GEZONDHEIDSZORG · 2017. 3. 29. · Sint MaartenSkliniek geStart efficiency iS het Sleutelwoord bij...

2017 |2GEZONDHEIDSZORG

f a c i l i t i e s , ( m e d i s c h e ) t e c h n o l o g i e e n w e t e n s c h a p i n d e z o r gw w w. f m t g e z o n d h e i d s z o r g . n l

Innovatie

inDUURZAAMHEID robot-

gEstUURDEnaaldplaatsing

vooR bEHAnDElInglEvERkAnkER

vastgoed-strategie van nieuwbouw

Innovaties voor langer zelfstandig wonen in Duurzaam Nieuwolda.

Voorbereidingen nieuwbouw Sint Maartenskliniek gestart.

Deerns ontwikkelde een transformatiescan in

samenwerking met HEVO

nieuwetoekomst

zorggebouwen

TotaalCongres en Beurs22 juni 2017 JaarbeursSupernova Utrecht

OK

www.totaalok.org

Toonaangevende (inter-)nationale sprekers geven antwoord op vraagstukken op het gebied van logistiek, bouwkundige voorwaarden, (nieuwste) technische

ontwikkelingen, richtlijnen en krijgt u inzicht in spraakmakende opgeleverde projecten!

Een uitgebreide netwerkdag die u niet wilt missen! Het programma en de mogelijk heden voor inschrijving vindt u op de website van het congres: www.totaalok.org

Congresorganisatie

Hoofdsponsor

Congressecretariaat

Postbus 24285202 CK ’s-HertogenboschTel 073 - 700 35 [email protected]

A.P. (Alex) de BlockDuizendblad 168607 EA SneekTel: 06 417 480 88Fax:08 471 990 [email protected]

Projectmanagement voor OK en CSA

E D I T O R I A L

Het is al vaak gesteld, ook door mij in dit voorwoord, de laatste jaren is er enorm veel veranderd in de zorg.

Dat is een uitstekende ontwikkeling voor FMT Gezondheidszorg. Hoe meer er verandert, hoe groter de informatiebehoefte. Maar niet alleen de zorg is veranderd, u als informatieconsument, bent ook veranderd. Tien jaar geleden hadden we kunnen volstaan met FMT Gezondheids-zorg structureel dikker te maken als er behoefte bestond aan meer informatie. Dat zou dan bijna automatisch hebben ge-resulteerd in meer advertenties, meer abonnees en een wat hoger abonnementsgeld. Deze situatie is echter definitief verleden tijd.

Het medialandschap is de laatste jaren flink op de schop genomen. Natuurlijk is FMT Gezondheidszorg in die ontwik-keling meegegaan. Dat is ook niet onopgemerkt gebleven. Onze website bijvoorbeeld is vorig jaar circa een half miljoen keer bezocht! Op Twitter hebben we vele duizenden volgers.Maar FMT Gezondheidszorg gaat verder. Dat merkt u dit jaar al op een aantal fronten. Niet langer brengen we tien regu-liere edities van FMT Gezondheidszorg uit, maar kiezen we voor minder reguliere uitgaves en enkele themapublicaties. Over één daarvan, het Inspiratieboek Veiligheid in de zorg’ kunt u meer lezen in de rubriek Kort Nieuws. Daarnaast organiseren we dit jaar masterclasses en workshops samen met diverse zorginstellingen, de Technische Universiteit Eindhoven en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. We doen dit onder de noemer FMT Academy. Met deze activi-teiten spelen we in de op de actualiteit en sluiten daarom naadloos aan op de rol die FMT Gezondheidszorg speelt als informatieplatform.

Ik wens u veel leesplezier met deze editie van FMT Gezondheidszorg.

Cor van Litsenburg Hoofdredacteur

NB Vergeet niet onze website te bezoeken en u aan te melden voor onze wekelijkse, gratis elektronische nieuwsup-date.

we zijn er klaar voor!

FMT GEZONDHEIDSZORG 3

De nieuwe cover illustreert ons nieuwe elan.

FMT Gezondheidszorg is een uitgave van:Van Litsenburg BVEendenven 145646 JN EindhovenT +31 (0) 06 53 310 657E [email protected] www.fmtgezondheidszorg.nl

Volg FMT Gezondheidszorg op Twitter: @FMTzorg

FMT Gezondheidszorg wordt gemaakt met medewerking van o.a. NVTG, IHE en KIVI.

FMT Gezondheidszorg verschijnt 10x per jaar.

Uitgever: Cor van Litsenburg

Eindredactie:Wim van Gurp

FMT komt tot stand met redactionele medewerking van: Ir. René Drost NAMCO, W. (Wim) van Gurp, H. (Henk-Jan) Hoekjen, Prof. dr. ir. J (Jos) Lichtenberg, Dr. ir. M. (Masi) Mohammadi, Drs. F (Floor) Scholten, W. (Wilma) Schreiber, G. (Gerrit) Tenkink, F. (Frank) van Wijck, B. (Betty) Rombout, H. (Herman) Jansen, , A. (Alex) van Geldrop, R. (Regien) Wig-gers (NICTIZ), , L. (Laura) van Lith (Zorg Brandveilig), Renee van Litsenburg.

Fotografie: Peter Bouritius. e.a.

Vormgeving: Peter Bouritius

Advertenties:T +31 (0)513 68 48 08 E [email protected]

Druk: Scholma Druk

ISSN 1873 - 8877

Abonnementen:Nederland: e 117,50België e 125,00Buiten Europese Unie: e 169,50Losse nummers e 15,95Tarieven zijn excl. BTWKijk op: fmtgezondheidszorg.nl

Een abonnement kan op elk gewenst moment ingaan. Een abonnement wordt automatisch verlengd, tenzij ten-minste een maand voor het einde van de abonnementsperi-ode schriftelijk wordt opgezegd.

Coverfoto: Nieuwe toekomst voor zorggebouwen.Transformatiescan legt solide basis voor succesvolle aanpassing.Foto: Claudia Broekhoff Fotografisch

Disclaimer:Van Litsenburg BV heeft deze uitgave op de meest zorgvuldige wijze samengesteld. Van Litsenburg BV en haar auteurs kunnen echter op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledigheid van de gegevens. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op de informatie in deze uitgave.

colofonin deze uitgave

10 Financieringsaanvraag volgens het boekje voor Sint Maartenskliniek.

financiering van nieuwbouw

06 Voorbereiding nieuwbouwSint Maartenskliniek gestart.

vastgoedstrategie van nieuwbouw

12 Best of both worlds:Leidraad nieuwbouw Sint Maartenskliniek.

Bedrijfseconomische afwegingen nieuwbouw

14 Nieuwe klasse-indeling voor luchtfilters in gebouwen

klimaatinstallaties

17 Korte nieuwsberichten over facilities, (medische) technologie en wetenschap in de zorg.

kort nieuws

18 Vendor Neutral Archive van Oldelft Benelux: het ultime compromis.

ict in de zorg

20 Henk Hazelaar: “het gebouw geeft de eerste indruk”.

Ontwerpaspecten van zorghuisvesting

06 vastgoedstrategie van nieuwbouw

20Ontwerpaspecten van zorghuisvesting

FMT GEZONDHEIDSZORG4 FMT GEZONDHEIDSZORG4

TDVTDV

24 Centrale intelligentie voor een geïntegreerd gebouwen energiebeheer.

gebouwen energiebeheer

22 Elyse, kliniek voor nierzorg Gorinchem: De techniek achter de zorg.

techniek in de zorg

27 Korte nieuwsberichten over facilities, (medische) technologie en wetenschap in de zorg.

kort nieuws

28 Transformatiescan legt solide basis voor succesvolle aanpassing.

huisvesting voor de zorg

30 “Totaal OK” congres met bedrijvenbeurs:22 juni 2017, Utrecht (Jaarbeurs, Supernova).

nieuwbouw of renovatie ok afdeling

37 Pijnloze controle van artritispatiënten door innovatieve HandScan.

medische technologie

31 Succesvol TiiM-congres over technologische vernieuwing.

Technical innovations in Medicine

38 Robotgestuurde naaldplaatsingvoor de behandeling van leverkanker.

medische robotica

34

40

Proefwonen in Duurzaam Nieuwolda.

Risicogestuurde brandveiligheid in de praktijk.

innovatie in duurzaamheid

risicogestuurde brandveiligheid

28 huisvesting voor de zorg

34innovatie in duurzaamheid

onze partners

42 Unieke samenwerking tussen Phortman Medical B.V. en Laméris Ootech B.V.

medische gassen

43 Bedrijfsgegevens van bedrijven uit de branche.

bedrijvenindex

46 Advertentie-index en info over FMT Gezondheidszorg.

advertentie-index


Vastgoedstrategie van nieuwbouw

Door: Wilma Schreiber

FMT GEZONDHEIDSZORG6

voorbereidingnieuwbouwSint MaartenSkliniek

geStart

efficiency iS het Sleutelwoord bij

de nieuwbouwplannen voor de Sint

MaartenSkliniek, geSpecialiSeerd

in houding en beweging. Minder

vierkante MeterS, Meer flexibili-

teit tegen optiMale koSten. Met die

vaStgoedStrategie iS dit geSpecia-

liSeerde ziekenhuiS klaar voor de

toekoMSt - hoe die er ook uitziet.

“goed nadenken over efficiënter ruimtegebruik resulteert in een compactere kliniek”.

ben elsenaar, bouwdirecteur Sint Maartenskliniek:

foto: Wilma Schreiber

Goed nadenken over efficiënter ruimtegebruik

resulteerde in een compactere kliniek - 10 tot 15

procent minder vierkante meters. Een deel van

de oudbouw wordt gesloopt en er vindt nieuw-

bouw plaats. Elsenaar: “Voor de kliniek geldt: je

omzet is niet zeker, de kosten van je vastgoed

wel. Daarom is een vastgoedstrategie nodig,

waarbij je spaart voor onderhoud en toekomsti-

ge nieuwbouw. Met het oog op de toekomst is

het dan ook belangrijk flexibel te bouwen. Elke

vijf jaar kijken of de gebouwen het werkproces

nog ondersteunen.”

BehouDenDe lijnZorginstellingen gaan doorgaans uit van groei, is

Elsenaars ervaring. “Wij baseren ons op een

behoudende lijn en kijken of het vastgoed ook

dan op termijn betaalbaar blijft. Zo’n meerjaren-

Samen met collega Martijn Oude Luttik-

huis treedt Ben Elsenaar vanuit hun ad-

viesbureau D2 Ontwikkeling in Almelo op

als gedelegeerd opdrachtgever namens de Sint

Maartenskliniek. Een ziekenhuis of kliniek voert

maar eens in de zoveel tijd zo’n grote verbou-

wing door, is de gedachte, en dan is het goed een

partij met ervaring in te schakelen. Eerder al

werkten D2 Ontwikkeling en Mark Van Hou-

denhoven, voorzitter van de Raad van Bestuur

van de Sint Maartenskliniek, samen bij de reno-

vatie/nieuwbouw van het HagaZiekenhuis.

Gevraagd naar de scope van het project, zegt

Elsenaar: “Het OK-complex is verouderd en

moet up-to-date gebracht worden. Daarnaast wil

de kliniek de patiëntenkamers van de afdeling

Revalidatie meer inrichten op langdurig verblijf,

omdat patiënten er doorgaans drie tot zes maan-

den verblijven. Verder moet er een nieuw loop-

expertisecentrum komen om activiteiten die nu

nog verspreid over de locatie plaatsvinden te

concentreren.”

D2 Ontwikkeling maakte een totale kostenopzet

van zowel bouw, medische en niet-medische

inrichting als het betrekken van medewerkers.


onderhoudsplan en vastgoedplan zijn essentieel

voor het bepalen van de businesscase, anders

gaat het op een gegeven moment fout. Dat heeft

de Sint Maartenskliniek ook ingezien.” In dat

licht koos de kliniek bij de nieuwbouw voor zes

in plaats van acht OK’s en werd het loopexperti-

secentrum verkleind van 3.300 naar 2.200 vier-

kante meter. “Daarmee werd in één klap het

inefficiënte ruimtegebruik opgelost, mede omdat

dankzij de voortschrijdende techniek ook min-

der ruimte nodig is. Toen medewerkers inzagen

dat het hun tijd ging opleveren, raakten ze en-

thousiast.”

In voorbereiding op de gang naar de markt voor

financiering, kwam D2 Ontwikkeling met een

governance-kompas: regels waaraan alle betrok-

kenen - RvT, RvB en stuurgroep - zich dienden

Artist impression nieuwbouw Sint Maartenskliniek; afb.: eGM architecten.

goed nadenken over efficiënter ruimtegebruik resulteert in een compactere kliniek.


financieringstraject doorlopen.

Voor de beoogde inkrimping werden eerst de

werkprocessen op de poliklinieken onder de loep

genomen. Studenten turfden de bezetting en

daar bleek een efficiëntieslag mogelijk. “Artsen

hadden die ruimten bijvoorbeeld een uur nodig,

maar vanwege uitloop en andere eventuele ver-

tragingen werden de kamers bijvoorbeeld drie

uur geblokt. Onderwijl brandt de verwarming en

is het licht aan. In een wereld waar geld telt, kun

je dat beter steken in zorg dan in vastgoed”, zegt

Elsenaar. Uiteindelijk werd bij de polikamers een

ruimtereductie van 35-40 procent bereikt. Bij het

loopexpertisecentrum kan dankzij de centralisa-

tie worden volstaan met één balie in plaats van

drie. “En dan gaat het snel. Neemt niet weg dat

het een lastig proces is, want het raakt ook men-

sen”, erkent Elsenaar.

BinnentuinIn totaal beslaat de nieuwbouw straks 12.000

vierkante meter. Op de tweede verdieping komt

te houden. “Zo werden we samen verantwoorde-

lijk voor het eindresultaat. Dat betekende dat

iedereen binnen de vastgestelde kaders moest

opereren, ook financieel, en dat ook uitdragen.

Dat alle partijen wisten van de hoed en de rand,

zorgde voor begrip en draagvlak en ook voor

vertrouwen bij de RvT”, aldus Elsenaar.

tijDSDrukDe voorgenomen overdracht van klinische zorg

van de vestiging in Woerden naar Nijmegen

legde de nodige tijdsdruk op de bouw: in 2019

moet het nieuwe OK-complex klaar zijn voor

gebruik. Daarom kreeg D2 Ontwikkeling begin

2015 groen licht voor de haalbaarheidsfase. Deze

werd binnen drie maanden afgerond met een

positief advies van de RvT. “Vervolgens zijn we

opnieuw voor eigen risico begonnen met het

voorlopig ontwerp. Je weet dan beter of je echt

binnen de gestelde kaders blijft. Zo lag er binnen

een tijdsbestek van vijf maanden een plan voor

compacte nieuwbouw. Gelijktijdig werd ook het

het nieuwe OK-complex met zes identieke OK’s.

Omdat de kliniek geen IC kent, is er een grote

verkoeverruimte voorzien, met dertig bedden.

Op de eerste verdieping en begane grond komen

verpleegafdelingen met elk 36 bedden, verdeeld

over één- en tweepersoonskamers, alle geschikt

voor patiënten in een rolstoel, zoals bijvoorbeeld

dwarslaesiepatiënten. “Dus extra groot en voor-

zien van meer faciliteiten. De gangen zijn vijf

meter breed, zodat rolstoelen en bedden er mak-

kelijk door kunnen en elkaar kunnen passeren.

Ook is er een middenzone met huiskamers en

ruimten voor groepstherapie. In de kelder tot

slot bevinden zich het loopexpertisecentrum,

sportzalen en een fitnessruimte”, vertelt Elsenaar.

Intussen is de sloop van twee gebouwen gestart

en zijn alle medewerkers ondergebracht in de

andere gebouwen van de kliniek. “Met wat kleine

verbouwingen paste dat precies. Als de nieuw-

bouw begin 2019 klaar is, wordt ook een derde

gebouw gesloopt en komt er een binnentuin

voor patiënten van 3.000 vierkante meter. Mooi

in lijn met het natuurgebied waar de kliniek zich

bevindt. En dat we meer groen dan nieuwbouw

brengen, is natuurlijk ook goed nieuws voor

gemeente en omwonenden.” Na een doorloop-

tijd van start plan tot volledig functioneren van

slechts 3,5 jaar is de nieuwe Sint Maartenskliniek

dan in 2019 operationeel en kunnen patiënten

en medewerkers profiteren van een efficiënt en

toekomstbestendig gebouw. <

Vastgoedstrategie van nieuwbouw

alle betrokken parijen coMMitteren zich aan een governance - koMpaS.

Artist impression nieuwbouw Sint Maartenskliniek; afb.: eGM architecten.


5 sterren voor iedere dag zorgeloos werkenSpreekwoordelijke kwaliteit voor uw bedrijfszekerheid

Perfecte reinigingsprestatiesBehoedzame reinigingsresultaten

Maximale energie-e� ciëntie Bijpassende service

Bekijk op www.miele-professional.nl/5sterrenwaarom uw collega-organisaties voor

Miele Professional kozen.

Miele Nederland B.V. | Miele Professional www.miele-professional.nl

GratisAnalyse

van uwtextielverzorging

financiering van nieuwbouw



financieringsaanvraag volgenS het boekje

een goede buSineSScaSe, een uitStekende reputatie en

dito MarktpoSitie Maakten het voor bng bank aantrek-

kelijk oM de nieuwbouw van de Sint MaartenSkliniek

te financieren. “zowel beStuurder alS bouwteaM wiSt

in een eerdere Setting projecten tot een goed einde te

brengen.”

Een revalidatiekliniek die aan vervanging

toe is, OK’s van 20 jaar oud, een loopex-

pertisecentrum verdeeld over de hele

locatie: de aanleiding voor nieuwbouw van de

Sint Maartenskliniek is duidelijk, stelt financieel

directeur Jeroen van Duren. “Dan ga je bereke-

ningen maken om tot het ideaalplaatje te komen.

Als gespecialiseerde kliniek voor houding en

beweging met een omzet van 180 miljoen euro,

zijn we middelgroot qua ziekenhuis, maar qua

kliniek heel groot.” Het totale project - interne

verhuizing, nieuwbouw en sloop - werd begroot

op 50 miljoen euro. “Daar was financiering voor

nodig. Dus gingen we op zoek naar een betrouw-

bare partij die ons goede voorwaarden bood

aangaande rente en zekerheden. Omdat we die

expertise niet in huis hadden, gingen we in zee

met een externe partij.”

