“Met onze beurs bieden wij fabrikanten, dealers en dienstverleners toegang tot de Nederlandse Broadcast markt” P. 32

SHOW&TECHNIEKNabeschouwing

Prolight + Sound 2013

AV&STAGE

Jaargang 32 , ed i t i e 10 2012Jaargang 33 , ed i t i e 5 2013

editie

5 20

13AV

&STAGE

Quinty’s Crew is druk!

winnaars gouden giraffe 2013 bekend

Meten is weten, ook bij tV

fusie baCkbone en LiVe repubLiC

buMa/steMra en toe-koMst n.L. Muziek

ALGEMEENSHOWTECH 2013:

Evenemententechniek van morgen

AV&CREATIEKoninginnedag 2013

‘Leve de koning!’

Special: Line ArrAy

Het brede vakmagazine voor zaken en techniek in AV, theater, stage en entertainment

Meyer Sound, Adamson, RCF, LD-Systems, db Technologies, TW Audio, Bose, K-Array, L-Acoustics, JBL, Kling+Freitag, Coda Audio, EAW

BROADCAST&AV-TECHNIEKVoorbeschouwing

AV Manifestatie

AV ALGEMEEN

REDACTIONEEL

Op het gebied van zaken en techniek in AV, theater, stage en enter-

tainment gaan de ontwikkelingen razendsnel. Zeker op dit moment!

Vandaar een extra dik nummer van AV&Stage.

In april vond de Prolight + Sound beurs weer plaats in Frankfurt.

Deze toonaangevende internationale vakbeurs voor de event-technolo-

gie sector omvat alle producten, handel en diensten. A broad spectrum

of workshops, product presentations and discussion events are also

held in addition to the comprehensive range of products and services.

Grote namen waren vertegenwoordigd. In deze AV&Stage een uitge-

breid verslag daarover.

Voorwoord

ColofonEen uitgave van: Buzzfacts Publishers & Mediagroup Exploitatiemaatschappij B.V.,

Postadres: Postbus 155, 6500 AD Nijmegen, Tel. 024-3722900, Fax. 024-3886017

Hoofdredactie: Joris Kroezen, Eindredacteur: Joris Stortelder Redactie: Marieke van

Dam Vaste medewerkers: René van Eijden, Dorothee Verdaasdonk, Paulus Veltman

Salesmanager: Ralph Brinkman Media adviseur: Diego Teunissen, Vormgeving:

Dries van Zuylen, Anouk Smeets-Philipsen, Sandra Elzinga Backoffice: Marsha Laijan.

Abonnementenservice: De abonnementen service is telefonisch bereikbaar van

ma t/m vrij van 9.00 uur tot 12.00 uur. Kies in het keuze menu ‘abonnementen’.

Telefoon: 024-3722900. U kunt ons ook faxen: 024-3886017. Afdeling abonnementen

Postbus 155, 6500 AD Nijmegen. Een abonnement kan ieder moment ingaan en wordt

automatisch verlengd tenzij de abonnee twee maanden voor einddatum schriftelijk

opzegt. Copyrights: Het auteursrecht van dit tijdschrift en op de daarin verschenen

artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. Het verlenen van toestemming tot

publicatie in dit tijdschrift houdt in dat de auteur de uitgever, met uitsluiting van

ieder ander, onherroepelijk machtigt de bij of krachtens de Auteurswet door derden

verschuldigde vergoeding voor kopiëren te innen en dat de auteur alle overige rech-

ten overdraagt aan de uitgever. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen,

vermenigvuldigd of gekopieerd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.

Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden Bankgegevens: Rabobank Nijmegen

1700.97.811 / IBAN: NL91RABO0170097811 /

BIC: RABONL2U

AV ALGEMEEN n 3

Verder staat er een mooie special in over line array. ‘Met line array richt

je muziek als een spotlight’, luidt de kop van het algemene artikel.

Klopt, maar er zit een interessante technische materie achter de luid-

sprekers. Diverse partijen laten we aan het woord in de 17 pagina’s

tellende special.

Ook blikken we vooruit op de AV Manifestatie. Op de elfde AVM-Broad-

cast 2013, de Nederlandse toonaangevende beurs voor de nationale

televisie-, radio- en internetwereld, worden op 15 en 16 mei de nieuwste

technieken en oplossingen voorgesteld voor optimale uitzendingen en

opnamen. In deze AV&Stage alvast een voorproefje. De deelnemende

partijen stellen zichzelf en hun producten en diensten graag voor.

Dit alles en nog veel meer…

Veel leesplezier!

Joris Kroezen

j.kroezen@bp-m.nl

Koninginnedag 2013 ‘Leve de koning!’Afgelopen 30 april vond de troonwisseling

plaats in Nederland. Vanaf nu is Willem-

Alexander de nieuwe Koning der Nederlanden.

Voorbeschouwing AV Manifestatie Live-uitzendingen in schitterende HD-beelden,

perfect geluid door middel van nieuwe regelingen

voor geluidssterkte en mediastream via IP.

AV ALGEMEEN n 5

Podiumbouw: zoveel meer dan een mooi plaatjeWikipedia omschrijft podium als: een verhoging

waarop bijvoorbeeld mensen kunnen gaan staan

als ze iets over te brengen hebben op een

publiek. beste DJ’s van de hardstyle scene.

Prolight + SoundThis year the fair Prolight + Sound was held

from 10 til 13 april. For four days visitors could

look around and be inspired by all the people

and products that introduced themselves.

INHOUD

AV&CREATIE 20

SOUND&TECHNIEK 44

SHOW&TECHNIEK 70

BROADCAST&AV-TECHNIEK32

En verder…

Algemeen 6

Agenda 9

AV&CreAtie 13

Film: Johan van der Keuken 14

Profiel: Sanel N.V. 26

BroAdCAst & AV-teChnieK

Profiel: Media Profession 31

sound & teChnieK 43

Podium & teChnieK 61

show & teChnieK 69

Check my Crew 82

PODIUM&TECHNIEK63

SHOWTECH 2013: Evenemententechniek van morgenVan 18 tot 20 juni ontmoeten de professionals

uit de theater-, film- en evenementenbranche

elkaar op het beursterrein van Berlijn.

ALGEMEEN10

Line array special Een line array is een veelgebruikt luidspre-

kersysteem dat vooral ingezet wordt voor

PA-doeleinden.

6 n AV ALGEMEEN

NIEUWS

=

6 n AV ALGEMEEN

ALGEMEEN

AV ALGEMEEN

na maandenlange voorbereidingen vond in april de feestelijke uitreiking

van de gouden giraffe, live Communicatie Award 2013, plaats. maar liefst

18 genomineerden in zes verschillende categorieën streden om de felbe-

geerde awards en hoopten het podium van taets Art & event Park met het

gouden beeld te mogen verlaten. ruim 700 gasten gaven acte de présènce

en genoten van de award show met het thema ‘live is leuker’.

In een bijzondere en intieme setting, met als letterlijk middelpunt het

podium, presenteerde Bart Bosch de jaarlijkse award uitreiking aan de

live communicatie branche. Geheel in het teken van ‘live is leuker’ startte

de show met een uitdagend rode knop met daarboven de tekst: ‘Push the

button to start te show’. En zo geschiedde…

Het belangrijkste van de avond waren de awards, de blinkende Gouden

Giraffes, die in zes categorieën van de live communicatie branche, uitge-

reikt werden onder toeziend oog van de branche. Met natte handen en

smartphones binnen handbereik om het mooie nieuws de wereld in te

gooien, luisterden de genomineerden met spanning naar het schriftelijke

oordeel van de jury, dat door vakgenoten voorgelezen werd. “We mogen

Winnaars Gouden Giraffe, Live Communicatie Award 2013, bekend

als branche met een recordaantal ingezonden cases, 18 genomineerden,

6 winnaars en ruim 700 bezoekers voor de Gouden Giraffe 2013, terug-

kijken op een fantastische evenement dat is geproduceerd en gedragen

door de branche. Het spraakmakende concept voor de uitreiking, in een

historische omgeving, benadrukte opnieuw het podium dat de Gouden

Giraffe biedt voor de live communicatie branche”, aldus Riemer Rijpkema,

directeur van CLC-VECTA.

Gouden Giraffe BeursIn de categorie Beurs dongen easyFairs Netherlands, AgroTechniek

Holland en Amsterdam RAI naar de titel winnaar Gouden Giraffe 2013. De

jury heeft uiteindelijk gekozen voor easyFairs Netherlands met de case

‘Packaging Innovations’. Cornelien Baijens van easyFairs Netherlands:

“Less is more en daarom gingen wij voor kwaliteit en niet voor kwantiteit

op de beursvloer.”

Gouden Giraffe CongresSynpact was met maar liefst twee spraakmakende cases genomineerd

Foto: robert Aarts

PRODUCT

AV ALGEMEEN n 7

AV ALGEMEEN

A D V E R T E N T I E

in de categorie Congres en stond in de finale met NextNovelty Business

Events. Deze laatste ging ervandoor met de Gouden Giraffe dankzij de

case ‘IMAGINE 2012, Connecting the Dots’, in opdracht van Ricoh, die

enthousiast reageerde: “Dit is een hele mooie erkenning, ook voor Ricoh.

Met deze case komt het nieuwe Ricoh goed over het voetlicht.”

Gouden Giraffe CreatiefIn de categorie Creatief was het een nek-aan-nek race tussen Gielissen

Interiors &Exhibitions, Dechesne & Boertje en Nauta evenementencom-

municatie. De drie evenementen bleken alle uit te blinken in creativiteit,

maar het relatie evenement ‘D&B Rosé: Pluk de Dag’ van Dechesne &

Boertje streek met de eer en kon aan een volle zaal laten zien dat het

team nog altijd met passie werkt en dat dit na dertig jaar ervaring nog

altijd zijn vruchten afwerpt.

Gouden Giraffe DeelnameIn de categorie Deelname stonden de drie bureaus Kubik bv, Van Straaten

en MOVE in de grand finale. Met de ogen van vakgenoten op hen gericht

werd het verlossende woord gegeven: MOVE is de onbetwiste winnaar

met de case ‘Nintendo Benelux tijdens Firstlook 2012’. “De uitdaging zat

hem in de doorloopsnelheid in combinatie met de productbeleving. We

benadrukten tijdens deze deelname onze geïntegreerde aanpak op social

en live en dat bleek succesvol te zijn.”

Gouden Giraffe EffectiefDe ingezonden cases in de categorie Effectief lagen, evenals in de meeste

categorieën, ver uit elkaar. Havenbedrijf Rotterdam, Nachtwerk en Mood

Concepts bewezen dat een evenement ook ROI kan zijn, of zelfs moet

zijn. Met name Mood Concepts wist de effectiviteit van het evenement

‘Campina Dichtbij’ te duiden en wist daarmee de Gouden Giraffe Effectief

binnen te slepen. Corine Berkel van Mood Concepts: “We wilden de

authenticiteit bewaken en dat was een uitdaging bij zo’n groots evene-

ment, maar het is gelukt!”

Gouden Giraffe Maatschappelijk Betrokken

In deze categorie ging het om maatschappelijk betrokken evenementen

van Xsaga, klaar is cees en IDTV Live. De jury in deze categorie heeft de

award toegekend aan IDTV die met de uitgevoerde opdracht ‘Aardig

Onderweg Award’ voor RET Vervoersbedrijf zichzelf kwetsbaar opstelde

en toch – misschien daardoor – geweldige impact met hun maatschap-

pelijk zeer relevante initiatief realiseerde.

Over de Gouden GiraffeEen sterk, origineel, gewaagd, resultaatgericht, effectief of maatschappe-

lijk verantwoord concept voor de realisatie van een succesvol evenement,

beurs of congres maakt kans op een Gouden Giraffe Award. Al sinds 1994

wordt de live communicatie branche beloond met de jaarlijkse feestelijke

uitreiking van deze vakprijzen. De Gouden Giraffe biedt hiermee op een

professionele manier een podium aan de branche om het medium live

communicatie verder te professionaliseren. De Gouden Giraffe wordt

bezocht door opdrachtgevers, organisatoren, leveranciers en andere beïn-

vloeders uit de branche. De initiatiefnemers van de Gouden Giraffe, Live

Communicatie Award, zijn High Profile Events en CLC-VECTA Centrum

voor Live Communication.

Quinty’s Crew is een allround uitzendbureau in de concert- & evenementen-

branche. Al enkele jaren leveren zij crew op onder andere het gebied van licht,

video, rigging en stagehands voor de op- & afbouw van alle grote evenemen-

ten in binnen- en buitenland. Dit jaar wiordt het 5-jarige jubileum in deze

branche gevierd.

De kwaliteit die Quinty’s Crew sluit aan op de behoefte van de klant en het be-

treffende project, waarrbij de langetermijn nooit uit het oog verloren wordt.

Dit waarborgt het bedrijf door met de klanten mee te denken en ervoor te

zorgen dat het personeel over de juiste kennis beschikt. Die krijgen zij door

de aangeboden opleidingen die samen met de opdrachtgevers tot stand ge-

komen zijn. Mede door onze goede bereikbaarheid (24/7) en flexibiliteit mag

Quinty’s Crew meewerken aan veel mooie verschillende producties. Ellke klus

is een nieuwe uitdaging. Het personeelsbestand is zo all-round mogelijk zo-

dat men aan verschillende disciplines kan meewerken. Dat dit werkt zie jete-

rug op de werkvloer waar Quinty’s Crew s vaak voor verschillende opdrachtge-

Quinty’s Crew is druk!

NIEUWS

=AV ALGEMEEN

vers in grote projecten aan het

werk is: licht, video en rigging is

een veel voorkomende combi-

natie. Dit jaar heeft het bedrijf

al mogen meewerken aan ver-

schillende producties in televi-

siestudio’s, zowel in binnen- als

buitenland, en hebben zij voor

diverse opdrachtgevers meegewerkt aan verschillende grote feesten zoals

bijvoorbeeld Awakenings en Reverze. De aankomende maanden staan er veel

mooie opdrachten in het vooruitzicht, waaronder de grootste evenementen

in Nederland en België!

Meer informatie?:

055-5341100, e-mail: info@quintycrew.nl of bezoek onze website:

www.quintycrew.nl

AGENDA

AV ALGEMEEN

AV ALGEMEEN n 9

A D V E R T E N T I E

Euro Events denkt met ondernemers mee. Speciaal voor de troonswisseling of

de Koninginnedag feesten is er een consumptiemunt ontworpen, de Koninklijke

munt. Dit is een standaard breekmunt, verkrijgbaar in wit met oranje opdruk

of oranje met zwarte opdruk. Allen hebben een standaard afbeelding van een

kroon. Met deze speciale breekmunten kunnen horecaondernemers wel het ge-

mak van consumptiemunten ervaren, maar toch een kleine prijs betalen. Breek-

munten zijn ook verkrijgbaar met uw eigen opdruk of logo. Euro Events heeft

tevens als enige de breekmunten verkrijgbaar in enkele kleuren, waarbij uw

opdruk in zwart, wit, goud of zilver gedrukt kan worden. Op deze manier kunt u

onderscheid maken in uw consumptiemunten.

Breekmunten zijn erg gemakkelijke consumptiemunten. De muntjes zitten op

matten aan elkaar vast, uitgeven kan in rijen van 5 munten. De munten kunnen

ook nog doormidden gebroken worden. De kosten zijn erg laag, daardoor zijn

het erg handige munten voor evenementen of festivals. Breekmunten zijn nu

ook verkrijgbaar in handig creditcard formaat!

Breekmunten van Euro Events: handig in gebruik

AV-Manifestatie 201315 tm 16 mei 2013

Locatie: Rondom Studio 22, Hilversum

Lounge 13Lounge 13; vakbeurs voor de audiovisuele sector.

4 tm 5 juni 2013

Sportpaleis Antwerpen

10 n AV ALGEMEEN

TECCON

AV ALGEMEEN

ACHTERGROND

AV ALGEMEEN

Met haar grote aanbod op het vlak van podiumtechniek heeft de beurs

SHOWTECH zich ontwikkeld tot een wereldwijd toonaangevend eve-

nement. Maar ook in de professionele lichttechniek, audio- en media-

techniek, decors en decoratie heeft de vakbeurs naam gemaakt. Op het

beursterrein van Berlijn worden dit jaar 300 exposanten verwacht, die in-

novatieve hightechproducten voor de evenemententechniek voorstellen.

SHOWTECH 2013: Evenemententechniek van morgen

Van 18 tot 20 juni ontmoeten de professionals uit de theater-, film- en evenementenbranche elkaar op het beursterrein van Berlijn: Op de beurs SHOWTECH wordt het nieuwste uit de evenementen-techniek voorgesteld en vindt u informatie over het correcte gebruik vóór, achter en op het podium.

Topkwaliteit is echter niet alleen terug te vinden in het expositiegedeelte,

maar ook in het programma van het SHOWTECH-congres en de vele spe-

ciale zones. Het congres is dit jaar o.a. gewijd aan internationale techniek-

projecten en stelt de nieuwste trends voor op het gebied van podium-,

licht- en audiotechniek. Interactieve mediabesturing en het creëren van

complexe podiumbeelden door middel van computertechnologie zijn

enkele van de thema’s.

Eén van de publieksmagneten van de beurs SHOWTECH is het actiepo-

dium Veiligheid. Hier zoekt het programma het spanningsveld op tussen

veiligheid op de werkplaats en veiligheid voor bezoekers in de evene-

mentenbranche. Op de agenda staan preventieve maatregelen zoals de

exacte meting van de bezoekerscapaciteit, de correcte hantering van

lasten achter de coulissen of de coördinatie van stunts.

Meer informatie en het volledige programma vindt u op

www.showtech.de

AV&CREATIE n 13

A D V E R T E N T I E

NIEUWS

AV&CREATIE

Buma bestaat dit jaar honderd jaar en gaat dit jubileum groots delen

en vieren met Nederland. Tussen mei en oktober organiseert Buma/

Stemra zeven grote jubileumevenementen waar een dwarsdoor-

snede van de Nederlandse muziek te zien zal zijn. Toegang bedraagt

slechts 5 euro.

Deze 5 euro komt geheel ten goede aan Buma Music Academy, wat

een lesprogramma is dat muziekonderwijs terugbrengt op basisscho-

len en stimuleert op middelbare scholen. Door dit initiatief wil Buma/

Stemra een bijdrage leveren aan de toekomst van de Nederlandse

muziek door jongeren op school kennis te laten maken met alle facet-

ten van de muziekwereld.

MuziekstromingElk jubileumevenement staat in het teken van een bepaalde muziek-

stroming en op elk evenement treden bekende namen op uit die

stroming. Zo treden Caro Emerald, Krystl en The Kik op tijdens het

pop-jubileumevenement. Het Goede Doel, Lange Frans, Van Dik Hout,

Wolter Kroes en 3J’s zijn te zien op het Nederlandstalige jubileumeve-

nement. Billy the Kit, Mr. Polska en Eric Arbores komen voorbij op het

dance-jubileumevenement en Wouter Hamel, Ruben Hein en Michiel

Borstlap zijn te horen bij het jazz-jubileumevenement.

Delen met Buma Music Academy Muziekonderwijs dreigt steeds meer te verdwijnen op basisscholen

vanwege bezuinigingen. Dat is één van de redenen geweest voor

Buma/Stemra om het initiatief Buma Music Academy in het leven

te roepen. Buma Music Academy brengt muziekonderwijs terug op

basisscholen door dit te financieren.

Op middelbare scholen is het initiatief Buma Music Academy uitge-

breider. Naast financiering stimuleert Buma/Stemra het muziekon-

derwijs door middel van interactieve muzieklespakketten die onder

andere door Lange Frans, Krystl en Shary-An worden gegeven en een

competitie waarbinnen scholen tegen elkaar strijden om de Buma

Music Academy award. Onderdeel van Buma Music Academy is het

televisieprogramma Music Academy.

Buma/Stemra draagt bij aan toekomst van de Nederlandse muziek

AV&CREATIE

FILM

FILM

AV&CREATIE

AV&CREATIE n 15

Met het programma rond Johan van der Keuken brengt Eye een tribuut aan een internationaal en in Nederland vermaarde kunstenaar, filmmaker, fotograaf en schrijver.

Johan van der Keuken, tegen het licht

stevig aan de weg met vier grote tentoonstellingen per jaar, veel ach-

tergrond en context bij actuele films naast festivals en bijeenkomsten

voor professionals.

Trots vermeldt de directeur Sandra den Hamer in de persconferentie

dat er in het afgelopen jaar meer dan 350 duizend kaarten werden

verkocht en in totaal 700 duizend bezoekers werden ontvangen.

Met dit programma, een grote solotentoonstelling en een bijbeho-

rend filmprogramma met lezingen, interviews en introducties dat

duurt tot 9 juni, gaat Eye zijn tweede jaar in. Inmiddels is de naam

verkort tot Eye als gevolg van de negatieve ministeriële beslissing

over Eye als overkoepelend filminstituut. Eye moet zich concentreren

op zijn museale, restauratie en documentatietaken. Toch timmert Eye

Filmfragment: i love dollars

Nederlanders en toeristen maken de oversteek over het IJ en het is

te hopen dat deze ontwikkeling verder doorzet. In het eerste week-

einde van april vierde Eye feest met een filmprogramma waarin de

hoogtepunten van het afgelopen jaar opnieuw werden vertoond en

een aantal voorpremières werden gehouden waaronder Boven is het

stil van Nanouk Leopold die op het filmfestival in Berlijn draaide. Voor

het eerst was er een filmbal waartoe de hele Nederlandse filmwereld

werd uitgenodigd en die, zo hoopt Den Hamer, een traditie gaat wor-

den net als de boekenbal. Daarvoor zou de bal misschien ook een of-

ficieel tintje kunnen krijgen met een prijs of de start van een tournee

met Nederlandse films.

