“In God we truss” P. 48

BROADCAST&AV-TECHNIEKCES 2013, veel nieuws, héél veel!

PODIUM&TECHNIEKTruss-special

AV&STAGE

Jaargang 32 , ed i t i e 10 2012Jaargang 33 , ed i t i e 2 2013

editie

2 2013

AV

&STAGE

319 MILJOEN EURO VOOR ONDERZOEK

MELDpUNt pREVENtIE gEhOORschaDE

sMs-aLERt bELastINgDIENst

twEE ExtRa aVONDEN aMstEL LIVE 2014

wINNaaR IJZEREN pODIUMDIER 2013

ALGEMEEN‘Pukkelpopwet’ om

slachtoffers te vergoeden

AV&CREATIELED-special

LEDde verlichting van de toekomst!

Het brede vakmagazine voor zaken en techniek in AV, theater, stage en entertainment

AV ALGEMEEN

REDACTIONEEL

Voor u ligt weer een vers exemplaar van de AV&Stage. Nieuwe ronde,

nieuwe kansen. Interviews, nieuws, achtergrond en productinformatie.

We kunnen er lang of kort over zijn, maar verreweg het belangrijkste

nieuws dat de afgelopen weken in media domineerde was natuurlijk het

nieuws dat Koningin Beatrix haar abdicatie aankondigde.

Ook in het kader van broadcasting een uitermate interessante aankon-

diging: de boodschap van de majesteit was rechtstreeks te volgen op

Nederland 1, 2 en 3 en RTL 4. Ruim 7,4 miljoen mensen keken op maan-

dagavond 28 januari 2013 om 19.00 uur naar de drie minuten durende

rechtstreekse tv-uitzending.

De zenders hadden een extra uitzending ingelast voor de toespraak.

Op Nederland 2 (350.000 kijkers) en Nederland 3 (453.000) was alleen

de toespraak te zien. Op Nederland 1 (1.758.000) en RTL 4 (1.621 miljoen)

stond de programmering de rest van de avond in het teken van Beatrix

en Willem Alexander. Het hoogtepunt van 7,4 miljoen kijkers werd bereikt

tijdens de drie minuten durende toespraak van de koningin, aldus Stichting

KijkOnderzoek.

Op een normale maandagavond in januari zitten volgens de woord-

voerster 5,4 miljoen mensen voor de buis; een absoluut record waaraan

afgelezen kan worden dat een boodschap bedoelt voor een groot publiek

nog wel degelijk een grote impact kan hebben in een verregaande ge-

individualiseerde maatschappij. Zoals u ziet is saamhorigheid een basis-

waarde van alle tijden. Een prettige en verwarmende gedachte in de toch

wat kille maanden van het nieuwe jaar!

Veel leesplezier!

Joris Kroezen

Voorwoord

ColofonEen uitgave van: Buzzfacts Publishers & Mediagroup Exploitatiemaatschappij B.V.,

Postadres: Postbus 155, 6500 AD Nijmegen, Tel. 024-3722900, Fax. 024-3886017

Hoofdredactie: Joris Kroezen, Eindredacteur: Joris Stortelder Redactie: Marieke van

Dam Vaste medewerkers: René van Eijden, Dorothee Verdaasdonk, Paulus Veltman

Salesmanager: Ralph Brinkman Media adviseur: Diego Teunissen, Vormgeving:

Dries van Zuylen, Anouk Smeets-Philipsen, Sandra Elzinga Backoffice: Marsha Laijan

Abonnementen: Abonnementsprijs: € 75,- per jaar. Inclusief Event&Showbizz, Pro

Audio&Video en Stage&Theatre. Abonnementenservice: De abonnementen service

is telefonisch bereikbaar van ma t/m vrij van 9.00 uur tot 12.00 uur. Kies in het keuze

menu ‘abonnementen’. Telefoon: 024-3722900. U kunt ons ook faxen: 024-3886017.

Afdeling abonnementen Postbus 155, 6500 AD Nijmegen. Een abonnement kan ieder

moment ingaan en wordt automatisch verlengd tenzij de abonnee twee maanden

voor einddatum schriftelijk opzegt. Copyrights: Het auteursrecht van dit tijdschrift

en op de daarin verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. Het

verlenen van toestemming tot publicatie in dit tijdschrift houdt in dat de auteur de

uitgever, met uitsluiting van ieder ander, onherroepelijk machtigt de bij of krachtens

de Auteurswet door derden verschuldigde vergoeding voor kopiëren te innen en dat

de auteur alle overige rechten overdraagt aan de uitgever. Niets uit deze uitgave mag

worden overgenomen, vermenigvuldigd of gekopieerd zonder uitdrukkelijke toestem-

ming van de uitgever. Drukfouten en prijswijzigingen voorbehouden Bankgegevens:

Rabobank Nijmegen 1700.97.811 / IBAN: NL91RABO0170097811 /

BIC: RABONL2U

@AV_Stage: Leuk zo’n LED-special! Ik zou zeggen:

LED it be! #Special

Tijdlijn

Wat houd je bezig?

AV ALGEMEEN n 3

LED-specialLed staat voor Light Emitting Diodes

(lichtuitstralende diode) en wordt dan ook in

het Engels als de afkorting LED geschreven.

CES 2013, veel nieuws, héél veel!Op de vraag om een verslag te schrijven van wat ik

gezien heb op de Consumer Electronics Show,

die jaarlijks wordt georganiseerd in Las Vegas, was

het antwoord eenvoudig en snel gegeven: ja.

AV ALGEMEEN n 5

Truss-specialVan een kade naar een andere kade: een brug,

of zoals in de theaterwereld overspanningen

waarin onder andere allerlei AV-materiaal

gehangen kan worden.

25 jaar ‘live entertainment’ op één plekEen drankje drinken met Henny Highdisc.

Je weer even kind voelen bij ballonkunstenaar

Tijn Mandarijn.

INHOUD

AV&CREATIE 24

SOUND&TECHNIEK 42

SHOW&TECHNIEK 58

BROADCAST&AV-TECHNIEK32

En verder…

Algemeen 6

Accounts 8

Agenda 9

Identiteitsfraude 14

LED in New York 15

AV&CreAtie 17

25 Jaar IDFA 18

Go Short Filmfestival 30

BroAdCAst & AV teChnieK 31

Interview Peter Dokman 36

Cam-a-lot 38

Twaron-spinproces 39

sound & teChnieK 41

Geluidsopnamen 44

Podium & teChnieK 47

Nieuwe beeldschermen PSV 52

show & teChnieK 55

Lagotronics Projects b.v. 56

Portret: Nico Lewis, RTS TELEX 65

PODIUM&TECHNIEK48

‘Pukkelpopwet’ om slachtoffers te vergoeden“Organisatoren van openluchtevenementen

zoals Pukkelpop moeten objectief aansprakelijk

worden voor schade aan deelnemers die wordt

veroorzaakt door een natuurramp, een brand of

een ontploffing..”

ALGEMEEN10

Geef slechthorenden het theaterplezier terug P. 40

AV&STAGE

Jaargang 32 , ed i t i e 8 2012

editie

8 20

12AVSTAGE

CROWD CARE CONSULTANCY

STRATEGISCHE PARTNERSHIP

LOYALIS BIEDTINKOMENSVANGNET FREE PUSSY RIOT!DWZ-SERIE DIGITALE

DRAADLOZE MICROFOONS

Olympics en Paralympics

Eurosonic Noorderslag 2013 Gedurende vier dagen presenteerden 304

veelbelovende Europese acts en bands zich in

Groningen aan een publiek van 35.000

muziekliefhebbers en professionals.

6 n AV ALGEMEEN

NIEUWS

=

6 n AV ALGEMEEN

ALGEMEEN

teel onderzoek, met name onderzoek uitgevoerd door universiteiten”,

zo schrijft Kamp in de brief.

Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI)De afgelopen maanden hebben ondernemers en wetenschappers in

zogenaamde Topconsortia voor Kennis en Innovatie (TKI’s) gekeken welk

onderzoek, van fundamenteel tot dicht bij de markt staand, zij in 2013

samen gaan doen en hoeveel geld ze er aan willen besteden.

Ook voor kleine bedrijven Wanneer bedrijven geld steken in gezamenlijk onderzoek met kennisinstel-

lingen, doet het kabinet daar 25% bovenop. Om dit ook voor kleine bedrijven

aantrekkelijk te maken is die toeslag zelfs 40% over de eerste €20.000.

‘Van-werk-naar-werktraject’ helpt 60 procent met ontslag bedreigde werknemers aan nieuwe baan

Ruim 1.500 bedrij-

ven gaan samen

met onderzoeksin-

stellingen als NWO,

DLO, TNO en uni-

versiteiten onder-

zoeken doen in de

topsectoren. De

bedrijven trekken

voor die onderzoeken €319 miljoen uit. Op de inleg van de bedrijven legt

het kabinet €83 miljoen bij. Dit schrijft minister Kamp van Economische

Zaken (EZ) aan de Tweede Kamer. “Het bedrijfsleven draagt niet alleen

bij aan onderzoek dat dicht bij de markt staat maar ook aan fundamen-

In negen proeven waarbij bedrijven samen met de vakbond werknemers

naar ander werk hebben begeleid, heeft 60 procent van de met ontslag

bedreigde werknemers ander -vaak tijdelijk- werk gevonden. Dit blijkt uit

de Eindrapportage Experimenten Van Werk Naar Werk, die minister Asscher

van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vandaag presenteert op de werkge-

versbijeenkomst ‘Mobiliteit en ontwikkeling op de regionale arbeidsmarkt’

in Arnhem en naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. In totaal hebben 680

werknemers deelgenomen aan de projecten, het gaat vooral om oudere

werknemers. Een belangrijke succesfactor blijkt de actieve betrokkenheid

van de vakbond. Die geeft vertrouwen door onzekerheid weg te nemen bij

werknemers én werkgevers en biedt toegang tot werknemer en werkgever

vanwege de nauwe betrokkenheid bij reorganisaties en faillissementen.

Verder is de kans van slagen is het grootst bij bestaande, goedlopende

samenwerkingsverbanden, zoals sectorfondsen en de samenwerking tus-

sen sociale partners. Zij werkten samen door bijvoorbeeld werknemers te

scholen voor een andere baan. Een medewerker die op de ene plek boven-

tallig is kan zo ergens anders een vacature vervullen. Minister Asscher

vindt de resultaten hoopgevend: ‘Een resultaat dat laat zien dat er genoeg

mogelijkheden zijn voor werk mits we blijven investeren om gezond,

gemotiveerd en goed geschoold aan het werk te zijn en blijven. En mocht

er sprake zijn van dreigend ontslag, dat er succesvol bemiddeld kan worden

naar ander werk. Daarmee voorkom je dat mensen langdurig thuis komen

te zitten met een uitkering. De stap terug naar de arbeidsmarkt blijkt dan

erg lastig. Zeker voor ouderen.’

Ruim 1.500 bedrijven steken 319 miljoen euro in onderzoek

Twee jaar geleden zijn negen experimenten van start gegaan om te

onderzoeken of werkgevers en werknemers een directe rol kunnen

spelen bij het van-werk-naar-werk helpen van werknemers. Effectieve

bemiddeling naar nieuw werk levert een belangrijke bijdrage leveren

aan het voorkomen van langdurige werkloosheid. Werkgevers en werk-

nemers kregen daarom een financiële bijdrage van maximaal 2.500 euro

per werknemer voor de begeleiding naar nieuw werk en moesten zelf

minimaal net zoveel investeren als ze aan subsidie kregen. Het kabinet

wil in verdere gesprekken met sociale partners over de sociale agenda

nadere afspraken te maken over de begeleiding van overtollige werkne-

mers in de sector naar ander werk. Als dat lukt is het kabinet bereid dat

onder voorwaarden te cofinancieren.

AV ALGEMEEN

NIEUWS

=

Sms-alert Belastingdienst voor startende ondernemers

Brainport regio Eindhoven voorbeel voor andere regio’s

Dankzij een traditie van nauwe samenwerking tussen onderwijs en

bedrijfsleven kan de regio Eindhoven een belangrijke rol spelen bij het

aanpakken van het tekort aan technisch personeel in Nederland. Dat zei

minister Kamp van Economische Zaken (EZ) 21 januari 2013 tijdens een

bezoek aan High Tech Campus Eindhoven, waar hij het ‘Technologiepact

Brainport’ overhandigd kreeg.

Goede samenwerking bedrijfsleven en onderwijsIn het pact doen onderwijs, bedrijfsleven en de overheid uit de Brainport

regio Eindhoven gezamenlijk voorstellen om het tekort aan personeel

aan te pakken. Zo wordt in zowel het basisonderwijs als voortgezet

onderwijs de aandacht voor techniek vergroot. Ook zorgen bedrijven uit

de regio voor meer stage- en opleidingsplaatsen en komt er een proef om

te kijken of mensen die een technische opleiding doen een werkgarantie

kunnen krijgen.