De keus viel op Finance Ideas, waar de Sint

Maartenskliniek al eerder mee had samenge-

werkt op het vlak van de meerjarenbegroting.

“Deze partij is bekend bij financiers, banken

kennen hun rekenmodel en dan kun je meer

tempo maken. Dat is belangrijk, want we zijn

ambitieus en willen onze plannen snel realise-

ren”, aldus Van Duren. Bij het nieuwbouwproject

gaat het om een investering voor 20 tot 30 jaar.

“Dus ga je scenario’s opstellen en risico’s voor

financiële continuïteit in kaart brengen om de

Raad van Bestuur een meerjarenperspectief te

kunnen voorleggen”, zegt Pim Diepstraten, part-

ner en senior-consultant zorg bij Finance Ideas.

reAliStiSch ScenArioVan Duren en Diepstraten werkten samen een

informatiememorandum uit voor financiers

voor een toelichting op de businesscase, toe-

komstplannen, marktpositie, visie zorgverzeke-

raars en patiënten, en financiële doorrekening.

“Banken willen begrijpen dat je de investering

kunt dragen. Ons uitgangspunt was een behou-

dend, realistisch scenario. We willen zelf zeker-

heid en dat vinden banken ook plezierig”, ver-

klaart Van Duren. Mei 2015 ging de Sint

Maartenskliniek de markt op met het informa-

tiememorandum. Hoewel de kliniek hoopte

naast de traditionele banken ook zorgverzeke-

raars en pensioenfondsen te interesseren, kwa-

men die niet met een serieuze offerte. “De gover-

nance bij zorginstellingen is lastig, wie is nu

precies eigenaar? Bovendien ontbreekt een ra-

ting. Door die onduidelijkheden gaat het risico

omhoog en daarmee ook de rendementseis”, stelt

Diepstraten. “De banken hebben veel kennis van

de zorg en daar hebben we uiteindelijk de beste

afspraken mee kunnen maken.”

Doorgaans geldt: hoe hoger de bouwsom, hoe

meer partijen er nodig zijn voor financiering en

hoe lager de concurrentie vanwege het geringe

aantal marktpartijen. “Voor 50 miljoen euro

konden we volstaan met één partij. Dat had ook

onze voorkeur, omwille van de snelheid en bila-

terale afspraken. Mijn ervaring met consortia is

dat je altijd slechtere voorwaarden krijgt”, aldus

Diepstraten. “Wel had het Waarborgfonds voor

de Zorgsector (WFZ) moeite met de snelheid

waarmee wij wilden opereren. Die instantie kijkt

bovendien meer naar het verleden en minder

naar de toekomst en de ambitie van de Sint

Maartenskliniek. Uiteindelijk hebben we het

risico genomen en de lening ongeborgd uitge-

zet.”

GoeD verhAAlHet totale financieringstraject, inclusief vestigen

zekerheden, nam slechts zes maanden in beslag.

Vier banken schreven in, uiteindelijk bleven

ABN-AMRO en BNG Bank over. Beide roemden

het informatiememorandum van de Sint Maar-

tenskliniek. “Onze positie als gespecialiseerde

jeroen Mulder (BnG Bank).


kliniek die duidelijke keuzes heeft gemaakt,

droeg bij aan een positieve beoordeling, net als

onze naam als internationaal toonaangevende

kliniek”, zegt Van Duren. Diepstraten onder-

schrijft dit. “Dankzij de goede reputatie zijn

mensen bereid te reizen voor behandeling in de

Sint Maartenskliniek. Met een duidelijke strate-

gie, een ervaren bouwteam en een competent be-

stuur heb je een goed verhaal richting financier-

ders.”

Door de goede voorbereiding kon de Sint Maar-

tenskliniek vragen van de banken snel beant-

woorden. Een pluspunt, aldus Diepstraten. “Als

zich tussentijds verrassingen voordoen, gaat het

vertrouwen omlaag. Nu laat je zien te kunnen

vasthouden aan je programma.” Uiteindelijk viel

de keus op BNG Bank. “Die bank was bereid zich

voor 15 jaar te committeren en qua voorwaarden

was de rente voor ons een belangrijke compo-

nent”, verklaart Van Duren. “Op elk onderdeel

was BNG Bank net iets beter.” Ook Diepstraten

toont zich tevreden. “Een hele goede krediet-

overeenkomst. Prijstechnisch zeer aantrekkelijk

en tegen goede voorwaarden. Dankzij de lage

rente van in totaal circa 2% zijn de financie-

ringskosten beperkt”, zegt hij. “Bovendien kon-

den we flexibiliteit in de voorwaarden inbouwen

voor het geval het WFZ later nog over de brug

komt. Dan gaan de kosten nog verder omlaag

zodat de geborgde financiering ook marktcon-

form is.”

uitStekenDe StArtpoSitieDat het financieringstraject zo soepel verliep, is

te danken aan de businesscase, aldus Jeroen

Mulder, senior-consultant zorg bij BNG Bank,

die de aanvraag van de Sint Maartenskliniek

beoordeelde. “In eerste instantie kijken we naar

de financials. Hoe ziet de historie eruit qua resul-

taten en wat is de startpositie. Minstens zo be-

langrijk zijn de prognoses en de aannames in de

modellen. Tot slot spelen de tak van sport,

marktpositie ten opzichte van concurrentie en

zorgverzekeraars en de kwaliteit van het manage-

ment een rol.” Van Duren en Diepstraten hadden

hun huiswerk goed gedaan, concludeert Mulder.

“De startpositie was uitstekend, net als de uit-

komsten van ratio’s. We hebben diverse scena-

rio’s doorgerekend - druk op de tarieven, tegen-

vallende groei, vertraging in het

besparingsprogramma, een management dat

niet ingrijpt - en dit over drie jaar en tegelijker-

tijd. Steeds was de uitkomst dat de kliniek aan

haar betalingsverplichtingen zou kunnen blijven

voldoen.”

Andere sterke elementen waren voor BNG Bank

de zeer goede naam en het feit dat het om een

gespecialiseerde instelling gaat die landelijk

actief is. “Patiënten zijn bereid naar Nijmegen te

reizen vanwege de hoogcomplexe zorg. En zorg-

verzekeraars ondersteunen dit met meerjarenaf-

spraken en door geen groeiplafonds op te leg-

gen”, aldus Mulder. “Doordat de kliniek de stap

naar specialisatie al gezet heeft, loopt zij landelijk

voorop.” Tot slot roemt hij de kwaliteit van het

management, aansturing van bedrijfsonderdelen

en het bouwteam. “Met zowel bestuurder als

bouwteam hebben wij in een eerdere setting

positieve ervaringen opgedaan. Ook toen wisten

zij projecten tot een goed einde te brengen.” <

pim Diepstraten (Finance ideas) (links) en jeroen van Duren (Sint Maartenskliniek).

“het totale financieringStraject naM SlechtS zeS Maanden in beSlag”

Bedrijfseconomische afwegingen nieuwbouw



“De ontwikkelingen in de zorg gaan sneller dan de bouw en de tijd dat je gebouw meegaat. Dus is flexibel bouwen de enige oplossing.” Die stelling past Mark Van Houdenhoven, voorzitter RvB Sint Maartenskliniek, toe bij de nieuwbouw van deze gespecialiseerde kliniek. Ook pleit hij voor meer concentratie en samenwerking in de zorg.

best of both worldsleidraad nieuwbouw Sint MaartenSkliniek

De nieuwbouw van de Sint Maartenskli-

niek is in lijn met een aantal trends in

de zorg en de organisatie van die zorg,

zoals nieuwe mogelijkheden op het gebied van

ICT en behandeling van patiënten. “Die hebben

gevolgen voor de inrichting, financiering en

ondersteuning. En daarnaast ligt er de vraag: in

welk jasje moet je dat doen, past het huidige

gebouw nog bij alle ontwikkelingen?”, zegt Van

Houdenhoven, voorzitter RvB Sint Maartenskli-

Mark van houdenhoven, voorzitter rvB Sint Maartenskliniek.

terug kunnen naar drie. Met de nieuwbouw

nemen we nu al een voorschot op die concentra-

tie. Maar wel een gecalculeerd risico: als het lukt,

hebben we er de ruimte voor. Loopt het anders,

dan kunnen we volstaan met de sloop van een

oud gebouw.” Een dergelijke opzet kan alleen

succesvol zijn als zorgverzekeraars, overheid,

directeuren en patiëntenverenigingen bereid zijn

elkaar te steunen. “Iedereen is er medeverant-

woordelijk voor dat dit op de goede manier

gebeurt, zodat we met de juiste mensen de juiste

zorg kunnen leveren”, zegt hij. “Een academisch

netwerk is dan the best of both worlds: de beste

specialisten maken gebruik van de beste facilitei-

ten, en ziekenhuizen faciliteren diagnose en

herstel dicht bij de patiënt.” <

OK’s worden bijvoorbeeld groter - 55 in plaats

van 25 vierkante meter - en de 72 één- en twee-

persoonskamers in het revalidatiecentrum wor-

den voorzien van alle ruimte en techniek om het

rolstoelers zo makkelijk mogelijk te maken.”

Daarbij bouwt de kliniek vanuit meerjarenper-

spectief een dubbele flexibiliteit in. Allereerst is

er ruimte voor twee extra OK’s, mocht het aantal

van zes niet toereikend zijn. “Ook het revalida-

tiecentrum bouwen we toekomstgericht. Als

minder kamers nodig zijn voor revalidatiezorg,

bijvoorbeeld door het terugdringen van de op-

nameduur, kunnen we de vrijvallende ruimte

gebruiken voor de groei in orthopedie.

concentrAtieDe focus van de Sint Maartenskliniek viel goed

bij de banken. “Wij hanteren al 80 jaar dezelfde

strategie, alleen de zorg verandert elke keer. Ons

streven naar specialisme, concentratie en minder

vierkante meters is een ontwikkeling waar ban-

ken in geloven. Dat heeft de financiering verge-

makkelijkt”, verklaart Van Houdenhoven. Ge-

concentreerd wil overigens niet zeggen solitair,

want een netwerk blijft nodig. “Neem kinderor-

thopedie. Wij beschikken over de kennis, Rad-

boudumc heeft een uitstekend uitgeruste kinder-

IC. Dus bouwen we niet zelf een kinder-IC en

opereren onze orthopeden in het academisch

ziekenhuis. Om dezelfde reden werken we samen

met het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis op het

gebied van medische microbiologie. Daarnaast

hebben we ons klinisch chemisch laboratorium

geoutsourcet naar het CWZ.”

Voor Van Houdenhoven is samenwerking een

voorwaarde voor duurzaam bouwen en zouden

ziekenhuizen meer samen moeten optrekken.

“Momenteel zijn er bijvoorbeeld acht gespeciali-

seerde revalidatiecentra, dat zou in mijn ogen

niek en tevens hoogleraar economische bedrijfs-

voering gezondheidszorg aan de Radboud Uni-

versiteit. In zijn optiek moeten zorginstellingen

over meer jaren kijken naar hun gebouw en daar

projecten aan hangen. “De ontwikkelingen in de

zorg gaan sneller dan de de bouw en de tijd dat

je gebouw meegaat. Dus is flexibel bouwen de

enige oplossing.”

Een van de trends waar Van Houdenhoven bij de

nieuwbouw van de Sint Maartenskliniek reke-

ning mee houdt, is het feit dat zorg uit zieken-

huizen verdwijnt. “Je moet dus in ieder geval

minder bouwen dan je nu hebt staan, ook al ga

je groeien. Wij zijn al een medisch specialistisch

centrum voor houding en beweging en willen

aan de voorkant van de voortschrijdende ont-

wikkelingen blijven zitten. Zo doen wij bijvoor-

beeld de 3D-heupimplantaten, de complexe

gevallen zeg maar, en zijn we marktleider op het

gebied van revisieoperaties voor heupen en

knieën en scoliose-operaties. Omdat we patiën-

ten op meerdere plekken in Nederland polikli-

nisch zien en omdat we op het gebied van min-

der complexe zorg niet streven naar groei,

kunnen wij met minder vierkante meters toe.”

MinDer BouwenDe RvB-voorzitter stelt dat er momenteel door-

gaans nog te groot wordt gebouwd. “Ik pleit voor

een bouwstop, in de zin dat je alleen mag bou-

wen als je minder bouwt. En voor een sanerings-

fonds om de kosten van leegstaande bouwdelen

op te vangen”, zegt hij. “De Sint Maartenskliniek

maakt in de regio afspraken met onder andere

Radboudumc, Pantein en huisartsen over wat we

elk in de toekomst nodig hebben. Samen vormen

we een netwerk rond de patiënt.” Zijn ideaal-

beeld is dat ziekenhuizen hoogcomplexe zorg zo

veel mogelijk afstoten en dat deze geconcen-

treerd worden in specialistische klinieken.

“Daarin is iedereen gericht op één vak en kun je

ook daadwerkelijk innovatief en state-of-the-art

zijn en blijven, onder meer dankzij langjarige

afspraken met bedrijven en leveranciers over

apparatuur. Binnen die specialisatie gaan wij al

een stap verder, zo werken we bijvoorbeeld met

knieteams.”

Bij de inrichting van de nieuwbouw van de Sint

Maartenskliniek wordt daarom nadrukkelijk

gekeken naar de functionele zorg: hoe zien de

OK’s van de toekomst eruit, hoe ontwikkelt de

dwarslaesiezorg zich? Van Houdenhoven: “De

huidige OK’s voldoen aan alle eisen, maar zijn

niet toegerust op de toekomst. De zes nieuwe


hoogcomplexe zorg moet zo veel mogelijk geconcentreerd worden in specialistische klinieken

klimaatinstallaties

nieuwe klasse-indeling voor luchtfilters in gebouwen

nieuwe norMenSerieDe NEN-EN-ISO 16890-serie ‘Luchtfilters voor

algemene ventilatie’ beschrijft de apparatuur,

materialen, technische specificaties, eisen en

kwalificaties voor luchtfilters. Ook wordt be-

schreven welke procedures nodig zijn voor de

laboratoriummetingen en hoe je de resultaten

hiervan vervolgens tot een efficiëntie per deel-

tjesklasse kunt omrekenen. De norm bestaat uit

vier delen:

Deel 1: Technische specificaties, eisen en classifi-

catiesysteem gebaseerd op vaste deeltjes

rendement.

Deel 2: Meting van fractioneel rendement en

doorstromingsweerstand.

Deel 3: bepaling van de gravimetrische efficiën-

Luchtfilters worden in veel gebouwen

geplaatst om fijnstof af te vangen. Deze

luchtfilters voor algemene ventilatie

worden vaak gebruikt in toepassingen voor

verwarming, ventilatie en airconditioning om de

luchtkwaliteit in gebouwen te verbeteren. Er zijn

verschillende typen luchtfilters. Om te zorgen

dat de juiste filter wordt toegepast, moeten er

duidelijke afspraken zijn over de verschillende

klassen ervan. De nieuwe ISO 16890-serie bevat

een nieuw, verbeterd, classificatiesysteem. De

norm helpt ontwikkelaars het juiste type filter te

kiezen bij nieuwe ontwerpen. Bovendien kan

onderhoudspersoneel, door op het type filter te

letten, ook bij vervanging eenvoudig weer het

juiste filter plaatsen.Door: NEN


fijnStof (particulate Matter, pM)

kan een ernStig gevaar voor de

gezondheid betekenen. dat blijkt

uit de vele onderzoeken van de

afgelopen tientallen jaren. een

nieuwe norM voor luchtfilterS in

gebouwen, koMt de gezondheid van

MenSen in gebouwen ten goede.

tot halverwege 2018 kunnen de

beStaande luchtfilterklaSSen uit

nen-en 779 gebruikt worden. wat

brengt de nieuwe norM Met zich

Mee?

Montage luchtfilter.

12341 ‘Luchtkwaliteit - Algemene gravimetrische

referentiemethode voor de bepaling van de

PM10 of PM2,5-massafractie van zwevende stof

in de buitenlucht’. Dit is een precieze, maar

complexe methode die voor de toepassing van de

gewone gebouwfilters niet geschikt is. Deze

methode wordt onder andere door de U.S. Envi-

ronmental Protection Agency (EPA), de World

Health Organization (WHO) en de Europese

Unie (zie EU-Raad Richtlijn 1999/30 / EG van 22

april 1999) gehanteerd.

Er is ook een eenvoudigere methode. Deze wordt

steeds vaker gebruikt, bijvoorbeeld door de

Amerikaanse EPA of de Duitse Umweltbundes-

amt. Met name de wijze van meten is een stuk

gemakkelijker. De verschillen tussen de complexe

‘officiële’ definitie en de ‘eenvoudige’ definitie

zijn voor normale filters verwaarloosbaar. Daar-

om wordt in de nieuwe ISO 16890-serie de

vereenvoudigde definitie van PM10 en PM2,5 en

PM1 gebruikt.

nieuwe DeeltjeSklASSenDe efficiëntie van het luchtfiltersysteem wordt

uitgedrukt met het symbool ePMx. De x staat

norm is uitgegeven. Dit betekent dat fabrikanten

van buiten Europa dezelfde methode gaan ge-

bruiken, en andersom dat Europese fabrikanten

hun filters makkelijker buiten Europa kunnen

afzetten.

De DeFinitie vAn FijnStoF in pM-wAArDenWat is fijnstof eigenlijk volgens de ISO 16890-se-

rie? Uitgangspunt is een groot deel van de na-

tuurlijke aerosol (vloeibare en vaste deeltjes) in

de lucht. Fijnstof kan op verschillende manieren

worden gedefinieerd. Er zijn een paar belangrijke

klassen, op basis van de deeltjesgrootte. De be-

langrijkste zijn PM10, PM2,5 en PM1.

De referentiemethode voor de monsterneming

en meting PM10 is beschreven in NEN-EN

tie en van de luchtstroomweerstand

versus de hoeveelheid afgevangen stof.

Deel 4: Preparatiemethode voor de bepaling van

het minimum fractioneel rendement.