Johan van der KeukenMet het programma rond Johan van der Keuken brengt Eye een tri-

buut aan een internationaal en in Nederland vermaarde kunstenaar,

filmmaker, fotograaf en schrijver. In 1988 kreeg hij de Cultuurprijs en

in 2000 de Haanstraprijs. In Frankrijk en Duitsland heeft hij talloze

lezingen en cursussen op universiteiten en hogescholen gegeven.

Vanaf 1975 zijn veel van zijn films op festivals bekroond zoals I love $

uit 1986 met de Josef von Sternbergprijs op het festival in Mannheim.

Vanaf 1957 Wij zijn 17 heeft hij fotoboeken gemaakt met eigen teksten

die voor een deel nu nog zijn te verkrijgen. De tentoonstelling legt

de nadruk op zijn documentaires. Johan van der Keuken die in 2001

overleed zou op 4 april 75 jaar zijn geworden.

Vanaf zijn eerste film Paris à l’Aube, gemaakt tijdens zijn opleiding

aan de Franse filmacademie tussen 1957 en 1960 heeft Van der Keu-

ken met meer dan 50 films een enorm oeuvre opgebouwd. Typerin-

gen over zijn oeuvre lopen van onderzoek naar de realiteit, studies

in observaties, vragen over de werkelijkheid naar zoektocht over de

relatie tussen culturen. Hij wil de kijker actief betrekken bij zijn films

en daarom kiest hij nooit voor een lijnrecht verhaal. Hij legt nadruk op

de autonomie van de beelden. Voor de samenstellers van de tentoon-

stelling is het vooral zijn manier van montage, hoe hij beeldreeksen

onderbreekt dan wel met elkaar in context brengt of tegen elkaar laat

botsen die als leidraad dient. Beelden die met elkaar botsen, verto-

nen van contrasten, herhaling van beelden maar dan in verschillende

combinaties zijn al in de films uit 1962 over vier kunstenaars voor de

VPRO (Yrrah, Tajiri, Opland en Lucebert) aanwezig. Hoewel het filmkli-

maat in die tijd zeer anti-televisie was, was de televisie volgens Van

der Keuken toen liberaal en kon hij zijn experimenten doorvoeren. Hij

was zich er van bewust dat hij zonder televisie nooit echt een groot

publiek zou krijgen. Hij heeft dan ook sinds 1962 tot de breuk naar

aanleiding van de productie I love $ in 1986 al zijn projecten met de

VPRO gemaakt. Zijn projecten werden eerst door de Duitse en Fran-

se televisie aangekocht en later vaak gecoproduceerd. Voor grotere

projecten vroeg hij geld bij het filmfonds aan. Hier werd hij in eerste

instantie, in 1972, afgewezen omdat hij alleen televisiefilms had ge-

maakt. Door toedoen van het commissielid Harry Visser die The Lu-

cid Eye, een brochure over Van der Keukens werk schreef die in Skoop

(2 1973) verscheen, kreeg hij toch nog subsidie. Hij is nooit in dienst

van een omroep geweest. Hij wilde zijn eigen verantwoordelijkheid

houden en kon met hulp van zijn echtgenote Noshka van der Lely die

geluid deed en medeproducent was zijn eigen weg gaan. Pas begin

van de jaren negentig vond hij in Pieter van Huystee een producent

die volgens hem met hem meedacht, hem stimuleerde en nieuwe

ideeën aanbracht. Van der Keuken reageerde op zijn tijd, op wat er in

de kunstwereld leefde, op de actuele werkelijkheid met maatschap-

pelijk protest, deed er verslag van en gaf er commentaar op. Zo zijn

de beeldconstructies uit de jaren zeventig zoals in De Nieuwe Ijstijd

(1974) en in Bert Schierbeek/De Deur (1973) of De Beeldenstorm (1982)

te begrijpen waarbij de beelden ook verschillende betekenissen kun-

nen hebben vooral doordat zij tegenover elkaar worden gezet. Deze

maken daarna plaats voor eenvoudigere beeldenreeksen met veel

close ups zoals in Face Value (1991). Zijn laatste film De Grote Vakantie

(2000) is een persoonlijk reisverslag met verschillende verhalen en

anekdotes. Steeds weer verrast hij de kijker met een nieuwe aanpak,

nieuwe confrontaties van verschillende beeldenreeksen. Hij zegt zelf

in 2000: “Tot 1985 zag ik het als mijn politieke plicht om op verschil-

lende manieren verklaringen voor de werkelijkheid te geven, verdui-

delijken hoe de werkelijkheid in elkaar zit. Het militante was daarbij

de vorm. Een dynamiek van op elkaar gezette vormen werd gecombi-

neerd met de verklaring van de werkelijkheid.”

Free jazzNaast beeld speelt ook muziek een belangrijke rol vooral free jazz. Een

vroeg voorbeeld hiervan is het portret Big Ben: Ben Webster in Europe

uit 1967, waarin muziek, het spel van Webster in close ups van verschil-

lende kanten belicht indringend de kijker als het ware in het beeld

trekt. Voor de meeste van zijn films heeft hij Willem Breuker gevraagd

om de soundtrack te maken omdat diens muziek perfect aansloot

door een eigen impressionistische muziekreeks te cremeren naast de

beeldreeksen. Johan van der Keuken schreef het commentaar, sprak

dit vaak in, was als interviewer of verteller in beeld. De films zijn zijn

films, zijn visie op de werkelijkheid. Wat hij verder had te melden over

Nederland, het klimaat in de filmwereld kon hij in zijn maandelijkse

rubriek Uit de wereld van een kleine zelfstandige in Skrien vanaf 1977

kwijt. Alleen sinds 1998 heeft Van der Keuken met de videocamera

gewerkt. Hij vond dit een grote uitdaging: “Ik kan bij

FILM

AV&CREATIE

AV&CREATIE n 17

AV&CREATIE

FILM

18 n AV&CREATIE

voorbeeld nu heel snel mijn ideeën vertalen in de digitale montage,

de circulatie van beelden kan eindeloos herhaald worden.... De kleine

camera geeft mij de mogelijkheid om heel dichtbij te komen, de af-

stand tot het onderwerp te verkleinen. Je bent dan heel duidelijk met

je eigen werkelijkheid bezig.” Hij heeft deze manier van werken niet

verder kunnen ontwikkelen.

In de tentoonstelling is het gelukt met monitoren (7 films), grote

projectie (6 films) en projectieschermen met fragmenten (4 films)

een beeld te geven van de ontwikkeling van zijn oeuvre vanaf zijn

eerste film. Wat de laatste vorm van presentatie betreft hebben de

samenstellers de verschillende contrasterende beeldsequenties die

in de films achter elkaar zijn gezet gedemonteerd en deze op de

schermen naast elkaar geprojecteerd waardoor de nadruk komt op

de autonomie van de drie of vier contrasterende beeldenreeksen. Op

deze manier vertalen de samenstellers de filmische tijd in ruimte. Het

is ontwerper Jeroen de Vries die voor deze opstelling heeft gekozen.

Samen met Van der Keuken heeft hij eind van de jaren negentig in

een tentoonstelling in de Balie de installatie Lichaam&Stad opgesteld

met een soortgelijk procédé waarbij film en fotografie samen werden

gevoegd. De vier presentaties van de films De Nieuwe Ijstijd, I love $,

een film voor Lucebert en Big Ben: Ben Webster in Europe leveren in

ieder geval nieuwsgierigheid op naar de echte film, die in het film-

programma te zien zijn. De 15 fotoreeksen die zijn uitgekozen beves-

tigen de manier van vastleggen van verschillende perspectieven van

de werkelijkheid Zo wordt bijvoorbeeld in Bolivia, Een dag in La Paz

(1995) het onderwerp van verschillende kanten gefotografeerd. De

meerduidigheid en complexiteit van de werkelijkheid wordt hiermee

aangetoond. De tentoonstelling heeft ook een brochure met een toe-

lichting van de samenstellers, een filmografie en een lijst met de boe-

ken van Van der Keuken. Jammer dat er geen bibliografie is over zijn

werk en ik vond in het boek van Pauline Terrehorst Daar Toen Hier uit

1988 nog een film: Dekeukeleire uit 1963.

De meeste van zijn films zijn in DVD-boxen te koop of via internet te

bekijken.

de citaten van Van der Keuken komen uit een interview dat ik met hem

in november 2000 heb gehouden (Broadcast magazine 131).

FILM

AV&CREATIE

AV&CREATIE n 19

Koninginnedag 2013 ‘Leve de koning!’Afgelopen 30 april vond de troonwisseling plaats in Nederland. Vanaf nu is Willem-Alexander de nieuwe Koning der Nederlanden. De abdicatie trok heel veel (internationale) belangstelling. Ook van de redactie van AV&Stage.

20 n AV&CREATIE

AV&CREATIE

ACHTERGROND

ACHTERGROND

AV&CREATIE

AV&CREATIE n 21

Van moeder op zoonDe troonswisseling in Nederland zal plaatsvinden op 30 april 2013. Dan

is de abdicatie gepland van koningin Beatrix der Nederlanden en de

inhuldiging van haar oudste kind prins Willem-Alexander als nieuwe

Koning der Nederlanden.

De troonswisseling zal evenals de vorige, op de dag drieëndertig jaar

eerder, conform artikel 32 van de Nederlandse Grondwet plaatsvinden

in de Nederlandse hoofdstad Amsterdam. Allereerst zal de koningin af-

stand doen van de troon door de Akte van Abdicatie te ondertekenen

in de Mozeszaal van het Paleis op de Dam. De akte wordt ook door de

nieuwe koning ondertekend. Daarbij zullen aanwezig zijn de voorzit-

ters van de Eerste en Tweede Kamer, de Rijksministerraad, andere leden

van de koninklijke familie en de vice-president van de Raad van State.

De Akte van Abdicatie wordt voordat die ondertekend wordt, voorgele-

zen door de directeur van het Kabinet der Koningin. Na ondertekening

wordt de akte voorzien van het koninklijke stempel.

MajesteitDoor het ondertekenen van de Akte van Abdicatie gaan de titels van

Beatrix op Willem-Alexander over, met uitzondering van die van Prinses

van Lippe-Biesterfeld en Prinses van Oranje-Nassau. Na de geplande in-

huldiging van koning Willem-Alexander zal prinses Máxima als echtge-

note van het staatshoofd de titel van Prinses der Nederlanden blijven

dragen. Zij wordt aangeduid als koningin, dit vergt volgens de regering

geen wetswijziging. Sommige deskundigen zijn hier kritisch over. Haar

aanspreektitel wordt majesteit.

Meteen na de ondertekening is prins Willem-Alexander koning der

Nederlanden. Vervolgens zullen prinses Beatrix en koning Willem-

Alexander zich met Máxima naar het paleisbalkon begeven, waar

Beatrix haar zoon als nieuwe koning zal voorstellen aan het aanwezige

publiek op de Dam. Ook Willem-Alexander houdt een korte toespraak.

Daarna zullen de drie kinderen van het koningspaar zich bij hen voegen

en worden de toeschouwers in de gelegenheid gesteld de koninklijke

familie toe te juichen.

Na dit gedeelte zal de nieuwe koning worden ingehuldigd in de Nieuwe

Kerk, die eveneens aan de Dam ligt. Deze plechtigheid is staatsrechte-

lijk gezien een Verenigde Vergadering der Staten-Generaal (een geza-

menlijke zitting van de Eerste en de Tweede Kamer).

Bevestigd in zijn ambtTijdens die plechtigheid draagt de koning een rokkostuum met daar-

overheen een koningsmantel van hermelijnenbont; een gerestaureerde

versie van de mantel die Beatrix in 1980 droeg. Op de credenstafel ligt

een exemplaar van de Nederlandse Grondwet en drie symbolen van

koninklijk gezag en waardigheid; de kroon, symbool voor soevereiniteit

en waardigheid; de scepter, symbool voor gezag en de rijksappel, die

het grondgebied symboliseert. Twee andere regalia, het rijkszwaard,

dat voor macht staat en de rijksstandaard met het Nederlandse wapen

worden vastgehouden door respectievelijk de Commandant der Strijd-

krachten Tom Middendorp en de Inspecteur-generaal der Krijgsmacht

Ton van Ede. De voorwerpen worden al gebruikt sinds 1840 toen koning

Willem II werd ingehuldigd.

De belangrijkste gebeurtenis tijdens de inhuldigingsceremonie is dat

de nieuwe koning bevestigd wordt in zijn ambt en trouw zweert aan

de Grondwet en een getrouwe vervulling van zijn ambt. Andersom be-

loven of zweren de aanwezige leden van de Verenigde Vergadering en

de gedelegeerden van de Staten van Aruba, Curaçao en Sint Maarten

‘de onschendbaarheid van de koning en de rechten van zijn koning-

schap te handhaven’.

AV&CREATIE n 23

Met nog maar negentien dagen op de teller is event manager Niels van

Baarlen een drukbezet man. “Normaal gesproken heb je veel meer tijd

om een event van deze omvang te organiseren”, begint hij zijn verhaal.

“Het nieuws over de troonswisseling kwam op 28 januari. Kort daarna

zijn we met Eberhard van der Laan, de burgemeester van Amsterdam, en

de buurgemeenten om de tafel gaan zitten. Tijdens die gesprekken zijn

we overeengekomen om een betaald dance event in Alkmaar te gaan or-

ganiseren. Met als doel om de toestroom van feestende jongeren vanuit

de Kop van Noord-Holland richting de hoofdstad te reduceren.

Met nog ruim twee weken te gaan, zitten we op schema. We zitten in de

afrondende fase van het logistieke verhaal. Het verkeersplan moet nog

Alkmaar viert eigen feestje met Koninginnedag

door de provincie, Rijkswaterstaat en de gemeente worden goedgekeurd.

Omdat het event op een nieuwe locatie is, moeten we het wiel uitvin-

den. Denk hierbij aan nieuwe routes en afsluitingen… maar dat gaat zeker

goed komen.”

Op 30 april komen er twintigduizend feestvierende jongeren samen op

parkeerplaats P8 van de Alkmaarse voetbalclub AZ. Zij zullen veelal met

de trein komen, maar omdat de Stadionweg nog ruim vier kilometer ver-

derop ligt, worden er pendelbussen ingezet. “Maar wel op een dusdanige

manier dat mensen die niet naar het feest komen - dan denk ik met name

aan de lokale bevolking en fietsers - ook nog op een veilige manier hun

Normaal gesproken zijn rood en wit dé kleuren van voetbalclub AZ. Maar op 30 april kleurde parkeerplaats P8 oranje. Twintigduizend mensen vierden daar samen met SLAM!FM hun eigen feest rondom de troonswisseling. In gesprek met event manager Niels van Baarlen van SLAM!FM.

EVENT

AV&CREATIE

EVENT

AV&CREATIE

AV&CREATIE n 25

weg kunnen vervolgen. En zo moet je voortdurend rekening houden met

meerdere partijen en belangen.”

Spreiding van de massaAnderhalf jaar geleden heeft Van Baarlen ook al eens met de burgemees-

ter van Amsterdam en buurgemeenten om de tafel gezeten. De gemeente

wilde in verband met de veiligheid inde hoofdstad op Koninginnedag het

aantal bezoekers op het Museumplein beperken tot 60.000. Daarvoor

was een vorm van toegangscontrole nodig, bijvoorbeeld door kaartver-

koop. 538 (die net als SLAM!FM onder Talpa Holding valt, red.) vond echter

dat het Koninginnedagfeest voor iedereen is en dat daar geen kaartver-

koop bij hoort. “We hebben toen ook gezocht naar alternatieve locaties

om er voor te zorgen dat Amsterdam niet overcrowded zou worden, maar

die gesprekken hebben destijds niets opgeleverd.”

Na het nieuws over de troonswisseling werd er begin 2013 een vervolg

gegeven aan die gesprekken. Wederom was de hamvraag: hoe zorgen we

voor een betere spreiding van de massa? “Uiteindelijk zijn we tot een op-

lossing gekomen. We hebben een akkoord gekregen om op P8 in Alkmaar

een outdoor festival met een omvang van maximaal 20.000 bezoekers te

organiseren. Het idee achter deze locatie is om op deze manier jongeren

uit de Kop van Noord-Holland vóór Centraal Station Amsterdam de mo-

gelijkheid te bieden om een dag feest te vieren. Het wordt een satelliet

evenement, zodat er toch een link is met Amsterdam. Zo doen we aan

citymarketing en het logo van de inhuldiging zal ook te zien zijn. Maar

het is niet zo dat we tijdens het evenement live gaan schakelen als er

interessante informatie rondom de troonswisseling plaatsvindt. Bezoe-

kers moeten ook geen grote oranje kroon op het podium verwachten, dat

past gewoon niet bij SLAM!FM. We zijn een dance event, onze doelgroep

is jong en komt vooral voor de muziek en artiesten en om een leuke dag

te hebben. Natuurlijk staan we stil bij Koninginnedag, maar niet ‘over the

top’.”

Expertise in huisNadat SLAM!FM goedkeuring voor het feest had gekregen, kon de or-

ganisatie zich gaan richten op de uitwerking. Omdat er nog niet eerder

een soortgelijk event is gehouden op P8 lag daar een mooie uitdaging.

Van Baarlen: “We zijn meteen met het bestuur van voetbalclub AZ gaan

praten. We waarderen het enorm dat we gebruik mogen maken van hun

parkeergelegenheid. We wilden ze dan ook zeker bij de productie betrek-

ken. Bovendien hebben ze meer dan voldoende expertise in huis. Met

thuiswedstrijden van de club moet er ook veel georganiseerd worden,

dus we wilden de club en haar jarenlange ervaring graag erbij hebben.

Vraagstukken over de parkeergelegenheid voor bezoekers, verkeersre-

gelaars, crewcatering en beveiliging zijn een stuk makkelijker te beant-

woorden door een team van mensen die daar al jarenlange ervaring mee

hebben. Verder is de locatie erg gunstig. Je hebt nu niet te maken met

een weiland dat omgetoverd moet worden tot een evenement. De onder-

grond is al hard, watervoorzieningen, stroom, goed wegennet, een trein-

station… dat is allemaal voorhanden. Het stadion is ook niet middenin

een woonwijk, maar op een bedrijventerrein. In die zin is het een toplo-

catie. Maar als event manager zitten er zeker ook nog uitdagingen aan

SLAM!Koninginnedag in Alkmaar: de tijdsdruk, voor het eerst een betaald

event, buiten Amsterdam… Erg leuk om daar mee bezig te zijn. We werken

samen met grote namen uit de evenementenbranche.”

Drie dagen voordat de troonswisseling plaatsvindt, begint de organisatie

met de fysieke realisatie van SLAM!Koninginnedag op P8. Van Baarlen: “Ik

heb er alle vertrouwen in dat we er met z´n allen een mooi feest van gaan

maken. En wie weet, komt er dan volgend jaar wel een vervolg? Maar

voorlopig richt ik me eerst nog even op dit feest.” n

Smartphone-app toont drukte op 30 april Op Koninginnedag kunnen bezoekers via een smartphone-app, ontwikkeld

door de politie en de gemeente Amsterdam hebben, de drukte in de stad be-

kijken. De app 30APPril, voor iOS en Android, gebruikt gps-informatie van

smartphones om een ‘heatmap’ te maken van de drukste plekken in Amster-

dam. Die kaart kunnen gebruikers zelf raadplegen, maar kan ook door

de organisatie worden gebruikt om te zien waar het druk is. Op basis van

die informatie kan de politie eventueel ingrijpen als de situatie gevaarlijk

wordt. Gebruikers van de app kunnen ook een pushbericht krijgen, waarin

wordt geadviseerd om een andere locatie op te zoeken. Die berichten kun-

nen specifiek worden gericht op mensen op één bepaalde locatie.

20.000 mensenOm een betrouwbare weergave te geven van de drukte in de stad, moeten

minstens 20.000 mensen de app downloaden en gebruiken op 30 april. “De

gedachte is dat het bijdraagt aan een open, feestelijke en veilige dag die on-

gestoord verloopt”, aldus een woordvoerder van de gemeente Amsterdam.

ActiviteitenDe app toont ook het programma van de troonswisseling en een kaart

waarop activiteiten, politiestations en ehbo-punten te vinden zijn.

AV&CREATIE

PROFIEL

sAnel n.V. Officieel Distributeur in de Benelux voor Panasonic Visual Solutions

Met de sterke ondersteuning van Panasonic biedt Sanel inmiddels naast

de complete lijn projectoren ook de professionele Panasonic displays, de

professionele Panasonic camera’s (AVCCAM en PTZ-camera’s), en de Pa-

nasonic video-communicatie aan. Via een aparte business unit verzorgt

Sanel verder ook nog de productcategorieën PBX/Telecommunicatie en

Zonne-energie van Panasonic.