Landelijk techniekpact ‘Eindhoven is een van de slimste regio’s ter wereld, mede dankzij de

goede samenwerking tussen bedrijfsleven en het onderwijs’, aldus minis-

ter Kamp. ‘Ik ben blij met het aanbod van de regio om deze ervaring in

te zetten voor een landelijk techniekpact. Hopelijk inspireert dit andere

regio’s om hetzelfde te doen’.

Tekort technisch geschoolde vakkrachten Het bedrijfsleven verwacht de komende jaren een tekort van 150.000

technisch geschoolde vakkrachten. Daarom werken de ministeries van

EZ, SZW en OCW samen met het bedrijfsleven, het onderwijsveld en

vertegenwoordigers uit de regio aan een nationaal Techniekpact. In april

moet het pact klaar zijn.

Startende ondernemers worden door de Belastingdienst geholpen om

hun administratie goed in te richten en om hun betalingsverplichtingen

beter in de gaten te houden. Zo kunnen startende ondernemers een

gratis sms-alert aanvragen om hen te helpen herinneren dat zij de btw-

aangifte en betaling tijdig verrichten.

‘Vergeet niet uw aangifte omzetbelasting over het vierde kwartaal

in te dienen en te betalen voor 1 februari.’ In januari ontvingen 8.000

starters dit sms’je van de Belastingdienst op hun mobiele telefoon.

Sinds 4 maanden wordt deze mogelijkheid geboden. Medewerkers van

de Starterteams van de Belastingdienst bezoeken starters en brengen

de service onder de aandacht. Maandelijks komen er 2.000 abonnees

bij. Door het versturen van een e-mail met telefoonnummer en BSN-

nummer naar smsalert@belastingdienst.nl is de aanmelding een feit. In

de proeffase bleken de resultaten veelbelovend. Door de sms-attendering

daalde de groep zware verzuimers (meer dan 3 keer te laat geweest) met

40%. Op het YouTubekanaal van de Belastingdienst is een instructievideo

te bekijken.

Verder is de Belastingdienst op 23 en 24 januari te vinden op de

Webwinkel Vakdagen in de Utrechtse Jaarbeurs. Dit is de belangrijkste

beurs voor E-commerce in de Benelux. Webwinkels moeten aan voor-

waarden voldoen om een betrouwbare administratie te kunnen overleg-

gen aan de Belastingdienst. Medewerkers van de Belastingdienst kunnen

de startende ondernemers daarover informeren. Er zal ook een presenta-

tie worden gegeven waarin de volgende onderwerpen aan bod komen:

‘Welke regels gelden er voor het starten van een webwinkel?’, ‘Wat zijn de

belangrijkste juridische valkuilen en fiscale regels?’. De bezoekers worden

ook gewezen op het speciale Twitteraccount voor startende onderne-

mers van de Belastingdienst: @BDstarters. Er worden meer dan 10.000

bezoekers verwacht op de beurs.

AV ALGEMEEN n 7

AV ALGEMEEN

ACCOUNT

AV ALGEMEEN

Controllux BV en licht&Zo hebben de handen ineen geslagen en zijn

een samenwerking aangegaan. directe aanleiding is dat willem Verhaar

ongeveer een jaar geleden werd opgeschrikt met slecht nieuws over zijn

gezondheid.

Aan de ene kant wil hij absoluut blijven werken zolang zijn gezondheid het

toelaat, aan de andere kant had hij het gevoelsmatig moeilijk met after sales

en financiële verplichtingen aangaan.

Besloten is daarom dat willem vanaf 1 januari 2013 de markt zal benaderen

uit naam van Controllux BV. de twee partijen zien dit als de beste oplossing

om de klanten, nu en in de toekomst, zo goed mogelijk te helpen en de service

te bieden die men van licht&Zo gewend is. de garantie en continuïteit is

hiermee ook op de lange termijn gewaarborgd.

Samenwerking Controllux en Licht&Zo

8 n AV ALGEMEEN

AGENDA

AV ALGEMEEN

EvenementContact 201314 Maart 2013

Locatie: Expo Haarlemmermeer

Event 1327 en 28 maart 2013

Locatie: Jaarbeurs Utrecht

NAB8 tot 11 april 2013

Locatie: Las Vegas, Nevada, USA

Pro Light + Sound10 tm 13 april 2013

Locatie: Messe Frankfurt

AV-Manifestatie 201315 tm 16 mei 2013

Locatie: Rondom Studio 22, Hilversum

AV ALGEMEEN n 9

A D V E R T E N T I E

Japanse tv zendt vanaf 2014 uit in 4k

De Japanse publieke omroep zendt in juli 2014 voor het eerst een pro-

gramma uit in de veel geprezen 4k-resolutie.

Japan is daarmee naar alle waarschijnlijkheid het eerste land dat een

televisieprogramma in ultrahoge resolutie op de buis brengt. 4K-tv’s

kunnen beelden tonen van 3840 bij 2160 pixels. Dat is vier keer zo veel

als de full-hd standaard van 1920 bij 1080 pixels.

Inmiddels wordt 4k ook weer ingehaald door 8k. Bedrijven ontwikke-

len tv’s met deze 8K-resolutie, die nog weer vier keer zo scherp zijn als

4K-tv’s. De eerste uitzending in 8K-resolutie zou inmiddels gepland

staan voor 2016.

ACHTERGROND

AV ALGEMEEN

“Organisatoren van openluchtevenementen zoals Pukkelpop moeten objectief aansprakelijk worden voor schade aan deelnemers die wordt veroorzaakt door een natuurramp, een brand of een ontploffing. De slachtoffers moeten alleen hun aanwezigheid en hun letsel bewijzen.”

‘Pukkelpopwet’ om slachtoffers te vergoeden

Dat willen de christendemocratische kamerleden (CD&V / België) Lies-

beth Van der Auwera en Jef Van den Bergh. Hun wetsvoorstel wordt in

overweging genomen in de Kamer.

Volgens de Kamerleden zijn er twee problemen:

Bij een natuurramp, zoals de Pukkelpopstorm, kunnen de slachtoffers

geen geld krijgen van de verzekering van de organisator. Want die heeft

immers geen fout gemaakt. Organisatoren zouden zich natuurlijk kun-

nen laten verzekeren voor natuurrampen, maar waarom zich verzekeren

voor iets waarvoor je toch niet aansprakelijk bent? Toch heb je sinds 1993

per jaar gemiddeld vijf erkende natuurrampen in België.

Bij een brand of een ontploffing moet eerst worden uitgemaakt wie aan-

sprakelijk is. Dat kan soms jaren duren en in die tijd moeten de slachtof-

fers op hun geld wachten.

Van der Auwera en Van den Bergh willen dat organisatoren aansprakelijk

zijn voor de schade die door natuurrampen tijdens hun evenement werd

veroorzaakt. De slachtoffers moeten enkel bewijzen dat ze er waren en ze

moeten hun letsel aantonen, meer niet.

Deze regeling zal ook gelden voor slachtoffers van branden en ontplof-

fingen tijdens openluchtevenementen. De organisatoren zullen daarvoor

een verzekering moeten aangaan. Bij brand en ontploffing worden de

deelnemers onmiddellijk vergoed, ze moeten niet meer wachten.

TentenHet voorstel geldt voor evenementen in open lucht of in ‘niet-permanente

constructies’ (zeg maar: tenten) voor minstens 1.000 personen, waarvoor

inkomgeld wordt gevraagd.

Organisatoren die de wet niet naleven kunnen tot 6.000 euro boete en

tot zes maanden cel krijgen. De burgemeester kan evenementen die deze

wet niet respecteren verbieden.

Bron: hBVl 13/12 via reprocopy - 14-12-2012

Er zijn minstens vijf doden en een zeventigtal gewonden (waarvan elf

zwaargewonden) gevallen op Pukkelpop door het noodweer, zo meldde

het Belgische tv-journaal. Eerder berichtte dagblad De Standaard op

10 n AV ALGEMEEN

ACHTERGROND

12 n AV ALGEMEEN

AV ALGEMEEN

gezag van de brandweer dat het om zes doden zou gaan. Meerdere ten-

ten op Pukkelpop zijn ingestort. Ook zijn enkele bomen omgewaaid,

waarvan zeker eentje op een eettent is gevallen. Volgens Studio Brus-

sel reden ambulances af en aan. Er waren 60.000 mensen op Pukkelpop

aanwezig, media rapporteren dat velen al naar huis vertrokken zijn.

In eerste instantie zou het festival op de tweede dag hervat worden,

maar later is het volledig afgeblazen. De organisatie laat weten: “Puk-

kelpop is in diepe rouw. We voelen erg mee met de families en vrienden

van de slachtoffers. Woorden schieten te kort. We kunnen ons er dan ook

niet mee verzoenen om het festival verder te laten plaatsvinden. Daarom

hebben wij besloten om Pukkelpop 2011 voor de rest van het weekend

stop te zetten.”

Wat gebeurde er?Onder meer Skunk Anansie en Smith Westerns moesten de show staken,

door het korte onweer dat even voor 19.00 uur over het terrein raasde.

“Storm trekt langzaam weg. Alle optredens voorlopig gestopt”, twitterde

Studio Brussel om 18.40 uur. Een bezoeker twitterde dat “de Chateau-

tent, een eettent en de Humo-stand omver zijn gewaaid” en een ander

fotografeerde een omvergeblazen geluidstoren. Een filmpje op YouTube

laat de instorting van een van de tenten zien.

De Amerikaanse indieband Smith Westerns maakte het van nabij mee

en frontman Cullen Omori twitterde: “Stage collapsed max almost got

crushed by the tress. I hope pukkelpop has insurance bc all our shit is

broke. Praying no one got hurt. Wtf.”

Ook een aangeslagen zangeres Skin van Skunk Anansie doet op Facebook

verslag van de gebeurtenissen. “Still at Pukklepop festival after a burning

hot sunny day turned into a mini hurricane which hit the stage during

our set, a tower fell onto our truck, we had to run for our lives mid-set as

hail hit the stage and the wind began to tear it to pieces, we were unable

to continue to play, this was the scariest moment I have ever seen or felt

in my 20 years of being an artist. The rumour is 5 people died today, my

heart goes out to all their families, very sad time. Skin.”

Studio Brussel heeft reacties van diverse acts op het festival verzameld.

PaniekDe Standaard rapporteerde dat er paniek uitbrak onder een deel van het

publiek, omdat tijdens het tien minuten durende onweer “in de tenten

al snel nog nauwelijks plek om te schuilen was”. Ook zou in de kleinste

tent (de chateau) de draagconstructie gebroken zijn en andere tent (de

boiler-room) deels ingezakt zijn. De Standaard-journalist Peter Vantyg-

hem is zelf lichtgewond geraakt en vertelt de krant: “De chateau lag plat

in een minuut, terwijl Smith Westerns aan het spelen was. Alles stortte

in of waaide weg.”

Veel bezoekers zouden het terrein al verlaten hebben. Ook zouden de

zij-openingen van het terrein geopend zijn om het vertrek van het

publiek te vergemakkelijken. Volgens Studio Brussel vertrokken velen en

wachtten anderen een officiële verklaring van de organisatie af.

StuBru doet nu live verslag van het festivalterrein, dat is veranderd “in

een grote modderpoel”. Bewegende beelden van de ramp zijn te vinden

op YouTube en bij onder meer de NOS.

Reactie LowlandsMiddels een persbericht liet de Lowlandsorganisatie weten geschokt te

zijn door de gebeurtenissen op Pukkelpop.

‘Donderdagavond viel ook op Lowlands in Biddinghuizen een zware

regenbui die gepaard ging met onweer. Hoewel het festival morgenmid-

dag van start gaat, zijn er inmiddels wel enkele tienduizenden bezoekers

op de campings aanwezig. De regenbui heeft niet voor grote overlast

gezorgd en het festival vindt normaal doorgang. De weersvoorspellingen

voor de komende dagen zien er gunstig uit. Het zal niet volledig droog

blijven maar noodweer wordt niet voorspeld.’

‘De Lowlandsorganisatie heeft geen contact opgenomen met haar Belgi-

sche collega’s om de druk aldaar niet verder te vergroten. Op dit moment

zijn er nog geen afzeggingen van acts die vandaag op Pukkelpop optra-

den en later deze week op Lowlands staan.’ n

ACHTERGROND

14 n AV ALGEMEEN

AV ALGEMEEN

Steeds meer organisaties vragen om een kopie van uw paspoort, identiteitskaart, rijbewijs of verblijfsdocument. Bijvoorbeeld als u een huurcontract of telefoonabonnement afsluit. Er zijn mensen die misbruik maken van deze kopieën. U kunt dit misbruik tegengaan. Ook als bedrijf loopt u, of uw medewerkers risico!

Voorkom fraude met een kopie van identiteitsbewijzen

Wat is identiteitsfraude? Identiteitsfraude betekent dat iemand anders dan uzelf gebruik maakt

van uw identiteitsgegevens. Dit gebeurt vaak met een kopie van uw iden-

titeitsbewijs. Hiermee kan iemand op uw naam bijvoorbeeld een lening

aanvragen of een telefoonabonnement afsluiten. Het gevolg is dat u

rekeningen ontvangt voor zaken die u niet heeft aangeschaft. Als u die

niet betaalt krijgt ú met de deurwaarder te maken en niet de fraudeur.