Overgang van NEN-EN 779 naar NEN-EN-ISO

16890

De nieuwe klassen in NEN-EN-ISO 16890 ver-

vangen de bestaande luchtfilterklassen uit NEN-

EN 779:2012 ‘Stoffilters voor ventilatiedoelein-

den - Bepaling van de filterprestatie’. Er is een

overgangsperiode van 18 maanden, zodat de

nieuwe klassen langzaam kunnen worden inge-

voerd. NEN-EN 779 kan dus gebruikt worden

tot halverwege 2018.

De nieuwe norm kijkt niet meer naar de filtratie-

prestaties, maar naar de onderverdeling op basis

van de afmetingen van het fijnstof (de PM-waar-

den). Uitgangspunt is de deeltjesefficiëntie: hoe

efficiënt worden de deeltjes verwijderd? Hier-

door komen de resultaten van de nieuwe nor-

menserie beter overeen met de resultaten in de

praktijk. Een ander voordeel van NEN-EN-ISO

16890 is dat deze ook als internationale (ISO-)


Totaal leverancier. Compleet programma luchtfi lters en V-snaren. Service gericht. Just in time leveringen, verpakt per lbk. Vooruitstrevend. ISO 16890 gecertifi ceerde fi lters nu reeds leverbaar Kwaliteitscontrole. Luchtmetingen op locatie op basis van ISO 16890 criteria.

Zakkenfi lters• ePM1-65%• ePM1-55%

Compact fi lters• ePM1-60%• ePM1-75%• ePM1-85%• ePM1-90%

Voor meer informatie: www.ifb-fi ltertechniek.nl Tel. 0181-311187 info@ifb-fi ltertechniek.nl

van Leeuwenhoekweg 33225 LX HellevoetsluisThe Netherlands

ISO16890

IFB Filtertechniek, uw partner voor schone binnenlucht

‘nieuw, verbeterd, classificatiesysteem voor luchtfilters in gebouwen’

matie te krijgen over de effectiviteit van een

eventueel aanwezig elektrostatische uitwerpme-

chanisme.

De gemiddelde efficiency van het filter wordt

vervolgens bepaald door het gemiddelde te

nemen van de initiële efficiëntie en de geconditi-

oneerde efficiëntie voor elke grootte. De gemid-

delde efficiency wordt gebruikt voor het bereke-

nen van de ePMx efficiëntie. Hiervoor worden

deze waarden gewogen ten opzichte van de

gestandaardiseerde en genormaliseerde deeltjes-

grootteverdeling. De indeling in klassen staat

beschreven in ISO 16890-1.

verwAchtinGenDe Nederlandse industrie verwacht dat deze

normenserie makkelijker te gebruiken is dan de

voor de deeltjesgrootte. Daarbij zijn deeltjes van

0,3 μm altijd de kleinste deeltjes die worden

meegenomen, en deeltjes van x μm zijn de

grootste deeltjes. Ofwel ePMx staat voor deeltjes

met een optische diameter tussen 0,3 μm en x

μm. In de NEN-EN-ISO 16890-serie worden

drie klassen van deeltjesgrootte gebruikt voor de

vermelde rendementswaarden, zoals aangegeven

in onderstaande tabel.

BepAlinGSMethoDeHoe gaat de bepalingsmethode in zijn werk? De

luchtfilterelementen worden volgens de ISO

16890-serie getest in het laboratorium en vervol-

gens geëvalueerd. Het vermogen om deeltjes weg

te filteren, wordt dus uitgedrukt met de efficien-

cy waarden ePM1, ePM2,5 en ePM10.

De eerste test staat in NEN-EN-ISO 16890-2.

Hierin wordt het vermogen om deeltjes af te

vangen bepaald als functie van de deeltjesgrootte

in het gebied van 0,3 μm tot 10 μm. Hiervoor

wordt een onbelast en niet geconditioneerd

filterelement gebruikt.

Na deze eerste test wordt het luchtfilterelement

geprepareerd volgens de procedures in NEN-

EN-ISO 16890-4.

De procedures om de verwijderingsefficiëntie te

bepalen worden nu herhaald met het geconditio-

neerde filterelement. Dit wordt gedaan om infor-

vorige norm. Dit geldt zowel voor het testen zelf,

als voor het gebruik van de resultaten. Het zal

even duren voordat alle filters volgens het nieu-

we systeem zijn getest. Tot medio 2018 is hier-

voor nog de tijd. Tot dan kunnen zowel de be-

staande als nieuwe klassen worden gebruikt. De

fabrikanten leveren tabellen waarin beide klassen

worden vergeleken. Naar verwachting verloopt

de omzetting dan ook vrij geruisloos. <

klimaatinstallaties


Meer weten of meepraten over deze norm? Wilt u als belanghebbende partij meepraten over de ontwikkeling van normen op dit gebied? De NEN-normcommissie ‘Europese en mon-diale normalisatie klimaatbeheersing’ behartigt de Nederlandse belangen op Europees en internationaal ni-veau voor de onderwerpen: ener-gieprestatie, isolatieberekeningen, ventilatie, verwarming en koeling, en building automation, controls and building management. Stuur voor deelname aan, of meer informatie over, deze commissie een mail naar [email protected].

Detail filter.

norm voor luchtfilters wordt vervangen, oude systeem kan tot uiterlijk medio 2018 worden gebruikt

www.nen.nl


videobril help geSpannen patiënt te ontSpannen

ziekenhuizen ontwikkelen SaMen Met veMw leidraad noodStrooMvoorzieningen

werk Mee aan het inSpiratieboek ‘veiligheid in de zorg’

Voor patiënten die zich gespannen voelen, on-zeker of angstig zijn, heeft Radiotherapiegroep sinds kort de Relaxmaker videobril met na-tuurbeelden ter beschikking. De bril helpt om te ontspannen tijdens de radiotherapeutische voorbereiding en de bestralingsbehandeling. Onderzoek verricht bij de Radiotherapiegroep heeft dit aangetoond.> lees verder op www.fmtgezondheidszorg.nl <

Deskundige gebruikers van noodstroominstallaties bij zieken-huizen hebben een uniek instrument ontwikkeld waarmee de continuïteit van de noodstroomvoorziening in een ziekenhuis kan worden geborgd. Met de Leidraad Noodstroomvoorziening kunnen organisaties controleren hoe adequaat hun noodstroom-voorziening is en waar verbeteringen mogelijk of noodzakelijk zijn. Het biedt organisaties een uniek communicatiemiddel tus-sen de technicus, verantwoordelijk bestuur en de zorgafdelingen, waarmee de gehele procedure van tests en controles gestruc-tureerd wordt. Op 24 maart is de Leidraad gepresenteerd in het Jeroen Bosch Ziekenhuis te ’s-Hertogenbosch.

> lees verder op www.fmtgezondheidszorg.nl <

Dagelijks zijn zorginstellingen in de weer om de zorg kwalitatief nog beter, nog veiliger te maken. Elkaar inspireren kan hierbij een grote rol spelen. FMT Gezondheidszorg start daarom, samen met diverse organisaties zoals zorginstellingen, brancheorganisaties, univer-siteiten en hogescholen met de realisering van het Inspiratieboek ‘Veiligheid in de zorg’. > lees verder op www.fmtgezondheidszorg.nl <

Opstaan uit een diepe sofa, over ruw terrein lopen, of de trap op; als je benen verlamd zijn kun je dat wel vergeten. Het TU Delft studententeam Project MARCH wil daar verande-ring in brengen en ontwik-kelt en bouwt dit jaar een nieuw exoskelet. Dit is een ondersteunend frame dat buiten het lichaam wordt gedragen. Met deze nieu-we medisch technologische ontwikkeling willen de studenten mensen met een dwarslaesie helpen hun dagelijkse activiteiten weer uit te voeren.

> lees verder op

www.fmtgezondheidszorg.nl <

Studenten tu delft onthullen nieuw ontwerp exoSkelet

kort nieuwS

ict in de zorg

ten nog niet een echt geïntegreerd beeld van de

patiënt. Voor een echt holistisch beeld en ge-

bruik van deze data speelt viewing een essentiële

rol. Dit betekent dat een universele viewer vereist

is die in staat is om de data van alle uiteenlopen-

de – en niet compatible met elkaar zijnde – sys-

temen te verwerken en dus zichtbaar te maken

voor de gebruiker.

ontwikkelinGen in ziekenhuiSDAtAData moet ook retrospectief kunnen worden

bekeken. Dit kan ook, als voor de opslag van die

data een gestandaardiseerde digitale workflow is

ontwikkeld. De vakgroepen radiologie en cardio-

logie hebben dit proces al in een vroeg stadium

opgepakt, zij hebben hun workflow en hun beeld

genererende gegevens digitaal ingericht en ge-

bruiken hiervoor de internationale DICOM-

standaard. Maar er zijn ook vakgroepen waarbij

de workflow – inherent aan het soort onderzoek

en zorg – minder ver gedigitaliseerd of gestan-

Door: Oldelft Benelux

Het is dus begrijpelijk dat de belangstel-

ling vanuit ziekenhuizen voor Vendor

Neutral Archive systemen (VNA)

toeneemt. Oldelft Benelux biedt de optimale

oplossing.

StAnD vAn zAkenDiagnosestelling en behandeling van patiënten

vergt in veel gevallen een multidisciplinaire

aanpak. Dit betekent dat behandelaars op de

hoogte moeten zijn van elkaars patiëntdata, om

omissies en onnodige dubbele onderzoeken te

voorkomen. Wat is momenteel de realiteit? Iede-

re afdeling gebruikt voor opslag van zijn beeld

genererende gegevens zijn eigen functionele

oplossing. Onderlinge uitwisseling binnen het

ziekenhuis geschiedt via het EPD. Voor uitwisse-

ling met andere partijen wordt gebruikgemaakt

van een XDS-systeem (Cross Enterprise Docu-

ment Sharing systeem). Deze oplossingen zijn

een grote stap voorwaarts, maar bieden specialis-


de wens van zieken huizen om de

patiënt steeds meer centraal

te stellen en value-based

zorg te bieden, maakt het vei-

lig uitwisselen van digitale

medische gegevens tussen de

verschillende specialismen

een van de belangrijkste aan-

dachtspunten in de zorg-ict.

niet alleen met collega’s binnen

het ziekenhuis, maar ook met

zorgprofessionals daarbuiten.

vendor neutral archive van oldelft benelux:

het ultiMe coMproMiS

het gesprek aangaan met de inhoudelijk deskun-

digen omdat we weten welke mogelijkheden

optimaal beschikbaar zijn, én omdat we weten

hoe we gebruikers kunnen helpen om die in de

praktijk te kunnen benutten. We kunnen de

ICT’er een oplossing bieden die werkbaar is en

die niet uit onnodig veel deelsystemen bestaat.

En we kunnen de behandelaar de klinische in-

formatie bieden die vanuit verschillende discipli-

nes beschikbaar is en die hij nodig heeft voor

zijn patiëntenzorg.

Ook is Oldelft Benelux bij uitstek de partij die

zich realiseert dat een big bang in toepassing van

VNA niet werkt. Juist daarom bieden we een

hybride oplossing die de verschillende afdelingen

de ruimte biedt om op verschillende snelheden

in te stromen. Hierbij is van essentieel belang dat

in deze hybride situatie de volledigheid en con-

sistentie van het “beeld” in stand wordt gehou-

den. En we zijn niet alleen in staat deze oplossing

te bieden, we zijn ook de gesprekspartner die na

de aanschaf samen met de ICT’ers en de gebrui-

kers fungeert als partner in de implementatie.

Samen groeien we mee met de nieuwe klinische

toepassingen die voortdurend ontwikkeld wor-

den. Als onderdeel van Canon is Oldelft Benelux

onderdeel van een van de grootste “imaging”

bedrijven ter wereld. Dit stelt ons als geen ander

in staat ook de brug te slaan naar andere ima-

ging domeinen, zoals bijvoorbeeld (medische)

fotografie en de office omgeving. Recentelijk is

daarnaast met de acquisitie van Toshiba Medical

Systems mede onderstreept dat Medical imaging

van strategisch belang is voor de organisatie.

weten reGelGevinGHierbij zorgen we er ook voor dat we de zieken-

huizen ondersteunen om in de toepassing van

het VNA de ontwikkelingen in wetgeving te

blijven volgen. Een voorbeeld hiervan is het

VIPP-initiatief vanuit de Nederlandse Vereniging

van Ziekenhuizen (NVZ) in samenwerking met

het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en

Sport (VWS) waarbij het uitgangspunt is dat in

2020 alle Nederlanders digitaal toegang hebben

tot hun medische gegevens. Voorlopers worden

door dit initiatief actief ondersteunt door mid-

del van extra financiering. Maar ook de ontwik-

kelingen op het gebied van toekomstige wetge-

ving op onderwerpen als datasharing en privacy

volgen we op de voet. Zo werken we samen met

de gebruiker aan de ontwikkeling van een VNA-

oplossing die voor iedereen optimaal geschikt is,

nu en in de toekomst. <


daardiseerd is. Het is hierdoor een enorme uit-

daging om al die data te koppelen in een VNA-

traject. Waarbij opgemerkt dient te worden dat

deze niet DICOM-data de grootste groei van

data veroorzaakt in een VNA. Maar het is wel

zaak om dit nu te doen, nu de ziekenhuiswereld

in hoog tempo de omslag maakt van specialisme

georiënteerd naar patiënt georiënteerd.

in BAlAnS koMenZiekenhuizen worstelen nu hoe ze verder moe-

ten met deze data. Ze willen graag patiënt geori-

enteerd werken en slaan hiertoe enorme hoe-

veelheden data op, die ze willen kunnen

analyseren en aan elkaar willen kunnen koppe-

len. De ICT-organisatie van de ziekenhuizen

spelen een “kartrekkende” rol. Door hun over-

koepelende functie en ervaring met het uitrollen

van grote, ziekenhuisbrede projecten, zijn ze hier

ook de aangewezen partij voor. De grote uitda-

ging “het ultieme compromis” is het vinden van

de balans tussen de wensen van de organisatie

(bestuur), de verschillende specialisten (de eind-

gebruikers) en de ICT-organisatie.

Viewer voor specialisten

Voor de specialisten is het belangrijk dat zij de

beschikking krijgen over een universele viewer

waarin een hoge mate van specialistische tooling

aanwezig is, waardoor elke specialist alle beelden

met de universele viewer kan bekijken en de

geboden functionaliteit in veel gevallen afdoende

is. Voor diagnosestelling is het echter onwaar-

schijnlijk dat er een enkele oplossing zal komen

die op alle fronten de beste tools biedt. Hierdoor

zal er vraag blijven naar specialistische tooling

die de specialisten optimaal ondersteunt in hun

cruciale werk. Komen tot één viewer is dan ook

een utopie. Oldelft Benelux biedt met Zillion

VNA een viewer op een uitzonderlijk hoog basis-

niveau, waardoor een hoog niveau van functio-

naliteit in een uniforme omgeving gerealiseerd

kan worden en in veel gevallen additionele too-

ling niet of nauwelijks noodzakelijk is. Waar deze

additionele tooling noodzakelijk is kan deze

door het strikt volgen van standaarden altijd

goed geïntegreerd worden.

het BeSte vAn twee werelDenDat we tot deze optimale oplossing kunnen

komen, heeft alles te maken met de manier

waarop wij werken. We hebben zowel een ICT

als een klinische achtergrond en begrijpen dus

de uitdagingen die vanuit beide perspectieven

bestaan. We kunnen vanuit beide perspectieven

vendor neutral archive van oldelft benelux:

het ultiMe coMproMiS

Ontwerpaspecten van zorghuisvesting

Door: Henk Hazeleger,

Leertouwer b.v. Barneveld


het gebouw geeft de eerSte indruk

gebouwautoMatiSering iS een

MuSt, dat iS een geMakkelijke

uitSpraak waar iedereen zich in

kan vinden. de Mogelijkheden zijn

praktiSch onbegrenSd en Met de

onStuitbare opMarS van internet

of thingS (iot), worden veel toe-

paSSingen SteedS bereikbaarder.

Als we gaan bouwen of verbouwen, moe-

ten we uiteraard aansluiten bij deze

technieken. We willen immers op alle

fronten voorbereid zijn op de toekomst. Er is

steeds meer mogelijk, maar één ding is onveran-

derd en daar moet altijd rekening mee worden

gehouden: Ieder gebouw wordt begrensd door

mogelijkheden op (bouw)technisch, en uiteraard

ook op financieel, gebied.

Eerst de belangrijkste vragen:

• Wat kan het gebouw voor ons betekenen?

• Wat willen we uitstralen?

• En nog belangrijker; hoe zorgen we ervoor dat

het gebouw onze bedrijfsprocessen optimaal

ondersteund?

De techniek die dit allemaal faciliteert komt pas

in beeld na het beantwoorden van deze vragen.

eerSte inDrukHet gebouw is vaak de eerste indruk die de be-

zoekers van een zorginstelling krijgen. Die eerste

indruk maken we maar één keer en die is be-

hoorlijk blijvend. Helaas wordt de intentie, het

maken van een goede indruk, maar al te vaak

naar de achtergrond gedrukt door schijnbaar

belangrijkere vraagstukken.

Een positieve indruk van een fraaie entree, met

goed verzorgde ontvangst in een van alle gemak-

ken voorziene bestuurs- en directiekamer, valt

snel weg als de rest van het plaatje niet klopt. Als

norschoten locatie Elspeet is een voorbeeld waar zorg en wonen gescheiden aangeboden worden. Dit kleinschalige complex en het zorgaanbod zijn erop gericht om maatwerk per bewoner te bieden.

Over de auteurHenk Hazeleger is Systeemarchitect, Technologie inspirator, R&D en Innovatie bij Leertouwer b.v. in Barneveld.


het gebouw geeft de eerSte indruk

het heeft geen zin te starten bij de techniek.

je na de eerste het beste zijgang terechtkomt in

een stoffig bejaardenhuis compleet met het

oh-zo-bekende geurenpalet, ontstaat er een

andere indruk. Ik weet wel welke indruk bij uw

bezoeker blijft hangen, maar dat is zeker niet die

welke u voor ogen heeft als u denkt aan de uit-

straling van uw zorginstelling. Het is dus belang-

rijk bij een nieuwbouw of verbouwing na te

denken over het geheel: gebouw, inrichting èn

uitstraling. U wilt professioneel overkomen met

gelukkige bewoners of cliënten, deskundige

medewerkers en een gebouw dat dit alles op alle

fronten faciliteert. Uiteraard moet worden nage-

dacht over technische zaken zoals klimaatbestu-

ring, goede verlichting en zonwering. Maar het

belangrijkste om mee te beginnen is het bedrijfs-

proces, want dat is waar het uiteindelijk om

draait.

het BeDrijFSproceS iS BepAlenDHet heeft geen zin te starten bij de techniek.

