Onze-Lieve-Vrouw ter Hoyengent begijnhof

Abdijburen warm verwelkomd Picknick op 28 augustus “Ons” winkeltje verdwijnt

JULIAUGUSTUS

NIEUWSBRIEF BEGIJNHOF ONZE-LIEVE-VROUW TER HOYEN

#90JAARGANG 21 vu M. Van Speybroeck,

Lange Violettestraat, 193B, 9000 Gent.

2016

2

Ter herinnering: wie graag iets wil laten publiceren in ons krantje kan altijd contact opnemen met de redactie die bestaat uit Martine Bogaert, nr. 12, Nicole Bonne, nr. 83 en Sonja Vanoutryve, nr. 263b. Je kan ook mailen naar sonja.vanoutryve@skynet.be Wat valt er te lezen? Buren op bezoek: p. 2, 3, 4, 5 Huis Barbara: p. 5, 6 Onzen Hof en bloemenpracht: p. 6, 7 Nachtvlinders: p. 7, 8 Bach? Bach!: p. 9, 10 Ons winkeltje: p. 11, 12 Rommelmarkt: p. 12, 13 Feest in de pastorij: p. 14 Nomadenboeken: p. 15 Villa Voortman: p. 16, 17 Marianne neemt afscheid: p. 17, 18, 19 Picknick: p. 20 Boeiend burenonderonsje

Het werd een schot in de roos zondagmorgen 12 juni. Ruim twintig begijnhofbewoners schreven zich in voor de lezing en wandeling in ons begijnhof en kwamen daar nog de buren van de Abdij bij, die we ook hadden uitgenodigd.

3

Het was even spannend toen op het afgesproken uur nog niemand opdaagde. Maar de verlossing kwam er snel: een 15-tal mensen wachtten aan de poort….terwijl wij hen opwachtten aan de kerk. En toen kon Mieke Felix aan het werk. Dat ze veel meer is dan een vertelster (zoals ik verkeerdelijk meldde in de vorige nieuwsbrief) was al snel duidelijk. Mieke is kunsthistorica, studeerde theologie en voordrachtkunst. Een prachtige combinatie om ons met verve het begijnenverhaal te doen. Denk je dat je al alles weet? Of wil je een beetje meer weten? Of gewoon je eigen kennis vergelijken met die van Mieke? (Zou overigens een mooie kans zijn om een discussie aan te zwengelen…..). En zo vertelde Mieke: Eigenlijk kan men de geschiedenis van de begijnen niet los zien van de maatschappelijke ontwikkeling in onze gewesten. Rond de 11de-12de eeuw kende men een heropleven van de stad. Terwijl de eeuwen ervoor de mensen vooral op het platteland leefden werd de stad een aantrekkingspool. Veel jongeren trekken erheen om met hun ambachten of handenarbeid aan de kost te komen. Terzelfdertijd leeft een andere visie op het huwelijk. Vroeger werd nagenoeg elk huwelijk ‘gearrangeerd’ maar in deze nieuwe tijden maken steeds meer jonge mensen (en dan vooral in de lagere klassen) hun eigen keuze. Vrouwen kunnen dan – net zoals mannen - ook kiezen om bv niet te trouwen. Dat is een van de redenen waarom het tot een ‘overschot’ van vrouwen komt. Maar voor alleenstaande vrouwen is het leven in die tijd veel moeilijker dan voor mannen. Ze verdienen minder, ze kunnen niet bij een gilde aansluiten en lopen het risico om snel in de prostitutie terecht te komen. Naar een klooster gaan is in die tijd ook niet evident: er waren immers weinig kloosters voor vrouwen. (Mieke Felix herinnert aan abdis Hildegard van Bingen die lang vocht voor een zelfstandig vrouwenklooster). Religiositeit en mystiek was attractief voor veel vrouwen (herinner Hadewych), en dit gecombineerd met een zekere protestbeweging tegen de hypocrisie van de gevestigde kerk, leidt ertoe dat “vrome vrouwen” gingen samenleven. Deze vrouwen hadden het zelden gemakkelijk: prediken over armoede en tegelijk getuigen zijn van visioenen, stootte veel gezaghebbers binnen de kerk tegen het hoofd. Gelukkig voor de Vlaamse begijnen trokken een aantal vrouwelijke adellijke vrouwen aan de kar, zoals Johanna en Margaretha van Constantinopel in de 13de eeuw.

Voor de vrome vrouwen werd naar een vaste plek gezocht en die werd meestal gevonden op minderwaardig gebied buiten de stadsmuren. En zo ontstonden de begijnhoven zoals we die nu kennen. Van bij het begin werden dit kleine bedrijfjes omdat de begijnen economisch op eigen voeten moesten staan. In die veilige plekjes voor alleenstaande vrouwen waren de vrouwen enkel gehoorzaamheid verschuldigd aan de statuten van het hof en ook de regel van zuiverheid moest geëerbiedigd worden. Dit was evenwel geen eeuwige gelofte, maar wel van toepassing tijdens het verblijf in het

begijnhof. Accidenten gebeurden toen ook: volgens Mieke Felix gebeurde het in sommige hoven wel dat een jonge vrouw zwanger raakte, en kon het ook zijn dat ze na de bevalling met haar kind kon terugkomen.