Een constante factor bij de distributie van al deze Panasonic product-

categorieën is dat de verkoop exclusief via erkende en gespecialiseerde

Het was twee jaar geleden dan ook geen verrassing dat in het kader

van de Panasonic-Sanyo-fusie tot een verdere nauwe samenwerking met

Panasonic werd besloten. Dat heeft duidelijk zijn vruchten afgeworpen

voor beide partijen.

Niet alleen is het Sanel gelukt om het voormalige marktaandeel van

Sanyo voor Panasonic te behouden, Sanel heeft ook voor een substantiële

groei van het marktaandeel van Panasonic gezorgd in Nederland en in

België.

Het is inmiddels alweer anderhalf jaar geleden dat bij het in België gevestigde Sanel N.V. de Sanyo- vlag door de Panasonic-vlag werd vervangen. Dit was het gevolg van de wereldwijde fusie van beide wereldspelers in de elektronicamarkt. Sanel N.V. heeft als voormalig Benelux-importeur van Sanyo in Nederland en België een stevige reputatie opgebouwd met de uitbouw van de distributie van projectoren, totaaloplossingen voor digital signage en meer recent ook photo-voltaïsche panelen.

PROFIEL

AV&CREATIE

AV&CREATIE n 27

resellers gaat, dat er vlotte levering uit eigen voorraden is en dat Sanel

beschikt over een eigen technische dienst, CES, gevestigd in Lier (B).

Deze is ook bevoegd voor reparaties binnen én buiten de garantie van

Panasonic projectoren en displays.

In overeenstemming met partners behoort onsite technical support

hierbij ook tot de mogelijkheden.

Sanel beschikt in Lier over een ruime oppervlakte waar al deze oplossin-

gen permanent in concrete toepassing aan u kunnen worden getoond.

Videowall, projecties tot 6m breed, shoot-outs, een geïnstalleerde home-

theater-studio, diverse videocommunicatie-opstellingen, camera’s met

regie… U kunt het hier allemaal beleven! Ook uw klanten zijn hier altijd

welkom. In samenspraak met Panasonic kreeg deze permanente de-

monstratieruimte de naam ‘Panasonic Experience Center Benelux’ mee.

Een naam die meteen alles zegt.

Sanel is wat men noemt een “full-dedicated” partner voor Panasonic.

Het bedrijf laat zich hierdoor niet afleiden door andere concurrerende

producten. Om echter het aanbod en de relatie met partners nog ver-

der te verstevigen, biedt Sanel N.V. naast deze Panasonic producten ook

enkele complementaire producten van andere producenten aan. Produc-

ten die overduidelijk iets toevoegen aan het Panasonic-assortiment en

dikwijls een interessante opportuniteit zijn voor Sanel-partners.

Twee voorbeelden hiervan zijn SpinetiX en AquaLite. SpinetiX is een

Zwitsers product, een totaaloplossing met hardware en software be-

stemd voor digital signage applicaties. Het product is uniek in zijn soort

doordat men zonder PC een betrouwbare oplossing heeft die alle moge-

lijkheden biedt die vereist zijn voor digital signage, en waarbij zowel de

hardware als de software van dezelfde leverancier komen. Wie actief is

in deze tak van sport of wie hier interesse in heeft, kan eigenlijk niet om

Spinetix heen.

Het aanbod van Aqualite betreft displays ontwikkeld voor buitengebruik

met IP66-certifiering. Met deze displays variërend van 32”- tot 65”-beeld-

formaat vergroot u het inzetbereik van audiovisuele oplossingen aan-

zienlijk! Zakelijke toepassingen zijn onder meer horeca, parkeergelegen-

heden, campussen, shoppingcentra, maritieme omgevingen, openbare

pleinen en parken, zwembaden, themaparken... en daarnaast is er ook

nog een groot potentieel voor deze producten in de residentiële markt.

Hun slogan is even eenvoudig als duidelijk: neem je klanten mee naar

buiten en bereik een geheel nieuw publiek! Met de zomer in het vooruit-

zicht is dit een mooi perspectief.

Sanel N.V. biedt, met gespecialiseerde partners, een erg ruime waaier aan

oplossingen. Het bedrijf levert een volledige toegevoegde waarde die

nodig is om slaagkansen te optimaliseren en om projecten tot een goed

einde te brengen.

Wil u hier graag mee over weten?Neemt u dan zeker contact met Sanel op via het nummer 078 68 22 044.

Een gespecialiseerd team medewerkers van Sanel kijktn er alvast naar

uit spoedig kennis met u te mogen maken!

www.sanel.nl

sales@sanel.nl

tel 078 68 22 044

SANEL N.V. Official Panasonic Distributor Visual Solutions Benelux

Certified Spinetix Distribution Patner Benelux

Antwerpsesteenweg 491a - B 2500 Lier

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 31

Achter de schermen…media Profession sleutelt hard aan de 2.1 versie van www.mediaprofession.nl

Hoe werkt Media Payroll? Perry vertelt: Media Payroll is als een extra service opgestart, maar heeft een

belangrijke plaats ingenomen binnen ons bedrijf. Zelfstandigen die geen ei-

gen bedrijf hebben en toch op deze manier willen werken, kunnen dan toch

hun projecten vervullen. Als je net gestart bent heb je al je tijd nodig om

eerst te gaan netwerken en je oriënteren binnen de branche. Daarbij zou je

kunnen denken aan vragen als: hoe zit mijn markgebied en opdrachtgever

in elkaar en hoe is de prognose van werkaanbod de komende tijden? Boven-

dien heeft de medewerken in principe niet gelijk een aantal kostbare verze-

keringen nodig zoals bijvoorbeeld een arbeidsongeschiktheidsverzekering

omdat deze in loondienst is.

Wat zijn de mogelijkheden van de website?www.mediaprofession.nl is een overzichtelijke website om mediaopdracht-

gevers en mediafreelancers bij elkaar te brengen. Beide kunnen, na registra-

tie, inloggen op de website en verschillende gegevens raadplegen. Het biedt

aan mediafreelancers verschillende mogelijkheden: het bekijken van het ei-

gen profiel, het uploaden en toevoegen van cv-gegevens, het registreren van

de gewerkte uren, het registeren van de verschillende opdrachtgevers waar

de freelancer voor werkt en het zal worden uitgebreid met de mogelijkheid

om een digitaal portfolio/showreel te realiseren. Al deze gegevens – evenals

de gegevens van de mediaopdrachtgever – komen in een planningssysteem

terecht. Op deze manier zien wij, van Media Profession, op ieder moment

een geüpdate lijst op ons scherm met daarop de beschikbaarheid van al onze

freelancers. Wij kunnen vervolgens de freelancers gaan inplannen. De free-

lancer met VAR-verklaring (zzp’er), maar ook de Payroller, kan bovendien zijn

urendeclaraties op het profiel kwijt. De uren worden vervolgens verwerkt in

ons systeem, door zowel de opdrachtgever als door onze administratie.

Daarnaast zijn er op www.mediaprofession.nl vacatures te vinden en kun-

nen mediapayrollers en nieuwe freelancers zich inschrijven en reageren op

de vacatures. In verband met privacyredenen hebben wij de persoonsgege-

vens van de profielen eerste instantie afgeschermd, zodat opdrachtgevers

Het Hilversumse bedrijf Media Profession is gespecialiseerd in mediapersoneel. Het bedrijf verzorgt onder andere de bemiddeling voor freelancers, werving en selectie en administratie van mediaperso-neel. Een steeds groter wordende dienst is de Media Payroll. De ontwikkeling om de website verder te optimaliseren is in volle gang. De redactie van de redactie van AV&Stage sprak de oprichter van Media Profession, Perry van Heije, over deze innovatieve website.

nooit zomaar de privé ge-

gevens in de profielen van

de mediafreelancers te zien

krijgen. Wij overleggen voor-

af met de mediafreelancer

of een geïnteresseerde op-

drachtgever zijn of haar vol-

ledige profiel mag inzien. In de toekomst zal dit digitaal nog verder worden

uitgebreid”, aldus Perry.

Wat zijn de voordelen voor de mediapayroller en mediawerkgever? “Voordelen voor de mediapayroller zijn onder andere dat deze op elk ge-

wenst moment zijn uren kan doorgeven en dat de papieren werkbriefjes tot

de verleden tijd behoren. Het brengt tevens gemak en een snellere verlo-

ning; je hoeft niet meer ergens naartoe te rijden voor een handtekening.”

zegt Perry. Hij vervolgt: “Veel freelancers hebben naast de klanten die ze

via Media Profession kennen, ook eigen klanten. Ook deze uren kunnen ze

eventueel verwerken in hun eigen inlog urensysteem. Maar ook voor de

opdrachtgever is het een voordeel dat deze direct in het systeem kan zien

hoeveel uren en op welk project de freelancer heeft gewerkt en de fiattering

op elk gewenst moment kan geven.”

Hebben jullie toekomstplannen voor 2013?Perry vertelt enthousiast: “Ten eerste willen wij de website nog meer ge-

bruiksvriendelijk voor de smartphone maken. Technisch gezien willen we

nog meer een koppeling maken tussen de verschillende onderdelen van de

website, waaronder: projecten, bevestigingen, callsheets en terugkoppeling

projectinfo. Ook de user interface m.b.t. social media zullen wij in 2013 verder

optimaliseren.

Voor meer informatie over: Vacatures, Inschrijven, Media Payroll en Stages in

de Media: www.mediaprofession.nl

DIENST

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

BEURS

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

32 n BROADCAST&AV-TECHNIEK

Meer dan 90 aanbieders stellen in het Mediapark Hilversum hun pro-

ducten voor en zijn beschikbaar voor vakgesprekken. De verwachte

3000 vakbezoekers kunnen zowel informatie verkrijgen over nieuwe

producten als over beproefde toepassingen en casestudies. De organi-

sator is Broadcast Press Hilversum BV / Informa Exhibitions.

Dynamische Nederlandse markt De beurs vindt voor de elfde keer plaats en heeft zich ontwikkeld tot

één van de belangrijkste ontmoetingsplaatsen van de Nederlandse

media- en elektronicawereld. “Met onze beurs bieden wij fabrikan-

ten, dealers en dienstverleners toegang tot de Nederlandse Broadcast

markt”, zegt Johan de Kok, Director Exhibitions NL bij Informa Exhibi-

tions. Gezien de dynamiek in onze markt geeft dat deze partijen mak-

kelijker toegang.

Voorbeschouwing AV manifestatie AVM 2013: nieuwe producten voor de Nederlandse broadcastingmarkt

Een mening, die ook wordt gedeeld door de vakwereld. “De Nederland-

se markt voor TV-, radio- en internetproducties heeft zich sterk ontwik-

keld binnen de Europese markt”, aldus een spreker van de Nederlandse

multimediadienstverlener DutchView.

“Niet alleen worden showformaten en concepten vaak in Neder-

land bedacht en in productie gebracht, ook opnametechnieken of de

nieuwe technologie voor live-playback vinden hun oorsprong vaak in

Nederlandse testruimten.”

DutchView behoort met haar jaarlijks ongeveer 1500 TV-producties

tot de nationale marktleiders. De onderneming produceert niet alleen

binnenlandse programma’s zoals het derde seizoen van de casting-

show ‘Voice of Holland’ of de nieuwsprogramma’s ‘De Wereld Draait

Door’ en ‘Pauw & Witteman’.

Live-uitzendingen in schitterende HD-beelden, perfect geluid door middel van nieuwe regelingen voor geluidssterkte en mediastream via IP. Op de elfde AVM-Broadcast 2013, de Nederlandse toonaangevende beurs voor de nationale televisie-, radio- en internetwereld, worden op 15 en 16 mei 2013 de nieuwste technieken en oplossingen voorgesteld voor optimale uitzendingen en opnamen.

BEURS

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 33

Satellite News GatheringIn maart zond MBS (Mobile Broadcast Systems), een dochteronderne-

ming van DutchView, voor de derde keer de populaire Zweedse lang-

laufwedstrijd Vasaloppet uit. In opdracht van de Zweedse radio-om-

roep SVT volgden met camera’s uitgeruste sneeuwscooters, helikopters

alsook een connection plane een piste van bijna 70 kilometer. De met

ultramoderne HD-techniek gemaakte beelden zond MBS ten slotte via

SNG (Satellite News Gathering) direct naar de Zweedse zender. “The

whole project went off without a hitch”, vat MBS-projectmanager Frits

de Hoop samen. En zeker niet zonder opluchting: want voor het eerst

pasten de Nederlanders bij deze opdracht een nieuw systeem toe, dat

tot dusverre alleen nog maar testfasen had doorlopen. “We’re very

proud that after the test phase, our new MBS 2.0 system worked well

in a live environment. The new system is user-friendly, full HD and less

frequency space is needed for a quality that’s still high.”

Bezoekers aan de AVM 2013 kunnen bij de stand van DutchView infor-

matie verkrijgen over de actuele projecten en toegepaste technieken.

Centraal bij de beurspresentatie van de onderneming zullen nieuwe

mogelijkheden staan met surround-video-opnamen: een camera

maakt beelden van 360 graden, die via een kabelloze verbinding wor-

den geïntegreerd in een applicatie voor twee beeldschermen (second

screens). ‘We are aware of the increasing importance of second screen

experiences and we are convinced the 360°-camera-function enriches

this experience’, aldus de inschatting van DutchView.

AVM mag niet worden gemist Zoals een enquête onder bezoekers afgelopen jaar al aangaf, staat

de AVM-Broadcast-beurs voor bijna tweederde van de bezoekers als

regelmatige verplichte datum in de agenda genoteerd. De helft van de

bezoekers gaf aan, vooral informatie te willen inwinnen over nieuwe

ontwikkelingen, voor ruim eenderde staat netwerken en het aangaan

van nieuwe contacten op de voorgrond.

Echter, 15 procent van de bezoekers gaat ook met concrete koopin-

tenties door de hallen, testen hier video- en audiosystemen, lampen

en lenzen en overige toebehoren. Op de AVM-beurs ontmoeten zij

gespecialiseerde aanbieders, maar ook ruim vertegenwoordigde ver-

maarde aanbieders van techniek en software zoals Canon, Nikon, HP,

JVC, Yamaha en Adobe, die speciaal voor de markt van de broadcasting-

industrie ontwikkelde oplossingen zullen tonen.

Tips voor een optimale uitzending Tot de exposerende specialisten van videosystemen behoren onder

andere AJA en Datavideo, maar ook Alphatron die het afgelopen jaar

elektronische viewfinders voor de high-end-film- en videomarkt heb-

ben geïntroduceerd.

Ook voor optimaal luistergenot bij televisie- en radio-uitzendingen

zijn er steeds slimmere systemen. De microfoonspecialist en AVM-

exposant Sennheiser heeft bijvoorbeeld afgelopen herfst zijn nieuwe

product ‘Digital 9000’ voorgesteld, een digitaal en kabelloos systeem,

dat audiogegevens volledig ongecomprimeerd en vrij van storingen

kan verzenden. Ook de handelaren Amptec en Helios zullen over nieu-

we producten in hun portfolio berichten, zoals over de zojuist op de

markt verschenen Avid-software Pro Tools 11, over nieuwe meetappara-

tuur voor geluidsniveaus en speakers.

Live-uitzendingen: Geen tweede kans voor de eerste take Naast een professionele camera- en audio-uitrusting zorgen ook ap-

paraten op de achtergrond voor een optimale en storingsvrije uitzen-

ding. De hard- en software-aanbieder DISC Broadcast Audio laat zien,

hoe met behulp van een router en een speciale interface audiosignalen

via IP snel en veilig kunnen worden overgebracht. Ook de Amerikaanse

aanbieder Extron Electronics geeft een overzicht van zijn interface- en

control-oplossingen.

Juist bij live-producties moet de uitzending soepel verlopen. “Live

broadcasting is about delivering the highest quality programming, in-

stantly and on cue”, zegt een spreker van de infrastructuur-aanbieder

Clear-Com, die onlangs werd onderscheiden met de Technology &

Engineering Emmy Award en zal exposeren op de AVM. “As viewers’

expectations of broadcasting change, your production communication

becomes increasingly more critical - there is no second take.”

Gratis online registratie en afspraken maken met andere bezoekers Geïnteresseerden kunnen zich gratis online registreren voor het be-

zoek aan de AVM 2013 en zo verzekerd zijn van vrije entree tot de beurs.

Op het evenement zelf zijn er naast vakinhoudelijke informatie bij

de stands ook diverse parallelle workshops van exposanten - de deel-

name hieraan is eveneens gratis. Nieuw is de online networking tool.

Als voorgeregistreerde bezoeker heb je de mogelijkheid voorafgaand

aan de beurs in contact te treden met andere bezoekers, exposanten

en pers voor het maken van afspraken op de beurs.

BEURS

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 35

Controllux Controllux handelt in theatertechnische verlichtingsapparatuur. Van in-

richting en belichting van theaters en studio’s tot de losse verkoop van

verbruiksartikelen, Controllux biedt het allemaal.

Als exclusief importeur van ARRI zal Controllux de nieuwste ARRI LED

armaturen demonstreren, de L7-serie. Ook de nieuwste aanwinst, de

L7-TT, welke een variabele kleurtemperatuur heeft tussen de 2600K en

3600K.

Daarnaast zal de complete reeks van LED armaturen van DeSisti te zien

zijn, de Magis 40W, 90W en 120W. Deze armaturen zijn leverbaar in

zowel daylight en tungsten.

Quartzcolor is ook weer helemaal terug, ditmaal met een LED-variant

van de veel verkochte Bambino 1kW. Ook dit armatuur is verkrijgbaar

in daylight en tungsten. Ook zullen de LED-varianten van de Bambino

500, 650 en 2kW te zien zijn. Verder demonstreert Controllux natuur-

lijk de nieuwe producten van Robe, welke onlangs weer vijf nieuwe

armaturen heeft gelanceerd op de Prolight + Sound. Wij zien u graag

terug op onze stand.

stand 23: mediamachine mediamachine is distributeur van mAXon CinemA 4d 3d animatiesoft-

ware en Blackmagic design videoproducten voor broadcast, AV, postpro-

duction en live staging. mediamachine heeft onlangs de Benelux distri-

butie op zich genomen van de rdC en rQC optical fiber kabeloplossingen

van rosenberger osi. deze uiterst robuuste kabels kunnen in combinatie

met een fiberbrik adapter van the Brikmill uitstekend gebruikt worden

om grote afstanden te overbruggen tussen Camera Converters en studio

Converters van Blackmagic design.

Demonstratie MAXON CINEMA 4DOp de komende AVM2013 zal in stand 23 een complete opstelling, inclu-

sief Blackmagic Design ATEM switchers,’live’ worden getoond, naast

Cameranu.nl al 10 jaar voor en door foto- en videografenin 2003 begonnen op een klein zolderkamertje is Cameranu.nl er in ge-

slaagd in tien jaar tijd uit te groeien tot één van de grootste foto- en

videowinkels van nederland. met meer dan 60 medewerkers, 38.000

foto- en videogerelateerde producten, een prachtige winkel op urk en

een uitgebreide en drukbezochte webshop is Cameranu.nl dé winkel

voor beginnende, gevorderde en professionele fotografen, videofilmers

en beeldbewerkers. Van top spiegelreflexcamera’s met full hd videomo-

gelijkheden tot broadcast kwaliteit videocamera’s, van zuignapstatieven

tot jibcranes en van tripods tot schouderstatieven. u bent bij Cameranu.

nl altijd aan het juiste adres!

Professioneel adviesIn de ruim opgezette winkel is een speciale afdeling ingericht voor de

professionele foto- en videograaf. Bij professionele producten hoort

professioneel advies, onze verkopers Brian Dragsta en Marc-Jan Heil-

hof staan hier altijd voor u klaar.

Waarom koop je bij CameraNU.nl?CameraNU.nl is een partner die altijd klaar staat met professioneel

advies, een ongeëvenaarde aftersales, de beste producten van alle

topmerken en natuurlijk staat de koffie altijd voor u klaar.

Thuiswinkelwaarborg• Op werkdagen verzending tot 22:30 uur

• Gratis verzending vanaf € 100,-

• Een 800m2 winkel

• Levering uit eigen voorraad

• Meer dan 38.000 artikelen

• Een bovengemiddeld aantal klantreviews bij Kieskeurig met een

bovengemiddelde 9.2 als cijfer

• Superscherpe prijzen

• Certified dealer van alle topmerken

Huren bij CameraNU.nlZeker in de snel veranderende wereld van fotografie en video is het

niet altijd lonend een product aan te schaffen. Huren kan dan een op-

tie zijn. Bij CameraNU.nl zijn alle topmodellen spiegelreflexcamera’s

met full HD videomogelijkheden te huur, met natuurlijk alle topobjec-

tieven, statieven en microfoons.

Kijk voor meer informatie op www.cameranu.nl

BEURS

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

Blackmagic Design Cinema Camera en DaVinci Resolve. Uiteraard zal

ook MAXON CINEMA 4D uitgebreid gedemonstreerd worden.

Info: www.mediamachine.nl en www.thebrikmill.com

output Professional audio, video & lighting op AV manifestatie 2013output BV is een toonaangevend bedrijf dat zich richt op de distribu-

tie van professionele audio-, video- en lichtapparatuur. Zij bieden een

uitgelezen pakket aan producten van goede kwaliteit waarmee zij in

combinatie met jarenlange ervaring, deskundig advies en goede service

een totaalpakket bieden voor de AV- en PA-markt.