Begonnen moet worden bij de kern door eerst de

bedrijfsprocessen in kaart brengen. Aan dat

aspect kan nooit te veel aandacht worden beste-

den. Of je nu een zorgomgeving of een industri-

ele productie-omgeving gaat opzetten, het feite-

lijke bedrijfsproces is het enig juiste startpunt.

Pas als deze processen optimaal in kaart zijn

gebracht, en we dus weten wat er functioneel

aan wensen en eisen leeft, kunnen we kijken

naar de bijpassende techniek die dit voor ons

kan faciliteren.

Alle betrokkenen praten mee

De core business van een zorgorganisatie is niet

zo moeilijk te bepalen. Maar hoe richten we

hiervoor een optimale omgeving in? Daarvoor

moeten alle wensen in kaart worden gebracht.

Het is een must daarbij met alle partijen te

praten. De mensen op de werkvloer weten im-

mers het beste wat belangrijk is voor hun cliën-

ten. Bovendien is het belangrijk dat de mede-

werkers ook een werkomgeving krijgen waar ze

blij van worden en trots op zijn. En last but not

least, hebben we uiteraard de bewoners, cliënten

of patiënten!

hoe BepAlenD kAn een proceS zijn?Het klinkt misschien als een cliché, maar onze

ervaring met het inrichten van zorgtechnologie

is overtuigend. Heb je de kans om uitgekiende

zorgtechnologie optimaal te integreren in het ge-

bouw met alle bijkomende voordelen? Pak die

kans met beide handen, hij komt namelijk nooit

meer.

Uitgangspunten zijn soms verrassend eenvoudig,

bijvoorbeeld ‘de nacht is om te slapen’. Wat

kunnen we hieraan doen? Dat is echt heel veel…

• Wat is het beste persoonlijke slaapklimaat

afgestemd op de cliënt?

• Waar moet licht uit of juist aan?

• Met welk niveau of lichtkleur?

• Wat vindt de cliënt/bewoner prettig?

• Hoe zorgt u ervoor dat er ’s nachts zo weinig

mogelijk medewerkers door de gangen lopen?

• Maar als deze er wel moeten zijn, hoe voor-

kom je telefoneren of onnodig harde alarmen

op hun smartphone?

Uitgekiende zorgtechnologie is volledig afge-

stemd op de cliënten. Zorgprofessionals hoeven

niet regelmatig controlerondes te lopen en bij

hun cliënten binnen te kijken. Zij kunnen een

virtuele ronde ‘lopen’ door eenvoudig de beelden

van de slimme sensoren te bekijken. Als een

cliënt onrustig is, wordt dat direct door de tech-

niek gedetecteerd.

Een alarmering laat géén luide beltonen horen.

We kunnen namelijk de cliënt ook geruststellen

door bijvoorbeeld het licht zachtjes te dimmen.

Slimme techniek speelt in op het gedrag van de

cliënten en de deskundige fine tuning van de

zorgprofessional doet de rest. Samen garanderen

zij een optimale nachtrust van de cliënten, hoe

mooi kan het zijn.

En dat is maar één van de vele aspecten.

vAn cliënt nAAr BewonerZo zijn er nog vele andere uitgangspunten te

bedenken. Gewapend met deze uitgangspunten

kunnen we de benodigde technologie kiezen en

finetunen. Techniek is er immers genoeg. Voor

alle wensen zijn slimme IoT-sensoren beschik-

baar en uitgekiende software doet de rest.

Zoals al even aangetipt, moeten we natuurlijk

niet vergeten dat onze cliënten in de zorginstel-

ling wonen. Aan een woonomgeving worden

tegenwoordig andere eisen gesteld dan vroeger.

Toen ging het voornamelijk om functionaliteit

en beschutting. Nu denken we daar anders over

en ontlenen we een deel van onze identiteit aan

de woning. We willen ons thuis voelen en trots

zijn op onze manier van wonen. Technologie

gebruiken we om dit allemaal te ondersteunen

en te zorgen dat de woonomgeving aansluit bij

onze behoeften en wensen.

Een op deze manier doordachte woonomgeving

stimuleert het gedrag van de cliënten naar le-

vensvreugde, vitaliteit en duurzaamheid. <

henk hazeleger.

toepassing van functionele zorgtechnologie bij Savelberg in Gouda.


techniek in de zorg

de techniek achter de zorgdialyse, voor zowel de zorgverlener als voor de

patiënt, konden wij adequaat advies geven ten

aanzien van installaties. Dit alles om zowel de

hoogwaardige zorgverlening als de huiselijke

patiëntbeleving te creëren. Zonder uiteraard de

patiëntveiligheid daarmee in het gedrang te laten

komen”.

Veiligheid

Gedurende de ontwerp-/engineeringsfase is een

risico-inventarisatie uitgevoerd om de patiënt-

veiligheid te borgen. De dialyse-behandelruim-

ten zijn geclassificeerd als K2 medisch gebruikte

ruimte volgens de NEN 1010 norm. Hierdoor

zijn de elektrische installaties in deze ruimten

voorzien van een MES-keten installatie (Medisch

Elektrische Scheiding) met beschermingstrans-

formatoren. “Het is van groot belang om stil te

staan bij veilige installaties voor dergelijke be-

handelplaatsen. De patiëntveiligheid mag niet in

Elyse richt zich bewust op kleinschalige

dialyse, buiten het ziekenhuis en in een

huiselijke sfeer. Met zorg op maat en de

nodige persoonlijke aandacht wil de kliniek de

nierzorg minder belastend maken voor de pati-

ent.

nieuwBouwDe nieuwbouw van de kliniek moest naast de

patiëntveiligheid ook goed aansluiten bij de

zorgdoelstellingen van Elyse. Het gebouw van ca.

1.000 m² bevat naast de dialyse-behandelplaat-

sen ook algemene behandel- en kantoorruimten.

In een open ruimte zijn in huiskamersfeer tien

dialyse-behandelplaatsen gerealiseerd. Daarnaast

is er een aparte ruimte met een dialyse-behan-

delplaats voor patiënten met een infectiegevaar-

lijke ziekte.

Installatiebedrijf Van Rennes Elektro- & Installa-

tietechniek uit Klaaswaal is verantwoordelijk

voor ontwerp en engineering, realisatie en, nu na

oplevering, ook voor het technisch beheer van de

elektrotechnische, werktuigbouwkundige en

sanitaire installaties.

“Een prachtig project dat door de goede samen-

werking succesvol is opgeleverd volgens de ver-

wachtingen van de gebruiker en ook nog in een

zeer korte bouwperiode”, aldus Jaco Bervoets,

Manager Projecten bij Van Rennes.

inStAllAtieS & pAtiëntveiliGheiDBervoets: “Vanaf het begin zijn wij met advies,

ontwerp en engineering bij het proces betrokken

geweest. Door ons te verdiepen in het proces van Door: Nick van Gelder

ProjectdetailsProject: Nieuwbouw nierdialyse - kliniek voor Elyse kliniekenLocatie: Gildenweg in GorinchemOmvang: 1.000 m² Start: april 2016Oplevering: eind september 2016In gebruik name: 10 oktober 2016Installaties: Van Rennes Elektro- en InstallatietechniekBouwdirectie: Dorst & PartnersAannemer: Bouwonderneming Stout

Elyse, kliniek voor nierzorg Gorinchem

elySe klinieken iS een Merk van het

duitSe faMiliebedrijf b. braun dat

zich bezighoudt Met de ontwikke-

ling, verkoop en diStributie van

hoogwaardige MediSche en farMa-

ceutiSche producten en dienSten.

het nieuwe dialySecentruM in

gorincheM iS de vijfde kliniek van

elySe in nederland.


Deze snelheid, efficiëntie en kwaliteit is mede

behaald doordat de betrokken partijen direct

betrokken waren vanaf de start van het project.

“Wij hebben ook het ontwerpproces en de

engineering verzorgd. Hierdoor konden wij de

gehele looptijd adviseren en bijsturen, waardoor

de installatie volledig aansluit bij de eisen en

wensen. In het bouwteam met de aannemer,

bouwdirectie en eindgebruiker werkten we naar

één gezamenlijk doel. Zo’n bouwteam samen-

werking werkt voor iedere betrokken partij.”

techniSch BeheerVoor de installaties heeft Van Rennes na de

oplevering ook het technisch beheer op zich

genomen om de eindgebruiker volledig te ont-

zorgen. De inspecties voor de diverse installaties

worden, naast het periodieke onderhoud, voor

Elyse helemaal verzorgd. Daarnaast zijn zij met

de storing en servicedienst 24/7 bereikbaar.

Middels een meerjarenonderhoudsplan zijn de

onderhoudskosten voor de exploitatie helder en

worden er duidelijke rapportages en adviezen

verstrekt. Het contract voor onderhoud, beheer

en inspecties is voor een looptijd van 25 jaar.

“Wij zijn trots op het gezamenlijke resultaat en

erg tevreden dat zowel de zorgverleners op

locatie als de patiënten erg blij zijn met het de

kliniek en de beleving ervan. Een patiënt brengt

immers veel tijd door in de kliniek. Iedere be-

handeling duurt zo’n 3 a 4 uur en dat gemiddeld

3 keer per week.” <

onderdruk heeft ten opzichte van de overige

ruimten. Zo wordt er geen vuile lucht met

bacteriën overgedragen van de MRSA-ruimte

naar de overige ruimten. Ook naden en kieren

zijn bouwkundig afgedicht. De drukhiërarchie

wordt continue gemonitord en de MRSA-ruimte

heeft ook een aparte entree vanaf buiten. Met

een sluiswerking kunnen de deuren tussen de

MRSA-ruimte en kliniek niet gelijktijdig worden

geopend.

Duurzaamheid

Voor het gehele pand is veel aandacht geweest

voor duurzaamheid. Zo is er onder andere

gebruikt gemaakt van ledverlichting en zonne-

energie. Daarnaast bestaat de verwarmingsinstal-

latie onder andere uit een warmtepomp die al

aan de wettelijke eisen van 2018 voldoet met

energielabel A.

BouwproceSDe nieuwbouw is in een bouwteam met als leden

de eindgebruiker Elyse Klinieken, aannemer

Bouwonderneming Stout, en installateur

Van Rennes uitgevoerd. Hiernaast heeft Dorst &

Partners als bouwdirectie opgetreden.

De bouwtijd bedroeg slechts zes maanden, dat is

voor zo’n nieuwbouw met dergelijke installaties

zeer kort. In april werd gestart, op 30 september

was de oplevering en op 10 oktober werden de

eerste patiënten al ontvangen.

het gevaar komen en voor behandelingen als

dialyse is een goede onderlinge afstemming

nodig met de betrokken partijen voor realisatie

en in het gebruik.” De MES-keten installatie

wordt continue gemonitord en beschermd de

patiënt tegen elektrische gevaren. De patiënten

zijn middels elektrische dialyse apparatuur

direct verbonden met de bloedbaan. Een geringe

afwijking in de installatie kan grote gevolgen

hebben voor de patiënt.

De kliniek in Gorinchem is in 2016 gerealiseerd

met de toen actuele NEN 1010. Met ingang van

1 januari 2017 is een nieuwe uitgave van de NEN

1010 voor veilige laagspanningsinstallaties van

kracht geworden. Hierin zijn ook wijzigingen

voor specifiek de medisch gebruikte ruimten.

Zowel in verantwoordelijkheden als in de instal-

laties zelf. “Wij adviseren en denken graag mee

voor passende oplossingen, voor zowel patiënt

als zorgverlener.”

Hygiëne & MRSA-ruimte

Ten behoeve van de hygiëne en om infecties te

voorkomen tussen schone ruimten (steriele

opslag) en vuile ruimtes (afvalverwerking), is

ook in het bouwkundig ontwerp en routing voor

de medewerkers meegedacht. Voor patiënten

met een infectiegevaarlijke ziekte is een zoge-

naamde MRSA-behandelruimte gerealiseerd.

Middels de mechanische ventilatie is een druk-

hiërarchie ingeregeld zodat de MRSA-ruimte een

Deel van de techniekruimte met de klimaatinstallatie.

Waarom niet starten bij de installateur?

Neem contact met ons op!

Rijksstraatweg 1

3286 LS, Klaaswaal

+31 (0)186 57 24 22

[email protected]

www.vanrennes.nl

Voor meer informatie naar aanleiding van

dit artikel, kunt u contact opnemen met

Manager Projecten Jaco Bervoets.

Gebouw- en energiebeheer

centrale intelligentie voor een geïntegreerd gebouwen energiebeheer

Met SAUTER Vision Center kan het volledige

gebouwbeheer – van het individuele gebouw tot

en met een internationaal verspreid netwerk van

filialen – eenvoudig met één centraal systeem

worden bewaakt.

Kenmerkende toepassingsgebieden zijn kantoor-

complexen, universiteitscampussen, industrie-

terreinen, luchthavens, stations, ziekenhuizen

enzovoorts.

Als webbased oplossing is SAUTER Vision Cen-

ter ontwikkeld als een uniform en voor verschil-

lende platformen geoptimaliseerd bedienings-

concept. Life data of historische diagrammen

kunnen rechtstreeks worden opgeroepen. Dank-

zij HTML5-ondersteuning en responsive design,

blijft de bediening tussen tablet, smartphone en

pc vertrouwd. Een modern gebouwbeheersys-

teem ondersteunt altijd de open communicatie-

standaarden, zoals BACnet en OPC-UA, voor de

integratie van diverse systemen.

Modern gebouwbeheer is gebaseerd op

uitgebreide softwareoplossingen,

waarmee een eenvoudige visualisatie

en bediening van de functies van het gebouw

mogelijk is. De gebruiker heeft het gehele ge-

bouw met alle datapunten in beeld en bedient de

installatie vanaf de werkplek of onderweg met

een druk op de knop. Zo wordt ook de tablet of

de smartphone een praktisch hulpmiddel, dat op

ieder gewenst moment een overzicht biedt van

alle relevante installatiegegevens, belangrijke

gebeurtenissen en alarmen. Met behulp van

gedetailleerde foutdiagnoses en -analyses kun-

nen volgende systeemstoringen effectief worden

tegengegaan.

uniForM en eenvouDiG BeDieninGSconceptDe moderne conciërge is als facility manager een

spin in het web die vaak verantwoordelijk is voor

meerdere gebouwen en dus veel onderweg is.

Door: Sauter

de Moderne facility Manager kan

niet zonder het beheerSySteeM

Sauter viSion center 4.0 oMdat

hierin ook de belangrijkSte func-

tieS voor de energiebewaking zijn

geïntegreerd. het gebruikSvriende-

lijke beheerSySteeM fungeert alS

Schakel voor individuele gebouwen,

coMplete vaStgoedparken of decen-

traal verSpreide gebouwen en kan

ook Mobiel worden gebruikt.


gedetailleerde alarmanalyse en de automatische

aanmaak van alarmstatistieken voor gebruik

door het facilitymanagement en serviceperso-

neel.

veiliGheiD en coMpliAnceHoe geïntegreerder de gebouwtechniek, des te

belangrijker het IT-veiligheidsvraagstuk. Wan-

neer niet alle protocollen en componenten geco-

deerd werken, worden virtuele particuliere net-

werken (VPN) gebruikt waarbinnen de

communicatie wordt beveiligd. SAUTER Vision

Center biedt de gebruiker bovendien de moge-

lijkheid om zeer hoge minimumeisen aan de

authenticatie oftewel wachtwoordveiligheid in te

stellen.

Ook compliance vormt een belangrijk aspect

voor veel toepassingen in de gebouwen ruimte-

automatisering. Zo is het in de biomedische

sector vaak vereist dat gegevens over tempera-

tuur, luchtvochtigheid en luchtkwaliteit evenals

manipulaties van instellingen in een audit-trail

compleet worden geregistreerd. Met deze functi-

onaliteit ondersteunt SAUTER Vision Center de

richtlijnen om te voldoen aan FDA-eisen.

centrAAl en teGelijkertijD overAlSAUTER Vision Center is een uitgebreid ma-

nagementsysteem voor de verwerking van alle

data uit installaties en (verspreide) gebouwen.

Als geïntegreerd gebouwen energiebeheersys-

teem biedt de software van de nieuwste generatie

functies voor ruimte- en energiebeheer. Direct

informatiepagina’s respectievelijk dashboards

met de belangrijkste kengetallen (KPI’s) en

bijbehorende diagrammen zijn snel op te vragen.

Het gemeenschappelijke gebruik van een soft-

waretoepassing als centraal brein voor gebouw-

en energiebeheer is efficiënt, vereenvoudigt het

beheer evenals de training van de gebruikers, en

zal uiteindelijk leiden tot lagere investerings- en

onderhoudskosten. <

Aan de hand van ruimtecomfort, energiever-

bruikswaarden en verschillende KPI-weergaven

kunnen storingen en optimalisatiemogelijkhe-

den snel worden herkend.

BetrouwBAAr AlArMBeheerHet facilitymanagement wil direct op storingen

kunnen reageren. Alarmbeheer met configuratie-

mogelijkheden voor bedrijfsspecifieke alarme-

ringsprocessen zorgt ervoor dat SAUTER Vision

Center aan alle eisen kan voldoen. Bij storingen

ontvangen de vooraf ingestelde personen on-

middellijk alarmen via e-mail of sms op de

mobiele telefoon.

Ook energierelevante gebeurtenissen, zoals

ongewoon meerverbruik, kunnen via het geïnte-

greerde energiebeheer alarmen activeren. Daar-

naast ondersteunt SAUTER Vision Center een

FlexiBiliteit in De ruiMteAutoMAtiSerinGMeer dan ooit wordt van een gebouwbeheersys-

teem verwacht dat het de gebouwbeheerder

maximale flexibiliteit biedt: als individuele kan-

toren worden omgevormd tot kantoortuinen of

multispace-oppervlakken, als een renovatie

gepland staat of als extra installaties op een later

tijdstip in het systeem moeten worden geïnte-

greerd, dan dient dit zo efficiënt mogelijk ook in

het gebouwbeheersysteem inzichtelijk te worden

gemaakt.