Hoe vaak komt identiteitsfraude voor? Iedereen die een identiteitsbewijs heeft kan met identiteitsfraude te

maken krijgen. In 2011 was vijf procent van de Nederlanders het slachtof-

fer van identiteitsfraude. Omgerekend zijn dat een paar honderdduizend

mensen.

Wie mogen een kopie van uw identiteitsbewijs maken? Een klein aantal organisaties mogen een kopie van uw identiteitsbewijs

maken, zoals uw werkgever en uw bank. In de praktijk vragen ook veel

andere organisaties om een kopie. U bent echter niet wettelijk verplicht

om die aan hen te geven. Als u lid wordt van een sportschool of een

telefoonabonnement afsluit, hoeft u bijvoorbeeld geen kopie af te geven.

Op de website van het College bescherming persoonsgegevens vindt

u meer informatie over wie een kopie van uw identiteitsbewijs mag

maken.

Hoe voorkomt u fraude met een kopie? Geef nooit zomaar uw identiteitsbewijs af. Als iemand een kopie wil

maken, vraag dan altijd waarom dit nodig is. Registratie van het soort

identiteitsbewijs en het documentnummer is meestal voldoende. Bijvoor-

beeld: ‘Paspoort, NWLFR3706.’ Geeft u een kopie af? Help dan misbruik

te voorkomen.

Gevolgen ID-fraude Identiteitsfraude kan ernstige

gevolgen hebben: iemand

maakt misbruik van de identi-

teitsgegevens van een ander,

vaak met een kopie van een

identiteitsbewijs. Hiermee kan

iemand bijvoorbeeld een lening

aan vragen of een telefoonabonnement afsluiten. Het slachtoffer krijgt de

rekeningen en vervolgens de deurwaarder aan de deur. In 2011 had vijf

procent van de volwassen Nederlanders in de jaren daarvoor te maken

gehad met identiteitsfraude. Omgerekend zijn dat een paar honderd-

duizend mensen. Tips om identiteitsfraude te voorkomen staan op

www.overheid.nl/identiteitsfraude. n

Schrijf op de kopie dat het een kopie is, voor wie of welk product de

kopie bedoeld is, de datum waarop u de kopie afgeeft, streep uw burger-

servicenummer door; in het document, maar ook in de strook nummers

onderaan. Organisaties en bedrijven mogen het burgerservicenummer

alleen gebruiken als dat wettelijk is bepaald. Dit geldt bijvoorbeeld voor

zorgverleners, zoals uw huisarts, apotheek en zorgverzekering

Waar staat wat? 1. Schrijf groot op de kopie dat het een kopie is, voor wie de kopie is

bedoeld en de datum.

2. Streep uw burgerservicenummer door. Hotels enzovoort hebben dit

nummer niet nodig.

3. Het burgerservicenummer staat ook in de strook onderaan. Streep het

ook daar door.

PROJECT

AV ALGEMEEN n 15

AV ALGEMEEN

Met het verlichten van de wereldberoemde Times Square New Year’s Eve Ball gaat wederom een Nederlands voort met het brengen van innovatieve LED-technologie in de levens van miljoenen mensen. Nieuwjaar 2013 markeert het 13de achtereenvolgende jaar dat Philips optreedt als de officiële verlichtingspartner voor de iconische Times Square Ball in New York. De verlichting laat het allernieuwste op het gebied van LED-innovatie zien, die energiebesparing, hogere lichtkwaliteit, langere lamplevensduur en dimbaarheid oplevert voor bestaande verlichtingsarmaturen.

Times Square New Year’s Eve Ball wordt verlicht met 32.256 LED’s

“De Times Square Ball is een wereld-

bekend icoon om naar te kijken, maar

belangrijker, het is ook een realistisch

voorbeeld van de manier waarop in-

novatie onze levens verbetert en een

duurzamere maatschappij creëert”,

zegt Ed Crawford, CEO van Lamps,

Lighting Electronics and Controls

North America bij Philips. “Hoewel

dit voor ons de ‘gelukkige’ 13de keer

is dat we de Ball verlichten, weten we

dat er voor het leveren van zinvolle

innovaties meer nodig is dan alleen geluk. Via gerichte en volhardende

inspanningen gaan we voort met het uitbreiden van ons productenassor-

timent en maken we het voor steeds meer consumenten mogelijk in hun

woningen gebruik te maken van energiezuinige, economische en lang

meegaande LED-lampen van hoge kwaliteit.”

Volgens een recent Amerikaans onderzoek* is bijna 60% van de on-

dervraagden het ermee eens dat licht een belangrijke rol speelt in het

oproepen van de juiste stemming voor een speciale gelegenheid zoals

de jaarwisseling. Daarnaast verklaarde 60% dat verlichting belangrijk

is voor het verbeteren van iemands algemene stemming. Van de onder-

zochte mensen is 30% zeer vertrouwd met LED-verlichtingsoplossingen.

Gevraagd naar de voordelen van de LED-technologie noemde 71% van de

respondenten energie-efficiëntie, en 61% was het ermee eens dat LED’s

langer meegaan dan traditionele gloeilampen.

Dezelfde innovatieve technologie die in de Times Square Ball wordt ge-

bruikt, is ook beschikbaar in LED-lampen voor gebruik door consumen-

ten in hun woningen, en is op weg de nieuwe standaard in verlichting te

worden. Als bijvoorbeeld iedereen in de USA overstapte op ener gie-

efficiënte verlichting thuis, zouden consumenten de uitstoot van

87,5 miljoen ton kooldioxide voorkomen en $15,8 miljard aan energie

besparen.

Over het onderzoek:Het onderzoek werd uitgevoerd in samenwerking met Opinion Research

Corporation (ORC) onder een nationale steekproef van 1003 volwassenen,

503 mannen en 500 vrouwen van 18 jaar en ouder, die in het continentale

deel van de Verenigde Staten wonen. De interviews voor dit onderzoek

werden afgenomen op 15-18 november 2012. n

www.interal.nl

ZUIDELIJK GELOOF IN TRUSS

Church of Harder Styles

Laundry Day 2012

1-2 Interal nov12.indd 1 08-11-2012 15:10:41

AV&CREATIE n 17

Of je nu een feestje

wilt bouwen met

studiegenoten of

de wijde zee wilt

verkennen, met De

Sims™ kun je dit jaar

alle kanten op. De

release van de nieu-

we uitbreidings- en

accessoirespakketten voegt nog meer diepte, afwisseling en nieuwe

manieren om met het leven te spelen toe aan De Sims 3 voor PC/Mac. Het

Maxis Label van Electronic Arts heeft vandaag aangekondigd bezig te zijn

met de ontwikkeling van de uitbreidingspakketten De Sims 3 Studententijd

en De Sims 3 Exotisch Eiland*, plus een nog ongetiteld nieuw uitbreidings-

en accessoirespakket, die in 2013 beschikbaar zullen zijn. Vanaf 22 janu-

ari is tevens het De Sims 3 70s, 80s, & 90s Accessoirespakket verkrijgbaar

waarmee spelershun Sims de hoogtijdagen van het verleden kunnen laten

beleven met de hipste retro kleding, kapsels en meubels. “Met de release

van drie nieuwe uitbreidingspakketten, een nieuw accessoirespakket en

KPN, T-Mobile en Vodafone

noteerden een flinke stij-

ging van het dataverkeer,

wat duidt op meer berich-

ten via social media en dien-

sten als Whatsapp. Er werd

ongeveer evenveel ge-sms’t.

Vodafone telde zeven mil-

joen telefoongesprekken, acht procent meer dan vorig jaar, maar dat kan

volgens een woordvoerder komen door een stijging van het aantal klan-

ten. T-Mobile registreerde een daling van het belverkeer met 29 procent.

KPN spreekt van een lichte daling. De grootste providers zagen wel alle

drie een forse stijging van het dataverkeer: bij Vodafone en KPN was dat

een verdubbeling, bij T-Mobile een toename met 78 procent.

EA onthult nieuwe Sims producten voor 2013

De traditionele nieuwjaars-wensen zijn tijdens de jaar-wisseling minder vaak telefonisch overgebracht

premium materiaal via De Sims 3 Store, zijn we heel benieuwd wat voor

nieuwe verhalen spelers hiermee gaan maken en online met anderen zul-

len delen,” aldus Scott Evans, General Manager van The Sims Studio. Hij

vervolgt, “We zijn toegewijd aan het maken van games van hoge kwaliteit

met unieke thema’s en spannend nieuw materiaal voor De Sims 3 die

enorm veel diepte toevoegen aan de spelbeleving van De Sims 3.” Vanaf

maart zal De Sims 3 Studententijd spelers de kans geven om zich in te

schrijven voor de universiteit waar ze lessen volgen, diplomas verdienen

en knotsgekke capriolen uithalen. Van SapVat-feestjes tot nieuwe soci-

ale groepen, demonstraties op het universiteitsplein en prille liefdes, er is

zoveel meer te beleven op de universiteit dan alleen maar ploeteren voor

een goed cijfer. Sims zullen een gloednieuwe universiteitstad ontdekken

met tal van locaties om te bezoeken zoals de bowlingbaan en SimBurger

en verborgen talenten ontdekken via buitenschoolse activiteiten zoals het

maken van muurschilderingen, het spelen van balletje hooghouden op het

universiteitsplein en nog veel meer!

A D V E R T E N T I E

NIEUWS

AV&CREATIE

AV&CREATIE

FESTIVAL

18 n AV&CREATIE

Met een meer sober programma, rond 320 films, een dagkrant die iedere twee dagen op papier uitkwam en zonder verhoging van de entreeprijzen lukte het IDFA in haar jubileumjaar een gelijk aantal bezoeken (meer dan 200 duizend) te krijgen.

25 Jaar IDFA

Dorothee Verdaasdonk

De verkoop van kaartjes leverde dan ook meer dan 1 miljoen euro op.

Kenmerkend was de nadruk op evenementen die gratis waren, zoals de 24

korte films in een aparte ruimte op het Rembrandtsplein, de tentoonstel-

lingen in de Brakke Grond en de High Tea met directeur Ally Derks in de

VIP-ruimte van Tuschinski waar zij met filmmakers informeel gesprekken

voerde. Dat het aantal professionals niet terugliep, lijkt te verklaren uit

het feit dat men steeds meer op zoek is naar aanvullende financiering. De

gebruikelijke businessmodellen met een omroep en nationale fondsen

zijn vaak onvoldoende, en het wordt ook steeds moeilijker een film voor

een redelijk bedrag aan omroepen te verkopen. Digitale platforms leveren

of geen of weinig geld op. Er moeten via alle distributiekanalen meer ver-

kopen gerealiseerd worden om de winsten enigszins op peil te houden.

FESTIVAL

AV&CREATIE

AV&CREATIE n 19

Met 3600 films uit bijna ieder land in de wereld had de selectiecommis-

sie opnieuw een ruime keuze om een interessant festival samen te stel-

len. Zoals de laatste jaren gebruikelijk koos het festival voor een prag-

matisch raamwerk met verschillende categorieën die vooral te maken

had met de status van de film. De bezoeker volgde zijn eigen plan ook

al werden sommige films extra aangeprezen zoals The Queen of Versail-

les van Lauren Greenfield, die met een bilboard overal in Amsterdam

gepromoot werd door de VPRO die coproducent van de film was. In de

competities waren vooral wereldpremières en internationale premières

geprogrammeerd.

Net als op andere festivals in het afgelopen jaar waren Rusland en China

met grote officiële delegaties aanwezig om aandacht te vragen voor de

eigen films maar ook om informatie te verstrekken over de mogelijkhe-

den van coproductie. Chinese en Russische televisiestations willen meer

buitenlandse films programmeren. Dit geldt ook voor Chili en Zuid-Afrika.

Chili won met MAFI.tv (Filmic Map of a Country) de digitale Storytelling

prijs. 15 korte docs van twee minuten vertellen wat er op diverse plaatsen

in het land gebeurt. Het zijn belangrijke sociale, politieke en culturele ge-

beurtenissen die een nationaal publiek bereiken. Zuid-Afrika is ook bezig

om een coproductieverdrag met het Nederlands Filmfonds af te sluiten.

Op die manier kunnen coproductie films bijdragen aanvragen voor fond-

sen uit beide landen.

De gebruikelijke talkshows werden dit jaar ingewisseld voor uitgebreide

Q&A bij films waarbij makers en/of andere betrokkenen uitgebreider in-

formatie verstrekten. Hierdoor kon het publiek meer inzicht krijgen in

het concept, het doel en mogelijke problemen tijdens het realiseren van

de film. Alle professionals konden op vijf dagen deelnemen aan industrie

panels die zich op verschillende aspecten van het documentaire maken

concentreerden. Daarbij werd ook extra aandacht besteed aan korte do-

cumentaires die tegenwoordig vaak goedkoop en soms met een Iphone

worden gerealiseerd, waarbij het wel moeilijk is om een juist distributie-

platform te vinden waardoor de film ook te zien is (gevonden kan wor-

den op internet) en waardoor er een kans is dat een financier mogelijk

geld in een nieuw project van de maker wil steken. Vineo, Cinelan’s Focus

Forward en de New York Times Op-Doc zijn sites voor documentaires.

