Afd. Documentaire Informatie Inleiding ‘Systematisch zoeken naar external evidence in bestanden’...

Afd. Documentaire Informatie

Inleiding ‘Systematisch zoeken naar external evidence in bestanden’ Sint Maartenskliniek Nijmegen

maandag 4 maart 2002


Frans de Meijer

Manager afd. Documentaire Informatie

Literatuuronderzoeker

[email protected]

Nederlands Paramedisch Instituut4 maart 2002

Het Nederlands Paramedisch Instituut:Hét kenniscentrum voor de paramedische zorgHét kenniscentrum voor de paramedische zorg

Vakreferenten voor elke paramedische discipline:Vakreferenten voor elke paramedische discipline:•DiëtetiekDiëtetiek•ErgotherapieErgotherapie•FysiotherapieFysiotherapie•LogopedieLogopedie•MBRT MBRT (medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken)(medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken)

•MondhygiëneMondhygiëne•Oefentherapie CesarOefentherapie Cesar•Oefentherapie-MensendieckOefentherapie-Mensendieck•OptometrieOptometrie•OrthoptieOrthoptie•PodotherapiePodotherapie


Uw vakreferent: Sylvia P. van den Heuvel

Senior vakreferent fysiotherapie / Literatuuronderzoeker

Nederlands Paramedisch Instituut

Amsterdamseweg 16, Postbus 1161

3800 BD Amersfoort

Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90

[email protected]


Uw vakreferent: Inka (Y.I.M.) Logister-Proost

Vakreferent ergotherapie



3800 BD Amersfoort

Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90

[email protected]


Uw vakreferent: drs Hilde Bosschers

Vakreferent logopedie / Neurolinguïst



3800 BD Amersfoort

Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90

[email protected]


Uw vakreferent: Monique E. Wessels

Documentair informatiespecialist / Literatuuronderzoeker



3800 BD Amersfoort

Tel.: 033 421 61 20 - Fax: 033 421 61 90

[email protected]

4 maart 2002 Nederlands Paramedisch Instituut

Programma‘SYSTEMATISCH ZOEKEN NAAR EXTERNAL EVIDENCE IN BESTANDEN’

Opsporen van informatie Informatiebronnen Systematisch zoeken: voorbereiding Systematisch zoeken: praktijkvoorbeeld Beoordeling van Internetbronnen Werkcollege


Systematisch zoeken naar external evidence DEFINITIE EBM (1) (Bron: BMJ 1995;310:1122)

The process of systematically finding, appraising, and using contemporaneous research findings as the basis for clinical decisions.

Evidence-based medicine asks questions, finds and appraises the relevant data, and harnesses that information for everyday clinical practice.


Systematisch zoeken naar external evidence DEFINITIE EBM (2) (Bron: BMJ 1995;310:1122)

Evidence-based medicine follows four steps:– formulate a clear clinical question from a patient's

problem;– search the literature for relevant clinical articles;– evaluate (critically appraise) the evidence for its

validity and usefulness;– implement useful findings in clinical practice.


Systematisch zoeken naar external evidence OPSPOREN VAN INFORMATIE


Opsporen van informatie

Typen informatie Literatuur Protocollen, standaarden Meetinstrumenten Lopend onderzoek Adressen “Kennis”



Waar is die informatie te halen? Internet Mediatheek / bibliotheek

– Medische bibliotheken– Hogescholen en universiteiten– Wetenschappelijke instellingen– Wetenschappelijke (steun)bibliotheken

Kennis- en expertisecentra Collega’s



Typen bronnen Primaire bronnen

– Publicatie waarin op grond van oorspronkelijk onderzoek nieuwe informatie wordt gepresenteerd

• Boek, tijdschrift(artikel), software, rapport

Secundaire bronnen– Publicatie waarvan de inhoud is afgeleid van

primaire publicaties– Publicatie die een overzicht geeft van primaire

publicaties• Bibliografie, index (bijv. MEDLINE), referaat(tijdschrift)