Output BV zal zich op de AV Manifestatie, welke gehouden zal worden

op het Mediapark te Hilversum (studio 22), presenteren als distributeur

van Panasonic video-en dataprojectoren en LCD- en plasmaschermen,

waar zij al vele jaren succesvol in zijn. Per 1 april 2013 zijn hier de pro-

ducten van de Pro AV Group van Panasonic aan toegevoegd. Dit zijn de

camcorders, camera systemen, switchers en gerelateerde producten en

accessoires.

Deze productgroep completeren zij met camera statieven van onder

andere Manfrotto en de tassen van Kata om zo de gebruikers complete

systemen en oplossingen te bieden.

Naast Panasonic zullen zij eveneens de audio- en videoproducten van

Blackmagic Design en Roland presenteren. Van deze merken zijn dat

onder andere de switchers, diskrecorders en converters.

Ook zullen diverse draadloze cameramicrofoonsystemen te zien zijn.

Output BV gaat verder dan het distribueren van producten alleen.

Gedegen advies, snelle levering, meestal uit voorraad, uitstekende

nazorg en ervaren specialisten zorgen ervoor dat Output BV vele

pluspunten biedt. Wanneer u voor Output BV kiest, kiest u voor goede

kwaliteit, duurzaamheid en functionaliteit.

U vindt Output BV tijdens de AV Manifestatie 2013 op

standnummer 70.

info@outputnl.com

www.outputnl.com

riedelAs a result to the growing demand in regional the broadcast and event

markets, riedel Communications expands its international operati-

ons with a dedicated Benelux office. the team consists of wilbert Kooij

(general manager), david Bouma (sales event and entertainment

Benelux) and Christiaan haasdijk (rental operation manager) providing

sales, rental and support services for the region. recent installations in-

clude the video service provider Parkpost in hilversum and the broadcast

provider dutchview.

Riedel will also present the new Grass Valley camera interface card for

MediorNet Modular and Compact Pro at this years AVM Broadcast.

The new expansion cards allow the user to connect Grass Valley LDK

and LDX cameras to MediorNet, as well as base stations. This provides a

solution to route bi-directional camera signals, including all embedded

audio and telemetry control data, through the MediorNet fiber infra-

structure. MediorNet’s network approach allows the free assignment

of cameras to any base station or CCU within the network, providing

unparalleled flexibility in setups and eliminating the need for re-

wiring when production needs change.

Riedel Communications Benelux B.V.

phone: +31 35 6035483 • email: sales-benelux@riedel.net

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 37

roland systems group VC-1 lossless VideoConverters

De baanbrekende serie VC-1 Lossless VideoConverters is waar Roland

Systems Group dit jaar de nadruk op zal leggen tijdens de AV Mani-

festatie. Deze nieuwe mini-converters zijn geïntroduceerd op de NAB

2013 Ten gingen direct aan de haal met TV Technology’s STAR Award

(Superior Technology Award Recipient), een van de meest prestigieuze

awards die op broadcast gebied te behalen is.

Indien uw workflow vraagt om de meest betrouwbare, alsmede de

beste kwaliteit signaalconversie tussen HDMI en SD/HD/3G-SDI, met

analoge/digitale audio-embedding èn de-embedding met daarbij de

mogelijkheid om audio en zelfs video te vertragen tegen een alleszins

betaalbare prijs, dan is de AV Manifestatie een uitstekend moment om

met de RSG productspecialisten in gesprek te gaan.

Verder zullen ook de nieuwe V-4EX Video Mixer met HDMI en USB

Streaming voor webcasting/recording en de ‘allesvretende’ V-40HD,

V-800HD en V-1600HD Multi-Format Live Video Switchers worden ge-

demonstreerd. Last but not least kunt u het ‘Touch & Turn’ concept van

de M-200i V-Mixer uitgebreid proberen.

select AVselect AV Personeel dé bemiddelaar voor flexibele personele inhuur

binnen de audiovisuele branche.

Als fullservice-bureau zijn wij altijd op zoek naar de juiste oplossingen

voor u personele wensen.

Voor administratief, operationeel technisch, programma inhoudelijk

personeel. Voor ZZPérs is Select AV Freelance uw aanspreekpunt.

Een allrounder die graag de opgedane ervaringen met maatwerk

oplossingen met u deelt.

Wij willen u van harte uitnodigen om langs te komen op stand num-

mer 35 Kennismaken, (bij) praten met vakcollega’s informatie en advies

inwinnen m.b.t. personeel, scholing en arbeidsrecht in de breedste zin

van het woord. Tot 15 en/of 16 mei!

teleQuiP: ensemble designs

Bij teleQuiP is de Compact Flexible router for Clean switching van

ensemble designs, die op de nAB een stAr Award en nAB Pick hit Award

heeft gekregen, te zien.

Deze nieuwe BrightEye NXT-430 Compact Router biedt frontpanel control,

interactief Full Motion LCD Display, BNC en SFP inputs/outputs voor Flexi-

ble I/O configuratie en een Ethernet port en Interne Web Browser voor

Control/Setup via Computer of iPad & Tablet.

Het systeem biedt twee vaste in- en twee vaste uitgangen PLUS 7

configureerbare poorten en twee stuks SFP connectoren.

De unit is voorzien van Genlock ingang, twee Interne Bar & Black

Generatoren en twee Clean Switch uitgangen voor alle synchrone en

asynchrone bronnen. De 3G/HD/SD sdi BrightEye Compact Router is ui-

termate geschikt : Fly-Packs, ENG, Helikopter, Satelliet & Nieuwswagens.

Reeweg 12-6, 1394 JD Nederhorst den Berg - The Netherlands

Tel +31-(0)294-252500Fax +31-(0)294-251122

www.serviceconnection.nl

Roland Service Centre

A D V E R T E N T I E

BEURS

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 37

BEURS

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 39

Census DigitalNieuw bij TELEQUIP zijn de producten van Census Digital, fabrikant van

diverse kleine signaal converters, Audio Monitoring units en een betaal-

baar Camera Fiber Transceiver systeem voor 3G/HD/SD sdi bestaande uit

een Camera Unit met V-Lock en een Base station. De Fiberkabel aanslui-

ting kan door middel van ST Connectoren of via een Neutrik OpticalCon

Multi connector tot lengtes van 10 km! Dit systeem is vooral goed inzet-

baar voor ENG, sportevenementen, concerten en compacte nieuws- en

satellietwagens.

AVm: Yamaha Commercial Audio

NuageNuage is een nieuw post-productie audio systeem, gemaakt door Steinberg

en Yamaha. Nuage is een schaalbaar hardware systeem dat volledig voor

Nuendo 6.0 (multitrack software) is ontwikkeld. Het kan gebruikt worden

voor mixing en editing in een audio post-productie omgeving.

De controllers en interfaces zijn onderling verbonden met CAT5 kabels

via het Dante netwerk. Dit maakt de communicatie tussen verschillende

Nuage/Nuendo componenten kinderlijk eenvoudig. Nuage kan hiermee

voor de audio-nabewerkingsbedrijven en home studio’s zeker het verschil

maken.

De uitlevering van de eerste Nuage systemen zal in de komende weken

gaan gebeuren. Tijdens de AVM zal onze collega Andy Cooper het Nuage/

Nuendo-systeem volledig operationeel op onze stand demonstreren.

www.yamahaproaudio.com/global/en/products/daw_systems/nuage

CL-mixersHet afgelopen jaar heeft Yamaha deze nieuwe Live-sound mixers geïntro-

duceerd.

De gebruiksvriendelijke en uiterst succesvolle CL-mixers zijn erg goed ont-

vangen op de Europese markt. Inmiddels zijn er reeds honderden verkocht.

De CL5, CL3 en CL1 hebben dan ook zeer veel nieuwe mogelijkheden, als

uitgebreide Dante netwerkmogelijkheden met honderden kanalen, meer-

dere mixers, vele Rio-stageboxes, alles in hetzelfde netwerk.

Prachtige gemoduleerde ’plug ins’ , samenwerking met Rupert Neve,

compabiliteit met onze bestaande producten, gain compensation, Nuendo

Live multitrack, opname/weergave, klein en licht en nog veel meer.

www.yamahaproaudio.com/global/en/products/mixers/cl

StageMix Versie 4 Remote control van de CL-mixers, (de nieuwe gratis App voor de Ipad).

Belangrijkste toevoegingen ten opzichte van versie 3 zijn: Outputport

delays, polarity levels en dynamics editing.

www.yamahaproaudio.com/global/en/news_events/

newsrelease/2013/50_20130410_stagemix_v4.jsp

Dugan MY16De automatische mixer controleert het volume van iedere microfoon in een

groep microfoons. Ieder kanaal wordt automatisch open gezet als iemand

praat en ieder kanaal wordt dicht geschoven als er niets gezegd wordt. Dit

is een ‘real time’ door spraak geactiveerd proces. De automatische mixer

regelt ook het achtergrondgeluid en werkt onhoorbaar. Als er meerdere mi-

crofoons worden open gezet, resulteert dit normaal altijd in toename van

‘ongewenst’ laag en een grotere kans op rondzingen. Bij de Dugan automa-

tische mixer zijn beide problemen geconditioneerd en is er uiteindelijk zelfs

meer ’gain before feedback’. Op onze stand laten wij de Dugen automixer in

een demo-opstelling horen.

www.yamahaproaudio.com/global/en/products/interfaces/miniygdai/

duganmy16

Nieuwe HS-series studio speakers Sinds de jaren ‘70 is de iconische witte woofer de handtekening van Yama-

ha’s nearfield reference monitors. De tweede generatie HS-speakers is het

logische vervolg. Een ontwikkeling van Yamaha’s jarenlange ervaring met

de fabricage van hoge kwaliteit studio monitors voor een bescheiden prijs.

www.yamahaproaudio.com/global/en/products/speakers/hsseries/

index.jsp n

Speaker Systems Mirofoons Speaker Systems

Sound & Light ImportZonnebaan 29 3542 EB Utrecht Tel: 030 - 666 47 45

E-mail: info@soundandlight.nl Website: www.soundandlight.nl

A D V E R T E N T I E

Met de komst van digitale televisie (SDI) was de verwachting dat er niets

meer zou hoeven te worden gemeten. Dat is helaas een groot misver-

stand. Ten eerste kan een digitaal videosignaal volledig buiten specifica-

tie liggen, ten tweede zijn er allerlei instellingen die met meetapparatuur

beter en sneller te maken zijn en ten derde worden er met de komst van

HD TV (high definition) steeds hogere eisen gesteld aan beeld- en geluid-

kwaliteit. Konden ervaren beeld technici in het analoge tijdperk veel

instellingen op het oog afregelen, tegenwoordig is dat eigenlijk onbe-

gonnen werk. Immers wat gebruiken we als “referentie” monitor? Een

LCD scherm, een Plasma scherm, een O-Led display of een IPS monitor?

Die hebben allemaal weer andere eigenschappen. Dat wordt dus meten.

We produceren op diverse plaatsen beelden, met een DSLR of video came-

ra, met een compacte of uitgebreide reportagewagen, in de edit suite en

in de studio. In al die gevallen hebben we te maken met instellingen voor

we kunnen beginnen en met bijregelen tijdens de opname of uitzending.

Daarvoor is een Waveform monitor onontbeerlijk. Een vectorscoop, “false

colour” monitor en een uitgebreide audio meter zijn in de meeste situa-

ties bijna even onmisbaar. Een modern video meetinstrument heeft al die

opties aan boord en kan tevens dienst doen als monitor en dat alles voor

SD en de diverse HD formaten. Verwar overigens zo’n meetinstrument

niet met een video monitor waarop ook een waveform wordt getoond.

De nauwkeurigheid van dat soort instrumenten is niet toereikend voor

serieuze meettaken en kunnen hooguit indicatief worden gebruikt.

Bij de voorbereiding geeft een videometer ons inzicht in bijvoorbeeld de

juiste instelling van de lens (back focus), de belichting (van bijvoorbeeld

het groen scherm voor chroma keying), de onderlinge kleuren en dia-

fragma instelling bij multi-camera regie (shading) en de geluidsniveaus

en phase van de microfoons, om een aantal voorbeelden te noemen. Met

een meter gaat dat alles veel nauwkeuriger, wat de kwaliteit ten goede

komt en het gaat veel sneller wat het opname budget ten goede komt.

Tijdens de opnamen kunnen de video en audio parameters “real time”

worden bewaakt en zo nodig worden aangepast. Een audio technicus

maakt immers ook geen opname zonder een nauwkeurige level meter.

Wat kost dat?De vragen zijn natuurlijk: “wat kost me dat?” en “hoe leer ik zo’n instru-

ment gebruiken?”. Hoewel sommige merken nog steeds vrij prijzige

instrumenten verkopen, zijn er wel degelijk instrumenten te koop die

innovatief zijn op het gebied van uitvoering, gebruiksgemak en prijs-

niveau.

Het Engelse bedrijf Hamlet, 26 jaar geleden opgericht door een BBC video

technicus, biedt een uitgebreid programma meetinstrumenten geschikt

voor de beschreven toepassingen. De ervaring bij de BBC zorgt voor op

de praktijk afgestemde eigenschappen en mogelijkheden. Nieuw in het

programma zijn de HDW5 en HDW7, twee instrumenten geschikt voor

gebruik op camera’s, ook DSLR modellen, dankzij het feit dat ze naast een

SDI aansluiting ook een HDMI poort hebben. Er is ondersteuning voor

SD, HD en 3G signalen en naast een gekalibreerde beeld weergave, des-

gewenst met safety margin aanduiding, is er een waveform, RGB parade,

vectorscoop, valse kleuren weergave en peaking weergave.

Een ander voorbeeld is de compacte DS900 rasterizer speciaal gemaakt

voor reportage wagens en edit suites, met ruimte voor 1 tot 4 ingangen

die desgewenst tegelijk kunnen worden bekeken, ideaal voor het instel-

len van meerdere camera’s terwijl er nog ruimte blijft voor een optionele

patroon generator module. Deze half 19” brede compacte unit vraagt

maar weinig inbouw ruimte. Het instrument heeft een DVI-uitgang voor

presentatie op een extern beeldscherm en wordt bediend met behulp

van twee compacte aanraakschermen op het instrument aan weerszijde

van een ingebouwde compacte monitor.

Meten is weten, ook bij TV

SOUND&TECHNIEK

NIEUWS

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

44 n SOUND&TECHNIEK

Een line array is een veelgebruikt luidsprekersysteem dat vooral ingezet wordt voor PA-doeleinden. Een leek zal ze herkennen als die grote zwarte ‘bananenboxen’ voor bij het podium in het theater of bij een event. Een line array bestaat uit een lange kolom van (speciaal ontworpen) identieke luidsprekers die onder elkaar worden opgehangen. In deze special lichten we een aantal modellen uit en door middel van productreviews lees je hun specifieke kenmerken.

luidsprekersysteem zorgt dat omwonenden en organisator steeds meer op ‘dezelfde golflengte’ zitten

Met een line array kun je geluid richten

identieke hangende (gevlogen) mid/hoog boxen die zodanig zijn

opgehangen dat ze het publiek precies dekkend bestralen met geluid

en de boxen elkaars gebied niet overlappen. Er zijn speciale computer-

programma’s om te berekenen hoe in een gegeven zaal of open air de

speakers gehangen en gericht moeten worden.

Waarom line array?-1 Je komt met je geluid veel verder, denk aan grote zalen en

festivals

-2 Je kunt je geluid veel beter richten op dat publiek dat graag wil

horen, dus veel minder geluidsoverlast naar buiten toe, denk

aan de nabij gelegen woonhuizen

-3 De spreiding van je geluid is vele malen beter, horizontaal als

verticaal

-4 De openheid van je geluid is veel beter, transparanter

-5 Het podium is vrij, je hebt dus een groter podium ter beschikking

-6 Het publiek heeft veel meer zicht op het podium omdat er geen

grote luidsprekerkastenin het zicht staan

Overlast omwonenden omlaagOrganisatoren van evenementen en omwonenden hebben doorgaans

een gespannen relatie. De organisator wil een groots evenement

met veel goede en harde muziek. De omwonende wil ’s nachts sla-

pen. Met de steeds innoverende geluidstechnieken, waaronder de line

Binnen de line array zijn het geen gewone luidsprekers die zomaar

onder elkaar gehangen worden, maar kennen ze een speciale koppe-

lingstechniek. Door een relatief kleine horizontale spreiding wordt het

geluid stuurbaar (directief) en door deze speciaal uitgerekende sprei-

dingshoek kan worden bepaald hoeveel van deze luidsprekers nodig

zijn en onder welke hoek zij moeten komen te hangen.

Er kan een egalere klank worden bereikt dan wanneer je conventio-

nele speakers zou gebruiken, omdat de afzonderlijke luidsprekerzones

(dit zijn een aantal line array luidsprekers die in een zone zijn gekop-

peld, om het koppeleffect te krijgen, red.) elkaar niet beïnvloeden. De

precieze spreiding van elke luidsprekerzone zorgt ervoor dat de gehele

array zich gedraagt als één grote luidspreker.

Verticale opstellingBij een conventioneel PA-systeem staan de speakers voor in de zaal.

Publiek voor hoort het dus hard, achterin de zaal is het zachter. Een

line array systeem werkt volgens een ander principe: een aantal iden-

tieke luidsprekers (cluster) wordt verticaal ten opzichte van elkaar ge-

plaatst. Door de verticale opstelling vindt een bundeling in het vlak

loodrecht daarop plaats. Op die manier voorkom je ook al voor een

deel akoestische problemen als ongewenste galm door reflecties. Ook

in zalen met moeilijke akoestiek, denk aan balkons, is zo een betere

oplossing mogelijk.

In de gangbare line-array systemen komen de lage tonen uit basboxen

die dan op de grond staan. Het mid en hoog komen van een aantal

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

SOUND&TECHNIEK n 45

array, is de overlast steeds beter te beperken.

Met name in de stadcentra is het voor organisatoren steeds moei-

lijker om grote (publieks-)evenementen te houden met veel geluid.

Amsterdam is natuurlijk een klassiek voorbeeld. Sinds het centrum van

deze stad een eigen stadsdeelraad heeft, maken bewoners een steeds

grotere vuist tegen overlast door evenementen.

Een organisator heeft nu steeds meer mogelijkheden om geluidsover-

last te voorkomen, zonder in te boeten aan de beleving van de bezoe-

kers. Met de line array systemen is het geluid te richten zodat de om-

wonenden er nog nauwelijks of geen last van hebben. Het systeem is

al vrij oud, maar wordt nog altijd geavanceerder.

Gerichte geluidspreidingZoals licht is te richten door middel van een spotlight, is geluid te rich-

ten via een line array. De speakers sluit je op elkaar aan met een ge-

ringe afstand van elkaar en dit doe je op een rechte verticale lijn. Ver-

volgens stuur je een signaal door die speakers met gelijke amplitude

en fase. Dankzij constructieve en destructieve interferentie ontstaat

er een bepaald richtingspatroon. Hieraan danken line arrays de eigen-

schap dat ze in het verticale vlak een sterke richtwerking hebben.

Een klein nadeel is dat hoe geavanceerder je het systeem maakt en

hoe nauwkeuriger je wilt richten, hoe duurder het wordt. In elk geval

zijn de vergunningverstrekkers van de gemeente tegenwoordig ook op

de hoogte van het bestaan van line array systemen. De toepassing er-

van wordt steeds vaker zelfs als voorwaarde gebruikt om een vergun-

ning te verstrekken.

De line array is geen uitvinding van de jaren ‘90, maar werd reeds be-

schreven in Harry F Olsen’s ‘Elements of Acoustical Engineering’, voor

het eerst gepubliceerd in 1940. Olson’s theorie beschrijft feitelijk een

rechte kolom, terwijl de arrays welke vandaag de dag het meeste wor-

den toegepast krom zijn getrokken in een J of ‘banaanvorm’. Expert John

Meyer licht toe: “Een line array is niets anders dan een reeks weerge-

vers, die op een geringe afstand van elkaar op een rechte verticale lijn

zijn geplaatst en die een signaal weergeven met gelijk amplitude en

fase. Dankzij constructieve en destructieve interferentie ontstaat er een

bepaald directioneel (sturend) patroon. Hieraan danken line arrays de

eigenschap dat ze in het verticale vlak een sterke richtwerking hebben

Line Arrays ontlenen hun specifieke werking dus aan constructieve en

destructieve interferentie.

Volgens Meyer vormt een line array ook geen cilindervormig golffront.

Hij noemt het een wijdverbreid misverstand dat dankzij line arrays

geluidsgolven op wat voor manier dan ook met elkaar zouden combi-

neren tot een enkele ‘cylindrische golf’.

In tegenstelling tot golven aan een wateroppervlakte (die zich niet-

lineair gedragen en samen nieuwe golven kunnen vormen), kunnen

geluidsgolven zich in een normale toestand met een normale geluids-

versterking en een gebruikelijke druk niet samenvoegen. Geluidsgol-

ven gedragen zich lineair en gaan dwars door elkaar heen, aldus Meyer.

Ook onder de hoge druk van compressiedrivers voldoen geluidsgolven

aan de lineaire theorie. Zelfs bij een druk van 130dB is de non-lineaire

vervorming minder dan 1%. Voor hedendaagse J-Shaped arrays zijn de

(ontwerpen van de) wave-guides dan ook cruciaal voor de prestaties

van ieder array systeem.