4

Toch mocht het niet zijn dat de begijnen een paradijselijk leven leidden. Vanaf het begin werden die vreemde vrouwen verdacht van ketterij. Een pijnlijk voorbeeld hiervan is Margareta Porete, vermoedelijk een begijn rond 1250 geboren in het graafschap Henegouwen. Haar mystieke werk ‘De spiegel der eenvoudige zielen’ en haar preken brachten haar op een Parijse brandstapel in 1310. Een jaar later zorgde het Concilie van Vienne ervoor dat er een verbod kwam voor de begijnenbeweging. In 1318 werd het verbod versoepeld en hieven de begijnen weer het hoofd op. In 1517 schreef Maarten Luther zijn stellingen tegen aflaten en luidde zo het begin in van het protestantisme. Ook de begijnen werden hier niet ontzien. Voor de begijnen volgden nog veel moeilijke jaren maar door hun eigen koppigheid, de steun van gelovige edellieden, slaagden ze er op veel plaatsen in Vlaanderen in om hun hof te behouden. In Nederland gingen de meeste begijnhoven teloor.

Natuurlijk is dit niet het einde van het begijnenverhaal. Maar de klok tikte en de wandeling door het begijnhof, het bezoek aan de Godelievekapel en het Groothuis volgden nog. Wie overigens nog veel meer wil weten over ons begijnhof moet nog even wachten op de publicatie van het boek van Johan Decavele.

Bij een drankje achteraf vertelde Vera nog over de woonomstandigheden in ons begijnhof vandaag. De buren van de Abdij erkenden dat ze een boeiende voormiddag hadden meegemaakt en onze buren… wel… wat vonden jullie er eigenlijk van? Sonja (reacties heel erg welkom bij sonja.vanoutryve@skynet.be)

5

Ik wil in ieder geval een hartelijke dank uitsturen naar de vzw die de deuren opende van het Groothuis en de kapel, John, Johan, Martine, Dirk, Vera en Marc die er voor zorgden dat het weer een interessante en leuke burenontmoeting werd. Foto’s Martine En de Heilige Barbara, wie is dat? De Heilige Barbara vinden we terug bij huisnummer 241. Deze heilige vrouw zou geleefd hebben in de derde eeuw na Christus. Zij was de ontzettend mooie dochter van de adellijke, welgestelde Dioscurus in Nicodemia, klein-Azië. Dioscurus wou zijn dochter beveiligen tegen alle mannelijke hartstocht. Daarom liet hij een toren bouwen met twee vensters, waarin hij zijn dochter voor jaren gevangen hield. Tijdens haar gevangenschap bekeerde Barbara zich in het geheim tot het christelijke geloof. Omdat toch een beetje zichtbaar te maken, liet ze tijdens een lange afwezigheid van haar vader een derde venster maken in de toren. Hiermee wilde ze verwijzen naar de Heilige Drievuldigheid: een venster voor de Vader, de Zoon en de Geest. Toen haar vader vond dat zij de huwbare leeftijd had bereikt, vertelde zij hem dat zij niet wilde huwen, en zich bekeerd had. Haar vader, een rabiate heiden, ontstak in grote woede. Hij liet haar nu echt gevangen zetten bij de stadsmagistraat en samen folterden ze haar om haar op andere gedachten te brengen. Het ging er nogal geweldig aan toe: met haken werd het vlees van haar lijf gescheurd, ze werd met messen bewerkt. Heel onder het bloed werd ze de straat opgejaagd. Maar plots verscheen er een spleet in de rotswand, die haar opzwolg en beschermde. Herders hadden dat gezien en een van hen verklapte waar ze zich nadien in de bergen verborgen hield. Haar wonden waren intussen als bij wonder genezen, maar ze werd opnieuw overgeleverd aan de haat en het geweld van haar vader. De herder werd gestraft: zijn kudde schapen veranderde in een zwerm grote, vraatzuchtige sprinkhanen, die alles vernielden. Toen de vader zag dat zijn Barbara maar voet bij stuk bleef houden, onthoofdde hij haar uiteindelijk eigenhandig met het zwaard. Dat bekwam hem niet zo goed: Dioscurus werd ter plaatse neergebliksemd en er bleef alleen nog wat stof over. De naamdag van de heilige Barbara vinden we op de kalender op 4 december. Haar verhaal was aanleiding om haar de patroon te maken van alle werklieden die iets te maken hadden met mijnbouw, gevaarlijk werk, vuur, bouw. En dat zijn er heel wat:

mijnwerkers, bergwerkers, tunnelbouwers vuurwerkmakers, springstofdeskundigen, artillerie schutters, kanonniers, wapenmakers militairen in het algemeen brandweerlui, begrafenisondernemers bouwvakkers, architecten, dakwerkers klokkenluiders, klokkengieters en gevangenen