GeperSonAliSeerD DAShBoArDHet overzichtelijke dashboard van SAUTER

Vision Center is zonder IT-vakkennis te perso-

naliseren. Het brengt voor iedere gebruiker

precies de informatie in beeld die hij nodig heeft.


centrale intelligentie voor een geïntegreerd gebouwen energiebeheer


Systems

Components

Services

Facility Management

SAUTER Vision Center bewaart altijd het overzicht.

Voor meer informatie bezoek onze website:

Optimale gebruiksvriendelijkheid.Gebruikersvriendelijke, moderne bediening voor PC’s en mobiele apparatuur.

Flexibele ruimteautomatisering.Ondersteuning van open protocollen stelt uw investering veilig.

Energiemanagement geïntegreerd.Geïntegreerd energiemanagement toont real-time verbruiksgegevens.

E� ciënte werking. Onderhoud – en servicemodules waarborgen een continue effi ciënte werking.

www.sauter.nl

Gebouwmanagementsysteem:SAUTER Vision Center

Eén systeem. Eén partner. Totaal leverancier voor de CSA.

Efficiënt.

Systeemoplossingen voor de onreine

en reine zijde

Minder kosten.

Lage total cost of ownership

Innovatief.

Gepatenteerd reinigingsproces voor

complexe en kritisch instrumentarium

Meer service.

Uitgebreide dienstverlening van de

hoogste Miele kwaliteit

Voor meer informatie: www.miele-professional.nlTelefoon: (0347) 37 88 84

Reinigen/DesinfecterenSteriliserenDocumenterenGaranderen


zorginStelling tantelouiSe en de Meeuw realiSeren hoogwaardige zorglocatie in Maand tijd

zorginStruMent wint MoonShot Startup 2017

veel bezoekerS zorgtotaal en zorgt & ict

In minder dan een maand tijd heeft zorgin-stelling tanteLouise in samenwerking met De Meeuw een hoogwaardige en optimaal uit-geruste woonomgeving gerealiseerd voor 48 bewoners met een 24-uurs zorgbehoefte.


CRDL, het interactieve zorginstrument dat aanraking vertaalt in geluid, heeft de Moonshot Startup van het Jaar 2017 gewonnen. De prijs is een prestigieuze erkenning voor startups die innove-ren vanuit een technologisch en sociaal oogpunt en is uitgereikt door NRC Live in de Beurs van Berlage te Amsterdam.De CRDL maakt nieuw contact mogelijk voor mensen die moeite hebben met communicatie en sociale interactie – zoals mensen die lijden aan dementie, autisme of een verstandelijke beperking – en hun omgeving. Het instrument, een Nederlandse uitvinding en ontwikkeling, brengt 25 verschillende geluiden ten gehore die worden geproduceerd op basis van vijf manieren van aanraken.


Het bezoekersaantal voor de beurzen Zorg-totaal en Zorgt & ICT van Jaarbeurs is uit-gekomen op 21.844, het hoogste aantal de laatste tien jaar. Dit overtreft ruimschoots de verwachtingen. Bezoekers zijn vooral gekomen om zich breed te oriënteren op het product-aanbod en aanbod seminars en congressen.


De Inspectiedienst voor de Gezondheidszorg heeft in de afgelopen jaren bij diverse verpleeghuizen ver-schillende praktische risi-cosituaties onder de loep genomen voor wat betreft de hygiëne en veiligheid voor infectiepreventie bij de afvalbakken in verschil-lende vertrekken.Leverancier Easybin Inter-national heeft voor één van die inspecties een afvalbak ontwikkeld die volledig aansluit bij deze eisen. In de basis is deze afvalbak ontwikkeld voor het verza-melen van incontinentie en overig afval in verzorgings-huizen. > lees verder op


innovatieve Sanitaire afvalbak

kort nieuwS

Huisvesting voor de Zorg

Door: Deerns


nieuwe toekoMSt voor zorggebouwen

deernS ontwikkelde een tranSforMatieScan in SaMenwerking Met hevo

(huiSveStingS-advieS en projectManageMent), architectenbureau inbo

en gebruikerS binnen de zorginStellingen.

Transformatiescan legt solide basis voor succesvolle aanpassing

Foto: claudia Broekhoff Fotografisch.

Met de scan wordt in een kort en

intensief interactief proces met de

klant, patiënten/cliënten en mede-

werkers nagegaan of een transformatie naar

nieuwe markten en doelgroepen financieel,

bouwkundig en technisch haalbaar is. En zo ja:

hoe.

Binnen enkele weken heeft de klant volledig

inzicht in de mogelijkheden en obstakels. Op

basis van deze informatie kan men tijdig de

juiste beslissingen nemen om leegstand te voor-

komen.

hulpMiDDel Bij SAMenwerken De transformatiescan is een echt hulpmiddel bij

het samenwerken. Door in het proces maximaal

gebruik te maken van elkaars expertises, komen

Deerns, HEVO, Inbo en de klant samen tot de

meest kansrijke oplossing voor het huisvestings-

vraagstuk. Deerns en zijn partners steken ook

zelf veel op van die samenwerking. Het intensieve contact met de klant en zijn

stakeholders levert belangrijke informatie op over de wensen en behoeften van

de gebruikers van het gebouw. Dit inzicht biedt een solide basis voor de harde

uitgangspunten voor het latere advies en het ontwerp.

oMGevinG heeFt Grote invloeDAlle adviezen en ontwerpen van Deerns zijn gericht op een duurzamer, veiliger

en comfortabeler gebouw voor de eindgebruiker. Deze focus sluit aan op de

bevindingen van arts-onderzoeker Machteld Huber. Zij toonde aan dat ‘je ge-

zond en prettig voelen’ niet alleen te maken heeft met lichamelijke gezondheid,

maar ook met de omgeving waarin je verblijft. Volgens Huber zijn veel beleid-

smakers, verzekeraars en behandelaars hiervan niet altijd goed doordrongen.

te veel oF te weiniG prikkelSOok uit eigen interviews van Deerns, HEVO en Inbo met patiënten bleek dat

hun gevoel van welbevinden nauw samenhangt met te veel of te weinig prikkels

in hun omgeving. Zo moeten er in gangen weliswaar voldoende herkennings-

punten zijn om te voorkomen dat patiënten verdwalen, maar dienen harde

pulsachtige geluiden, te grote contrastverschillen in dagen kunstlicht en andere

hinderlijke prikkels zoveel mogelijk te worden vermeden. Een oudere cliënt gaf

aan dat zij het eng vond om ’s avonds en ’s nachts door een donkere gang te

lopen. Anderen klaagden over het harde gekletter van bestek en servies in de

restaurantruimte. Verpleegkundigen vertelden dat ze in slecht verlichte kamers

soms fouten maken bij het klaarleggen van kleren.

wAArDevolle input voor proGrAMMA vAn eiSenDeze gedetailleerde informatie over de behoeften van de eindgebruikers vormen

waardevolle input voor het Programma van Eisen voor de transformatie naar

hoogwaardige en toekomstbestendige zorggebouwen met een uitdagend budget.

Ook in de incompany trainingen die Deerns, HEVO en Inbo vanuit de Transfor-

matiescan bij zorg instellingen en corporaties geven, wordt dankbaar geput uit

de informatie uit interviews. De integrale benadering van het zorghuisvestings-

vraagstuk met behulp van de Transformatiescan gaat dus veel verder dan alleen

het opstellen van een basisprogramma van eisen en het ontwikkelen van stan-

daardoplossingen. Door ook behoeften, problemen en mogelijkheden integraal

tegen elkaar af te wegen, wordt een hogere kwaliteit bereikt tegen dezelfde of

zelfs lagere investerings- en exploitatiekosten.

Het zorgsysteem in Nederland staat onder druk. Hoewel de bevolking vergrijst

en het aantal chronisch zieken stijgt, trekt de overheid haar handen steeds meer

af van deze kwetsbare groepen. De snelle veranderingen in de zorg stellen zorg-

aanbieders voor de uitdaging hoe ze hun bestaande zorggebouwen succesvol

kunnen aanpassen aan de nieuwe ontwikkelingen, zodat deze hun gebruiks- en

financiële waarde in de toekomst behouden.

De Transformatiescan Bestaande Zorggebouwen helpt ze bij het maken van de

juiste keuzes. <

nieuwe toekoMSt voor zorggebouwen Eén systeem. Eén partner.Totaal leverancier voor de CSA.

Efficiënt.

Systeemoplossingen voor de onreine en reine zijde

Minder kosten.

Lage total cost of ownership

Innovatief.

Gepatenteerd reinigingsproces voor complexe en

kritisch instrumentarium

Meer service.

Uitgebreide dienstverlening van de hoogste

Miele kwaliteit

Voor meer informatie: www.miele-professional.nlTelefoon: (0347) 37 88 84

Reinigen/DesinfecterenSteriliserenDocumenterenGaranderen

Nieuwbouw of renovatie operatieafdeling

‘totaal ok’ congres en beurs

Er zijn op dit moment meerdere operatieafdelin-

gen in ontwikkeling en vele andere organisaties

staan aan de vooravond van ingrijpende besluit-

vorming in deze. Meer dan ooit is het nu zaak

alle betrokken partijen antwoord te geven op de

bovenstaande en eigen vragen ten aanzien van

alle (on)mogelijkheden voor hun eigen operatie-

afdeling.

Deze antwoorden gaan wij geven tijdens het

“Totaal OK” congres met bedrijven beurs dat zal

plaatsvinden op:

Donderdag 22 juni 2017

Utrecht (Jaarbeurs, Supernova).Door: De Block Consultant


bij de renovatie en nieuwbouw van een

operatieafdeling zijn veel partijen

betrokken. oM te koMen tot een op-

tiMaal reSultaat iS het van cruciaal

belang dat er een goede onderlinge

afSteMMing en overeenSteMMing

beStaat.

Uit binnen- en buitenland hebben wij toonaan-

gevende sprekers uitgenodigd die, onder het

inspirerende voorzitterschap van Prof. Ir. P.G.

(Peter) Luscuere (TU Delft/Inspired Ambitions),

een boeiend betoog zullen houden vanuit hun

eigen vakgebied.

Onze doelgroepen voor deze dag zijn zorgpro-

fessionals en alle partijen die betrokken zijn bij

planvorming, ontwerp, uitvoering, inrichting en

gebruik van (hybride) operatiekamers. Een

uitgebreide netwerkdag die u niet wilt missen!

Representanten uit de volgende doelgroepen

willen wij hierbij graag uitnodigen als congres-

deelnemer:

- Architecten en organisatieadviesbureaus;

- Technisch en bouwkundig adviesbureaus;

- Bestuurders van ziekenhuizen en klinieken;

- Leidinggevenden en medewerkers OK,

Facilitair/Techniek en Inkoop;

- Relevante bedrijven/leveranciers, verenigingen

en vakbladen;

- Hygiënisten en belangstellende medici.

Op de centrale expositievloer in de foyer van

Supernova zijn 37 bedrijven aanwezig om u te

informeren en adviseren m.b.t. de onderwerpen

van dit unieke congres. <

Foto: inter visual Systems / hybride vaat ok rijnstate Arnhem.

Het ‘Totaal OK’ congres is een initiatief van ‘de Block Consultant’ en wordt geor-ganiseerd in samenwerking met ‘Con-gres Company’.Het volledige programma met informatie over de sprekers, de bedrijven en de mo-gelijkheden om in te schrijven (korting tot 1 mei a.s.) vindt u op de website van het congres: www.totaalok.org

Kortom een goede synergie tussen deze

partijen is een absoluut vereiste, maar

ook dat partijen weten wat de wensen

van de zorgprofessionals zijn. Dat het helder is

wat er bouwkundig, technisch en financieel

mogelijk is. En dat duidelijk in kaart is gebracht

aan welke voorwaarden vooraf voldaan moet

worden alvorens gesproken kan worden van een

integraal ontwerp en een integrale benadering

van deze uitdagende, maar kostbare ziekenhuis-

afdeling.

pointS oF intereStIn het traject om tot dit optimale resultaat te

komen, moeten architecten, adviseurs, uitvoe-

rende partijen en zorgprofessionals antwoord

kunnen geven op diverse vragen, waaronder:

- Welke logistieke en bouwkundige voorwaar-

den moeten worden onderzocht?

- Wat zijn de nieuwste technische ontwikkelin-

gen en mogelijkheden bij het integraal ont-

werpen en inrichten van een (hybride) OK?

- Wat is vandaag de dag ‘State of the Art’ op het

gebied van luchttechniek?

- Hoe zijn de ervaringen met de nieuwste

(Zwitserse) richtlijnen? En hoe werkbaar zijn

(deze) richtlijnen in de praktijk?

- Wat zijn de werkervaringen in recent opgele-

verde en spraakmakende projecten?



Door: Henk-Jan Hoekjen

foto’s: David Jagersma.

We zitten midden in een nieuwe industriële revolutie stelde dagvoorzitter Diederik Jekel bij aan-vang van het eerste Technical innovations in Medicine (TiiM)-congres. Voor die uitspraak valt veel te zeggen, want de teneur van de lezingen was dat nieuwe technologie de zorgsector on-herkenbaar zal veranderen. Verslag van een enerverend kennisevenement.

succesvol tiim-congres over technologische vernieuwing

innovatie gebaat bij SaMenwerking

Voordat er ook maar één woord gespro-

ken werd op het onder auspiciën van

de Nederlandse Vereniging voor Tech-

nische Geneeskunde (NVvTG) georganiseerde

Technical innovations in Medicine (TiiM)-con-

gres, was al duidelijk dat het met de toekomst

van de technische geneeskunde in ons land wel

goed zit. Onder de ruim driehonderd belangstel-

lenden die zich op 3 februari 2017 verzamelden

in de Prodent Fabriek in Amersfoort waren

opvallend veel jonge bezoekers. Waar op andere

congressen nogal eens een overvloed aan ge-

stropdaste heren van middelbare leeftijd de toon

zet, had in Amersfoorts het contingent >

op 3 februari luisterden ongeveer driehonderd bezoekers naar uiteenlopende lezingen op het gebied van technische geneeskunde.

onder de 25 jaar duidelijk de overhand. En wie de jeugd heeft, heeft de

toekomst…

Het leergierige publiek liet zich gedurende de goed gevulde kennisdag

informeren over de vele ontwikkelingen die momenteel spelen op het

snijvlak van technologie en geneeskunde. “We leven in een ontzettend

gave tijd”, stelde de enthousiaste en innemende dagvoorzitter Diederik

Jekel in zijn openingstoespraak. “De mogelijkheden zijn tegenwoordig

enorm: Crispr-cas, epigenetica, chip-ontwikkeling, noem maar op.” Die

vele mogelijkheden – die Jekel ertoe brachten de huidige digitale ontwik-

kelingen te benoemen als ‘nieuwe industriële revolutie’ – kwamen naar

voren in tal van lezingen.

DAtAEén van de grote gemene delers in de vele congresbijdragen was de op-

komst van digitale technologie. Dit kwam het meest pregnant tot uiting

in de bijdrage die IBM-medewerker dr. Nicky Hekster verzorgde over

‘Watson’. Watson is door IBM ontwikkelde software die artsen kan bij-

staan in het maken van ingrijpende beslissingen. “We leven in een wereld

van draagbare sensoren”, aldus Hekster over de ratio achter de opmerke-

lijke innovatie. “Er zijn allerlei apps waarmee de mens zijn eigen gezond-

heid in kaart brengt. En dat betekent dat de druk op traditionele zieken-

huizen groter wordt. Er is behoefte aan intelligentie die op de juiste

manier met de exponentieel toenemende hoeveelheid data omgaat.”

In dit kader wees Hekster op het feit dat slechts 55 procent van de kennis

van dokter momenteel evidence-based is. Wanneer artsen gebruik gaan

maken van Watson kan dit percentage omhoog. “Watson is een intelli-

gente assistent, die de arts helpt om uit de voortdurend toenemende

hoeveelheid data de juiste conclusies te trekken.” En daardoor kan het

aantal verkeerde diagnoses drastisch omlaag. Hekster benadrukte dat het

de mens blijft die uiteindelijk de medische beslissingen neemt. “We

kunnen niet uitsluiten dat een deel van de competenties – bijvoorbeeld

van radiologen – vervangen zullen worden door Watson”, reageerde

Hekster op een vraag uit het publiek. “Maar die artsen kunnen zich dan

op andere zaken gaan richten die voor de patiënt van belang zijn.” Want

daar draait het allemaal om, beklemtoonde hij: “De held van dit verhaal

is níet Watson, maar de patiënt.”

inGewikkelDHet inzetten van digitale technologie zal de zorgsector ongetwijfeld

ingrijpend veranderen. Maar niet iedereen is ervan overtuigd dat alle

problemen hierdoor als sneeuw voor de zon verdwijnen. In zijn bijdrage

over ‘De techniek van onsterfelijkheid’ liet prof. dr. Jan de Boer (Univer-

siteit Maastricht) doorschemeren dat enige scepsis over de mogelijkhe-

den van technologie op zijn plaats is, zeker voor wat betreft het realiseren

van onsterfelijkheid. “Het menselijk lichaam zit zo ontstellend ingewik-

keld in elkaar. Elke individuele cel bevat misschien wel 1.000 Terabyte

aan informatie. Dit betekent dat er een eindigheid is aan wat we kunnen

oplossen.

A walk out of the hospital

Ook tijdens de parallelsessie ‘eHealth’ werden kanttekeningen geplaatst

bij het toepassen van digitale technologieën in de gezondheidszorg,

onder andere in de lezing van de promovendi Mathilde Hermans (Uni-

versiteit Twente) en Martine Breteler (UMCU).



iBM-medewerker dr. nicky hekster vertelde over ‘watson’, door iBM ontwikkelde software, die artsen kan bijstaan in het maken van ingrijpende beslissingen.

prof. dr. lisette van Gemert: “De uitdaging ligt momen-teel niet in het verzamelen van data, maar in de vertaling van de vele data naar bruikbare informatie.”

