Kernmodel Onderwijsinformatie [ KOI ]Eerste kennismaking met een methodiek voor het sectoroverstijgend systematisch beschrijven van informatieobjecten, ter voorbereiding van een advies over adoptie van deze KOI methodiek.

Pijl omlaag proces

Pijl omhoog proces

Drie lagen

Samenvatting

Dit is een eerste kennismaking met een methodiek voor het

sectoroverstijgend systematisch beschrijven van informatieobjecten, ter

voorbereiding van een advies over adoptie van deze KOI methodiek.

eerste kennismaking met een methodiek

sectoroverstijgend systematisch beschrijven van

informatieobjectenvoorbereiding van een advies over adoptie

Drie lagen

Pijl omlaag proces

Pijl omhoog proces

AanleidingAanleiding

NutNut

VervolgafsprakenVervolgafspraken

Onderwerpen

Wat was de aanleiding voor het KOI?

Wat houdt het KOI in?

Wie heeft er wat aan het KOI?

Wat moet de Architectuurraad van EduStandaard met het KOI?

Aanleiding: Vraagstukken in het project Referentie Architectuur Onderwijs (RAO – SION)

Visiedocument Project Referentie Architectuur

Uitgangspunt over gemeenschappelijkheid in informatiehuishouding:

“Om burgers goed te kunnen ondersteunen bij een leven lang leren over de grenzen van instituten heen en voor het terugdringen van administratieve lasten in het onderwijs is er behoefte aan afspraken en meer gemeenschappelijkheid in de informatiehuishouding voor het gehele onderwijsdomein, die samen met sectorraden, het onderwijsveld en OCW/DUO wordt ontwikkeld.”

Voordelen gemeenschappelijke informatiehuishouding:

• Transparant maken van de informatiehuishouding;

• Terugdringen van administratieve lasten door eenmalige opslag van

gegevens en meervoudig gebruik;

• Snel en eenvoudig kunnen (her)gebruiken van beschikbare

informatiediensten in verschillende ketenprocessen en verschillende

sectoren;

• Faciliteren van een efficiënte en effectieve gegevensuitwisseling

tussen diverse onderwijsketenpartners;

• Ketenpartners, waaronder burgers en instellingen, de mogelijkheid

geven regie te voeren over hun eigen gegevens.

Voorbeeld noodzaak gemeensch.inf.huishouding:

Adres

Kernmodel Onderwijs Informatie

Laag 1: Betekenis Semantisch model

Het uitgangspunt van het KOI is:

alle begrippen die door meerdere partijen gebruikt en/of begrepen

moeten worden, worden opgenomen in het semantisch model.

Voorbeelden “gebruik door meerdere partijen”:• Gebruik van een begrip in gegevensuitwisseling tussen

twee of meer ketenpartijen;

• Gebruik in wet- en regelgeving;

• Gebruik in externe informatievoorziening, waaronder - maar niet beperkt tot - horizontale en verticale verantwoording.

meerdere partijen gebruikt en/of begrepenmoeten worden

begrippen

Voorbeelden van begrippen:• ‘leerling’, ‘student’ of ‘deelnemer’ degene die onderwijs

volgt

• begindatum van de opleiding ?eerste les, ?beoogde start, ?tot stand komen van de opleiding

Laag 2: Gebruik Domeinmodel

Een domeinmodel is een conceptueel model van de sleutelconcepten

('domeinobjecten') en hun onderlinge relaties binnen een bepaald

toepassingsgebied (het 'probleemdomein').

Doel: voor afstemming met en toetsing door derden, zoals de klant of

opdrachtgever.

Voordelen van KOI:

• Betere (breder gedragen) afstemming.

• Efficiënter, door (gedeeltelijk) hergebruik in soortgelijke

toepassingen.

• Vergroten samenhang, door verbinding tussen domeinmodel en

semantisch model.

Voorbeeld Laag 2: Gebruik

Laag 3: Vorm specificeren berichten(sets)

Bericht elementen zijn gerelateerd aan (gemapt op) begrippen uit het

KOI semantisch model.

standaard

berichten-set

Berichten(sets) mappen op Semantisch Model

standaard

berichten-set

berichtafgeleid begrip

afgeleid begrip

enumeratie

businessrule

waarde

waarde

waardeelement

element

afgeleid begrip businessruleelement

afgeleid begrip enumeratie

waarde

waarde

waardeelement

afgeleid begrip businessruleelement

(Afgeleide) begrippen

In business rules gebruikte

begrippen In waardensets gebruikte begrippen

Berichten(sets) mappen op Semantisch Model

< Mapping >

Pijl omlaag: efficiënter en meer samenhang

Voor wie?

• Analisten t.b.v. opdrachtgevers

Waarvoor?

• Opstellen van domeinmodellen ten behoeve van het komen tot

berichtspecificaties. (je maakt ook beter wat gevraagd wordt)

Hoe?