De werking van natuurwettenDe systeem-technicus, diegene die de line array regelt en dus niet de

geluidstechnicus die de verhoudingen van de instrumenten en micro-

foons regelt, kan globaal bepalen tot waar het geluid mag komen. The-

oretisch gezien, als we geen reflecties van objecten, oppervlakken en

lucht zouden hebben, kan een line array zo precies afgesteld worden

dat je bijvoorbeeld tot op 20 meter afstand het geluid zou horen en

een meter verder niet meer. Praktisch is dat natuurlijk niet mogelijk

vanwege de werking van natuurwetten. Een voordeel dat het werken

met line arrays ook biedt, is de mogelijkheid om het systeem hoog op

te kunnen hangen. Het geluid staat dan niet in het zicht en het publiek

heeft dus volledig zicht op het podium. Daarbij is er een snelle opbouw:

een line array kan vaak op de ‘grond’ al in elkaar worden gezet, doordat

de kasten aan elkaar hangen en daarna naar boven wordt getakeld,

terwijl je conventioneel, speaker voor speaker moet stapelen.

Maar uiteindelijk en dat is dan ook de moraal van dit verhaal: de kennis

en vaardigheid van de gebruiker is een alles bepalende succesfactor.

Hieronder lichten we een aantal modellen uit en door middel van pro-

ductreviews lees je hun specifieke kenmerken.

array platform gelanceerd, bedoeld voor de exclusieve groep wereldspe-

lers als Solotech, VER, AVAB-CAC, POOL Group en andere welke inmiddels

tot aanschaf zijn overgegaan.

• LEO: large scale linear array. specs op aanvraag.

• MILO Arena-size Curvilinear Array 4-weg, Selfpowered, 2x12*

neodynium, High output (140dB+)

• MICA Compact High-Power Curvilinear Array3-weg, Selfpowered,

2x10* Neodynium, High output(138dB+)

• M’Elodie Compact Curvilinear Array 3-weg, Selfpowered,

2x8* Neodynium, High output (131dB+)

• MINA Ultra-Compact Curvilinear Array2/3-weg, Selfpowered,

128dB SPL vanuit 17.8 kg, inclusief versterker

Alle Meyer luidsprekers zijn fase-compatible. Daardoor kun je programma

en mogelijkheden naar eigen smaak combineren met de High-Perfor-

mance 1100HP, 700HP, 600HP en 500HP subs. In alle gevallen is zowel

vliegen als groundstacken mogelijk.

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

46 n SOUND&TECHNIEK

Meyer Sound

UniekMeyer Sound onderscheidt zich van andere fabrikanten op fundamentele

zaken. Zo fabriceert het bedrijf alle componenten in eigen huis, inclusief

alle hoog- én laagdrivers. Alle luidsprekers zijn self-powered, zodat niet

alleen de extra versterkerracks, verschillende processoren en complexe

bekabeling verleden tijd zijn, het staat borg voor 100% identieke, dupli-

ceerbare en voorspelbare prestaties van de luidsprekers.

Line arraysHet hart van de Curvilinear Arrays van Meyer Sound zijn de combinatie

van innovatieve - onder meer in nauwe samenwerking met de Univer-

siteit van Berkeley - ontwikkelde materialen voor de hoogdrivers, en de

gepatenteerde, derde generatie Ribbon Emulation Manifold (REM) wave-

guides. Deze combineert de gewenste afstraling van ribbon drivers met

het gewenste vermogen van compressie-drivers voor krachtige, breed

toepasbare luidsprekersystemen. De diversiteit van de verschillende

gebruikers onderschrijven het succes van de Meyer-filosofie: van Andre

Rieu tot Metallica, van Sydney Opera House tot het Efteling Theater.

ModellenNa de zeer succesvolle introductie van het ultra-compacte MINA array

voor AV en de theaterachtige toepassing, is in 2013 het LEO large scale

Dan is er nog de nieuwe Adamson A218 subDeze front loaded dubbel 18” kast heeft dezelfde nieuw ontworpen ND

18S speakers als zijn broer de E218. Deze krachtige sub is makkelijk in

te zetten in gewone maar ook in cardiode opstellingen, daar hij zowel

aansluitingen aan de voorkant als achterkant heeft.

Naast de nieuwe Adamson line Array’s is er ook nog tijd geweest om een

installatie versie te ontwikkelen.

De Concentric serieDeze kasten zijn allemaal uitgevoerd met dual concentric speakers.

o.a. met dual 5”,dual 6”, 8” ,10” en 12 “ speakers. Deze installatie versie is

in diversen ral kleuren te verkrijgen.

Naast al deze nieuwe producten, zijn er ook nog steeds diversen andere

mooie serie’s zoals, Spektrix.Metrix,Piont serie, M serie, Sx etc.

Voor Meer informatie over Adamson kun je kijken op

www.soundandlight.nl of op www.adamsonsystems.com

Graag willen wij van Sound & light Import, Stage Light uit s’Hertogen-

bosch feliciteren met de aanschaf van 24 Adamson Energia E15 kasten.

Wij wensen Stage Light dan ook veel succes in de toekomst.

De nieuwe Adamson Energia E15 is uniek in zijn soort, hij weegt maar 79

kilo en heeft een afstraling van 90 graden H bij 6 graden V. De kast heeft

2 x ND 15 /15” speakers met 2x 7” mid drivers en 2x de nieuwe 4 “ E4 driver.

Zowel de 15” als de 7” divers zijn van kevlar.

De nieuwe YX7 mid compression driver levert 109 db en laat daar vele

concurrenten achter zich.

De nieuwe E4 hoogdriver is door Adamson zelf ontwikkeld en is samen

met de YX mid drivers gemonteerd op de nieuw ontwikkelde tweede ge-

neratie Sound Chambers. Met het unieke rigging systeem behoort de E15

tot de meest compacte 15” 3weg line arrays.

De nieuwe Energia E12 komt uit vanaf juni 2013 Deze kast weegt 61 kilo en heeft 2x ND 12S /12” speakers met dezelfde mid

en high Sound chamber als de E15 maar dan enkel.

De spreiding is 110 graden H bij 8 graden V.

Door de nieuwe 12” speakers met de nieuwe sound chamber is er een ex-

treem compacte maar zeer krachtige kast ontstaan.

Ook nieuw is de Energia E218Deze 2 x 18 “ sub is speciaal ontwikkeld voor o.a. de de E12/E15. Voor deze

sub is de nieuwe ND 18S speaker ontwikkeld van kevlar. De speakers

hebben een dual spider voice coil. Door het manifold design ontstaat er

een kast met veel output.

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

Adamson Energia E15: de beste in zijn klasse

SOUND&TECHNIEK n 47

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

With more than 50 years of experience RCF is one of the leading manufacturers of professional audio and one of the few companies to use its own transducers technology. RCF has pioneered many of the innovations now recognised and used in pro audio products.

Pioneer RCF

extension plus the compact size makes the TTL33-A the ideal tool for out-

door sound reinforcement, live performances and events as well as fixed

installations in theatres, concert halls or auditoriums.

TTL31-A IIThe TTL31A is an active full range, ultra compact, wide dispersion, line

array. Its extremely compact size combined to its high output and defini-

tion makes it the ideal solution for indoor applications, live performan-

ces and events.

D LINEThe concept of this unique speaker derives from the touring industry,

bringing in a compact cabinet all the experience of RCF professional

sound. The RCF Precision transducers equipping D LINE have been repre-

senting for decades the ultimate performance, the highest power hand-

ling and the most advanced technology in the professional and touring

industry.

HDL 20-AThe HDL 20-A is the ideal choice when line array performance is needed

and a fast and easy set up is a must. The system is powered from a 2 way

digital amplifier, sound is processed from a powerful DSP. The system

features state of the art RCF transducers, two powerful 10” for a solid

bass reproduction and a large format 3” voice coil compression driver

to deliver vocal clarity and high definition with an incredible dynamic.

HDL 20-A is the perfect solution for local rental companies and also fixed

installations in clubs.

Our products are designed in very close co-operation with our cus-

tomers, offering complete solutions to meet the highest demanding

market needs. The entire production process in RCF’s Italian factory gua-

rantees that RCF professional products comply with the highest quality

standards. The world wide RCF distribution network offers our customers

the most complete and qualified support.

TT+ High definition Touring and Theatre

RCF TT+ High Definition Touring and Theatre represents true high

definition audio quality solutions with the very latest technology in

transducer development plus new generation Class D digital active

amplification and ‘DSP’ (Digital Sound Processor) for big live concerts,

events, fixed theatre installations and stage monitoring. The TT+ line

consists of true active and passive models, conceived and designed

for specific applications.

TTL55-AThe TTL55-A is a high power, three way, active line array engineered to

deliver an incredible output for use in indoor or outdoor large spaces. The

system is designed to be easily scalable from few modules for medium

and small theatres to full size arrays for very large outdoor stadia and

public spaces.

TTL33-A IIThe TTL33-A is a compact, wide dispersion, 3 way active line array that

offers the highest performance from a small size line array. The incredi-

ble high output and dynamics, the extreme accuracy and high frequency

SOUND&TECHNIEK n 49

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

50 n SOUND&TECHNIEK

VA4 line Array Ready To Fly – the LD Systems Premium Array Series

Featuring dual 4” woofers with high

efficiency neodymium magnets,

Kevlar cones and 400W peak power

handling capacity each VA4 produ-

ces sound pressure levels up to 119dB

with an 80Hz to 19kHz response. The

high frequency compression driver

with 1.35” voice coil and protection

circuit is rated at 150W peak power.

It is driven by a neodymium magnet

and coupled to a 1” waveguide. The

VA4 cabinet angle is easily adjustable

from 0° to 7.5° in three 2.5° steps for

variable curving. The typical disper-

sion of a single element is 120° x 10°.

Array size depends on the desired co-

verage, sound pressure and environ-

ment, of course, and four elements

provide excellent results already both

fullrange or with subwoofers.

The passive LD Systems Premium Array Series V212B bandpass subwoofer

is the perfect companion for extending the low frequency response of

VA4 array configurations. Two custom 12” woofers with 3” voice coils and

neodymium magnets provide a tight, powerful bottom end punch down

to 38Hz with superb transient response and a maximum SPL of 128dB. The

peak power handling of the LDV212B is a massive 1.400W. For even more

low end down to 35Hz consider the LDV215B bass reflex sub featuring two

custom 15” woofers with 4” voice coils, impressive 2.400W peak power

handling and a maximum SPL of 131dB.

The LDVA4 and LDV212B cabinets are

made from 15mm birch plywood and fi-

nished in hard-wearing, water-resistant

Dura-Coat LX, the LDV215B enclosure

thickness is 18mm. They feature Neu-

trik NL-4 connectors for signal input

and output and a variety of rigging op-

tions with the available accessories.

A U-bracket facilitates pole mounting up

to five VA4 elements on the LDV212B’s

M20 insert or loudspeaker stands, and

with its integrated flyware this compact

sub is ready for lift-off. The LDVA4MK

mounting kit enables ground stacking up

to five VA4 on top of the larger LDV215B,

and a maximum of 16 elements can be

suspended safely from the lightweight

LDVA-4BF bumper frame.

The dedicated LD Systems DPA260 controller is recommended for opti-

mum audio performance and system configuration providing crossover,

time alignment, filtering and individual limiting functions for the fre-

quency bands, EASE files and controller setups are available online. From

small to large – VA4 arrays are the perfect in-line PA solution for precision

directivity and coverage, and they sound just as great when used as side

and drum fills.

For additional product information, go to:

www.ld-systems.com/en/series/premium-array-series

Ever since they hit the scene, line arrays have become the system of choice for PA applications necessi-tating excellent directivity and controlled coverage. The VA4 elements of the LD Systems Premium Array Series are the ultra compact lightweight solution for a wide variety of array configurations. With easy portability and powerful sonic performance they are suitable for both touring systems and fixed installations that require superior audio quality.

SOUND&TECHNIEK n 51

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

TW Audio (Ludwigsburg, Duitsland) is dé opkomende fabrikant van luidsprekersystemen en staat garant voor onbetwiste en exceptionele kwaliteit. De buitengewone passie voor geluid, de consequente toepassing van nieuwe technologie en het doordachte assortiment maken TW Audio een betrouwbare partner op het gebied van verhuur, installatie en touring.

TW Audio: Simply your Sound

De geschiedenis en ontwikkeling van TW Audio is nauw verbonden met

de know-how en ervaring van oprichter Tobias Wüstner. Tobias toerde

door heel Europa als systems engineer en verzorgde concerten van onder

andere de Backstreet Boys, David Bowie, Simply Red, Phil Collins en PUR.

Sinds 2004 bouwt TW Audio, onder leiding van Tobias Wüstner, professio-

nele luidsprekersystemen met de nadruk op kwaliteit, klanttevredenheid

en innovatie.

Vertical Line ArrayVERA10 is een verticale line array luidsprekersysteem voor evenementen

en is het antwoord voor wensen op het gebied van visuele subtiliteit,

gebruikersgemak, compacte omvang en een gunstige verhouding tussen

afmeting en gewicht t.o.v. de prestaties. VERA10 bevat een unieke 10”inch

neodymium speaker en is de optimale combinatie tussen een laag en

midrange driver. In combinatie met een ongeëvenaard compressieka-

mer faseplug ontwerp levert VERA10 een indrukwekkend rendement van

103dB (1W/1m). De mid/high waveguide, waarvan de prestaties sterk zijn

verbeterd, maakt VERA10 tot een coherent 10° verticaal wavefront.

VERA36 is het summum binnen het assortiment van TW Audio. VERA36

is geschikt voor grootschalige, toerende evenementen en voor installa-

tie in grote zalen en stadions. VERA36 kan omschreven worden als een

buitengewoon compact verticaal matrix-systeem met briljante, scherpe

spraakverstaanbaarheid, hoge kwaliteit in toon en dynamiek en een uit-

zonderlijke low-mid power.

De prestaties zijn uitzonderlijk, zeker in verhouding tot de omvang, en

doet sterk denken aan aanzienlijk grotere systemen. Niet minder dan zes

luidsprekers in een chassis van slechts 70x31cm. Het centrale element is

de mid-frequentie hoorn, aangedreven door twee 8”inch luidsprekers.

Coaxiaal tussen hen is de mid-high eenheid, bestaande uit twee 1,4”inch

compressie drivers en een innovatieve waveguide met 10° verticale

dekking. In het horizontale vlak is er de keuze tussen 80° en 120° hoorn.

De low-mid range wordt aangevuld met twee 10”inch long excursie

LF-drivers. Het bijzondere is dat onder de 400Hz alle vier de conus luid-

sprekers samenwerken, waardoor indrukwekkende headroom ontstaat

van grondtoon en punch. Dit betekent dat de VERA36 zich staande houdt

tussen gerenommeerde 2x12”inch systemen.

VERA S33 is een sub die in meerdere syste-

men van TW Audio kan worden ingezet. De

VERA S33 bevat aan de voorzijde een 18”inch

chassis en aan de achterzijde een 15”inch

chassis. Dual-control geeft een voorwaartse

“directed bass radiation” met een demping

tot 15dB in de achterzijde. Dit resulteert in

een muzikaal solide en strak lage tonen

bereik. De prestaties komen goed tot haar

recht in omgevingen met een gecompliceer-

de akoestiek. Artiesten op het toneel en de

buren van de zaal worden gespaard van te

veel lage frequentie energie. Met dank aan

de compacte omvang en de hoogwaardige

eigenschappen is de VERA S33 cardoid sub

eenvoudig en flexibel in gebruik.

TW Audio Nederland exclusief beschikbaar via M Works:

www.mworksonline.com • www.twaudio.com

SOUND&TECHNIEK n 53

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

54 n SOUND&TECHNIEK

Bose heeft anderhalf jaar geleden het RoomMatch systeem op de markt gebracht. Hiermee kiezen we voor een nieuwe aanpak waarmee we enkele gekende problemen willen aanpakken.

Bose® RoomMatch® Progressive Directivity Array

GeluidskwaliteitMet RoomMatch willen we een geluidssysteem bouwen waarmee we

dezelfde tonale balans op elke stoel in de zaal verkrijgen en waarmee

we ongewenste reflecties die komen van wanden en balkons zoveel

mogelijk willen vermijden. Om dit resultaat te krijgen kiezen we voor

een akoestische oplossing in plaats van elektronische correctie.

20 verschillende modulesWe hebben 20 verschillende RoomMatch modules, met elk hun eigen

openingshoek, zowel verticaal als horizontaal. Er zijn modules van

55° horizontaal en 5° verticaal tot 120° horizontaal en 60° verticaal.

Door de modules te combineren creëren we een array waarvan de

geluidprojectie aangepast is aan de vorm van de zaal. Hierdoor vermijden

we reflecties op wanden en plafonds en maken we een egale spreiding

in de zaal mogelijk. We bouwen dus een op maat gemaakte luidspreker

met standaard modules.

Continuous Arc Diffraction Slot ManifoldElke module maakt gebruik van dezelfde componenten om op elke plaats

in de zaal dezelfde geluidsweergave te hebben. De openingshoek van

de module wordt bepaald door de vorm van de hoorn. Om al richtings-

controle te realiseren bij lage frequenties, heb je een hoorn nodig met een

grote diepte. De specifieke verbinding van de 6 drivers met hun adapter

in de hoorn zorgt ervoor dat de diepte kan gehalveerd worden. De verbin-

ding is specifiek voor een bepaalde verticale openingshoek, zie hieronder

enkele afbeeldingen:

Uniforme weergave zonder interferentiesDe RoomMatch modules zijn zo ontworpen dat CADS modules precies op

elkaar aansluiten. De geluidsgolf uit elke hoorn loopt door naar de vol-

gende module, exact in fase. Hierdoor krijg je een gelijkmatige spreiding

in de hele zaal zonder interferenties bij de overgang tussen 2 modules.

de vorm van de CAds modules bepaalt de verticale openingshoek

SOUND&TECHNIEK n 55

The larger annular midrange diaphragm covers the frequency range 600 -

6.500 hz with a smooth, linear response. The ultra light annular diaphragm

for the high range offers exceptional transient response with very high

efficiency from 6 to 22 khz.

Low frequencyThe cabinet contains two 8” neodymium ultra low distortion cone drivers co-

vering the range 55 hz – 600 hz. The double 8” long excursion drivers contain

high flux linear motors with triple demodulation rings for ultra low distor-

tion and increased power handling.

VicouplerAll viray drivers are loaded to a common vicoupler which combines the

energy produced from all transducers to perform as a single source, without

phase destruction achieving a coherent and uniform wavefront.

In fact the vicoupler determines the horizontal on-axis and off-axis frequen-

cy response.

The vicoupler technology integrates 3 main functions:

• Waveguide for the mid/high planar wave driver

• Large plane screen panel to avoid backwards reflections

• Phase plug for the 8” drivers for optimized loading

The vicoupler ensures that sound is reflected in a coherent manner because

the dimension of the reflective surface is large compared to the wavelength.

In fact a vicoupler loaded array performs as a single waveguide mounted in

a large, flat baffle (screen) without diffractions.

Meer informatie: www.coda-audio.com en www.apex-audio.nl

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

Coda audio viray compact 3-way symmetrical line array systemFeatures:• Unique 8” coaxial mid/high planar wave driver

• Dual 8” neodymium ultra low distortion cone drivers

• Vicoupler unites all transducers to perfom as a single source

• High power handling of 600 w

• Variable horizontal coverage of 120° or 80° or 100° asymmetrical (40°+60°)

• Vertical curving 0° to 10° variable in 1° steps

• Superior sound

• Integrated rigging system for flown or ground stacked arrays

• Multiplex enclosure with polyurea coating for extreme durability and

water protection

• Subwoofer extension with the scv-f

• System integration with the rc racks

DescriptionThe viray is a compact 3-way symmetrical line array

module, designed for small to medium venues where

high fidelity sound and outstanding intelligibility is

required.

Up to 24 units can be arrayed to achieve extreme high

levels needed for larger venues. The built-in passive

crossover allows multiple modules to be driven with a

single channel of the c10 amplifier (up to 6 enclosures

resulting in 2.66 ohm amplifier load). Bi-amplification

is possible as well and is internally configurable.

An optional sensor controlled scv-f can be added for increased low

frequency response.

The integrated rigging system allows quick and easy flying or ground

stacking. Arrays may be built straight or curved in various angular to

obtain the desired vertical coverage. The coda ease focus simulation soft-

ware allows calculating the perfect curving setup for every application.

When used together with the scv-f the viray line array gives audio compa-

nies a flexible system for a wide range of applications from the smallest ve-

nue to a concert-level sound.

Dual diaphragm planar-wave-driver (ddp)At the heart of the viray is the new developed 8” dual diaphragm planar-

wave-driver.

The driver is in fact a 2-way coaxial system employing two concentric

annular ring diaphragms. Each driver covers a smaller frequency range for

increased power handling, high dynamic and extremely low distortion.

SCV-FCompact 18” sensor controlled subwoofer, velocity sensor for feedback

loop control, flyable or ground stackable in cardio or omni configurations,

subwoofer arrays can be curved, rigging is compatible to ViRAY

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

56 n SOUND&TECHNIEK

De opkomst van de line array-technologieën brachten belangrijke nieuwe inzichten en verbeteringen in de prestaties van luidsprekersystemen. Het Italiaanse K-array zag al snel in dat de omvangrijke hoeveelheid luidsprekers die nodig zijn om de voordelen van de line array technieken te kunnen benutten een groot nadeel was; er was veel materiaal nodig. De oplossing kwam met het ontwikkelen van nieuwe drivers, waardoor in combinatie met de nieuwste versterkertechniek de afmetingen van de luidsprekers drastisch konden worden beperkt. K-array biedt nu een unieke productlijn luidsprekers, die zijn gebaseerd op de nieuwste transducer technieken.

