Bijlagen - Springer978-90-313-8032-9/1.pdf · ung. unguentum zalf vesp. vespere ‘s avonds 1/2...

Bijlagen

Y. Bouwman-Boer et al. (Red.), Recepteerkunde, DOI 10.1007/978-90-313-8032-9, © 2009 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Uitgeverij

Bijlage 1: Latijnse afkortingen en hun betekenis

a.c. ante coenam voor de maaltijd

a.d. auris dextra rechteroor

a.d.s. auris dextra et sinistra rechter en linker oor

alt.dieb. alternis diebus om de andere dag, o.d.d.

a.n. ante noctem voor de nacht

a.s. auris sinistra linkeroor

a.u.e. ad usum externum voor uitwendig gebruik

aa ana van elk

ad us. prop. ad usum proprium voor eigen gebruik

add. adde voeg toe

apt. aptus geschikt

a.u.p. ad usum proprium voor eigen gebruik

b.d.d. bis de die tweemaal daags

c.(c.) cochlear (cibarium) eetlepel, 15 ml

c.p. cochlear parvum kleine lepel of paplepel, 8 ml

cochlear pultis

c.th. cochlear theae theelepel, 3 ml

collut. (or.) collutio (oris) mondspoeling

collyr. collyrium oogwassing

comp. compositus samengesteld

cont. continens bevattende

d.i.m.m. da in manum medici geef in handen van de arts


d. da geef

d.c.gossip. da cum gossypio lever af met watten

d.i.d. da in dimidio geef de halve hoeveelheid

d.i.oll. da in olla lever af in glazen pot/fles

d.c. durante coena gedurende de maaltijd

d.c.form. da cum formula geef met het voorschrift

d.c.mon. da cum monitione geef met waarschuwing (autorijden c.q. reactievermogen)

d.c.pen. da cum penicillo geef met penseel

d.c.prohib. da cum prohibitione geef met verbod (autorijden)

d.d. de die per dag

dil. dilutus verdund

d.t.d. da tales doses geef zodanige doses

disp. dispensa lever af

exsicc. exsiccatus (uit)gedroogd

ext. externus uitwendig

f. fac maak

f.l.a. fac lege artis maak volgens de regelen der kunst

garg. gargarisma gorgeldrank

gtt. guttae druppels

i.m.m. in manum medici in handen van de arts

iter. itera herhaal

lev(iss). lev(issim)us (zeer) licht

m. misce meng

m. et v. mane et vespere ‘s morgens en ‘s avonds

m.f.l.a. misce, fac lege artis meng, maak volgens de regelen der kunst

muc. mucilago gel (slijm)

n.i. ne iteretur mag niet herhaald worden

o.d. oculus dexter rechter oog

Recepteerkunde868

o.s. oculus sinister linker oog

o.b.h. omni bihorio elke twee uur

ocul. oculentum oogzalf

oculogtt. oculoguttae oogdruppels

o.d.d. om de dag

oromuc. oromucosalis voor/via het mondslijmvlies

p.c. post coenam na de maaltijd

PIM periculum in mora gevaar bij uitstel

pond. ponderosus zwaar

q.d.d. quater de die viermaal daags

q.s. quantum sufficit zoveel als nodig is

R recipe neem

rhinogtt. rhinoguttae neusdruppels

r.p. recenter paratus vers bereid

S. signa schrijf (de instructie die aangeeft wat minimaal op het

etiket vermeld moet worden)

si nec. sit / s.n.(s.) si necesse sit indien het nodig is

sin. inf. sine informatione zonder (patienten)informatie

sin. conf. sine confectione zonder (fabrieks)verpakking

sin. nom. sine nominatione zonder bijsluiter

sir. sirupus stroop

sol. solutio oplossing

solv. solve los op

subling. sublingualis onder de tong

supp. suppositorium zetpil

tct. / tinct. tinctura tinctuur

t.d.d. ter de die driemaal daags

trit. trituratio verwrijving

Bijlage 1: Latijnse afkortingen en hun betekenis 869

u.c. usus cognitus gebruik bekend

u.e. usus externus uitwendig gebruik

u.n. usus notus gebruik bekend

ung. unguentum zalf

vesp. vespere ‘s avonds

1/2 h.a.c. dimidia hora ante coenam een half uur voor de maaltijd

Recepteerkunde870

Bijlage 2: Afkortingen

AAD Adaptive aerosol delivery

ADH Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

ADI Acceptable daily intake

AIS Apotheekinformatiesysteem

AMD Age related macular degeneration

APD Automatische peritoneale dialyse

API’s Active pharmaceutical ingredients

AQL Accepted quality level

AUC Area under the curve

AV Acceptance value

AVP Algemeen validatieplan

BAN Breath-actuated nebulizer

BCS Biopharmaceutical Classification System

Wet BIG Wet Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg

BK Bedrijfskwalificatie

BP British Pharmacopoeia

Bq Becquerel

BSN Burgerservicenummer

CAPA Corrective and preventive action

CAPD Continue ambulante peritoneale dialyse

CAS-nummer Chemical abstract service-nummer

CBG College ter Beoordeling van Geneesmiddelen


CBO Kwaliteitsinstituut voor de Gezondheidszorg, voorheen Centraal Begeleidingsorgaan In-

tercollegiale Toetsing

CBP Chargebereidingsprotocol

CBV Chargebereidingsvoorschrift

CCKL Coordinatie Commissie ter bevordering van de Kwaliteitsbeheersing van het Laboratori-

umonderzoek op het gebied van de gezondheidszorg

CCMO Centrale Commissie Mensgebonden Onderzoek

CEDI Continue elektro-deıonisatie

CF Cystische fibrose

CFH Commissie Farmaceutische Hulp

CFK Chloorfluorkoolwaterstoffen

CHMP Committee for Medicinal Products for human use

CMR Centrale medicatiefouten registratie

CMR stoffen Carcinogene, mutagene, reprotoxische stoffen

COMP Committee for Orphan Medicinal Products

COPD Chronic Obstructive Pulmonary Disease

CSA Casein soybean agar

CSA Centrale Sterilisatie Afdeling

CTD Common technical document

CTG/Zaio College Tarieven Gezondheidszorg/zorgautoriteit in oprichting (nu: NZa)

Ctgb College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden

CTZ College Toezicht Zorgverzekeringen (nu: NZa)

CVZ College Voor Zorgverzekeringen

DAD Diode array detectie

DBC Diagnosebehandelingcombinatie

DBS Dibutylsebacaat

DEHP Di(2-ethylhexyl)ftalaat

DFR Defective Product Report

dH Duitse hardheid

Recepteerkunde872

DIN Deutsches Institut fur Normung

DLVO theorie Deryagin-Landau-Verwey-Overbeek theorie

DMSO Dimethylsulfoxide

DOP Dioctylftalaat

DPI Dry powder inhaler; droog poeder inhalator

DQ Design Qualification

DS Detail Specification

EANM European Association of Nuclear Medicine

EER Europese Economische Ruimte

EDI Electro-deıonisatie

EDQM European Directorate for the Quality of Medicines

EF Einzelfehler

EFQM European Foundation for Quality Management

EMC Electronic Medicines Compendium

EMEA European Medicines Agency

EPAR European Public Assessment Report

EPD Elektronisch Patienten Dossier

EPDM Etheenpropeendieenpolymeren

EPM Etheenpropeenmonomeer

EU Europese Unie

FAT Factory Acceptance Test

FDA Food and Drug Administration

FDG F-18-fluorodeoxyglucose

FEV1 Forced Expiratory Volume in 1 second

FIDIN Fabrikanten en Importeurs van Diergeneesmiddelen in Nederland

FIP Federation Internationale Pharmaceutique

FMEA Failure Mode and Effects Analysis

FNA Formularium der Nederlandse Apothekers

Bijlage 2: Afkortingen 873

FPD Fine particle dose

FPF Fine particle fraction

FRC Functionele reservecapaciteit

FRS Functional Requirements Specification

FS Functionele specificatie

FTO Farmaco Therapie Overleg

FTTO Farmaco Therapeutisch Transmuraal Overleg

FTU Fingertip unit

GAMP Good Automated Manufacturing Practice

GF Gesamtfehler

GIC Geneesmiddel Informatie Centrum

GIP-z Geneesmiddel Informatie voor de Patient in de zorginstelling

GDS Geautomatiseerd geneesmiddelDistributie Systeem

GMP Good Manufactoring Practice

GMP-Z Good Manufactoring Practice -Ziekenhuisfarmacie

GPP Good Pharmaceutical Practice

GSD Geometrische standaarddeviatie

G-standaard Geneesmiddelen standaard

GTA Glyceryltriacetaat, triacetine

GVS Geneesmiddelenvergoedingssysteem

GW Geneesmiddelenwet

Gy Gray

HDF Hemodiafiltratie

HDPE Hogedichtheid-polyethyleen

HEPA High Efficient Particulate Air

HFA Hydro-fluoro-alkanen

HKZ Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling Zorgsector

HLB Hydrofiel lipofiel balans

Recepteerkunde874

HVAC Heating, Ventilation and Air Conditioning

HPLC High Performance Liquid Chromatography

HPMC Hydroxypropylmethylcellulose

ICH International Conference on Harmonisation of Technical Requirements for Registration of

Pharmaceuticals for Human Use

IK Installatiekwalificatie

IGZ Inspectie voor de Gezondheidszorg

IM Informatorium Medicamentorum

IMPD Investigational Medicinal Product Dossier

INK Instituut Nederlandse Kwaliteit

IPC In procescontroles

IQ Installation Qualification

ISO International Organization for Standardization

KGA Klein geneesmiddelenafval

KNMP Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie

kve Kolonievormende eenheid

LAF Laminar Air Flow

LAL-test Limulus amoebocyten lysaat test

LDF Laminar Down Flow

LDPE Lagedichtheid-polyethyleen

LNA Laboratorium der Nederlandse Apothekers

LOEC Lowest observed effect concentration

LVP Large Volume Parenterals

MC Methylcellulose

MCRN Medicines for Children Research Network

METC Medisch-ethische toetsingscommissie

MID Measuring Instruments Directive

MMAD Massa mediane aerodynamische diameter


MOB Methylparahydroxybenzoaat

MRL Maximale Residu Limiet

MSDS Material Safety Data Sheet

Na-Ha Natriumhyaluronaat

NAN Nederlandse Apotheeknorm

NEN Nederlandse Norm

NFN Nederlandse Federatie voor Nefrologie

NIAZ Nederlands Instituut voor de Accreditatie van Ziekenhuizen

NIR Nabij-infraroodtechnologie

NKFK Nederlands Kenniscentrum Farmacotherapie bij Kinderen

NL Nederland

NOEL No Observed Effect Level

NRF Neues Rezeptur-Formularium

NVDV Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie

NVZA Nederlandse Vereniging van Ziekenhuis Apothekers

NZa Nederlandse Zorgautoriteit

OK Ontwerpkwalificatie

OO Omgekeerde Osmose

OPC One point cut

OPI Ocular Protection Index

OQ Operational Qualification

o/w Olie-in-water

(p)MDI (pressurised) Metered dose inhaler

PA Polyamide

PAK’s Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen

PAR Public assessment report

PAT Process Analytical Technology

PC Polycarbonaat

Recepteerkunde876

P&ID’s Piping & Instrument Diagrams

PDCA-cycle Plan, do, check, act cycle

PDE Permitted daily exposure

PE Polyethyleen

PEG Polyethyleenglycol

PEG-sonde Percutane endoscopische gastrostomie-sonde

PES Polyethersulfon

PET Polyethyleenterefthalaat

PET Positron emissie tomografie

Ph.Eur. Europese Farmacopee

PIC/S Pharmaceutical Inspection Convention and Pharmaceutical Co-operation Scheme

