Beschrijven topografisch-historische atlas FelixArchief

Beschrijven van de topografisch-historische atlas van het FelixArchief (SA Antwerpen):verleden, heden en toekomst

Lezing voor de VTHA – Haarlem, 16 november 2009

2

Wat mag je verwachten?

- Korte situering: wie, wat, waar?- Verleden: Verzameling Iconografie

- Samenstelling en ordening- Bewaring- Beschrijving

- Heden: Topografisch-historische atlas- Rapport: cijfers, aanpak fysiek beheer- Beschrijven in ISAD-fiches

- Toekomst: Geodata- Digitalisering: online beschikbaar eDepot- Nieuwe toegangen: GIS en topografische thesaurus

3

Korte situering: FelixArchief

- FelixArchief- Stadsarchief Antwerpen verhuist in 2006 naar gerenoveerd Sint-

Felixpakhuis en wordt FelixArchief- Van 19 naar 120 werkplekken in de leeszaal- Van 14 naar 36 km magazijnruimte

- Archievenoverzicht:- Ancien Regime archief van de stad

(tot 1794)- Modern archief van de stad

(vanaf 1794)- Private archieven- Verzamelingen

4

Korte situering: topografisch-historische atlas

- Verzamelingen- Topografisch-historische

atlas- Beeld en geluid- Gelegenheidsdocumenten- Bibliotheek- Voorwerpen

- Topografisch-historische atlas- Kaarten en plattegronden- Plannen en technische

tekeningen- Topografie-afbeeldingen- Historieprenten- Beelden uit het dagelijkse leven- Portretten- Affiches

5

Verleden: verzameling “Iconografie”

- Samenstelling:- Kaarten, tekeningen en prenten: in totaal 12.738 inventarisnummers- Afkomstig uit bestaande archieffondsen: materiaal dat beter apart

(vlak) bewaard wordt (en niet in standaard archiefdoos)- Afkomstig uit specifieke schenkingen van iconografisch materiaal

- Ordening:- Naar onderwerp samengebracht in 101 ICO-nummers (categorieën)- ICO-nummer per onderwerp (organisch gegroeid):

vb. ICO 13 = “Huizen en erven in de stad”- Complexe ondernummering van de stukken

vb. ICO 1/A/4a/bis of ICO 4/84c/2a of ICO 7/E6b’

6


- Bewaring:- Per ICO-nummer alles

samengebracht in plankast, ongeacht formaat van de stukken

7


- Beschrijving19de-20ste eeuw- Op steekkaarten- In mapje per

onderwerp

8


- Beschrijving19de-20ste eeuw- Zeer beknopte

beschrijving- Meer dan 1 stuk

per steekkaart

9


- Beschrijvingjaren 1980- Formulieren

voor 29 ICO-nrs.(van de 101)

- 1 A4-formulierper inventaris-nummer (stuk)

- Geschreven ofgetypt

- Nooit verderelektronischverwerkt (?)

10


- Beschrijving jaren 1990 t.e.m. 2006- Elektronische verwerking van de oude steekkaarten in:

- Word-bestanden (5 bestanden voor 9 ICO-nummers)- Access-bestanden, waarvan rapporten werden getrokken

(4 grote bestanden voor in totaal 54 ICO-nummers + 3 bestanden voor 3 aparte ICO-nummers)

- Inhoudelijk nieuwe ordening van de ICO-nummers in grotere categorieën (+ fysieke hernummering van deel collectie)

- Afgeprinte papieren inventarissen in de leeszaal- Elektronische versie van de inventarissen in pdf-formaat

beschikbaar op de website van het Stadsarchief- Nooit volledig afgewerkt: nog 25 ICO-nummers (van de 101) enkel

op oude steekkaarten (= 13% van de inventarisnummers) en dus eigenlijk onvindbaar voor onze klanten

11

Heden: Topografisch-historische atlas

- 2006: archiefverhuis “Sint-Felixpakhuis wordt FelixArchief”- 1998 – november 2005: herverpakken archieven- 29 april 2006: sluiting oude leeszaal- 12 juli – 18 augustus 2006: verhuis van de archieven- 14 november 2006: nieuwe leeszaal open voor het publiek

(volledig verslag na te lezen in SA jaaroverzicht 2006)

- Nieuwe aanpak depotbeheer: formaatplaatsing!- Verzameling “Iconografie”

- Niet herverpakt in aanloop naar verhuis- Formaatplaatsing kon dus ook niet meteen worden toegepast

12


- 2007: rapport over beheer verzameling “Iconografie”

CIJFERS- Aantal inventarisnummers in MACZ (logistiek beheer):

12.738 aanwezig- Aantal inventarisnummers beschreven in toegangen:

- Access + Word: 10.546 (86,75%) > schatting collega’s: 15 tot 75%

- Enkel op oude steekkaarten: 1579 (13%)