Ally Derks ontving op de openingsavond de Frans Benninck Cocq Penning

van de stad Amsterdam. Gezien de bezuinigingen heeft het festival voor

drie jaar de financiering van het IDFA Fonds veilig gesteld. De Londonse

Bertha Foundation is bereid om het fonds voor ten minste drie jaar te

ondersteunen waardoor IDFA in ieder geval 600 duizend euro per jaar

beschikbaar heeft. De naam van het fonds is nu IDFA Bertha Fonds.

FilmsEr waren 16 films in de competitie van de lange documentaire uit 17 lan-

den. 7 films waren coproducties. De Nederlandse film Wrong Time, Wrong

Place van John Appel over de moord van tientallen jongeren in Noorwe-

gen door een schutter was de openingsfilm. Acht films waren wereldpre-

mières, zes internationale premières en twee Europese premières. De di-

versiteit van thema’s en aanpak was buitengewoon groot waardoor het

voor de jury best lastig was om de beste film te kiezen. Gekozen werd het

portret van de dichter, vertaler en intellectueel Honig, First Cousin Once

Removed van de Amerikaan Alan Berliner, gefilmd over een periode van

vijf jaar. Het ziektebeeld van Alzheimer vertroebelt enerzijds de herin-

neringen van Honig aan zijn verleden maar toont soms ook een scherper

inzicht in dit verleden waar de vroege dood van zijn broer veroorzaakt

door Honings onachtzaamheid een katalysator blijkt. De zorgvuldigheid

waarmee Berliner het proces volgt laat de kijker meeleven. De actualiteit

van het Israëlisch/Palestijnse conflict werd op een verrassende manier

vorm gegeven in The Gatekeepers van de Israëli Dror Moreh, die een no-

minatie kreeg. Hij voelde vijf voormalige directeuren van de Geheime

Dienst aan de tand over hun diverse strategieën. De volgende, meest op-

merkelijke uitspraak is tekenend is voor de zinloosheid van geweld: “We

will win every battle, but we can not win the war”. Solar Mama van Mona

Eldaief en Jehane Noujaim, een film gesteund door het IDFA Fonds toont

het succes van een vrouwenproject waar vrouwen uit derde wereldlan-

den op de Indiase Barefoot College worden opgeleid om zonne-energie

op te wekken die hun dagelijkse leven en dat van hun dorpsgenoten radi-

caal zal veranderen. Een van de deelnemers, een Betuinen vrouw die veel

weerstand thuis moet overwinnen staat in de film centraal.

ONAFHANKELIJK ADVIESBeheer Theatertechniek Organisatie Elektrotechniek Energie

Projectmanagement en bouwbegeleiding

RISICO MANAGEMENTMachineveiligheid Fysieke belasting Taak Risico Analyse RI&E

Vluchtwegcertificering

OPLEIDINGEN EN TRAININGENVOP Hijsen en heffen NEN3140 Arbo en preventie PRIE Hoogwerkers

Teach the teacher

KEURINGEN EN INSPECTIES Elektrische arbeidsmiddelen Portaalbruggen Grid Trekkeninstallaties

Ongevallenrapportage

Samenwerkende Theaterspecialisten

Podium voor kennis en advies

www.samenwerkendetheaterspecialisten.nlSniep 95A - 1112 AJ Diemen - (085)2733563

FESTIVAL

AV&CREATIE

De 15 films in de competitie voor de middenlange documentaire kwamen

uit 12 landen. Acht films waren wereldpremières, zeven internationale

premières. Twee films waren van Nederlandse makers. De animatiefilm

Poor Us-An Animated History Of Poverty van Ben Lewis geeft verschil-

lende inzichten in dit thema. De opvolger van Kakiemon van Susanne

Raes verhaalt de geschiedenis van dit Japans porselein met zijn dynastie

vanaf de zeventiende eeuw. Zeer emotioneel en ook beangstigend wa-

ren de beelden van Stephanie Lamorre in Bahrein: The Forbidden Country

waarin jonge vrouwen ondanks gevaar voor hun leven bereid waren om

te getuigen van hun onvrede met de huidige situatie die politiek nog

geen enkele vrijheid heeft opgeleverd. De internationale gemeenschap

negeert het protest vanwege militaire belangen in de regio maar de be-

volking heeft genoeg van de dictatuur van het establishment. Lamorre

die als toerist het land binnen kwam filmde de protesten maar vond haar

taak minder gevaarlijk omdat zij in staat was te vertrekken.

16 films uit 15 landen telde de competitie van de debuutfilm met negen

wereldpremières, zes internationale premières en een Europese pre-

mière. De Nederlandse Soldier On The Roof van Esther Herzog won niet

alleen de debuutprijs maar ook de prijs van de Nederlandse competitie.

De film vertelt de dagelijkse confrontatie van de Joodse gemeenschap in

Hebron met de Palestijnse omgeving rond om hun settlement. Juist door

de pure registratie wordt de dreigende situatie, waarvoor beide kampen

verantwoordelijk zijn, duidelijk. Eenzelfde soort registrerende aanpak

gebruikte Jakeb Anhvu bij het portret van de schrijnende toestand in

het particuliere weeshuis in Vietnam in Blush of Fruit. Hier worden de

baby’s geterroriseerd door zwangere meisjes die op de geboorte van hun

kind wachten omdat zij als alleenstaande moeders door hun familie zijn

verstoten. Met de film hoopt de filmmaker dat de corrupte eigenaar zal

worden aangepakt. De Engelse Harry Freeland volgt een albino in zijn

wanhopige kruistocht door Afrika in In the Shadow of the Sun. Deze wil

dorpsgemeenschappen laten beseffen dat albino’s gewone mensen zijn

met een bijzondere huidaandoening wier botten geen enkele magische

werking hebben. Onderwijs en kennis zijn belangrijk alsmede communi-

catie en informatie om de moord op albino’s uit te dammen. Deze film

werd door het publiek hoog gewaardeerd.

15 films deden mee in de studentencompetitie waarin slechts vier films

een wereldpremière hadden. De film Pablo’s Winter van de Spaanse Chi-

co Pereira won de prijs voor de beste film. Ook hier was sprake van een

minutieuze registratie van de dagelijkse beslommeringen van Pablo en

zijn buurtgenoten wat een eigen wereld met een eigen ritme oplevert.

Er waren twee Nederlandse films: Eigen Baas van Esra Pike en A Twist

in the Fabric Space van Morgan Kribbe die eerder bekroond was met de

VPRO prijs op de Nederlandse Filmacademie.

AV&CREATIE

FESTIVAL

22 n AV&CREATIE

Van de 16 films in de Nederlandse competitie waren er vijf die ook in

andere competities waren geprogrammeerd. Zo’n dubbele programme-

ring is niet echt handig ook omdat een film in twee competities prijzen

kan krijgen. Geen van de films was met een ander land in coproductie

gemaakt. Kennelijk zijn er in Nederland op dit moment nog voldoende

fondsen om films gefinancierd te krijgen. Dat zal anders worden indien

het plan voor de opheffing van het Mediafonds doorgaat. Het Media-

fonds was bij 43 films betrokken, ondersteunde de Masterclasses, de in-

dustrie panels en de conferentie en gaf een bijdrage voor Kids&Docs en

IDFA Junior. De Mediafonds Prijs van de Mediaworkshop die ieder jaar op

IDFA wordt uitgereikt, werd dit jaar gewonnen door Tomas Kaan met het

project Wij zijn 18 verwijzend naar het fotoboek van Johan van der Keu-

ken Wij zijn 17. In de competitie presenteerde Het geheim van de Hema

waarin Yan Ting Yuen een specifiek Nederlands onderwerp. De filmmaker

lijkt het alle vrijheid te hebben gekregen om de problemen van de Hema

in de internationale concurrentiestrijd uit de doeken te doen. Ontroerend

is het onbedoelde zelfportret van Leo de Boer die in I Want My Money

Back een eenzaam gevecht aangaat tegen de waardevermindering van

beleggingen die hij voor zijn zoon in bewaring heeft.

Twee Nederlandse films draaiden in het competitieprogramma voor mu-

ziekdocumentaires met in totaal 15 films die in samenwerking met De

Melkweg werden vertoond. De Zweedse Searching for Sugar Man over

een vergeten Amerikaanse zanger uit de jaren 70 en 80 kreeg de com-

petitieprijs en de publieksprijs. Het competitieprogramma voor digitale

Storytelling DocLab telde eveneens 15 projecten. De jongerenjury kon uit

twaalf films een prijswinnaar kiezen. Dit werd Mon Petit van de Spaanse

Marcel Barrena, een debuut waarin de achtergrond en drijfveren van de

gehandicapte Albert openbaar worden zonder afbreuk te doen aan diens

immense vechtlust zich te handhaven. De meeste films waren onderge-

bracht in de verschillende secties van Reflecting Images.

FESTIVAL

AV&CREATIE

De ProfessionalsDe 295 deelnemers van Docs for Sale, de distributiemarkt voor films, be-

keken dit jaar iets meer films met als topfilm Wrong Time, Wrong Place

met 80 vertoningen. De films zijn uiteraard ook nog te bekijken via DfS

Online waar ook de premières van festivals als Cannes, Berlijn en Toronto

zijn opgenomen. 210 professionals zijn voor de online service geregi-

streerd. Ongeveer 2250 professionals waren aanwezig waarbij sommi-

gen in verschillende hoedanigheid als filmmaker, festivalorganisator en

distributeur. Meer dan 168 deelnemer, vooral beginnende filmmakers en

studenten namen deel aan het vierdaagse intensieve programma van

IDFA Academy waar inhoud, financiering, pitching en marketing aan de

orde kwam. Zulke bijeenkomsten vinden de deelnemers ook heel belang-

rijk om informeel mensen te leren kennen en ervaringen uit te wisselen.

Het Forum dat 20 jaar geleden startte en meteen het festival onmisbaar

maakte voor de internationale documentaire wereld is inmiddels uit-

gegroeid tot een markt waar alle belangrijke commissioning editors en

kopers van televisieprogramma’s aanwezig zijn. De coördinator van het

eerste uur Adriek van Nieuwenhuijzen meende dat in de toekomst meer

producenten die geïnteresseerd zijn in het maken van een coproductie

bij het Forum betrokken zullen worden. 58 projecten werden gepresen-

teerd waaronder 20 voor de centrale pitch. Deze projecten hebben al te

minste 25% van de financiering rond. De andere projecten werden in ron-

detafel sessies besproken waarbij projecten met als onderwerp kunst en

cultuur of cross media projecten apart werden behandeld. Ook waren er

dit jaar voor het eerst vijf projecten onder de noemer “Work in Progress” .

Deze projecten konden een deel van het reeds gedraaide materiaal laten

zien en waren verder op zoek naar extra financiering of coproductie om

de film af te maken. Gezien de huidige economische situatie duurt het

bij alle projecten langer voordat er een positief besluit wordt genomen.

Commissioning editors zijn veel meer gehouden aan vaststaande bud-

getten waarover programmadirecteuren de uiteindelijke zeggenschap

hebben.

De conferentie Dutch Docs Conquer the World kreeg een wat wrange

bijsmaak ook al werd er niet over financiën gesproken. Zonder meer zul-

len, indien de bezuinigingen en fusies bij de omroepen verder doorgaan

en het Mediafonds wegvalt, Nederlandse makers veel meer aangewezen

zijn op buitenlandse financieringsbronnen en daarmee ook aan hun ei-

sen moeten voldoen zoals Nick Frazer in zijn betoog aanbeval. Volgens

hem dienen de eigen nieuwsgierigheid, de kleine verhalen interessant

voor iedereen te zijn. De films moeten iets vertellen over de wereld

waarin wij leven, zij moeten urgent zijn, de mening kunnen beïnvloe-

den over armoede of oorlog met een brede focus. Zij moeten een missie

hebben die iedereen verstaat. Hiertegenover stelde Victor Kossakovsky,

de eregast van dit festival, dat juist het persoonlijke verhaal dat je zelf

hebt doorgrond uitgangspunt is. Intuïtief moet de filmmaker dit met zijn

eigen talent invullen, hij moet verrassen. Zijn passie, improvisatie en cre-

ativiteit zijn de enige drijfveren om publiek en financiers te overtuigen.

In hetzelfde betoog relativeerde Kossakovsky zijn uitspraken want ma-

kers moeten niet naar leraren luisteren maar naar hun eigen intuïtie. Er

zijn verschillende manieren en iedereen moet zijn eigen unieke manier

van aanpak vinden.