PIF Patienten Informatie Folder

PK Prestatiekwalificatie

PMMA Polymethylmetacrylaat

PP Polypropyleen

PQ Performance Qualification

Prof S Professional Services

PS Polystyreen

PTFE Polytetrafluoretheen

PUR Polyurethaan

pvc Polyvinylchloride

PVDC Polyvinylideenchloride

PVDF Polyvinylideenfluoride

PVP Polyvinylpyrrolidon, povidon

QA Quality assurance

QP Qualified Person

QWP Quality Working Party

RAL Regionaal Apotheek Laboratorium


RB Richtlijn Bereidingen

RBF Recept Beoordelings Formulier

RBP Recept Bereidings Protocol

RBV Recept Bereidings Voorschrift

RCA Root Cause Analysis

RDA Recommended Dietary Allowance

RiFaS Risico instrument Farmaceutische Stoffen

RIZA Referentie Informatiemodel voor ZiekenhuisApotheken

RO Reversed Osmosis

ROC Regionaal Opleidingscentrum

RODAC Replicate Organism Duplicate Agar Contact

RPN Risk Priority Number

RS Respiratoir syncytiaal

rsd Relatieve standaarddeviatie

RV Residueel volume

RV Relatieve vochtigheid

SAL Sterility Assurance Level

SAN Styreen acrylonitril (copolymeer)

SANA Stichting Accreditatie Nascholing Apotheekmedewerkers

SB Styreen butadieen (copolymeer)

SBA Stichting Bedrijfsfonds Apotheken

SmPC Summary of Product Characteristics

SI Systeme International

SMART Specifiek Meetbaar Acceptabel Realistisch Tijdgebonden

SOP Standard operation procedure

SPC Summary of Product Characteristics

StRIA Stichting Registratie Industrieapothekers

SVP Small Volume Parenterals

Recepteerkunde878

TFBUT Tear film break up time

TBC Tributylcitraat

TEC Triethylcitraat

TIG Tungsten inert gas

TLC Totale longcapaciteit

TOC Total Organic Carbon

TPGS Tocoferolpolyethyleenglycolsuccinaat

TPV Totale parenterale voeding

TSE Transmissible Spongiform Encephalopaties

TTC Threshold of toxicological concern

TV Teugvolume, tidal volume

UI Stichting Uitgifte Informatie

ULPA Ultra Low Particulate Air

UR Uitsluitend Recept

URS User Requirement Specification

USP United States Pharmacopeia

VHC Valved holding chamber

VMAD Volume mediane aerodynamische diameter

VMP Validatie Masterplan

V&VN Vereniging van Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland

VTGM Voor Toediening Gereed Maken

VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

WBP Wet bescherming persoonsgegevens

Wet BIG Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg

WFI Water for injections

WGBO Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst

WHO World Health Organisation

WIP Werkgroep Infectie Preventie


w/o Water-in-olie

WVMC Wet Voorkoming Misbruik Chemicalien

ZAS Ziekenhuis Apotheek Standaard

ZOK-zalf Zinkoxidekalkwaterzalf

Recepteerkunde880

Bijlage 3: Verdringingsfactoren in hard vet

farmacon verdringingsfactor

acetylsalicylzuur (180) 0,65

atropinesulfaat 0,65

bisacodyl 0,65

bismutverbindingen 0,3

chloorpromazinehydrochloride 0,65

codeınefosfaat-hemihydraat (90) 0,65

coffeıne 0,60

colloıdaal siliciumdioxide 0,65

cyclizinehydrochloride 0,70

ergotaminetartraat 0,65

lactose-monohydraat (180) 0,60

lecithine (soya) 0,9

lidocaıne 1,0

mesalazine 0,55

morfinehydrochloride 0,65

paracetamol (45) 0,65

pethidinehydrochloride 0,65

progesteron 0,85

thiazinamiummethylsulfaat 0,65

valproınezuur 1,0

wijnsteenzuur 0,65

zinkoxide 0,25


Bijlage 4: pH van boorzuur-boraxoplossingen

boorzuuroplossing 2% borax mg water pH

10 ml - 0 ml 4,61

10 ml 25 1 ml 6,87

10 ml 50 2 ml 7,29

10 ml 75 3 ml 7,56

10 ml 100 4 ml 7,74

10 ml 125 5 ml 7,90

10 ml 150 6 ml 8,02

10 ml 175 7 ml 8,13

10 ml 200 8 ml 8,21

10 ml 225 9 ml 8,28

10 ml 250 10 ml 8,34

9 ml 250 10 ml 8,39

8 ml 250 10 ml 8,45

7 ml 250 10 ml 8,52

6 ml 250 10 ml 8,61

5 ml 250 10 ml 8,69

4 ml 250 10 ml 8,78

3 ml 250 10 ml 8,88

2 ml 250 10 ml 8,98

1 ml 250 10 ml 9,12

0 ml 250 10 ml 9,27


Dankbetuiging

Iedereen die heeft bijgedragen aan de totstandko-ming van dit boek, willen wij daarvoor graag be-danken. In het bijzonder gaat onze dank uit naarhet Hoofdbestuur van de KNMP voor de financie-ring van het project en naar alle auteurs voor huninbreng, hun doorzettingsvermogen en hun sa-menwerking. De redactie werd terzijde gestaandoor een productieteam dat uitstekend werk heeftverricht, in de schaduw maar onmisbaar. We noe-men met veel waardering Trees Rietema, MargrethBork-Kaptein, Bea Munier, Henk Vermaat. Anitavan Meyel van uitgeverij Bohn Stafleu Van Log-hum gaf veel steun en nuttige aanwijzingen.Het is ook goed om op deze plaats nog eens met

grote erkentelijkheid de naam te noemen vanH.L.M. Cox, samen met G.K. Bolhuis, J. Zuidemaen F.Elferink de pioniers van de uitgave uit 1992.Harry Cox was de drijvende kracht achter Recep-teerkunde en zijn uitmuntende werk is nog steedshet fundament van het boek.De uitgave van 1999 stond onder redactie van

G.K. Bolhuis, Y. Bouwman-Boer, F. Kadir enJ. Zuidema. De meeste hoofdstukken uit vorigedrukken werden compleet herschreven; in enkeleis de hand van de oorspronkelijke schrijvers nogduidelijk herkenbaar.We danken degenen die op de vorige uitgaven

hebben gereageerd met commentaar en het ver-melden van onjuistheden. Wij hebben ook nu weerniet de illusie dat het boek foutloos is. We houden

ons dan ook aanbevolen voor opbouwende kritiek,zowel vanuit de wetenschap als vanuit de praktijk.Velen die aan dit boek hebben meegewerkt, wa-

ren bereid daaraan ook inspanning en aandacht tebesteden buiten normale werktijden. Allen die ditin de huiselijke sfeer hebben verdragen of mogelijkgemaakt, willen we daarvoor bedanken.Enkele personen die inhoudelijk aan hoofd-

stukken hebben bijgedragen, willen we met namebedanken:John Lisman (hoofdstuk 1), Loes Ariaans, Sietske

Metsu, Inge Rol (hoofdstuk 2), Jurriane Rendering(hoofdstuk 2 en 3), Ton Forch, Hans van Rooij,Ralph van Wezel (hoofdstuk 6), Rogier Lange(hoofdstuk 11), Daan Touw (hoofdstuk 12), JanAandewiel, Jan Dillingh (hoofdstuk 21), Darko Mi-trovic (hoofdstuk 32), Rogier Lange en Yuen Yee Li(hoofdstuk 35), Daan Touw (hoofdstuk 36).Tenslotte een woord van dank aan Michiel Stoop

voor het samenstellen en aanpassen van de chemi-sche structuurformules en aan Jeroen Kleveringvoor het maken van de tekeningen.

Yvonne Bouwman-BoerPaul Le BrunChristien OussorenRia TelHerman Woerdenbag

mei 2009


Auteurs

Mevrouw drs. J.L. (Jeannine) van Asperen-deSchipper, apotheker, was beherend apotheker vanKring-apotheek Paauwenburg in Vlissingen, on-derdeel van Alliance Apotheek. Thans is zij pro-ductieapotheker bij Ziekenhuisapotheek Schelde-zoom te Goes.

Mevrouw drs. A.W. (Mieke) de Blois, ziekenhuis-apotheker, is hoofd van de productieafdeling vanhet Catharina-Ziekenhuis in Eindhoven. Zij is lidvan de commissie GMP-Z van de NVZA.

Drs. A.W. (Willem) Boeke, ziekenhuisapotheker, isfunctioneel verantwoordelijk voor de afdeling Be-reidingen van de Klinische Farmacie ZiekenhuisGroep Twente te Hengelo.

Dr. A.H. (Anne) de Boer is researchmedewerker aande Rijksuniversiteit Groningen, basiseenheid Far-maceutische Technologie en Biofarmacie.

Dr. G.K. (Gerad) Bolhuis, apotheker, was universi-tair hoofddocent aan de Rijksuniversiteit Gronin-gen, basiseenheid Farmaceutische Technologie enBiofarmacie en was verantwoordelijk voor het re-cepteerkunde-onderwijs.

Drs. F.A. (Frits) Boom werkt als ziekenhuisapo-theker in het Zaans Medisch Centrum. Hij is eenvan de auteurs van de GMP-ziekenhuisfarmacie.Zijn aandachtsgebieden zijn kleinschalige apo-theekbereidingen en voor toediening gereedmakenvan parenteralia.

Drs. R. (Roel) Bouwman is apotheker en werkt alsQualified Person (QP) bij de Apotheek Haagse Zie-kenhuizen. Zijn aandachtsgebied is productkwali-teit en GMP. Hij is tevens deskundige op het ge-bied van medische gassen.

Mevrouw drs. Y. (Yvonne) Bouwman-Boer, apothe-ker, is medewerker van het Laboratorium der Ne-

derlandse Apothekers van de KNMP in Den Haag.Haar aandachtsgebieden zijn productzorg, apo-theekbereiding en beleidszaken.

Dr. P.P.H. (Paul) Le Brun werkt als ziekenhuisapo-theker en klinisch farmacoloog bij de ApotheekHaagse Ziekenhuizen. Hij is hoofd van de produc-tieafdeling. In het bestuur van de NVZA heeft hijde portefeuille bereiding, analyse en kwaliteit.