Systematisch zoeken naar external evidence INFORMATIEBRONNEN


Informatiebronnen

MEDLINE– bijv. SilverPlatter– bijv. NLM/PubMed

CINAHL DocOnline EMBASE/RPM The Cochrane Library REHADAT (D/CDN) Ned. Onderzoek

Databank (NOD)

PEDro HandyWijzer Geïnformeerde Huisarts

(DGH) NHG-Standaarden OPmaat LisF Standaarden Informatie

Systeem Online (SISO) ERIC


Specifiek (bio)medisch



Databank (NOD)





MEDLINE

http://research.bmn.com/medline


MEDLINE

Index Medicus Online


Specifiek “paramedisch”



Databank (NOD)





DocOnline

http://www.paramedisch.org


Specifiek revalidatie



Databank (NOD)





Specifiek fysiotherapie



Databank (NOD)





PEDro

http://ptwww.cchs.usyd.edu.au/pedro/


Algemene gezondheidszorg



Databank (NOD)





Overheidsinformatie



Databank (NOD)





Protocollen / standaarden



Databank (NOD)





DocOnline


Wetenschappelijk onderzoek



Databank (NOD)





Evidence based literatuur



Databank (NOD)





Cochrane Library

CCTR: Cochrane Controlled Trials Register CDSR: Cochrane Database of Systematic Reviews DARE: Database of Abstracts of Review of Effectiveness CRMD: Cochrane Review Methodology Database

DE MEIJER F. The Cochrane Library. Issue 1999; 16(3): 25.


The Cochrane Library

http://www.cochrane.org/

alleen abstracts zijn gratis


DocOnline


Het NPi

Amsterdamseweg 16, Amersfoort


Systematisch zoeken naar external evidence VOORBEREIDING


Systematisch literatuur zoeken Stappenplan Formuleer een probleemstelling Formuleer daaruit een zoekvraag en bepaal in- en

exclusiecriteria Bepaal het doel van de zoektocht Bepaal het(de) gewenste documenttype(n) Selecteer de te doorzoeken bronnen Vertaal de zoekvraag naar zoektermen, die bij de

gekozen bronnen horen Stel een zoekstrategie op


Systematisch literatuur zoeken Formuleer een zoekvraag Stel deelonderwerpen

van de probleemstelling vast

Bedenk suggesties voor zoektermen– synoniemen– Engelstalige termen– verwante ruimere of

nauwere termen– namen van auteurs– titelwoorden uit reeds

bekende titels

Formuleer in- en exclusiecriteria t.a.v.:– leeftijd– geslacht– tijdsperiode– taal

en bij effectonderzoek ook:– aandoening– interventie– soort onderzoek


Systematisch literatuur zoekenBepaal het doelHet doel van de zoektocht is bepalend voor

– de omvang van de zoektocht– de manier van zoeken en– het type publicatie dat gezocht wordt

praktijkprobleem proefschrift / onderzoek publicatie / lezing / referaat onderwijs / cursus scriptie / studie-activiteit beleid(sontwikkeling)


Systematisch literatuur zoekenBepaal het documenttypeHet documenttype is o.a. bepalend voor de bron waarin gezocht

wordt overzichtartikel (review) richtlijn / protocol abstract / samenvatting / referaat tijdschriftartikel (R)CT / meta-analyse meetinstrument website (patiënten)folder etc.


Systematisch literatuur zoeken Selecteer de bronnenSPECIFIEK bibliotheekcatalogi websites van

verenigingen vaktijdschriften current contents attenderings-

rubrieken enz.

ALGEMEEN MEDLINE The Cochrane Library PEDro ERIC DocOnline REHADAT CINAHL EMBASE enz.


