Beschrijven van de topografisch-historische atlas van het FelixArchief (SA Antwerpen):verleden, heden en toekomst
Lezing voor de VTHA – Haarlem, 16 november 2009
2
Wat mag je verwachten?
- Korte situering: wie, wat, waar?- Verleden: Verzameling Iconografie
- Samenstelling en ordening- Bewaring- Beschrijving
- Heden: Topografisch-historische atlas- Rapport: cijfers, aanpak fysiek beheer- Beschrijven in ISAD-fiches
- Toekomst: Geodata- Digitalisering: online beschikbaar eDepot- Nieuwe toegangen: GIS en topografische thesaurus
3
Korte situering: FelixArchief
- FelixArchief- Stadsarchief Antwerpen verhuist in 2006 naar gerenoveerd Sint-
Felixpakhuis en wordt FelixArchief- Van 19 naar 120 werkplekken in de leeszaal- Van 14 naar 36 km magazijnruimte
- Archievenoverzicht:- Ancien Regime archief van de stad
(tot 1794)- Modern archief van de stad
(vanaf 1794)- Private archieven- Verzamelingen
4
Korte situering: topografisch-historische atlas
- Verzamelingen- Topografisch-historische
atlas- Beeld en geluid- Gelegenheidsdocumenten- Bibliotheek- Voorwerpen
- Topografisch-historische atlas- Kaarten en plattegronden- Plannen en technische
tekeningen- Topografie-afbeeldingen- Historieprenten- Beelden uit het dagelijkse leven- Portretten- Affiches
5
Verleden: verzameling “Iconografie”
- Samenstelling:- Kaarten, tekeningen en prenten: in totaal 12.738 inventarisnummers- Afkomstig uit bestaande archieffondsen: materiaal dat beter apart
(vlak) bewaard wordt (en niet in standaard archiefdoos)- Afkomstig uit specifieke schenkingen van iconografisch materiaal
- Ordening:- Naar onderwerp samengebracht in 101 ICO-nummers (categorieën)- ICO-nummer per onderwerp (organisch gegroeid):
vb. ICO 13 = “Huizen en erven in de stad”- Complexe ondernummering van de stukken
vb. ICO 1/A/4a/bis of ICO 4/84c/2a of ICO 7/E6b’
6
Verleden: verzameling “Iconografie”
- Bewaring:- Per ICO-nummer alles
samengebracht in plankast, ongeacht formaat van de stukken
7
Verleden: verzameling “Iconografie”
- Beschrijving19de-20ste eeuw- Op steekkaarten- In mapje per
onderwerp
8
Verleden: verzameling “Iconografie”
- Beschrijving19de-20ste eeuw- Zeer beknopte
beschrijving- Meer dan 1 stuk
per steekkaart
9
Verleden: verzameling “Iconografie”
- Beschrijvingjaren 1980- Formulieren
voor 29 ICO-nrs.(van de 101)
- 1 A4-formulierper inventaris-nummer (stuk)
- Geschreven ofgetypt
- Nooit verderelektronischverwerkt (?)
10
Verleden: verzameling “Iconografie”
- Beschrijving jaren 1990 t.e.m. 2006- Elektronische verwerking van de oude steekkaarten in:
- Word-bestanden (5 bestanden voor 9 ICO-nummers)- Access-bestanden, waarvan rapporten werden getrokken
(4 grote bestanden voor in totaal 54 ICO-nummers + 3 bestanden voor 3 aparte ICO-nummers)
- Inhoudelijk nieuwe ordening van de ICO-nummers in grotere categorieën (+ fysieke hernummering van deel collectie)
- Afgeprinte papieren inventarissen in de leeszaal- Elektronische versie van de inventarissen in pdf-formaat
beschikbaar op de website van het Stadsarchief- Nooit volledig afgewerkt: nog 25 ICO-nummers (van de 101) enkel
op oude steekkaarten (= 13% van de inventarisnummers) en dus eigenlijk onvindbaar voor onze klanten
11
Heden: Topografisch-historische atlas
- 2006: archiefverhuis “Sint-Felixpakhuis wordt FelixArchief”- 1998 – november 2005: herverpakken archieven- 29 april 2006: sluiting oude leeszaal- 12 juli – 18 augustus 2006: verhuis van de archieven- 14 november 2006: nieuwe leeszaal open voor het publiek
(volledig verslag na te lezen in SA jaaroverzicht 2006)
- Nieuwe aanpak depotbeheer: formaatplaatsing!- Verzameling “Iconografie”
- Niet herverpakt in aanloop naar verhuis- Formaatplaatsing kon dus ook niet meteen worden toegepast
12
Heden: Topografisch-historische atlas
- 2007: rapport over beheer verzameling “Iconografie”
CIJFERS- Aantal inventarisnummers in MACZ (logistiek beheer):
12.738 aanwezig- Aantal inventarisnummers beschreven in toegangen:
- Access + Word: 10.546 (86,75%) > schatting collega’s: 15 tot 75%
- Enkel op oude steekkaarten: 1579 (13%)
- Niet beschreven: 30 (0,25%)
- Geen iconografie (plakkaten): 583