Mevrouw dr. M. (Mirjam) Crul is ziekenhuisapo-theker in het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Am-sterdam met als speciale aandachtsgebieden apo-theekbereidingen en oncologie.

Dr. ir. H. (Hans) van Doorne is universitair docentaan de Rijksuniversiteit Groningen, basiseenheidFarmaceutische Technologie en Biofarmacie. Zijnaandachtsgebied is farmaceutische microbiologie.Hij is voorzitter van expertgroep 1 (microbiologie)en van werkgroep MMM (Modern MicrobiologicalMethods) van de Europese Farmacopee.

Mevrouw drs. S.M. (Suzy) Dreijer-van der Glas ismedewerker van het Laboratorium der Neder-landse Apothekers van de KNMP in Den Haag, metals aandachtsgebied productzorg en apotheekbe-reiding. Zij heeft deze functie vele jaren gecombi-neerd met haar werk als openbaar apotheker.

Prof. dr. H.W. (Erik) Frijlink, apotheker, is hoog-leraar Farmaceutische Technologie en Biofarmacieaan de Rijksuniversiteit Groningen, basiseenheidFarmaceutische Technologie en Biofarmacie.

Dr. E.M.W. (Ewoudt) van de Garde werkt als zie-kenhuisapotheker en epidemioloog bij de afdelingKlinische Farmacie van het St. Antonius Zieken-huis te Nieuwegein en Utrecht. Hij is hoofd van deafdeling Farmaceutische Bereidingen. Binnen deNVZA is hij secretaris van de werkgroep opleidin-gen van de commissie GMP-Z.


Mevrouw drs. S. (Stineke) Haas, apotheker, is do-cent recepteerkunde aan de Rijksuniversiteit Gro-ningen, basiseenheid Farmaceutische Technologieen Biofarmacie.

Dr. J. (Jan) den Hartigh is ziekenhuisapotheker inhet Leids Universitair Medisch Centrum. Hij ishoofd van de sectie Laboratoria van de afdelingKlinische Farmacie en Toxicologie met als aan-dachtsgebieden kwaliteitscontrole, therapeuticdrug monitoring en toxicologie.

Dr. W.L.J. (Wouter) Hinrichs is docent fysischefarmacie en thermodynamica aan de Rijksuniver-siteit Groningen, basiseenheid FarmaceutischeTechnologie en Biofarmacie.

Dr. A.P. (Adrie) de Jong is werkzaam als apothekerbij het Medisch Centrum Alkmaar. Hij heeft zichgespecialiseerd in de technische farmacie: produc-tie, kwaliteitscontrole en kwaliteitsbeheer, medi-sche gassen en radiofarmacie.

Mevrouw dr. F. (Farida) Kadir is apotheker, direc-teur van het nascholingsbureau PostacademischOnderwijs Apothekers (POA) en momenteel in op-leiding tot huisarts. Zij houdt zich bezig met deontwikkeling van geaccrediteerde nascholing voorapothekers en huisartsen.

Drs. R. (Rogier) Lange, is als ziekenhuisapothekerwerkzaam in Meander Medisch Centrum teAmersfoort. Hij is hoofd van de afdeling Productie/Receptuur. Ook landelijk is hij actief op het gebiedvan bereidingen (bestuurlijk, cursussen en publi-caties).

Mevrouw drs. Y.Y. (Yuen Yee) Li, apotheker, is me-dewerker van het Laboratorium der NederlandseApothekers van de KNMP in Den Haag. Haar aan-dachtsgebieden zijn voor toediening gereedmakenen parenterale geneesmiddelen.

Mevrouw dr. A. (Annick) Ludwig, apotheker, ishoogleraar Galenische Farmacie, Biofarmacie enFarmaceutische Technologie aan de UniversiteitAntwerpen. Haar onderzoek richt zich vooral op detoedieningsvormen voor het oog.

Drs. K.J.G.M. (Koen) Mutsaerts, apotheker envoorheen ziekenhuisapotheker, heeft de VerenigdeApotheken Limburg (VAL) Bereidingsapotheek op-gezet. Zijn aandachtsgebied is het standaardiserenen rationaliseren van apotheekbereidingen, voor-namelijk toedieningsvormen voor de huid.

Mevrouw drs. E.H. (Eline) Okel werkt als openbaarapotheker in Almere.

Mevrouw dr. C. (Christien) Oussoren, apotheker, isuniversitair hoofddocent bij de disciplinegroepBiofarmacie en Farmaceutische Technologie, de-partement Farmaceutische Wetenschappen aan deFaculteit Betawetenschappen, UniversiteitUtrecht.

Mevrouw drs. D.J. (Doerine) Postma, apotheker, ismedewerker van het Laboratorium der Neder-landse Apothekers van de KNMP in Den Haag.Haar aandachtsgebieden zijn beschikbaarheid enapotheekbereiding.

Drs. A.M.A. (Marco) Prins, werkte tot juli 2009 alsziekenhuisapotheker / senior consultant bij Xendote Leiden. Hij is nu ziekenhuisapotheker bij deStichting Ziekenhuisapotheek Noordoost Brabantte ‘s Hertogenbosch. Specialisaties: GMP, kwali-teitsbeheersing en radiofarmacie.

Dr. H.H. (Hans) van Rooij, apotheker, is consultantin Amsterdam en werkt als Qualified Person (QP)in de farmaceutische industrie.

Mevrouw dr. E.J. (Liesbeth) Ruijgrok, ziekenhuis-apotheker, werkt bij de afdeling Klinische Farma-cie van het Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam.

Drs. R.C.A. (Reinout) Schellekens is hoofd genees-middelbereidingen van de Ziekenhuisapotheekvan het Universitair Medisch Centrum Groningen(UMCG). In de Commissie GMP-Z van de NVZAheeft hij de portefeuilles regelgeving en opleidin-gen.

Drs. O.S.N.M. (Oscar) Smeets, apotheker, is mana-ger van het Laboratorium der Nederlandse Apo-thekers van de KNMP in Den Haag. Zijn aan-dachtsgebieden zijn kwaliteitscontrole van ge-neesmiddelen en toetsing van laboratoria en leve-ranciers.

Dr. J.H. (Jan) de Smidt, apotheker, werkt als be-leidsadviseur onderwijs en opleidingen bij de af-deling Beroepsontwikkeling van de KNMP/WI-NAp.

Dr. A.A. (Adriaan) van Sorge werkt als ziekenhuis-apotheker in Ziekenhuis Rijnstate (Alysis Zorg-groep) te Arnhem. Zijn aandachtsgebieden zijn deaseptische en niet-gestandaardiseerde individuelebereidingen.

Recepteerkunde888

Mevrouw drs. H. (Ria) Tel te Veldhoven is werk-zaam geweest als openbaar apotheker en redacteurvan het Pharmaceutisch Weekblad. Zij is directeur-eigenaar van een uitgeverij.

Dr. D.J. (Daan) Touw werkt als ziekenhuisapothe-ker bij de Apotheek Haagse Ziekenhuizen. Hij ishoofd van het klinisch farmaceutisch en toxicolo-gisch laboratorium. Hij is lid van diverse expert-groepen van de Europese Farmacopee.

Dr. A. (Andras) Vermes is ziekenhuisapotheker enhoofd van de afdeling productie van de zieken-huisapotheek van het Erasmus Medisch Centrumte Rotterdam. Tevens is hij voorzitter van de Com-missie GMP-Z van de NVZA.

Drs. Ph.A. (Philip) de Vries is ziekenhuisapothekeren Qualified Person (QP) bij de apotheek van hetUniversitair Medisch Centrum (UMC) in Utrecht.Hij is tevens de deskundige steriele medischehulpmiddelen.

Prof. dr. H. (Herman) Vromans is hoofd van hetDepartment of Biopharmaceutics bij ScheringhPlough in Oss. Daarnaast is hij hoogleraar Farma-ceutische Technologie aan de Universiteit Utrecht.

Drs. H.W.G. (Rik) Wagenaar, apotheker, is mede-werker van het Laboratorium der NederlandseApothekers van de KNMP in Den Haag. Zijn aan-dachtsgebied is kwaliteitscontrole van apotheek-bereidingen.

Drs. A.K. (Andre) Wissenburg is apotheker in SALapotheek Gezondheidscentrum Schuytgraaf inArnhem. Hij is werkzaam geweest bij het LNA enhet Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu(RIVM).

Dr. H.J. (Herman) Woerdenbag, apotheker, is do-cent aan de Rijksuniversiteit Groningen, basiseen-heid Farmaceutische Technologie en Biofarmacie,en verantwoordelijk voor het recepteerkunde-on-derwijs. Daarnaast is hij wetenschappelijk coordi-nator van het Groningen Research Institute ofPharmacy (GRIP).