Zij wordt aanroepen ter bescherming voor de bliksem en vuur en ter beveiliging tegen een plotse dood. Zij behoort tot de groep van de zogenaamde noodheiligen: heiligen die aanroepen worden bij groot gevaar of nood. Zij wordt dikwijls afgebeeld met een kroon en een palm , ten teken van haar martelaarschap. In vele afbeeldingen wordt ze ook met een toren met drie vensters getoond. Zo staat er een alleraardigst beeld in een kapelletje in het Oostenrijkse Pertisau. Vooral in België, Nederland en Noord-Frankrijk is ze populair. In het Duitstalige gebied is ze vooral gekend als patrones voor bergbouw. Marc

6

Het is zo goed in onzen hof… Op een zondagnamiddag begeef ik mij naar ons begijnhofpark, “onzen groten hof”. Er is sowieso nog werk aan “dienen hof”, maar die middag ga ik vooral om van het natuurlijkER uitzicht ... en van de rust te genieten NATUURLIJK! Zittend op een van de witte bankjes voel ik mij bijna als in “een roeiboot die drijft over de golven van een zee van grassen en bloemen”. Even later op de wegen rondom het plein, lijk ik dan als het ware op de oever te staan van een groot meer. Een groot meer , waar vogels zich in kunnen verschuilen, en tegelijkertijd met hun gezang en gefluit de kleurenpracht aldaar, in al zijn eenvoud, noch meer tot zijn recht doen komen. Of zie ik dan weer het grote plein als een reuzenorgel met heel veel en heel fijne orgelpijpjes, meegaand en buigzaam. En telkens als de wind passeert, voel ik gelijktijdig een orgelrecital over me heen waaien.

Wanneer ik mij van het plein verwijder en voor het portaal van de kerk passeer, zie ik dan 2 graspleintjes die meer op een groene mat lijken. Jammer van het contrast. Maar ik laat mijn mooie momenten niet vergallen en geniet nog altijd na. Dirk Brausch

Bloemenpracht in ons begijnhof Ook genoten van ons binnenplein dit voorjaar? Massa's bloemen, een veelheid aan soorten en kleuren met daartussen gonzende insecten...het was prachtig!

Wie er eens goed naar gekeken heeft zal het vast opgemerkt hebben: het was anders dan vorig jaar. Tot spijt van velen waren er maar enkele klaprozen en korenbloemen te bespeuren. Dat was te verwachten, het zijn immers echte pioniersoorten die vooral opduiken op plaatsen waar de bodem kort geleden werd omgewoeld. Na de afbraak van de werf was de blote grond een ideale groeiomgeving voor hen. Dit jaar is de bodem al iets meer hersteld en ze kregen dus zware concurrentie van andere soorten. Maar het was zeker niet minder mooi. Zeer veel margrieten (een typische plant voor hooiweiden) maar ook boterbloemen, slangenkruid, zelfs ratelaar.... te veel om op te noemen.

7

En dat werkt blijkbaar inspirerend. Er zijn zelfs buren die zodanig gepassioneerd worden door al die bloemenpracht dat ze regelmatig flora's induiken en het internet afstruinen op zoek naar wat er allemaal groeit en bloeit in ons begijnhof, ze worden stilaan echte botanisten (maar daarover later meer...).

Toevallige wandelaars staan dikwijls vol bewondering te kijken naar onze bloemenweide. Zeker tijdens de rommelmarktdagen waren er heel wat bezoekers die even binnenwipten en hun ogen niet konden geloven... op enkele meters van de hectische drukte in de straat ontdekten ze de verstilde pracht van ons kleurrijk binnenplein omringd door de stemmige begijnhofhuisjes, geef toe: waar in Gent vind je een dergelijk pareltje!

Zoals afgesproken in het groenbeheerplan werd het groot grasveld pas eind juni gemaaid, het maaisel is een paar dagen blijven liggen zodat de zaadjes hun weg kunnen vinden naar de bodem en die liggen nu klaar om volgend seizoen te ontkiemen.

Ondertussen werd langs het bloemenstraatje ter hoogte van de kerk een nieuw bouwwerf geïnstalleerd nu voor de werken van de Volkshaard. Spijtig natuurlijk dat dit op een andere plek is dan de vorige werf! Zo krijgen we een nieuw stuk grond dat sterk verstoord wordt en ook hier zal het herstel van de bodem de nodige tijd vragen. En dubbel spijtig dat het juist op de plek is waar vorig jaar breedbladige wespenorchis groeide, maar laat ons hopen dat die niet definitief zal verdwenen zijn.

In ieder geval: ik heb volop genoten van onze bloemenweide en ik hoop jullie ook.