- Nog 34 verpakkingseenheden met onverwerkt iconografisch materiaal (ongenummerd, niet beschreven), aantal stukken onbekend
13
Heden: Topografisch-historische atlas
- 2007: rapport over beheer verzameling “Iconografie”
AANPAK FYSIEK BEHEER- Hernummering dringt zich op:
- systematische ordening in ICO-nummers niet logisch
- diverse (onafgewerkte) hernummeringen in het verleden
- inconsistente notering van inventarisnummers
- “irritante nummers”
- niet systematisch op stukniveau genummerd
- Herverpakking volgens standaardformaten (DIN A0-A4)- Systematische schaderegistratie voor conservatie en restauratie- Vrijwilligersteam van ADFAS (Antwerp Decorative and Fine Arts Society)
14
Heden: Topografisch-historische atlas
- Formaatplaatsing- A4, A3: prentendoos- A2, A1, A0: lade- >A0: rol
15
Heden: Topografisch-historische atlas
- 2007: rapport over beheer verzameling “Iconografie”
BESCHRIJVEN- Keuze voor databanksysteem:
- Brocade: bibliotheeksoftware van Anet (o.a. eigen bib SA en EHC)
- Adlib: collectieregistratie (o.a. stedelijke musea)
- MACZ-databank: - intern ontwikkeld als depotbeheersysteem n.a.v. verhuis- nieuwe module voor beschrijven archief in ISAD-fiches- voordelen: integratie logistiek en inhoudelijk beheer, boomstructuur
- Mapping van bestaande standaarden: ISBD(CM), ISAD(G), MARC21 en Dublin Core
16
Heden: Topografisch-historische atlas
ISAD invoermodule
17
Heden: Topografisch-historische atlas
ISAD online presentatie
18
Heden: Topografisch-historische atlas
- Huidige situatie = overgangssituatie- Prioriteit voor beschrijving van alle archieven en verzamelingen:
- Nieuw verworven archieven: meteen in ISAD-fiches (bulkinvoer via Excel)
- Bestaande archieven: omzetting van inventarissen (als pdf online) naar ISAD-fiches (bulkinvoer via Excel)
- Tijdens dit proces: beide vormen (pdf & ISAD) online naast elkaar
- Specifiek voor de Topografisch-historische atlas:- GEEN automatische omzetting van bestaande inventarisbestanden naar
ISAD-fiches: kwaliteit van de beschrijvingen te laag
- WEL nieuwe beschrijving van alle stukken in ISAD-fiches, met het stuk in de hand + herstellen archiefcontext (waar mogelijk)
- GEVOLG: hernummering en herverpakking verloopt sneller dan het opnieuw beschrijven van de stukken (concordanties noodzakelijk)
19
Toekomst: Geodata
- Algemeen: digitale toegang tot het FelixArchief- Begin 2010: lancering eDepot online
= rechtstreekse toegang tot digitaal of gedigitaliseerd archief
- Lente 2010: nieuwe website= uitgebreidere zoekmogelijkheden
- Digitalisering- Interne scanstudio (tot max. A0-formaat)
- Scanning on demand: voor stadsdiensten (begin 2010)- Repro-bestellingen: voor particulieren (voorjaar 2010)- Op langere termijn: systematische digitalisering van specifieke selecties
- Externe digitalisering- Contract met Pictura Imaginis: prioriteit iconografisch materiaal groter
dan A0-formaat
20
Toekomst: Geodata
- GIS (Geografisch Informatie Systeem)- Overzichtskaarten aanmaken voor kaartreeksen of kaarten in
verschillende bladen (aangeboden via eDepot)- Gedigitaliseerd kaartmateriaal als historische lagen georefereren
- zoeken op basis van coördinaten (ev. via geografische thesaurus)
- interesse van dienst archeologie en stedelijke musea (HERA-project)
- Andere geodatabestanden- Officiële straatnamen (SPL= Straten Panden Lokalisaties)
- vraag naar uitbreiding met niet-officiële namen (door SW/OD)
- vraag naar uitbreiding met historische toponiemen (door SA)
- Centraal Referentie Adressen Bestand (CRAB): Vlaamse Overheid- automatische koppeling met GIS
21
Toekomst: Geodata
- Topografische thesaurus- Thesaurus met hoofdvormen en varianten
- vb. Keizerspoort= Sint-Jorispoort
= Mechelsepoort
- Per hoofdvorm: begin- en einddatum, GIS-koppeling, literatuurverwijzingen, …
- Alle stukken met een topografische referentie kunnen visueel worden voorgesteld op GIS-kaart: kaarten, tekeningen, prenten, maar ook bouwdossiers, foto’s, …
- Historische lagen: vb. Antwerpen in de 16de eeuw
22
Bedankt voor uw aandacht…
- Vragen?- Contactgegevens:
Joost Depuydt
FelixArchief / Stadsarchief Antwerpen
Oudeleeuwenrui 29
B-2000 ANTWERPEN
+32 3 338 94 59
Top Related