdomblad april 2012

Is pastoraat voor gehandicapten niet ook

een beetje bekeringsarbeid?

Broesterhuizen: “Bij de doven is er een heel groot verschil tussen de oudere generatie en de jongere. Die oudere doven kregen door thuis of de toen-malige instituten een godsdienstige achtergrond. Bij de jongeren zie je goed de consequenties van de secularisatie. Van christendom en geloof weten ze maar héél weinig. Ze leren het ook niet. Probeer je wat op het instituut in Sint-Michielsgestel, dan zeggen ze: ‘Wij willen dat soort dingen niet, wij zijn tegenwoordig een ontmoetings-school waarin iedereen tot zijn recht kan komen’.” Dáár zou je dus bekeringswerk kun-nen doen. Maar goed, denk nu aan de innerlijke waarden van het geloof: spiritualiteit, mystiek, gebedsleven. Is dat over te dragen of blijft het steken bij uiterlijkheden?Rens: “Geloof is gevoel, dat kun je allemaal niet verstandelijk beredene-ren. Als dat er niet is, blijven mensen hangen in uiterlijkheden. In mijn jeugd had het geloof ook veel uiterlijks. Bidden, dat was praten met God, dat wisten we, maar verder dan standaard-gebeden kwamen de meeste mensen niet.”

Is het dan iets om deze mensen mee te

nemen naar bij voorbeeld de charisma-

tische beweging, waar met veel gevoel en

expressie wordt gevierd?

Broesterhuizen: “Bij de katholieke cha-rismatische beweging zie je geen dove mensen, wel bij de evangelicale groe-pen in de protestantse kerken.”Helpt gebarentaal in vieringen, in contact

met God?

Broesterhuizen: “Ik ken wel gebaren-taal, maar ik zou het nog wel beter willen kennen. Ik gebruik het ook. Er zijn in die taal maar weinig woorden over het geloof. Niemand kent bij voor-beeld het Onze Vader of Wees gegroet in gebarentaal, hoewel ze met elkaar over van alles communiceren in die taal. Hun taal is trouwens anders dan de gebarentaal die ze met een horende gebruiken. Ze passen hun taal aan.”En praten met God?

“Dat doen ze meestal zonder woorden of in de aangepaste gebarentaal, zoals tegen horenden. God kan immers horen! Zo gebeurde het eens dat een doof kind iets aan God wilde vragen en aan haar moeder vroeg of die haar tolk wil zijn…”

Kees van Hasselt

Maar er is ook veel veranderd in de kerk.

“Een oudere dove vond de mis vroeger zo mooi; nu vindt hij het maar saai in de kerk. Maar waarom dan? ‘Het zijn nu allemaal woorden, niks als woor-den. Het maakt voor mij niet uit of het in het Nederlands is of Latijn, desnoods Chinees, ik kan het toch niet volgen. Vroeger zag het er zo mooi uit, er gebeurde zoveel er was zoveel te zien’.Bij een protestantse viering is het ook allemaal woord… woord… woord. Als er gebarentaal bij is, volgen ze wel, maar ze beleven het volkomen passief. Ze vinden het saai want er is niets te zien. Jongere doven willen graag als groep samen zijn. Die gaan naar evangelicale gemeenschappen, waar warmte, sfeer is. Er is bijna niemand die naar een vie-ring in een gewone parochie gaat.”

GeVoelDove mensen zijn ogenmensen, zegt Broesterhuizen. “Alles moeten ze zien. Maar gewone vieringen zijn steeds meer verbaal geworden, met nadruk op mooie teksten en liedteksten die je niet in gebarentaal kunt vertalen. Ik gebruik PowerPoint voor teksten. Afbeeldingen erbij, zodat het er vooral maar mooi uitziet en je door de dingen die ze laat zien, visueel dus, de bood-schap doorgeeft.”

“Dan zag hij dat zijn vader uiteen boek las. Hij wist niet wat zededen, maar hij voelde dat daariets groots was.”

De onlangs samengevoegde parochie Heilige Antonius Abt uit Schaijk en Reek is eind januari

door Omroep RKK uitgeroepen tot parochie van het jaar. De parochie van pastoor Harald

Spiertz verdiende de uitverkiezing, omdat zij erin slaagde het geloof van de kerk naar de

samenleving te brengen. Dat is gedaan door de zogenoemde ‘Parochiemissie’, die in

september 2011 negen dagen lang plaatsvond en die voor alle doelgroepen in de dorpen

bedoeld was. Deze missie krijgt dit jaar en volgend jaar een vervolg met diverse evangeli-

serende activiteiten.

In het kader van het beleidsplan staat de parochie opnieuw een fusie te wachten met

de parochies H. Lucia te Ravenstein, H. Lambertus te Huisseling, H. Willibrordus te

Demen-Dieden, H. Michael en H. Vincentius te Deursen-Dennenburg, H. Victor-

H. Antonius te Neerloon-Overlangel en de parochies H. Sebastianus en H. Annakapel-

Koolwijk te Herpen. Omdat deze voorbereidingen hiertoe nog moeten starten, zoomt

dit katern in op de in 2010 gefuseerde H. Antonius Abt te Schaijk en Reek. Aan het

woord zijn achtereenvolgens pastoor Harald Spiertz, diaken René Lamers en paro-

chiebestuurder Bert van Iperen.

NieuwParochiekatern

april 2012

Sch

aijk

eN

Ree

k

14 Bisdomblad april 2012

Is pastoraat voor gehandicapten niet ook

een beetje bekeringsarbeid?

Broesterhuizen: “Bij de doven is er een heel groot verschil tussen de oudere generatie en de jongere. Die oudere doven kregen door thuis of de toen-malige instituten een godsdienstige achtergrond. Bij de jongeren zie je goed de consequenties van de secularisatie. Van christendom en geloof weten ze maar héél weinig. Ze leren het ook niet. Probeer je wat op het instituut in Sint-Michielsgestel, dan zeggen ze: ‘Wij willen dat soort dingen niet, wij zijn tegenwoordig een ontmoetings-school waarin iedereen tot zijn recht kan komen’.” Dáár zou je dus bekeringswerk kun-nen doen. Maar goed, denk nu aan de innerlijke waarden van het geloof: spiritualiteit, mystiek, gebedsleven. Is dat over te dragen of blijft het steken bij uiterlijkheden?Rens: “Geloof is gevoel, dat kun je allemaal niet verstandelijk beredene-ren. Als dat er niet is, blijven mensen hangen in uiterlijkheden. In mijn jeugd had het geloof ook veel uiterlijks. Bidden, dat was praten met God, dat wisten we, maar verder dan standaard-gebeden kwamen de meeste mensen niet.”

Is het dan iets om deze mensen mee te

nemen naar bij voorbeeld de charisma-

tische beweging, waar met veel gevoel en

expressie wordt gevierd?

Broesterhuizen: “Bij de katholieke cha-rismatische beweging zie je geen dove mensen, wel bij de evangelicale groe-pen in de protestantse kerken.”Helpt gebarentaal in vieringen, in contact

met God?

Broesterhuizen: “Ik ken wel gebaren-taal, maar ik zou het nog wel beter willen kennen. Ik gebruik het ook. Er zijn in die taal maar weinig woorden over het geloof. Niemand kent bij voor-beeld het Onze Vader of Wees gegroet in gebarentaal, hoewel ze met elkaar over van alles communiceren in die taal. Hun taal is trouwens anders dan de gebarentaal die ze met een horende gebruiken. Ze passen hun taal aan.”En praten met God?

“Dat doen ze meestal zonder woorden of in de aangepaste gebarentaal, zoals tegen horenden. God kan immers horen! Zo gebeurde het eens dat een doof kind iets aan God wilde vragen en aan haar moeder vroeg of die haar tolk wil zijn…”

Kees van Hasselt

Maar er is ook veel veranderd in de kerk.

“Een oudere dove vond de mis vroeger zo mooi; nu vindt hij het maar saai in de kerk. Maar waarom dan? ‘Het zijn nu allemaal woorden, niks als woor-den. Het maakt voor mij niet uit of het in het Nederlands is of Latijn, desnoods Chinees, ik kan het toch niet volgen. Vroeger zag het er zo mooi uit, er gebeurde zoveel er was zoveel te zien’.Bij een protestantse viering is het ook allemaal woord… woord… woord. Als er gebarentaal bij is, volgen ze wel, maar ze beleven het volkomen passief. Ze vinden het saai want er is niets te zien. Jongere doven willen graag als groep samen zijn. Die gaan naar evangelicale gemeenschappen, waar warmte, sfeer is. Er is bijna niemand die naar een vie-ring in een gewone parochie gaat.”

GeVoelDove mensen zijn ogenmensen, zegt Broesterhuizen. “Alles moeten ze zien. Maar gewone vieringen zijn steeds meer verbaal geworden, met nadruk op mooie teksten en liedteksten die je niet in gebarentaal kunt vertalen. Ik gebruik PowerPoint voor teksten. Afbeeldingen erbij, zodat het er vooral maar mooi uitziet en je door de dingen die ze laat zien, visueel dus, de bood-schap doorgeeft.”

“Dan zag hij dat zijn vader uiteen boek las. Hij wist niet wat zededen, maar hij voelde dat daariets groots was.”

“Wij gaan in ieder geval door op de ingeslagen weg. Daarbij willen

we proactief zijn, voorop lopen, want dan krijg je mensen pas mee

in het proces.” De gemeenschap die de pastoor van ogen heeft,

rust op vier punten van geloof: vorming, gemeenschapsopbouw,

evangelisatie en verkondiging. “Al onze activiteiten zijn daarop

gericht. Iemand zei mij ooit eens: “waar geloof aanwezig is, kan

ineens zo veel meer”. Dat zegt precies waar het om gaat en dit

citaat hebben we dus ook als motto genomen.”

Tijd speelt voor de pastoor niet de grootste rol, wel vindt hij het

belangrijk dat er dingen zichtbaar veranderen: “Je kunt pas iets

bereiken als het zichtbaar is in de gemeenschap. Zo hebben we

de stoelen in de kerk vervangen door kerkbanken, de pastorie in

Reek gerenoveerd en verhuurd, de begraafplaats gerestaureerd

en de kerk geschilderd. Op 24 juni wordt de restauratie van de

buitenkant van de kerk van Schaijk afgerond. Zo willen we van de

buitenkant naar de binnenkant gaan, van uiterlijk naar innerlijk. Als

pastoor moet je laten zien dat je er zelf ook in gelooft. Je moet zelf

de eerste stap zetten en er naar handelen, anders krijg je sowieso

niemand mee.”

Een fusie komt niet vanzelf in de hoofden van de mensen weet

Spiertz. “Om in deze tijd van massacommunicatie gehoord te wor-

den, moet je bij wijze van spreken schreeuwen. Het activiteitenpro-

gramma ‘Hoopvol op weg’ dat de parochie een jaar lang voert, is

gericht op het zichtbaar maken van het kerkelijk leven. Dat is ook

waar de Parochiemissie voor stond en waar ook Hoopvol op Weg om

draait: op verbreding én verdieping. Waar geloof is, kan ineens zo veel

meer.”

Met een vol jaarprogramma aan geloofsacti-

viteiten voor zich en een recente fusie achter

zich, staat pastoor spiertz positief in een nood-

zakelijk proces. Hoewel het beleid rond nieuwe

parochies in zijn situatie nog onzeker is, is hij

bereid om opnieuw te fuseren met parochies die

voornamelijk bestaan uit kleinere kerkdorpen.

een fusiedatum kan hij daarom nog niet noemen:

“Je kunt niets beloven wat je niet waar kunt

maken”.

Waar geloof aanwezig is

Nieuwe Parochie katern april 2012

Banken veranderen,

de kerk niet

“een fusie is een noodzakelijk kwaad,” zegt

diaken rené lamers nuchter. “Het is financi-

eel nodig om te kunnen overleven.” naast zijn

taken als diaken is lamers fulltime bankmede-

werker. Bij de bank waar hij al dertig jaar werkt,

heeft hij al heel wat fusies en veranderingen gezien.

“Was je vroeger trouw aan één bank, tegenwoordig hoppen mensen

gemakkelijk van de ene naar de andere.”

Banken kunnen van identiteit veranderen en daar houdt de overeenkomst met de kerk onmid-

dellijk op. Volgens de uit Afferden afkomstige diaken is het de taak van de kerk om het geloof

zo zuiver mogelijk te houden en door te geven: “Er wordt wel eens gezegd dat het priester-

tekort wel opgevangen kan worden door lekengelovigen, maar het probleem is dat het in de

praktijk steeds verder af komt te staan van waar het eigenlijk om gaat, terwijl je juist dicht bij de

oorsprong wilt blijven.”

In Schaijk en Reek heeft Lamers met name het tienerpastoraat onder zijn hoede. Wat daar het

meest uitspringt is Rock Solid, het tienergroepprogramma dat inmiddels ook in een aantal omlig-

gende parochies beklijft. “Jongeren hebben geen moeite om het dorp uit te komen. En ze zijn ook

sneller geneigd een vriendje of vriendinnetje mee te nemen naar een van de Rock-Solid avonden. In

Reek komen we nu maandelijks samen met 13 tieners. Elke keer hebben we ander thema dat hele-

maal past bij hun levensstijl”, aldus de diaken.

De net gefuseerde parochie voelt voor hem als een eenheid met een dynamiek die hoort bij dorpen.

“Er is van nature een haat-liefdeverhouding en dat zie je sterk terug in het verenigingsleven. Als de

parochie nog groter moet worden, dan is het zaak daar rekening mee te houden en geleidelijk aan een

gemeenschapsgevoel te creëren.” Dat doe je volgens hem door een doel voor ogen te hebben en daar

stap voor stap naartoe te gaan. “Parochiebestuurders van verschillende parochies zijn na jaren samen-

werken vaak al naar elkaar toe gegroeid, maar dat geldt niet vanzelfsprekend voor de parochianen. Die

zullen eerst nog moeten kennismaken.

Hoewel hij het fusieproces niet precies kan overzien, merkt de diaken wel de impact die de verschillende

pastorale initiatieven in de parochies teweeg brengen. “Die brengen de mensen bij elkaar en dat is wat je

uiteindelijk ook met een samenvoeging wilt bereiken.” Voorbeelden zijn de Vormselvieringen die nu samen

gehouden worden en de Parochiemissie die vorig jaar plaatsvond. De laatste steekt er boven uit en

heeft nog steeds zijn doorwerking in impulsavonden. Lamers: “De Parochiemissie geeft een

prikkel, het draagt bij. We leven in een maatschappij die leeft van gebeurtenis

naar gebeurtenis. Daar haken we met onze activiteiten op in, maar daar

blijft het niet bij. Het is de eerste stap. We zullen voortdurend

zoeken naar wegen om mensen tot de kern van het

geloof te brengen.”

De tweeledige parochieopbouw van

parochie H. Antonius Abt:

“Buitenkant”: Een goed verzorgde kerk trékt, net als een goed

zichtbaar en actueel mededelingenbord en frequente bericht-

geving over parochiële vieringen en activiteiten in de lokale

media. Op 24 juni vindt de afronding van de restauratie plaats

waarbij vicaris-generaal dr. R. van den Hout de heilige Mis komt

opdragen. Zie ook: www.restauratiekerkschaijk.nl.

“Binnenkant”: Goed verzorgde officiële liturgie in combinatie

met goed verzorgde en inhoudelijk sterke en uitnodigende

activiteiten op diverse locaties in de (dorps)gemeenschap(pen)

en niet alleen in de kerkgebouwen zijn van wezenlijk belang.

Met duidelijke aandacht voor de op- en uitbouw van de lokale

geloofsgemeenschap, de versterking en verdieping van het

geloof van de individuele rooms-katholiek en de parochiegemeen-

schap. Zie ook: ‘Hoopvol op weg’: www.witnesshope.nl

"Daar in Brabant knallen

ze in korte tijd met het

geloof en daarmee sluiten

ze aan bij de eventcultuur

van deze tijd. Korte pro-

jecten die voor iedereen

bedoeld zijn en die de

kerk onvermijdelijk maken

in de samenleving. En

het zijn ook nog eens projecten die door andere parochies

zijn na te volgen." Juryvoorzitter Leo Fijen tijdens verkiezing

Parochie van het Jaar.

“Wij gaan in ieder geval door op de ingeslagen weg. Daarbij willen

we proactief zijn, voorop lopen, want dan krijg je mensen pas mee

in het proces.” De gemeenschap die de pastoor van ogen heeft,

rust op vier punten van geloof: vorming, gemeenschapsopbouw,

evangelisatie en verkondiging. “Al onze activiteiten zijn daarop

gericht. Iemand zei mij ooit eens: “waar geloof aanwezig is, kan

ineens zo veel meer”. Dat zegt precies waar het om gaat en dit

citaat hebben we dus ook als motto genomen.”

Tijd speelt voor de pastoor niet de grootste rol, wel vindt hij het

belangrijk dat er dingen zichtbaar veranderen: “Je kunt pas iets

bereiken als het zichtbaar is in de gemeenschap. Zo hebben we

de stoelen in de kerk vervangen door kerkbanken, de pastorie in

Reek gerenoveerd en verhuurd, de begraafplaats gerestaureerd

en de kerk geschilderd. Op 24 juni wordt de restauratie van de

buitenkant van de kerk van Schaijk afgerond. Zo willen we van de

buitenkant naar de binnenkant gaan, van uiterlijk naar innerlijk. Als

pastoor moet je laten zien dat je er zelf ook in gelooft. Je moet zelf

de eerste stap zetten en er naar handelen, anders krijg je sowieso

niemand mee.”