Vera

3e Nachtvlindernacht in het begijnhof In het weekend van 2 – 3 juli was het weer nachtvlindernacht in het begijnhof, een vervolg op de vorige edities van 2013 en 2014. Na 3 keer kunnen we nog niet echt van een traditie spreken, maar daar wordt dus aan gewerkt. Hugo en Dominique, de 2 enthousiaste ‘nachtvlinderaars’, waren weer van de partij en kwamen zaterdagavond hun vlindervallen in 3 begijnhoftuintjes installeren. De vallen werken volgens een eenvoudig principe: een houten bak met spleetvormige opening, waar een speciale lamp op gemonteerd wordt om de nachtvlinders te lokken. Het geheel werkt als een fuik, waarbij de vlinders wel de ingang van de val vinden maar niet meer de uitgang, tot ze de morgen nadien weer vrijgelaten worden.

Zondagmorgen stipt om 7 u. stonden Hugo, Dominique en Marc - samen met enkele begijnhofbewoners, ondanks het ‘onchristelijk vroege uur’ - aan de deur om de vallen na te kijken. De eerste bak leverde al direct een ‘specialleke’ op: een zwart weeskind! Deze nachtvlinder, (foto) met de welluidende wetenschappelijke naam Mormo maura, is een zeldzame soort in Vlaanderen, die de nabijheid van water verkiest. Een soort van vochtige biotopen dus, al is ze

daarbij niet erg kieskeurig. De laatste jaren wordt ze ook in stadscentra zoals Gent geregeld gevangen. Het is niet meteen moeders mooiste onder de nachtvlinders; de Engelsen noemen dit beestje zelfs ‘Old Lady’. Maar het kan nog erger: de wetenschappelijke naam ‘Mormo’ verwijst naar een boze geest uit de Griekse mythologie, een vampierachtige vrouw die stoute kinderen bijt! Andere soorten, vaak met mooie namen, waren o.a. gepluimde snuituil, koperuil, gele tijger, huismoeder, houtspaander, triangelmot, kersenpedaalmot, … In totaal werden 70 nachtvlinders van 29 soorten gevangen, geen spectaculair aantal, maar het was dan ook een vrij koude nacht, iets waar nachtvlinders niet echt van houden, waardoor er dan ook weinig vliegactiviteit was.

8

Maar het bleef droog en het weer was goed genoeg om deze nachtvlindernacht af te sluiten met een gezellig gemeenschappelijk ontbijt in de tuin. Net zoals vorige keren blijkt nog maar eens dat ons begijnhof een oase in de stad is, een restje natuur dat bijdraagt aan de ‘stedelijke biodiversiteit’!

Peter

En de vroege “vogels” werden vergast op een lekker ontbijt.

9

Bach? Bach! Dank zij het concert van 28 mei konden we weer onze kerk zien schitteren! En bewonderd worden door honderden muziekliefhebbers. Eén ervan kreeg onze bijzondere belangstelling: pastoor Grypdonck, de herder die jaren deze prachtige kerk als de zijne kon ervaren. En pastoor Grypdonck glunderde toen hij zag dat er nog begijnhofbewoners naar het concert waren gekomen. Hij dankte nogmaals voor de Nieuwsbrief die hem toegezonden wordt, voor het Paaskaartje dat hij kreeg en uitte zijn bewondering voor het

feit dat nog altijd een groep mensen probeert de samenhang in dit begijnhof te houden. (Dat het soms moeilijk verloopt, verzweeg ik maar…) Frank Grypdonck ziet er ondertussen nog zeer fit uit en zei zeer gelukkig te zijn in Eeklo. Daar komt hij in een instelling dagelijks bij bejaarde mensen die minder geluk hadden dan hij in zijn oude dag. “Hun dagen zijn zo lang, zei hij, en soms krijgen ze amper bezoek”. Pastoor Gryponck werd ook door de woordvoerster van het Capella Vocale ed Instrumentale ook speciaal in de bloemetjes gezet: hij zong immers jaren in het indrukwekkende koor.En ook het concert dat we mochten meemaken was adembenemend. Maar misschien een paar woorden uitleg over de titel.

In het eerste deel bracht het koor en orkest onder leiding van Mark Goossens cantates die wel degelijk van de hand van Bach zouden zijn. In het tweede deel kwamen schitterende werken aan bod die volgens musicologen aan andere auteurs zoals bv. Telemann te danken zijn. Bach of geen Bach, het was genieten in de kerk die zaterdag. Of er een volgend concert komt is niet zeker maar voor de agenda kan al genoteerd worden : in november zal het oratorium voor koor, sopraan en kamerensemble naar het dagboek van Anne Frank gebracht worden. Annelies is van de hand van James Whtibourn en zal uitgevoerd worden door de koren Capella Vocale en Tweede Couplet, het kamerensemble Musami, alles onder leiding van Mark Goossens. Sonja

10

11

Verder zonder ‘ons’ winkeltje

Zondagavond... niets meer in huis om te eten... en we hebben nog brood nodig voor morgen... Vlug naar 't Winkeltje dus, 't is open tot acht uur. En dat is slechts een héél klein voorbeeld waarom 't Winkeltje zo onmisbaar was. Hun aanbod was niet alleen het beste van Gent en omstreken, Patric en Mireille stonden er ook voor hun klanten van 's morgens 7u30 tot 's avonds 20u. Behalve op maandag en dinsdag.