K-array New Technology luidsprekers

Redline seriesDe inmiddels zeer populaire Redline serie wordt vaak gebruikt in lastige

ruimtes. Deze actieve luidsprekers bestaan uit een combinatie van smalle

line-array luidsprekerzuilen en subwoofers. Ze zijn door de bijzondere ver-

ticale afstraling zeer geschikt voor spraakweergave in akoestisch uitda-

gende ruimten als kerken en grote zalen. Maar daarnaast zijn deze sets

ook perfect voor het gebruik in het theater en voor zaalversterking in het

algemeen. Mede door de zeer compacte afmetingen, waardoor de syste-

men gemakkelijk te vervoeren en snel inzetbaar zijn, zijn deze sets ook

geliefd bij reizende gezelschappen, verhuurbedrijven en bands.

AnakondaDat K-array unieke oplossingen biedt blijkt wel weer met de onlangs ge-

introduceerde Anakonda. Deze revolutionaire luidspreker komt volgens

K-array op plaatsen waar niemand voorheen durfde te komen en dat is

in feite ook zo. De Anakonda is een ultra flexibele, 2 meter lange, schakel-

bare line array speaker met een zeer breed frequentiebereik. Ideaal voor

plekken waar je geen normale speakerboxen kunt plaatsen.

Een echte ‘problem solver’ dus.

KH seriesOok op nog grotere schaal

gaat K-array verder. Met de

self powered KH 4 luidspre-

ker, die er uit ziet als een

plasmascherm, is weergave

van popconcerten geen en-

kel probleem. In een behui-

zing van nauwelijks 16 cm

diep en met een gewicht

van nog geen 50 kilo schuilt

een krachtpatser van ruim

4000 Watt, in staat om maar liefst 145dB te produceren uit een enkele

KH4. Meerdere units samen bieden fantastische mogelijkheden door de

variabele, instelbare afstraling. Te combineren met verschillende bijpas-

sende actieve subwoofers en daardoor het perfecte maatpak voor alle

evenementen.

Het K-array assortiment biedt derhalve perfecte oplossingen voor vrijwel

alle uitdagingen in spraak- en muziekweergave. Voor meer informatie,

documentatie, een demonstratie of verkoopadressen kunt u contact op-

nemen met Sennheiser: www.sennheiser.nl / www.sennheiser.be

SOUND&TECHNIEK n 57

The touring systems rely on the Ren-

tal Network K platform featuring

the LA-RAK plug-and-play am-

plification, signal processing and

signal distribution rack. The am-

plified controllers and Network

Manager deliver a “right out of the

box” contour adjustable with Array

Morphing to obtain a homogene-

ous signature in complex system

configurations.

Constant curvature

In 1995 L-ACOUSTICS® introduced constant curvature line sources with

the implementation of the Wavefront Sculpture Technology® into the

ARCS® system. ARCS® can be arrayed with a perfect acoustic coupling as

opposed to classic trapezoidal enclosures which interfere with each other

and produce comb filtering degrading sound quality outside of the array

axis.

An ARCS® line source is best suited for medium throw applications, as a

main or fill system.

All ARCS® systems can be deployed either horizontally or vertically, with

a total coverage angle proportional to the number N of ARCS® enclosures

in the array. ARCS® can fit applications requiring narrow coverage (15°,

22,5°, 30°) such as fills, standard coverage (75°, 90°) for L/R FOH systems

or extended coverage (105°, 120°) for central clusters and up to 360° for

in-the-round designs.

The ARCS® II, ARCS® FOCUS, ARCS® WIDE systems are based on three

constant curvature enclosures ensuring distinct directivity pattern

and SPL capabilities. Intended for medium-throw applications in rental

productions and fixed installations, these line sources deliver remarka-

ble acoustic, power, bandwidth and coherence, along with flexible and

predictable coverage.

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

Since 1984, L-ACOUSTICS® has revolutionized the professional audio industry with its legendary line source systems, developing a reputation for creating innovative solutions for the most demanding sound reinforcement requirements.

A revolution with L-ACOUSTICS

Variable curvatureL-ACOUSTICS® pioneered the field of modern line source array as early as

1993 with the introduction of Wavefront Sculpture Technology on the le-

gendary V-DOSC® system. Based on physical rules developed by Heil and

Urban (AES 1992) the WST® theory defines five criteria for design and use

of true line source arrays. At the heart of Wavefront Sculpture Technology

is the internationally-patented DOSC® waveguide, which morphs the

spherical wavefront of the HF driver into a cylindrical, isophasic wave.

In combination with WST®, coplanar symmetry - the equivalent of coaxial

assembly for HF, MF and LF drivers in vertical arrays - provides a coherent

wavefront over the entire horizontal coverage at all frequencies. This be-

haves as if the sound was radiated by a single, continuous and articulated

ribbon.

L-ACOUSTICS® has been designing reference line array systems for more

than 15 years.

Modular line sources offer tremendous flexibility for both the installation

market and rental applications. Both KIVA and KARA® systems are desig-

ned to combine a compact, high performance and lightweight enclosure

with a dedicated companion LF extension (KILO, SB18) delivering the

necessary LF resources when a reinforced contour is desired.

These systems are particularly suited to large format installations

and touring applications for which a reinforced LF contour is desirable.

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

58 n SOUND&TECHNIEK

Kling & Freitag SEQUENZA 5 / 10

elementen is een SEQUENZA 5B gevlogen baselement ontwikkeld. Deze

1x12” subwoofer is de ideale toevoeging en maakt het systeem nog

completer voor bijvoorbeeld livemuziek en gevallen waar hogere volu -

mes nodig zijn.

De Line array systemen worden met een ‘K&F

SystemRack’ aangestuurd. De systemracks zijn

voorzien van processoren en versterkers. Door

hier standaard voor Labgruppen FP te kiezen

ontstaat het ultieme geluidssysteem voor zo-

wel verhuur als theater. Met de CON:SEQUENZA

+ simulatiesoftware kunnen alle leverbare

systemen uit het leveringspakket van Kling

& Freitag berekend en gecalculeerd worden.

Tevens is EASE-data te downloaden voor de

uitwisseling met andere simulatiesoftware.

Het SEQUENZA 5 systeem is een uitermate vriendelijke en doordachte line

array. De geringe grootte en het fraaie uiterlijk alsook het snelle en zekere

riggingsysteem Snap & Fly samen met het SafeLock systeem besparen

veel tijd en geld. Dit nieuw ontwikkelde riggingsysteem versnelt de op-

en afbouwtijd tot meer dan de helft ten opzichte van alle concurrerende

systemen. De uitmuntende klankkleur, het design en de afwerking van

het systeem is typisch Kling & Freitag.

Drie opbouwvarianten van het systeem bieden de gebruiker snelle opties

om op locatie de beste configuratie toe te passen. Zo kan het systeem

al op de bodem ingesteld, gekoppeld en getakeld worden. Flightcases

met daarin 3 gekoppelde elementen kunnen getipt worden en dan met

elkaar in verbinding worden gebracht. Zelfs als er al een kromming is

ingesteld.

Een gestackt systeem met drie topkasten met daaronder enkele subs be-

hoort natuurlijk ook tot de mogelijkheden. Het SEQUENZA 5 is zo ontwor-

pen dat al met een gering aantal elementen de werkzame lengte van de

line array optimaal tot zijn recht komt.

Verdere Highlights zijn het speciaal ontworpen en gepatenteerde wave-

guide, dat zich ook al heeft bewezen in het SEQUENZA 10 line array sy-

steem. De 100x15 graden variant met verhoogde verticale afstraling komt

hierbij optimaal tot zijn recht. Zo is het systeem niet alleen akoestisch

goed doordacht, maar ook optisch zeer uniek. Het SEQUENZA 5 kan akoes-

tisch ook gekoppeld worden met het SEQUENZA10 array.

Een downfill adapter maakt het mogelijk tot 3 eenheden

SEQUENZA 5 onder het SEQUENZA10 te vliegen.

Het met neodym luidsprekers 4x5” en 3x1” uitgevoerde

systeem kan éénweg passief aange stuurd worden en

beschikt over meer dan uitstekende Full-Range kwa-

liteiten. Er kunnen tot 4 elementen per versterkerka-

naal worden aangestuurd. Passend bij de SEQUENZA 5

Op de ‘Prolight+ Sound’ beurs in Frankfurt is het nieuwe compacte ‘K&F SEQUENZA 5 line array systeem’ gepresenteerd. Het is de kleine variant van de bekende K&F SEQUENZA10 line array. Dit line array systeem is ontwikkeld en geproduceerd door de Duitse producent Kling & Freitag uit Hannover.

SOUND&TECHNIEK n 59

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

VTX Series van JBL

TechnologieDe technologie van de VTX Series is fabelachtig; er zitten

niet voor niets 12 patenten in één kast van de VTX Se-

ries waaronder de nieuwe D2 hoogdriver. Met een zeer

hoge belastbaarheid, een praktisch interne riggingsy-

steem, én als we kijken naar de internationale riders,

waar de grote bands mee spelen in de wereld, dan staat

dit systeem technisch bovenaan. JBL beschikt dan ook

over een enorme research en development afdeling. De

nieuwe hoogdriver is ook een erg mooi onderdeel van

de VTX Series. Deze D2-hoogdriver, is een Dual Voice Coil

Compression driver met twee polymer annular diafragma die zorgen voor

een extreem lage vervorming bij maximale output. Dat heeft geen enkele

ander line array. Het is ook de eerste Dual Coil hoogdriver die doorloopt tot

30kHz, met een belastbaarheid van 200W en een gevoeligheid van 116dB.

Dat maakt het de krachtigste hoogdriver die er momenteel op de markt te

vinden is; natuurlijk is daar ook een AES-patent op verleend. Deze nieuwe

VTX Series van JBL gaat echt de trend zetten voor de komende periode.

ModellenVTX Series V25. Drivers per line array kast: 2x15”, 4x8 inch, 3x1,5”. Passieve

driewegkast, met het maximale aantal covmponenten in de industrie.

Maximale geluidsdruk LF: 135dB, MF: 134,5dB en HF: 144dB. Alle met continue

SPL. Gewicht 82,5 kg

VTX Series G28 subwoofer. 2x18” subwoofer, 4000W belastbaar, 22-160Hz

continue SPL: 131db. Gewicht 92,5 kg

VTX Series S28 subwoofer. 2x18” subwoofer (kan meevliegen), 4000W

belastbaar, 24-400Hz continue SPL:132db. Gewicht 83 kg

ArtiestenEen greep uit de artiesten die niet meer weg te slaan zijn van de VTX

Series, zijn: Lenny Kravitz, Neil Diamond, Tiësto, Kanye West en Metallica.

Voor meer info: www.audioxl.nl

VTX SeriesPrecies een jaar geleden is de VTX Series gelanceerd. Het topmodel, de V25,

de G28 subwoofer en de S28 subwoofer zijn vorig jaar in gebruik genomen.

Eind 2013 wordt de VTX line uitgebreid met meerdere line array modellen.

De specificaties daarvan blijven nog een verrassing…

UniekDe VTX Series van JBL onderscheidt zich van andere merken door het aantal

weergevers per line array kast (2x15”, 4x8”, 3x1,5”) maximaal te laten zijn en

daardoor maximale geluidsdruk en belastbaarheid te garanderen. Dit alles

is aangestuurd met de krachtige Crown ITech HD versterkers met FIR-filte-

ring. Door gebruik te maken van deze filtering, kan je de hele VTX-lijn en de

JBL VerTec lijn combineren, qua fasereinheid en qua klankcontouren. Met de

HiQnet Performance Manager Software kan men het systeem met één druk

op de knop simuleren, configureren, afregelen en tijdens show monitoren.

Dit maakt het een plug & play geluidssysteem.

Al 65 jaar is JBL marktleider in professionele audio en introduceert de nieuwe lijn VTX line array systemen, die Audio XL met veel vakmanschap verkoopt in de Benelux. Voor de populaire VTX Series heeft JBL de speakers geheel zelf ontwikkeld. Het aantal speakers per kast is zeker bovengemiddeld te noemen, waardoor de frequentiegebieden goed weergegeven kunnen worden. Daardoor is de maximale SPL uit één line array kast van de VTX Series ontzettend hoog .Dit maakt dat het VTX systeem het meest krach-tige, compacte en flexibele lichtgewicht line array systeem is dat momenteel beschikbaar is op de markt.

SPECIAL

SOUND&TECHNIEK

60 n SOUND&TECHNIEK

Eastern Acoustic Works (EAW) is een toonaangevende Amerikaanse fabrikant van luidsprekers die vanaf begin jaren tachtig professionele luidsprekers produceert voor de pro audio markt. In de beginjaren van het bedrijf ontwikkelde EAW het meest succesvolle ‘touring’ systeem van dat moment: EAW KF850. Het KF850 systeem was één van de eerste luidsprekersystemen waarbij het laag, mid en hoog in één kast was verwerkt. Andere fabrikanten gebruikten daar toen nog drie verschillende kasten voor.

Eastern Acoustic Works lanceert Anya

Het drieweg principe gebruikt EAW vandaag de dag uiteraard nog steeds.

Alle huidige line-array systemen van EAW zijn drieweg. Op dit moment

heeft EAW 5 verschillende typen line arrays in het gamma:

NTL720: Het ‘kleinste’ systeem van EAW; drieweg actief aangestuurd (self

powered) bestaande uit 2 x 6 inch LF, 2 x 6 inch MF en 6 x 1 inch HF drivers.

Het NTL720 is ook beschikbaar zonder ingebouwde versterker, en heet

dan KF720.

KF730: Op dit moment het meest verkochte line array van EAW in

Nederland. Het systeem is bi-amplified, maar wel drieweg, en heeft 2 x 10

inch LF, 2 x 7 inch MF en 2 x 1 inch compression driver HF (hoorn geladen

systeem)

KF740: Het grotere broertje van het KF730 systeem. Top-notch drieweg

line array systeem met 4 x 10 inch LF, 2 x 8 inch MF en 2 x 1.4 inch compres-

sion driver HF. (hoorn geladen systeem)

KF760: ‘Large scale’ line array voor het grote werk. Drieweg actief line

array systeem met 2 x 12 inch LF, 2 x 10 inch MF en 2 x 2 inch compression

driver HF. (hoorn geladen systeem)

Anya: En dan Anya… Anya is anders… Anya is eigenlijk geen line-array.

Een aantal mind-blowing specs:

2 x 15 inch LF, 6 x 5,25 inch MF en 14 x 1 inch HF drivers. Drieweg actief (self

powered) systeem. On-board meet microfoon, Infrarood detectiesysteem

(hiermee weet het systeem welke kast er boven, onder of naast hangt) en

een touch panel om de kast te testen op eventuele fouten.

En wat doet EAW Anya met deze specs:Het gloednieuwe Anya is een revolutionair ‘large-scale’ systeem van EAW.

Met Anya kun je geluid ‘sturen’. Je kunt dus bepalen door middel van de

‘Resolution 2’ software waar je het geluid wil hebben. Dit gebeurt niet

alleen door het geluid in die bepaalde richting te sturen, maar ook door

het geluidsbeeld te ‘shapen’. Dat wil zeggen dat op die plek de frequentie-

respons ook geoptimaliseerd kan worden.

Met de Resolution 2 software maak je eerst een 3D weergave van de

ruimte waarin Anya gebruikt moet gaan worden. Resolution 2 is direct

gekoppeld aan het Anya systeem, dus zodra de gewenste dekking bereikt

is staat het binnen enkele seconden al in het Anya systeem en kan er

direct mee gewerkt worden!

Anya wordt in Amerika officieel gelanceerd in Juni 2013.

Nu al nieuwsgierig? Kijk op www.anyalives.com

PODIUM&TECHNIEK n 61

PODIUM&TECHNIEK

NIEUWS

Miljoenen Europeanen kijken op weg naar werk op hun smartphone

naar hun favoriete tv-serie, bekijken op hun tv-toestel in de woonkamer

online-inhoud of zetten zelfgemaakte inhoud op internet. Er zijn in Europa

meer dan 40,4 miljoen “slimme tv’s”, in 2016 hebben wellicht de meeste

huishoudens in de EU er een. Door deze veranderingen worden de traditi-

onele grenzen tussen consumenten, omroepen en internet weggevaagd.

De Commissie wil onderzoeken wat deze samensmelting van technologie

en inhoud op Europees niveau inhoudt voor de groei, innovatie, culturele

verscheidenheid en consumenten (met name degenen die bescherming

nodig hebben, zoals kinderen).

Neelie Kroes, vicevoorzitter van de Europese Commissie, zei hierover het

volgende: “Internettelevisie is de volgende grote technologische ontwik-

keling voor de creatieve en digitale wereld. Convergentie tussen sectoren

zorgt ervoor dat de mensen een grotere keuze aan geweldige inhoud heb-

ben, maar heeft ook negatieve gevolgen die we moeten aanpakken. Om

die ontwikkeling in goede banen te leiden, moeten we in de hele EU een

breed debat voeren. Het doel is om een impuls te geven aan het bedrijfsle-

ven en de creativiteit en om onze waarden te beschermen.”

De Commissie brengt vandaag een groenboek uit, waarin belangheb-

benden en het bredere publiek worden gevraagd naar hun mening. Deze

raadpleging loopt tot eind augustus 2013 en gaat over de volgende onder-

werpen:

De spelregels. Voorwaarden scheppen waaronder dynamische bedrijven in

de EU het hoofd kunnen bieden aan de internationale concurrentie, met

name uit de Verenigde Staten, vooral omdat voor concurrenten niet overal

dezelfde regels gelden.

Beschermen van Europese waarden (waaronder vrijheid van de media)

en de belangen van de gebruikers (bijvoorbeeld het beschermen van

kinderen en toegankelijkheid voor gebruikers met beperkingen).

Verwachten de mensen voor tv-programma’s meer bescherming dan voor

internetinhoud, en waar trek je de grens?

Eengemaakte markt en normen. Sommige apparatuur werkt niet het-

zelfde in alle lidstaten. Hoe kunnen we voor een goede technologische

omgeving zorgen?

Financiering. Welke invloed hebben convergentie en veranderingen in

het consumentengedrag op de manier waarop films, tv-uitzendingen en

andere inhoud worden gefinancierd? Welke bijdrage leveren de verschil-

lende actoren aan de nieuwe waardeketen?

Openheid en pluralisme in de media. Moet de overheid kunnen ingrijpen

Internet op tv, tv op internet: Europese Commissie vraagt naar meningen over samensmeltende audiovisuele wereld

in voorgedefinieerde filtermechanismen, bijvoorbeeld in zoekmachines?

Hebben de bestaande regelingen voor “premium content” (zoals belang-

rijke sportevenementen en populaire recente speelfilms) op wholesale-

niveau invloed op de markttoegang en duurzaam ondernemen? Zijn de

bestaande platforms open genoeg?

Over deze nieuwe stand van zaken wordt al gediscussieerd in diverse

EU-landen en in het Europees Parlement. De meningen over het te voeren

beleid lopen uiteen. Een aantal betrokkenen wil dat de regelgeving onmid-

dellijk wordt aangepast, terwijl anderen tevreden zijn met de huidige

stand van zaken en weer anderen voorstander zijn van zelf- en coregu-

lering. In het groenboek wordt aan geen enkele specifieke maatregel de

voorkeur gegeven; de Commissie zal verschillende opties op het gebied

van regelgeving en beleid bekijken, waaronder zelfregulering.

AchtergrondConvergentie vindt al jaren plaats, maar het tempo ervan neemt snel toe.

Dit biedt talrijke mogelijkheden:

fabrikanten en ontwikkelaars kunnen tegemoetkomen aan de toenemen-

de vraag naar innovatieve, gebruiksvriendelijke, toegankelijke apparatuur;

internet-exploitanten zien dat er behoefte is aan steeds meer bandbreed-

te, waardoor zij worden aangemoedigd in snelle netwerken te investeren;

makers van inhoud kunnen experimenteren met nieuwe manieren om

inhoud te produceren en aan te bieden;

omroepen en nieuwe spelers kunnen inhoud en diensten met een meer-

waarde aan hun klanten aanbieden;

gevestigde en nieuwe omroepen kunnen beschikken over meer platforms

om hun uitzendingen te distribueren, te verbeteren en interactief te

maken.

Als er naar aanleiding van het groenboek maatregelen worden genomen,

zullen die van invloed zijn op de Europese wetgeving en met name op de

richtlijn audiovisuele mediadiensten Richtlijn 2010/13/EU), die is gericht

op een eengemaakte markt en rechtszekerheid voor de tv- en audiovisu-

ele sector door gelijke voorwaarden te scheppen voor omroepmedia en

audiovisuele media op aanvraag. Aangezien dit steeds meer samenvalt

met onlinediensten, wordt in het groenboek de vraag gesteld of de huidige

aanpak in de toekomst nog geschikt zal zijn.