- Niet beschreven: 30 (0,25%)

- Geen iconografie (plakkaten): 583

- Nog 34 verpakkingseenheden met onverwerkt iconografisch materiaal (ongenummerd, niet beschreven), aantal stukken onbekend

13



AANPAK FYSIEK BEHEER- Hernummering dringt zich op:

- systematische ordening in ICO-nummers niet logisch

- diverse (onafgewerkte) hernummeringen in het verleden

- inconsistente notering van inventarisnummers

- “irritante nummers”

- niet systematisch op stukniveau genummerd

- Herverpakking volgens standaardformaten (DIN A0-A4)- Systematische schaderegistratie voor conservatie en restauratie- Vrijwilligersteam van ADFAS (Antwerp Decorative and Fine Arts Society)

14


- Formaatplaatsing- A4, A3: prentendoos- A2, A1, A0: lade- >A0: rol

15



BESCHRIJVEN- Keuze voor databanksysteem:

- Brocade: bibliotheeksoftware van Anet (o.a. eigen bib SA en EHC)

- Adlib: collectieregistratie (o.a. stedelijke musea)

- MACZ-databank: - intern ontwikkeld als depotbeheersysteem n.a.v. verhuis- nieuwe module voor beschrijven archief in ISAD-fiches- voordelen: integratie logistiek en inhoudelijk beheer, boomstructuur

- Mapping van bestaande standaarden: ISBD(CM), ISAD(G), MARC21 en Dublin Core

16


ISAD invoermodule

17


ISAD online presentatie

18


- Huidige situatie = overgangssituatie- Prioriteit voor beschrijving van alle archieven en verzamelingen:

- Nieuw verworven archieven: meteen in ISAD-fiches (bulkinvoer via Excel)

- Bestaande archieven: omzetting van inventarissen (als pdf online) naar ISAD-fiches (bulkinvoer via Excel)

- Tijdens dit proces: beide vormen (pdf & ISAD) online naast elkaar

- Specifiek voor de Topografisch-historische atlas:- GEEN automatische omzetting van bestaande inventarisbestanden naar

ISAD-fiches: kwaliteit van de beschrijvingen te laag

- WEL nieuwe beschrijving van alle stukken in ISAD-fiches, met het stuk in de hand + herstellen archiefcontext (waar mogelijk)

- GEVOLG: hernummering en herverpakking verloopt sneller dan het opnieuw beschrijven van de stukken (concordanties noodzakelijk)

19

Toekomst: Geodata

- Algemeen: digitale toegang tot het FelixArchief- Begin 2010: lancering eDepot online

= rechtstreekse toegang tot digitaal of gedigitaliseerd archief

- Lente 2010: nieuwe website= uitgebreidere zoekmogelijkheden

- Digitalisering- Interne scanstudio (tot max. A0-formaat)

- Scanning on demand: voor stadsdiensten (begin 2010)- Repro-bestellingen: voor particulieren (voorjaar 2010)- Op langere termijn: systematische digitalisering van specifieke selecties

- Externe digitalisering- Contract met Pictura Imaginis: prioriteit iconografisch materiaal groter

dan A0-formaat

20

Toekomst: Geodata

- GIS (Geografisch Informatie Systeem)- Overzichtskaarten aanmaken voor kaartreeksen of kaarten in

verschillende bladen (aangeboden via eDepot)- Gedigitaliseerd kaartmateriaal als historische lagen georefereren

- zoeken op basis van coördinaten (ev. via geografische thesaurus)

- interesse van dienst archeologie en stedelijke musea (HERA-project)

- Andere geodatabestanden- Officiële straatnamen (SPL= Straten Panden Lokalisaties)

- vraag naar uitbreiding met niet-officiële namen (door SW/OD)

- vraag naar uitbreiding met historische toponiemen (door SA)

- Centraal Referentie Adressen Bestand (CRAB): Vlaamse Overheid- automatische koppeling met GIS

21

Toekomst: Geodata

- Topografische thesaurus- Thesaurus met hoofdvormen en varianten

- vb. Keizerspoort= Sint-Jorispoort

= Mechelsepoort

- Per hoofdvorm: begin- en einddatum, GIS-koppeling, literatuurverwijzingen, …

- Alle stukken met een topografische referentie kunnen visueel worden voorgesteld op GIS-kaart: kaarten, tekeningen, prenten, maar ook bouwdossiers, foto’s, …

- Historische lagen: vb. Antwerpen in de 16de eeuw

22

Bedankt voor uw aandacht…

- Vragen?- Contactgegevens:

Joost Depuydt

FelixArchief / Stadsarchief Antwerpen

Oudeleeuwenrui 29

B-2000 ANTWERPEN

+32 3 338 94 59

[email protected]

Beschrijven topografisch-historische atlas FelixArchief

Travel

Transcript of Beschrijven topografisch-historische atlas FelixArchief