12

"Alle fijne kaassoorten en charcuterie Uitgelezen wijnen Kaasplanken voor uw feesten Alle dagen vers brood op steen gebakken Specialiteit mattetaarten" stond er op de boodschappentasjes maar er was nog zoveel meer! Toen het nieuws van de sluiting bekend raakte, waren de reacties : "Wat nu?" "Da meende nie!" "Da kan toch nie!" "Waar moeten we nu naartoe?" Het Winkeltje opende de deuren in oktober 1980 op de andere hoek van de Brabantdam en de Schepenvijverstraat. Anderhalf jaar later verhuisden ze naar de overkant en toen ze ook het huis daarnaast kochten, werd de zaak uitgebreid zoals we ze nu kenden. Twee jonge twintigers gingen vol goesting de toekomst tegemoet. Velen onder ons kennen ook Wouter (foto): de helpende hand in de keuken en soms ook in de winkel en altijd met de glimlach! Wat wij echter niet zagen (maar ik wel wist), is dat hun dag startte om 4u30 en duurde tot lang na 20u. Daarom: een welgemeende proficiat, Patric en Mireille!!! Na 36 jaar mogen jullie de schort aan de haak hangen, het rustig aan doen en genieten van de vele mooie herinneringen. Jullie bedanken ons voor het vertrouwen, wij bedanken jullie voor al dat lekkers gedurende al die jaren, voor de sponsoring van ons begijnhofkrantje. Ik zal niet enkel de winkel maar ook jullie heel hard missen! De winkel wordt nu een verkooppunt van de desserten van Madam Bakster. Op het internet kan je alles over haar taarten en recepten terugvinden. Laura Verhulst (Madam Bakster) (zie foto) werd in april 2016 verkozen tot student-ondernemer van het jaar. We wensen haar en haar team veel succes toe Foto’s en tekst Nicole

Weer of geen weer….

13

Een jaarlijks terugkerende activiteit is natuurlijk de rommelmarkt in onze straat. De kar staat klaar, de auto’s zijn geladen, de kartonnen dozen worden overgebracht naar de toegewezen plaats op het voetpad… en er wordt gewacht. Naar de hemel gekeken. De plastieken doeken klaargelegd. Op zaterdag was het een rotdag, zondag een hemelse dag. De deelnemers aan het “feest” waren blij. Sommigen omdat ze overbodige spullen toch kwijtraakten, anderen omdat ze kunnen beginnen verzamelen tegen volgend jaar.

Succes!

14

De Sint-Michielsbeweging gaat weer "vollenbak" vooruit en duikt de Gentse Feesten in met een rijkelijk voorzien feestenschema. Het eerste weekend van de Gentse Feesten zullen plezier, vriendschap en leute elkaar in een hoog tempo afwisselen, tezamen met een "vreed goeien Orval trappiest mé Gentse uuflakke". Dit alles aan vrije toegang.

We starten vrijdag 15 juli met een taizé-gebed, zaterdag met een kleinkunstviering om 16u30.

Verleden jaar was Jan De Wilde centrale gast op zaterdagavond. Dit jaar komt niemand minder dan Buurman het hoofdpodium verzorgen! Klassiekers als Rocky komen altijd terug, zowel als Londen Stansted.

Ook de bekende Gentse studentenband A Fish Called Louis is van de partij met opzwepende tunes afgekruid met de nodige portie melancholie. Een 17-

eeuws kader (klein begijnhof), de intieme setting en de familiale sfeer zullen dit tot een unieke avond maken. Om in de stemming te komen, alvast een eerste indruk: https://www.youtube.com/watch?v=0K6_zAUORtY

Optreden Buurman in voorverkoop: 12 Euro, andere activiteiten doorlopend gratis.

De dag nadien, zondag 17 juli, is er een uitgebreide brunch voorzien in de kamers en tuin van de voormalige 18-eeuwse pastorij in het klein begijnhof. Gandaham, orvalkaas, vers fruitsap, eieren, pistolets,... een Vlaamse bourgondiër waardig! Muzikale omkadering tijdens de aansluitende apéro-concerten zal gebeuren door o.a. Lieven Tavernier. In intiem trio zullen we parels van de Vlaamse kleinkunst horen: Fanfare van Honger en Dorst, De Eerste Sneeuw, De klokken van Sint-Baafs … https://www.youtube.com/watch?v=_Oyk3iIHbjQ

Met mogelijks een glas cava of trappist in de hand, komt de hemel dan vervaarlijk dicht raken aan de aarde ... Vrije ingang voor de apéro-concerten, voor de brunch in voorverkoop: 15 Euro.