Systematisch literatuur zoekenBepaal de zoektermenINDEXTERMEN MEDLINE

– medical subject headings (MesH)

The Cochrane Library– medical subject headings

(MesH) CINAHL

– descriptoren (DE) SPORTDiscus

– descriptoren (DE)

TREFWOORDEN DocOnline

INDEXWOORDEN EMBASE/RPM

ZOEKMASKERS PEDroVertaal de zoekvraag naar de

juiste zoektermen van de betreffende bron


Systematisch literatuur zoekenTrefwoorden & indextermen

Trefwoorden Alfabetische lijst van zoektermen Geen onderlinge relaties

Indextermen (thesaurustermen) Onderlinge relaties Verwijzingen Scope notes


Systematisch literatuur zoekenIndextermen

Verwijzingen bij indextermen Scope note (SN): korte beschrijving Use (USE): verwijzing naar correcte term Used for (UF): incorrecte term van waaruit

verwezen is Broader term (BT) Narrower term (NT) Related term (RT)


Systematisch literatuur zoeken Indextermen (voorbeeld)Chronic Brain Damage SN: A condition characterized by long-

standing brain dysfunction or damage, … [etc.]

UF: Chronic Encephalopathy BT: Brain Diseases NT: Chronic Brain Injury; Cerebral Palsy;

Persistent Vegetative State RT: Brain Infarction


Systematisch literatuur zoekenStel een zoekstrategie op (1) Bepaal of je sensitief (ruim) of specifiek (begrensd)

wilt zoeken Zoek eerst met gecontroleerde termen, daarna met

vrije (eigen bedachte) termen combineer de zoektermen met logische (Booleaanse)

en positionele operatoren maak de zoekstring niet te lang beperk op taal via het taalveld (bijv. MEDLINE:

english in la) beperk op documenttype via publicatieveld: (bijv.

DocOnline: RCT in form)


Systematisch literatuur zoekenStel een zoekstrategie op (2) Zoek een bekend document op auteursnaam, jaar en

een woord uit de titel Gebruik eventueel vaste zoekfilters (clinical trials,

prognosis, diagnosis, etiology, practice guidelines, clinical audit, systematic reviews)

Schakel bij het zoeken naar literatuur voor wetenschappelijk onderzoek een deskundige in!


Booleaanse operatoren

AND OR NOT ADJ NEAR WITH



AND cerebral AND palsy Zoekt naar documenten die zowel cerebral

als palsy bevatten. vindt dus ook: cerebral compression […] recurrent laryngeal

nerve palsy!



OR “cerebral palsy” OR “infantile

encephalopathy” Zoekt naar documenten die óf cerebral palsy

en/of infantile encephalopathy bevatten.



NOT (AND NOT) “cerebral palsy” NOT surgery Zoekt naar documenten die cerebral palsy

bevatten, maar niet surgery.



ADJ “…” cerebral ADJ palsy “cerebral

palsy” Zoekt naar documenten die cerebral palsy

bevatten (achter elkaar, mét spatie!) Vindt in MEDLINE dus niet de indexterm Cerebral-Palsy!



NEAR cerebral NEAR palsy Zoekt naar documenten die zowel cerebral

als palsy in dezelfde zin bevatten. vindt dus ook: cerebral compression […] recurrent laryngeal

nerve palsy!



WITH cerebral WITH palsy Zoekt naar documenten die zowel cerebral

als palsy bevatten in hetzelfde veld (bijv. samenvatting of titel).


Trunceren en maskeren

Trunceren Physiother* zoekt naar:

– Physiotherapy– Physiotherapeutic– Physiotherapeutische– Etc.

Maskeren m?ckenzie zoekt naar:

– McKenzie– MacKenzie


Systematisch zoeken naar external evidence PRAKTIJKVOORBEELD


Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplanPROBLEEMSTELLING

Is er een relatie tussen de mentale en somatische belastbaarheid en hoe beïnvloeden deze elkaar bij de patiënt met de diagnose contusio cerebri?


Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplanFORMULEER EEN ZOEKVRAAG (1) deelonderwerpen:

– de relatie tussen mentale en somatische belastbaarheid bij de patiënt met de diagnose contusio cerebri

– hoe wordt deze relatie beïnvloed? termen belastbaarheid:

– mental / somatic ~taxability, ~ratability, ~dutiability, etc. termen contusio cerebri:

– brain contusion, brain concussion, chronic brain injury, hersenkneuzing, etc.

termen effectiviteit:– effectonderzoek, clinical trials, evidence based pratice, RCT, meta-

analyse, systematisch review, etc. termen interventie


Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplanFORMULEER EEN ZOEKVRAAG (2) taal:

– Nederlands, Engels tijdsperiode:

– recent (vanaf 2000) leeftijd:

– volwassen(en), adult(s) geslacht:

– man, vrouw aanvullende informatie:

– patiënt


Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplanBEPAAL HET DOEL wetenschappelijk onderzoek / praktijkprobleem

BEPAAL HET TYPE DOCUMENT evidence based richtlijn

indien niet gevonden, dan: systematisch review / meta-analyse

indien niet gevonden, dan: effectonderzoek: RCT (CCT, (single) case study)


Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplanBEPAAL DE BRON(NEN) EBM-richtlijn:

– The Cochrane Library (CRMD), Databank Protocollen NPi, privé collectie, websites van beroepsverenigingen, etc.

systematisch review:– The Cochrane Library (CDSR);

effectonderzoek:– literatuurdatabanken: MEDLINE, PEDro,

DocOnline, CINAHL


Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld stappenplanBEPAAL DE ZOEKTERMEN BIJ DE BRON(NEN) MEDLINE (MeSH):

– brain injuries, […]– clinical trials, meta-analysis, systematic review, randomized

controlled trial CINAHL (DE):

– brain concusison , […]– clinical trials, meta-analysis, systematic review

The Cochrane Library (MeSH):– brain injuries , […]

DocOnline (trefwoorden):– hersenletsels, belastbaarheid– RCT, meta-analyse, clinical trials, multicenter studie, systematische

review


Systematisch literatuur zoekenVoorbeeld gericht zoeken

MEDLINE 2000-hedenzoeken met indextermen (MeSH):

(“Brain-Injuries"/ all subheadings)and ([…]) and((explode "Clinical-Trials"/all subheadings) or ("Meta-Analysis") or (RANDOMIZED-CONTROLLED-TRIAL in pt) or (META-ANALYSIS in pt) or ((RANDOMIZED-CONTROLLED-TRIAL in pt) or (META-ANALYSIS in pt)))and (english in la or dutch in la)

N.B.: door het explode commando wordt ook gezocht op de narrower terms als CCTs, multicenter studies en RCTs.



CINAHL 2000-hedenzoeken met indextermen (Descriptors):

“BRAIN CONCUSSION"/all topical subheadings /all age subheadingsand […] and(explode "CLINICAL-TRIALS"/all topical subheadings /all age subheadings or "META-ANALYSIS"/all topical subheadings/all age subheadings)



COCHRANE LIBRARYzoeken met indextermen (MeSH):

BRAIN-INJURIES:ME N.B. (1): Een asterisk * in combinatie met het :ME

achtervoegsel geeft aan dat "exploded" gezocht moet worden, bijv.: CHRONIC-BRAIN-DAMAGE*:ME.

N.B. (2): Er zijn in de Cochrane Library geen termen nodig voor ‘effectonderzoek’, ‘meta-analyse’ of ‘systematisch review’, omdat dit een specifiek bestand is.



DOCONLINEzoeken met trefwoorden en vrije termen:

hersenletsels.tref.andbelastbaarheid.tref.and(rct or meta-analyse or systemati* adj review)



PEDrozoeken op vrije termen (in abstract en titel):

contusio cerebri brain concussion enz. geen termen voor effectonderzoek nodig, alles is in principe

effectonderzoek.

zoeken met maskers: Method: [clinical trial] AND Subdiscipline: [neurology]

AND Body part: [head or neck]


Systematisch zoeken naar external evidence BEOORDELING VAN INTERNET-

BRONNEN

Speuren naar de kwaliteit van internet informatie

met de

Internet Detective


Het internet is een afspiegeling van de echte wereld:Je vindt er goed en slecht, rijp en groen...