Een fusie komt niet vanzelf in de hoofden van de mensen weet

Spiertz. “Om in deze tijd van massacommunicatie gehoord te wor-

den, moet je bij wijze van spreken schreeuwen. Het activiteitenpro-

gramma ‘Hoopvol op weg’ dat de parochie een jaar lang voert, is

gericht op het zichtbaar maken van het kerkelijk leven. Dat is ook

waar de Parochiemissie voor stond en waar ook Hoopvol op Weg om

draait: op verbreding én verdieping. Waar geloof is, kan ineens zo veel

meer.”

Met een vol jaarprogramma aan geloofsacti-

viteiten voor zich en een recente fusie achter

zich, staat pastoor spiertz positief in een nood-

zakelijk proces. Hoewel het beleid rond nieuwe

parochies in zijn situatie nog onzeker is, is hij

bereid om opnieuw te fuseren met parochies die

voornamelijk bestaan uit kleinere kerkdorpen.

een fusiedatum kan hij daarom nog niet noemen:

“Je kunt niets beloven wat je niet waar kunt

maken”.

Waar geloof aanwezig is

Nieuwe Parochie katern april 2012

Banken veranderen,

de kerk niet

“een fusie is een noodzakelijk kwaad,” zegt

diaken rené lamers nuchter. “Het is financi-

eel nodig om te kunnen overleven.” naast zijn

taken als diaken is lamers fulltime bankmede-

werker. Bij de bank waar hij al dertig jaar werkt,

heeft hij al heel wat fusies en veranderingen gezien.

“Was je vroeger trouw aan één bank, tegenwoordig hoppen mensen

gemakkelijk van de ene naar de andere.”

Banken kunnen van identiteit veranderen en daar houdt de overeenkomst met de kerk onmid-

dellijk op. Volgens de uit Afferden afkomstige diaken is het de taak van de kerk om het geloof

zo zuiver mogelijk te houden en door te geven: “Er wordt wel eens gezegd dat het priester-

tekort wel opgevangen kan worden door lekengelovigen, maar het probleem is dat het in de

praktijk steeds verder af komt te staan van waar het eigenlijk om gaat, terwijl je juist dicht bij de

oorsprong wilt blijven.”

In Schaijk en Reek heeft Lamers met name het tienerpastoraat onder zijn hoede. Wat daar het

meest uitspringt is Rock Solid, het tienergroepprogramma dat inmiddels ook in een aantal omlig-

gende parochies beklijft. “Jongeren hebben geen moeite om het dorp uit te komen. En ze zijn ook

sneller geneigd een vriendje of vriendinnetje mee te nemen naar een van de Rock-Solid avonden. In

Reek komen we nu maandelijks samen met 13 tieners. Elke keer hebben we ander thema dat hele-

maal past bij hun levensstijl”, aldus de diaken.

De net gefuseerde parochie voelt voor hem als een eenheid met een dynamiek die hoort bij dorpen.

“Er is van nature een haat-liefdeverhouding en dat zie je sterk terug in het verenigingsleven. Als de

parochie nog groter moet worden, dan is het zaak daar rekening mee te houden en geleidelijk aan een

gemeenschapsgevoel te creëren.” Dat doe je volgens hem door een doel voor ogen te hebben en daar

stap voor stap naartoe te gaan. “Parochiebestuurders van verschillende parochies zijn na jaren samen-

werken vaak al naar elkaar toe gegroeid, maar dat geldt niet vanzelfsprekend voor de parochianen. Die

zullen eerst nog moeten kennismaken.

Hoewel hij het fusieproces niet precies kan overzien, merkt de diaken wel de impact die de verschillende

pastorale initiatieven in de parochies teweeg brengen. “Die brengen de mensen bij elkaar en dat is wat je

uiteindelijk ook met een samenvoeging wilt bereiken.” Voorbeelden zijn de Vormselvieringen die nu samen

gehouden worden en de Parochiemissie die vorig jaar plaatsvond. De laatste steekt er boven uit en

heeft nog steeds zijn doorwerking in impulsavonden. Lamers: “De Parochiemissie geeft een

prikkel, het draagt bij. We leven in een maatschappij die leeft van gebeurtenis

naar gebeurtenis. Daar haken we met onze activiteiten op in, maar daar

blijft het niet bij. Het is de eerste stap. We zullen voortdurend

zoeken naar wegen om mensen tot de kern van het

geloof te brengen.”

De tweeledige parochieopbouw van

parochie H. Antonius Abt:

“Buitenkant”: Een goed verzorgde kerk trékt, net als een goed

zichtbaar en actueel mededelingenbord en frequente bericht-

geving over parochiële vieringen en activiteiten in de lokale

media. Op 24 juni vindt de afronding van de restauratie plaats

waarbij vicaris-generaal dr. R. van den Hout de heilige Mis komt

opdragen. Zie ook: www.restauratiekerkschaijk.nl.

“Binnenkant”: Goed verzorgde officiële liturgie in combinatie

met goed verzorgde en inhoudelijk sterke en uitnodigende

activiteiten op diverse locaties in de (dorps)gemeenschap(pen)

en niet alleen in de kerkgebouwen zijn van wezenlijk belang.

Met duidelijke aandacht voor de op- en uitbouw van de lokale

geloofsgemeenschap, de versterking en verdieping van het

geloof van de individuele rooms-katholiek en de parochiegemeen-

schap. Zie ook: ‘Hoopvol op weg’: www.witnesshope.nl

"Daar in Brabant knallen

ze in korte tijd met het

geloof en daarmee sluiten

ze aan bij de eventcultuur

van deze tijd. Korte pro-

jecten die voor iedereen

bedoeld zijn en die de

kerk onvermijdelijk maken

in de samenleving. En

het zijn ook nog eens projecten die door andere parochies

zijn na te volgen." Juryvoorzitter Leo Fijen tijdens verkiezing

Parochie van het Jaar.

Nieuwe Parochie katern april 2012

Alle Nieuwe Parochie-katernen zijn als

PDF-bestand te lezen via de website

www.bisdomdenbosch.nl onder de rubriek ‘Nieuwe Parochie’.

Teksten: Marc de Koning

kiezen voor de aanval“de prefusie,” zoals lid van het parochiebestuur Bert van iperen de recente fusie

tussen schaijk en reek noemt, “was geen complexe samenvoegingsoperatie. er

hoefde geen kerken te sluiten en de twee dorpsgemeenschappen delen vanuit his-

torisch oogpunt verschillende achtergronden.” Van Iperen is historicus en vanuit die achtergrond kijkt hij ook naar de betekenis van de Nieuwe Parochie. “Bij de nieuwe parochiële indelingen is tot nu toe gekeken naar hoe de situatie van vroeger logisch aan kan sluiten op de nieuwe uitgangspun-ten. Zie bijvoorbeeld de parochiegrenzen. Nu weet ik weet niet goed wat er precies in het vat zit voor de toekomst qua fusies, maar we maken deel uit van een wereldkerk en we zullen altijd overleven. We hebben het natuurlijk wel eens moeilijk gehad. Zelfs zò erg, dat je er niet zonder gevaar voor uit kon komen dat je katholiek was. Je zult bijvoor-beeld maar rond 1580 hier gewoond hebben, dan had je een serieus probleem. Maar de basis is zo sterk, dat het geloof de afgelopen tweeduizend jaar heeft laten zien dat het gemakkelijk kon over-leven, zelfs tijdens de moeilijkste momenten. Wij redeneren steeds vanuit de ‘volkskerk’ zoals die in de negentiende eeuw is ontstaan. Die hebben we lang gevoeld en ervaren, maar dat is geen natuur-lijke situatie. We mogen terug naar de kern van het geloof. Natuurlijk is het niet fijn om gebouwen een andere bestemming te zien krijgen. We zijn dus verplicht zorgvuldigheid te betrachten en niet het kind met het badwater weg te gooien. Elke Nieuwe Parochie zou er daarom goed aan doen om een intellectuele kern te hebben die haar eigen situatie goed in kaart heeft.”

Van Iperen: “Toen pastoor Spiertz enkele jaren geleden hier aantrad heeft hij zich actief ingezet voor het werven van vrijwilligers. Hij heeft mensen persoonlijk benaderd en dat heeft ertoe geleid dat we een actief en relatief jong vrijwilligerscorps in de parochie hebben. Ook heeft hij ingezet op het geloof, want daar gaat het uiteindelijk om: dat je weet waarom je katholiek bent, waarom je naar de kerk gaat en wat de betekenis van de eucharistie is.”

De pastoor heeft volgens Van Iperen een ‘drive’ en dat werkt positief door in de parochie. “Met een proactieve houding laat pastoor Spiertz aan duide-lijkheid niets te wensen over. Er gebeurt daardoor ontzettend veel in de parochie. Waar het ons om te doen is, is er op uit te gaan en de problemen vóór te zijn, de aanval te kiezen. In ieder geval niet bang zijn. Zowel met goed als slecht nieuws is het zaak om meteen te laten weten waar men aan toe is en met een plan te onderbouwen. Dat houdt in dat je regelmatig met het parochiebestuur samenkomt en actief nadenkt over de communicatie.” Het parochiebestuur heeft volgens hem de taak zowel talenten als sentimenten te onderkennen en te respecteren in de parochies: “Laten we niet naar de stenen kijken, maar naar de geloofsgemeen-schap”. In het licht van de Nieuwe Parochies staat dàt wat hem betreft voorop.

19Bisdomblad april 2012

Twee priesterwijdingen op twee juniPatrick Kuis en Geoffrey de

Jong ontvangen op zater-dag 2 juni om 12.00 uur in de Sint-Janskathedraal

de priesterwijding. De twee transeunte diakens krijgen

dan door Mgr. Hurkmans de handen opgelegd en de bisschop zalft hun handen.

na te volgen. Toen maakte Patrick de keuze om priester te worden en te gaan studeren aan het Sint-Janscentrum. Hij loopt stage in de parochie HH. Maria en Johannes in Den Bosch.

Bij een priesterwijding vormen de aan-wezige priesters in het middenschip van de kathedraal een zogeheten coro-na van collega’s in het priesterambt. Nadat de nieuwe priesters bekleed zijn met het kazuifel, gaan zij voor het eerst als priester naar het altaar, naast de bis-schop en de aanwezige stage-pastoors, voor de dienst van de tafel. Ook krijgen ze van de bisschop de oorkonde van hun wijding.

(foto links) Geoffrey de Jong is 31 jaar en geboren in Johannesburg, Zuid-Afrika. Zijn ouders zijn naar Nederland gekomen toen hij 8 jaar was en hij heeft grotendeels in Mierlo-Hout gewoond. Hij is Anglicaans opgevoed en later katholiek geworden. Na het VWO heeft hij een jaar theo-logie gestudeerd in Tilburg en is in datzelfde jaar door bisschop Hurkmans opgenomen in de katholieke kerk. Het eerste deel van zijn opleiding tot het priesterschap heeft hij aan het grootseminarie van Rolduc gevolgd. Momenteel loopt hij stage in de Heilige Willibrordusparochie te Diessen.

(foto rechts) Patrick Kuis (27) is geboren in Groningen. De roeping van Patrick vond plaats toen hij 17 jaar was door een advertentie in het Katholiek Nieuwsblad voor een roepingenreis naar Lourdes van het Sint-Janscentrum. Hij brak zijn vakantieplannen met vrienden naar de Waddeneilanden af en ging naar Lourdes. Hij studeerde toen sociaal-juridische dienstverlening in het Middelbaar Beroepsonderwijs. Om twee uur ’s nachts stond hij in de aan-biddingskapel in Lourdes en kreeg het gevoel dat Christus hem vroeg Hem

De Evangelische Omroep bracht onlangs

een bezoek aan diaken Patrick Kuis en

vroeg hem naar de weg die hij bewandeld

heeft voordat hij zijn studie aan het Sint-

Janscentrum begon en hoe het hem ver-

gaat als diaken van de pastorale eenheid

H. Maria en H. Johannes. "Ik was de jong-

ste seminarist toen ik begon en ik ben het

nu nog", zegt hij daarin. "Anderen hadden

dikwijls al een baan achter de rug. Ik niet,

ik kwam uit een katholiek nest, ik kwam

van huis uit. Bamm!"

U vindt het filmpje op de website van het

seminarie (www.sint-janscentrum.nl).

Patrick vertelt hoe zijn priesterroeping

begon met een advertentie die hij weer uit

de oud-papierbak terughaalde.

Nieuwe Parochie katern april 2012

Alle Nieuwe Parochie-katernen zijn als

PDF-bestand te lezen via de website

www.bisdomdenbosch.nl onder de rubriek ‘Nieuwe Parochie’.

Teksten: Marc de Koning

kiezen voor de aanval“de prefusie,” zoals lid van het parochiebestuur Bert van iperen de recente fusie

tussen schaijk en reek noemt, “was geen complexe samenvoegingsoperatie. er

hoefde geen kerken te sluiten en de twee dorpsgemeenschappen delen vanuit his-

torisch oogpunt verschillende achtergronden.” Van Iperen is historicus en vanuit die achtergrond kijkt hij ook naar de betekenis van de Nieuwe Parochie. “Bij de nieuwe parochiële indelingen is tot nu toe gekeken naar hoe de situatie van vroeger logisch aan kan sluiten op de nieuwe uitgangspun-ten. Zie bijvoorbeeld de parochiegrenzen. Nu weet ik weet niet goed wat er precies in het vat zit voor de toekomst qua fusies, maar we maken deel uit van een wereldkerk en we zullen altijd overleven. We hebben het natuurlijk wel eens moeilijk gehad. Zelfs zò erg, dat je er niet zonder gevaar voor uit kon komen dat je katholiek was. Je zult bijvoor-beeld maar rond 1580 hier gewoond hebben, dan had je een serieus probleem. Maar de basis is zo sterk, dat het geloof de afgelopen tweeduizend jaar heeft laten zien dat het gemakkelijk kon over-leven, zelfs tijdens de moeilijkste momenten. Wij redeneren steeds vanuit de ‘volkskerk’ zoals die in de negentiende eeuw is ontstaan. Die hebben we lang gevoeld en ervaren, maar dat is geen natuur-lijke situatie. We mogen terug naar de kern van het geloof. Natuurlijk is het niet fijn om gebouwen een andere bestemming te zien krijgen. We zijn dus verplicht zorgvuldigheid te betrachten en niet het kind met het badwater weg te gooien. Elke Nieuwe Parochie zou er daarom goed aan doen om een intellectuele kern te hebben die haar eigen situatie goed in kaart heeft.”

Van Iperen: “Toen pastoor Spiertz enkele jaren geleden hier aantrad heeft hij zich actief ingezet voor het werven van vrijwilligers. Hij heeft mensen persoonlijk benaderd en dat heeft ertoe geleid dat we een actief en relatief jong vrijwilligerscorps in de parochie hebben. Ook heeft hij ingezet op het geloof, want daar gaat het uiteindelijk om: dat je weet waarom je katholiek bent, waarom je naar de kerk gaat en wat de betekenis van de eucharistie is.”

De pastoor heeft volgens Van Iperen een ‘drive’ en dat werkt positief door in de parochie. “Met een proactieve houding laat pastoor Spiertz aan duide-lijkheid niets te wensen over. Er gebeurt daardoor ontzettend veel in de parochie. Waar het ons om te doen is, is er op uit te gaan en de problemen vóór te zijn, de aanval te kiezen. In ieder geval niet bang zijn. Zowel met goed als slecht nieuws is het zaak om meteen te laten weten waar men aan toe is en met een plan te onderbouwen. Dat houdt in dat je regelmatig met het parochiebestuur samenkomt en actief nadenkt over de communicatie.” Het parochiebestuur heeft volgens hem de taak zowel talenten als sentimenten te onderkennen en te respecteren in de parochies: “Laten we niet naar de stenen kijken, maar naar de geloofsgemeen-schap”. In het licht van de Nieuwe Parochies staat dàt wat hem betreft voorop.

19Bisdomblad april 2012

Twee priesterwijdingen op twee juniPatrick Kuis en Geoffrey de

Jong ontvangen op zater-dag 2 juni om 12.00 uur in de Sint-Janskathedraal

de priesterwijding. De twee transeunte diakens krijgen

dan door Mgr. Hurkmans de handen opgelegd en de bisschop zalft hun handen.

na te volgen. Toen maakte Patrick de keuze om priester te worden en te gaan studeren aan het Sint-Janscentrum. Hij loopt stage in de parochie HH. Maria en Johannes in Den Bosch.

Bij een priesterwijding vormen de aan-wezige priesters in het middenschip van de kathedraal een zogeheten coro-na van collega’s in het priesterambt. Nadat de nieuwe priesters bekleed zijn met het kazuifel, gaan zij voor het eerst als priester naar het altaar, naast de bis-schop en de aanwezige stage-pastoors, voor de dienst van de tafel. Ook krijgen ze van de bisschop de oorkonde van hun wijding.

(foto links) Geoffrey de Jong is 31 jaar en geboren in Johannesburg, Zuid-Afrika. Zijn ouders zijn naar Nederland gekomen toen hij 8 jaar was en hij heeft grotendeels in Mierlo-Hout gewoond. Hij is Anglicaans opgevoed en later katholiek geworden. Na het VWO heeft hij een jaar theo-logie gestudeerd in Tilburg en is in datzelfde jaar door bisschop Hurkmans opgenomen in de katholieke kerk. Het eerste deel van zijn opleiding tot het priesterschap heeft hij aan het grootseminarie van Rolduc gevolgd. Momenteel loopt hij stage in de Heilige Willibrordusparochie te Diessen.