Auteurs 889

a

aambei 776

absorptiekinetiek 333

Acceptable Quality Level (AQL)-systeem 477

accreditatie 307

acetem 414

ademhalingsbescherming 137

adeps solidus 732

Aerosil, zie colloıdaal siliciumdioxide

aerosol 626

aerosoldepositie 631

afgifte 333

afgifte, gereguleerd 573, 587

afgifte, gereguleerde 333

afgiftepatroon 588

afgiftesnelheid 333

afleveren, zie voor toediening gereedmaken

afvalverwerking 78

afvul- en verdeelapparatuur 205

afwasmachine 215

afwijking 295

afwijking, afhandeling 300

agglomeraten 524

alkali-afgifte 441

aluminium 443

aluminiumintoxicatie 442

amfotere verbinding 418

aminezepen 417

ampul 468

AM-VB300-poederverdeler 214

analysecertificaat 393

analysefout 256

anatomie, huid 771

anatomie, luchtweg 629

anatomie, neus 666

anatomie, oog 691

anatomie, oor 681

anionactieve verbinding 417

antioxidantia 434, 487, 787

antroposofische apotheekbereiding 37

APD 858

apotheek, soorten 15

apotheekbereiding, aseptisch 553

apotheekbereiding, bijsluiter 45

apotheekbereiding, chemische zuiverheid 257

apotheekbereiding, gestandaardiseerd 324, 767

apotheekbereiding, gewicht 258

apotheekbereiding, grondstofgehalte 254

apotheekbereiding, haalbaarheid 17

apotheekbereiding, kosten 16

apotheekbereiding, monstergrootte 256

apotheekbereiding, niet-geneesmiddel 38

apotheekbereiding, niet-gestandaardiseerd 323

apotheekbereiding, regelgeving 13

apotheekbereiding, vergoeding 16

apotheekbereiding, voorraadbereiding 324

apotheekbereiding, vrijgiftenorm 257

apotheekbereiding, werkzaam bestanddeel 254

apotheekkoelkast 216

apotheker 116

apothekersassistent 120

apparaat, groot 214

apparatuur 173, 281

apparatuur, validatie 173

apparatuur, waterbereiding 184

apparatuur-onderhoudskaart 239

applicatievloeistof 655

AQL-systeem 477

aqua purificata 408

arbeidshygienische strategie 136

arbeidsomstandigheden (arbo) 125

arbeidsomstandigheden, zwangerschap 144

arbo 125

arbobeleidsregel cytostatica 137

arbocatalogus 125

arborisicomodel 126

Arbowet 125

artsenverklaring 11

aseptisch werken 553

aseptisch werken, bereidingsruimte 557

aseptisch werken, validatie 564

aseptische bereiding 553

Register


aseptische bereiding, bescherming product 556

aseptische bereiding, bewaartermijn 557

aseptische handeling 554

aseptische handeling, microbiologische con-

trole 562

aseptische handeling, risicovolle stof 560

aseptische handeling, werkwijze 559

astma 625

audit 95, 307

audit, externe 307

audit, interne 307

audit, prestatie-indicator 96

audit, site master file 102

auditor 308

autoclaaf 539

automatische peritoneale dialyse (APD) 858

automatisering 246

automatisering, analyseprogramma 247

Avicel, zie microkristallijne cellulose

b

balans 514

basisapotheker 117

baxteren 15

BCS 317, 354

bekermenger 200

benzalkoniumchloride 430, 703

benzoezuur 432

bereiding, aseptisch 553

bereiding, individueel 231, 275

bereiding, voorraad 275

bereiding, zie ook bereidingsproces 275

bereidingsfaciliteit 147

bereidingsfaciliteit, aseptische bereiding voor

individu 150

bereidingsfaciliteit, aseptische voorraadberei-

ding 150

bereidingsfaciliteit, bereiding voor individu 150

bereidingsfaciliteit, bestek 167

bereidingsfaciliteit, bouwtoezicht 171

bereidingsfaciliteit, cleanroom 151

bereidingsfaciliteit, detailspecificatie (DS) 167

bereidingsfaciliteit, niet steriele voorraadbe-

reiding 150

bereidingsfaciliteit, ontwerp 148

bereidingsfaciliteit, opstartprocedure 171

bereidingsfaciliteit, performance qualification

(PQ ) 151

bereidingsfaciliteit, prestatiekwalificatie 151

bereidingsfaciliteit, productsoort 148

bereidingsfaciliteit, randvoorwaarden 147

bereidingsfaciliteit, steriele voorraadberei-

ding 150

bereidingsfaciliteit, uitgangspuntendocu-

ment 151

bereidingsfaciliteit, uitvoeringsfase nieuw-

bouw 171

bereidingsfaciliteit, uitvoeringsfase verbouw 171

bereidingsfaciliteit, user requirement specifi-

cation (URS) 151

bereidingsfaciliteit, wettelijke eis 151

bereidingsproces 148, 255, 275

bereidingsproces, gehalte werkzame bestand-

delen 255

bereidingsproces, kwaliteit 275

bereidingsproces, ontwerp 277

bereidingsproces, procesanalyse 277

bereidingsproces, procesvalidatie 278

bereidingsproces, randvoorwaarden 275

bereidingsproces, risico-inventarisatie 277

bereidingsprotocol 235

bereidingsvoorschrift 223

bereidingsvoorschrift, niet-gestandaardi-

seerd 229

bereidingsvoorschrift, zie ook chargeberei-

dingsvoorschrift (CBV) 224

beschermingsmiddel, persoonlijk 137

bevochtiger 615

bevochtiging 375

bewaaradvies 43

bewaartemperatuur 508

bewaartermijn, zie ook houdbaarheid 48, 234, 502

bewaren 502

BIG 116

bijsluiter 44

bijsluiter, cytostatica 55

bindmiddel 586

bioburden-proces 537

biocide 38

bio-equivalentie 353

biofarmaceutica 339

biofarmaceutisch classificatiesysteem (BCS) 317,

354

biofarmacie 329

biofarmacie, definities 331

biofarmacie, gelijkwaardigheid preparaten 353

biofarmacie, voedselinteractie 343

biofilm 161

biofouling 161

biohazard bench 181

biohazardkast 181

biological safety cabinet 181

biologicals 339

biologische beschikbaarheid 317, 334

biologische beschikbaarheid, invloedsfacto-

ren 331

biologische beschikbaarheid, meten 337

biologische gelijkwaardigheid 353

biopharmaceutical 491

blaas 857

Recepteerkunde892

blaasspoelvloeistof 857

boorzuur 700

borax 700

borosilicaatglas 441

borrelpunttest 548, 711

bottle-pack 469

bow-tie methode 96

brand 141

brandveiligheidsopslagkast 139

breukvastheid 586

bruispoeder 584

c

calciummonowaterstoffosfaat dihydraat 576

calciumwaterstoffosfaat 415

canule 847

CAPA-systeem 98, 300

CAPD 858

capsule, afgifte gereguleerd 587

capsule, coaten 582

capsule, eindcontrole 582

capsule, gewicht 583

capsule, zie ook oraal vast 580

capsulesorteerapparaat 211

capsulevul- en sluitapparatuur 209

carbomeer 424, 702

carmellosenatrium 424, 702

CBP 235

CBV 72, 224, 276

cellulosederivaten 424

CE-markering 518

central filling 290

certificering 95

Cetiol V, zie decyloleaat

cetomacrogol 420

cetostearylalcohol 418

cetrimide 418

challengetest 493

change control 94, 246

chargebereidingsprotocol (CBP) 235

chargebereidingsvoorschrift (CBV) 72, 224, 276

chemische gelijkwaardigheid 353

chloorhexidine 432, 704

cholesterol 418

chronic obstructive pulmonary disease

(COPD) 625

ciliotoxiciteit 667

cleanroom 151

CMR-classificatie 127

coagulatie 379

coating 589, 597

cold chain 216

collegiale levering 100, 290

collodium 771, 807

colloıdaal aluminiummagnesiumsilicaat 426

colloıdaal siliciumdioxide 416, 427, 576, 735

colloıdaal systeem 377

colloıdaal systeem, destabilisering 378

colloıdaal systeem, eiwitoplossing 379

colloıdaal systeem, lyofiele en lyofobe syste-

men 377

colloıdaal systeem, stabilisering 377

Common Technical Document (CTD) 323

complexvormer 434

compounder 846

conformiteitscertificaat 477

conserveermiddel 427

conserveermiddel, alcoholen, di- en triolen 433

conserveermiddel, benzalkoniumchloride 430,

703

conserveermiddel, benzoezuur 432

conserveermiddel, chloorhexidine 432

conserveermiddel, fenol 433

conserveermiddel, fenylmercuriboraat 431, 705

conserveermiddel, hydroxybenzoezure ester 431

conserveermiddel, kwikverbinding 430

conserveermiddel, quaternaire ammonium-

verbinding 430

conserveermiddel, sorbinezuur 432

conserveermiddel, thiomersal 431

conserveermiddel, zilver 433

content uniformity 261

continue ambulante peritoneale dialyse

(CAPD) 858

COPD 625

Corrective And Preventive Action systeem

(CAPA-systeem) 98, 300

cosolvens 822

creme 770

creme, hydrofiel 801

creme, hydrofoob 800

creme, o/w 801

creme, steriel 809

crosscarmellose 587

crossflowkast 179

crosspovidon 587

CTD 323

cutaan gebruik 767

cyclodextrines 368, 435

cystische fibrose 625

cytostatica 560

cytostatica, arbobeleidsregel 137

d

dampafzuigkast 174

datalogger 217

DBC 16

decyloleaat 413

deeltjescontaminatie 462

deeltjesgrootte 266, 399, 521

Register 893

deeltjesgrootte, microscopie 400

deeltjesverkleinen 521

deeltjesverkleinen, agglomeraten 524

deeltjesverkleinen, oplosmethode 522

deıonisatie 185

demineralisatie 185

demiwater 185

Den Blanken-apparaat 214

dentale gel 658

depositiemechanisme 631

dermale toediening, biofarmacie 344

dermatica 765

dermatica, aanbrengen 776

dermatica, afgifte farmacon 773

dermatica, allergische reactie 777

dermatica, basisbestanddelen 774

dermatica, bereiden basis 790

dermatica, bewaren 790

dermatica, bijwerking 777

dermatica, chargegrootte bereiding 792

dermatica, conserveermiddel 782

dermatica, deeltjesgrootte 779

dermatica, dosering 776

dermatica, eindcontrole 794

dermatica, emulgator 784

dermatica, etiket 789

dermatica, Europese Farmacopee 767

dermatica, farmacon 791

dermatica, geurcorrigens 788

dermatica, grensvlakfase 784

dermatica, halfvast 770

dermatica, handelspreparaat 766

dermatica, huidpenetratie 773

dermatica, hulpstof 780

dermatica, in-procescontrole 793

dermatica, irritatie 778

dermatica, kleurcorrectie 788

dermatica, multidisciplinaire afspraken 767

dermatica, ontwerp bereiding 790

dermatica, ontwerp samenstelling 779

dermatica, onverenigbaarheden 787

dermatica, sensibilisatie 777