Voor het volledige programma zie affiche in bijlage of https://gentsefeesten.stad.gent/day/16

Plaats: Sint-Michielshuis en aanpalende kerk (Onze-Lieve-Vrouw-Presentatie), aan de Lange Violettestraat 277

Prijs: vrije toegang in het Sint-Michielshuis. Kaarten voor Buurman in de kerk kosten 12 euro, de Gentse Brunch 15 euro, te reserveren via gent.sintmichiel@telenet.be. Plaatsen zijn beperkt!

Allemoale wried welkomme en tuupe te goare wachtend op de Gentsche Fieste!

15

Contactpersonen: Anton De Spiegeleer gent.sintmichiel@telenet.be 0478/92.17.33 Lowie De Spiegeleer gent.sintmichiel@telenet.be 0474/06.43.85

Nomaden Boeken Recent een boek geleend en / of geruild ?

Was het een boek dat U in één ruk uitgelezen hebt ? Boeiend, interessant of gewoon “leesgenot” ervaren, laat het ons weten zodat wij kunnen mee genieten. Iemand al “ DE VROUWEN VAN HET HOF” geschreven door Maria Jacques, gelezen ?

Ik wel, het is een aanrader en neemt ons mee vier eeuwen terug in de tijd. Het laat ons binnenkijken in het leven van de Begijnen en het “ wel en wee” in hun besloten hof.

De gebeurtenissen spelen zich af in en rond het Begijnhof van Loven (Leuven) en het alledaagse leven daar zal er wellicht net zo uitgezien hebben als in de Gentse en andere Vlaamse Begijnhoven. De schrijfster laat ons binnentreden door de poorten van het Begijnhof van Loven in het jaar 1593. De godsdienstoorlogen in de Nederlanden zijn geluwd. Het door pest en oorlog geteisterde Brabant zoekt moeizaam naar een nieuw evenwicht.

Ook het leven van Tille van Loo werd grondig door elkaar geschud. Zij verloor haar geliefde echtgenoot Renier …En voor een alleenstaande, onafhankelijke vrouw is er in de 16de eeuwse maatschappij geen plaats. De enige uitweg lijkt het Groot Begijnhof, een toevluchtsoord waar zij in stilte haar verdriet hoopt te verwerken… Haar leven daar verandert grondig wanneer ze wordt verkozen tot grootmeesteres. Samen met de drie andere grootmeesteressen vaart zij een eigen weg en volgt een zelfstandige koers. Ze kant zich tegen de inmenging van de buitenwereld, dus mannenwereld in het Hof. Een mannenwereld die vrouwen weinig kansen geeft. Toch blijft voor Tille van Loo de lokroep van buiten klinken. Is een nieuw begin buiten de muren mogelijk?

16

Het is een gevoelig portret van een intelligente, zelfstandige vrouw op zoek naar innerlijk evenwicht en een rechtvaardige wereld. “ DE VROUWEN VAN HET HOF” schetst een meeslepend beeld van een chaotische tijd. Andrea Ondertussen heeft Andrea ook een magneetbord opgehangen naast onze nomadenboeken. Wat? Hebt u iets te ruil , te koop of te geef ? Bent u op zoek naar iets of wat ? Maak het hier kenbaar !!!! Villa Voortman vindt (voorlopig) rust in begijnhof Misschien weten sommigen het al: Villa Voortman is voor enkele maanden neergestreken in het begijnhof. Het “Ontmoetingshuis voor gelijkgestemde zielen, vrijplaats voor broedende geesten” zoals de bezoekers het huis graag omschrijven – ontstond in de schoot van het Psychiatrisch Centrum Gent-Sleidinge als antwoord op de groeiende groep mensen die in de reguliere hulpverlening tussen wal en schip is geraakt. Al vijf jaar lang stelt de Villa elke weekdag en zaterdag haar deuren open voor mensen met wat vandaag een ‘dubbeldiagnose’ heet: een gecombineerde problematiek van middelenmisbruik en psychische moeilijkheden, veelal psychose. Dankzij de steun van het Psychiatrisch Centrum en de onvermoeibare inzet van de oorspronkelijke bezielers Dirk Bryssinck en Johan Vanderstraeten is het ontmoetingshuis de laatste jaren uitgegroeid tot een begrip. Niet alleen is de Villa door haar nauwe samenwerking met onder meer Straathoekwerk, het OCMW, MSOC, de Mobiele equipes, AZIS en de WGC’s verankerd in het sociaal-maatschappelijke landschap, het project wordt ook actief gedragen door de Stad Gent en trekt sinds haar ontstaan academici, binnen- en buitenlandse bezoekers en vrijwilligers aan.