(foto rechts) Patrick Kuis (27) is geboren in Groningen. De roeping van Patrick vond plaats toen hij 17 jaar was door een advertentie in het Katholiek Nieuwsblad voor een roepingenreis naar Lourdes van het Sint-Janscentrum. Hij brak zijn vakantieplannen met vrienden naar de Waddeneilanden af en ging naar Lourdes. Hij studeerde toen sociaal-juridische dienstverlening in het Middelbaar Beroepsonderwijs. Om twee uur ’s nachts stond hij in de aan-biddingskapel in Lourdes en kreeg het gevoel dat Christus hem vroeg Hem

De Evangelische Omroep bracht onlangs

een bezoek aan diaken Patrick Kuis en

vroeg hem naar de weg die hij bewandeld

heeft voordat hij zijn studie aan het Sint-

Janscentrum begon en hoe het hem ver-

gaat als diaken van de pastorale eenheid

H. Maria en H. Johannes. "Ik was de jong-

ste seminarist toen ik begon en ik ben het

nu nog", zegt hij daarin. "Anderen hadden

dikwijls al een baan achter de rug. Ik niet,

ik kwam uit een katholiek nest, ik kwam

van huis uit. Bamm!"

U vindt het filmpje op de website van het

seminarie (www.sint-janscentrum.nl).

Patrick vertelt hoe zijn priesterroeping

begon met een advertentie die hij weer uit

de oud-papierbak terughaalde.

Kloosters zetten HUn deUren openO.a. in het Franciscanenklooster in Megen hebben ze al veel ervaring met de aanwezigheid van jongeren in het klooster en daarbij sluiten de maatschappelijke stage leerlingen naadloos aan. “De aanwezigheid van jongeren in het klooster verfrist en verlevendigt’, zegt Fer van de Reijken. “Zij stellen vragen die wij onszelf niet meer stellen. Leerlingen worden uitgenodigd om een youtube-filmpje te maken van het kloosterleven, een levensboek te maken met een oudere broeder, of keukenprins- prinses te zijn en de dagelijkse pot te koken voor de hele gemeenschap”. Op de vraag of het leerlingen werkelijk veranderd kan Fer alleen maar positief reageren. “Ze ervaren een rust in het levensritme van het klooster, waar ze van opknappen en ze ontdekken in zichzelf en elkaar dat achter ‘die bink’ of ‘de gangmaakster van de klas’, kwetsbare en hele lieve jongens en meisjes schuilen. Zeer kost-bare ervaringen dus!”Ook zuster Esther van de Vate o.carm - projectmedewerkster van de, Konferentie Nederlandse Religieuzen is blij met deze ontwikkelingen in de kloosters. "Voor elke generatie is nog veel te winnen als we elkaar echt seri-eus nemen. Ik heb er alle vertrouwen in dat de MaS een goede gelegenheid is om ieders kwaliteiten te ontdekken. Fijn dat ook religieuzen daar een bij-drage in hebben."

de eerste erVarinGenPim schrijft over zijn stage in het paro-chieblad ‘de Zeskrant’ van de Petrus en Paulusparochie: “Ik ben Pim Jacobs en zit in de derde klas van de Jozefmavo

in Tilburg. In de derde klas moeten we een maatschappelijke stage lopen. Om een leuke stageplaats te vinden, heb ik op een site, die we van school kregen, gezocht waarop veel stageplaatsen te vinden waren. Omdat ik later iets in het groen wil gaan doen, viel mijn keuze op de stageplaats bij de parochie Petrus en Paulus in Tilburg. De stage begon in het begin van de herfst dus er was genoeg te doen in de parochietuin. Tijdens de stage heb ik blad geblazen, geschoffeld, een paar keer naar de stort gereden om het afval te storten en in de parochietuin gewerkt. Verder heb ik ook nog blad geharkt en planten ver-plant. Mijn stagebegeleider was Eugene Smits. De stage is mij erg goed beval-len. We dronken tussendoor of op het einde van de middag altijd even koffie met mijn stagebegeleider en soms met meneer Sinnema. Daarna ging ik om half 5 naar huis, altijd met goede zin.Ik heb dit een hele leuke stage gevon-den omdat het werk erg afwisselend was en we veel deden.”

Floor en Bridget zijn 14 jaar en zitten op het Carolus Barromeuscollege in Helmond. Zij zijn aan de slag gegaan bij de stichting Home Sweet Home en hebben meegewerkt aan de organisatie van een kunstveiling in een kunstate-lier in Beek en Donk t.b.v. dit christe-lijke weeshuis in Oeganda. Zij gaven het cijfer 9 voor deze stage. Ze hebben flyers en posters gemaakt, de veiling mee voorbereid en met veel flair de vele veilingbezoekers ontvangen. “Het was een leuke leerzame stage en je moest gewoon meehelpen . Het was geen gewone stage, wel keileuk! We werden goed geholpen en er werd goed

of niet, leerzaam is en alle partijen inspireert.

eValUatie Mas in Het BisdoMIn ons bisdom zijn we aanvanke-lijk gestart met zes proefparochies. Inmiddels zijn daar nog 21 andere parochies bij gekomen die belang-stelling hebben of al aan de slag zijn gegaan met de MaS. Daarnaast gaan er MaS-leerlingen mee met twee parochiebedevaarten naar Lourdes en vier kloostergemeenschappen wil-len hun deuren gaan openen voor de Maatschappelijke stages. Voor de MaS geldt zeker: meer bekend maakt ook meer bemind!

uitgelegd wat we moesten doen. We hebben geleerd hoeveel werk het is om iets te organiseren. We hebben vaak tussentijds en ook aan het eind geëva-lueerd.”

Meer weten, of wilt u de evaluatie ontvan-

gen? Mail: kerkensamenleving@bisdom-

denbosch.nl

Kristel van der Loop/Marie-Jeanne

Zuidervaart

De maatschappelijke sta-ges zijn door de regering in het leven geroepen om leerlingen van 14 tot 16/17 jaar de ‘zorg voor anderen’ in de eigen omgeving te laten beleven. Vanaf het schooljaar 2011-2012 is de maatschap-pelijke stage verplicht voor alle leerlingen van het VMBO, HAVO en VWO van minimaal dertig uur tijdens hun schoolcarrière. Daarvoor zijn klussen nodig van stagebieders. De kerk als grootste vrijwil-ligersorganisatie, is vaak niet in beeld bij scholen en bij jongeren als aan-bieder van stageplaatsen. Wanneer leerlingen meekij-ken ‘in de keuken’ van de kerk, kunnen jongeren ontdekken dat de kerk een onderdeel is van de samenleving, waarbinnen zonder direct eigenbelang zorg en belangstelling voor anderen aangeboden wordt.

Hoe werkt de MaS? Na goedkeuring door het bestuur en het pastorale team van de parochie of kloostergemeen-schap, gaan een paar mensen die graag met jongeren werken aan de slag in de werkgroep Maatschappelijke stages. Diverse activiteiten en klussen in de parochie of klooster worden geïnven-tariseerd in samenwerking met de werkgroepen in de parochie, stagema-kelaars en scholen. Vervolgens worden de vacatures bij de verschillende vaca-turebanken uitgezet. En de stages kun-nen beginnen…De praktijk leert dat wanneer de sta-geplek en de begeleider goed is, elke ervaring van de MaS-leerling, positief

Maatschappelijke stages (MaS), een positief sneeuwbaleffect voor parochies én kloosters

“Leerlingen worden uitgenodigd om een youtube-filmpje te maken van het kloos-terleven, een levensboek te maken met een oudere broeder, of keukenprins-

prinses te zijn en de dagelijkse pot te koken voor de hele gemeenschap”

Geslaagde solidariteitsmaaltijd M25 ZijtaartOp donderdag 22 maart hebben tieners van M25

Zijtaart zich ingezet bij de solidariteitsmaaltijd. Zij

hielpen bij de voorbereidingen, tijdens en ook na

de maaltijd. Het was voor de M25 groep de eerste

activiteit, die volgens de tieners zeer geslaagd

was. Deze solidariteitsmaaltijd werd georganiseerd

door Vastenaktie Zijtaart. De opbrengst hiervan

is voor de congregatie Daughters of Charity, een

lokale ontwikkelingsorganisatie in Ethiopië.

In M25 worden jongeren tussen de 12 en 18 jaar

uitgedaagd hun grenzen te verleggen door zich in

te zetten voor anderen. De naam M25, is afgeleid

van de bijbeltekst Matteüs hoofdstuk 25, waarin

Jezus tegen zijn leerlingen zegt dat vooral belang-

rijk is wat ze voor de zwakkeren in de samenleving

kunnen betekenen.

M25 Zijtaart heeft ook een eigen website: www.

m25zijtaart.asx.nl

Op 30 mei gaat M25 in Sint-Oedenrode van start

met een informatieavond voor Veghel en Sint-

Oedenrode. Voor meer informatie zie

www.mtwentyfive.nl of neem contact op met

Kristel van der Loop, tel.: 073 612 54 88,

mail: kerkensamenleving@bisdomdenbosch.nl

21Bisdomblad april 201220 Bisdomblad april 2012

Kloosters zetten HUn deUren openO.a. in het Franciscanenklooster in Megen hebben ze al veel ervaring met de aanwezigheid van jongeren in het klooster en daarbij sluiten de maatschappelijke stage leerlingen naadloos aan. “De aanwezigheid van jongeren in het klooster verfrist en verlevendigt’, zegt Fer van de Reijken. “Zij stellen vragen die wij onszelf niet meer stellen. Leerlingen worden uitgenodigd om een youtube-filmpje te maken van het kloosterleven, een levensboek te maken met een oudere broeder, of keukenprins- prinses te zijn en de dagelijkse pot te koken voor de hele gemeenschap”. Op de vraag of het leerlingen werkelijk veranderd kan Fer alleen maar positief reageren. “Ze ervaren een rust in het levensritme van het klooster, waar ze van opknappen en ze ontdekken in zichzelf en elkaar dat achter ‘die bink’ of ‘de gangmaakster van de klas’, kwetsbare en hele lieve jongens en meisjes schuilen. Zeer kost-bare ervaringen dus!”Ook zuster Esther van de Vate o.carm - projectmedewerkster van de, Konferentie Nederlandse Religieuzen is blij met deze ontwikkelingen in de kloosters. "Voor elke generatie is nog veel te winnen als we elkaar echt seri-eus nemen. Ik heb er alle vertrouwen in dat de MaS een goede gelegenheid is om ieders kwaliteiten te ontdekken. Fijn dat ook religieuzen daar een bij-drage in hebben."

de eerste erVarinGenPim schrijft over zijn stage in het paro-chieblad ‘de Zeskrant’ van de Petrus en Paulusparochie: “Ik ben Pim Jacobs en zit in de derde klas van de Jozefmavo

in Tilburg. In de derde klas moeten we een maatschappelijke stage lopen. Om een leuke stageplaats te vinden, heb ik op een site, die we van school kregen, gezocht waarop veel stageplaatsen te vinden waren. Omdat ik later iets in het groen wil gaan doen, viel mijn keuze op de stageplaats bij de parochie Petrus en Paulus in Tilburg. De stage begon in het begin van de herfst dus er was genoeg te doen in de parochietuin. Tijdens de stage heb ik blad geblazen, geschoffeld, een paar keer naar de stort gereden om het afval te storten en in de parochietuin gewerkt. Verder heb ik ook nog blad geharkt en planten ver-plant. Mijn stagebegeleider was Eugene Smits. De stage is mij erg goed beval-len. We dronken tussendoor of op het einde van de middag altijd even koffie met mijn stagebegeleider en soms met meneer Sinnema. Daarna ging ik om half 5 naar huis, altijd met goede zin.Ik heb dit een hele leuke stage gevon-den omdat het werk erg afwisselend was en we veel deden.”

Floor en Bridget zijn 14 jaar en zitten op het Carolus Barromeuscollege in Helmond. Zij zijn aan de slag gegaan bij de stichting Home Sweet Home en hebben meegewerkt aan de organisatie van een kunstveiling in een kunstate-lier in Beek en Donk t.b.v. dit christe-lijke weeshuis in Oeganda. Zij gaven het cijfer 9 voor deze stage. Ze hebben flyers en posters gemaakt, de veiling mee voorbereid en met veel flair de vele veilingbezoekers ontvangen. “Het was een leuke leerzame stage en je moest gewoon meehelpen . Het was geen gewone stage, wel keileuk! We werden goed geholpen en er werd goed

of niet, leerzaam is en alle partijen inspireert.

eValUatie Mas in Het BisdoMIn ons bisdom zijn we aanvanke-lijk gestart met zes proefparochies. Inmiddels zijn daar nog 21 andere parochies bij gekomen die belang-stelling hebben of al aan de slag zijn gegaan met de MaS. Daarnaast gaan er MaS-leerlingen mee met twee parochiebedevaarten naar Lourdes en vier kloostergemeenschappen wil-len hun deuren gaan openen voor de Maatschappelijke stages. Voor de MaS geldt zeker: meer bekend maakt ook meer bemind!

uitgelegd wat we moesten doen. We hebben geleerd hoeveel werk het is om iets te organiseren. We hebben vaak tussentijds en ook aan het eind geëva-lueerd.”

Meer weten, of wilt u de evaluatie ontvan-

gen? Mail: kerkensamenleving@bisdom-

denbosch.nl

Kristel van der Loop/Marie-Jeanne

Zuidervaart

De maatschappelijke sta-ges zijn door de regering in het leven geroepen om leerlingen van 14 tot 16/17 jaar de ‘zorg voor anderen’ in de eigen omgeving te laten beleven. Vanaf het schooljaar 2011-2012 is de maatschap-pelijke stage verplicht voor alle leerlingen van het VMBO, HAVO en VWO van minimaal dertig uur tijdens hun schoolcarrière. Daarvoor zijn klussen nodig van stagebieders. De kerk als grootste vrijwil-ligersorganisatie, is vaak niet in beeld bij scholen en bij jongeren als aan-bieder van stageplaatsen. Wanneer leerlingen meekij-ken ‘in de keuken’ van de kerk, kunnen jongeren ontdekken dat de kerk een onderdeel is van de samenleving, waarbinnen zonder direct eigenbelang zorg en belangstelling voor anderen aangeboden wordt.

Hoe werkt de MaS? Na goedkeuring door het bestuur en het pastorale team van de parochie of kloostergemeen-schap, gaan een paar mensen die graag met jongeren werken aan de slag in de werkgroep Maatschappelijke stages. Diverse activiteiten en klussen in de parochie of klooster worden geïnven-tariseerd in samenwerking met de werkgroepen in de parochie, stagema-kelaars en scholen. Vervolgens worden de vacatures bij de verschillende vaca-turebanken uitgezet. En de stages kun-nen beginnen…De praktijk leert dat wanneer de sta-geplek en de begeleider goed is, elke ervaring van de MaS-leerling, positief

Maatschappelijke stages (MaS), een positief sneeuwbaleffect voor parochies én kloosters

“Leerlingen worden uitgenodigd om een youtube-filmpje te maken van het kloos-terleven, een levensboek te maken met een oudere broeder, of keukenprins-

prinses te zijn en de dagelijkse pot te koken voor de hele gemeenschap”

Geslaagde solidariteitsmaaltijd M25 ZijtaartOp donderdag 22 maart hebben tieners van M25

Zijtaart zich ingezet bij de solidariteitsmaaltijd. Zij

hielpen bij de voorbereidingen, tijdens en ook na

de maaltijd. Het was voor de M25 groep de eerste

activiteit, die volgens de tieners zeer geslaagd

was. Deze solidariteitsmaaltijd werd georganiseerd

door Vastenaktie Zijtaart. De opbrengst hiervan

is voor de congregatie Daughters of Charity, een

lokale ontwikkelingsorganisatie in Ethiopië.

In M25 worden jongeren tussen de 12 en 18 jaar

uitgedaagd hun grenzen te verleggen door zich in

te zetten voor anderen. De naam M25, is afgeleid

van de bijbeltekst Matteüs hoofdstuk 25, waarin

Jezus tegen zijn leerlingen zegt dat vooral belang-

rijk is wat ze voor de zwakkeren in de samenleving

kunnen betekenen.

M25 Zijtaart heeft ook een eigen website: www.

m25zijtaart.asx.nl

Op 30 mei gaat M25 in Sint-Oedenrode van start

met een informatieavond voor Veghel en Sint-

Oedenrode. Voor meer informatie zie

www.mtwentyfive.nl of neem contact op met

Kristel van der Loop, tel.: 073 612 54 88,

mail: kerkensamenleving@bisdomdenbosch.nl

21Bisdomblad april 201220 Bisdomblad april 2012

Volksvroomheid… duizenden die toestromen om de zegen te ontvangen van een pater, afkomstig van het Brabantse platteland. Duizenden men-sen, waaronder veel zieken, hopend op gene-zing. Een pater die wordt overgeplaatst naar een andere parochie, en daar zijn de parochianen het vervolgens gruwelijk mee oneens – en zetten het hele dorp af om te voorkomen dat de bewuste pater weg kan gaan. Klinkt dat onwaarschijnlijk? Misschien wel. Maar het gebeurde wel. Zestig jaar zijn intussen voorbij gegaan, en de bewuste pater, pater Eustachius van Lieshout, is niet vergeten. In Belo Horizonte, Brazilië, werd de kerk, waaraan hij begon, afgebouwd en deze kerk werd al spoedig een bedevaartsplaats. Hoewel de Brabantse pater in Nederland vrijwel onbekend was, werd hij in Brazilië steeds bekender.

Gezondheid en Vrede...

hij wat hij wilde! En ondanks de zware

tijd op school lukte hem dat ook, want

wilskracht had hij. Als Pater Eustachius

van Lieshout, Missionaris van de congre-

gratie van de Heilige Harten, kwam hij op

22 mei 1925 aan in Rio de Janeiro. Het

was voor hem duidelijk dat God hem in

Brazilië wilde hebben, want oorspronkelijk

was dat de bedoeling niet geweest! Hij

had met moeite wat Spaans geleerd. Nu

moest hij in het Portugees aan de slag,

en wel in de plaats ‘Agua Suja’, wat vuil

water betekent.