Het lijkt daarop, dat beide makers gelijk hebben indien men de prijswin-

nende en andere opmerkelijke films van het festival bekijkt. Mogelijk is

het leidmotief van het festival: “love, cry, fall in love, learn something”

nog een beter uitgangspunt: niet alleen aan te bevelen voor het publiek

maar ook als start van een documentaire. n

Reeweg 12-6, 1394 JD Nederhorst den Berg - The Netherlands

Tel +31-(0)294-252500Fax +31-(0)294-251122

www.serviceconnection.nl

✔ Leveringen✔ Installatie✔ Infra✔ Reparaties✔ Onderhoud✔ Modificaties

✔ Bekabeling✔ Kabelatelier✔ Advies✔ Maatwerk✔ Engineering

AV&CREATIE

SPECIAL

24 n AV&CREATIE

Led staat voor Light Emitting Diodes (lichtuitstralende diode) en wordt dan ook in het Engels als de afkorting LED geschreven. De Russische wetenschapper Oleg Vladimirovich Losev vond al omstreeks 1927 het basisprincipe voor de led lamp uit. Hij had ontdekt dat diodes licht uitstralen wanneer er stroom doorheen wordt gestuurd. Ondanks het feit dat hij dit idee publiceerde en er patent op aanvroeg, werden hij en zijn uitvinding jarenlang vergeten. Pas in 1962 ontwikkelde de Amerikaans natuurkundige Nick Holonyak een werkend Led en brak de lamp door.

LED de verlichting van de toekomst!

Hoewel Led pas sinds 1962 wereldwijd doorbrak, was het de Russische

wetenschapper Oleg Losev die al halverwege de jaren twintig ontdekte

dat diodes (led staat voor Light Emitting Diode) licht uitstralen wanneer er

stroom doorheen gestuurd werd. Inmiddels hebben de ontwikkelingen op

Led-gebied zich in een rap tempo opgevolgd.

Het grootste voordeel op de milieubelasting van led-verlichting komt voort

uit de elektriciteit die de lamp gebruikt. Elektriciteitscentrales verbranden

fossiele brandstoffen en die zijn niet oneindig beschikbaar. Doordat er veel

CO2 bij vrijkomt draagt elektriciteitsproductie bij aan klimaatverandering.

Daarnaast levert het ook schadelijke stoffen op, zoals zwaveldioxide en

kwik.

Lager energiegebruikLed-verlichting kan zeer efficiënt werken: de zuinigste led-lampen gebrui-

ken bijna 80 procent minder energie dan een gloeilamp met vergelijkbare

lichtopbrengst. Er bestaat echter grote variatie in led-lampen: de minst

efficiënte led-lamp geeft minder dan tien lumen lichtopbrengst per watt,

de zuinigste meer dan tachtig lumen. Ter vergelijking: een gloeilamp levert

ongeveer tien lumen licht op per watt. Let daarom bij led-lampen extra op

de hoeveelheid lumen en het wattage.

Led-lampen zijn over het algemeen niet alleen efficiënt met energie, ze

hebben ook een zeer lange levensduur. Vaak geven fabrikanten waarden

rond 25.000 uur op; een led-lamp gaat daarmee zo’n vijfentwintig keer

langer mee dan een gloeilamp.

Zo werkt ‘ie danIn een led-lamp zit een halfgeleider. De halfgeleider straalt licht uit als

er elektriciteit doorheen gaat. Led is een Engelse afkorting, die staat

voor light emitting diodes.

Een enkel ledje geeft relatief weinig licht. Daarom staan ze altijd in

groepjes. Welke kleur een led-lampje geeft, hangt af van het materiaal.

Er zijn led-lampen met rood licht, blauw licht, groen en wit licht.

Watt... en lumenEen led-lamp heeft net als elke andere lamp natuurlijk een vermogen

(in watt). Dat geeft aan hoeveel energie (in de vorm van elektriciteit)

de lamp per seconde gebruikt. Aangezien een led-lamp zijn elektriciteit

meestal erg efficiënt omzet in licht, heeft die per seconde veel minder

energie nodig dan een gloeilamp, om dezelfde hoeveelheid licht te ma-

ken. Daarom is het aantal watt van een lamp niet handig om verschil-

lende soorten lampen mee te vergelijken.

Door te kijken naar de lichtopbrengst kun je diverse lampen wel met

elkaar vergelijken. Je kunt voor elke lamp bepalen hoeveel licht de lamp

per seconden uitzendt, dat meten we in lumen.

Een ledlamp bestaat uit een groep lichtuitstralende diodes (diodes

zijn elektronische onderdelen die elektrische stroom in één richting

geleiden). Er zijn veel verschillende ledlampen die variëren in kleur,

SPECIAL

AV&CREATIE

AV&CREATIE n 25

CLS-LED, 100% Nederlands ontwerp & fabrikaat CLS is een zusterbedrijf van Fairlight en is een 100% Nederlandse fabri-

kant, de focus ligt met name op functionele LED verlichting voor een

groot scala aan in en –outdoor toepassingen. De producten worden

met name ingezet in de retail, kantoren, conferentiecentra, hotels &

welness centra, maar inmiddels ook meer en meer in Theaters wereld-

wijd. Met name de Ultima serie spreekt enorm aan, vanwege de hoge

lichtopbrengst, de goede dim mogelijkheden en de mogelijkheid om de

behuizing in nagenoeg elke RAL kleur te verkrijgen. Zo is de grote zaal

met een hoogte van maar liefst 15 meter in het Chassé theater voorzien

van de DMX dimbare Ultima Bracket. De producten van CLS kunnen op

talloze manieren toegepast worden. Zo wordt de Ultima Trackrail, die

eigenlijk voor retail & gallerijen toepassingen is ontworpen, succesvol

lichtstroom, lichtsterkte en stralingshoek. Als eerste werd de witte

led ontwikkeld, maar inmiddels kan het hele RGB-spectrum worden

gemaakt door de ontwikkeling van de blauwe led. De lichtsterkte,

de helderheid, wordt bepaald door de stralingshoek. Hoe kleiner de stra-

lingshoek, hoe groter de lichtsterkte, terwijl de lichtstroom (de hoeveel-

heid licht die van de lamp af komt) hetzelfde blijft.

Niet alleen zijn er veel verschillende kleuren beschikbaar, er zijn ook veel

verschillende ledmodellen. Modellen met Edison-fitting, met een Bipin

voet en ook met een Bajonetvoet. Led-screens, Led-balls, Led-gordijnen

en ga zo maar door. Mede door de verschillende modellen, kleuren

en intensiteit wint de ledlamp steeds meer aan populariteit; zowel in

consumentengebruik als in professioneel gebruik.

toegepast als fotografie verlichting voor premières van Theater & film

voorstellingen. Reden is het lage stroomverbruik in combinatie met de

bijzonder goede kleurweergave.

DuurzaamheidDe groeiende wereldbevolking, vergrijzing en een toename van chroni-

sche zieken, en een stijgende vraag naar energie, voedsel en water: het

houdt veel wereldburgers en politici bezig. Met een groot aantal innova-

ties laten verschillende bedrijven zien hoe een reële bijdrage kan worden

geleverd aan een betaalbare, betere gezondheidszorg, veilige en leefbare

steden en een beter leven.

Een leuk voorbeeld is het zogenaamde Cityfarming. Hoe krijgen we ge-

makkelijk een gezonde maaltijd op tafel waarbij de ingrediënten duur-

zaam zijn geteeld? Voedsel verbouwen in sttedelijke gebieden, oftewel

Cityfarming, is nu mogelijk met speciale Leds van onder andere Philips en

het Amerikaanse LedEngin.

Fairlight, Pionier op het gebied van LED toepassingenFairlight biedt een zeer uitgebreid pakket LED producten aan voor de

entertainment markt.

Naast de bekende topproducten van Martin Professional, zoals de

Aura en de Mac 101.

Ook levert men voor het middensegment de CLF producten. Deze

kenmerken zich door een bijzonder goede prijs kwaliteit verhouding.

Naast een aantal LED Parren heeft Fairlight onlangs de LED Wash

serie uitgebracht. De LED Wash is verkrijgbaar in een RGBW en een

CW/WW versie. Het product is op vele manieren toepasbaar; als

extreem compacte horizonverlichting, als wall washer en als floodlight.

Middels het CLS Camlock systeem is het product snel en eenvoudig op trus-

sen te monteren. Kleurenmenging is bijzonder homogeen dankzij een

uniek reflector systeem. CLF LED videoschermen worden door

een groot aantal Nederlandse verhuurbedrijven ingezet.

Met een Pixelpitch van 6 tot 40 mm

is er voor elke toepas-

sing een geschikte

versie leverbaar.

SPECIAL

AV&CREATIE

AV&CREATIE n 27

ControlluxControllux is sinds 1968 actief als totaalleverancier op het gebied van

lichttechniek voor Studio, Theater, Evenementen en Architainment. Onze

diensten (verkoop, installatie, service, technische ondersteuning en trai-

ning) zijn gericht op de oplossing. En met ons complete producten pakket,

een uitgebreide technische dienst en jaren van ervaring kunnen wij zowel

standaard webshop orders tot TurnKey projecten verwerken. Ook als het om

LED verlichting gaat!

Al geruime tijd zijn de ontwikkelingen op het gebied van LED modules en

LED armaturen niet te stuiten. In razend tempo worden nieuwe modellen op

de markt gebracht, vaak van wisselende kwaliteit. Aan Controllux de taak om

de gebruiker goed te informeren.

Controllux werkt met betrouwbare partners zoals Robe, Anolis, ARRI, ADB,

Desisti, Quartz Color, BB&S (led modules voor bestaande ETC en Robert Juliat

schijnwerpers), Teclumen, Rosco, etc. Allemaal merken die met vervangende

en vernieuwende LED producten zijn gekomen. Naast het pakket met stan-

daard oplossingen bieden we ook custom made oplossingen aan in de vorm

van strips, panelen en armaturen, bijna alles is mogelijk met LED!

Naast LED armaturen biedt Controllux ook de benodigde sturingen aan.

Zonder de juiste sturing komt het potentieel van een mooi installatie niet

tot z’n recht. Bijvoorbeeld Avolites heeft een nieuwe reeks lichtregeltafels

uitgerust met de vernieuwende Titan Software en de AI Media server die op

de Olympische Spelen in Londen zijn gebruikt. Ook draadloze DMX systemen

behoren tot de standaard opties.

Controllux is dus klaar voor de toekomst waarin LED een grote rol speelt.

Wij weten het, onze leveranciers weten het en misschien nog wel belangrij-

ker, de gebruiker weet het!

Leddux brengt professionele LED-verlichting binnen bereikAmper tien maanden onderweg, maar het Osse bedrijf Leddux heeft

al flinke stappen gemaakt in de markt van professionele LED-verlich-

ting voor entertainment, retail, architectuur en utiliteit. “We kennen

de praktijk én de producten. Daardoor kunnen wij deskundig en on-

afhankelijk adviseren over de beste LED-oplossing,” vertelt commerci-

eel directeur Martijn van de Wetering. In de eerste maanden van haar

bestaan, realiseerde Leddux al bijzondere LED-projecten door het hele

land. Want hoewel het bedrijf nog jong is, herbergt de organisatie een

schat aan ervaring met vakmensen die jarenlang in de lichttechniek ge-

werkt hebben, door heel Europa. Martijn van de Wetering: “Onze core

business is professionele LED-verlichting, waarbij we het hele traject bij

een opdrachtgever betrokken zijn. Dus niet alleen de producten leveren,

maar ook het voortraject met advies en het ontwerp van lichtplannen.

LED is enorm in trek, maar tegelijkertijd zien veel opdrachtgevers door

RolandNaast voor live toepassingen in het alge-

meen, zijn de video mixers van Rol-

and ook bijzonder geschikt voor

gebruik in combinatie met een

LED-wall.

Zo kan door de standaard aanwezige in-

put- en outputscalers op hun complete lijn digi-

tale HD videomixers de outputresolutie tot op de pixel

nauwkeurig worden ingesteld. In de praktijk komt het er daardoor vaak

op neer dat er geen aparte scaler meer ingezet dient te worden tussen de

video mixer en de LED-wall. Naast de besparing van een apparaat zorgt

dat tevens voor aanzienlijk minder vertraging.

Het feit dat de SDI-uitgangen ook 3G-SDI (1080p) kunnen uitsturen

maakt het mogelijk om ook bij lange afstanden de hoogste kwaliteit te

behouden. Een 3G-SDI-naar-HDMI-converter vertaalt het signaal bij de

LED-wall weer keurig naar DVI.

de bomen het bos niet. Welk product is geschikt voor hun specifieke

situatie? Wat geeft de beste lichtopbrengst, welke verlichtingssterkte

wordt gevraagd en hoe behalen we een optimale energiebesparing?

Daar helpt Leddux.“ Ook op het gebied van verlichting voor de enter-

tainment branche zit Leddux niet stil en word er momenteel hard ge-

werkt om een serie betaalbare maar vooral professionele en krachtige

LED producten op de markt te brengen.

AV&CREATIE

SPECIAL

BarcoBarco (een acroniem dat oorspronkelijk voor Belgian American

Radio COrporation stond) is een internationaal bedrijf gevestigd in

het Belgische Kortrijk.

Barco levert visualisatie- en display-oplossingen voor professionele

markten. Barco ontwerpt en ontwikkelt oplossingen voor groot-

schermvisualisatie, visualisatiesystemen voor levenskritische toepas-

singen en systemen voor visuele inspectie.

