Metadatabeheer en -beleid Gerard Baltussen, Errol Graf Project Herinrichting processen bestellen &...

Metadatabeheer en -beleid

Gerard Baltussen, Errol Graf

Project Herinrichting processen bestellen & beschrijven

8 april 2009

Metadata en ontsluiting

Even voor alle duidelijkheid:

Met behulp van metadata kun je publicaties, digitale bronnen, voorwerpen, begrippen en, in het geval van een bibliotheek, ook informatie nader omschrijven.

Deze metadata kan gebruikt worden om in bestanden als catalogi de gewenste bronnen en documenten te zoeken, te vinden en te herkennen.

Metadatabeheer en -beleid

- Aanwezig bij de UBL? - Nodig?- Hoe tot stand brengen

– Inventarisatie huidig metadatabeleid– Vaststellen nieuw metadatabeleid– Vernieuwing doorvoeren– Opzet onderhoud metadatabeleid

- Waarmee rekening houden?– Internationale standaarden– Wensen gebruiker– Informatie-architectuur– Nieuwe ontwikkelingen– ……

}Door wie?

Aanleiding Gang van het document

- Andere manieren van verwerven documenten, bronnen en records:

– verwerven fysieke en digitale bronnen: approvalplans, webordering,

– verwerven records: van leverancier, ontlenen aan GGC en Worldcat, nationale catalogi, ...

- Catalogiseren in Aleph i.p.v. catalogiseren in het GGC

- Nieuwe documenttypen en dus nieuwe formats

- ……

Metadata in Gang van het document

- Wat hebben we aangetroffen?

- Wat hebben we tot nu toe gedaan?

- Wat zijn we van plan te gaan doen?

- Wat vinden jullie ervan?

- Niet zonder jullie!


Discussiepunten metadata en ontsluiting:

1. Welk systeem voor ontsluiten? 2. Welke lokale gegevens UBL in GGC?3. Onderwerpsontsluiting?4. Eén metadatabeleid voor alle

publicaties en bestanden?5. Wie is verantwoordelijk voor

metadatabeleid en –beheer bij UBL?

Gang van het document

- In dit deel van het project ‘Gang van het document’ beschrijven we het metadatabeleid voor Aleph/GGC; dus nog niet de andere bibliografische bestanden van de UB Leiden.

- Veranderingen zullen gelden voor nieuwe titels; er zullen dus verschillen komen tussen oude en nieuwe records


Randvoorwaarden voor de bibliotheek:

- MARC21- Duidelijke catalogiseerregels (Fobid?

AACR2? RDA?)- Efficiënt en effectief, weinig handwerk- Alleen het meest noodzakelijke

beschrijven- Kunnen importeren en exporteren

naar GGC en Worldcat- …….


Kreten en meningen:- Ontsluiten = toegankelijk maken van

informatie- Alle informatie in een catalogus is

metadata- Catalogiseren zou opnieuw

uitgevonden moeten worden- Onderscheid hoofdwoord en andere

catalogusingangen is kunstmatig


In catalogi en andere bibliografische bestanden wordt metadata i.h.a. weer getypeerd door er een bepaald kenmerk aan toe te kennen. De bekendste kenmerken, in catalogi waar ISBD wordt gebruikt, zijn:

auteur, titel, editie, impressum, collatie/vorm, reekstitel,

annotatie, ISBN, onderwerps-ontsluiting.


In andere systemen, bijv. Dublin Core dat in DSpace wordt gebruikt, komen kenmerken voor die grotendeels weer overeenkomen met die in de catalogus:


Resource Description and Access (RDA):• ‘opvolger’ van AACR2• gebruikt naast ontsluiting ook

moderne technieken om relaties tussen (vormen van) informatie te vinden en beschikbaar te maken.

• richt zich op het ontsluiten en toegankelijk maken van alle soorten bronnen: fysiek en digitaal

• toekomstvaste structuur, zowel technisch als inhoudelijk

Metadata en ontsluitingRDA gebruikt:

Attributes (Kenmerken)- Attributes of manifestation and item - Attributes of work and expression - Attributes of person, family, and corporate body - Attributes of concept, object, event, and place

Relationships (Verbanden)- Primary relationships between work, expression,

manifestation, and item - Relationships to persons, families, and corporate

bodies associated with a resource - Subject relationships - Relationships between works, expressions,

manifestations and items - Relationships between persons, families, and corporate

bodies - Relationships between concepts, objects, events, and

places



1. Welk systeem voor ontsluiten? 2. Welke lokale gegevens UBL in

GGC?3. Onderwerpsontsluiting?4. Eén metadatabeleid voor alle




Discussiepunten gegevens in het GGC: - GGC is niet langer basis voor de ‘catalogus’

van de UBL- Gegevens op nivo 0 (bibliografisch) zo

volledig mogelijk;- Gegevens op nivo 1 (algemene additionele

gegevens lokaal) zouden kunnen vervallen;- Gegevens op nivo 2 (exemplaarinformatie)

beperken tot uitleenindicatie, holding (bij tijdschriften) en lokaal administratief nummer.


Discussiepunten onderwerpsontsluiting: - geen NBC, geen GOO trefwoorden- geen lokale classificatie en

trefwoorden, ook niet op exemplaarniveau

- wel: - Dewey en/of LoC (classificatie/subject

headings)- abstracts, ToC

- Library 2.0: participatie en inbreng van eindgebruiker

Metadata en ontsluitingMetadatabeleid bepaalt in essentie hoe de bibliografische bestanden van de UB Leiden

gebruikt kunnen worden door studenten, medewerkers en anderen.

Ook wordt hierin bepaalt hoe uitwisselbaarheid met externe bestanden zo optimaal mogelijk kan plaats vinden.

Eén beleid maakt het werk voor functioneel beheerders

en voor diegenen die de gegevens moeten invoeren en

op hun waarde moeten beoordelen eenvoudiger.

Metadata en ontsluitingDe sector VOM is in principe verantwoordelijk voor de formele ontsluiting van de collecties van de UB Leiden.Het hoofd van de sector VOM is daarmee ook inhoudelijk verantwoordelijk voor het metadata-beleid en de uitvoering daarvan bij de

bibliotheek.

Voor de specifieke ontsluiting (onderwerpsont-sluiting, voor oude drukken, handschriften, etc.)

zijn de betreffende deskundigen verantwoordelijk.

Voor de functionele zaken in de verschillende systemen van de UB Leiden is de sector DD verantwoordelijk.


Hartelijk dank voor uw aandacht!

Vragen/opmerkingen?

[email protected]@library.leidenuniv.nl

Metadatabeheer en -beleid Gerard Baltussen, Errol Graf Project Herinrichting processen bestellen &...

Documents

Transcript of Metadatabeheer en -beleid Gerard Baltussen, Errol Graf Project Herinrichting processen bestellen &...