Al vóór zijn vertrek naar Brazilië had hij in

Nederland ervaring opgedaan tijdens zijn

werk in Maassluis en Roelofsarendveen.

Hij viel op door zijn heftigheid, zijn door-

zettingsvermogen, en door het feit dat hij

niet geloofde dat er mensen bestonden

die God totaal afwezen. Hij zag hoezeer

de mensen op zoek waren naar gezond-

heid en vrede, en bezocht met een spe-

ciale toewijding de zieken, de uitgeslote-

nen, en allen die leden onder spirituele

en fysieke armoede. Hij bracht de bood-

schap van Gods liefde naar alle mensen.

Liefhebben, en zorgen dat de mensen

God liefhebben, dat was het enige dat

noodzakelijk was. "Amar e fazer amar a

Deus".

Pater Eustachius leefde sterk verbonden

met de natuur en bezat, met behulp van

eenvoudige natuurlijke geneesmiddelen,

de gave te genezen. Hij legde de werking

van natuurlijke geneesmiddelen uit, en

sprak daarbij ook over de bereidwilligheid

van God om de mensen naar lichaam

en ziel te genezen. In zijn klein leren

koffertje had hij niet alleen de Bijbel bij

zich, maar ook het “Handboek van de

Geneeskunde op het Platteland”. Zo werd

hij eens geroepen bij een stervende man

die door een slang was gebeten, maar

toen hij zijn koffertje opendeed haalde

hij er, tot verbazing van de omstanders,

niet de voorwerpen uit die nodig waren

voor de zalving van de zieken, maar een

scherp mes. Hij sneed de wond open en

zoog hem uit – pas daarna haalde hij de

stola uit zijn koffertje, en vroeg de aanwe-

Hubertus van Lieshout werd op 3 novem-

ber 1890 geboren in een boerderijtje in

het buitengebied van Aarle-Rixtel. De

dorpskern van Beek en Donk was dichter

bij dan die van Aarle-Rixtel, en zo werd

hij nog diezelfde dag in Beek en Donk

gedoopt. Daar deed hij ook op elfjarige

leeftijd zijn Eerste Communie. Naar

school ging hij in Gemert, naar de Latijnse

school, want hoewel hij maar moeilijk

kon leren wist hij al vroeg dat hij priester

wilde worden. Gedurende die school-

tijd, in 1902, begon de bouw van het

Missieklooster Heilig Bloed, vlak bij zijn

ouderlijk huis. Bertje, later werd hij Huub

genoemd, werd er misdienaar.

Op school kreeg hij de levensbeschrijving

van de apostel van de melaatsen, Pater

Damiaan de Veuster, in handen. Toen wist

zigen met hem te bidden voor het leven

dat gered werd.

Zijn faam als man van God, als genezer,

verbreidde zich snel en hij moest diverse

keren worden overgeplaatst omdat de

menigten te groot werden en de situatie

onhoudbaar werd. Maar steeds ontdekten

de mensen waar hij was, en zochten hem

op. Op zoek naar genezing, op zoek naar

troost. Dat bleef doorgaan, ook nadat hij

stierf. Zijn begrafenis werd een volksop-

loop, ontelbare mensen kwamen afscheid

nemen. En ruim zestig jaar later kwamen

80.000 mensen naar zijn zaligverklaring

in Belo Horizonte.

Dat is nu ook alweer meerdere jaren

geleden. Maar wat zegt ons dat nu, als

we een kaarsje opsteken bij zijn beeld

in Beek en Donk in de Michaëlkerk, of in

Aarle-Rixtel, waar een relikwie zichtbaar

in het altaar van de kerk is geplaatst,

of bij het nieuwe beeld wat op 29 april

in de kathedraal van Den Bosch wordt

geplaatst? Steken we een kaarsje op –

om met Pater Eustachius te bidden om

gezondheid en vrede – en lopen we ver-

volgens weg, om over te gaan tot de orde

van de dag?

Pater Eustachius was een gewone

Brabander. Hij had een eenvoudig, maar

groot geloof. Hij preekte eenvoudig, maar

spontaan en gevat, en zo, dat het de

mensen raakte. Buitengewone dingen,

wonderen, zijn gebeurd in zijn leven, waar

hij zelf verbaasd over stond. Kunnen wij

zo volledig op God vertrouwen, en Gods

liefde zo zichtbaar maken?

Zr. Madeleine Bouman

Bronnen:•“Pater Eustachius van Lieshout - Om men-

sen bewogen” door Cor Rademaker ss.cc., Bavel, 2005

•“Het leven van een missionaris – Pater Eustachius van Lieshout” , Henri Kerkhoffs, 1958

•http://www.vatican.va/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_20060615_eus-taquio_po.html

•www.patereustachius.nl

zondaG 29 april eUcHaristieVierinG en inzeGeninG Van Beeld Van pater eUstacHiUs in de sint- JanDe kunstenares Lia Krol uit Erichem kreeg van

de Congregatie Paters Heilige Harten, en de

stichting Vrienden van Eustachius, de opdracht

een bronzen beeld te maken, voor plaatsing in

de Sint Jan. Het beeld heeft dezelfde hoogte

als het beeld van Peerke Donders. De Stichting

Vrienden van Eustachius heeft ervoor gezorgd

dat de naam van iedereen die door een donatie

dit beeld mogelijk heeft gemaakt op een per-

kament geschreven wordt en in een metalen

koker in het beeld is gestopt. Samenkomst

op het parkeerterrein Vonk en Vlam aan de

Limietstraat in Den Bosch [tijd??]. De delega-

tie uit Belo Horizonte zal ook hier verzamelen.

Gezamelijke voettocht naar de kathedraal. De

Eucharistieviering met Mgr. Hurkmans, ont-

hulling en zegening van het beeld van Pater

Eustachius begint om 11.45 uur.

23Bisdomblad april 201222 Bisdomblad april 2012

Volksvroomheid… duizenden die toestromen om de zegen te ontvangen van een pater, afkomstig van het Brabantse platteland. Duizenden men-sen, waaronder veel zieken, hopend op gene-zing. Een pater die wordt overgeplaatst naar een andere parochie, en daar zijn de parochianen het vervolgens gruwelijk mee oneens – en zetten het hele dorp af om te voorkomen dat de bewuste pater weg kan gaan. Klinkt dat onwaarschijnlijk? Misschien wel. Maar het gebeurde wel. Zestig jaar zijn intussen voorbij gegaan, en de bewuste pater, pater Eustachius van Lieshout, is niet vergeten. In Belo Horizonte, Brazilië, werd de kerk, waaraan hij begon, afgebouwd en deze kerk werd al spoedig een bedevaartsplaats. Hoewel de Brabantse pater in Nederland vrijwel onbekend was, werd hij in Brazilië steeds bekender.

Gezondheid en Vrede...

hij wat hij wilde! En ondanks de zware

tijd op school lukte hem dat ook, want

wilskracht had hij. Als Pater Eustachius

van Lieshout, Missionaris van de congre-

gratie van de Heilige Harten, kwam hij op

22 mei 1925 aan in Rio de Janeiro. Het

was voor hem duidelijk dat God hem in

Brazilië wilde hebben, want oorspronkelijk

was dat de bedoeling niet geweest! Hij

had met moeite wat Spaans geleerd. Nu

moest hij in het Portugees aan de slag,

en wel in de plaats ‘Agua Suja’, wat vuil

water betekent.

Al vóór zijn vertrek naar Brazilië had hij in

Nederland ervaring opgedaan tijdens zijn

werk in Maassluis en Roelofsarendveen.

Hij viel op door zijn heftigheid, zijn door-

zettingsvermogen, en door het feit dat hij

niet geloofde dat er mensen bestonden

die God totaal afwezen. Hij zag hoezeer

de mensen op zoek waren naar gezond-

heid en vrede, en bezocht met een spe-

ciale toewijding de zieken, de uitgeslote-

nen, en allen die leden onder spirituele

en fysieke armoede. Hij bracht de bood-

schap van Gods liefde naar alle mensen.

Liefhebben, en zorgen dat de mensen

God liefhebben, dat was het enige dat

noodzakelijk was. "Amar e fazer amar a

Deus".

Pater Eustachius leefde sterk verbonden

met de natuur en bezat, met behulp van

eenvoudige natuurlijke geneesmiddelen,

de gave te genezen. Hij legde de werking

van natuurlijke geneesmiddelen uit, en

sprak daarbij ook over de bereidwilligheid

van God om de mensen naar lichaam

en ziel te genezen. In zijn klein leren

koffertje had hij niet alleen de Bijbel bij

zich, maar ook het “Handboek van de

Geneeskunde op het Platteland”. Zo werd

hij eens geroepen bij een stervende man

die door een slang was gebeten, maar

toen hij zijn koffertje opendeed haalde

hij er, tot verbazing van de omstanders,

niet de voorwerpen uit die nodig waren

voor de zalving van de zieken, maar een

scherp mes. Hij sneed de wond open en

zoog hem uit – pas daarna haalde hij de

stola uit zijn koffertje, en vroeg de aanwe-

Hubertus van Lieshout werd op 3 novem-

ber 1890 geboren in een boerderijtje in

het buitengebied van Aarle-Rixtel. De

dorpskern van Beek en Donk was dichter

bij dan die van Aarle-Rixtel, en zo werd

hij nog diezelfde dag in Beek en Donk

gedoopt. Daar deed hij ook op elfjarige

leeftijd zijn Eerste Communie. Naar

school ging hij in Gemert, naar de Latijnse

school, want hoewel hij maar moeilijk

kon leren wist hij al vroeg dat hij priester

wilde worden. Gedurende die school-

tijd, in 1902, begon de bouw van het

Missieklooster Heilig Bloed, vlak bij zijn

ouderlijk huis. Bertje, later werd hij Huub

genoemd, werd er misdienaar.

Op school kreeg hij de levensbeschrijving

van de apostel van de melaatsen, Pater

Damiaan de Veuster, in handen. Toen wist

zigen met hem te bidden voor het leven

dat gered werd.

Zijn faam als man van God, als genezer,

verbreidde zich snel en hij moest diverse

keren worden overgeplaatst omdat de

menigten te groot werden en de situatie

onhoudbaar werd. Maar steeds ontdekten

de mensen waar hij was, en zochten hem

op. Op zoek naar genezing, op zoek naar

troost. Dat bleef doorgaan, ook nadat hij

stierf. Zijn begrafenis werd een volksop-

loop, ontelbare mensen kwamen afscheid

nemen. En ruim zestig jaar later kwamen

80.000 mensen naar zijn zaligverklaring

in Belo Horizonte.

Dat is nu ook alweer meerdere jaren

geleden. Maar wat zegt ons dat nu, als

we een kaarsje opsteken bij zijn beeld

in Beek en Donk in de Michaëlkerk, of in

Aarle-Rixtel, waar een relikwie zichtbaar

in het altaar van de kerk is geplaatst,

of bij het nieuwe beeld wat op 29 april

in de kathedraal van Den Bosch wordt

geplaatst? Steken we een kaarsje op –

om met Pater Eustachius te bidden om

gezondheid en vrede – en lopen we ver-

volgens weg, om over te gaan tot de orde

van de dag?

Pater Eustachius was een gewone

Brabander. Hij had een eenvoudig, maar

groot geloof. Hij preekte eenvoudig, maar

spontaan en gevat, en zo, dat het de

mensen raakte. Buitengewone dingen,

wonderen, zijn gebeurd in zijn leven, waar

hij zelf verbaasd over stond. Kunnen wij

zo volledig op God vertrouwen, en Gods

liefde zo zichtbaar maken?

Zr. Madeleine Bouman

Bronnen:•“Pater Eustachius van Lieshout - Om men-

sen bewogen” door Cor Rademaker ss.cc., Bavel, 2005

•“Het leven van een missionaris – Pater Eustachius van Lieshout” , Henri Kerkhoffs, 1958

•http://www.vatican.va/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_20060615_eus-taquio_po.html

•www.patereustachius.nl

zondaG 29 april eUcHaristieVierinG en inzeGeninG Van Beeld Van pater eUstacHiUs in de sint- JanDe kunstenares Lia Krol uit Erichem kreeg van

de Congregatie Paters Heilige Harten, en de

stichting Vrienden van Eustachius, de opdracht

een bronzen beeld te maken, voor plaatsing in

de Sint Jan. Het beeld heeft dezelfde hoogte

als het beeld van Peerke Donders. De Stichting

Vrienden van Eustachius heeft ervoor gezorgd

dat de naam van iedereen die door een donatie

dit beeld mogelijk heeft gemaakt op een per-

kament geschreven wordt en in een metalen

koker in het beeld is gestopt. Samenkomst

op het parkeerterrein Vonk en Vlam aan de

Limietstraat in Den Bosch [tijd??]. De delega-

tie uit Belo Horizonte zal ook hier verzamelen.

Gezamelijke voettocht naar de kathedraal. De

Eucharistieviering met Mgr. Hurkmans, ont-

hulling en zegening van het beeld van Pater

Eustachius begint om 11.45 uur.

23Bisdomblad april 201222 Bisdomblad april 2012

De geloofsbelijdenis: zeggen waar je voor staat

Elke zondag, maar ook bij hoogfeesten, belijden wij als christenen ons geloof. Het heeft wel iets weg van een clublied, dat supporters van een voetbalploeg voor de wedstrijd zingen als teken van saamhorigheid en om elkaar te bemoedigen. De geloofsbelijdenis is echter meer dan dat: zo brengen gelovigen tot uitdrukking dat ze zich bewust zijn van de hoofdlijnen van dat geloof dat hen samenbrengt en dat ze die hoofdlijnen onderschrij-ven, ook al kunnen ze die niet alle volledig verstandelijk doorgronden. Hun eigen, persoonlijke geloof voegt zich in dat van de gemeenschap; zo is het gezamenlijk bid-den van het credo uiting èn versterking van de eenheid in de Kerk. Daarom is de verwoording van dat geloof niet vrijblijvend of veranderlijk, het credo is immers de samenvatting van de leer van de apostelen zoals die ons door de eeuwen heen is overgeleverd.

Ook het moment in de viering is niet

zonder betekenis: de gelovigen hebben

tevoren de lezingen uit de heilige Schrift

en de daaraan verbonden verkondiging

gehoord, d.w.z. de openbaring van God

die ons mensen in Christus, het levende

Woord, nabij komt. In het credo beant-

woorden de gelovigen dat woord van God

en beamen ze dat zij Hem nabij willen

zijn, Hem willen toebehoren. Het bidden

of zingen van het credo is een daad van

geloof, zowel individueel als collectief.

ontstaan Van de GeloofsBeliJ-denissenDe Latijnse naam voor ‘geloofsbelijdenis’

is symbolum. Hierin herkennen wij gemak-

kelijk ons woord ‘symbool’, maar oor-

spronkelijk betekent het ‘herkenningste-

ken’ (zoals een doorgebroken object met

beeltenis fungeert voor de dragers van de

beide delen): dat iemand een christen is,

een ‘geestverwant’, kun je herkennen aan

zijn kennis van het credo.

Dat credo is van oudsher verbonden met

het doopsel, waardoor iemand in de Kerk

wordt opgenomen. Ook heden ten dage

maakt het uitspreken van de geloofsbelij-

denis deel uit van de doopviering; meest-

al gebeurt dat dus door de ouders van

de dopeling en zij beloven ook hun kind

dat geloof mee te geven. In den beginne

werden vooral volwassenen gedoopt, die

tijdens hun catechumenaat de geloofs-

belijdenis kregen ‘overhandigd’ (= aange-

leerd, veelal door de peter en meter) en

die deze ‘teruggaven’ (d.w.z. uitspraken)

bij hun doopsel. De meest gebruikelijke

vorm was een drieledige ondervraging

door de priester, waarbij de dopeling na

elk antwoord werd ondergedompeld in het

doopbassin. Deze band tussen doopsel

en credo wordt bij uitstek zichtbaar in

de paaswake, wanneer na de zegening

van het doopwater de gelovigen hun

doopgeloften hernieuwen en aanslui-

tend de geloofsbelijdenis uitspreken.

Heden ten dage gebruiken we door-

gaans een van de volgende twee

geloofsbelijdenissen: ofwel de apos-

tolische geloofsbelijdenis (ook wel

aangeduid als ‘de twaalf artikelen

van het geloof’), ofwel het credo van

Nicea-Constantinopel. Beide hebben

een duidelijk trinitaire structuur (te

vergelijken met bijv. 2 Kor. 13, 13): ach-

tereenvolgens wordt het geloof beleden

in de drie goddelijke personen waarbij

het centrale gedeelte dat gewijd is aan

Christus verreweg het omvangrijkst is

(wat verklaarbaar is, omdat wij immers

alleen door de Zoon tot de Vader

komen).

Overigens is het zaak om ons te rea-

liseren dat het credo niet van meet

af aan een trinitair karakter had. De

kern wordt gevormd door het geloof in

Jezus, de Christus; van daaruit heeft

de ontwikkeling plaatsgevonden naar

complexere teksten. In het NT vinden

we hier de sporen van; zo komen we

enkelvoudige belijdenissen tegen zoals

in 2 Kor. 4, 5 (“Wij verkondigen niet

onszelf, maar Christus Jezus, de Heer”;

cf. 1 Kor. 12, 3 en Hand. 10, 36);

binaire, bijv. “toch is er voor ons maar

één God, de Vader, uit wie het al voort-

komt en voor Wie wij bestemd zijn, en

één Heer, Jezus Christus” (1 Kor. 8, 6);

trinitaire zoals “Gaat dus en maakt alle

volkeren tot mijn leerlingen en doopt

hen in de naam van de Vader en de

Zoon en de heilige Geest” (Mt. 28, 19).