De Commissie is verder onlangs begonnen met openbare raadplegingen

over vrijheid en pluralisme van de media, en met name over de onafhanke-

lijkheid van regulerende organen voor de audiovisuele media.

BEURS

PODIUM&TECHNIEK

PODIUM&TECHNIEK n 63

Podiumbouw: zoveel meer dan een mooi plaatjeWikipedia omschrijft podium als: een verhoging waarop bijvoorbeeld mensen kunnen gaan staan als ze iets over te brengen hebben op een publiek. Denk aan een artiest die een optreden geeft, een model dat de nieuwste modetrends showt op een catwalk, een Olympisch winnaar die op het hoog-ste plateau staat, een woordvoerder van een vakbond, een kind tijdens een lokale playbackshow… Voor het publiek is de belangrijkste vereiste dat ze goed zicht hebben op het podium. Achter de schermen zijn ze met nog zoveel meer zaken bezig.

Constructieve berekeningenDenk onder andere aan veiligheid, brandveiligheid, gebruiksveiligheid en

constructie. De tendens is dat podia steeds groter, hoger en innovatiever

moeten zijn. Met een ‘gewoon rechthoekig’ podium trek je het publiek

niet meer. Ook op het gebied van de aankleding en afwerking komt de

lat steeds hoger te liggen; denk aan banners, gaasdoek, trussing, scaff re-

ling, tralie reling en afrok. Het visuele plaatje moet er voor zorgen dat het

publiek er nog dagen over napraat, achter de schermen moet het visuele

plaatje vooral technisch kloppen.

Poortconstructies, special range podia, boogpodia, regietorens, wings...

het ziet er allemaal verbluffend uit, maar er gaat een zeer gedegen

voorbereiding aan vooraf. 3D-tekeningen, constructieve berekeningen,

weersomstandigheden, veiligheid, mobiliteit, niets mag aan het toeval

worden overgelaten.

Richtlijnen voor podiumbouwersEr zijn een aantal richtlijnen waar podiumbouwers zich aan moeten hou-

den en houvast aan hebben. Denk aan I&PRIE (Intake en Podium Risico

Inventarisatie en Evaluatie), NPR8020-50 (Deze Nederlandse Praktijk-

richtlijn bepaalt de verantwoordelijkheden bij het tijdelijk plaatsen van

een podiumconstructie en de verdeling van deze verantwoordelijkheden.

Het gaat hier alleen om de constructie) en NPR802051 (Deze Nederlandse

praktijkrichtlijn geeft aanbevelingen hoe om te gaan met de toepas-

sing van bestaande regelgeving en normen voor constructieve- en ge-

bruiksveiligheid op podiumconstructies welke met een tijdelijk karakter

worden gebouwd).

Europese norm: 13814De Nationale Praktijk Richtlijn (NPR) probeert duidelijkheid te krijgen in

het verloop en de verantwoordelijkheden van een evenement. De richt-

lijnen worden geschreven door de werkgroep Podiumconstructies, een

initiatief van de VVEM. De werkgroep schrijft ook stukken waarin staat

hoe er in Nederland gebouwd dient te worden. Dit is geschreven vanuit

de overheid, opdrachtgevers, leveranciers van podiummateriaal en de

podiumbouwers en het is gebaseerd op de Europese Norm: de 13814.

Deze norm geeft eisen voor het ontwerp en constructie. Verder maakt

deze werkgroep afspraken omtrent windlasten, vloer- en leuningdrukken

en andere constructieve zaken.

Er waren verschillende redenen om deze werkgroep op te richten. Zo

zijn er veel verschillende interpretaties van de controlerende instanties

en daarnaast worden constructies steeds groter. Ook is de evenementen-

markt groeiende en waren er onduidelijkheden over verantwoordelijkhe-

den, waardoor er behoefte was aan deze werkgroep.

In deze podiumspecial praten Stage Freaks, Hof-Alutec, InterStage en

Gigant u bij over de laatste ontwikkelingen op hun vakgebied.

VAKTIJDSCHRIFT VOOR PROFESSIONALS EN BEDRIJVEN IN OMROEP EN FILM

JAARGANG 1 // EDITIE 1

FILMFESTIVAL ROTTERDAMOPLEIDING CAMERAMAN OPNAME STUDIO UITGELICHT

Conference& EVENT

De planken opbij het Zaantheater

BME 2013

Vitaal Vergaderen bijScandic Sanadome

Jaargang 5, nummer 1+2 - 2013

Tech trends 2013Een kijk op kansrijke concepten

Hi-Motion II™Eerste Ultra Slow Motion camera van Europese vaste land

JAARGANG 25 | NUMMER 1 | 2013 | HIERIN OPGENOMEN

Grafi sch Lyceum Rotterdam

Eerste school in Nederland die studenten opleidt in 3D camera en editing

Second screen wint terrein

Interessante praktijkvoorbeelden ‘social tv’ nemen toe

Hi-Motion II™

wint terreinInteressante praktijkvoorbeelden

‘social tv’ nemen toe

AUDIO VIDEOD U I D E L I J K E T A A L I N T E C H N I E K

&

Omslag ProAudio&Video13.indd 1 17-04-2013 14:20:58

Tech trends 2013Een kijk op kansrijke concepten

Hi-Motion II™Eerste Ultra Slow Motion camera van Europese vaste land

JAARGANG 25 | NUMMER 1 | 2013 | HIERIN OPGENOMEN

Grafi sch Lyceum Rotterdam

Eerste school in Nederland die studenten opleidt in 3D camera en editing

Second screen wint terrein

Interessante praktijkvoorbeelden ‘social tv’ nemen toe

Hi-Motion II™

wint terreinInteressante praktijkvoorbeelden

‘social tv’ nemen toe

AUDIO VIDEOD U I D E L I J K E T A A L I N T E C H N I E K

&

Omslag ProAudio&Video13.indd 1 17-04-2013 14:20:58

Met deze uitgaven bereikt u elke professional in entertainment

keer op keer op keer...

Buzzfacts Publishers & Mediagroup Exploitatiemaatschappij B.V.

1-1 BP&M Entertainment mei13.indd 1 29-04-2013 17:33:45

VAKTIJDSCHRIFT VOOR PROFESSIONALS EN BEDRIJVEN IN OMROEP EN FILM

JAARGANG 1 // EDITIE 1

FILMFESTIVAL ROTTERDAMOPLEIDING CAMERAMAN OPNAME STUDIO UITGELICHT

Conference& EVENT

De planken opbij het Zaantheater

BME 2013

Vitaal Vergaderen bijScandic Sanadome

Jaargang 5, nummer 1+2 - 2013

Tech trends 2013Een kijk op kansrijke concepten

Hi-Motion II™Eerste Ultra Slow Motion camera van Europese vaste land

JAARGANG 25 | NUMMER 1 | 2013 | HIERIN OPGENOMEN

Grafi sch Lyceum Rotterdam

Eerste school in Nederland die studenten opleidt in 3D camera en editing

Second screen wint terrein

Interessante praktijkvoorbeelden ‘social tv’ nemen toe

Hi-Motion II™

wint terreinInteressante praktijkvoorbeelden

‘social tv’ nemen toe

AUDIO VIDEOD U I D E L I J K E T A A L I N T E C H N I E K

&

Omslag ProAudio&Video13.indd 1 17-04-2013 14:20:58

Tech trends 2013Een kijk op kansrijke concepten

Hi-Motion II™Eerste Ultra Slow Motion camera van Europese vaste land

JAARGANG 25 | NUMMER 1 | 2013 | HIERIN OPGENOMEN

Grafi sch Lyceum Rotterdam

Eerste school in Nederland die studenten opleidt in 3D camera en editing

Second screen wint terrein

Interessante praktijkvoorbeelden ‘social tv’ nemen toe

Hi-Motion II™

wint terreinInteressante praktijkvoorbeelden

‘social tv’ nemen toe

AUDIO VIDEOD U I D E L I J K E T A A L I N T E C H N I E K

&

Omslag ProAudio&Video13.indd 1 17-04-2013 14:20:58

Met deze uitgaven bereikt u elke professional in entertainment

keer op keer op keer...

Buzzfacts Publishers & Mediagroup Exploitatiemaatschappij B.V.

1-1 BP&M Entertainment mei13.indd 1 29-04-2013 17:33:45

BEURS

PODIUM&TECHNIEK

PODIUM&TECHNIEK n 65

Gigant International uit Eersel is met ruim 25 jaar ervaring en een breed

assortiment aan podia en evenementenconstructies één van de toonaan-

gevende bedrijven in Nederland en België. Met overdekte huurpodia van

4m2 tot 450m2 bedienen we een grote diversiteit aan festivals. Een klein

podium op het dorpsplein voor lokale artiesten tot grote huurpodia voor

optredens van (internationale) artiesten. Daarnaast kunnen we met het

Layher eventsysteem op elke gewenste locatie constructies maken voor

allerlei soorten evenementen zoals sportevenementen, bedrijfsevene-

menten of muziekevenementen.

Maximaal genietenHet Gigant team zorgt voor een goede begeleiding van begin tot het ein-

de van projecten. Een mooi en veilig eindresultaat op locatie is uiteraard

het doel. Ons personeel, met kennis van zaken en podiumbouwers met

jarenlange ervaring, streven er altijd naar om onze klanten optimaal van

dienst te zijn. De tekenaars en constructeurs dragen daarbij zorg voor de

veiligheid van de constructies. Daarmee wordt de klant een zorg ontno-

men en kunnen de gasten maximaal genieten van het evenement.

Onze bühnes zijn al jaren een begrip in Duitsland. Ons pakket bevat een

aantal karakteristieke bühnes zoals: ArcStage, Pitched Roof, CakeStage en

onze grootste bühne de SuperStage. We kunnen deze bühnes op verschil-

lende podiumelementen bouwen zoals onder andere Layher. Natuurlijk

bouwt H.O.F. Alutec graag klantspecifieke bühnes. “Geen uitdaging gaat

ons daarbij te ver, zo bouwen we zelfs voor u op het water!”

gigant international: ruim 25 jaar ervaring

h.o.F. Alutec

De laatste jaren bouwen we veel constructies op dancefestivals in

Nederland en België (o.a. Tomorrowland, Summerfestival en Masters of

Hardcore), maar ook voor lokale muziekevenementen zijn we door heel

Nederland en België actief. Zo bouwen we bijvoorbeeld overdekte podia

voor evenementen als Appelpop, Vestrock en Zomerparkfeest Venlo.

Zorgeloos kopenEen bühne wordt niet zomaar gekocht, daar komt nogal wat bij kijken.

Een bühne is eigenlijk nooit standaard. Iedere klant heeft zo zijn wensen;

denk daarbij onder andere aan afmeting, draagkracht en met of zonder

PA wings. Wij denken daarbij graag mee in de ontwikkeling en kunnen

voor een animatie zorgen van uw bühne, zodat u van tevoren kunt zien

hoe het eruit gaat zien en u misschien ook nog wijzigingen kunt aanbren-

gen. H.O.F. Alutec helpt ook mee met de eerste opbouw van uw bühne en

instrueert uw eigen mensen. Daarnaast moeten er ook andere zaken ge-

regeld worden, bijvoorbeeld een Bouwboek. Wanneer heb je deze nodig?

Een statische berekening? Onze bühnes worden altijd compleet geleverd

met de juiste papieren volgens de EN 13814 (Eurocode 9). Het zorgeloze

pakket noemen we dat bij H.O.F. Alutec.

Holland P.A. Service BV

New from Lab.gruppen: IPD series

Holland PA is exclusief importeur van:

1-2 LAB Gruppe mei13 1 29-04-2013 17:36:50

BEURS

PODIUM&TECHNIEK

PODIUM&TECHNIEK n 67

InterStage bouwt constructies voor zowel in- als outdoorevents. We ge-

ven daarbij de hoogste prioriteit aan veiligheid, kwaliteit, gebruiksgemak

en planning en dat begint al in het voortraject. Onze materiaalaanbod

bestaat onder andere uit daksystemen, licht-, video- en pa-constructies,

vloersystemen zoals StageBeam en StageDEX, scaffolding en diverse

soorten hoogkwaliteitsafwerking. Daarnaast zijn we dealer van The Mojo

Barriers wat ons in staat stelt om een uitgebreid scala aan barriers te

leveren in grote aantallen.

Stagefreaks is de winkel voor iedereen die werkzaam is in de podiumbouw

en evenementen branche. Doel is te voorzien in professioneel advies, helpen

met de maken van de juiste materiaalkeuze en het overdragen van actuele

kennis; met het oog op het vergroten van de veiligheid.

Stagefreaks.nl ontwikkelt, produceert en importeert hoogwaardige pro-

ducten voor de evenementenbranche tegen een schappelijke prijs. Van

klim gordel en valbeveiliging tot scaff-hamer en werkschoen alles dat o.a.

podiumbouwers nodig hebben om veilig en snel mee te kunnen werken.

Ook is het gewicht van Persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM’s) en

gereedschappen belangrijk bij werken op hoogte. Daarnaast wordt de com-

binatie tussen fasion, draagcomfort en veiligheid een steeds belangrijker.

Bij Stagefreaks.nl is er de mogelijkheid om producten te komen bekijken,

passen en testen. Laat u door ons team adviseren in een gemoedelijke sfeer

op onze nieuwe vestiging in Son en Breugel. Wij maken graag tijd voor u!

Er wordt steeds meer gecontroleerd op veiligheid en er worden steeds hoge-

re boetes opgelegd door de Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie - AI).

Het is dus van groot belang dat de veiligheid juist wordt nageleefd!!

interstage: in- en outdoorevents

Advies geven, kennis overdragen en zorgen voor goed materiaal om veilig te kunnen werkendat is waar stagefreaks voor staat!

LayhersysteemOmdat al onze constructies gebaseerd zijn op het Layhersysteem, zijn

de mogelijkheden oneindig zowel qua vorm als qua breedte, diepte en

hoogte. Dit is te allen tijde constructief aantoonbaar te verantwoorden

middels statische berekeningen en tekeningen. Een eigen tekenafdeling

zorgt voor een praktische benadering van het project in het voortraject.

We kunnen zelf statische berekeningen uitvoeren en de bijbehorende

tekeningen ontwikkelen.

Ludieke projectenOnder de vele projecten die we al hebben mogen doen vallen evenemen-

ten als Vrienden van Amstel Live, Concert at Sea, Zwarte Cross, Dance

Valley, Zand, diverse bevrijdingsfestivals als Bevrijdingsfestival Overijs-

sel, maar ook tv-shows als The next Poptalent, Weet ik veel en de Show-

bizzquiz. Verder zijn we regelmatig betrokken geweest bij de realisering

van ludieke projecten zoals een 70 meter hoge stunttoren in de vorm

van een beugelfles bij de Zwarte Cross en de sprong over het hoofdpo-

dium. Onze bijdrage bestaat dan uit het ontwikkelen en leveren van een

constructie ter ondersteuning van decor en het faciliteren van toegang

voor crew.

Op stagefreaks.nl staat bij de producten niet alleen het certificerings-

nummer, maar ook de volledige inhoud van de betreffende norm. Zodat

producten en gereedschappen op juiste wijze waarvoor het gecertificeerd

is gebruikt wordt. Alles is transparant en direct op te vragen zodat de ko-

per ervan op aan kan dat hij een goed product koopt. Ook kan er contact

worden opgenomen voor persoonlijk advies. Daarnaast is het ook van

belang en verplicht om de klimmaterialen jaarlijks aan een keuring te

onderwerpen. Stagefreaks verzorgt dit voor u!

Foto: triBe

SHOW&TECHNIEK n 69

Backbone en Live Republic, beide gespecialiseerd in de technische rea-

lisatie en productie van toonaangevende dance events, grootschalige

publieksevenementen en B2B events gaan fuseren in Backbone Europe.

De fusie is onderdeel van de internationale groeiambitie en de verbre-

ding van Backbone en Live Republic. Met Backbone Europe wordt de

volgende, logische, stap gezet op het internationale vlak en is de eerste

businessunit die onder de overkoepelende naam Backbone International

gaat opereren een feit.

Backbone heeft grote internationale productionele ervaring. Vanuit

Nederland worden jaarlijks in 22 landen ruim 80 producties verzorgd,

onder andere de events voor ID&T zoals de Sensation shows, maar

ook Sail Amsterdam 2010. Live Republic maakte in Nederland faam als

producent van hoge kwaliteit B2B- en consumentenevents voor onder

andere; Tele2, Sara Lee, Heineken, Hugo Boss, Tribe (Strandfestival Zand)

en Bevrijdingspop Haarlem.

Joris Joosen, directeur Backbone International “Onder de nieuwe naam

Backbone International gaan we verder groeien. De fusie met Live

Republic en daarbij de komst van Pieter Lubberts en Jacqueline Vizee

geven ons de mogelijkheid om deze groei nog verder buiten Europa te

realiseren.”

Indrukwekkende eventsPieter Lubberts, directeur Backbone Europe “De ambities, het dna en de

persoonlijke betrokkenheid matchen volledig met onze visie en werkwij-

ze. Ik kijk er naar uit om de enorme kennis en internationale ervaring van

het gehele Backbone International team in te zetten voor onze huidige

en nieuwe opdrachtgevers en indrukwekkende events te produceren.”

Backbone International is een productiekantoor dat zorg draagt voor de

(technische) productie van grootschalige, uitdagende events en festivals.

Backbone International vertaalt creatieve ideeën naar werkelijkheid,

zowel B2B als openbare evenementen. Door de fusie wordt Backbone

International één van de grootste technische producenten in Nederland

en uniek met kantoren wereldwijd.

Fusie Backbone en Live Republic

SHOW&TECHNIEK

NIEUWS

A D V E R T E N T I E

BEURS

SHOW&TECHNIEK

70 n SHOW&TECHNIEK

This year the fair Prolight + Sound was held from 10 til 13 april. For four days visitors could look around and be inspired by all the people and products that introduced themselves. A commentary about visiting numbers, Eventplaza Conference and the other leading fare Musikmesse who was also held in Frankfurt.

Prolight + sound impresses with innovative products Record number of visitors at Prolight + Sound

the Executive Board of Messe Frankfurt GmbH, on the final day. “113,000

visitors beats not only last year’s result by three percent but also the pre-

vious visitor record set in 2009 (112,478 visitors1). This is a fantastic result

for the two innovative, very marketing-oriented sectors at their leading

fairs here in Frankfurt am Main”, added Detlef Braun.

The increase in visitor numbers was spread evenly over the trade and

The two leading international trade fairs for the musical-instrument

industry and the live-entertainment sectors, Musikmesse and Prolight

+ Sound, closed their doors after setting a new visitor record of 113,000

visitors from 142 countries (2012: 109,481 visitors, 120 countries1). “This

veritable flood of visitors exceeded by a wide margin not only our expec-

tations but also those of the exhibitors”, said Detlef Braun, Member of

BEURS

SHOW&TECHNIEK

SHOW&TECHNIEK n 71

public days. Accordingly, there was also even growth in the numbers of

German and foreign visitors. “We are particularly pleased that, with a

total of 42,300, the increase in the number of foreign visitors kept pace

with that of domestic visitors”, said Braun explaining the overall figure.

Visitors to the two leading fairs came primarily from Germany (71,200

visitors; 2012: 68.2671), as well as from The Netherlands, France, Italy, Swit-

zerland, Great Britain, Belgium, Austria, the Russian Federation, Sweden

and Poland. The bulk of new visitors came from Italy, Belgium, Austria and

Russia.

A wide marginThe trends presented at the fairs included new LED and OLED products,

as well as effects for both the indoor and outdoor fields, a fountain that

combines fire and water effects. Professional and amateur musicians

profited from a wide variety of new, digital and mobile devices for com-

posing, arranging and producing music. In addition to the numerous pro-

duct improvements and the general trend towards electrically amplified

instruments, Musikmesse was distinguished by great interest in acoustic

guitars, ukuleles and other acoustic instruments. The reaction to the area

for harmonic instruments and the Accordion Stage was overwhelming.

“Musikmesse and Prolight + Sound were once again meeting places for

national and international business people and a mecca for numerous

music fans. Nevertheless, it is quite apparent that the market is in a state

of flux, which means that structural changes are essential from both a

social and economic viewpoint”, said Daniel Knöll, Director of SOMM.

2012 was a good year for the German entertainment business, which rang

up a turnover of EUR 3.5 billion in the field of professional lighting, sound

and event technology. This is also reflected by the exhibitors’ opinion of

the economic situation: 98 percent of German exhibitors said they are

satisfied with the way the economy has developed. Naturally, this also

meant their expectations on Prolight + Sound as the leading trade fair for

the sector were correspondingly high.

According to Detlef R. Schulz, Chairman of the Professional Lighting &

Sound Association of Germany (Verband für Licht-, Ton- und Veranstal-

tungstechnik - VPLT), “Prolight + Sound confirmed that, despite the dif-

ficult economic climate, the order situation for Germany’s manufactu-

rers, hire companies and service providers is stable. The degree of interest

shown by visitors and the volume of orders taken from German, Euro-

pean and overseas customers were very good. Thanks to the very large

number of visitors, the atmosphere was also excellent. Prolight + Sound

2013 exceeded the expectations of our sector by a wide margin!”

Eventplaza ConferenceProlight + Sound also set accents in terms of content, especially with

the second Eventplaza Conference on topical event-management issues

which greatly enriched the already comprehensive conference and dis-

cussion programme. Moreover, I-ESC – 1st International Event Safety Con-

ference – put the spotlight on safety at events, a question of great legal,

organisational and financial significance for the sector. More than 3,000

visitors took part in the Prolight + Sound conference programme.