Het gaat niet om het toepassen van nieuwe

technologie, maar vooral om nieuwe toepas-

singen van technologie.

wat je wilt weten en op de juiste manier? Dat is

nog een groot probleem.” ‘Big data’ leidt volgens

de hoogleraar niet per definitie tot ‘big insights’.

“De uitdaging ligt momenteel niet in het verza-

melen van data, maar in de vertaling van de vele

data naar bruikbare informatie.” <

kritische factoren, zoals privacy en veiligheid.

“Bovendien zullen we de vraag moeten beant-

woorden hoe we het precies gaan inzetten, hoe

vaak en hoe lang.

uitDAGinGBeide promovendi zijn dus van mening dat de

beschikbaarheid van technologie op zichzelf nog

geen oplossing biedt. Die oplossing is er pas

wanneer de technologie op een juiste manier is

ingebed in de dagelijkse zorgpraktijk. In de

woorden van Martine Hermans: “Het gaat niet

om de toepassing van nieuwe technologie, maar

vooral om de nieuwe toepassing van technolo-

gie.” Een vergelijkbaar standpunt kwam naar

voren in de lezing ‘eHealth in de chronische

zorg’, die gegeven werd door prof. dr. Lisette van

Gemert (Universiteit Twente). “Er is sprake van

een digitalisering van de wereld”, stelde zij vast.

“Er is steeds meer data. De uitdaging ligt mo-

menteel op het combineren van de juiste data.”

De vele technologische producten die momen-

teel op de zorgmarkt komen zijn ook volgens

Van Gemert niet altijd op de gewenste wijze

gevalideerd. “Meet die apparatuur daadwerkelijk

Onder de titel ‘A walk out of the hospital’ vertel-

den zij over de mogelijkheden en drempels bij

‘telemonitoring’. “E-Health is een breed begrip”,

stelde Hermans. “Het bestaat uit digitalisering,

big data, apps met self-management en –coa-

ching, en telemonitoring en telemedicine. Naar

die laatste twee aspecten doen wij onderzoek.”

Op dit gebied liggen tal van behoeftes, vulde

Breteler haar collega aan. “Op de IC en MC is er

intensieve controle van de patiënt. Bij overplaat-

sing naar de afdeling is die controle al een stuk

minder, en wanneer een patiënt ontslagen wordt,

is er nauwelijks nog een vangnet.”

Gedurende dat zorgtraject stijgt volgens Breteler

het risico op onopgemerkte achteruitgang van

de patiënt. “Dat werpt de vraag op hoe we op

een andere manier kunnen monitoren.”

Telemonitoring biedt hierbij in principe belang-

rijke mogelijkheden. Niettemin benadrukten

beide promovendi dat er op dit vlak nog veel

vragen zijn. “Ik kom in de praktijk vaak tegen

dat een bedrijf een device aanbiedt waarvan niet

duidelijk is of het echt werkt. Uit de literatuur

blijkt dat de bewijsvoering vaak minimaal is.”

Martine Hermans noemt nog een aantal andere


Vooijs Award voor UT-studenteTijdens het Tiim-con-gres werd voor de vijfde maal de Prof. dr. G.P. Vooijs Award uit-gereikt. De eer ging dit jaar naar studente Technical Medicine Uyên Châu Nguyên van de Universiteit Twente. Tijdens haar afstudeerstage in het Maastricht UMC+ ontdekte zij een me-thode om een goede plaats voor een pacemaker te vinden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van MRI en 3D-metingen van de elektrische activa-tie van het hart. Deze methode, die is gepubli-ceerd in het wetenschappelijk tijdschrift Heart Rhythm, wordt nu toegepast op patiënten met hartritmeproblemen in het Maastricht UMC+.

Sinds de introductie van Athena Medical op de Nederlandse markt, steeg ons marktaandeel in de zorgsector aanzienlijk en zijn we inmiddels ook in eigen land niet meer weg te denken. Veel vooraanstaande ziekenhuizen gebruiken onze Athena Medische PC’s en COW’s als standaard oplossing en weten zich professioneel ondersteund door het Athena team in Terheijden.

Diverse zorginstellingen hebben bewust gekozen voor de Athena Medical IT-oplossingen en zijn zeer enthousiast over het gebruik, de kwaliteit en onze service:

”Athena Medical producten zijn betrouwbaar en bovendien zeer betaalbaar.””Klanten herkennen hun feedback in productverbeteringen.”” Athena Medical heeft een gedegen reputatie als het aankomt op kwaliteit, certifi cering, service, meedenken en innovatie.”

Het Zuyderland Medisch Centrum heeft voor de fusie van Atrium MC en Orbis MC gekozen om volledig op Athena te standaardiseren. Athena heeft reeds meer dan 250 medische PC’s en COW’s mogen leveren • VieCuri Medisch Centrum in Venlo en Venray gebruiken naar volle tevredenheid Athena producten • Ziekenhuizen als het AMC Amsterdam en Erasmus MC gebruiken Athena Medical PC’s onder andere op trauma afdelingen. Wie volgt?

Dutch Design Medical IT of Tomorrow

Athena Medical brengt medische IT van morgen

Athena MedicalBredaseweg 84844 CL TerheijdenThe Netherlands

Telefoon: +31 (0)85 876 92 25eMail: [email protected]: www.athena-medical.com

Innovatie in duurzaamheid


proefwonenin duurzaaM

nieuwoldahet groningSe nieuwolda heeft zich tot

doel geSteld, het MeeSt duurzaMe dorp

van nederland te worden.

energietranSitie en healthy ageing

gaan hierbij hand in hand. woonStich-

ting groninger huiS opende hiertoe

onlangS de eerSte proefwoning waar

MenSen ervaring op kunnen doen over

doMotica en energiezuinig wonen.

Door: Betty Rombout

Het project ‘Duurzaam Nieuwolda’ is een deelproject van het grotere project

‘Nieuwolda, het meest energiezuinige dorp van Nederland?’, een initiatief

van Woonstichting Groninger Huis, gemeente Oldambt en Vereniging

Dorpsbelangen Nieuwolda. In het deelproject werken naast de genoemde partners

ook Hanzehogeschool Groningen, B+O Architecten, ’t Oude Ambt en Zorg Innovatie

Forum samen.

In het Groningse Nieuwolda kan het! Proefwonen en zelf ervaren wat mogelijk is met

onder andere domotica.

het wAAroMKarin Kalverboer is directeur van het Zorg Innovatie Forum, een netwerk in Noord-

Nederland met ruim 40 partners in zorg, welzijn, onderwijs en sociaal domein. Kal-

verboer is tevens is lid van de stuurgroep ‘Duurzaam Nieuwolda’. Ze vertelt: “Nieuw-

olda kampt al enkele jaren met een dalend aantal inwoners en toenemende vergrijzing.

De proefwoning aan de lindelaan 9-11 nieuwolda.


soons hoog-laagbed. In de keuken bevindt zich

onder de gootsteen een onderrijdbaar gedeelte

ten behoeve van een rolstoel. De lades en kastjes

van de keuken zijn met een lichte aanraking te

openen en dankzij de softclose sluiten ze geruis-

loos. In de woonkamer staat een sta-op-stoel. Bij

de trap naar de bovenverdieping is automatische

verlichting aangebracht. Onder andere de

bestek la de heeft een sensor. Deze monitort of

een bewoner de besteklade opent, wat een indi-

catie is of hij wel of niet goed eet. Sensoren

bevinden zich ook in de hoog-laag bedden en bij

het toilet: hoe lang slaapt de bewoner en hoe

vaak gaat hij ’s nachts naar het toilet? Ook de

ramen en deuren hebben sensoren. Deze registe-

ren bijvoorbeeld als een deur op ‘een vreemde

tijd’ open staat en geven daartoe een signaal af.

Lampen werken automatisch.”

Het Groninger Huis wil als vernieuwende wo-

ningbouwcorporatie en kwartiermaker van dit

project het dorp aantrekkelijker maken voor jon-

geren én ouderen door hen te ondersteunen in

het langer thuis kunnen blijven wonen. Hoe?

Door voorlichting te geven en logeerervaring

aan te bieden. Het huis zit vol met domotica en

maatregelen die de energielasten tot nul verla-

gen.”

proeFwoninGenVera Bekkers, projectmedewerker Zorginnovatie

bij het Zorg Innovatie Forum en lid van de

projectgroep ‘Duurzaam Nieuwolda’: “Eind 2016

zijn de proefwoningen opgeleverd en op 14

januari jl. is het startsein gegeven voor het proef-

wonen. Gedurende twee jaar zal Lindelaan 11

beschikbaar gesteld worden. Lindelaan 9 is het-

zelfde ingericht als nummer 11, maar zal regulier

verhuurd worden door Woonstichting Gronin-

ger huis. De toekomstige huurders gaan funge-

ren als ambassadeurs van het project ‘Duurzaam

Nieuwolda”.

De prioriteit voor het proefwonen ligt bij inwo-

ners van de (krimpregio) zeven Oost-Groningse

Gemeenten. Zij kunnen de proefwoning voor

enkele dagen gratis betrekken. Mensen buiten

genoemde regio betalen 30 euro per nacht. “Met

name de doelgroep 45+/55+is relevant”, zegt

Bekkers. “Zij hebben wellicht ouders of kennis-

sen die minder zelfstandig worden en toch graag

in hun woning willen blijven wonen. Hoe kun-

nen ze dat voor elkaar krijgen?”

Bekkers vervolgt: “Vrijwilligers geven rondlei-

dingen aan bedrijven en professionals met ex-

pertise op het gebied van zorg, techniek, huisves-

ting en onderwijs. Niet alleen de bewoners

kunnen zo leren van technologieën die daar zijn

toegepast, ook leveranciers en andere partijen.

Op basis van de ervaringen kunnen zij weer

verbeteringen aanbrengen.”

DuurzAAMheiD en zorGtechnoloGieIn de proefwoning zijn vele ‘snufjes’ aangebracht,

eveneens betaalbaar voor mensen met een krap-

pe beurs. Vera Bekkers: “De woningen beschik-

ken over extra brede deuropeningen en hebben

geen drempels. De badkamer kent – ter onder-

steuning - mooie handgrepen bij toiletrolhou-

der, wastafel en douche. De slaapkamer, badka-

mer en woonkamer zijn op de begane grond,

opdat bewoners bij verminderde mobiliteit niet

de trap naar boven op hoeven. Er is een tweeper-

“het huis zit vol met domotica en maatregelen die de energielasten tot nul verlagen”.

karin kalverboer van het zorg innovatie centrum:

foto: hans van dijk

Ook de luchtwarmtepomp en convectoren,

geïnstalleerd voor de verwarming, zijn voorzien

van sensoren. Opdat de bewoner niet per onge-

luk de verwarming aan laat staan. Voor de leve-

ring van energie voor binnenshuis gebruik,

alsmede voor het opladen van elektrische auto’s

en e-bikes, beschikken de woningen over zonne-

panelen en accu’s voor opslag.

AppKarin Kalverboer: “De sensoren in het huis,

alsook de meters van energieverbruik, zijn te

bedienen via een te installeren app op een tablet,

pc of mobiele telefoon. De proefbewoners krij-

gen zo inzicht in hun energiegebruik en hun

gedrag. ‘Beweeg ik wel genoeg in huis?’ ‘Hoe lang

en hoe diep heb ik geslapen?’. De individuele

gegevens zijn alleen voor de proefbewoners

de sensoren in het huis, alsook de meters van energieverbruik, zijn

te bedienen via een te installeren app op een tablet, pc of mobiele telefoon.


zichtbare hulpmiddelen voor het langer thuis

kunnen wonen.”

nooDzAAk en toekoMStVera Bekkers: “We zien dat de ouderenzorg en

met name de verpleeghuiszorg steeds verder

afgebouwd wordt. Mensen moeten en willen

steeds langer zelfstandig thuis blijven wonen.

Maar dan wel in een comfortabele, veilige omge-

ving. Door de technologieën die zijn ingezet,

wordt dit mogelijk gemaakt. Bovendien, met de

vergrijzing in Nederland is het van belang, dat er

meer van deze woningen komen. Het huidige

woningaanbod voor senioren en het aangepast

wonen is over het algemeen zeer beperkt. Het is

belangrijk, dat mensen weten wat er te koop is.”

Project ‘Duurzaam Niewolda’ is een van de eerste

initiatieven in Nederland die op een laagdrem-

toegankelijk. Bij wisseling met nieuwe mensen in

de huizen zijn deze voor hen niet zichtbaar. Dit

ter bescherming van de privacy. Wel worden de

gegevens geanonimiseerd

benut voor het doen van

onderzoek naar langer thuis-

wonen en hoe technologie

daarbij kan helpen.”

Geen zorGwoninGDe keuze van de technologie

is gebaseerd op functionali-

teit – duurzaamheid en/of

zorgen zelfstandigheid – en

kosten. Ook is gekeken naar

waar mogelijk samengewerkt kan worden met

lokale partijen en sponsoren voor de inrichting

van de woning en de domotica. “De woningen

demonstreren een mogelijke oplossing”, zegt

Bekker. “Daarom is bij elke technologische toe-

passing een bordje geplaatst met meer informa-

tie. Ook is er een informatiemap beschikbaar

met alternatieven. Denk aan een ander type

keuken, niet gericht op mensen in een rolstoel,

maar op mensen met dementie.”

Belangrijk element van deze woningen is, dat ze

er niet uitzien als zorgwoning. Karin Kalverboer:

“Het is de bedoeling mensen in te laten zien, dat

woningen heel goed aangepast kunnen worden

op een mooie, stijlvolle manier met vaak on-

pelige manier mensen kennis laat maken met

thuistechnologie en energiebesparende maatre-

gelen in huis. Karin Kalverboer: “Na dit deelpro-

ject zullen er meerdere soort-

gelijke projecten volgen. Zo

staat de renovatie van appar-

tementcomplex de Horst op

de planning.”

De Hanzehogeschool Gro-

ningen draagt een belangrijk

steentje bij aan dit project en

vervolginitiatieven door een

connectie met de opleidingen

te maken. Bedoeling is, dat

studenten mee gaan werken aan onderzoek naar

ouderen thuis en de technische mogelijkheden

die daarbij behulpzaam zijn. <

Innovatie in duurzaamheid

project ‘duurzaam nieuwolda’ is een van de

eerste initiatieven in nederland die op een laag-

drempelige manier mensen kennis laat maken met

thuistechnologie en

energiebesparende maatregelen in huis.

“de toekomstige huurders gaan fungeren als ambassadeurs van het project ‘duurzaam nieuwolda”.

vera bekkers, projectmedewerker zorginnovatie bij het zorg innovatie forum en lid van de projectgroep ‘duurzaam nieuwolda’:

Meer informatieW: www.groningerhuis.nl/proefwonenW: www.hanze.nl/duurzaam-nieuwoldaE: [email protected]

Adres:Zorg Innovatie ForumL.J. Zielstraweg 2, Postbus 10479701 BA Groningen


medische technologie

Pijnloze controle van artritisPatiënten door innovatieve handscan

polikliniek. Dankzij dit apparaat worden zij

voortaan vaker en sneller beoordeeld. Bovendien

kan kostbare medicatie nauwkeuriger aangepast

en in sommige gevallen zelfs afgebouwd wor-

den”, aldus Westgeest. Daarnaast wordt de scan

uitgevoerd door een polikliniekassistent, waar-

door er meer tijd is voor een gesprek bij de arts.

zo werkt De hAnDScAnEen drukmanchet rond de onderarm wordt

gedurende ongeveer een minuut licht opgebla-

zen (waardoor er bloedstuwing ontstaat) om de

doorbloeding in de hand te meten. Ontsteking

gaat gepaard met veranderingen (verwijding en

lekkage) in de bloedvaten waardoor de bloedstu-

wing verschilt tussen ontstoken en gezond weef-

sel.

Deze ophoping van bloed wordt gemeten door

diffuse optische transmissie. De handen van een

patiënt worden verlicht met rood/nabij-infra-

rood licht en de hoeveelheid doorgelaten licht

wordt gedetecteerd door een camera aan de

andere zijde van de handen van de patiënt. Aan-

gezien bloed rood en nabij-infrarood licht sterk

absorbeert, resulteert opeenhoping van bloed in

vermindering van het doorgelaten licht.

De patiënt plaatst zijn handen door een cilindri-

sche opening op een glazen plaat. Vervolgens

wordt de verlichting die zich onder de glazen

plaat bevindt ingeschakeld. Twee camera’s aan de

andere kant van de handen registreren de veran-

derende transmissie van licht.

MinDer DAn 3 MinutenEen volledige meting bestaat uit drie fasen:

1. Tijdens de eerste fase wordt de basislijn trans-

missie opgenomen zonder manchetdruk.

2. In fase twee wordt de manchetdruk toegepast

en wordt de toename van het bloedvolume

gemeten.

3. Tijdens de laatste fase wordt de druk opgehe-

ven en wordt de afname van het bloedvolume

gemeten.

De hele meting met analyse duurt ongeveer 3

minuten. Het apparaat produceert uit de meting

een 2D beeld van de vasculaire reactie die naar

de reumatoloog gaat, samen met onderliggende

en eerdere patiëntgegevens.

Voor verwijzingen relevante literatuur zie


Door: Cor van Litsenburg en Hemics

reuMatoïde artritiSpatiënten worden

in het MáxiMa MediSch centruM (MMc)

voortaan pijnlooS onderzocht op

ontStekingen dankzij een handScan;

een innovatie ontwikkeld door heMicS

in eindhoven.

De objectieve metingen van dit apparaat

kunnen bovendien leiden tot een

betere bijstelling van vaak kostbare

medicatie. MMC neemt de HandScan als eerste

ziekenhuis ter wereld in gebruik in de dagelijkse

praktijk.

Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte

waarbij gewrichtsontstekingen ontstaan. “Er is

bij deze patiënten regelmatig controle nodig om

activiteit van de ziekte te bepalen en medicatie

eventueel bij te stellen”, vertelt Toon Westgeest,

reumatoloog in MMC. Tot nu toe vond deze

controle plaats door middel van een onderzoek

dat pijnlijk kan zijn voor de patiënt. Hierbij

werden door de zorgverlener zelf zwellingen in

de hand opgemeten en onderzocht. “Patiënten

ervaren echter niet elke dag dezelfde klachten en

de pijngrens verschilt per persoon. Ook oefent

niet iedere arts evenveel druk uit op de hand.”