Het bedrijf is eveneens actief in displays voor cockpits van vliegtui-

gen en controlesystemen voor het vliegverkeer. Barco is genoteerd

op Euronext Brussel. Barco focust zich sinds 2008 op vier kernmark-

ten met name “Media & Entertainment”, “Security & Monitoring”,

“Medical Imaging” en “Avionics & Simulation”.

Tijdens de Olympische Spelen gooide Barco onder andere hoge ogen

met de LED-displays die door het publiek werden vastgehouden en

zodoende zorgden voor een spectaculair lichteffect. Hierover kunt u

meer lezen in een volgende AV&Stage.

www.barco.com/nl

Pixelscreen

Pixelscreen (onderdeel van DIS3BUTION NV) is momenteel al 10 jaar

actief in de droge verhuur & productie van VIDEO LED schermen voor

de Europese markt, en reeds bijna 20 jaar actief in de verhuur van AV

installaties.

Gezien deze ervaring en de eigen ontwikkeling van LED tegels in

China, garanderen ze de meest up to date producten. Niet alleen

scherpe prijzen maar ook lichtgewicht, brightness, color perfect of

touring qualificaties zijn een must. Nieuw is de integratie van high

power LED’s met SMD5050 LED’s. (zie foto!)

www.pixelscreen.be

28 n AV&CREATIE

AV&CREATIE n 29

AV&CREATIE

SPECIAL

Faber-AVFaber Audiovisuals is een toonaangevend bedrijf op de Europese ver-

huurmarkt van LED-schermen en in de realisatie van audiovisuele

totaalproducties.

Wij zijn actief in de wereld van tv, sport, muziek en corporate events

bij producties van iedere omvang. Onze werkzaamheden variëren van

het leveren van crew en materialen tot aan, wat meestal het geval is,

de organisatie en uitvoering van een volledig geïntegreerde audiovi-

suele productie.

Op dit moment beschikt Faber Audiovisuals over een LED vloot van

ongeveer 2.500 m2. Dit betreft niet alleen outdoor LED en SMD scher-

men, maar ook veel creatieve LED producten en indoor SMD scher-

men met hoge resoluties. De creatieve en indoor schermen worden

in Nederland veel voor TV en concerten ingezet.

Door onze jarenlange (internationale) ervaring, een grote eigen voor-

raad apparatuur van de nieuwste generatie, eigen transportmidde-

len en een team van 40 gedreven vakmensen met een no-nonsense

mentaliteit, zorgen wij voor een probleemloze uitvoering van uw

opdracht, ongeacht de omvang van de productie.

Een volledig overzicht van referenties, projecten en apparatuur is te

vinden op onze website.

LED is VET InventDesign is jong, ambitieus én specialist in de wereld van de

creatieve LED verlichting. Opererend vanuit Amsterdam levert In-

ventDesign een breed assortiment LED producten en custom-made

LED oplossingen aan uiteenlopende bedrijven uit de horeca, retail,

theater, stand en interieurbouw.

Niets is onmogelijk tot het tegendeel is bewezen. InventDesign gaat

tot het uiterste om aan de vraag van de klant te voldoen. Wij bieden

zowel voorraad producten als complete Plug & Play LED oplossingen

en nemen het werk uit handen door de LED installatie geheel op maat

aan te leveren. Het streven is een optimale samenwerking met zowel

klanten, als fabrikanten. Onze LED producten zijn uitsluitend van hoge

kwaliteit en alleen de beste componenten worden geselecteerd tegen

de juiste prijs. De producten worden geproduceerd door fabrikanten

die met de hoogste zorg worden geselecteerd. Op frequente basis wor-

den deze fabrikanten bezocht om kwaliteitsnormen te controleren.

Door creativiteit en flexibiliteit maakt InventDesign het mogelijk in te

spelen op de specifieke wensen van de klant. Er is geïnvesteerd in rui-

me voorraden zodat de producten snel kunnen worden geleverd. Team

InventDesign gaat graag voor je aan de slag waardoor je nooit lang op

een levering hoeft te wachten.

InventDesign heeft het afgelopen jaar de LED verlichting geleverd

voor vrijwel alle theatershows zoals Ice Age, Saturday Night Fever,

Shrek en de Oudejaarsconference. Daarnaast is InventDesign ook op

retail een bekende speler, zo zijn onze LEDs te vinden in onder ande-

re de Cool Cat winkels en op verkooppunten van oa. Nike, Adidas, LG

en Samsung. Ook in het nachtleven maken wij deel uit van de main

acts in veel binnen en buitenlandse clubs. Op onze website zijn vele

projecten te bekijken.

RolightRolight levert al vele ja-

ren led-oplossingen voor

diverse markten zoals

verhuurbedrijven, thea-

ters, scholen, tv studio’s

en de ‘architainment’. Er

zijn tegenwoordig al led

armaturen verkrijgbaar

die zich kunnen meten

met conventionele ver-

mogens van 2000W. U

kunt kiezen uit armatu-

ren met ingebouwde RGB

kleurmenging witte led’s of armaturen met een automatische zoom, pan

en tilt. Voor u is er keuze genoeg.

Wat is de beste oplossing voor uw toepassing? Vaak blijkt dat lastiger

dan gedacht. Rolight adviseert u graag en helpt u tevens bij de keuze

voor de juiste sturing. En voor de installatie bent u tevens aan het juiste

adres.

AV&CREATIE

FILMFESTIVAL

30 n AV&CREATIE

Dit eerste jubileum is een moment om terug te

blikken, maar zeker ook om naar de toekomst

te kijken. Go Short trapt deze speciale editie

af met een groots evenement, waarin onder

andere filosoof Rob Wijnberg en cross-me-

diale filmmaker Floris Kaayk hun visie op de

toekomst geven.

Toekomst

Korte film is de plek voor experiment en vernieuwing, en levert een

blauwdruk voor ontwikkelingen in de filmwereld. Tijdens de Inspiration

Talks geven verschillende sprekers hun visie op de toekomst vanuit hun

eigen veld van expertise. Floris Kaayk, wiens Human Birdwings project

een viraal succes werd, verkent de nieuwe mogelijkheden die interacti-

viteit biedt aan filmmakers. Strawberry Earth oprichtster Mette te Velde

maakt zich sterk voor een duurzame toekomst. Bart Rutten, curator van

het Stedelijk Museum Amsterdam, bekijkt wat we in de nabije toekomst

kunnen verwachten van de interactie tussen beeldende kunst en film.

Filosoof Rob Wijnberg laat zijn licht schijnen op de koers van onze maat-

schappij.

Terugblikken Go Short blikt tijdens de 5e editie uitgebreid terug. Zo viert het festival

haar eerste mijlpaal met een selectie van festivalfavorieten uit de eerste

edities. Daarnaast blikt Go Short terug op de geschiedenis van de korte

film in het programma Milestones in Short Film History, dat is samen-

gesteld in samenwerking met het Internationaal Kortfilmfestival Leuven.

Dit programma biedt een uitgebreid overzicht van de ijkpunten uit de

korte filmgeschiedenis, met onder andere Le Voyage dans la Lune (Me-

lies, 1902), Un Chien Andalou (Buñuel, 1929), Les Mistons (Truffaut, 1957),

Two Men and a Wardrobe (Polanski, 1958), La Jetée (Marker, 1962), The Big

Hét korte-filmfestival van Nederland blikt terug en kijkt vooruit tijdens eerste jubileum Van 13 tot en met 17 maart vindt de vijfde editie plaats van Go Short – International Short Film Festival Nijmegen. In vijf jaar tijd groeide Go Short uit tot hét Nederlandse festival voor de korte film. Het festival heeft de korte film terug op de kaart gezet, en is niet meer weg te denken uit het Nederlandse filmlandschap.

Go Short viert vijfde editie!

Shave (Scorsese, 1967) en World of Glory (Anderson, 1991). Ook de Neder-

landse mijlpalen mogen niet ontbreken. In samenwerking met filmmu-

seum EYE geeft Go Short in Dutch Milestones een bloemlezing van de

Nederlandse korte film. n

Go Short - International Short Film Festival Nijmegen - Jaarlijks internationaal filmfestival voor de korte film

- In en rondom arthouse LUX, Nijmegen

- Vierde editie: 13 t/m 17 maart 2013

- Korte film, alle genres, Europa

- verwacht aantal bezoekers: > 15.000

Competities: - European Competition: Fiction, Documentary, Animation, Art Film

- Dutch Competition

- Student Competition: Breaking Shorts

- Online Competition

- Jongerenjury

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 31

Gemeenten mogen straks ook mobiele camera’s inzetten om de openbare

orde in de publieke ruimte te handhaven. De maatregel ondersteunt de

aanpak van tijdelijke, maar hardnekkige overlast door hangjongeren,

drugsdealers, straatrovers en zakkenrollers. Gebleken is dat gemeenten

behoefte hebben aan een meer flexibele inzet van cameratoezicht om

tegen ordeverstoringen in probleemgebieden effectiever en gerichter op

te kunnen treden. Dit staat in een wetsvoorstel van minister Opstelten van

Veiligheid en Justitie waarmee de ministerraad heeft ingestemd.

Vast of mobiel Nu mogen gemeenten alleen nog vaste camera’s plaatsen. Ze worden

gebruikt voor statisch en langdurig toezicht op plekken met een verhoogde

kans op verstoringen van de openbare orde, bijvoorbeeld winkelstraten

of uitgaansgebieden. De vaste camera’s, die aan gevels of dakranden van

gebouwen hangen, zijn nuttig maar niet snel inzetbaar voor bestrijding

van zich verplaatsende overlast. Daarom heeft het kabinet besloten de

huidige regeling uit te breiden en ook het gebruik van mobiele camera’s

toe te staan. Gemeenten kunnen dan zelf bepalen welke vorm van camera-

toezicht - vast of mobiel - wenselijk is. Het ligt voor de hand dat gemeenten

op plaatsen waar doorlopend toezicht nodig is, kiezen voor vaste camera’s.

Als tijdelijke inzet volstaat, ligt mobiel cameratoezicht meer voor de hand.

Op deze manier is maatwerk mogelijk en kan de veiligheid in de publieke

ruimte verbeteren.

Tijdwinst Flexibel cameratoezicht levert ook tijdswinst op, omdat niet meer voor elke

verplaatsing een aparte procedure hoeft te worden gevolgd. De burgemees-

ter wijst, nadat de gemeenteraad hem die bevoegdheid heeft verleend, een

gebied aan waarbinnen mobiele camera’s kunnen worden geplaatst of

verplaatst. Dat gebied mag niet groter zijn dan strikt noodzakelijk voor de

Kabinet maakt flexibel cameratoezicht mogelijk

handhaving van de openbare orde, bijvoorbeeld een plein of enkele straten.

Borden moeten het publiek informeren over het toezicht met camera’s. De

burgemeester trekt de gebiedsaanwijzing in als het cameragebruik niet

meer nodig is. De ministerraad heeft ermee ingestemd het wetsvoorstel

voor advies naar de Raad van State te sturen. De tekst van het advies en van

het wetsvoorstel worden openbaar bij indiening bij de Tweede Kamer.

4G als eerste in AmsterdamAmsterdam wordt als eerste de plek van Nederland waar een 4G-netwerk

wordt aangeboden. KPN biedt vanaf volgende maand als eerste daarvoor

abonnementen aan. In de loop van volgend jaar moet in heel Nederland

4G beschikbaar zijn, zegt KPN. De andere aanbieders volgen waarschijnlijk

deze zomer. 4G is de opvolger van 3G. Mobiel internet kan daardoor vrijwel

net zo snel zijn als de vaste internetverbinding thuis. Eind 2012 leverde de

frequentieveiling, waar onder meer frequenties voor 4G werden geveild, 3,8

miljard euro op. KPN betaalde ruim 1,4 miljard euro.

OndersteunenKPN is nu het eerste telecombedrijf dat daadwerkelijk 4G-abonnementen

gaat aanbieden. In Amsterdam, Alphen aan den Rijn, Amstelveen, Beverwijk,

Haarlem, Purmerend en Zaandam is er vanaf 4 februari dekking. Veel

huidige telefoons zijn niet geschikt voor 4G. KPN gaat daarom vanaf

volgende maand meer smartphones aanbieden die de techniek wel

ondersteunen. Het bedrijf verwacht dat mensen met 4G meer data gaan

verbruiken en dat klanten daardoor grotere databundels kopen. Op die

manier hoopt KPN de gemaakte kosten terug te verdienen. T-Mobile,

Vodafone en nieuwkomer Tele2 komen later met hun plannen voor

4G-abonnementen. T-Mobile en Vodafone willen deze zomer starten met

de abonnementen, maar hoeveel die kosten en waar er dan dekking is,

is nog onbekend.

NIEUWS

BROADCAST&AV-TECHNIEK

BEURS

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

32 n BROADCAST&AV-TECHNIEK

Op de vraag om een verslag te schrijven van wat ik gezien heb op de Consumer Electronics Show, die jaarlijks wordt georganiseerd in Las Vegas, was het antwoord eenvoudig en snel gegeven: ja. Na zes dagen intensief de ‘fair-grounds’ afgelopen te hebben – ik schat dat de totaal afgelegde weg een marathon in lengte overschrijdt – is de invulling toch een stuk lastiger…

CES 2013, veel nieuws, héél veel!

theo wubbolts

Ga maar na. Het totale oppervlak van de CES bedraagt 37 ‘football fields’

– en je mag zelf uitrekenen hoe groot dat is, okay, bijna 18 ha. – waar 3.250

exposanten proberen de ruim 150.000 bezoekers zinnenprikkelend te

trakteren op nieuwe producten, trends en ontwikkelingen.