Het is aan de gebruiker om het kaf van het koren te scheiden!


Let op!

Op het internet kan iedereen willekeurig wat publiceren

- academische tijdschriften of vakantiekiekjes

- politieke propaganda of de laatste roddels


Let op!

Internetbronnen zijn vluchtig

- ze kunnen van het ene op het andere moment verdwijnen

- ze kunnen het ene moment bruikbaar zijn en het volgende moment niet meer


Let op!

Bronnen zijn niet altijd gebruikersvriendelijk

- een slechte vormgeving kan de bron slecht toegankelijk maken

- gebruiksgemak kan variëren


Wees op je hoede als je internet-informatie gebruikt!

doe geen afbreuk aan je werk door onbetrouwbare informatie te gebruiken

laat je niet betrappen op het citeren van foute informatie

leer hoe je je zoekresultaten kunt schiften


Ga te werk als een detective

zoek naar aanwijzingen

stel vragen

wat zijn de motieven van degene die iets op het web zet?

vertrouw niemand totdat je daar voldoende reden toe hebt


Internet Detective

een online cursus beschikbaar via het web

gratis

bepaal zelf je tempo

interactief - met meerkeuzevragen en oefeningen

biedt praktische aanwijzingen voor de evaluatie van informatie die aangeboden wordt op het internet

De Internet Detective:

http://www.kb.nl/detective/


Systematisch zoeken naar external evidence VRAGEN?

www.paramedisch.org… ook voor brandende vragen!


<Blanco pagina>– Navolgende dia’s zijn ‘extra’. Alleen

gebruiken als de tijd dat toelaat.


Zoeken naar literatuur

HET INTERNET


Wat is het Internet?GESCHIEDENIS (1) Ontstaan rond 1975 (!) als Am.

defensienetwerk (ARPAnet) Internet Protocol (IP): boodschappen

verzenden in een ‘envelop’ Opkomst Local Area Networks (LAN) op

basis van Ethernet Opkomst Personal Computer (PC) in

1983


Wat is het Internet?GESCHIEDENIS (2) Eind jaren ‘80 vijf supercomputercentra op

universiteiten(netwerk met een snelheid van 56kB/s = 2 A4tjes ...)

Begin jaren ‘90 Internet voor het grote publiek Opkomst browsers: van tekstgeoriënteerde

schermen via Mosaic naar Netscape en Explorer


Wat is het Internet?


Wat is het Internet?TERMINOLOGIE (1) Bps = bits per seconde Browser = oproep- en

raadpleegprogramma voor hypertext-documenten

Dial-up = verbinding met een computer m.b.v. telefoonlijn

DNS = domeinnamensysteem (vertaalt URLs in numerieke IP-adressen)


Wat is het Internet?TERMINOLOGIE (2) E-mail = elektronische post Ethernet = type LAN FAQ = frequently asked questions FTP = file transfer protocol (toepassing

voor verzenden van bestanden) HTML = HyperText Markup Language


Wat is het Internet?TERMINOLOGIE (3) Hypertext = documenten die links naar

andere documenten bevatten IP = Internet Protocol ISDN = Integrated Services Digital

Network (digitale telefoondienst) Modem = datacommunicatie-apparaat


Wat is het Internet?TERMINOLOGIE (4) PPP = Point-to-Point Protocol (maakt het

mogelijk via modem en telefoonlijn gebruik te maken van het TCP/IP-protocol)

Router = systeem voor gegevensuitwisseling tussen twee netwerken

Smiley :-) :-( ;-) TCP = Transmission Control Protocol


Wat is het Internet?TERMINOLOGIE (5) Telnet = Protocol voor terminal-emulatie WWW = World Wide Web (op

hypertext-technologie gebaseerd systeem voor raadplegen van bestanden en diensten op het Internet)

Afd. Documentaire Informatie Inleiding ‘Systematisch zoeken naar external evidence in bestanden’...

Documents

Transcript of Afd. Documentaire Informatie Inleiding ‘Systematisch zoeken naar external evidence in bestanden’...