De HandScan kan dit onaangename onderzoek

op termijn vervangen en biedt objectievere

resultaten. Het Reumacentrum van MMC is van

meet af aan betrokken geweest bij de ontwikke-

ling van en onderzoek rondom het apparaat.

De hAnDScAnDe HandScan laat ontsteking in gewrichten van

polsen en vingers zien door middel van licht.

“Deze patiëntgroep bestaat uit chronisch zieken

die jarenlang, regelmatig terugkeren naar de

plaatsing van de handen in de handScan gedurende de meting. Foto: hemics.

medische robotica


robot gestuurde naaldplaatsingvoor de behandeling van leverkanker

Binnen DEMCON medical robotics wordt

er in samenwerking met de Universiteit

Twente en het UMC Groningen gewerkt

aan de ontwikkeling van een nieuwe robot die de

arts ondersteunt in de behandeling van bijvoor-

beeld leverkanker. Het nieuwe systeem moet de

bestaande behandeling efficiënter en effectiever

maken.

AchterGronDDe gouden standaard voor de behandeling van

een tumor in de lever is de chirurgisch resectie

(verwijdering) van een deel van de lever. Deze

procedure is echter belastend voor de patiënt en

bovendien is het vaak niet mogelijk alle tumoren

te verwijderen. Een minimaal invasief alternatief

is het ableren (‘verbranden’) van de tumor met

radio- of microgolfstraling. Bij deze lokale thera-

pie plaatst de arts handmatig en op geleide van

CT-beelden een naald in de tumor. Voordelen

van deze ingreep zijn dat er geen ingrijpende

operatie nodig is en dat er nauwelijks gezond

leverweefsel beschadigd wordt. Dit draagt op de

korte en de lange termijn bij aan een spoedig

herstel van de patiënt. Het kan echter moeilijk

zijn om uit de vrije hand de naald in één keer

goed in de tumor te plaatsen. Deze methode is

gebruiker afhankelijk en vereist typisch meerdere

Door: Renée Koekkoek op Munsterhuis

in toeneMende Mate wordt er in de

operatiekaMer gebruik geMaakt van

robot-technologie bij het behande-

len van patiënten. robotchirurgie

iS vooral bekend bij de behandeling

van proStaatkanker, Maar wordt

op SteedS grotere Schaal ingezet bij

verSchillende ingrepen.

De naald is in positie om door de arts te worden ingebracht. het doelgebied bevindt zich in de patiënt onder de rode cirkel. (Schematische weergave).

terugkeren van de kanker (als gevolg van het niet

geheel wegbranden van kwaadaardige tumorcel-

len) te laten afnemen.

Doordat de insertie van de naald handmatig

blijft, behoudt de arts volledig de controle over

de procedure. Wanneer de arts twijfelt aan de

juiste positionering, of bij de insertie van de

naald stuit op iets onverwachts, kan hij stoppen

en nader onderzoek doen. De keuze om de inser-

tie van de naald niet automatisch te laten plaats-

vinden zorgt ervoor dat de kosten van het sys-

teem niet onnodig hoog worden en dat de arts

de volledige controle behoudt. Het handzame

design en simpele bediening, die nauw aanslui-

ten bij de huidige medische infrastructuur en

workflow, zorgen ervoor dat de artsen zeer en-

thousiast zijn over deze ontwikkeling.

toepASBAArheiDNaast de behandeling van levertumoren, is het

Naaldplaatsing Systeem inzetbaar voor een veel

breder palet aan interventies. Hierbij valt te

denken aan ablaties van tumoren in andere orga-

nen, bijvoorbeeld de nier. Ook voor het nemen

van biopsieën van mogelijk kwaadaardige afwij-

kingen of drainage van vochtcollecties kan het

systeem worden gebruikt. Een gebied waar veel-

vuldig biopsieën worden uitgevoerd zijn afwij-

kingen inde longen die mogelijk op longkanker

berusten. Net als bij de beschreven leverablatie

maakt het Naaldplaatsing Systeem hierbij een

verkorte procedure tijd en lagere stralingsdosis

mogelijk. Het vergroten van de plaatsingsnauw-

keurigheid van de naald heeft als voordeel dat er

gerichter weefsel kan worden verkregen wat met

name bij kleinere tumoren soms lastig kan zijn.

Dit is van belang om kanker in een vroeger

stadium vast te stellen. Ook hier is het doel het

Naaldplaatsing Systeem bij te laten dragen aan

een efficiëntere en effectievere zorg.

reSultAtenNa de preklinische studie met fantoomtesten is

recent in het UMCG de eerste patiënt behandeld

met het systeem van DEMCON medical robotics

als onderdeel van een klinische studie. Op grond

van de resultaten van de fantoomstudie wordt

ook bij patiënten een aanzienlijke toename in

efficiëntie van de naaldplaatsing in de tumor

verwacht. De techniek helpt de dokter bij verbe-

tering van de zorg voor de patiënt. <

ten opzichte van de patiënttafel (zie afbeelding).

Vervolgens wordt de ruimtelijke oriëntatie van

het naaldplaatsing systeem ten opzichte van de

levertumor bepaald door het maken van een

CT-scan Zodoende wordt de positie van de

tumor in de patiënt ten opzichte van de kop

bepaald en stuurt het systeem automatisch het

mechanisme aan om naaldgeleiding de juiste

richting te geven. Vervolgens wordt de naald in

de geleiding geplaatst en in een simpele hande-

ling door de arts handmatig in het lichaam

gebracht tot de aangegeven diepte. Doordat de

naaldgeleiding in de juiste richting staat, zal de

naald precies uitkomen in de tumor.

De eerste preklinische testen laten zien dat het

plaatsen van een naald in de lever significant

sneller én nauwkeuriger gaat bij het gebruik van

het DEMCON Naaldplaatsing Systeem. Dit zal

gaan zorgen voor een kostenbesparing en voor

een verbetering van de kwaliteit van de behande-

ling. Doordat voor het plaatsen minder iteraties

van naaldplaatsen en CT-scannen nodig zijn, zal

de ingreep korter duren en zal de patiënt een

lagere stralenbelasting ondervinden. Het doel is

om door nauwkeurigere plaatsing de kans op het

iteraties: naald inbrengen, CT-scannen, naald in

een aangepaste oriëntatie opnieuw inbrengen,

opnieuw scannen, enzovoort, totdat de juiste

positie is bereikt. Dat maakt deze procedure

tijdrovend en belastend voor de patiënt.

Wereldwijd zijn er al meerdere oplossingen voor

dit probleem bedacht. Deze variëren van een-

voudige hulpmiddelen tot hightech robots die de

naald volledig automatisch inbrengen. In de

praktijk doen de meeste artsen het echter nog

steeds handmatig, omdat de eerstgenoemde hun

functie niet goed vervullen en de hightech syste-

men onhandig in gebruik zijn. Hierin zag DEM-

CON medical robotics de kans voor een aanpak

die de naald in één keer correct plaatst én goed

past in de workflow van de arts. Bij het ontwik-

kelen van die patiënt- en artsvriendelijke oplos-

sing werkte DEMCON nauw samen met lever-

chirurgen uit het Universitair Medisch Centrum

Groningen.

innovAtieHet uitgangspunt was zo dicht mogelijk bij de

huidige workflow te blijven en alleen de stap te

automatiseren die kritisch is voor de snelheid en

het resultaat (‘first time right’) van de procedure.

Die kritische stap is het bepalen van de hoek

waaronder de naald het lichaam ingaat. Het

ontwikkelde systeem bestaat uit een kop met een

mechanisme om een naaldgeleiding te richten.

Het systeem wordt handmatig boven de patiënt

geplaatst, en met één druk op de knop gefixeerd


robot gestuurde naaldplaatsingvoor de behandeling van leverkanker het naaldplaatsing-systeem.

Schematische weergave. De naald is in het doelgebied ingebracht.

Risicogestuurde brandveiligheid

risicogestuurde brandveiligheid in de Praktijk

creAtieve oploSSinGenDe praktijk laat zien dat er – vaak in overleg met

de toezichthouder – veel mogelijke maatregelen

te vinden zijn. Sommige daarvan zijn zelfs crea-

tief te noemen. Zo besloot gehandicaptenorgani-

satie ’s Heeren Loo een tekort aan BHV-capaci-

teit op te vangen door de inzet van een ‘externe’

BHV-organisatie. In een woonwijk waar minder-

zelfredzame cliënten van ’s Heeren Loo wonen

worden buurtbewoners opgeleid om te kunnen

ontruimen bij calamiteiten. Een win-win-situa-

tie volgens Hans Wijnbergen, adviseur Veiligheid

bij ’s Heeren Loo: “We willen cliënten niet dwin-

gen te verhuizen, dat strookt niet met onze zorg-

gedachte. Maar ze moeten wel veilig kunnen

wonen.”

Ook VVT-organisatie Zorgverlening Het Baken

zocht ontruimingsondersteuning buiten de deur.

Samen met Hartveilig Wonen, van oorsprong

een initiatief om een burgernetwerk in te scha-

kelen bij een reanimatiebehoefte, is onder de

naam ‘Ik ben stand-by’ een pilot gestart om

omwonenden in te schakelen bij brand in het

verpleeghuis in Elburg. Jan Stronkhorst, unitma-

nager Facilitair, ziet hierin een kans om de hulp-

verleningscapaciteit bij ontruimingen te vergro-

ten: “Zo voorkomen we dat we in de problemen

komen als er ’s nachts brand uitbreekt en we

moeten ontruimen terwijl er maar twee mede-

werkers aanwezig zijn. Dan heb je de buurt

hartstikke hard nodig.”

“niet elke verpleeGkunDiGe iS een BrAnDweerMAn”Creatieve oplossingen, maar ontruimingscapaci-

teit hoeft zeker niet altijd extern te worden ge-

zocht. Dat laat ook het Reinier de Graaf Gasthuis

zien. Twee van de meest in het oog springende

maatregelen die tijdens de nieuwbouw van de

hoofdlocatie in Delft zijn genomen zijn innova-

tief in Nederland. Het ziekenhuis is het eerste in

Nederland dat volledig van een watermistsys-

teem is voorzien waarmee de beschikbare ont-

ruimingstijd aanzienlijk wordt vergroot. Daar-

Maar aan welk soort maatregelen kun

je denken? En hoe bepaal je welke

maatregelen passend zijn op basis

van de aanwezige risico’s? Een aantal zorginstel-

lingen vertelt.

- Een watermistsysteem in elk vertrek van het

Reinier de Graaf Gasthuis,

- samenwerking met buurtbewoners door ’s

Heeren Loo en

- een eigen BHV-trainer in huis bij Zorgverle-

ning Het Baken.

BrAnDveiliGheiDSMAAtreGelen Die niet verplicht zijn, MAAr in De prAktijk worDen toeGepAStSteeds meer zorginstellingen werken volgens een

risicogestuurde aanpak aan brandveiligheid en

nemen maatwerkmaatregelen om veiligheid van

cliënten, patiënten, bezoekers en medewerkers

echt te kunnen garanderen. “Onze primaire taak

is zorgen voor onze cliënten. Bij brand betekent

dat dus cliënten in veiligheid brengen”, zo vat

Dimitry van den Berg, manager Vastgoed bij ’s

Heeren Loo, het uitgangspunt van het beleid

samen.

De zorG BrAnDveiliGDeze gedachte sluit naadloos aan bij De Zorg

Brandveilig. Met dat programma stimuleren

Brancheorganisaties Zorg en Brandweer Neder-

land een omslag van regelgerichte naar risicoges-

tuurde brandveiligheid. Uitgangspunt is dat

door het in kaart brengen van alle risico’s op het

ontstaan van brand en de zelfredzaamheid van

cliënten/patiënten afgewogen keuzes gemaakt

kunnen worden voor maatregelen. Het Stuur-

wiel Risicogestuurde Brandveiligheid kan helpen

om zicht te krijgen op de risico’s en mogelijke

maatregelen. Het stuurwiel, gebaseerd op een

model van het COT, bestaat uit zes aandachtsge-

bieden en is een verbreding van de bekende

BIO-methode. Kijk voor meer informatie op

www.dezorgbrandveilig.nl.

Door: Laura van Lith

verSchillende branden in

zorginStellingen – SoMMige Met

draMatiSche afloop – laten zien dat

het SoMS noodzaak iS oM eigen

brandveiligheidSMaatregelen te

neMen. alS die eigen Maatregelen

leiden tot een gelijkwaardige of

zelfS betere brandveiligheid, kunnen

zorginStellingen in overleg Met de

toezichthouder afwijken van bepaal-

de voorSchriften uit het bouwbeSluit.


vragenlijst worden knelpunten zichtbaar en

concrete acties benoemd. Ook Careyn maakte

een tool om inzicht te krijgen in de brandveilig-

heid. Een zelfgemaakte checklist levert een dash-

board op waarop met de kleuren groen, oranje

en rood in één keer duidelijk wordt wat de status

van brandveiligheid per locatie is. GGZ Rivier-

duinen ontwikkelde het WAR-systeem, waarmee

de zelfredzaamheid van cliënten of patiënten in

kaart kan worden gebracht. De Zorg Brandveilig

ontwikkelde – mede aan de hand van deze syste-

matiek – de praktische handreiking ‘Risicopro-

fielen cliënt of patiënt’, om brandveiligheidsri-

sico’s op cliënt- of patiëntniveau te categoriseren

en weergeven. Aan de hand van de risicofactoren

‘onveilig gedrag’ en ‘handelingsperspectief ’

wordt het risicoprofiel per cliënt of patiënt vast-

gesteld. Het resultaat is een matrix die in één

oogopslag weergeeft of de gedragskenmerken

van individuen of groepen leiden tot risico’s. Op

basis daarvan kan een organisatie besluiten tot

het nemen van extra maatregelen. En dat is altijd

maatwerk, omdat elke cliënt en elke patiënt

anders is. <

riSico’S in kAArtWelke maatregelen ook worden genomen, bij

een risicogestuurde aanpak van brandveiligheid

is het essentieel dat het afgewogen keuzes zijn,

gebaseerd op alle te verwachten risico’s en risico-

factoren. Risico’s zijn niet alleen te vinden in het

gebouw en de installaties, maar juist ook in het

gebruik ervan. Gedrag van cliënten/patiënten en

medewerkers is daar een belangrijke factor in.

Bij veel zorginstellingen zijn cliënten of patiën-

ten bij een calamiteit vaak niet in staat om een

ruimte of gebouw zelfstandig te verlaten. Bij-

voorbeeld omdat ze zich fysiek niet kunnen

verplaatsen, omdat ze uit angst niet in staat zijn

te handelen of omdat ze de noodzaak van een

ontruiming niet begrijpen. Ook kan het gedrag

van cliënten, bijvoorbeeld voortkomend uit hun

ziektebeeld, een groter risico vormen op het

ontstaan van brand. Het is de taak van een zorg-

aanbieder om vanuit deze kennis een veilige

omgeving te bieden.

Verschillende zorgorganisaties hebben eigen

methoden ontwikkeld om risico’s in kaart te

brengen. Zo ontwikkelde ’s Heeren Loo een

eigen Veiligheidsscan om de risico’s op alle 800

locaties zichtbaar te maken. Aan de hand van een

naast is Reinier de Graaf een van de drie

Nederlandse ziekenhuizen met een volledig

eigen trainingscentrum waar jaarlijks meer dan

2.000 medewerkers worden getraind in brand-

veiligheid. Paul van den Brande, coördinator

Interne Hulpverlening en Brandveiligheid: “Je

moet je mensen betrekken. Verpleegkundigen

zijn altijd bij de patiënten in de buurt, dus ze

kunnen een grote rol spelen bij ontruimingen.

Maar dan moeten ze wel weten wat er van ze

wordt verwacht. Zo simpel is het.”

Ook elders in de ziekenhuisbranche wordt geïn-

vesteerd in het trainen van medewerkers. Harry

Lip, adviseur veiligheid en hoofd BHV bij Mean-

der Medisch Centrum in Amersfoort: “Je hoeft

echt niet van elke verpleegkundige een brand-

weerman te maken. Maar alle medewerkers die

bij ons binnenkomen, moeten wel een basistrai-

ning volgen.” Een andere, creatieve maatregel

bedacht Harry Lip samen met blusmiddelfabri-

kanten voor de OK. “We gaan niet met een

schuimblusser spuiten op een patiënt die open

ligt. En de standaard blusdeken geeft ontzettend

veel glasdeeltjes af. Samen met fabrikanten heb-

ben we een partikelvrije branddeken voor de OK

ontwikkeld.”


Blusdeken.

Programma De Zorg BrandveiligDe Zorg Brandveilig is een programma van ActiZ, GGZ Nederland, NFU, NVZ en de VGN, verenigd in de Branche-organisatie Zorg (BoZ), en Brandweer Nederland. Het programma wordt on-dersteund door het ministerie van VWS.

Kijk op www.dezorgbrandveilig.nl voor een kennisbank met de meest actuele inzichten.

voorbeeld van een Bhv-kast.


medische gassen

unieke samenwerking tussen Phortman medical b.v. en laméris ootech b.v.

De klantenkring is in de afgelopen jaren

flink gegroeid. Om hen ondanks de

groei toch de persoonlijke service te

kunnen bieden die men gewend is, is Phortman

een samenwerkingsverband aangegaan met

Laméris Ootech.

Met ingang van 1 maart 2017 zijn Phortman

Medical en Laméris Ootech gezamenlijk verant-

woordelijk voor de verkoop en levering van het

Phortman medische gasafnamepunt.

Laméris Ootech is een bekende naam op het

gebied van inrichting en levering van medische

apparatuur aan ziekenhuizen. Laméris Ootech

heeft, net als Phortman Medical, kwaliteit en ser-

vice hoog in het vaandel staan. Laméris Ootech

zal als verkooporganisatie garant staan voor de

marktbewerking, verkoop, levering, en nazorg

van de Phortman medische gasafname pro-

ducten.

Daarnaast zal Optronica Service, onderdeel van

Laméris Ootech, de technische ondersteuning,

nazorg en eventueel de installatie verzorgen.