Naast het immens grote LVCC, Las Vegas Convention Center met drie

gigantische hallen, is er tentoonstellingsruimte te vinden in het aanpa-

lende Hilton en het iets verderop aan de Strip gelegen Venetian. Goede

busverbindingen – de organisatie zet zo’n 140 bussen hiervoor in – verzor-

gen het transport van en naar de diverse locaties.

Je zult begrijpen dat dit voor één mens teveel is, temeer daar ik jaarlijks

de CES bezoek vanuit verschillende disciplines– zie mijn publicitaire ‘drif-

ten’ – en is het maken van keuzes onvermijdelijk. Vandaar een selectie.

Trends…Naast de onmetelijke rijen standaard standjes van Aziatische komaf

– waar de standbemanning kijkt of ze een taakstraf uit moeten zitten –

en waarbij alles ‘blinkt’ en ‘glittert’, is de CES het domein van de grote

jongens, die elk niet altijd overeenkomstig hun marktpositie vloeropper-

vlak inkopen.

Op de persdag – dit jaar voor het eerst gehouden in een nieuw complex

áchter Mandalay Bay aan de zuidkant van de Strip – bijt inmiddels tradi-

BEURS

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 33

tiegetrouw LG ’s ochtends om acht uur het spits af. “Touch the Smart Life”,

is hun motto en zetten dit kracht bij in zowel wit- als bruingoed. In de laat-

ste categorie zijn alle schermen inmiddels uitgevoerd in LED-technologie,

maakt de ‘Magic Remote’ de bediening nóg eenvoudiger en zet LG groots

in op OLED en in resolutie op UltraHD, oftewel 4k. LG toonde een 84 inch

4k scherm, met verwachte prijs van $ 12.000. Om even terug te komen op

die ‘Magic Remote’. Met de nieuwe Magic Remote-afstandsbediening heb

je vanaf nu nog maar één afstandsbediening nodig voor je Smart TV, ge-

luidssysteem, DVD- of Blu-ray player en set-topbox. Om naast je Smart TV

andere apparaten te bedienen, verschijnt op de tv een virtuele afstands-

bediening op het scherm die je kunt besturen via het handige ‘point-and-

click’-systeem van de Magic Remote. Ook voor de installatie heb je niet

langer een ingewikkelde code of pc nodig. Met een paar simpele stappen

kies je het merk en model van je geluidssysteem, Blu-ray-speler of set-

topbox. (In de Central Hall kon je de stand van LG met geen mogelijkheid

over het hoofd zien, ook al had je geen 3D-bril op.) Op het terrein van

witgoed doet WiFi haar intrede – denk aan bediening en monitoring van

je wasmachine, koelkast – lees ook food management – en… stofzuiger.

Vergun mij verder te gaan zoals de persdag was geprogrammeerd…

Marktleider in de V.S. op het gebied van hoofdtelefoons – een ‘hot’ item –

is Monster. Ik kon niet opmaken uit de getoonde chart op welke voet de

concurrentie volgt en in welk prijssegment, maar laten we deze fabrikant

dankbaar zijn dat het lukt om het prijsniveau hoog te houden en bij monde

van ‘head monster’ Noel Lee is “Headphone is

fashion, and fashion is headphone.”. Om

voornoemde stelling kracht bij te zetten,

betrad een heel cohort prominenten uit de

wereld van de mode en de sport het podium.

“Let’s give them a hand!” Grappig om te zien

dat een enkel model – ik bedoel dan hoofd-

telefoon – door te lussen is, zodat luisteren

weer een sociale bezigheid wordt. Hoe zal

dat uitpakken in bus, tram, trein of metro?

Een ‘hot’ item is 3D. Nu vrijwel alle verkochte vlakke beeldschermen deze

feature hebben – 40 miljoen verkochte exemplaren in 2012, waarvan een

kwart in China – is het natuurlijk leuk om te vertellen dat het een succes

is… maar kijkt de consument wel in 3D? Nee, dus. Domweg omdat hij of zij

geen brilletje op de neus wil zetten. Met de ‘Ultra-D’-technologie van het

bedrijf StreamTV komt hier een eind aan, ik bedoel dan: geen bril en toch

3D! Op alle beeldschermen en met 1080p content. Ultra-D maakt er 2160p

van. Met overtuigend resultaat; een bedrijf dat we in de gaten moeten

blijven houden, omdat heel knappe koppen – onder ander op ons ‘eigen’

HighTech Campus in Eindhoven – bij de ontwikkeling betrokken zijn.

Het lukte deze keer wél om een plekje te vinden bij Samsung. Prachtig

om te zien hoe dit bedrijf de massa in beweging weet te zetten, of het

nu queuing is om een drinkbeker te bemachtigen of om binnen te mo-

gen in de immens grote zaal voor de persconferentie. Twee dagen later

kreeg ik een bijzonder informatieve booth tour van de vaderlandse dele-

gatie. Samsung speelt ook in op de toenemende vraag naar grote televi-

sieschermen, een nóg hogere beeldkwaliteit, stijlvol design én optimaal

gebruikersgemak. De nieuwe generatie Smart TV’s van Samsung zijn zo

slim, dat ze weten waar jij het liefst naar kijkt… of als je tegen je TV zegt:

“Ik wil een film zien met Brad Pitt”, brengt je Smart TV alle films met die

acteur in beeld en kun jij de film waar je zin in hebt, direct start.

Samsung heeft zich niet aangesloten bij de SmartTV Alliance (waar

LG, TPVision, Toshiba en Panasonic in deelnemen). Wanner en of dit zal

gebeuren is nog niet bekend. Voorts toonde Samsung een gebogen

OLED-scherm!

Wegens ontberen van de mogelijkheid om op twee plaatsen tegelijk te

zijn, moest ik Panasonic ‘laten lopen’, maar trof op de stand Rob de Klijn

general manager consumer products van de Nederlandse vestiging aan,

die me – terecht – wees op de nieuwe Z-serie plasmabeeldschermen van

uitzonderlijk hoge kwaliteit. Volgens mij ‘Kuro2.0’. Ook qua design heeft

Panasonic een inhaalslag gemaakt. Toppers!

Dat geldt trouwens ook voor de beeldkwaliteit in het algemeen dat ik

aantrof op de CES. Zowel bij Sharp, Sony en Toshiba, zeg de meer traditio-

nele fabrikanten, als bij de nieuwkomers als Huawei, Hisense en Haier.

In de bioscoop van Sony op de stand in de Central Hall werd ik getrak-

teerd op een paar minuten ‘Skyfall’ in native 4k met 9.1 geluid. Alle ap-

paratuur is dan natuurlijk van Sony, inclusief het filmfragment (later

dit jaar ook in 4k in de IMAX te zien), exclusief het scherm van Stewart.

De STR-DA5800ES stuurde de luidsprekerset-up met het grootste gemak

aan en verhoogde de ‘kick’ met een veelvoud. Wow!

Noviteiten en gadgets zijn vooral te vinden op de zogenaamde side-

shows. Zo is er aan het begin van de beurs de ‘CES Unveiled’, een dag later

‘PepCom’ en weer en dag later ‘ShowStoppers’. De laatste twee zijn lou-

ter toegankelijk voor de geaccrediteerde pers. Tijdens deze shows kun je

meer een-op-een in contact treden met de wat kleinere fabrikanten en

beginners.

…trendsTsja, tot slot van dit verslag heb

ik wat trends en zo opgetekend.

Op deze CES doet de nfc-tech-

niek (Near Field Communicati-

on) duidelijk haar intrede. Je legt

je smartphone op een daartoe

geschikt apparaat, bijvoorbeeld

een klokradio of dockingstation,

en de muziek speelt gewoon

verder. Dan de GoPro-achtigen;

je kent ze wel. Camera’s op je

fietshelm en crossen maar. Ac-

cessoires voor tablets, iPhone’s

– al dan niet met eigen foto of

design – WiFi-gestuurd speel-

goed, navigatiesystemen op de

achteruitkijkspiegel van je auto, draagbare powerpacks om je device snel

bij te kunnen laden en… 3D-printers. Van deze laatste categorie is de

kwaliteit enorm goed. Vooral Taiwanese en Chinese fabrikaten doen je

vergeten dat je die mooie vaas uit de periode van de Ming-Dynastie hebt

laten vallen. Je laat gewoon een nieuwe uit de printer komen…

De komende CES wordt gehouden van 7 t/m 10 januari 2014

www.CESweb.org

theo wubbolts

hoofdredacteur

hifi Video test

hifiretail

smarthomesmagazine

BEURS

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

34 n BROADCAST&AV-TECHNIEK

BEDRIJF

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

36 n BROADCAST&AV-TECHNIEK

“We mogen niet klagen”, zegt Dokman. “Natuurlijk voelen we ook de

gevolgen van de crisis, maar als we terugkijken op 2012 ben ik niet onte-

vreden. Ik ben er trots op dat we weer mooie projecten hebben kunnen

doen. Zoals bijvoorbeeld Koninginnedag in Veenendaal en Rhenen, waar

we wederom alle schermen langs de route draadloos van videosignalen

hebben voorzien met onze Digitenne zender. Deze zender kunnen we op

een hoog punt plaatsen, bijvoorbeeld op een kerk of flatgebouw. Op die

manier kunnen we draadloze videosignalen versturen naar alle schermen

in de stad. Dit hebben we ook gedaan bij het concert van André Rieu op

het Vrijthof, waarbij alle cafés in de omgeving van het plein eenvoudig

mee konden kijken via een kleine consumenten-ontvanger. Dit systeem

hebben we o.a. ook ingezet op de Open Dagen van de Landmacht en op

de Open Dagen van de Marine in Den Helder.”

Dokman vertelt verder over de zomerperiode. Videolink had een aan-

tal mooie opdrachten. “Mede dankzij de Olympische Spelen en het EK-

voetbal. Op beide evenementen waren draadloze camerasystemen van

Videolink ingezet. Op de Olympische spelen heeft Videolink de nieuwste

Gigawave HD set ingezet, die door de host-broadcaster in een van de

stadions is ingezet. In Nederland hebben we ons draadloze systeem voor

steadycams veelvuldig in kunnen zetten bij diverse show programma’s.”

SatellietwagenHet absolute hoogtepunt van de zomer was de oplevering van de nieuw-

ste satellietwagen. “Zo’n flinke investering is altijd een grote uitdaging,

maar ik heb er absoluut vertrouwen in,” aldus Peter Dokman. “Ik heb de

mooiste SNG van Nederland! We hebben de wagen volledig in eigen be-

heer gebouwd, zodat we zeker weten dat alles volgens onze eigen hoge

normen wordt geïnstalleerd. Ik zit al bijna twintig jaar in het satellietvak

en al die ervaring heb ik in deze wagen gestopt.”

Je ziet ze niet zo vaak op de aftiteling, maar ze zijn er vaker dan je denkt: we hebben het over de technici van Videolink BV. Bijna dagelijks zijn er beelden te zien op de Nederlandse televisie die via de verbindingen van Videolink de huiskamer binnen komen. Het bedrijf is gespecialiseerd in draadloze videoverbindingen en meer. In gesprek met technisch directeur en oprichter Peter Dokman.

de drie pilaren van Videolink BV: de satellietwagen, speciale projecten en verhuur ‘Wat er niet is, maken we gewoon zelf’

De satellietwagen is een van de weinige SNG-wagens in Nederland die

full-redundant is en een volwaardige AVID-montageset aan boord heeft.

Ook is de wagen uitgerust met diverse VTR’s en een beeldmenger, zodat

de wagen voor verschillende soorten evenementen ingezet kan worden.

“We werken bijna dagelijks voor de nieuwsrubrieken van NOS en RTL,

maar we doen ook medische live operaties of live congressen. En wat je

misschien niet meteen zou verwachten is dat we ook regelmatig uitvaar-

ten van faciliteiten voorzien. Onze opdrachtgevers zijn dan uitvaarton-

dernemers die met een overvolle kerk te maken hebben. Wij zorgen dan

voor een straalverbinding naar een kerk verderop, waar het publiek dan

op een scherm de uitvaart live kan meebeleven.”

Drie pilarenHet Culemborgse bedrijf Videolink BV steunt op drie pilaren. De verhuur

van de draadloze camerasystemen, de satellietwagen en de zogenaamde

speciale projecten. Dokman: “Deze laatste tak is vaak het meest uitda-

gend. Een project kan bijvoorbeeld bestaan uit de live-registratie van een

marathon, waarbij de verbindingen vanaf een motor worden gerealiseerd

of een straalverbinding vanaf een rijdende tank zoals we dat bij defensie

doen. We kregen recentelijk een aanvraag van een leverancier van een

drone. Deze drone moest in de woestijn van Qatar boven een kamelen-

race vliegen en wij moesten de HD-straalverbinding leveren. De ontvan-

‘ik heb de mooiste sng-wagen van nederland’

BEDRIJF

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 37

ger werd geplaatst in een rijdende auto waar de bestuurder van de drone

in zat. Vanaf de auto werd het signaal weer doorgestuurd naar de OB-van.

