Bevolkingsonderzoek Darmkanker

Marcel Janssen (HA)

Pieter Friederich (CZE)

Paul Boekema (MMC)Venetië april 2013

Indeling

• Doel bevolkingsonderzoek

• Risico’s op darmkanker

• Organisatie bevolkingsonderzoek

• Uitvoering bevolkingsonderzoek

• Rol van de huisarts

Bevolkingsonderzoek

• Borstkanker

• Baarmoederhalskanker

• Darmkanker– start september 2013

Doel

• Terugdringen van sterfte aan darmkanker door vroegdetectie

• Jaarlijks bijna 10.000 nieuwe patiënten met darmkanker

• Bijna de helft overlijdt uiteindelijk aan darmkanker

Op termijn bij 2400 patiënten

sterfte voorkomen

Risico’s op CRC

• Lifetime risk vrouw 4%• Lifetime risk man 5%

• Risico neemt toe bij aanwezigheid van darmkanker bij familieleden.

• >90% van darmkanker > 55 jaar

Erfelijk colorectaal carcinoom

• Lynch syndroom (HNPCC)– Cumulatief risico CRC 25-70%– Cumulatief risico endometriumcarcinoom 25-70%– Overige verwante tumoren 1-15%

• Familiaire adenomateuze

polyposis (FAP)– Cumulatief risico CRC 100%

Familiair risico

• Familiair colorectaal carcinoom– geen erfelijke aandoening aanwezig– risico minimaal 3x verhoogd = 15%

• Indicatie voor surveillance– risico > 10%– vanaf 45 jaar 1x/ 6 jaar

Cumulatief lifetime risico CRC

1 1e gr > 50 jr 1 1e gr < 50 jr 2 1e gr > 50 jr 2 1e gr < 50 jr

40 jr 9% 14% 19% 30%

50 jr 8% 13% 18% 29%

60 jr 7% 12% 16% 27%

70 jr 6% 8% 12% 21%

www.risco-darmkanker.nl

Bevolkingsonderzoek

• Doelgroep: mannen en vrouwen 55 – 75 jaar• Iedere 2 jaar iFOBT (‘Fit-test’)

• Verwachte deelname 60%

• Uiteindelijk (2020)– 2,2 miljoen uitnodigingen/jaar– 78.000 iFOBT positief– 66.000 colonoscopieën

Prognose aantallen

Fecesmonster

iFOBT

• Immunologische Feces Op Occult Bloedtest– Screeningstest: sensitiviteit 75%– Sluit geen darmkanker uit indien negatief!

• Indien positief– 8-9% dikke darmkanker– 40% ‘advanced’

adenomateuze poliepen

Poliepectomie

Organisatie en voorbereiding

Opdrachtgever:

Ministerie van VWS

Regie:

RIVM – CvB

Uitvoering: Screeningsorganisaties•Bevolkingsonderzoek Zuid

Kwaliteit belangrijk

• Ongevraagd aanbod vanuit de overheid• Alleen “goed” uitgevoerde colonoscopie

“beschermt”• Risicovolle ingreep• Ongerustheid cliënt / comfort• Kwaliteit bvo: uniform en hoog

Kwaliteitsborging

• Kwaliteitseisen colonoscopiecentrum• Kwaliteitseisen individuele

endoscopisten• Kwaliteitseisen pathologielaboratorium• Landelijke kwaliteitseisen, monitoring

en evaluatie

• Colonoscopie uitsluitend in colonoscopiecentra die aan de eisen voldoen

Uitdaging capaciteit

• Nu 180.000 colonoscopieën• Straks 66.000 extra colonoscopieën door

bevolkingsonderzoek

CT-colonografie

• Indicatie tijdens BVO:– onvolledige colonoscopie– betrokkene weigert

endoscopie

• Idem sensibiliteit voor poliepen >1 cm

• Belasting is vergelijkbaar met colonoscopie

• BVO verwijst voor colonoscopie = gouden standaard!

Gefaseerde invoering

Zicht op voldoende capaciteit

• Vooraf opgave beschikbaar aantal colonoscopieën

• Timeslots voor intake in afsprakenmodule ColonIS

• Automatisch inplannen intakegesprekken• Afspraak staat in verwijsbrief• Capaciteitsmonitor: signalering langere reistijd /

toename wachttijden

Keten bevolkingsonderzoek

Bevolkingsonderzoek in 5 stappen

Zorg

ICT ondersteunt screening, borging en evaluatie

• Zo weinig mogelijk handmatige invoer• Cliëntenportal• Toetsing en auditing colonoscopiecentra• Landelijk afsprakenpunt• Koppeling MDL systeem

ColonIs

Huisarts en bvo dk

• Informeren

• Maart: darmkankermaand: start brede publiekscampagne

• April: pilot regio Zuid-West

• September: start uitnodigen

Huisarts en bvo dk (1)

• Uitslag iFOBT+ via Edifact naar huisarts• Screeningsorganisatie = verwijzer

• Brief uitslag + uitnodiging intake naar cliënt: 2 dagen later

• Afspraak intake uiterlijk 10 werkdagen na versturen uitslagbrief

• Cliënt kan afspraak wijzigen: tel. of via cliëntenportal

• In brief: contact opnemen met huisarts, zodat deze, indien nodig, relevante (medische) gegevens door kan sturen naar colonoscopiecentrum

Huisarts en bvo dk (2)

Exclusiecriteria colonoscopie (nog niet vastgesteld):

• Te slechte conditie voor colonoscopie/operatie

• Ernstige (levensbedreigende) ziekte

• Onder behandeling / controle darmkanker

Advies: afmelden afspraak intake

Hulp bij invullen vragenlijst op verzoek patiënt

Medische gegevens:

• voorgeschiedenis

• medicijngebruik

• Familiaire belasting

• Evt. exclusieredenen

Huisarts en bvo dk (3)

Huisarts krijgt bericht bij no-show intake.

Evt. actie naar eigen inzicht.

Taak Screeningsorganisaties / RIVM

Informatievoorziening

• Screen special

• Digitale nieuwsbrieven

• Huisartsenkaart

• Deskundigheidsbevordering

• Informatielijn: 088-000 1 333

• darmkanker@bevolkingsonderzoekzuid.nl

Vragen?