dermatica, stabiliteit chemisch 786

dermatica, stabiliteit fysisch 785

dermatica, standaardtermen 768

dermatica, steriel 808

dermatica, terminologie 768

dermatica, toedieningshulpmiddel 789

dermatica, toxiciteit 777

dermatica, vast 768

dermatica, vastestoffase 779, 790

dermatica, verpakking 788

dermatica, vetfase 780, 790

dermatica, viscositeitsverhogende stof 784

dermatica, vloeibaar 768

dermatica, waterfase 781, 790

Deryagin-Landau-Verwey-Overbeek (DLVO)-

theorie 379

design space 322

desinfectans 38

desinfectie, cleanroom 280

desinfectie, oppervlakken en materialen 558

desintegratie 571, 574

desintegratiemiddel 414, 571, 576, 587

destillatie 189

diabetici 607

diagnosebehandelingcombinatie (DBC) 16

dialyse 858

dialyseoplossing 858

dialysevloeistof 857

dielectrische constante 366

diepvrieskast 217

diergeneesmiddel 35

dinatriumedetaat 434

dispenser 206

dispergeren 194, 531, 742

dispers systeem 377, 531

documentatie 221

documentatie, automatisering 246

documentatie, beheer 248

documentatie, bereiding 222

documentatie, bereiding individueel 229

documentatie, documenttypen 248

documentatie, geautomatiseerd 221

documentatie, gebruik 221

documentatie, logboek 238

documentatie, niet-gestandaardiseerd voor-

schrift 229

documentatie, onderzoeksvoorschrift 234

documentatie, procedure 222

documentatie, productdossier 239

documentatie, traceerbaarheid 237

documentatie, voor toediening gereedmaken

(VTGM) 234

documentatiesysteem 221

doseerapparatuur 205

doseerdispenser 463

doseerhulpmiddel 51

doseerspuit 473

dosimeter 543

dosimetrie 644

dosis-aerosol 635

dosis-werkingscurve 335

dospo 463

downflowkast 179

drank, zie oraal vloeibare toedieningsvorm

droogpoederinhalator 638

druppelgrootte 695

druppelkamer 850

D-waarde 535

Recepteerkunde894

e

EDI 187

eenheden 47

eFlow rapid1 648

eindcontrole 286

eindcontrole, LabType 71

eiwit 380, 406

eiwit, ontleding 491

eiwit, vriesdrogen 827

eiwitgeneesmiddel 339, 491

eiwitoplossing 381

elektrodeıonisatie (EDI) 187

emulgator 386, 784

emulgeren 532

emulsie 385, 532

emulsie, o/w-type 386

emulsie voor cutaan gebruik 796

emulsie voor oraal gebruik 620

emulsie voor parenteraal gebruik 842

emulsie, w/o-type 386

endotoxines 398

E-nummer 489

essence 609

estervormen 394

ethanol 410

ethanol, gedenatureerd 411

etiket 44, 45, 452

etiket, bewaarinstructies 49

etiket, onderdelen 45

etiket, plaats 49

etiket, wettelijke eisen 44

Europese Farmacopee 64, 252

Europese Richtlijn Meetinstrumenten 518

euthanaticum 35

explosie 141

extensometer 374

externe audit 307

extravasatie 820

f

fabrikantenvergunning 7

factoriseren 254

Factory Acceptance Test (FAT) 215

farmaceutisch gas 166

farmaceutische beschikbaarheid 318, 336

farmaceutische gelijkwaardigheid 353

Farmaco Therapeutisch Transmuraal Overleg

(FTTO) 31

Farmaco Therapie Overleg (FTO) 31

farmacodynamie 335

farmacokinetiek 329, 334, 355

farmacon, fysisch-chemische eigenschappen 319

farmacon, gehaltegrenzen 496

farmacon, grens toxisch ontledingsproduct 496

farmacon, oplosbaarheid 319, 361

farmacopee 252

farmacotherapeutische plaatsbepaling 241

farmacotherapie 63

farmacovigilantie 324

Farmanco 68

FAT 215

fenol 433

fenylethanol 705

fenylmercuriboraat 431, 705

filtratieproces 545

fingertip unit (FTU) 777

first-pass-effect 319, 332

flacon 453

flebitis 820

fles 453

FMEA-methode 96

FNA 70

FNA-verpakking 477

Formularium der Nederlandse Apothekers

(FNA) 69

fotolyse 490

foto-oxidatie 490

foutenanalyse 98

FRS 215

FTO 31

FTTO 31

FTU 777

functie 115

Functional Requirement Specifications (FRS) 215

F-waarde 537

fysische chemie 361

g

gammasterilisatie 542

GAMP 109

gasbrander 192

gasdiffusietest 549

gassterilisatie 543

gastro-enterale toediening 54

GDS 15, 55, 290

Geautomatiseerd geneesmiddelDistributie-

Systeem (GDS) 15, 55, 290

gebruiksaanwijzing, bewaarinstructies 52

gebruiksaanwijzing, cytostatica 55

gebruiksaanwijzing patient 43

gebruiksadvies 43

gebruiksadvies, beroepsnormen 45

gebruiksadvies, slikproblemen 53

gebruiksadvies, voedingssonde 54

gebruikstermijn 502

gehalte, doseereenheden 259

gehaltespreiding 260

gehaltespreiding, Europese Farmacopee 261

gehoorbescherming 139

gel 770

Register 895

gel, hydrofiel 803

gel, hydrofoob 805

gel, iontoforese 804

gel, steriel 809

gelijke-delenmethode 528

geneesmiddel voor onderzoek 8, 105, 108

geneesmiddelabsorptie 340

geneesmiddelafval 78, 80

geneesmiddelenvoorziening 7

Geneesmiddelenwet 63, 99

geneesmiddelinformatiefolder 45

geneesmiddelvergoedingssysteem (GVS) 8

geneesmiddelverpakking 439

geneesmiddelvoorziening, invoer 10

gereguleerde afgifte 333, 573

geurstof 609

gevaarlijke stof 39, 78, 125

gevaarlijke stof, blootstelling 132

gevaarlijke stof, calamiteit 140

gevaarlijke stof, classificatie 128

gevaarlijke stof, ontvangst 139

gevaarlijke stof, opslag 139

gevaarlijke stof, registratie 139

gewichtsspreiding 259

gewichtsspreiding, Europese Farmacopee 259

gezondheidsrisico 133

gezuiverd water 408

GHS 127

giettemperatuur 745

gietvorm met kader 745

glas 441

glas, hydrolytische resistentie 443

glas, kwaliteitscontrole 443

glijmiddel 416, 576, 587

Globally Harmonized System (GHS) 127

glycerol 411

glycol 411

GMP 100, 275

GMP, validatie 108

GMP-Z 65, 104

Good Manufacturing Practice (GMP) 64, 100, 275

Good Manufacturing Practice Ziekenhuisfar-

macie (GMP-Z) 65, 104

gorgeldrank 655, 659

granules 571

grensvlakactieve stof 374, 417, 726

grensvlakspanning 375

grindometer 794

grondstof 39, 254, 393

grondstof, analysecertificaat 393

grondstof, deeltjesgrootte 266, 399

grondstof, endotoxinegehalte 398

grondstof, esterverbinding 394

grondstof, factoriseren 254

grondstof, farmacopee 393

grondstof, gebruikstermijn 406

grondstof, houdbaarheid 402

grondstof, identiteit 393

grondstof, kwaliteit 402

grondstof, kwaliteitseisen 394

grondstof, medisch gas 435

grondstof, microbiologische zuiverheid 398

grondstof, monografie 393

grondstof, naamsverwisseling 402

grondstof, prionen 398

grondstof, stabiliteit 402

grondstof, sterkteaanduiding 395

grondstof, watergehalte 47, 394

grondstof, wettelijke eisen 393

grondstof, zoutvorm 46, 394

groothandelsvergunning 8

GVS 8

h

H- en P-zinnen 127

handelsvergunning 7

handhygiene 493, 555

handschoen 138

hard vet 732

H(azard)- en P(recautionary)-zinnen 127

H(azard)-zin 78

HDF 858

Heating Ventilation Air Conditioning (HVAC)-

installatie 156

heetwatersterilisator 541

hemodiafiltratie (HDF) 858

HEPA-filter 179

heteluchtsterilisatie 542

HKZ-model 92

Hobart 198

homeopathische apotheekbereiding 37

hoofdhuid 776

hoofdhuid, behaard 776

houdbaarheid 43, 483

houdbaarheid, microbiologisch 492

houdbaarheid, toxisch ontledingsproduct 496

houdbaarheidstermijn 496

huid, anatomie 771

huid, droge 776

huid, jeukend 776

huid, natte 774

huid, normale 776

huidpenetratie 344

huidpreparaat 765

hulpstof, zie ook grondstof 393

humectans 784

HVAC-installatie 156

hydrofiele fase 781

hydrofiel-lipofiel-balans (HLB) 386

hydrofobe fase 780

Recepteerkunde896

hydrogel 427, 803

hydrolyse 484

hydroxybenzoezure ester 431

hydroxyethylcellulose 424

hydroxylgetal 733

hygiene 555

hypromellose 702

i

IE 48, 395

ijkwaarde 740

IMPD 8, 108, 323

implantaat 813

import, zie invoer

industrieapotheker 119

informatiebron 63

informatiebron, Bereiden in de apotheek 76

informatiebron, Europese Farmacopee 64

informatiebron, Europese GMP 64

informatiebron, Farmacotherapeutische

plaatsbepaling 65

informatiebron, Good Manufacturing Practice

Ziekenhuisfarmacie (GMP-Z) 65

informatiebron, naslagwerk 74

informatiebron, Nederlandse Apotheek Norm

(NAN) 64

informatiebron, wetten 64

informatiebron, Ziekenhuis Apotheek Stan-

daard (ZAS) 65

infusieapparaat 850

infusieflacon 462

infusiepomp, draagbaar 851

infusiepomp, druppelgestuurd 851

infusievloeistof 829

infusievloeistof, toedienen 847

infuustoedieningssysteem 849

infuuszak 468

inhalatiemanoeuvre 641

inhalatiepreparaat, bijwerking 634

inhalatiepreparaat, deeltjesgrootte 631

inhalatiepreparaat, depositie 631

inhalatiepreparaat, poeder 626

inhalatiepreparaat, toxiciteit 634

inhalatiepreparaat, vloeibaar 626

inhalatievloeistof 663

inhalatiezalf 664

inhalator 638

injectie 813

injectie, toedienen 847

injectieflacon 462

injectievloeistof 813, 821

INK-model 92

innameschema 48

inpakmethode 528, 581

in-procescontrole (IPC) 228, 284, 322

insert 691

inspectietoezicht 95

installatie, gebouwgebonden 156

installatie, luchtbehandelingsinstallatie 156

installatie, zie ook bereidingsfaciliteit 147

installatie, zie ook waterinstallatie 158

instructie 221

integriteitstest 548

internationale eenheden (IE of IU) 47, 395

interne audit 307

Investigational Medicinal Product Dossier

(IMPD) 8, 108, 323

invoer 10

ionenwisselaar 185

iontoforese 774, 804

IPC 228, 283, 322

ISO 9000-model 90

iso-elektrisch punt 381

isolator 183

isomerisatie 489

iso-osmose 387

isotonie 387

IU 47, 395

j

jetvernevelaar 642

joodadditiegetal 733

k

karton 452

katheter, veneuze 849

kationactieve verbinding 418

keelpreparaat 653

Kennisbasis Statistiek 73

kinderdosering 33