De vermoedelijk oudste overgeleverde

tekst die ook liturgisch als geloofsbe-

lijdenis heeft gefungeerd is 1 Kor. 15,

3-7; hierin staat het lijden, sterven en

verrijzen van Christus centraal.

De zgn. apostolische geloofsbelijdenis

is niet - zoals vroeger wel werd gedacht -

geschreven door de apostelen, maar de

kern ervan gaat wel terug tot de eerste

decennia van de Kerk en is dus conform

het door de apostelen overgeleverde

geloofsgoed. Ze wordt al genoemd in een

geschrift van de kerkvader Ambrosius uit

het eind van de vierde eeuw, het staat

vast dat ze vanaf de vijfde eeuw als doop-

credo werd gebruikt en ze heeft algemeen

ingang gevonden sinds Karel de Grote

voorschreef dat deze tekst in alle kerken

van zijn rijk gebruikt moest worden. Ook

protestanten erkennen en gebruiken deze

tekst; de orthodoxe oosterse kerken

echter geven de voorkeur aan de uitge-

breider en plechtiger geloofsbelijdenis

die het resultaat is van de concilies van

Nicea (325) en Constantinopel (381). De

formulering van dit credo laat ook goed

zien welke de theologische bekommernis-

sen van deze concilies waren, bijv. de

toevoegingen m.b.t. Jezus: “ware God

uit de ware God” en “één in wezen met

de Vader”. Vanaf de elfde eeuw wordt dit

credo ook in het Westen gebruikt, zij het

met een aparte vermelding wat betreft

de voortkomst van de heilige Geest (het

bekende filioque dat een belangrijk leer-

stellig twistpunt werd tussen de oosterse

en de Rooms-Katholieke Kerk).

GeloVen - Wat en Hoe?Veel moderne gelovigen hebben proble-

men met het dogmatische karakter van

de geloofsleer. Is geloven niet heel per-

soonlijk, zodanig dat het onmogelijk is om

individuele gelovigen in het starre keurs-

lijf van oude (en in de beleving van som-

migen ouderwetse) geloofswaarheden te

dwingen? Of, om het iets vriendelijker te

verwoorden: voor velen gaat het meer om

de vraag hoe je vandaag de dag nog kunt

geloven dan om de vraag wat je nu pre-

cies gelooft. Toch is ook dat laatste van

belang; geloof is nooit louter gevoel, nooit

alleen een kwestie van het hart, maar wel

degelijk ook een kwestie van kennis, iets

rationeels. Iedereen moet voor zichzelf

duidelijk voor ogen hebben waar hij nu

eigenlijk in gelooft - en dat is niet puur

subjectief, anders is er geen uitwisseling

of overeenstemming met andere gelovi-

gen mogelijk.

De geloofsbelijdenis is wat dat betreft

een soort samenvatting van het collec-

tieve geheugen van de Kerk, een kompas

dat ons helpt ons in het geloof te oriën-

teren - het geloof dat gedeeld wordt door

allen die zich christen noemen. Het credo

is, kort en bondig, de ‘grootste gemene

deler’ die gelovigen gemeenschappelijk

hebben; door ermee in te stemmen en

het letterlijk te beamen geven gelovigen

aan dat ze - ondanks mogelijke aarzelin-

gen of twijfels - hun eigen persoonlijke

overtuiging afstemmen op, en willen con-

formeren aan, wat van oudsher door heel

de geloofsgemeenschap als wezenlijk

wordt erkend. Door te zeggen “Ik geloof”

maak ik het geloof (abstract, objectief)

tot mijn geloof (concreet, subjectief).

Dat is en blijft een zaak van vertrouwen

- vertrouwen in God. Het Latijnse woord

voor geloven, credere, betekent etymolo-

gisch zoveel als ‘je hart geven’. Ten diep-

ste bepalend voor het geloof is niet de

vraag naar wat of hoe, maar naar wie: in

Wie geloof ik, aan Wie geef ik mijn hart?

Voor ons, christenen, is dat de drie-ene

God; de liefdevolle Vader die zich aan ons

te kennen geeft in Jezus Christus en met

Wie wij verbonden blijven in de kracht

van de heilige Geest die werkzaam is in

zijn Kerk. Alleen in dat geloof houden wij

stand (Jes. 7, 9) en daarom spreken wij

dat geloof, dat nooit vanzelfsprekend is

en waarin wij voortdurend mogen groeien,

staande uit in het credo.

Dienst Liturgie van het Bisdom

Voor velen gaat het meer om de vraag hoe je

vandaag de dag nog kunt geloven dan om de vraag wat je nu precies gelooft.

25Bisdomblad april 201224 Bisdomblad april 2012

De geloofsbelijdenis: zeggen waar je voor staat

Elke zondag, maar ook bij hoogfeesten, belijden wij als christenen ons geloof. Het heeft wel iets weg van een clublied, dat supporters van een voetbalploeg voor de wedstrijd zingen als teken van saamhorigheid en om elkaar te bemoedigen. De geloofsbelijdenis is echter meer dan dat: zo brengen gelovigen tot uitdrukking dat ze zich bewust zijn van de hoofdlijnen van dat geloof dat hen samenbrengt en dat ze die hoofdlijnen onderschrij-ven, ook al kunnen ze die niet alle volledig verstandelijk doorgronden. Hun eigen, persoonlijke geloof voegt zich in dat van de gemeenschap; zo is het gezamenlijk bid-den van het credo uiting èn versterking van de eenheid in de Kerk. Daarom is de verwoording van dat geloof niet vrijblijvend of veranderlijk, het credo is immers de samenvatting van de leer van de apostelen zoals die ons door de eeuwen heen is overgeleverd.

Ook het moment in de viering is niet

zonder betekenis: de gelovigen hebben

tevoren de lezingen uit de heilige Schrift

en de daaraan verbonden verkondiging

gehoord, d.w.z. de openbaring van God

die ons mensen in Christus, het levende

Woord, nabij komt. In het credo beant-

woorden de gelovigen dat woord van God

en beamen ze dat zij Hem nabij willen

zijn, Hem willen toebehoren. Het bidden

of zingen van het credo is een daad van

geloof, zowel individueel als collectief.

ontstaan Van de GeloofsBeliJ-denissenDe Latijnse naam voor ‘geloofsbelijdenis’

is symbolum. Hierin herkennen wij gemak-

kelijk ons woord ‘symbool’, maar oor-

spronkelijk betekent het ‘herkenningste-

ken’ (zoals een doorgebroken object met

beeltenis fungeert voor de dragers van de

beide delen): dat iemand een christen is,

een ‘geestverwant’, kun je herkennen aan

zijn kennis van het credo.

Dat credo is van oudsher verbonden met

het doopsel, waardoor iemand in de Kerk

wordt opgenomen. Ook heden ten dage

maakt het uitspreken van de geloofsbelij-

denis deel uit van de doopviering; meest-

al gebeurt dat dus door de ouders van

de dopeling en zij beloven ook hun kind

dat geloof mee te geven. In den beginne

werden vooral volwassenen gedoopt, die

tijdens hun catechumenaat de geloofs-

belijdenis kregen ‘overhandigd’ (= aange-

leerd, veelal door de peter en meter) en

die deze ‘teruggaven’ (d.w.z. uitspraken)

bij hun doopsel. De meest gebruikelijke

vorm was een drieledige ondervraging

door de priester, waarbij de dopeling na

elk antwoord werd ondergedompeld in het

doopbassin. Deze band tussen doopsel

en credo wordt bij uitstek zichtbaar in

de paaswake, wanneer na de zegening

van het doopwater de gelovigen hun

doopgeloften hernieuwen en aanslui-

tend de geloofsbelijdenis uitspreken.

Heden ten dage gebruiken we door-

gaans een van de volgende twee

geloofsbelijdenissen: ofwel de apos-

tolische geloofsbelijdenis (ook wel

aangeduid als ‘de twaalf artikelen

van het geloof’), ofwel het credo van

Nicea-Constantinopel. Beide hebben

een duidelijk trinitaire structuur (te

vergelijken met bijv. 2 Kor. 13, 13): ach-

tereenvolgens wordt het geloof beleden

in de drie goddelijke personen waarbij

het centrale gedeelte dat gewijd is aan

Christus verreweg het omvangrijkst is

(wat verklaarbaar is, omdat wij immers

alleen door de Zoon tot de Vader

komen).

Overigens is het zaak om ons te rea-

liseren dat het credo niet van meet

af aan een trinitair karakter had. De

kern wordt gevormd door het geloof in

Jezus, de Christus; van daaruit heeft

de ontwikkeling plaatsgevonden naar

complexere teksten. In het NT vinden

we hier de sporen van; zo komen we

enkelvoudige belijdenissen tegen zoals

in 2 Kor. 4, 5 (“Wij verkondigen niet

onszelf, maar Christus Jezus, de Heer”;

cf. 1 Kor. 12, 3 en Hand. 10, 36);

binaire, bijv. “toch is er voor ons maar

één God, de Vader, uit wie het al voort-

komt en voor Wie wij bestemd zijn, en

één Heer, Jezus Christus” (1 Kor. 8, 6);

trinitaire zoals “Gaat dus en maakt alle

volkeren tot mijn leerlingen en doopt

hen in de naam van de Vader en de

Zoon en de heilige Geest” (Mt. 28, 19).

De vermoedelijk oudste overgeleverde

tekst die ook liturgisch als geloofsbe-

lijdenis heeft gefungeerd is 1 Kor. 15,

3-7; hierin staat het lijden, sterven en

verrijzen van Christus centraal.

De zgn. apostolische geloofsbelijdenis

is niet - zoals vroeger wel werd gedacht -

geschreven door de apostelen, maar de

kern ervan gaat wel terug tot de eerste

decennia van de Kerk en is dus conform

het door de apostelen overgeleverde

geloofsgoed. Ze wordt al genoemd in een

geschrift van de kerkvader Ambrosius uit

het eind van de vierde eeuw, het staat

vast dat ze vanaf de vijfde eeuw als doop-

credo werd gebruikt en ze heeft algemeen

ingang gevonden sinds Karel de Grote

voorschreef dat deze tekst in alle kerken

van zijn rijk gebruikt moest worden. Ook

protestanten erkennen en gebruiken deze

tekst; de orthodoxe oosterse kerken

echter geven de voorkeur aan de uitge-

breider en plechtiger geloofsbelijdenis

die het resultaat is van de concilies van

Nicea (325) en Constantinopel (381). De

formulering van dit credo laat ook goed

zien welke de theologische bekommernis-

sen van deze concilies waren, bijv. de

toevoegingen m.b.t. Jezus: “ware God

uit de ware God” en “één in wezen met

de Vader”. Vanaf de elfde eeuw wordt dit

credo ook in het Westen gebruikt, zij het

met een aparte vermelding wat betreft

de voortkomst van de heilige Geest (het

bekende filioque dat een belangrijk leer-

stellig twistpunt werd tussen de oosterse

en de Rooms-Katholieke Kerk).

GeloVen - Wat en Hoe?Veel moderne gelovigen hebben proble-

men met het dogmatische karakter van

de geloofsleer. Is geloven niet heel per-

soonlijk, zodanig dat het onmogelijk is om

individuele gelovigen in het starre keurs-

lijf van oude (en in de beleving van som-

migen ouderwetse) geloofswaarheden te

dwingen? Of, om het iets vriendelijker te

verwoorden: voor velen gaat het meer om

de vraag hoe je vandaag de dag nog kunt

geloven dan om de vraag wat je nu pre-

cies gelooft. Toch is ook dat laatste van

belang; geloof is nooit louter gevoel, nooit

alleen een kwestie van het hart, maar wel

degelijk ook een kwestie van kennis, iets

rationeels. Iedereen moet voor zichzelf

duidelijk voor ogen hebben waar hij nu

eigenlijk in gelooft - en dat is niet puur

subjectief, anders is er geen uitwisseling

of overeenstemming met andere gelovi-

gen mogelijk.

De geloofsbelijdenis is wat dat betreft

een soort samenvatting van het collec-

tieve geheugen van de Kerk, een kompas

dat ons helpt ons in het geloof te oriën-

teren - het geloof dat gedeeld wordt door

allen die zich christen noemen. Het credo

is, kort en bondig, de ‘grootste gemene

deler’ die gelovigen gemeenschappelijk

hebben; door ermee in te stemmen en

het letterlijk te beamen geven gelovigen

aan dat ze - ondanks mogelijke aarzelin-

gen of twijfels - hun eigen persoonlijke

overtuiging afstemmen op, en willen con-

formeren aan, wat van oudsher door heel

de geloofsgemeenschap als wezenlijk

wordt erkend. Door te zeggen “Ik geloof”

maak ik het geloof (abstract, objectief)

tot mijn geloof (concreet, subjectief).

Dat is en blijft een zaak van vertrouwen

- vertrouwen in God. Het Latijnse woord

voor geloven, credere, betekent etymolo-

gisch zoveel als ‘je hart geven’. Ten diep-

ste bepalend voor het geloof is niet de

vraag naar wat of hoe, maar naar wie: in

Wie geloof ik, aan Wie geef ik mijn hart?

Voor ons, christenen, is dat de drie-ene

God; de liefdevolle Vader die zich aan ons

te kennen geeft in Jezus Christus en met

Wie wij verbonden blijven in de kracht

van de heilige Geest die werkzaam is in

zijn Kerk. Alleen in dat geloof houden wij

stand (Jes. 7, 9) en daarom spreken wij

dat geloof, dat nooit vanzelfsprekend is

en waarin wij voortdurend mogen groeien,

staande uit in het credo.

Dienst Liturgie van het Bisdom

Voor velen gaat het meer om de vraag hoe je

vandaag de dag nog kunt geloven dan om de vraag wat je nu precies gelooft.

25Bisdomblad april 201224 Bisdomblad april 2012

De logica van het katholieke geloof

Nogal wat overtuigde katholie-ken zetten vandaag een vraag-teken achter bovenstaande uitspraak. Het geloof is hen dierbaar en zij menen een verantwoorde keuze te heb-ben gemaakt voor de Kerk, doch – mede op grond van een wat naïeve tolerantie ten aanzien van andere levensbe-schouwingen en godsdiensten - beschouwen zij hun deel-name aan het christelijk geloof vooral als een kwestie van traditie – het zit in de familie – of van een bepaalde gevoe-ligheid waar de ene mens mee behebt is en die bij de ander ontbreekt.

Verschillende grote denkers in de

Middeleeuwen, zoals Thomas van Aquino

en Anselmus, hebben geprobeerd om

het christelijk geloof voor onze reflectie

inzichtelijk te maken. Iemand als John

Henry Newman in de 19e eeuw en Edith

Stein en Jacques Maritain (voor hem

en zijn echtgenote loopt een proces tot

zaligverklaring) in de 20e eeuw deden

hetzelfde. De Catechismus van de katho-

lieke Kerk, die in 1992 verscheen, geeft

niet enkel een gedetailleerd overzicht van

het katholieke geloof, maar biedt inzicht

in de samenhang en de denkmatigheid.

Dit laatste wordt onder meer bevestigd

door de encycliek Fides et ratio (geloof en

rede) uit 1998. “Het geloof is een vrije

daad, die beantwoordt aan de waardig-

heid van de mens” (CKK 180). In onze

dagen zal men minder snel dan voorheen

spreken van ‘godsbewijzen’, maar dat er

belangrijke aanwijzingen bestaan die de

mens, verstandelijk en gevoelsmatig, op

het spoor van God brengen behoort tot

het wezen van het kerkelijk belijden. Het

zijn ‘toegangswegen tot de kennis van

God’ (CKK 317).

taal Van God“Wat een mens van God kan weten, is in

feite onder hen bekend; God zelf heeft

het hun geopenbaard. Van de schepping

der wereld af wordt zijn onzichtbaar wezen

door de rede in zijn werken aanschouwd,

zijn eeuwige macht namelijk en zijn god-

heid” (Rom. 1,19-20). Een oud adagium

zegt het eenvoudiger: “De schepping

is de eerste taal van God”. Kortom, via

gedachte en emotie krijgt de mens een

idee van God als dragende kracht van de

wereld en vooral van het geheim van de

persoon van de mens. Romano Guardini

(+1968) schrijft: “Slechts wie God kent,

kent de mens”. Het Oude Testament ori-

enteert ons in die richting en toont ons

bovendien de rode draad van de historie

als heilsgeschiedenis. Ons denken over

waarheid, over (de mogelijkheid tot) ken-

nis van God en over schepping liggen

meestal in elkaars verlengde. De bijbelse

geschriften als Woord van God maken

ons dat duidelijk; de verwoording ervan

is dikwijls menselijk en dus tijdgebonden.

Wie dat beseft, weet dat geloof en exacte

wetenschap geen concurrenten van

elkaar zijn. Men kan bepaalde vormen

van evolutie aanvaarden en toch God

als Schepper erkennen. De oorspronke-

lijk in Duitsland verschenen katholieke

Katechismus voor volwassenen (1986)

zegt daarover: “God schept de dingen zo,

dat zij in staat zijn om mee te werken aan

hun eigen ontwikkeling”.

coHerentDe openbaring bij uitstek wordt ons

geschonken in de komst van Jezus als

Messias, d.w.z. als de Christus. Als

Heiland leeft Hij op bijzondere wijze

onder ons voort in de gemeenschap

van zijn Kerk, als Lichaam van Christus

en als Volk van God. Als draagster van

Gods unieke liefde en kracht is de Kerk

heilig, maar tegelijk is niets menselijks

haar vreemd, juist omdat mensen hierin

bemiddelen. Omdat de Kerk allereerst

Christus toebehoort, is zij zelf sacramen-

teel. Daarom gaan alle zeven sacramen-

ten via de Kerk terug op God als Vader,

dankzij de werking van de Heilige Geest.