• Hergebruik vergelijkbare domeinmodellen en begrippen + relaties.

• Eigen invalshoek + vastgelegd werkingsgebied

Uitgangspunt:

• Bestaat alleen maar uit begrippen uit semantisch model

Pijl omhoog: Evolutie van het semantisch model

Voor wie?

• Informatieanalisten applicatiebouwers afnemers gebruikers

Waarvoor?

• Vergroten samenhang van de uit te wisselen informatie + mogelijk

maken hergebruik

Hoe?

• Harmonise

• Atomise

• Relate

• Describe

EduStandaard indienproces

Harmonise

Atomise

Relate

Describe

Wie heeft er wat aan het KOI?

Informatieanalisten applicatiebouwers afnemers gebruikersInformatieanalisten applicatiebouwers afnemers gebruikers

Informatieanalisten kunnen er, zodra er tooling is, direct mee werken.

• Betere (breder gedragen) afstemming.• Efficiënter, door (gedeeltelijk) hergebruik in soortgelijke

toepassingen.• Vergroten samenhang, door verbinding tussen

domeinmodel en semantisch model.

Applicatiebouwers zouden in de eerstvolgende software release er wat mee kunnen gaan doen, zodat:

• samenhang kan worden benut (door koppeling met semantisch model)

• doorontwikkeling goedkoper en sneller kan door structuren en waardensets niet meer hard in de code op te nemen, maar te onttrekken uit het semantisch model.

Afnemers kunnen er samen met analisten direct mee werken.

• Kunnen in toenemende mate gebruik maken van lessons learned uit andere sectoren en voor andere uitwisselprocessen.

• Worden geholpen om hun informatiebehoefte scherper te benoemen en zijn minder afhankelijk van informatieaanbod in reeds aanwezige technische oplossingen.

Gebruikers gaan uiteindelijk, door de verhoogde samenhang van informatie, hier, in het leerproces, de vruchten van plukken.

Kritieke succesfactoren

• Voldoende kritische massa nodig

Hoe rijker gevuld het model 'klaar staat', hoe groter de meerwaarde

in analyse, ontwerp en het opstellen van berichtspecificaties.

• Ondersteunende tooling

Voor de pijl omlaag:

• kunnen zoeken en filteren in het semantisch model

• kunnen integreren met gebruikelijke modelleer tools

• kunnen “parkeren” van ontbrekende begrippen (voor pijl omhoog)

Voor de pijl omhoog:

• kunnen zoeken en filteren

• kunnen bediscussiëren

• begrippen en relaties kunnen vastleggen verbinden en importeren

!

Q1 2015 …

Q1 2014 …

Gevraagd (in januari):advies over gevraagde besluiten• Commitment:

• Kiezen voor OBK als semantisch basismodel

• Overnemen van indienproces EduStandaard

• Aan te sturen op initiële vulling van het semantisch model

- streven naar gebruik van KOI- ontwikkeling noodzakelijke tooling

- “one-stop-shop”, en vandaaruit…… linken naar externe semantische modellen

- een door alle onderwijspartners gedragen semantisch model

-praktisch (wat loopt er, maximaal rendement)-zowel via pijl omlaag als via pijl omhoog

Bedankt voor uw aandacht!

Jeroen Hamers – standaardisatie expert Bureau EduStandaard

e-mail: j.hamers@kennisnet.nl

twitter: @jeroenfmhamers

Kennisnet.nl

twitter: @kennisnet

Uitgangspunten…

Uitgangspunten KOI : Semantisch model & OBK

Het is onmogelijk, en ook onnodig, om met zijn allen dezelfde taal te

spreken.

Het is wel mogelijk, en meer dan wenselijk, om elkaar te begrijpen. Dat

kan door sectorspecifieke terminologie in samenhang te brengen met

andere sectorspecifieke terminologie.

Het OBK is de manier om, sectoroverstijgend, de in het onderwijs

gebruikte terminologie in samenhang in kaart te brengen.

Binnen het OBK wordt voor elk begrip het werkingsgebied, c.q. de

onderwijssector waarin het begrip wordt gebruikt, vastgelegd.

Uitgangspunten KOI : Domeinen

Binnen het onderwijsdomein wordt gebruik gemaakt van zowel

onderwijsspecifieke begrippen als van begrippen uit andere domeinen

Het OBK bevat alleen betekenisvolle begrippen die specifiek zijn voor

het onderwijsdomein.

Aan begrippen die uit andere domeinen komen wordt zoveel mogelijk

gelinked (in de zin van ‘Linked Data’).

Als linken technisch niet mogelijk is, wordt het begrip niet opgenomen in

het OBK, maar wordt vanuit de definitie van het onderwijsspecifieke

gerelateerde begrip gerefereerd aan het begrip in het andere domein.