kinderformularium 32, 68

kindveilige sluiting 474

klacht 295

klachtafhandeling 297

klachtenprocedure 295

klachtrapportage 299

kleding 138

kleurstof 577, 610

klysma 750

klysmaflacon 460

klysmazak 468

koelcel 216

koelkast 216

koffiemolen 203

koude keten 217

kraanwater 408

kruiscontaminatie 283

kunstspeeksel 656

kunststof 443

kwaliteit 251

Register 897

kwaliteitsbeheersing 282

kwaliteitsbeheersing, contaminatie 282

kwaliteitsbeheersing, documentatie 283

kwaliteitsbeheersing, etikettering 284

kwaliteitsbeheersing, in-procescontrole (IPC) 284

kwaliteitsbeheersing, materiaalgebruik 285

kwaliteitsbeheersing, opbrengstverantwoor-

ding 284

kwaliteitsbeheersing, productcontrole 286

kwaliteitsbeheersing, quarantainebeheer 286

kwaliteitsbeheersing, toezicht 285

kwaliteitsbeheersing, traceerbaarheid 285

kwaliteitsbeheersing, verpakkingsprotocol 284

kwaliteitsbeheersing, vrijgiftebeleid 287

kwaliteitsbeheersing, werkdiscipline 283

kwaliteitsbeleid 89

kwaliteitscontrole 476

kwaliteitseisen 245, 251

kwaliteitseisen, chemische zuiverheid 257

kwaliteitseisen, conservering 264

kwaliteitseisen, deeltjes 266

kwaliteitseisen, doseereenheden 262

kwaliteitseisen, endotoxines 264

kwaliteitseisen, etiket 254

kwaliteitseisen, Europese Farmacopee 252

kwaliteitseisen, Formularium der Nederlandse

Apotheken (FNA) 254

kwaliteitseisen, fysische parameters 268

kwaliteitseisen, gehalte grondstof 254

kwaliteitseisen, gehaltespreiding 261, 262

kwaliteitseisen, Geneesmiddelenwet 252

kwaliteitseisen, gewicht 258

kwaliteitseisen, gewichtsspreiding 259

kwaliteitseisen, grondstof 394

kwaliteitseisen, homogeniteit 261

kwaliteitseisen, inhoud 259

kwaliteitseisen, microbiologische zuiverheid 263

kwaliteitseisen, oogheelkundige preparaten 268

kwaliteitseisen, oplossnelheid 265

kwaliteitseisen, overzicht 273

kwaliteitseisen, parenteralia 267

kwaliteitseisen, productdossier 251

kwaliteitseisen, pyrogenen 264

kwaliteitseisen, smelttijd 265

kwaliteitseisen, steriliteit 264

kwaliteitseisen, uiteenvaltijd 265

kwaliteitseisen, volume 259

kwaliteitseisen, vreemde deeltjes 267

kwaliteitseisen, werkzaam bestanddeel 254

kwaliteitseisen, wettelijke eisen 252

kwaliteitshandboek 92, 221

kwaliteitsindicator 95

kwaliteitsmanagementsysteem 88

kwaliteitsnorm 88

kwaliteitssysteem 221, 307

Kwaliteitswet Zorginstellingen 64, 99

kwaliteitszorg 85

kwaliteitszorg, integrale 86

kwaliteitszorg, terminologie 87

kwikverbinding 430

l

laboratorium, afval 79

LabType 71

LAF-kast 179, 558

Laminar airflowkast (LAF-kast) 179, 558

Laminar downflowkast (LDF-kast) 179

lanettewas 418

LDF-kast 179

leaching 450

lecithine 735

leidingwater 407

leverpassage 319

Lipinski, regel van 319

lipofiel oplosmiddel 823

lipogel 427, 805

liposomen 341, 823

LNA-mededeling 71

LNA-onderzoeksvoorschrift 73

LNA-procedure 69

logboek 238

long 352, 625

longdepositie 631

luchtbehandelingsapparatuur 173

luchtbehandelingsinstallatie 156

luchtclassificatie 179

luchtkwaliteitklasse 152

luchtkwaliteitsklasse, ventilatievoud 157

luchtweg 625

luchtweg, anatomie 629

luchtweg, begrippen 626

luchtweg, biofarmacie 629

luchtweg, depositiemechanisme 631

luchtweg, geneesmiddelverdeling 632

m

maagsapresistent 587

macrogol 412, 734, 799

MAC-waarde 126

magnetron 193

matrixsysteem 589

medicatiebewaking 31

medicijndoos 48

medisch gas 435

medisch hulpmiddel 40

membraanfiltratie 545

membraanpassage 319

mengen 194, 527

mengen, halfvaste en gesmolten vaste stoffen 530

mengen, vaste stoffen 526

Recepteerkunde898

mengen, vloeistoffen 530

mengfilmemulgator 386, 785

meten 513

methylcellulose 702

methylparabeen, zie methylparahydroxy-

benzoaat

methylparahydroxybenzoaat (MOB) 431, 605, 617

Metrologiewet 517

micelvorming 376

Microbio 73

microbiologisch onderzoek 291

microbiologische contaminatie 555

microbiologische kwetsbaarheid 493

microbiologische monitoring 562

microbiologische zuiverheid 263, 427

microbiologische zuiverheid, grondstof 398

microbolletjes 823

microkristallijne cellulose 415, 575

micro-organisme 535

MID 518

middellangeketentriglyceriden 413

midline katheter 849

Miglidol, zie middellangeketentriglyceriden

milieu 77, 242

milieu, afvalverwerking 78

milieu, afvalwater 80

milieu, energieverbruik 79

milieu, geneesmiddelafval 80

milieu, Geneesmiddelenwet 81

milieu, grondstoffen 77

milieu, laboratorium 79

milieu, leidingwater 80

milieu, maatregelen 81

milieu, overtollige geneesmiddelen 80

milieu, regelgeving 77

milieu, veiligheidsinformatieblad 77

milieu, wegwerpmateriaal 78

milieubelasting 77

milieuvergunning 77

Minims1 459

MOB 431, 605, 617

mondgel 653

mond-keelholte 655

mondpasta 658

mondpreparaat 655, 659

mondslijmvlies 653

mondspoeling 655

mondzalf 658

monitoring, microbiologische 562

monografie 253

monoleıne 418

monostearine 418

monstergrootte 256

mortier met stamper 199

mortierserie 744

Multi-triginta-machine 214

n

NAN 64

nanotechnologie 380

nasale toediening, biofarmacie 349

nascholing 122

naslagwerk 74

natriumcetostearylsulfaat 418

natriumlaurylsulfaat 418

natriumzetmeelglycollaat 414, 576, 587

natronkalkglas 441

Nederlands Kenniscentrum Farmacotherapie

bij Kinderen (NKFK) 32

Nederlandse Apotheek Norm (NAN) 64

Neues Rezeptur-Formularium (NRF) 70

neus 663

neus, anatomie 666

neus, biofarmacie 666

neusdruppel, zie ook neuspreparaat vloeibare

vorm 668

neusgel, zie ook neuspreparaat halfvaste

vorm 672

neuspreparaat 663

neuspreparaat, afleveren 675

neuspreparaat, bereiding 673

neuspreparaat, bewaring 676

neuspreparaat, biofarmacie 666

neuspreparaat, eindcontrole 675

neuspreparaat, etiket 675

neuspreparaat, gebruiksaanwijzing patient 675

neuspreparaat halfvaste vorm 672

neuspreparaat, houdbaarheid 676

neuspreparaat, kwaliteitseisen 675

neuspreparaat, ontwerp 668

neuspreparaat, samenstelling 668

neuspreparaat, systemische werking 350, 664

neuspreparaat, verpakking 674

neuspreparaat vloeibare vorm 668

neusspray 663

neusstift 664

neuszalf 663

neutraalglas 441

niet-ideale oplossing 388

niet-ionogene verbinding 418

NKFK 32

nonoxynol 420

not for human use 394

NRF 70

nylon 446

o

oculaire toediening, biofarmacie 350

off-label 24, 32

oleogel 805

Register 899

olie 412

olie, voor injectie 414

omgekeerde osmose 186

onderzoeksvoorschrift 234

onthardingsapparatuur 185

ontleding, chemisch 484

ontleding, eiwit 491

ontleding, fysisch 483

ontledingsproces 483

ontmenging 528

ontwerp 315

ontwerp bereidingswijze 320

ontwerp samenstelling 319

ontwerpkwaliteit 98, 315

ontwerpkwaliteit, vastleggen 106

ontwerpruimte 322

oog 689

oog, anatomie 691

oog, droog 694

oog, fysiologie 691

oogbescherming 138

oogdruppel 694, 699

oogdruppel, bereiding 710

oogdruppel, bewaring 707

oogdruppel, biofarmacie 695

oogdruppel, conserveermiddel 701

oogdruppel, etiket 706

oogdruppel, houdbaarheid 707

oogdruppel, patientinstructie 716

oogdruppel, sterilisatie 712

oogdruppel, verpakking 706

oogdruppelbasisoplossing 704

oogdruppelflacon 455

oogdruppelverpakking 454

oogmedicatie 689

oogpreparaat 689

oogpreparaat, bijwerking 698

oogpreparaat, buffercapaciteit 697

oogpreparaat, deeltjes 713

oogpreparaat, kwaliteitseisen 714

oogpreparaat, ontwerp bereiding 710

oogpreparaat, ontwerp samenstelling 699

oogpreparaat, osmotische waarde 698

oogpreparaat, pH 697

oogpreparaat, steriliteit 706

oogpreparaat, toediening 715

oogpreparaat, toxiciteit 698

oogwassing 707

oogwassing, bereiding 712

oogwassingsflacon 460

oogzalf 709

oogzalf, bereiding 712

oogzalf, conserveermiddel 709

oogzalf, etiket 710

oogzalf, verpakking 710

oogzalfbasis 709

oogzalftube 465

oor 679

oor, anatomie 681

oor, biofarmacie 681

oorcreme 679

oordruppel 679

oordruppel, bereiding 684

oordruppel, bewaartermijn 685

oordruppel, conservering 684

oordruppel, houdbaarheid 685

oordruppel, kwaliteitseisen 685

oordruppel, ontwerp 682

oordruppel, oplosmiddel 683

oordruppel, osmotische waarde 683

oordruppel, pH 683

oordruppel, stabiliteit 682

oordruppel, steriliteit 684

oordruppel, toedieningshulpmiddel 686

oordruppel, verpakking 685

oorpoeder 679

oorpreparaat 680

oorpreparaat, Europese Farmacopee 680

oorpreparaat, ototoxiciteit 682

oorspoeling 679

oortampon 679

oorzalf 679

opbrengst 236

Opiumwet 40

opiumwetmiddel 34

opleiding 115

oplosbaarheid 361

oplosbaarheid, complexvorming 368

oplosbaarheid, derivaten 369

oplosbaarheid, dielektrische constante 366

oplosbaarheid, esters 369

oplosbaarheid, Europese Farmacopee 362

oplosbaarheid, kristallisatie 366, 371

oplosbaarheid, lipofiele verbinding 366

oplosbaarheid, neerslag 364, 366, 371

oplosbaarheid, oververzadiging 371

oplosbaarheid, pH 363

oplosbaarheid, pKa 363

oplosbaarheid, precipitatie 364, 366, 371

oplosbaarheid, zoutvorming 366

oplosbaarheidsproduct 366

oplosmethode 522, 579

oplosmiddel 366, 406

oplosmiddel, acetem 414

oplosmiddel, cyclodextrines 435

oplosmiddel, ethanol 410

oplosmiddel, glycerol 411

oplosmiddel, glycol 411

oplosmiddel, macrogol 412

oplosmiddel, olie 412

Recepteerkunde900

oplosmiddel, paraffine 413

oplosmiddel, vet 412

oplosmiddel, was 412

oplosmiddel, water 406