Duidelijk komt hier naar voren dat hoe

iemand over Jezus Christus en diens god-

delijkheid denkt, grote gevolgen heeft

voor diens opvatting over de sacramenta-

liteit van de Kerk en de betekenis van de

afzonderlijke sacramenten als genadega-

ven van de Geest. Het christelijk geloof

is coherent en alles daarin is met alles

verbonden. Toch blijft het mysterie, want

“niemand is vader zoals God het is”(CKK

239).

Het kan geen verwondering wekken dat

iemand als Joseph Ratzinger, die zich

eerder meerdere malen uitsprak tegen

‘de terreur van het relativisme’, later als

paus voortdurend de aandacht vestigt

op de rationaliteit en de samenhang van

ons christelijk geloof. Jezus woord ‘de

waarheid zal u vrij maken’ (Joh. 8,32)

wijst ons niet de weg van de minste weer-

stand, maar maakt duidelijk dat ieder

die de dialoog wil kunnen aangaan met

de moderne maatschappij of met andere

godsdiensten er dringend behoefte aan

heeft het katholieke geloof verstande-

lijk te doorgronden, er emotioneel door

geraakt te zijn en te leven in nauwe rela-

tie met de uniciteit van Jezus Christus en

het mensbeeld dat daarmee verbonden

is. De betekenis van de Kerk, van de

sacramenten, van de bijzondere roeping

van de leek in onze wereld en de levens-

wijze – ethiek, moraal – die daar logisch

mee verbonden is, kan slechts tegen die

achtergrond worden begrepen.

Jaar Van Het GeloofDe encyclieken van Benedictus XVI

maken ons dat duidelijk en ook de keuze

van de paus om gedurende de periode

van oktober 2012 tot en met november

2013 – uitgeroepen tot Jaar van het

Geloof – bijzonder stil te staan bij het gou-

den jubileum van het Tweede Vaticaans

Concilie en het feit dat het reeds

genoemde Geloofshandboek twintig jaar

geleden verschenen is. Het katholieke

geloof kent een logische samenhang en

toch is het veel meer dan logica: het is

een geschenk, genade van God en het

blijft een zoektocht, een overgave van

mensen. Die geloofsschat is een rijkdom

die er om vraagt nader ontgonnen te

worden en die er toe kan bijdragen dat

mensen, in de weerbarstigheid van hun

leven, vreugde en hoop vinden. Daarvoor

is Jezus Christus in deze wereld geko-

men, daartoe is de Kerk gegrondvest en

die rijke ervaring maakt ook vandaag het

bestaan van een gevarieerde schare hei-

ligen – alleen gaanden en gehuwden - tot

een actuele uitdaging.

drs. J. Schröder pr.

27Bisdomblad april 201226 Bisdomblad april 2012

Het kan geen verwondering wekken dat iemand als Joseph Ratzinger, die zich eerder meerdere malen uitsprak tegen ‘de terreur van het relativisme’, later als paus voortdu-

rend de aandacht vestigt op de rationaliteit en de samenhang van ons christelijk geloof. (Foto: Paus Johannes Paulus II ondertekent de encycliek Fides et ratio)

De logica van het katholieke geloof

Nogal wat overtuigde katholie-ken zetten vandaag een vraag-teken achter bovenstaande uitspraak. Het geloof is hen dierbaar en zij menen een verantwoorde keuze te heb-ben gemaakt voor de Kerk, doch – mede op grond van een wat naïeve tolerantie ten aanzien van andere levensbe-schouwingen en godsdiensten - beschouwen zij hun deel-name aan het christelijk geloof vooral als een kwestie van traditie – het zit in de familie – of van een bepaalde gevoe-ligheid waar de ene mens mee behebt is en die bij de ander ontbreekt.

Verschillende grote denkers in de

Middeleeuwen, zoals Thomas van Aquino

en Anselmus, hebben geprobeerd om

het christelijk geloof voor onze reflectie

inzichtelijk te maken. Iemand als John

Henry Newman in de 19e eeuw en Edith

Stein en Jacques Maritain (voor hem

en zijn echtgenote loopt een proces tot

zaligverklaring) in de 20e eeuw deden

hetzelfde. De Catechismus van de katho-

lieke Kerk, die in 1992 verscheen, geeft

niet enkel een gedetailleerd overzicht van

het katholieke geloof, maar biedt inzicht

in de samenhang en de denkmatigheid.

Dit laatste wordt onder meer bevestigd

door de encycliek Fides et ratio (geloof en

rede) uit 1998. “Het geloof is een vrije

daad, die beantwoordt aan de waardig-

heid van de mens” (CKK 180). In onze

dagen zal men minder snel dan voorheen

spreken van ‘godsbewijzen’, maar dat er

belangrijke aanwijzingen bestaan die de

mens, verstandelijk en gevoelsmatig, op

het spoor van God brengen behoort tot

het wezen van het kerkelijk belijden. Het

zijn ‘toegangswegen tot de kennis van

God’ (CKK 317).

taal Van God“Wat een mens van God kan weten, is in

feite onder hen bekend; God zelf heeft

het hun geopenbaard. Van de schepping

der wereld af wordt zijn onzichtbaar wezen

door de rede in zijn werken aanschouwd,

zijn eeuwige macht namelijk en zijn god-

heid” (Rom. 1,19-20). Een oud adagium

zegt het eenvoudiger: “De schepping

is de eerste taal van God”. Kortom, via

gedachte en emotie krijgt de mens een

idee van God als dragende kracht van de

wereld en vooral van het geheim van de

persoon van de mens. Romano Guardini

(+1968) schrijft: “Slechts wie God kent,

kent de mens”. Het Oude Testament ori-

enteert ons in die richting en toont ons

bovendien de rode draad van de historie

als heilsgeschiedenis. Ons denken over

waarheid, over (de mogelijkheid tot) ken-

nis van God en over schepping liggen

meestal in elkaars verlengde. De bijbelse

geschriften als Woord van God maken

ons dat duidelijk; de verwoording ervan

is dikwijls menselijk en dus tijdgebonden.

Wie dat beseft, weet dat geloof en exacte

wetenschap geen concurrenten van

elkaar zijn. Men kan bepaalde vormen

van evolutie aanvaarden en toch God

als Schepper erkennen. De oorspronke-

lijk in Duitsland verschenen katholieke

Katechismus voor volwassenen (1986)

zegt daarover: “God schept de dingen zo,

dat zij in staat zijn om mee te werken aan

hun eigen ontwikkeling”.

coHerentDe openbaring bij uitstek wordt ons

geschonken in de komst van Jezus als

Messias, d.w.z. als de Christus. Als

Heiland leeft Hij op bijzondere wijze

onder ons voort in de gemeenschap

van zijn Kerk, als Lichaam van Christus

en als Volk van God. Als draagster van

Gods unieke liefde en kracht is de Kerk

heilig, maar tegelijk is niets menselijks

haar vreemd, juist omdat mensen hierin

bemiddelen. Omdat de Kerk allereerst

Christus toebehoort, is zij zelf sacramen-

teel. Daarom gaan alle zeven sacramen-

ten via de Kerk terug op God als Vader,

dankzij de werking van de Heilige Geest.

Duidelijk komt hier naar voren dat hoe

iemand over Jezus Christus en diens god-

delijkheid denkt, grote gevolgen heeft

voor diens opvatting over de sacramenta-

liteit van de Kerk en de betekenis van de

afzonderlijke sacramenten als genadega-

ven van de Geest. Het christelijk geloof

is coherent en alles daarin is met alles

verbonden. Toch blijft het mysterie, want

“niemand is vader zoals God het is”(CKK

239).

Het kan geen verwondering wekken dat

iemand als Joseph Ratzinger, die zich

eerder meerdere malen uitsprak tegen

‘de terreur van het relativisme’, later als

paus voortdurend de aandacht vestigt

op de rationaliteit en de samenhang van

ons christelijk geloof. Jezus woord ‘de

waarheid zal u vrij maken’ (Joh. 8,32)

wijst ons niet de weg van de minste weer-

stand, maar maakt duidelijk dat ieder

die de dialoog wil kunnen aangaan met

de moderne maatschappij of met andere

godsdiensten er dringend behoefte aan

heeft het katholieke geloof verstande-

lijk te doorgronden, er emotioneel door

geraakt te zijn en te leven in nauwe rela-

tie met de uniciteit van Jezus Christus en

het mensbeeld dat daarmee verbonden

is. De betekenis van de Kerk, van de

sacramenten, van de bijzondere roeping

van de leek in onze wereld en de levens-

wijze – ethiek, moraal – die daar logisch

mee verbonden is, kan slechts tegen die

achtergrond worden begrepen.

Jaar Van Het GeloofDe encyclieken van Benedictus XVI

maken ons dat duidelijk en ook de keuze

van de paus om gedurende de periode

van oktober 2012 tot en met november

2013 – uitgeroepen tot Jaar van het

Geloof – bijzonder stil te staan bij het gou-

den jubileum van het Tweede Vaticaans

Concilie en het feit dat het reeds

genoemde Geloofshandboek twintig jaar

geleden verschenen is. Het katholieke

geloof kent een logische samenhang en

toch is het veel meer dan logica: het is

een geschenk, genade van God en het

blijft een zoektocht, een overgave van

mensen. Die geloofsschat is een rijkdom

die er om vraagt nader ontgonnen te

worden en die er toe kan bijdragen dat

mensen, in de weerbarstigheid van hun

leven, vreugde en hoop vinden. Daarvoor

is Jezus Christus in deze wereld geko-

men, daartoe is de Kerk gegrondvest en

die rijke ervaring maakt ook vandaag het

bestaan van een gevarieerde schare hei-

ligen – alleen gaanden en gehuwden - tot

een actuele uitdaging.

drs. J. Schröder pr.

27Bisdomblad april 201226 Bisdomblad april 2012

Het kan geen verwondering wekken dat iemand als Joseph Ratzinger, die zich eerder meerdere malen uitsprak tegen ‘de terreur van het relativisme’, later als paus voortdu-

rend de aandacht vestigt op de rationaliteit en de samenhang van ons christelijk geloof. (Foto: Paus Johannes Paulus II ondertekent de encycliek Fides et ratio)

Die liefde gaat ons, mensen, per definitie

vooraf omdat ze het wezenskenmerk van

God is (vers 8). En ook voor die goddelijke

liefde geldt dat ze niet abstract is: God

geeft ons een blijk, ja het ultieme bewijs

van zijn liefde door ons het dierbaarst te

schenken wat Hij heeft: zijn eigen Zoon.

De zending van Jezus door zijn hemelse

Vader is een daad van liefde, waardoor

Hij ons in die liefde en in het daarmee

verbonden leven wil doen delen.

Zo brengt de Johannesbrief een belang-

rijke correctie aan waar het gaat om ons

spreken over de liefde. Wat wij daaronder

verstaan is beperkt en onzuiver, dikwijls

berekenend en vermengd met eigenbe-

lang. De goddelijke liefde daarentegen

is onverschuldigd, ‘gratis’ - maar als het

goed is niet voor niets. Ze is voor ons

immers een uitnodiging om die liefde aan

te nemen, in ons hart op te nemen en te

beantwoorden, zodat wijzelf erdoor ver-

anderen en ook het aanschijn der aarde

wordt vernieuwd. Daarom is die liefde

voor ons, christenen, geen plicht of een

last, maar een voorrecht en een vreugde.

N. van der Sluis pr.

maar dat is een criterium waaraan wij

per definitie onvoldoende beantwoorden;

wij schieten allen tekort in daadwerkelijk

beleefde liefde. Toch hoeven wij Gods

oordeel niet te vrezen; Hij is weliswaar de

alwetende en de rechtvaardige, maar wij

mogen ook vertrouwen op zijn barmhartig-

heid indien wij tenminste de principiële

wil hebben om te doen wat Hij van ons

vraagt. Dat laatste laat zich samenvat-

ten in een tweeledig gebod: “van harte

geloven in zijn Zoon Jezus Christus en

elkaar liefhebben” (vers 23). Geloof en

liefde zijn onlosmakelijk verbonden, maar

niet uitwisselbaar. De volgorde geeft ook

een zekere rangorde aan: onze liefde

voor onze broeders en zusters steunt op

en komt voort uit het geloof in Jezus, die

onze broeder is en ons de liefde van zijn

Vader openbaart.

Dat brengt ons als vanzelf bij de pas-

sage van de zesde paaszondag. Ook

vers 4, 7 fundeert immers de liefde die

wij verschuldigd zijn aan onze naasten in

de liefde die wij zelf ontvangen van God.

Juist die nadruk op de liefde maakt de

Johannesbrief voor veel gelovigen een

van de meest aansprekende geschriften

in de Bijbel. De liefde is immers een

onderwerp dat over alle scheidslijnen

en meningsverschillen heen mensen

aanspreekt; niet voor niets worden kun-

stenaars niet moe haar te beschrijven en

te bezingen in romans, toneelstukken,

films en liederen. Daarom is het goed om

de Johannesbrief nauwkeurig te lezen,

zodat duidelijk wordt dat de auteur het

over een andere dimensie van de liefde

heeft dan over het louter romantische

sentiment waar wij doorgaans de mond

van vol hebben.

Wat dat laatste betreft: in de perikoop

van de vijfde paaszondag worden we

meteen geconfronteerd met een oproep

die tevens een vermaning is, name-

lijk “Wij moeten niet liefhebben met

woorden en leuzen, maar met concrete

daden” (eigenlijk staat er: ‘met daden en

in waarheid’). Toetssteen voor ons geloof

is of wij de liefde in de praktijk brengen,

Gedachten bij 1 Joh. 3, 18-24 en 4, 7-10 (tweede lezing 5e en 6e zondag van Pasen jaar B).

In dit B-jaar van het liturgisch leesrooster horen we op de zondagen in de Paastijd als tweede lezing passages uit de eerste Johannesbrief. Of de auteur van deze brief (die waarschijnlijk dateert uit het begin van de tweede eeuw) identiek is aan die van het Johannesevangelie is overigens onzeker, maar er is wel degelijk literaire verwantschap op grond van duidelijke overeenkomsten qua stijl en thematiek. Onze aandacht wordt vooral getrokken door de rode draad die door deze tekst loopt: de sterke beklem-toning van de goddelijke liefde en de consequenties daarvan voor ons mensen.

In liefdesnaam

De Nederlandse bisdommen organiseren

in samenwerking met verschillende part-

ners drie reizen naar Brazilië in juli 2013.

De kern van de drie reizen is hetzelfde:

van 23 t/m 28 juli nemen de jongeren

deel aan de WJD in Rio de Janeiro. Drie

ochtenden is er een programma met

catechese, geloofsgesprek en eucharis-

tieviering, dit alles in het Nederlands.

In de middagen en avonden is het

Jongerenfestival met muziek, theater, dis-

cussie en nog veel meer, verspreid over

locaties in de stad. Traditionele hoogte-

punten zijn de verwelkoming van de Paus,

de grote avondwake op zaterdagavond

onder de sterrenhemel van Rio en op zon-

dag de indrukwekkende slotviering.

drie reisoptiesVoorafgaand aan de WJD in Rio worden er

drie verschillende reisopties aangeboden

met ieder een eigen insteek.

•Hartenhanden

Voor alle jongeren die de WJD wel eens

willen combineren met ontwikkelings-

werk en hun handen uit de mouwen

willen steken voor de Braziliaanse

medemens is er deze uitdagende optie!

Tijdens het voorprogramma wordt

er samen met Braziliaanse jongeren

gewerkt in de regio rond Juiz de Fora/

Belo Horizonte aan diverse projecten,

bijvoorbeeld op scholen, in opvanghui-

zen e.d.. Natuurlijk is er ook tijd voor

ontspanning en gezelligheid; samen

met de Braziliaanse jongeren ga je op

weg naar Rio!

•(Be)leefjegeloof!

Kenmerkend voor Brazilianen is dat zij

als geen ander weten hoe je feest moet

vieren (carnaval!) en dat zij vaak heel

gelovig zijn. Tijdens deze reis willen we

erachter komen wat het geloof voor de

Brazilianen betekent en hoe zij daar

mee om gaan in het dagelijks leven.

Wat voor ons vanzelfsprekend is, is

dat in Brazilië allerminst. Jongeren ont-

moeten de lokale bevolking, bezoeken

culturele bezienswaardigheden en ont-

moeten bijzondere personen met bij-

zondere verhalen. Door het Braziliaans

leven van dichtbij mee te maken zal het

een ware verdieping zijn van het eigen

leven en geloof van de deelnemers!

•Binding

Deze optie heeft een voorprogramma

in het bisdom Paramaribo! Jongeren

zijn te gast in gastgezinnen. Er is een

programma van ontmoeting, vieren,

cultuur en geschiedenis, waarin de ver-

bindingen tussen jongeren onderling en

tussen Nederland en Suriname worden

uitgediept. De deelname aan WJD Rio

zal zorgen voor verdere verbondenheid

tussen jongeren onderling en de band

van jongeren met de lokale geloofsge-

meenschappen in de bisdommen.

Voor Wie?De Nederlandse reizen zijn open voor

jongeren van 18 t/m 30 jaar. Deelnemen

aan de WJD is een echte pelgrimstocht:

de reis is intensief en de maaltijden en

voorzieningen zijn eenvoudig.