Numerous European launchesExhibiting within the framework of the first Moving Picture Pavilion in

Hall 9.0, camera technology and broadcasting equipment suppliers en-

joyed a great première with numerous European launches including So-

ny’s portable Broadcast System, an all-in-one solution for live television

production. For the camera specialists from Teltec, their first presentation

at Prolight + Sound was a complete success. CEO Ralf P. Pfeffer said: “Our

first time at Prolight + Sound has been so successful that we will certainly

need a bigger exhibition stand next year. We exhibited professional ca-

mera equipment in the Moving Picture Pavilion and, together with our

co-exhibitors, are very pleased with the echo. We have been able to make

numerous good contacts, as well as gain new customers and take orders.

At Prolight + Sound, we saw that demand for moving images is gaining

ground in the event sector. Therefore, the fair has an enormous potential

for us in the future.”

2,285 companies from 54 countries exhibited at this year’s Musikmesse

and Prolight + Sound (2012: 2,416 from 55 countries; FKM-certified figu-

res). The majority of them came from Germany, the USA, China and Euro-

pean nations, such as Great Britain, Italy, The Netherlands, Spain, France,

Belgium, Switzerland, as well as from Japan and Taiwan.

on the next pages, 72-77, you’ll find more information about companies

that participated on Prolight+sound. the next musikmesse and Prolight +

sound in Frankfurt am main will take place from 12 to 15 march 2014.

NIEUWE NEDERLANDSE IMPORTEUR VAN

GEAVANCEERDE LICHTSTURINGEN

INTRODUCTIEAANBIEDINGEN:

Markt15 7064 AZ Silvolde

Telefoon: 0315-33 02 27E-mail: info@lightconnection.nl

M1 Licht en Media console met 512 Ch.

Nu 870,- excl. BTW

S1 Licht en Media console met 4096 Ch. Nu 3.350,- excl. BTW.

EEN LICHTSHOW PROGRAMMEREN WAS NOG NOOIT ZO SIMPEL.. .

Download de gratis software voor Windows of MAC via www.jandsvista.com/download

Kijk naar de onbegrensde mogelijkheden via www.jandsvista/support/training

Voor meer informatie: www.jandslighting.nl

BEURS

SHOW&TECHNIEK

SHOW&TECHNIEK n 73

The Apex Hera Mk II is certified to meet the IEC 61672 class 2 Sound

Level meter standard. Hera Mk II is the ideal choice when SPL logging

is required and conforms to VLAREM, the new Flemish regulations on

sound level.

Hera Mk II’s features include:

• a more robust measurement microphone

• easy on-site calibration, only requiring a sound calibrator

• new logic output traffic-light mode, enabling DJs or sound engineers

to better react to, and maintain, sound levels within a predefined

permissible range

• equivalent continuous sound level (Leq) and peak sound level logging

• system tamper detection and logging

The new Hera Mk II remains fully compatible with Apex’s Argos limiter,

a combination that is sure to guarantee happy neighbours.

utrecht’s theatre stadsschouwburg chooses Asl digital Stadsschouwburg Theatre in Utrecht has become one of the best

known theatres in the Central Netherlands. It has two main auditori-

ums, which have 1000 and 225 seats, and is known for its high techni-

cal standards. It now boasts an ASL digital intercom system.

Arnout Verdonk, Stadsschouwburg’s sound technician: “We decided on

the ASL digital system because of its flexibility and its ability to easily

interface to our existing analogue intercom systems, wireless systems

and 4-wire equipment.”

As well as the standard of the equipment, ASL Intercom’s service was also

extremely important to the Stadsschouwburg’s team.

The ASL system comprises a DS 4002M Matrix unit, two DS 830 eight

channel Speaker Stations complete with gooseneck microphones, ten DS

290 2-channel Beltpacks, a DS 700 interface box, a DS 71 party-line inter-

face, four 4-wire interfaces and a DS 77A analogue audio interface.

Bose

Powermatch Configurable Professional Power AmplifierThe PowerMatch™ 8500 amplifier is designed to work with both Room-

Match™ array modules and other professional loudspeakers, and

Adamhall lock smarter der neue Claplock Flightcase-VerschlussMit dem ClapLock stellt Adam Hall eine innovative, zum Gebrauch-

smusterschutz angemeldete Lösung zum Verschließen von Flight-

cases vor, die nicht nur besonders praktisch, sondern auch sehr ele-

gant ist. Sie findet vor allem in der Konferenztechnik, im AV-Bereich

und bei Industrieanwendungen Verwendung, kurz gesagt, überall dort,

wo nicht nur gute Funktion, sondern auch Design eine Rolle spielen.

Im Unterschied zum klassischen “Butterfly” Verschluss lässt sich der

ClapLock ganz einfach und intuitiv auf Knopfdruck öffnen, ein un-

beabsichtigtes Auslösen des Schließmechanismus ist durch die ver-

senkte Konstruktion praktisch ausgeschlossen. Er schließt außen wie

innen bündig ab, zudem schützt das bewährte Design die Köpfe der

Nieten vor Beschädigung. Der ClapLock ist durch seine spielend einfa-

che Bedienung und die gelungene Optik der perfekte Flightcase Ver-

schluss für besondere Ansprüche.

All Areasgrote internationale belangstel-ling voor Pipe & drape® Na vier dagen in Frankfurt te hebben gestaan om onder andere ons

nieuwe Pipe&Drape® systeem met klittenband te introduceren, kun-

nen we terugkijken op een zeer succesvolle ervaring. Het viel ons op

dat er grote belangstelling was vanuit de Oost-Europese markt. Orga-

nisaties uit onder andere Rusland, Servië en Litouwen toonden interes-

se in het systeem en de nieuwe aanvulling hierop. Daarnaast hebben

we ook nieuwe contacten opgedaan in bijvoorbeeld Ierland, Turkije en

Spanje. Directeur Erik Lohman: “De sfeer op de beurs was ontspannen

maar professioneel. En als enige internationale vakbeurs binnen Eu-

ropa bijzonder geschikt om te netwerken met onze doelgroep.” Voor

de beurs hebben we een speciale beursaanbieding gemaakt, welke

door de grote belangstelling en de vele offerte aanvragen nu zelfs is

verlengd. Al met al was het weer een succesvolle onderneming!

APeXhera mk ii Apex Audio released Hera Mk II, a completely re-engineered version of

its Hera sound level controller, bringing with it a new level of accuracy

and additional noise control features.

BEURS

SHOW&TECHNIEK

74 n SHOW&TECHNIEK

BEURS

SHOW&TECHNIEK

SHOW&TECHNIEK n 75

BEURS

SHOW&TECHNIEK

76 n SHOW&TECHNIEK

can allocate its 4000W rated power between two and eight channels.

It provides an unprecedented combination of audio performance and

flexible output all from a standard wall outlet. A dual feedback loop ar-

chitecture continuously monitors and controls the current and voltage

to help prevent circuits from being overdrawn. It also combines the

sound quality and reliability of the best Class-AB designs with Class-

D efficiency. Most sound system applications require several output

power levels, involving different amplifier types. Through new Quad-

Bridge™ technology, the PowerMatch™ amplifier provides a level of

flexibility only available from Bose. It’s configurable in single, bridge, or

QuadBridge™ modes, and maintains consistent tonal balance regard-

less of the output level. Configurations are selected via software and

include 8x500W, 4x1000W, 2x2000W, or mixed combinations. Bridge

or QuadBridge™ modes can drive either low-impedance or 70V/100V

loads.

Frontline rigging Consultancy - ZFX europe op de Prolight + sound 2013Voor het derde jaar op rij was Frontline Rigging Consultancy - ZFX

Europe aanwezig op Prolight + Sound. Sales Manager Han Wannema-

kers verhaalt enthousiast over de beurs: “Het is de grootste beurs in

deze sector, dus voor ons de perfecte gelegenheid om onze doelgroep

te bereiken en onze producten en dienstverlening voor het voetlicht

te brengen bij potentiële klanten die we anders minder snel bereiken.

Dit jaar was ons paradepaardje ons nieuwe trolley beam systeem ‘eZ

trolley’. De reacties op ‘eZ trolley’waren buitengewoon positief en we

hebben er vertrouwen in dat Prolight + Sound er toe heeft bijgedra-

gen om ‘eZ trolley’ op de kaart te zetten. Opvallend was dit jaar de

aandacht vanuit de Baltische Staten en Rusland voor onze producten.

We hebben goede contacten gelegd en hebben er vertrouwen in dat er

verdere leads uit voortkomen. Kortom: Frontline Goes East!

interal tcroyal ClassOok dit jaar stond Interal tc weer op haar vertrouwde plek. Een beetje naar

achteren in Hal 9, weg van het geflikker van de moving heads en de als

maar groter wordende LED-panelen, heeft Interal zijn stand. Ruim en rus-

tig: de plek om te ontmoeten.

Samen met Frontline - ZFX Europe en ingenieursbureau Frank Michel bracht

Interal t.c. het laatste nieuws op gebied van truss-systemen, vliegsystemen

en van de invulling van de Europese regelgeving op ons vakgebied.

De Prolight & Sound in Frankfurt blijkt dé beurs te zijn voor ons vakge-

bied. Elk jaar trekt de entertainment in al zijn vormen en kleuren aan

onze stand voorbij. Van bestaande klanten tot en met nieuwe klanten.

Wereldwijde belangstelling hebben we kunnen noteren. De highlights

in onze stand waren:

• De 5 tons tower, in een kompleet zwarte uitvoering

• De nieuwe catalogus van Interal

• De 36-er pre rigg truss

• En last but not least: de Easy Trolly

Maar in deze tijd waar het voor velen toch allemaal wat minder gaat,

hebben we ook volop gesproken over aanpassingen, reparatie en

slimme oplossingen met bestaand materiaal.

Kortom: met een mooi aantal potentiële leads zijn we huiswaarts

gekeerd.

En zoals altijd: de tijd zal het leren, wat het oplevert.

Wat zeker is, is dat we er volgend jaar weer zullen staan.

l-ACoustiCs5Xt and sB15m

The newest and smallest member of L-ACOUSTICS’ XT coaxial series,

the 5XT is based on a two-way passive design with a nominal impe-

dance of 16 ohms. The compact system contains a one-inch diaphragm

compression driver coaxially loaded by a five-inch low-mid frequency

transducer mounted in a bass-reflex tuned enclosure.

The 5XT cabinet is made of premium-grade Baltic birch plywood to

ensure maximum acoustical and mechanical integrity. A 3/8-inch

microphone stand insert and two M8 inserts for the ETR5 flying

bracket are integrated into the cabinet. The 5XT enclosure operates

over a frequency range of 95 Hz to 20 kHz.

The SB15m features a single 15-inch driver in a bass reflex tuned en-

closure to provide impact, sensitivity, low thermal compression and

reduced distortion. The vent features a progressive profile allowing

laminar airflow and reduced turbulence noise even at the highest

operating levels. These combined properties contribute to the sonic

qualities of the SB15m in terms of precision and musicality.

BEURS

SHOW&TECHNIEK

SHOW&TECHNIEK n 77

Panasonic led/laser dlP-projectorenDe nieuwe LED/laser DLP-projectoren van Panasonic uit de Solid

ShineTM-serie leverbaar. Deze nieuwe projectoren gaan tot 20.000

uur mee, zonder enig onderhoud. De Solid ShineTM-serie bestaat uit

de PT-RW en PT-RZ lijnen en telt vier modellen.

De Full-HD PT-RZ370 en WXGA PT-RW330 zijn ideaal voor leslokalen

en aula’s in scholen of voor vergaderruimtes in bedrijven. De Full-HD

PT-RZ470 en WXGA PT-RW430 werden speciaal ontwikkeld voor toe-

passingen in digital signage en voor gebruik op evenementen en ten-

toonstellingen. Deze twee projectoren zijn dankzij hun ingebouwde

functies voor edge-blending en multi-unit helderheidscontrole inzet-

baar op verschillende locaties en voor diverse projectie-oppervlaktes.

Alle vier de projectoren beschikken over een Digital Link-connectie, ge-

baseerd op HDbaseTTM, waardoor ze de AV-infrastructuur tot een mi-

nimum beperken. Dankzij Digital Link kunnen high definition video-,

audio- en controlesignalen via een enkele CAT5E Ethernet-kabel over

een afstand van maximaal honderd meter naar de projector verstuurd

worden.

sennheiser“De Pro Light + Sound 2013 was, zoals ieder jaar, wederom een erg suc-

cesvolle beurs voor Sennheiser & Neumann. De beurs is druk bezocht

door een zeer divers publiek. Het verheugd ons ieder jaar weer om te

zien hoeveel bezoekers er op een professioneel niveau bezig zijn met

geluid en geluidsoverdracht; onze gedeelde passie! Die passie om te

blijven zoek naar “het perfecte geluid”, zien wij als belangrijkste reden

dat vele bezoekers iedere jaar ook onze stands aan doen. Bovendien

informeren wij hen dan graag over nieuwe producten & toepassingen.

Ook horen we op onze beurt wat er speelt in de markt en hoe wij klan-

ten als Sennheiser verder kunnen ondersteunen.”

sgmg-sPot moving head ProfileWith the introduction of the G-Spot, SGM provide an IP-65 moving

head spot with numerous functionalities. Today more and more moving

heads are being exposed to wet and humid conditions. The consequences

of such conditions are high causing compromising of cooling effect, lumi-

nous intensity and projection quality, while dirt accumulates inside.

Based on the revolutionary P-5 technology which includes the highest

luminous output and an IP rated fixture, we have overcome these

challenges.

ConstructionIP 65 ingress protection rating

Programming and ControlUSITT DMX 512 A

RDMRFID for easy configuration and data readout

Wireless DMX with W-DMX™ G4

ConnectorsNeutrik true1 power input and link-thru

Neutrik 5-pin IP65 XLR input and link-thru

Features540 degree pan movement,

16bit precise control

270 degree tilt movement,

16 bit precise control

Dynamic CT Correction

(2,500K to 10,000K)

Linear CTO

(Color Temperature Orange)

Linear CTB (Color Temperature Blue)

Ultra-high-speed strobe effect (1-50hz)

Accelerometer n

1-1 ABOWERVER mediahuis 2012.indd 1 29-04-2013 17:43:22

DG Sound is gespecialiseerd in het verhuren van geluids-systemen en lichtinstallaties voor onder meer live-bands, evenementen, concerten, karaoke, presentaties, feesten en dansdemonstraties.

DG SoundBredeweg 1182761 KB • ZevenhuizenT : 0180 - 398706E : info@dgsound.nlI : www.dgsound.nl

AV POINTS n 79

BEDRIJVEN OVERZICHT

5

19

24

9

12

15

16

28

27

22

7

18 23

26

1 13

6

11

29

102

20

21

25

17

24

14

8

1

Denting Custom Cases

Grote Hout of Koningsweg 263 1951 GW Velsen Noord Tel: 0251-292189 Fax: 0251-292813 www.denting.nl

3 4 52

BEURS

AV&CREATIE

BEDRIJVEN OVERZICHT

80 n AV POINTS

Of het nu gaat om een nieuw product of uw jaarcijfers, Vision

AV verzorgd alle faciliteiten voor een duidelijke en verstaanbare

presentatie.

Neem vrijblijvend contact met ons op via het onderstaand

nummer of email adres.

T: +316-18 80 23 74 E: crul.m@visionav.nlI: www.visionav.nl

12

The Videohouse Lange Baan 3-18331 LW SteenwijkTel: 0521 - 51 17 16Fax: 0521 - 52 44 59sales@videohouse.nlwww.videohouse.nl

Custom made flightcasesen 19 inch artikelen

13

14

16

15

9

Van der Werf FlightcasesNieuw Amsterdamseweg 16A7761 PB SchoonebeekTel: 0524 - 53 40 97Fax: 0524 - 53 45 68info@vdwerf-flightcases.nlwww.vdwerf-flightcases.nl

Contactpersoon: Dhr J. van der Werf

10

Podium- en decorbouwRekwisietenverhuurEventsupport

HollandseHanden(voorheen United Decor)

T +31 (0)35 677 39 47info@hollandsehanden.nlwww.hollandsehanden.nlSumatralaan 45, 1217 GP Hilversum Nederland

11

17

De Kruijf Tentenverhuur

Achterdijk 173998 NE Schalkwijk (U)

Tel: +31(0)30 601 13 96Fax: +31(0)30 601 17 53

info@dekruijftenten.nlwww.dekruijftenten.nl

8

6 7

BEDRIJVEN OVERZICHT

AV POINTS n 81

18

Einsteinstraat 67

3316 GG

Dordrecht

Tel: 010 - 2929548

Fax:010 - 2929658

info@cueco.nl

www.cueco.nl

20

22

21

23

24

25

26 28 29

27

19

NIEUWS

SHOW&TECHNIEK

82 n SHOW&TECHNIEK

Check my Crew

OakTree Rent en CheckMyCrew aan het wiel

rmsAnywhere en CheckmycrewRMSAnywhere is de volledig web-based versie van RMS

de rentman verhuursoftware beschikt over uitgebreide tools voor het

maken van een personeelsplanner en bood al langer de mogelijkheid voor

freelancers om hun beschikbaarheid aan te geven. deze functie was popu-

lair bij planners maar freelancers vonden het vervelend om op verschillende

plekken hun beschikbaarheid door te geven.

Door de software te koppelen met Check my Crew kunnen freelancers

hun beschikbaarheid op één centrale plek beheren en hebben planners

de mogelijkheid om ook eens verder te kijken dan de bestaande poul

aan medewerkers. Simon, als ontwikkelaar bij Rentman verantwoordelijk

Al eerder dan dat CheckMyCrew op de markt was, werden de eerste

integraties tussen CheckMyCrew en OakTree Rent besproken. Al snel werd

onderzocht waar de behoefte van de eindgebruikers van OakTree Rent la-

gen en werd de integratie besproken. “CheckMyCrew is in onze volgende

versie volledig geïntegreerd. Onze gebruikers hebben natuurlijk in de

personeelsplanning al hun freelancers geregistreerd staan met E-mail-

adressen en telefoonnummers. Daar werd middels telefonisch contact

gezocht welke medewerker kon worden ingezet op de diverse projecten.

Dat leverde vaak een overbodig telefoontje op omdat de medewerker al

voor een andere collega ingepland was. Door het kunnen plaatsen van

een zoekopdracht wordt nu direct in OakTree duidelijk welke medewer-

naast volledige materiaalplanning, bevat rmsAnywhere ook een uitgebreide

crew- en transportplanning en e-order.

Een uniek onderdeel van de crew- en transportplanning is de CrewCom-

municator, waarmee de planner de eigen technici toegang kan geven tot

een gedeelde agenda.

De planner kan direct online zien welke eigen technici nog beschikbaar zijn

en zowel technici als planners kunnen de agenda online beheren. Zodra de

planner een technicus inplant, ontvangt deze een email met de details van

de productie.

De technicus kan direct alle details van de productie inzien, en kan direct

reageren en aangeven of hij /zij de productie aanneemt. Deze reactie wordt

direct teruggekoppeld naar de planner.

voor de personeelsplanner: “Als nieuwe speler op de markt vinden we het

belangrijk om in te spelen op nieuwe ontwikkelingen in de markt. Onze

software is vanaf het begin ontworpen met het uitgangspunt om het

voorbereiden van projecten makkelijker en efficiënter te maken. Wanneer

Check my Crew de standaard wordt voor het bijhouden van beschikbaar-

heid denken we dat onze gebruikers veel tijd kunnen besparen en daar

werken we dan ook graag aan mee.”

De check my crew module zal deze zomer worden uitgerold en het

gebruik van de module is gratis. Bestaande klanten kunnen zich al aan-

melden voor de betaperiode.

kers beschikbaar zijn. Deze freelancers worden er direct uit gefilterd

en hoeft men alleen nog maar contact te leggen met de beschikbare

medewerkers. We zijn de details nu nog aan het uitwerken omdat we met

een enkele klik direct de medewerkers willen uitnodigen om aan te geven

of ze kunnen worden ingezet voor het project. Omdat wij in onze nieu-

we versie ook direct onze E-mail integratie volledig hebben vernieuwd

kunnen freelancers de E-mail eenvoudig beantwoorden waarna zon-

der tussenkomst van de planner direct duidelijk wordt of de planning

definitief kan worden vastgelegd.”, aldus directeur Geert van Erven van

OakSoft.

Tevens kan de freelancer zijn/haar beschikbaarheid aangeven in de Crew-

communicator agenda.

Daarnaast kunnen technici die daar bevoegd toe zijn met RMSAnywhere’s

E-order zelf materiaallijsten samenstellen, die na goedkeuring van de

planners direct omgezet kunnen worden naar een Job. Deze mogelijk -

heden besparen de planner tijd en dus geld.

Checkmycrew.com kan een bruikbaar tool zijn voor RMS gebruikers: niet

alleen heeft de planner nu inzicht in de agenda’s van de eigen freelancers,

maar nu kan er ook eenvoudig gezocht worden naar ‘onbekende’ technici.

Desgewenst kunnen de agenda’s van Checkmycrew en van RMSAny where

gekoppeld worden, zodat gegevens niet dubbel ingevoerd hoeven te

worden.

www.rmsanywhere.com