Hiermee wordt tegemoetgekomen aan de vraag

naar aanverwante service en logistieke dienstver-

lening. Phortman blijft zich richten op het ont-

wikkelen en produceren van de bekende medi-

sche gasafnamepunten en in de toekomst op

nieuwe innovatieve medische producten.

Phortman Medical en Laméris Ootech hebben in

elkaar een betrouwbare partner gevonden voor

de verdere groei van de Phortman producten en

zien de toekomst vol vertrouwen tegemoet. <

Door: Phortman Medical; Laméris Ootech

phortMan Medical Staat bekend

oM zijn unieke kwaliteit en Service.

SteedS Meer ziekenhuizen weten dit

bedrijf te vinden en hun producten te

waarderen.

Gasafnamepunten van phortman Medical.

Contactpersoon bij Laméris Ootech is Cees van Kooij, bereikbaar op 06 - 538 27 027.

Contactgegevens voor informatie, bestellingen:Da Vincilaan 7 6716 WC EdeT + 31 30 600 8711E [email protected] www.ootech.nl


ADVIESBuREAu

Sweegers en de Bruijn bvEuropalaan 12g, 5232 BC ’s-HertogenboschT: 088 030 7300E: [email protected]: www.swebru.nl______________________________________________________________

Valstar SimonisVeraartlaan 42288 GM RijswijkT: 070 307 22 22F: 070 307 22 07E: [email protected]: www.valstar-simonis.nl_______________________________

VAN LOOY GROuP NVNoordersingel 19, B – 2140 AntwerpenT: +32 3 235 35 08E: [email protected]: www.vanlooy.com_______________________________

EGM adviseursWilgenbos 20, 3311 JX DordrechtT: +31(0)78 633 06 60E: [email protected]: www.egm.nlT: [email protected]_______________________________

OK Consultancy Nederland (OKCN)Postbus 2102, 5202 CC ’s-HertogenboschT: (0)73 62 34 381E: [email protected]

I: www.okcn.nl

AIRCONDITIONING

Carrier Airconditioning BeneluxPapendorpseweg 83, 3528 BJ utrechtPostbus 2731, 3500 GS utrecht+31 (0) 88 - 567 67 00 [email protected]

ARCHITECTEN

EGM architectenWilgenbos 20, 3311 JX DordrechtT: +31(0)78 633 06 60E: [email protected]: www.egm.nlT: [email protected]

BESCHERMINGS-TRANSFORMATOREN

Geveke BesturingstechniekKabelweg 21 - 1014 BA AmsterdamPostbus 820, 1000 AV AmsterdamT: 020-5829111 / F: 020-5822496E: [email protected]

BRANDWEREND GLAS

VETROTECH SAINT-GOBAIN BENELuXHulsenweg 21, 6031 SP NederweertPostbus 15, 6000 AA WeertT: +31 (0)495-57 44 35F: +31 (0)495-57 44 36I: www.vetrotech.nl

BuITENINRICHTING &INFRATECHNIEK

Kanters BVDoornhoek 3745, 5465 TA [email protected]

CLEANROOMS

Ropa Systems BVBelleweg 9, 5711 DH SomerenT: +31 (0)493 [email protected]_______________________________

Cadolto Benelux BVDorpsstraat 8a, 4181 BN WaardenburgT: +31 418 651 544M: +31 61066 4074E: [email protected]: www.cadolto.nl_______________________________

InterflowDe Stek 15, 1771 SP WieringerwerfT. (0227) 60 28 44 F. (0227) 60 31 [email protected]

DEuREN

Metaflex Doors EuropePostbus 300 - 7120 AH Aalten Nederlandtel: +31 (0)543-477333fax: +31 (0)543-477222I: www.metaflex.nl

Vestiging DoorwerthRecord Automatische Deuren B.V.Cardanuslaan 30Postbus 67, 6865 ZH DoorwerthT 026-3399777 F 026-3399770info@record-automatischedeuren.nlwww.record-automatischedeuren.nl

Vestiging OosterhoutRecord/Van Nelfen DeurtechniekHoutduifstraat 6Postbus 565, 4900 AN OosterhoutT 0162-447720 F 0162-447730_______________________________

Ropa Systems BVBelleweg 9, 5711 DH SomerenT: +31 (0)493 [email protected]

GEBOuWBEHEERSYSTEMEN

Sauter Building Control Nederland BVPostbus 20613, 1001 NP AmsterdamT: 020 - 587 67 00I: www.sauter.nl

______________________________GROOTHANDEL

Technische unie B.V. Bovenkerkerweg 10-12 1185 XE Amstelveen Postbus 900 1180 AX Amstelveen T: 020 - 545 03 45 F: 020 - 545 02 50 E: [email protected] I: www.technischeunie.com

bedrijvenindex

HuISVESTING

Bussman Medical & ResearchIJzerwerf 16641 TK BeuningenT +31 24 67 90 100F +31 24 67 90 101I:www.bussman-mr.come: [email protected]_______________________________

Cadolto Benelux BVDorpsstraat 8a, 4181 BN WaardenburgT: +31 418 651 544M: +31 61066 4074E: [email protected]: www.cadolto.nl

_______________________________

ALHO Systeembouw NederlandTurbinestraat 8 C1, 3903 LW VeenendaalContactpersoon Dhr. Martin van LithTel.: +31 (0)318-517181+31 (0)6 4664 8880E: [email protected]: www.alho.com/nl/

INSTALLATEuR

uLC Installatietechniek b.v.Labradordreef 18Postbus 24053500 GK utrechtT. +31 30 26 50 500E. [email protected]. www.ulcgroep.nl

INSPECTIES & LOGBOEKBEHEER

DiiP BVInspecties en logboekbeheerVerrijn Stuartweg 22-N, 1112 AX DiemenPostbus 298, 1620AG Hoorn020 [email protected]

IT & SOFTWARE

ultimo Software Solutions bvWaterweg 3 - 8071 RR NunspeetT: +31(0)341 – 423737F: +31(0)341 – 421172E: [email protected]: www.ultimo.com

LANDSCHAPSARCHITECTEN

MTD LandschapsarchitectenPostbus 5225, 5201 GE ’s-HertogenboschT: 073-6125033F: 073-6136665Contact: Han ThijssenE: [email protected]: www.mtdls.nl

LuCHTBEHANDELING

Altop International: exclusief vertegenwoor-diger van EuroclimaMatjeskolk 237037 DZ Beek T: 0314 67 51 10E: [email protected]: www.euroclima.nl

LuCHTFILTERS

IFB Filtertechniek bv.Van Leeuwenhoekweg 33225 LX HellevoetsluisI: www.ifb-filtertechniek.nlT: 0181-311187 e: [email protected]

MEDISCHE PERSLuCHT

Berko KompressorenHavenweg 14 - 6603 AS WijchenT: 024 - 641 11 11 - F: 024 -642 15 72E: [email protected]: www.berko.eu______________________________

Partner van DrägerBOGE KOMPRESSOREN B.V.Spaceshuttle 8B, 3824 ML AmersfoortT: +31 33 456 15 86 / F: +31 33 453 01 36E: [email protected]: www.boge.com/nl

MEDISCHE GASSEN

Linde Healthcare BeneluxDe keten 7Postbus 325, 5600 AH EindhovenT: +31 40 28 25 825 - F: +31 40 28 16 875I: www.linde-healthcare.nl______________________________

MEDISCHE GASSEN BEWAKING/MONITORING

TPS technology BENELuX B.V.Postbus 1962130 AD HOOFDDORPContactpersoon E. SchrijverT: +31 23 531 75 41I: www.tpstechnology.nlI: www.tpstechnology.deE: [email protected]

MEDISCHE GASSENDISTRIBuTIE SYSTEMEN

Dräger Nederland B.V. Huygensstraat 3-5, 2721 LT ZoetermeerNederlandT: 079 – 344 44 888I: www.draeger.com

MODuLAIRE BOuW

ALHO Systeembouw NederlandTurbinestraat 8 C1, 3903 LW VeenendaalContactpersoon Dhr. Martin van LithTel.: +31 (0)318-517181+31 (0)6 4664 8880E: [email protected]: www.alho.com/nl/

NOODSTROOM

Geveke BesturingstechniekKabelweg 21 - 1014 BA AmsterdamPostbus 820, 1000 AV AmsterdamT: 020-5829111 / F: 020-5822496E: [email protected]

BEDRIJVENINDEXbedrijvenindex


Elinex Power SolutionsWolweverstraat 152984 CE RidderkerkTel: +31 (0)180 72 13 59E-mail: [email protected]: www.elinex.com

OPLEIDINGEN

Hogeschool RotterdamG.J. de Jonghweg 4-63015 GG RotterdamT: 010 794 48 90I: http://gezondheidszorgtechnologie.nl

OPERATIEKAMERS

Brecon InternationalPostbus 5554870 AN Etten-LeurT: 31 (0)88 287 46 46E: [email protected]: www.breconinternational.com

_______________________________

InterflowDe Stek 15, 1771 SP WieringerwerfT. (0227) 60 28 44 F. (0227) 60 31 [email protected]_______________________________

MANN+HuMMEL Vokes Air BVNijverheidsweg 153401 MC IJsselsteinPostbus 3093400 AH IJsselsteinT: 088-8653724- F : 088-8653400E: [email protected]______________________________

Vanguard HealthcareRob van LieflandBenelux & NordicE: [email protected]: +31 6 54 78 58 76W: www.vanguardhs.com

Cadolto Benelux BVDorpsstraat 8a, 4181 BN WaardenburgT: +31 418 651 544M: +31 61066 4074E: [email protected]: www.cadolto.nl

PERSOONSBEVEILIGING SYSTEMEN

OoperonMijkenbroek 254824 AA BredaT: + 31 76 57 230 30E: [email protected]: www.ooperon.nl

PROJECTINRICHTING

M-projectservice B.V. Nijverheidsweg 45627 BT EindhovenTel: +31 (0)40- 2927950Mail: [email protected]: www.m-projectservice.nl

STRALINGSWERING

Tinnemans Medical Design BVBelleweg 9, 5711 DH Someren T: +31 (0) 493 472399 F: +31 (0) 493 473299 I:www.4medicaldesign.comE:[email protected]

______________________________

Tinnemans Medical Design BVBAGildenstraat 41,B-2470 RetieT: +32 (0) 14 717919 I: www.4medicaldesign.comE:[email protected] Volg ons zusterbedrijf op twitter: @RopaSystems

VALIDATIE

Cleanroom Management InternationalThe Netherlands:Luchthavenweg 81, NL – 5657 EA EindhovenTel: +31 402 88 87 57Fax: +31 402 88 59 36E-mail: [email protected]

VLOEREN

Nora flooring systems B.V.Belgiëstraat 14 5171 PN KaatsheuvelT: 0416-286140I: www.nora.com/nl

WANDBEKLEDING

Vescom Nederland B.V.Sint Jozefstraat 20, 5753 AV DeurnePostbus 70, 5750 AB DeurneT: +31 493 350 767F: +31 493 350 779E: [email protected]: www.vescom.nl______________________________

M-Wall B.V.Nijverheidsweg 45627 BT EindhovenTel: +31 (0)40- 2927950Mail: [email protected]: www.mwall.nl

WASMACHINES

Miele ProfessionalPostbus 166, 4130 ED VianenT: 034-73 78 884F: 034-73 78 429www.miele-professional.nlE: [email protected]

WATERBEHANDELING

BWT nederlandCoenecoop 1 2741 PG WaddinxveenE: [email protected] T.: +31 88 750 90 00


ADVERTENTIE-INDEX

FMT Gezondheidszorg46

FMT Gezondheidszorg is een unieke combinatie van vakblad, website, elektronische nieuwsbrieven en social media. Dit maakt FMT Gezondheidszorg tot een autoriteit in de markt die garant staat voor een scherp, eigenzinnig en actueel aanbod van nieuws & achtergronden. FMT Gezondheidszorg informeert en analyseert.

reDActionele ForMuleFMT Gezondheidszorg informeert over zorgen gebouwtechnologie, wetenschap en innovatieve huisvesting.Voor bestuurders, beleidsmakers en professionals die in en voor de zorgsector actief zijn, is FMT Gezond-heidszorg één van de belangrijke informatiebronnen.

MAGAzineIn elke uitgave van het magazine wordt bericht over zorgen gebouwtechnologie voor zowel de cure als de care. Ook is er in elke editie aandacht voor beheer en onderhoud van de infrastructuur en management-vraagstukken. Daarnaast besteed FMT Gezondheids-

zorg in het magazine aandacht aan wetenschappe-lijke ontwikkelingen in relatie tot technologie in de zorg.

elektroniSche nieuwSBrieven en weBSiteIn de elektronische nieuwsbrieven en op de website wordt naast bovengenoemde onderwerpen ook aandacht besteed aan wetenschap en onderzoek van de vele universiteiten en hogescholen. Met veel wetenschappelijke instellingen werkt FMT Gezond-heidszorg nauw samen.

SociAl MeDiAVia Twitter en Linkedin wordt uitgebreid aandacht besteed aan de onderwerpen die op de website, de nieuwsbrief en in het magazine aan de orde komen.

lezerSproFielFMT Gezondheidszorg wordt gelezen, gevolgd en bezocht door beslissingnemers en professionals in de zorg in Nederland en Vlaanderen.

Veel bestuurders van zorginstellingen hebben een abonnement op het magazine. Dat geldt ook voor de technisch professionals in de zorg. Daarnaast kent het magazine ook veel abonnees bij onderwijs- en wetenschappelijke instellingen en personen en bedrijven die voor de zorg actief zijn op het gebied van technologie, wetenschap en huisvesting. FMT Magazine wordt onder meer gelezen door bestuurders en leden van de NVTG, IHE, KIVI en de Vlaamse VTDV.

De elektronische nieuwsbrief wordt behalve door bovenstaande doelgroepen ook gelezen door lokale en landelijke politici, regionale en landelijke media en diverse vertegenwoordigers van uiteenlopende brancheorganisaties in de cure en care.

Meer informatie?Neem vrijblijvend contact met ons op.T: 0513 - 68 48 08E: [email protected]

FMT GezondheidszorG: een unieke inForMaTiebron

www.FMTGezondheidszorG.nl

fmt gezondheidszorg - info

ALHO Systeembouw Nederland 44

Altop International 44

Athena Medical 33

Berko Kompressoren 44

Boge Kompressoren BV 44

Brecon International 45

Bussman Medical & Research 44

BWT Nederland B.V. 45

Cadolto Benelux BV 43

Carrier Airconditioning Benelux BV 43

Cleanroom Management Intern. 45

de Block Consultant 2

DiiP 44

EGM adviseurs 43

EGM architecten 43

Elinex Power Solutions 45

Geveke Besturingstechniek 44

Hogeschool Rotterdam 45

IFB Filtertechniek bv. 15

IFB Filtertechniek bv. 44

Interflow 44

Laméris Ootech BV 42

Leertouwer 47

Linde Healthcare Benelux 44

MANN+HuMMEL Vokes Air BV 45

Metaflex Doors Europe B.V. 43

Miele Professional Nederland B.V 45

Miele Professional Nederland B.V. 9, 26

M-projectservice B.V. 45

MTD Landschapsarchitecten 44

M-Wall BV 45

Nora flooring systems B.V. 45

Oldelft Benelux B.V. 18

Ooperon 45

Record Automatische Deuren BV 43

Ropa Systems BV 43

Sauter Building Control Ned. bv 26

Sauter Building Control Ned. bv 43

SCA Hygiene Products Zeist BV 48

Smits van Burgst 43

SOL Nederland b.v 21

Sweegers en de Bruijn 43

Systemair B.V. 10

Technische unie B.V. 44

Tinnemans Medical Design BV 45

TotaalOK 2

TPS Technology Benelux BV 44

uLC Installatietechniek b.v. 44

ultimo Software Solutions bv 44

Valstar Simonis 43

Van Looy Group 43

Van Rennes Elektrotechniek B.V. 22

Vanguard Healthcare Solutions Ltd. 9

Vanguard Healthcare Solutions Ltd. 43

Vescom Nederland B.V. 45

Vetrotech Saint-Gobain Benelux 43

DOWNLOAD HET WHITEPAPER ‘KWALITEITSKADER

VERPLEEGHUISZORG, EEN PRAKTISCHE HANDREIKING’

VIA WWW.CONVIEWCARE.NL

Vitale zorg, flexibele technologie.

Conview Care is de merkonafhankelijke domotica-oplossing van Leertouwer: Systeemintegrator in elektrotechniek, klimaat en ICT.

Blijven genieten. Dat willen we allemaal, ook als we ouder worden. Conview Care ondersteunt dat met de inzet van zorgtechnologie. Wij nemen de wensen en zorgvraag van de cliënt als uitgangspunt en kijken daarna zorgvuldig naar uw zorgproces. De functionele behoefte die hieruit volgt vertalen wij vervolgens naar zorgtechnologie. Conview Care is flexibel, schaalbaar en toekomstbestendig. Meer weten? Martijn Zijlstra vertelt u graag meer. t 0342 425151 [email protected]

U kunt rekenen op onze kennis, kwaliteitsproducten en de juiste certifi ceringen om u het juiste advies te geven

www.tork.nl / www.tork.be

Voorkomen is beter dan genezenBent u geheel tevreden over de handhygiëne op uw afdelingen? Door het gebruik van alcohol handdesinfectie en gebruiksvriendelijke dispensers kunnen veel onnodige besmettingen voorkomen worden. Tork-dispensers met ‘Easy-to-use’ certifi caat en onze handdesinfectieproducten met diverse EN- certifi ceringen helpen een handje.

420103*Tork Alcohol

Gel Hand Sanitizer

420110*Tork Alcohol Liquid Hand

Sanitizer

Bespaar op tijd door systemen met hoge capaciteit die makkelijk bij te vullen zijn

560000Tork Liquid

Soap Dispenser

* Gebruik biociden veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie.

SCA1504_Handsanitizer_225x285mm_05.indd 1 22/11/2016 14:17

GEZONDHEIDSZORG · 2017. 3. 29. · Sint MaartenSkliniek geStart efficiency iS het Sleutelwoord bij...

Documents

Transcript of GEZONDHEIDSZORG · 2017. 3. 29. · Sint MaartenSkliniek geStart efficiency iS het Sleutelwoord bij...