Vooral de kracht en creativiteit van de bezoekers hebben de Villa op de kaart gezet. Wie herinnert zich de aangrijpende én grappige reportage in Radio Gaga niet meer? (foto) De situatie van de bezoekers van Villa Voortman is vaak erg precair. De complexe combinatie van psychische moeilijkheden en verslaving maakt dat deze doelgroep vaak tussen twee stoelen valt in het reguliere zorgnet: psychisch te ontregeld om te

aarden in de verslavingszorg, en te verslaafd om een plaats te vinden in de bestaande psychiatrische opvang. Voor de meesten is het parcours dat uiteindelijk tot Villa Voortman heeft geleid bijzonder hobbelig: armoede, dakloosheid en geregelde aanvaringen met het gerecht behoren jammer genoeg tot de dagelijkse realiteit van de bezoekers.

17

‘Zorgwekkende zorgvermijders’, zoals zij wel eens worden genoemd, die als geen ander weten wat uitsluiting betekent en vaker wel dan niet het geloof in het maatschappelijk bestel in het algemeen en de hulpverlening in het bijzonder zijn verloren. Het is vreemd hoe de poging om het taboe rond psychische moeilijkheden te doorbreken samengaat met een tanende opvang- en zorgcapaciteit voor de meest kwetsbaren. Precies in onze welvarende verzorgingsstaat blijken zij die vastgelopen zijn in de zorgsector wel eens de grootste nood te hebben aan zorg. Villa Voortman wil een antwoord bieden op die merkwaardige stand van zaken. In de eerste plaats door de bezoekers te onthalen als mensen met een eigen verhaal, een verleden, een toekomst, wensen en dromen. Iedereen in Villa Voortman – begeleiders, vrijwilligers en bezoekers – schaart zich rond het engagement om menselijke waardigheid te bewaken en te verdedigen. De kleinschaligheid van het project laat toe dat er op basis van gelijkwaardigheid en gelijke inspraak kan worden gewerkt. Er gelden minimale huisregels: geen druggebruik en geen verbaal of fysiek geweld. Respect, geduld en begrip zijn de belangrijkste medicijnen. Concreet: Wim Haeck die we al kennen als enthousiaste medewerker van Poco Loco en gangmaker van de Pocolocoswingers werkt voortaan ook halftijds bij Villa Voortman. Buren die meer informatie willen over de werking van Villa Voortman kunnen steeds bij hem terecht: tel 0472116444 Sonja Beste begijntjes van het klein begijnhof, Bonneke vroeg me een blaadje te vullen in jullie krantje… Een gelegenheid om afscheid te nemen van een woonplek in de oase van de stad, dacht ik, een woordje van dank schrijven aan de toffe buren die er nog altijd wonen. Een hoofdstuk uit mijn levensboek dat ik uitgelezen heb. Ja, 16 jaar is niet niks! Mijn kinderen hebben er gemengde gevoelens bij. Bij hen heb ik het grootste tastbare deel van hun kindertijd uit hun leven weggerukt. Voor mij is de begijnhoftijd een heel gevarieerde periode in mijn leven geweest. Ik heb warme en gemoedelijke mensen leren kennen, ook koude en rigide begijntjes… Sommige bleven, anderen zochten, net als ik, een andere stek. Steeds weer afscheid nemen. Voor mij een goodbye waar ik me volledig goed bij voel. Ik was doorheen de jaren fier een bewoner te mogen zijn van een monument, een gemeenschap waar het doorgaans goed toeven was… Vele mensen die ik van buiten deze muren ken, waren jaloers op mijn woonplaats en vonden het een raar idee dit in te ruilen voor iets anders. Toch waren de witte muren mij soms te eng. Ik mag nu elke dag opstaan en het groen aanschouwen en de zon op mijn gelaat voelen, de kamerplanten lachen naar het licht en de ramen zijn dubbel.