WordopdeHoogtegeHouden!Heb jij nu ook ontzettend veel zin gekre-

gen om mee te gaan naar Rio in juli

2013 of ken je iemand die wellicht mee

zou willen? Houd dan de website in de

gaten: www.jongkatholiek.nl! Stuur een

e-mail aan wjd@jongkatholiek.nl en je

wordt door ons op de hoogte gehouden

van nieuwe ontwikkelingen rond de reizen

naar de WJD 2013.

De Wereldjongerendagen zijn in aantocht!

Het grootste internationale jongereneve-ment ter wereld, de Wereldjongerendagen,

zal in juli 2013 plaatsvinden in Brazilië. Honderduizenden jongeren uit de hele

wereld zullen in Rio de Janeiro samenko-men om het katholieke geloof te vieren.

29Bisdomblad april 201228 Bisdomblad april 2012

Die liefde gaat ons, mensen, per definitie

vooraf omdat ze het wezenskenmerk van

God is (vers 8). En ook voor die goddelijke

liefde geldt dat ze niet abstract is: God

geeft ons een blijk, ja het ultieme bewijs

van zijn liefde door ons het dierbaarst te

schenken wat Hij heeft: zijn eigen Zoon.

De zending van Jezus door zijn hemelse

Vader is een daad van liefde, waardoor

Hij ons in die liefde en in het daarmee

verbonden leven wil doen delen.

Zo brengt de Johannesbrief een belang-

rijke correctie aan waar het gaat om ons

spreken over de liefde. Wat wij daaronder

verstaan is beperkt en onzuiver, dikwijls

berekenend en vermengd met eigenbe-

lang. De goddelijke liefde daarentegen

is onverschuldigd, ‘gratis’ - maar als het

goed is niet voor niets. Ze is voor ons

immers een uitnodiging om die liefde aan

te nemen, in ons hart op te nemen en te

beantwoorden, zodat wijzelf erdoor ver-

anderen en ook het aanschijn der aarde

wordt vernieuwd. Daarom is die liefde

voor ons, christenen, geen plicht of een

last, maar een voorrecht en een vreugde.

N. van der Sluis pr.

maar dat is een criterium waaraan wij

per definitie onvoldoende beantwoorden;

wij schieten allen tekort in daadwerkelijk

beleefde liefde. Toch hoeven wij Gods

oordeel niet te vrezen; Hij is weliswaar de

alwetende en de rechtvaardige, maar wij

mogen ook vertrouwen op zijn barmhartig-

heid indien wij tenminste de principiële

wil hebben om te doen wat Hij van ons

vraagt. Dat laatste laat zich samenvat-

ten in een tweeledig gebod: “van harte

geloven in zijn Zoon Jezus Christus en

elkaar liefhebben” (vers 23). Geloof en

liefde zijn onlosmakelijk verbonden, maar

niet uitwisselbaar. De volgorde geeft ook

een zekere rangorde aan: onze liefde

voor onze broeders en zusters steunt op

en komt voort uit het geloof in Jezus, die

onze broeder is en ons de liefde van zijn

Vader openbaart.

Dat brengt ons als vanzelf bij de pas-

sage van de zesde paaszondag. Ook

vers 4, 7 fundeert immers de liefde die

wij verschuldigd zijn aan onze naasten in

de liefde die wij zelf ontvangen van God.

Juist die nadruk op de liefde maakt de

Johannesbrief voor veel gelovigen een

van de meest aansprekende geschriften

in de Bijbel. De liefde is immers een

onderwerp dat over alle scheidslijnen

en meningsverschillen heen mensen

aanspreekt; niet voor niets worden kun-

stenaars niet moe haar te beschrijven en

te bezingen in romans, toneelstukken,

films en liederen. Daarom is het goed om

de Johannesbrief nauwkeurig te lezen,

zodat duidelijk wordt dat de auteur het

over een andere dimensie van de liefde

heeft dan over het louter romantische

sentiment waar wij doorgaans de mond

van vol hebben.

Wat dat laatste betreft: in de perikoop

van de vijfde paaszondag worden we

meteen geconfronteerd met een oproep

die tevens een vermaning is, name-

lijk “Wij moeten niet liefhebben met

woorden en leuzen, maar met concrete

daden” (eigenlijk staat er: ‘met daden en

in waarheid’). Toetssteen voor ons geloof

is of wij de liefde in de praktijk brengen,

Gedachten bij 1 Joh. 3, 18-24 en 4, 7-10 (tweede lezing 5e en 6e zondag van Pasen jaar B).

In dit B-jaar van het liturgisch leesrooster horen we op de zondagen in de Paastijd als tweede lezing passages uit de eerste Johannesbrief. Of de auteur van deze brief (die waarschijnlijk dateert uit het begin van de tweede eeuw) identiek is aan die van het Johannesevangelie is overigens onzeker, maar er is wel degelijk literaire verwantschap op grond van duidelijke overeenkomsten qua stijl en thematiek. Onze aandacht wordt vooral getrokken door de rode draad die door deze tekst loopt: de sterke beklem-toning van de goddelijke liefde en de consequenties daarvan voor ons mensen.

In liefdesnaam

De Nederlandse bisdommen organiseren

in samenwerking met verschillende part-

ners drie reizen naar Brazilië in juli 2013.

De kern van de drie reizen is hetzelfde:

van 23 t/m 28 juli nemen de jongeren

deel aan de WJD in Rio de Janeiro. Drie

ochtenden is er een programma met

catechese, geloofsgesprek en eucharis-

tieviering, dit alles in het Nederlands.

In de middagen en avonden is het

Jongerenfestival met muziek, theater, dis-

cussie en nog veel meer, verspreid over

locaties in de stad. Traditionele hoogte-

punten zijn de verwelkoming van de Paus,

de grote avondwake op zaterdagavond

onder de sterrenhemel van Rio en op zon-

dag de indrukwekkende slotviering.

drie reisoptiesVoorafgaand aan de WJD in Rio worden er

drie verschillende reisopties aangeboden

met ieder een eigen insteek.

•Hartenhanden

Voor alle jongeren die de WJD wel eens

willen combineren met ontwikkelings-

werk en hun handen uit de mouwen

willen steken voor de Braziliaanse

medemens is er deze uitdagende optie!

Tijdens het voorprogramma wordt

er samen met Braziliaanse jongeren

gewerkt in de regio rond Juiz de Fora/

Belo Horizonte aan diverse projecten,

bijvoorbeeld op scholen, in opvanghui-

zen e.d.. Natuurlijk is er ook tijd voor

ontspanning en gezelligheid; samen

met de Braziliaanse jongeren ga je op

weg naar Rio!

•(Be)leefjegeloof!

Kenmerkend voor Brazilianen is dat zij

als geen ander weten hoe je feest moet

vieren (carnaval!) en dat zij vaak heel

gelovig zijn. Tijdens deze reis willen we

erachter komen wat het geloof voor de

Brazilianen betekent en hoe zij daar

mee om gaan in het dagelijks leven.

Wat voor ons vanzelfsprekend is, is

dat in Brazilië allerminst. Jongeren ont-

moeten de lokale bevolking, bezoeken

culturele bezienswaardigheden en ont-

moeten bijzondere personen met bij-

zondere verhalen. Door het Braziliaans

leven van dichtbij mee te maken zal het

een ware verdieping zijn van het eigen

leven en geloof van de deelnemers!

•Binding

Deze optie heeft een voorprogramma

in het bisdom Paramaribo! Jongeren

zijn te gast in gastgezinnen. Er is een

programma van ontmoeting, vieren,

cultuur en geschiedenis, waarin de ver-

bindingen tussen jongeren onderling en

tussen Nederland en Suriname worden

uitgediept. De deelname aan WJD Rio

zal zorgen voor verdere verbondenheid

tussen jongeren onderling en de band

van jongeren met de lokale geloofsge-

meenschappen in de bisdommen.

Voor Wie?De Nederlandse reizen zijn open voor

jongeren van 18 t/m 30 jaar. Deelnemen

aan de WJD is een echte pelgrimstocht:

de reis is intensief en de maaltijden en

voorzieningen zijn eenvoudig.

WordopdeHoogtegeHouden!Heb jij nu ook ontzettend veel zin gekre-

gen om mee te gaan naar Rio in juli

2013 of ken je iemand die wellicht mee

zou willen? Houd dan de website in de

gaten: www.jongkatholiek.nl! Stuur een

e-mail aan wjd@jongkatholiek.nl en je

wordt door ons op de hoogte gehouden

van nieuwe ontwikkelingen rond de reizen

naar de WJD 2013.

De Wereldjongerendagen zijn in aantocht!

Het grootste internationale jongereneve-ment ter wereld, de Wereldjongerendagen,

zal in juli 2013 plaatsvinden in Brazilië. Honderduizenden jongeren uit de hele

wereld zullen in Rio de Janeiro samenko-men om het katholieke geloof te vieren.

29Bisdomblad april 201228 Bisdomblad april 2012

aprilZondag 22 april11:00 uur H. Mis Sint-Jan te Kaatsheuvel

b.g.v. afronding restauratie

Maandag 23 april17:00 uur Vergadering Kapittel Ridderorde

van het H. Graf van Jeruzalem

Dinsdag 24 april16:00 uur Priesterberaad Ridderorde van het

H. Graf van Jeruzalem

Donderdag 26 april9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan

10:00 uur Stafvergadering

Vrijdag 27 april50e Verjaardag heroprichting bisdom

Antwerpen + opening tentoonstelling over

bisschop Sonnius

Zondag 29 april11:45 uur Pontificale Eucharistie Sint-Jan

Bedevaart naar het H. Rock in Trier met

seminaristen

Maandag 30 aprilKoninginnedag

(Bisdomkantoor gesloten)

MeiDinsdag 1 mei19:00 uur Opening van de meimaand

in de Sint-Jan

Donderdag 3 mei9:00 uur H. Mis Sint-Jan

10:00 uur Stafvergadering

Vrijdag 4 mei10:00 uur Bezoek aan de Zrs. van de

Choorstraat

19:45 uur Herdenking Brabants

Gesneuvelden in Waalre

Zaterdag 5 mei10:00 uur Nationale Viering van de Bevrijding

in de Grote Kerk te Breda

Zondag 6 mei 10:00 uur Pontificale Eucharistie in de

Sint-Jan

Maandag 7 mei13:30 uur Les geven aan seminaristen

Donderdag 10 mei9:00 uur H. Mis Sint-Jan

10:00 uur Stafvergadering

Vrijdag 11 mei19:00 uur Vormen in de parochie Berlicum

Zaterdag 12 mei15:00 uur Vormen in de parochie Zijtaart

19:00 uur Vormen in de parochie Dinther

Zondag 13 mei10:00 uur Pontificale Eucharistie

in de Sint-Jan T.V.-uitzending

Maandag 14 mei11:00 uur Les geven seminarie

Dinsdag 15 meiBisschoppenconferentie

Donderdag 17 meiHemelvaartsdag

10:00 uur Pontificale Eucharistie in de

Sint-Jan

Vrijdag 18 meiBisdomkantoor gesloten

agenda van mgr. Hurkmans

agenda van mgr. Mutsaerts

aprilVrijdag 20 aprilVormselmis Hooge Mierde

Zaterdag 21 aprilH.Mis Power of Fire (Den Bosch);

Vormselmis Oss

Zondag 22 aprilJubileummis Laurentiuskerk Rosmalen

Maandag 23 aprilVergadering Officium Juventutis te Utrecht

Donderdag 26 aprilStafvergadering

Zondag 29 aprilVormselmis parochie Maria Geboorte,

Nijmegen;

Jongerenbijeenkomst (Youcat) Cuijk

Donderdag 3 meiJongerenbijeenkomst en H.Mis te Dokkum

(elfstedenfietstocht)

Zondag 6 meiH.Mis kathedraal

Doopsel Berkel-Enschot

Woensdag 9 meiFeestelijke bijeenkomst Mgr. Bluijssen

Donderdag 10 meiStafvergadering

Vrijdag 11 meiVormselmis Haghorst

Zaterdag 12 meiVormselmis Nederwetten

Zondag 13 meiOprichting nieuwe parochie en installatie

pastoor S.Barberien, Diessen

Dinsdag 15 meiBisschoppenconferentie

lezingenschemaHet Bisdomblad is het officiële nieuws- en informatiemagazine van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. Het verschijnt onder verantwoordelijk-heid van de dienst Communicatie. (ISSN 1384-220X)

Hoofdredactie: M.E.M. SavelsberghEindredactie: J.G.P.G. van EedenRedactie: E. Kleinpenning, Th. Schepens, N. van der Sluis.

Aan dit nummer werkten verder mee:A. Bakker, Zr. M. Bouman, C. van Hasselt, Mgr. A. Hurkmans, M. de Koning, Y. Koopman-Snep, M. Peeters, Mgr J. Schröder, B. van de VennBeeld/Fotografie: Adres redactie:Parade 11, ’s-Hertogenbosch.Telefoon: 073-5232044Fax: 073-6136850E-mail: redactie@bisdomblad.nlwww.bisdomdenbosch.nlAdres administratie:Correspondentie-adres: Postbus 1333, 5200 BJ ’s-Hertogenbosch.E-mail: mvbeers@bisdomdenbosch.nlING: 1108695Advertentie-verkoop: HMS Mediaexploitatie, Afdeling advertenties Postbus 1611, 5200 BR ’s-Hertogenbosch;Tel 073-7507060; uitgeverij@hms-denbosch.nlVormgeving: Beelenkamp Ontwerpers Tilburg.Druk: Roto Smeets Eindhoven

ABONNEMENTEN€ 25,00 per jaar, jongeren t/m 25 jaar € 12,50; losse nummers € 2,50 (excl. porto).Proefabonnementen: 2 nummers gra-tis. Tel. 073-5232044 (M. van Beers)Abonnementen kunnen elk gewenst moment ingaan en worden automa-tisch verlengd, tenzij minimaal een maand voor het verstrijken van de abonnementstermijn schriftelijk wordt opgezegd.

OVERNEMENArtikelen in het Bisdomblad mogen vrij worden overgenomen in parochie-bladen, illustraties alleen als vooraf schriftelijk toestemming is verleend door de redactie.

COPYRIGHTVoor de bijbelteksten is gebruik gemaakt van de Willibrordvertaling, waarvan het copyright berust bij de Katholieke Bijbel Stichting te Den Bosch.

De uit polyethyleen vervaardigde verpakking van het Bisdomblad is onschadelijk in de vuilverbranding en niet van invloed op de kwaliteit van het grondwater. Polyethyleen is uitstekend te recyclen.

april20 (W): L Hand. 5,34-42; EV Joh. 6,1-1521 (W): L Hand. 6,1-7; EV Joh. 6,16-2122 (W): L Hand. 3,13-15+17-19; Antw. Ps. 4; TL 1 Joh. 2,1-5a; EV Lc. 24,35-4823 (W): L Hand. 6,8-15; EV Joh. 6,22-2924 (W): L Hand. 7,51-8,1a; EV Joh. 6,30-3525 (R): H. Marcus. Evangelist: L 1 Petr. 5,5b-14; Antw. Ps. 89; EV Mc. 16,15-20 (IV)26 (W): L Hand. 8,26-40; EV Joh. 6,44-5127 (W): L Hand. 9,1-20; EV Joh. 6,52-5928 (W): L Hand. 9,31-42; EV Joh. 6,60-6929 (W): L Hand. 4,8-12; Antw. Ps. 118; TL 1 Joh. 3,1-2; EV Joh. 10,11-1830 (W): L Hand. 11,1-18; EV Joh. 10,1-10

Mei1 (W): L Hand. 11,19-26; EV Joh. 10,22-302 (W): L Hand. 12,24-13,5a; EV Joh. 12,44-503 (R): HH. Filippus en Jakobus, apostelen: L 1 Kor. 15,1-8; Antw. Ps. 19; EV Joh. 14,6-14 (IV)4 (W): L Hand. 13,26-33; EV Joh. 14,1-65 (W): L Hand. 13,44-52; EV Joh. 14,7-146 (W): L Hand. 9,26-31; Antw. Ps. 22; TL 1 Joh. 3,18-24; EV Joh. 15,1-87 (W): L Hand. 14,5-18; EV Joh. 14,21-268 (W): L Hand. 14,19-28; EV Joh. 14,27-31a9 (W): L Hand. 15,1-6; EV Joh. 15,1-810 (W): L Hand. 15,7-21; EV Joh. 15,9-1111 (W): L Hand. 15,22-31; EV Joh. 15,12-1712 (W): L Hand. 16,1-10; EV Joh. 15,18-2113 (W): L Hand. 10,25-26+34-35+44-48; Antw. Ps. 98; TL 1 Joh. 4,7-10; EV Joh. 15,9-1714 (R): H. Mattias, apostel: L Hand. 1,15-17+20-26; Antw. Ps. 113; EV Joh. 15, 9-17 (IV)15 (W): L Hand. 16, 22-34; EV Joh. 16,5-1116 (W): L Hand. 17,15+22-18,1; EV Joh. 16,12-1517 (W): Hemelvaart van de Heer: L Hand. 1,1-11; Antw. Ps. 47; TL Ef. 1,17-23; EV Mc. 16,15-2018 (W): L Hand. 18,9-18; EV Joh. 16,20-23a19 (W): L Hand. 18,23-28; EV Joh. 16,23b-2820 (W): L Hand. 1,15-17+20a+20c-26; Antw. Ps. 103; TL 1 Joh. 4,11-16; EV Joh. 17,11b-1921 (W): L Hand. 19, 1-8; EV Joh. 16,29-3322 (W): L Hand. 20,17-27; EV Joh. 17,1-11a23 (W): L Hand. 20,28-38; EV Joh. 17,11b-1924 (W): L Hand. 22,30+23,6-11; EV Joh. 17,20-2625 (W): L Hand. 25,13-21; EV Joh. 21,15-1926 (W): L Hand. 28,16-20+30-31; EV Joh. 21,20-2526 (R): Avondmis: Vigiliemis van Pinksteren: L Gen. 11,1-9; Antw. Ps. 104; TL Rom. 8,22-27; EV Joh. 7,37-3927 (R): Pinksteren: L Hand. 2,1-11; Antw. Ps. 104; TL 1 Kor. 12,3b-7+12-13; Sequentie; EV Joh. 20,19-2328 (G): L 1 Petr. 1,3-9; EV Mc. 10,17-2729 (G): L 1 Petr. 1,10-16; EV Mc. 10,28-3130 (G): L 1 Petr. 1,18-25; EV Mc. 10,32-4531 (W): Bezoek van de heilige Maagd Maria aan Elisabet: L Sef. 3,14-18a; Antw. Ps. 158; EV Lc. 1,39-56 (IV)

parochiebesturen

Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans, bisschop van

’s-Hertogenbosch, heeft benoemd tot lid van

het parochiebestuur van:

De parochie Heilige Lambertus te Lith, de

heer mr. G.W. Gruijters te ’s-Hertogen-

bosch en de heer drs. B.p.G.M. Jansen te

Neerkant;

De parochie Sint Nicolaas te Helvoirt, de

heer drs. J.e.M. slenter te Helvoirt;

De parochie H.H. Petrus en Paulus te Tilburg,

mevrouw p.M.d. Hirsch-Ballin-van de Grift te

Tilburg;

De parochie Heilige Geest te Nijmegen,

de heer prof. dr. J.B.a.M. schilderman te

Malden;

De parochie Heilige Willibrordus te Vlierden,

de heer M.J. Buijtenweg te Vlierden;

De parochie Heilige Alphonsus de Lig. te

Beneden-Leeuwen de heer H. pastors te

Beneden-Leeuwen;

De parochie Heilige Andreas te Weurt,

mevrouw e.M. cloosterman-Kersten te

Weurt.