oplossen 529

oplossing voor cutaan gebruik 795

oplossing voor oraal gebruik 602

oplossing voor oraal gebruik, bewaring 612

oplossing voor oraal gebruik, conservering 605

oplossing voor oraal gebruik, onverenigbaar-

heid 610

oplossing voor oraal gebruik, pH 605

oplossing voor oraal gebruik, smaakcorrectie 607

oplossing voor oraal gebruik, stabiliteit 610

oplossing voor oraal gebruik, toedienings-

hulpmiddel 612

oplossing voor oraal gebruik, verpakking 612

oplossnelheid 265, 362

oploszetpil 747

oppervlaktespanning 375

Optifix 206

oraal vast 569

oraal vaste toedieningsvorm 569

oraal vaste toedieningsvorm, bewaren 578

oraal vaste toedieningsvorm, bijwerking 573

oraal vaste toedieningsvorm, biofarmacie 571

oraal vaste toedieningsvorm, hulpstof 575

oraal vaste toedieningsvorm, ontwerp berei-

ding 578

oraal vaste toedieningsvorm, ontwerp samen-

stelling 573

oraal vaste toedieningsvorm, onverenigbaar-

heid 575

oraal vaste toedieningsvorm, stabiliteit 574

oraal vaste toedieningsvorm, verpakking 578

oraal vloeibaar 593

oraal vloeibare toedieningsvorm 593

oraal vloeibare toedieningsvorm, alternatie-

ven 595

oraal vloeibare toedieningsvorm, bereiding 617

oraal vloeibare toedieningsvorm, bereiding uit

vaste toedieningsvorm 595

oraal vloeibare toedieningsvorm, biofarma-

cie 594

oraal vloeibare toedieningsvorm, conserveer-

middel 605

oraal vloeibare toedieningsvorm, disperge-

ren 618

oraal vloeibare toedieningsvorm, eindcon-

trole 619

oraal vloeibare toedieningsvorm, kwaliteitsei-

sen 619

oraal vloeibare toedieningsvorm, mengen 618

oraal vloeibare toedieningsvorm, ontwerp 601

oraal vloeibare toedieningsvorm, oplossen 617

oraal vloeibare toedieningsvorm, zie ook

oplossing voor oraal gebruik 593

oraal vloeibare toedieningsvorm, zie ook sus-

pensie voor oraal gebruik 593

orale toediening, biofarmacie 341

oralia VTGM 72

oromucosaal 653

oromucosale toediening, biofarmacie 341

orphan drug 9

osmolaliteit 387

osmolariteit 387

osmose 386

osmotische druk 387

osmotische waarde 389

osmotische waarde, E-waarde 390

osmotische waarde, f-waarde 389

ototoxiciteit 682

ouderen 33

overkill-proces 536

overmaat 740

oververzadiging 370

ovule 757

oxidatie 486, 610

oxidatie, zuurstofverwijdering 487

p

PA 446

papier 452

paraffinepapier 452

parametrische vrijgifte 264, 550, 834

parenteraal 813

parenteraal, toedieningsroute 816

parenteraal, toedieningssysteem 849

parenterale emulsies, hulpstof 826

parenterale suspensies, hulpstof 826

parenterale toediening 814, 847

parenterale toediening, biofarmacie 340

parenterale toedieningsvorm 815

parenterale toedieningsvorm, bereiding 830

parenterale toedieningsvorm, bijwerking 819

parenterale toedieningsvorm, colloıdale

vorm 816

parenterale toedieningsvorm, etiketteren 833

parenterale toedieningsvorm, steriliseren 832

parenterale toedieningsvorm, toxiciteit 819

parenterale voeding 842

parenteralia, uitvullen 207

parenteralia, voor toediening gereedmaken

(VTGM) 72, 834

parenteralia, vreemde deeltjes 267

parenteralia VTGM 72, 834

pasta 770

pasta, hydrofiel 807

pasta, stijf 805

pasta, waterig 807

Register 901

pasta, week 806

PAT 322

patienteninformatie 45

patienteninformatie, bewaren geneesmiddel 508

PC 446

PDCA-cyclus 95, 309

PE 447

penetratieverhogende stof 773

penetrometer 374

peptisator 614, 786

peptiserende stof, zie peptisator

peroxidegetal 733

personeel 115

personeel, bereidingsmedewerker 121

personeel, buiten de apotheek 122

personeel, stralingsdeskundige 121

persoonsgebonden kwalificatie 563

PET 447

pH-partitietheorie 333

PICC (peripheral inserted central katheter) 849

placebo 37

Plan-Do-Check-Act-cyclus (PDCA-cyclus) 89, 309

planeetmenger 198

poeder, onverdeeld 585

poeder, verdeeld 584

poeder voor inhalatie 664

poeder, zie ook oraal vast 571

poederinhalator 638

poedermenger 205

poedermengsel, bereiden 578

poedermengsel, bereiding uit tablet 582

poedermengsel, kleuren 580

poedermengsel, methode hoge dosering 581

poedermengsel, methode lage dosering 581

poedermengsel, oplosmethode 581

poedermengsel, stroming 525, 574

poedervouwmachine 214

poedervouwpapier 474

poloxameren 380, 420, 701

polyamide (PA) 446

polycarbonaat (PC) 446

polyethyleen (PE) 447

polyethyleentereftalaat (PET) 447

polymerisatie 486

polymorfie 337

polyolen 415

polypropyleen (PP) 447

polysorbaat 420

polystyreen (PS) 447

polyurethaan (PUR) 448

polyvidon 424

polyvinylalcohol 702

polyvinylchloride (pvc) 448

pomptube 463

poortsysteem 849

pot 463

PP 447

precipitatiemethode 618

precursor 40

prestatie-indicator 311

prikangst 820

Primojel, zie natriumzetmeelglycollaat

prionen 398

pro analyse 394

procedure 222

procedure, LNA-procedure 69

procedure, onderdelen 223

procesontwerp 320

procesparameter 320

procesparameter, kritische 321

Process Analytical Technology (PAT) 322

processtap 320

procesvalidatie 109, 278

productbescherming 439, 555

productcontrole 286

productdossier 107, 239, 251, 323

productie 71, 275

productie, eindcontrole 286

productie, zie ook bereidingsproces 275

productiekwaliteit 98

productieproces, zie ook bereidingsproces 282

productlevenscyclus 315

productontwerp 319

productparameter, kritische 321

productvalidatie 111, 245, 322

productzorg 63

propyleenglycol 411

proteolyse 492

ProType 71, 225

PS 447

pulmonaal 625

pulmonale toediening, biofarmacie 351

pulstherapie 777

puntafzuiging 177

PUR 448

pvc 448

pyrogeenvrij maken 830

pyrogenen 398

q

QP 99, 119

qualified person (QP) 99, 119

quality by design 86, 315

quarantaine 286

quaternaire ammoniumverbinding 430

r

racemisatie 489

radicaalvanger 491

radiofarmaca 561

Recepteerkunde902

RAL 291

randhoek 375

RBF 66, 242

RBP 235

RBV 72, 231, 277

REACH 127

reactiekinetiek 500

ready to use (RTU) preparaat 815

recall 301

recallbalans 301

recallprocedure 296

recallrapportage 304

recept 21

recept, overleg apotheker-voorschrijver 29

receptbeoordeling 22

receptbeoordelingsformulier (RBF) 66, 242

receptbereidingsprotocol (RBP) 235

receptbereidingsvoorschrift (RBV) 72, 231, 277

reconciliatie 285

rectaal 725

rectale toedieningsvorm 725

rectale toedieningsvorm, biofarmacie 728

rectale toedieningsvorm, halfvast 760

Redipac1 459

reductie 486

Referentie-Informatiemodel voor Ziekenhuis-

Apotheken (RIZA) 93

regel van negen 777

regelgeving 63

regelgeving, internationale harmonisatie 105

Regionaal Apotheek Laboratorium (RAL) 291

Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Che-

mische stoffen (REACH) 127

registratie, handelsproduct 106

registratieautoriteit 105

registratiedossier 106

registratieregeling 119

reinigen 557

reinigen, cleanroom 280

reinigen, LAF-kast 558

reinigingsapparatuur 215

reologie 372

reservoirsysteem 589

Respimat1 648

Respironics I-neb1 649

retentiecapaciteit 545

reversed osmosis (RO) 186

richtlijn 63

Richtlijnen Bereiden uit grondstoffen en aan-

passen handelspreparaten 104, 151

Richtlijnen Steriliseren en Steriliteit 540, 544

RIE 125

RiFaS 73, 126, 134

risicoanalyse 96, 240

risicoanalyse, methoden 96

risico-inventarisatie & -evaluatie (RIE) 125

risicomatrix 134

risicovolle stof 39, 131

R(isk) & S(afety)zinnen 126

Risk Priority Number (RPN) 277

R(isk)-zin 77

RIZA 93

RO 186

robuustheid 322

RODAC plaatje 563

root-cause-analyse 96, 311

rotatieviscosimeter 374

rotor-statormenger 196

rouging 162, 190

RPN 277

R&S-zinnen 126

RTU-preparaat 815

rubber 448

rubber sluiting 462

ruimte 147

ruimte, binnenwand 167

ruimte, buitengevel 167

ruimte, classificatie 152

ruimte, communicatie 155

ruimte, deur 168

ruimte, dubbel wandsysteem 167

ruimte, inrichting 155

ruimte, luchtbalans 158

ruimte, meubilair 170

ruimte, onderdruk 153

ruimte, overdruk 153

ruimte, plafond 170

ruimte, sluis 155

ruimte, stofafzuigkast 154

ruimte, ventilatie 168

ruimte, vloer 169

ruimte, wanden 167

ruimte, zie ook bereidingsfaciliteit 147

s

sachet 474

SAL 535

SAT 215

schoonmaak, apparatuur 173, 281

schoonmaak, controle 281

schoonmaak, hulpmiddelen 282

schoonmaak, kleding 282

schoonmaak, ruimte 280

schoonmaak, ruimte geclassificeerd 557

schoonmaak, utensilien 215, 282

schoonmaak, validatie 280

schoonmaak, werkblad 280

schoonmaakpersoneel 121

schouwen 833

schudmixtuur 795

Register 903

schudsel 795

sensibilisatie 778

shampoo 808

shelflife 498

Site Acceptance Test (SAT) 215

site master file 102

slangenpomp 206

slikproblemen 53

smaakcorrectie 607

smaakstof 607

smeermiddel 587

smeersel 770

smelttijd 265

solubilisaat 533, 620, 824

solubilisatie 376

solubilisatie, critical micelle concentration

(cmc) 376

solubiliseren 532

sonde, zie voedingssonde

sondevoeding 599

sorbinezuur 432

sorbitanmono-oleaat 418

speeksel 656

spoeling, vaginaal 758

spoelvloeistof 857

spoelzak 468

spuit 473

spuitenpomp 850

spuitflesmethode 744

Stabilis 74

stabiliteit 402, 483

stabiliteit, fysisch-chemisch 484

stabiliteit, gehalte 496

stabiliteit, houdbaarheidstermijn 496

stabiliteitsonderzoek 497

stabiliteitsovermaat 496

stampvolumeter 525

statistiek 73

Stephan-menger 195

sterilisatieduur 536

sterilisatiemethode 535, 538

sterilisatiemethode, geneesmiddel 550