18

Tijdens de begijnhofperiode waren er ook hectische momenten, dagen dat ik machteloos naar de vochtige muren keek, mijn schoenen en handtassen groen zag worden en daardoor oeverloos dikwijls aan de telefoon hing met de mensen van de Volkshaard, vele mails met illustrerende foto ‘s verzond waar ik hen de problemen van dit monument meldde. Om nog maar te zwijgen over water dat uit de radiators spoot en de vele keren dat we bij mensen logeerden omdat, steeds weer tijdens de ergste vrieskou, de verwarming het liet afweten. "Ga op hotel", raadden me mensen aan, "en stuur de rekening naar de Volkshaard." Bij tijd en wijlen kwamen ze, voor de zoveelste keer, met hun vochtmetertje, de natte muren opmeten… Vaak voelde ik me uitgelachen. Vooral die ene keer dat een persoon me wou overtuigen dat zijn hand vochtiger was dan de beschimmelde afbrokkelende muur. Wat zeg je dan? Wetend dat ons lijf voor 75% uit water bestaat. Ik heb veel mensen de revue zien passeren, werkmensen die kleine klusjes klaarden, afgevaardigden van monumentenzorg, bouwvakkers, schilders enz. Fijne en ook vreemde mensen. Althans hetgeen ze zeiden klonk me soms ‘gek’ in de oren. “Mevrouw, het is normaal dat je vochtproblemen hebt. Je hangt jouw handdoeken in de badkamer te drogen!” Dikwijls vroeg ik me af waarom mensen me wilden overtuigen dat er eigenlijk geen probleem was. Ik werd dan bijgestaan door buren die, net als ik, al hemel en aarde hadden verzet om de ziekte van deze paradijselijke stenenverzameling te bestrijden. Op die momenten voelde ik enige samenhorigheid. De dag nadat al mijn meubels naar een nieuwe bestemming werden gebracht en ik een afspraak had met de persoon die besliste of ik al dan niet mijn waarborg zou terugkrijgen, kwam het verdict: “Jouw aangelegde tuintje moet terug in de oorspronkelijke staat.” Ik had de keuze: 200€ betalen of het zelf doen. Mijn idyllisch vijvertje moest dicht, de dolomietsteentjes weg… Ik besloot dan ook wat planten en bloemen naar mijn nieuwe tuin mee te verhuizen, terwijl ik toch bezig was. Voor de défauts binnen was hij mild. Hij gaf me zelfs een compliment voor mijn kleurkeuze. Ik had mijn best gedaan hun monument te onderhouden. Ze konden blij zijn met de meerwaarde die ik huisje ‘heilige Brigitta’ gegeven had en ja, de gebreken konden daarbij verbleken. Daarmee bedoel ik niet de fundamentele gebreken door een slechte restauratie. Maar eigenlijk wil ik geen brief schrijven die uitpuilt van kommer en kwel want de voorbije 16 jaar waren heel gezellig. Ik denk dan aan mooie momenten met Isabelle, die voor lange tijd, een mega-super compaan-begijntje was. Cynthia mijn meest close buurvrouw, letterlijk en figuurlijk.

19

Ook Tina, Karen, de familie van Inge, de zusjes Kathleen en Els, Katrien en haar kids, Karine en haar kinderen, de familie van Katrijn, de familie van Annelie en Arne, Bonneke, Sonja, Tineke, Martine en haar kinderen… en niet te vergeten al de kinderen, die bij mij in de klas zaten en ook degene die nu nog les volgen alsook hun ouders brachten me vriendschap. Via deze weg wil ik ook de conciërge Johan bedanken voor zijn betrokkenheid bij dit patrimonium. Het was even wennen om me aan te passen aan iemand die de fakkel van ‘onze ouwe Belg, Norbert’ overnam maar na een poos bleek dat iedereen ook op hem kan rekenen. Als ik wegmijmer in het begijnhofverleden verdwaal ik in mooie herinneringen samen met mijn mama en haar kleinkinderen maar ook dool ik rond in onvergetelijke momenten wanneer veel kinderen over de vloer kwamen. Ze kwamen niet alleen over mijn vloer maar zaten ook zondagochtend op mijn bed. Zo gebeurde het dat vele begijnhofkids samen met mij door het bed zakten… hilariteit alom. Er werden in mijn piepkleine keuken massa ’s wafels en pannenkoeken verorberd en sommige moeders wilden zelfs schoolse raad. Mijn deur stond letterlijk lang voor iedereen open en alleman was welkom tot de papa van Rea en Clara me vertelde dat ze daardoor ongewild bezoek kregen. Nee, dat was een brug te ver, geen onbekenden in mijn huis. Vanaf dat moment moest iedereen aan de deur bellen. Ik kan een boek schrijven ter grootte van de 3-delige Van Daele vol begijnhofverhalen maar dan krijgen ze dat niet in jullie brievenbus. Tot ne keer ergens in de stad of ergens anders, begijntjes : ) Je mag me ook altijd op de koffie vragen en ik zorg voor een koekske. Of spreken we af dat ik eens bij jou langskom? Tussen het renoveren door is dat en welkome pauze : ) Groetjes, Marie-Anne alias ‘Heilige Brigitta’ (patroonheilige van de inspiratie) Het ga je goed in je nieuwe omgeving Marie-Anne!!!

Aan de woningen van de Volkshaard wordt duchtig gewerkt!

20

Het is weer Picknick!

De datum is bepaald: zondag 28 augustus.

Het uur: vanaf 11u30. Dan krijgt iedereen een aperitiefje aangeboden door de Volkshaard.

Hoe het gebeurt weten de meesten al, voor de nieuwe buren:

De picknick is er voor alle buren, hun kinderen, kleinkinderen, familieleden en vrienden.

Iedereen brengt voldoende eten mee voor zijn groep(je), hun bord en bestek.

Wat breng je nog mee? Een broodje met beleg, een koude schotel, een specialiteit van het huis, alles mag en alles kan. En natuurlijk de zon en een goed humeur…

Voor het dessert, de drank (wijn, water, fruitsap en koffie ) zorgen wij. Ook voor de tent, de tafels en de stoelen. De plezante mannen van Circo Daparro beloofden terug te komen. En de Pocolocoswingers zorgen weer voor muziek.