30 Bisdomblad april 2012

Speciale jongerenviering in de meimaand

De maand mei is van oudsher de Mariamaand. Ook zo in ’s-Her-

togenbosch, waar de ‘Zoete Moeder’ in de Sint-Janskathedraal

een maand lang in het centrum van de belangstelling staat.

Sinds jaar en dag worden de weekendvieringen in de kathe-

draal in mei afwisselend opgeluisterd door verschillende paro-

chiekoren en schuttersgilden uit het bisdom. Dit jaar kent het

programma een nieuw onderdeel: een speciale jongerenviering,

uitgebreid met verschillende programmaonderdelen in en om de

Sint-Janskathedraal.

Het jongerenprogramma vindt plaats op zaterdagavond 12 mei

en staat vanzelfsprekend geheel in het teken van Maria. Het

wordt georganiseerd door de Broederschap van Onze Lieve

Vrouw van Den Bosch, ondersteund door enkele medewerkers

van het bisdom. Onder het thema Maria Forever Young kunnen

jongeren die avond aan een divers programma deelnemen. Zo

kunnen zij aanschuiven bij een gezamenlijke maaltijd, vooraf-

gaand aan de H. Mis die om 19.00 uur plaats vindt in de kathe-

draal. Deze jongerenviering wordt muzikaal ondersteund door

jongerenkoor Deux Bornes uit Uden. Na de H. Mis kan gekozen

worden uit diverse workshops die allemaal in het teken staan

van Maria. De avond wordt om 21.30 uur in stijl afgesloten met

een Taizéviering in de kathedraal.

Hoewel het programma op jongeren is gericht, is iedereen

natuurlijk van harte welkom bij de H. Mis om 19.00 uur en de

Taizéviering om 21.30 uur. Ook is het mogelijk om bij enkele

workshops aan te sluiten (enkele daarvan zijn echter alleen voor

jongeren toegankelijk). Meer informatie over het jongerenpro-

gramma op 12 mei.

aprilZondag 22 april11:00 uur H. Mis Sint-Jan te Kaatsheuvel

b.g.v. afronding restauratie

Maandag 23 april17:00 uur Vergadering Kapittel Ridderorde

van het H. Graf van Jeruzalem

Dinsdag 24 april16:00 uur Priesterberaad Ridderorde van het

H. Graf van Jeruzalem

Donderdag 26 april9:00 uur H. Mis in de Sint-Jan

10:00 uur Stafvergadering

Vrijdag 27 april50e Verjaardag heroprichting bisdom

Antwerpen + opening tentoonstelling over

bisschop Sonnius

Zondag 29 april11:45 uur Pontificale Eucharistie Sint-Jan

Bedevaart naar het H. Rock in Trier met

seminaristen

Maandag 30 aprilKoninginnedag

(Bisdomkantoor gesloten)

MeiDinsdag 1 mei19:00 uur Opening van de meimaand

in de Sint-Jan

Donderdag 3 mei9:00 uur H. Mis Sint-Jan

10:00 uur Stafvergadering

Vrijdag 4 mei10:00 uur Bezoek aan de Zrs. van de

Choorstraat

19:45 uur Herdenking Brabants

Gesneuvelden in Waalre

Zaterdag 5 mei10:00 uur Nationale Viering van de Bevrijding

in de Grote Kerk te Breda

Zondag 6 mei 10:00 uur Pontificale Eucharistie in de

Sint-Jan

Maandag 7 mei13:30 uur Les geven aan seminaristen

Donderdag 10 mei9:00 uur H. Mis Sint-Jan

10:00 uur Stafvergadering

Vrijdag 11 mei19:00 uur Vormen in de parochie Berlicum

Zaterdag 12 mei15:00 uur Vormen in de parochie Zijtaart

19:00 uur Vormen in de parochie Dinther

Zondag 13 mei10:00 uur Pontificale Eucharistie

in de Sint-Jan T.V.-uitzending

Maandag 14 mei11:00 uur Les geven seminarie

Dinsdag 15 meiBisschoppenconferentie

Donderdag 17 meiHemelvaartsdag

10:00 uur Pontificale Eucharistie in de

Sint-Jan

Vrijdag 18 meiBisdomkantoor gesloten

agenda van mgr. Hurkmans

agenda van mgr. Mutsaerts

aprilVrijdag 20 aprilVormselmis Hooge Mierde

Zaterdag 21 aprilH.Mis Power of Fire (Den Bosch);

Vormselmis Oss

Zondag 22 aprilJubileummis Laurentiuskerk Rosmalen

Maandag 23 aprilVergadering Officium Juventutis te Utrecht

Donderdag 26 aprilStafvergadering

Zondag 29 aprilVormselmis parochie Maria Geboorte,

Nijmegen;

Jongerenbijeenkomst (Youcat) Cuijk

Donderdag 3 meiJongerenbijeenkomst en H.Mis te Dokkum

(elfstedenfietstocht)

Zondag 6 meiH.Mis kathedraal

Doopsel Berkel-Enschot

Woensdag 9 meiFeestelijke bijeenkomst Mgr. Bluijssen

Donderdag 10 meiStafvergadering

Vrijdag 11 meiVormselmis Haghorst

Zaterdag 12 meiVormselmis Nederwetten

Zondag 13 meiOprichting nieuwe parochie en installatie

pastoor S.Barberien, Diessen

Dinsdag 15 meiBisschoppenconferentie

lezingenschemaHet Bisdomblad is het officiële nieuws- en informatiemagazine van het Bisdom van ’s-Hertogenbosch. Het verschijnt onder verantwoordelijk-heid van de dienst Communicatie. (ISSN 1384-220X)

Hoofdredactie: M.E.M. SavelsberghEindredactie: J.G.P.G. van EedenRedactie: E. Kleinpenning, Th. Schepens, N. van der Sluis.

Aan dit nummer werkten verder mee:A. Bakker, Zr. M. Bouman, C. van Hasselt, Mgr. A. Hurkmans, M. de Koning, Y. Koopman-Snep, M. Peeters, Mgr J. Schröder, B. van de VennBeeld/Fotografie: Adres redactie:Parade 11, ’s-Hertogenbosch.Telefoon: 073-5232044Fax: 073-6136850E-mail: redactie@bisdomblad.nlwww.bisdomdenbosch.nlAdres administratie:Correspondentie-adres: Postbus 1333, 5200 BJ ’s-Hertogenbosch.E-mail: mvbeers@bisdomdenbosch.nlING: 1108695Advertentie-verkoop: HMS Mediaexploitatie, Afdeling advertenties Postbus 1611, 5200 BR ’s-Hertogenbosch;Tel 073-7507060; uitgeverij@hms-denbosch.nlVormgeving: Beelenkamp Ontwerpers Tilburg.Druk: Roto Smeets Eindhoven

ABONNEMENTEN€ 25,00 per jaar, jongeren t/m 25 jaar € 12,50; losse nummers € 2,50 (excl. porto).Proefabonnementen: 2 nummers gra-tis. Tel. 073-5232044 (M. van Beers)Abonnementen kunnen elk gewenst moment ingaan en worden automa-tisch verlengd, tenzij minimaal een maand voor het verstrijken van de abonnementstermijn schriftelijk wordt opgezegd.

OVERNEMENArtikelen in het Bisdomblad mogen vrij worden overgenomen in parochie-bladen, illustraties alleen als vooraf schriftelijk toestemming is verleend door de redactie.

COPYRIGHTVoor de bijbelteksten is gebruik gemaakt van de Willibrordvertaling, waarvan het copyright berust bij de Katholieke Bijbel Stichting te Den Bosch.

De uit polyethyleen vervaardigde verpakking van het Bisdomblad is onschadelijk in de vuilverbranding en niet van invloed op de kwaliteit van het grondwater. Polyethyleen is uitstekend te recyclen.

april20 (W): L Hand. 5,34-42; EV Joh. 6,1-1521 (W): L Hand. 6,1-7; EV Joh. 6,16-2122 (W): L Hand. 3,13-15+17-19; Antw. Ps. 4; TL 1 Joh. 2,1-5a; EV Lc. 24,35-4823 (W): L Hand. 6,8-15; EV Joh. 6,22-2924 (W): L Hand. 7,51-8,1a; EV Joh. 6,30-3525 (R): H. Marcus. Evangelist: L 1 Petr. 5,5b-14; Antw. Ps. 89; EV Mc. 16,15-20 (IV)26 (W): L Hand. 8,26-40; EV Joh. 6,44-5127 (W): L Hand. 9,1-20; EV Joh. 6,52-5928 (W): L Hand. 9,31-42; EV Joh. 6,60-6929 (W): L Hand. 4,8-12; Antw. Ps. 118; TL 1 Joh. 3,1-2; EV Joh. 10,11-1830 (W): L Hand. 11,1-18; EV Joh. 10,1-10

Mei1 (W): L Hand. 11,19-26; EV Joh. 10,22-302 (W): L Hand. 12,24-13,5a; EV Joh. 12,44-503 (R): HH. Filippus en Jakobus, apostelen: L 1 Kor. 15,1-8; Antw. Ps. 19; EV Joh. 14,6-14 (IV)4 (W): L Hand. 13,26-33; EV Joh. 14,1-65 (W): L Hand. 13,44-52; EV Joh. 14,7-146 (W): L Hand. 9,26-31; Antw. Ps. 22; TL 1 Joh. 3,18-24; EV Joh. 15,1-87 (W): L Hand. 14,5-18; EV Joh. 14,21-268 (W): L Hand. 14,19-28; EV Joh. 14,27-31a9 (W): L Hand. 15,1-6; EV Joh. 15,1-810 (W): L Hand. 15,7-21; EV Joh. 15,9-1111 (W): L Hand. 15,22-31; EV Joh. 15,12-1712 (W): L Hand. 16,1-10; EV Joh. 15,18-2113 (W): L Hand. 10,25-26+34-35+44-48; Antw. Ps. 98; TL 1 Joh. 4,7-10; EV Joh. 15,9-1714 (R): H. Mattias, apostel: L Hand. 1,15-17+20-26; Antw. Ps. 113; EV Joh. 15, 9-17 (IV)15 (W): L Hand. 16, 22-34; EV Joh. 16,5-1116 (W): L Hand. 17,15+22-18,1; EV Joh. 16,12-1517 (W): Hemelvaart van de Heer: L Hand. 1,1-11; Antw. Ps. 47; TL Ef. 1,17-23; EV Mc. 16,15-2018 (W): L Hand. 18,9-18; EV Joh. 16,20-23a19 (W): L Hand. 18,23-28; EV Joh. 16,23b-2820 (W): L Hand. 1,15-17+20a+20c-26; Antw. Ps. 103; TL 1 Joh. 4,11-16; EV Joh. 17,11b-1921 (W): L Hand. 19, 1-8; EV Joh. 16,29-3322 (W): L Hand. 20,17-27; EV Joh. 17,1-11a23 (W): L Hand. 20,28-38; EV Joh. 17,11b-1924 (W): L Hand. 22,30+23,6-11; EV Joh. 17,20-2625 (W): L Hand. 25,13-21; EV Joh. 21,15-1926 (W): L Hand. 28,16-20+30-31; EV Joh. 21,20-2526 (R): Avondmis: Vigiliemis van Pinksteren: L Gen. 11,1-9; Antw. Ps. 104; TL Rom. 8,22-27; EV Joh. 7,37-3927 (R): Pinksteren: L Hand. 2,1-11; Antw. Ps. 104; TL 1 Kor. 12,3b-7+12-13; Sequentie; EV Joh. 20,19-2328 (G): L 1 Petr. 1,3-9; EV Mc. 10,17-2729 (G): L 1 Petr. 1,10-16; EV Mc. 10,28-3130 (G): L 1 Petr. 1,18-25; EV Mc. 10,32-4531 (W): Bezoek van de heilige Maagd Maria aan Elisabet: L Sef. 3,14-18a; Antw. Ps. 158; EV Lc. 1,39-56 (IV)

parochiebesturen

Mgr. drs. A.L.M. Hurkmans, bisschop van

’s-Hertogenbosch, heeft benoemd tot lid van

het parochiebestuur van:

De parochie Heilige Lambertus te Lith, de

heer mr. G.W. Gruijters te ’s-Hertogen-

bosch en de heer drs. B.p.G.M. Jansen te

Neerkant;

De parochie Sint Nicolaas te Helvoirt, de

heer drs. J.e.M. slenter te Helvoirt;

De parochie H.H. Petrus en Paulus te Tilburg,

mevrouw p.M.d. Hirsch-Ballin-van de Grift te

Tilburg;

De parochie Heilige Geest te Nijmegen,

de heer prof. dr. J.B.a.M. schilderman te

Malden;

De parochie Heilige Willibrordus te Vlierden,

de heer M.J. Buijtenweg te Vlierden;

De parochie Heilige Alphonsus de Lig. te

Beneden-Leeuwen de heer H. pastors te

Beneden-Leeuwen;

De parochie Heilige Andreas te Weurt,

mevrouw e.M. cloosterman-Kersten te

Weurt.

30 Bisdomblad april 2012

Speciale jongerenviering in de meimaand

De maand mei is van oudsher de Mariamaand. Ook zo in ’s-Her-

togenbosch, waar de ‘Zoete Moeder’ in de Sint-Janskathedraal

een maand lang in het centrum van de belangstelling staat.

Sinds jaar en dag worden de weekendvieringen in de kathe-

draal in mei afwisselend opgeluisterd door verschillende paro-

chiekoren en schuttersgilden uit het bisdom. Dit jaar kent het

programma een nieuw onderdeel: een speciale jongerenviering,

uitgebreid met verschillende programmaonderdelen in en om de

Sint-Janskathedraal.

Het jongerenprogramma vindt plaats op zaterdagavond 12 mei

en staat vanzelfsprekend geheel in het teken van Maria. Het

wordt georganiseerd door de Broederschap van Onze Lieve

Vrouw van Den Bosch, ondersteund door enkele medewerkers

van het bisdom. Onder het thema Maria Forever Young kunnen

jongeren die avond aan een divers programma deelnemen. Zo

kunnen zij aanschuiven bij een gezamenlijke maaltijd, vooraf-

gaand aan de H. Mis die om 19.00 uur plaats vindt in de kathe-

draal. Deze jongerenviering wordt muzikaal ondersteund door

jongerenkoor Deux Bornes uit Uden. Na de H. Mis kan gekozen

worden uit diverse workshops die allemaal in het teken staan

van Maria. De avond wordt om 21.30 uur in stijl afgesloten met

een Taizéviering in de kathedraal.

Hoewel het programma op jongeren is gericht, is iedereen

natuurlijk van harte welkom bij de H. Mis om 19.00 uur en de

Taizéviering om 21.30 uur. Ook is het mogelijk om bij enkele

workshops aan te sluiten (enkele daarvan zijn echter alleen voor

jongeren toegankelijk). Meer informatie over het jongerenpro-

gramma op 12 mei.

32

Bouw • Restauratie • Projectontwikkeling

Postbus 115 - 5250 AC Vlijmen - Telefoon 073 - 5119022E-mail bvh@volkerwessels.com - Website www.bonthvanhulten.nl

de Bonth van Hulten bv

Adv_98x126_H.Servatiuskerk_Appeltern.indd 1 01-12-11 13:43

Wilt u ook adverteren in het Bisdomblad?

Europalaan 22

5232 BC ‘s-Hertogenbosch

Postbus 1611

5200 BR ‘s-Hertogenbosch

Telefoon : 073-7507000

Fax : 073-7507049

uitgeverij@hmsmediaexploitatie.nl

www.hmsmediaexploitatie.nl

Neem contact op met:

HMS Media Exploitatie