sterilisatiemethode, medisch hulpmiddel 540, 543

sterilisator, validatie 542

steriliteit 535

steriliteitstest 550

sterility assurance level (SAL) 535

stift 808

stofafzuigkast 177

stofzuiger 177

stolpunt, zetpilbasis 734

stoom, schone 164

stoomdruppel 663

stoomsterilisatie 538

stoomsterilisator 539

stralingssterilisatie 542

stromende-waterdampmethode 550

stroming 525

stromingsgedrag 372

strooicontainer 464

strooikoker 464

strooipoeder 794

stroop 607

substitutie 353

suiker 415

sulfonaten 418

suspended level viscosimeter 374

suspensie 381, 531

suspensie, glastoestand 385

suspensie, polymorfie 385

suspensie, precipitatiemethode 383, 523

suspensie, pseudomorfie 385

suspensie, stabiliteit deeltjesgrootte 385

suspensie voor cutaan gebruik 795

suspensie voor oraal gebruik 612

suspensie voor oraal gebruik, bevochtiger 615

suspensie voor oraal gebruik, bewaring 616

suspensie voor oraal gebruik, stabiliteit 616

suspensie voor oraal gebruik, toedienings-

hulpmiddel 616

suspensie voor oraal gebruik, verpakking 616

suspensie voor oraal gebruik, viscositeitsver-

hoger 613

suspensie-dosis-aerosol 636

suspensiezetpil 747

suspensiezetpil, bereiding 738

suspensiezetpil, deeltjesgrootte farmacon 730

suspensiezetpil, dispergeren 742

systemische circulatie 330

t

taaislijmziekte 625

tablet, afgifte gereguleerd 587

tablet, breken 50

tablet, fijnwrijven 598

tablet, zie ook oraal vast 585

tablettensplijter 51

tandarts 22

tandgel 658

telapparatuur 214

terhandstelling, zie ook voor toediening

gereedmaken (VTGM) 43

terugroepen, zie recall

therapeutische gelijkwaardigheid 356

thiomersal 431

thixotropie 373

toedieningshulpmiddel 469

toedieningsroute 317, 340

toedieningsroute, biofarmacie 340

toeleverancier 291

Recepteerkunde904

toeleverancier, audit 292

toeleverancier, centrale beoordeling 292

toetsing, zie audit

Topitec 204

totale parenterale voeding (TPV) 842

toxiciteit 126

TPV 842

traanfilm, viscositeit 697

traanvocht 692

tracering 237

Transmissible Spongiform Encephalopathies

(TSE) 398

tromboflebitis 820

tube 464

tubevulapparatuur 212

tupo 463

u

U22 MicroAir1 649

uitbesteding 289

uitbesteding, analyse 291

uitbesteding, bereiding 290

uitbesteding, bezoekersregeling 292

uitbesteding, collegiale levering 290

uitbesteding, kalibreren apparatuur 292

uitbesteding, kalibreren voorziening 292

uitbesteding, kleding reinigen, desinfecteren,

steriliseren 294

uitbesteding, kwalificatie apparatuur 292

uitbesteding, kwalificatie faciliteiten 292

uitbesteding, microbiologisch onderzoek 291

uitbesteding, mogelijkheden 289

uitbesteding, onderhoud 292

uitbesteding, parenteralia onderzoek niet-

zichtbare deeltjes 291

uitbesteding, randvoorwaarden 289

uitbesteding, Regionaal Apotheek Laborato-

rium (RAL) 291

uitbesteding, reiniging 294

uitbesteding, schoonmaak 294

uitbesteding, selectiecriteria 291

uiteenvallen, zie desintegratie

uiteenvaltijd 265

uitgangsbesmetting 538

uitval 236

uitvulapparatuur 205

ultrasoonbad 192

ultrasoonvernevelaar 644

Unguator 204

unit-dose cup 469

urotainer 462

v

vacuum 166

vaginaal 725

vaginale spoeling 758

vaginale toedieningsvorm 725

vaginale toedieningsvorm, biofarmacie 728

vaginale toedieningsvorm, halfvast 760

validatie 108, 224, 248, 278

validatie, aseptische werkwijze 280

validatie, biologische 339

validatie, individuele bereiding 280

validatie, schoonmaak 110, 280

validatie, software 248

validatiemasterplan (VMP) 112

vaseline 414

Veegum, zie colloıdaal aluminiummagne-

siumsilicaat

veiligheidsbril 138

veiligheidsinformatieblad 77

veiligheidskabinet 181

veiligheidswerkbank 181

veiligheidswerkkast 181

verdikkingsmiddel 420, 613

verdringingsfactor 739

verdunning 520

verloskundige 22

vernevelaar 642

vernevelvloeistof 644

verpakking 439

verpakking, functie 439

verpakking, hergebruik 79

verpakking, mondpreparaat 659

verpakking, neuspreparaat 674

verpakking, overzicht 478

verpakking, reumapatient 475

verpakking, zetpil 737

verpakkingsassortiment 453

verpakkingsmateriaal 441

verpakkingsspecificatie 476

verwarmingsapparatuur 191

verwrijving 520

verzepingsgetal 733

vet 412

vijzel 199

viscositeit 372

viscositeit, meetmethoden 374

viscositeit, schuifsnelheid 372

viscositeit, schuifspanning 372

viscositeitverhogende stof 420, 613

viscositeitverhogende stof, carbomeer 424

viscositeitverhogende stof, cellulosederivaat 424

viscositeitverhogende stof, colloıdaal alumini-

ummagnesiumsilicaat 426

viscositeitverhogende stof, minerale 426

vleugelnaald 847

VMP 112

voedingsmengsel 842

voedingssonde 54, 599

Register 905

volumemeten 519

volumemeten, verdunning 520

voor toediening gereedmaken (VTGM) 14, 43, 234,

277, 834

voorbeeld-chargebereidingsvoorschrift, zie

chargebereidingsvoorschrift (CBV)

voorraadbereiding 275

voorraadverpakking 475

voorschrijfbevoegdheid 22

voorzieningen 147

voorzieningen, elektrische 166

voorzieningen, farmaceutisch gas 166

voorzieningen, ICT 166

voorzieningen, medisch gas 166

voorzieningen, meubilair 170

voorzieningen, schakelaar 168

voorzieningen, vacuuminstallatie 166

voorzieningen, ventilatie 168

voorzieningen, verwarming 170

vreemde deeltjes 267, 714, 821

vriesdrogen, hulpstof 827

vrijgifte 287

vrijgifte preparaat 257

VTGM 14, 43, 234, 277, 834

VTGM, bereidingsvoorschrift 234

VTGM, eiwitgeneesmiddel 56

VTGM, instructies aan professionele zorgver-

lener 58

VTGM, parenteralia 57

VTGM, reactiekinetiek 502

VTGM, steriele geneesmiddel 56

VTGM-product 834

VTGM-product, bewaren 837

VTGM-product, houdbaarheid 837

VTGM-product, onverenigbaarheid 838

VTGM-product, oplossen 836

VTGM-product, osmotische waarde 837

VTGM-product, pH 837

VTGM-product, samenstelling 835

VTGM-product, verdunnen 836

VTGM-product, verpakking 837

vulapparatuur 205

vulbindmiddel 575, 586

vulgewicht 740

vulkanisatie 448

vulmiddel 586

vulstof 414, 575

vulwaarde 740

w

Warenwet 40

warmtelamp 193

wassen 413

water 158, 406

water, bereiding 184

water, bewaren 410

water, bulk 159

water, geleidbaarheid 160

water, gezuiverd 408

water, kwaliteitsbewaking 159

water, microbiologische kwaliteit 161

water, opslagsysteem 159, 162

water, ozonisering 163

water, totaal organisch koolstof (TOC) 161

water, uv-licht voor kiemreductie 164

water voor injecties 409

wateractiviteit 494

waterbad 193

waterdistributie-installatie 158

waterinstallatie 158, 184

waterinstallatie, biofilm 161

waterinstallatie, eisen gezuiverd water in

bulk 159

waterinstallatie, eisen transportsysteem 164

waterinstallatie, eisen water voor injecties in

bulk 159

waterinstallatie, geleidbaarheid 160

waterinstallatie, kwaliteitsbewaking 159

waterinstallatie, leidingwerk 164

waterinstallatie, microbiologische kwaliteit 161

waterinstallatie, onderhoud 163

waterinstallatie, opslagsysteem 162

waterinstallatie, ozonisering 163

waterinstallatie, pomp 165

waterinstallatie, ringleidingsysteem 164

waterinstallatie, tappunt 165

waterinstallatie, transportsysteem. 160

waterinstallatie, uv-licht voor kiemreductie 164

waterinstallatie, validatie 166

water-intrusietest 549

waterontharder 184

wateroplosbaarheid 361

wateropslaginstallatie 158

waterstofperoxidegas(plasma)sterilisatie 543

weegapparatuur 514

weegfout 517

weegnauwkeurigheid 517

weesgeneesmiddel 9

wegen 228, 513

wegen, minimaal verantwoorde hoeveelheid 519

wegen, registratie 247

wegen, utensilien 517

wegen, verwrijving 520

wegwerpmateriaal 78

werkinstructie 222

werkzaam bestanddeel 254

werkzaam bestanddeel, stabiliteit 256

werkzame stof, zie ook grondstof 393

Wet Beroepen in de Individuele Gezondheids-

zorg (BIG) 116

Recepteerkunde906

wet van Newton 372

wet van Stokes 382

wolvet 413, 418

wondpoeder 809

wondspoeling 809

x

xanthaangom 613

xerogel 427

z

zalf 770

zalf, hydrofiel 799

zalf, hydrofoob 797

zalf, oromucosaal 653

zalf, o/w-emulgerend 798

zalf, steriel hydrofoob 809

zalf, vet 797

zalf, w/o-emulgerend 798

zalfmolen 201

zalfstift 808

ZAS 65

zeefanalyse 399

zelfevaluatie 73

zelfevaluatie apotheekbereiding 312

zelfinspectie 307

zelfinspectie, inspectieverslag 311

zelfinspectie, kritische bevinding 311

zelfinspectie, organisatie 309

zelfinspectie, procedure 309

zelfinspectie, regels 309

zelfinspectie, zelfevaluatie apotheekberei-

ding 312

zepen 417

zetmeel 414

zetpil 730

zetpil, bewaartermijn 738

zetpil, controle 748

zetpil, etiket 738

zetpil, gewicht 749

zetpil, hulpstof 735

zetpil, kristallisatie 737

zetpil, kwaliteitseisen 748

zetpil, oplosbaarheid farmacon 730

zetpil, oxidatie 736

zetpil, stabiliteit 736

zetpil, vaginaal 757

zetpil, verpakking 737

zetpil, volume 736

zetpilbasis 731

zetpilbereiding 738

zetpillengietapparaat 208, 745

zetpilstrip 466

zetpilvorm 736

Ziekenhuis Apotheek Standaard (ZAS) 65

ziekenhuisapotheker 119

zout 394

zuiger-apparaat 212

zuigpastille 658

zuigtablet 655

zuurgetal 733

zuurkast 174

z-waarde 536

zwangerschap 143

Register 907

Bijlagen - Springer978-90-313-8032-9/1.pdf · ung. unguentum zalf vesp. vespere ‘s avonds 1/2...

Documents

Transcript of Bijlagen - Springer978-90-313-8032-9/1.pdf · ung. unguentum zalf vesp. vespere ‘s avonds 1/2...