Dat zijn leuke opdrachten waar we graag aan meewerken. Ook mochten

we afgelopen jaar weer de verbindingen verzorgen van het NK roeien,

waarbij we een camera op een boot hebben geplaatst en een camera in

een rijdende auto. Ook hebben we faciliteiten geleverd aan Q-music Bel-

gië die de hele zomer live heeft uitgezonden vanaf het Belgische strand.

Aan het begin van het jaar heeft Q-music voor een live uitzending van-

uit Zell Am See met een draadloos systeem van ons gewerkt. Op satel-

lietgebied kunnen we behalve de uplinkwagen ook de downlink en de

satellietcapaciteit leveren, oftewel een complete verbinding in SD of HD.

Zo verzorgen we een paar keer per jaar een congres via de satelliet voor

een groot Nederlands bedrijf dat een filiaal in Amerika heeft. Wij regelen

dan behalve de uplink in Nederland ook de uplink wagen en camera’s in

Amerika en het omzetten naar NTSC. Men kan dan vergaderen in hoog-

waardige broadcast kwaliteit.”

ConcurrentieIs Dokman niet bang voor de concurrentie van bijvoorbeeld WiFi en 4G?

“Daar houden we zeker rekening mee, ik houd nauwgezet de ontwik-

kelingen in de gaten. De verbindingen via de huidige UMTS en HSDPA

netwerken zijn naar mijn mening nog niet betrouwbaar genoeg. Deze

verbindingen worden nu al experimenteel ingezet door de Nederlandse

omroepen, maar zijn op dit moment nog niet optimaal. Vooral bij grote

evenementen waarbij veel publiek aanwezig is (en dus veel smartpho-

nes), wordt zo’n netwerk erg zwaar belast. En als iedereen straks over

is gegaan op HD, zullen de betrouwbare verbindingen van SNG’s zeker

blijven. Ik denk dat echter in de toekomst wel steeds meer verbindingen

via IP zullen gaan. Of dat nu via glas of draadloos via 4G is maakt niet

uit, maar het gaat gebeuren. Het wordt nu al vaak ingezet. We hebben

dus ook moeten investeren in Video-over-IP-verbindingen en zullen zeker

inspringen op deze ontwikkelingen. Het voordeel van een IP-verbinding

is dat die bi-directioneel is en dat we over een netwerk behalve meer-

dere videosignalen ook intercom en uiteraard data kunnen vervoeren.

Het komt ook steeds vaker voor dat bedrijven die met hun filialen ver uit

elkaar liggen een eigen vaste IP-structuur hebben tussen die bedrijven.

Wij kunnen dan zorgen voor een broadcast kwaliteit HD-videoverbinding

via hun bestaande IP-structuur, zodat er geen satellietwagen meer voor

de deur hoeft te worden gereden. Ook hebben we geïnvesteerd in een

hoogwaardige IP point-to-point straalverbinding. Dit kun je zien als ‘een

hele lange cat5 kabel door de lucht’, waarbij de klant zijn eigen netwerk

tijdelijk met een ander filiaal kan verbinden.

ToekomstHet komende jaar ziet Dokman met plezier tegemoet. “We zijn het jaar al

goed begonnen met de inzet van een straalverbinding tijdens de jaarwis-

seling op De Efteling en op Nieuwjaarsdag voor de ZDF bij de schans van

Garmisch-Partenkirchen. We zijn nu een van de grootste van Nederland

op het gebied van de verhuur van draadloze camera’s en wat ons betreft

gaan we ook komend jaar weer flink investeren. We hebben inmiddels 2

HD systemen voor op een LDK8000 studio camera in de verhuur.

Een sterk punt van Videolink is dat men deze apparatuur op voorraad op

de plank heeft staan, zodat ook op zeer korte termijn geleverd kan wor-

den. Ook bij eventuele storingen kan er binnen no-time een reserve set

op locatie staan. Dokman: “Er zijn collega verhuurbedrijven die de appa-

ratuur uit het buitenland moeten halen. Dat brengt natuurlijk een hoop

nadelen, waaronder extra kosten, met zich mee.”

Dokman vertelt verder: “De komst van MPEG4 HD is een belangrijke ont-

wikkeling. MPEG4 had tot voor kort de grote vertraging als nadeel. De

huidige MPEG4-systemen hebben een vertraging tot minimaal 1 frame,

dat biedt weer grote mogelijkheden voor het leveren van hoogwaardige

HD verbindingen. Door de relatief lage bandbreedte van MPEG4 kunnen

we grotere afstanden overbruggen met een hoogwaardige full HD kwa-

liteit. Dit is vooral voor draadloze camera’s een groot voordeel. Dus on-

danks dat de huidige MPEG2-systemen prima voldoen, zullen we vanaf

nu alleen nog maar in MPEG 4-systemen gaan investeren. Er zijn eigenlijk

maar drie à vier grote merken in de wereld die draadloze camerasyste-

men leveren en wij verhuren apparatuur van de drie grote. Zo heeft ieder

merk z’n specifieke eigenschappen: het ene merk heeft hele kleine zen-

dertjes, het andere merk kan zeer grote afstanden overbruggen. En als de

klant iets wil wat onze leveranciers niet kunnen leveren. Dan maken we

het gewoon zelf!”

meer informatie vindt u op www.videolink.nl

‘Videolink heeft altijd apparatuur op voorraad’

Beide modellen zijn uitgerust met een nieuw type 4K Super 35 mm-beeld-

sensor met een resolutie van 4096 x 2160 (in totaal 11,6 miljoen pixels).

De nieuwe aanwinsten vullen het gat op tussen de F3, die voornamelijk

wordt gebruikt voor broadcast, en de F65 die ingezet wordt voor grotere

speelfilms. Met deze camera’s beschikken nu zowel film- als tv-makers over

creatieve mogelijkheden voor opname en productie in HD, 2K of 4K met

grote sensor.

Speciaal voor digitale cinematografiePhilippe Vié, directeur en eigenaar van Cam-a-lot: “De F5 en de F55 voor-

zien in veel behoeftes van cameramensen. Waar veel van de huidige (grote

sensor) camera’s niet heel handzaam zijn, zo klopt de ergonomie van deze

camera’s helemaal. En wat betreft de opslag van data zijn deze camera’s

de ‘lightversie’ van de F65.” Dat maakt ze uitermate geschikt voor digitale

cinematografie. Vié gelooft dat de camera’s in de toekomst veel gebruikt

gaan worden. “Dit zijn camera’s waarin ongeveer alles zit: een hoog con-

trastbereik, uitstekende kleurdiepte én een hoge resolutie. Hierdoor zijn ze

erg toegankelijk voor een breed publiek.”

Multi-codecondersteuningDe nieuwe XAVC-codec van Sony wordt toegepast in beide camera’s en

maakt gebruik van MPEG-4 AVC (H.264) level 5.2, de meest geavanceerde

codec voor videocompressie op de markt. Deze codec levert de hoogste

Cam-a-lot is het eerste verhuurbedrijf voor professionele AV-apparatuur in Nederland die de nieuwste Sony CineAlta™ 4K-camera’s in het assortiment heeft opgenomen. De PMW-F5 en de PMW-F55 beschikken over een grote sensor en zijn met name geschikt voor het opnemen van commercials, dramaseries en films.

Cam-a-lot bestelt als eerste in Nederland de PMW-F5 en de PMW-F55

beeldresolutie en biedt een breed scala aan operationele mogelijkheden

voor materiaalproductie. Volgens Vié zal met de komst van de nieuwe

XAVC-codec, 4K-materiaal sneller en breder toegepast worden. “4K is

de toekomst. Sony speelt hier slim op in door een toekomstbestendige

codec te ontwikkelen met een brede ondersteuning. Hierdoor breidt het

gebruik van 4K uit van films naar genres als tv-drama, entertainment-

shows, documentaires en commercials.”

Prijzen en leverbaarheidCam-a-lot heeft van beide camera’s twee exemplaren aangeschaft.

De nieuwe camera’s zijn leverbaar vanaf midden februari 2013.

Over Cam-a-lotNa jaren van ervaring in verschillende verhuur- en productiebedrijven richt-

ten Philippe Vié en Bernd Lesscher in 1997 het professionele videoverhuur-

bedrijf Cam-a-lot op. Cam-a-lot levert camera’s en videorecorders, verlich-

ting, grip en audio. De genres waar het bedrijf voornamelijk voor werkt zijn

fictie, documentaires, muziekvideo’s en commercials. www.camalot.nl

Over Sony ProfessionalSony Professional, een afdeling van Sony Europe, is een toonaangevende

leverancier van AV-/IT-oplossingen. Deze oplossingen zijn gericht op orga-

nisaties die werkzaam zijn in de mediabranche, netwerkvideobewaking,

detailhandel, gezondheidszorg en de evenementen- en transportsector.

Al meer dan 25 jaar biedt Sony Professional producten, systemen en ap-

plicaties om de creatie, bewerking en distributie van digitale audiovisuele

content mogelijk te maken.

Sony’s Professional Services afdeling, die systeemintegratie verzorgt, biedt

zijn klanten toegang tot de deskundigheid en lokale kennis van profes-

sionals uit heel Europa. Samen met een netwerk van gevestigde techno-

logiepartners levert Sony consultancy en oplossingen waar de behoeften

van klanten centraal staan. Hierbij wordt de jarenlange expertise en state

of the art technologie van Sony en zijn partners ingezet om de klant

optimaal van dienst te zijn. n

PRODUCT

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

38 n BROADCAST&AV-TECHNIEK

PRODUCT

BROADCAST&

AV-TECHNIEK

Onderzoekers van Teijin Aramid (Nederland) en Rice University (VS) hebben vandaag hun onderzoeks-resultaten over een nieuwe generatie supervezels gepubliceerd in het toonaangevende wetenschap-pelijke tijdschrift Science. Voor het eerst in de geschiedenis is het mogelijk om koolstofnanobuizen (carbon nanotubes, CNT’s) te spinnen tot een supervezel met een zeer hoge thermische en elektrische geleidbaarheid en goede textiele eigenschappen. Koolstofnanobuizen, de bouwstenen van de vezel die zo klein zijn als een streng DNA, combineren de beste facetten van thermische en elektrische geleidbaarheid, sterkte, modulus en flexibiliteit.

Twaron-spinproces sleutel tot doorbraak in koolstofnanovezels

Al jaren werken toonaangevende onderzoekers van Rice University, waar-

onder Nobelprijswinnaar Richard Smalley (scheikunde, 1996), en onderzoe-

kers van Teijin Aramid Arnhem samen aan de productie van koolstofnano-

buizen en het opbouwen ervan tot nuttige macroscopische objecten met

nieuwe, ongekende prestaties. Om een hoogwaardig textiele draad (vezel)

van koolstofnanobuizen te spinnen, moeten de nanobuizen perfect langs

de as van de vezel gestapeld en georiënteerd zijn. De efficiëntste manier om

deze hoogwaardige vezels te maken, is het oplossen van de CNT’s in zwa-

velzuur, gevolgd door natspinnen. Dit gepatenteerd proces wordt sinds de

jaren zeventig gebruikt voor de productie van de Twaron-supervezel van

Teijin Aramid.

“Onze koolstofnanovezels combineren goede geleidbaarheid van elektrici-

teit en warmte zoals bij metalen met de flexibiliteit, robuuste hanteerbaar-

heid en de sterkte van textielvezels”, zegt Marcin Otto, business development

manager bij Teijin Aramid. “Met deze nieuwe combinatie van eigenschappen

is het mogelijk om CNT-vezels te gebruiken op veel gebieden, zoals lucht- en

ruimtevaart, auto’s, medisch en (smart) kledingindustrie.”

De medewerking en betrokkenheid van Teijin bij dit project was cruciaal.

De Twaron-technologie zorgde voor verbeterde prestaties

en een industrieel schaalbare productiemethode. Dit

maakt het mogelijk om toepassingen te vinden voor de

CNT-vezels in een groot aantal (commerciële) producten.

“Dit onderzoek en de lopende testen geven ons een glimp

van de toekomstige mogelijkheden van deze nieuwe vezel. Zo zijn

we heel enthousiast over de belangstelling van innovatieve artsen en

wetenschappers die de mogelijkheden van de CNT-vezels voor operaties en

andere medische toepassingen verkennen”, zegt Marcin Otto. Teijin Aramid

verwacht dat koper in de lucht-, ruimtevaart- en auto-industrie in data- en

lichte elektriciteitskabels vervangen kan worden om de vaartuigen en exclu-

sieve auto’s lichter en tegelijkertijd robuuster te maken. Andere mogelijke

toepassingen zijn bijvoorbeeld de integratie van lichtgewicht elektronische

onderdelen zoals antennes in composieten of de vervanging van koelingen

in elektronica, waarbij de koolstofnanovezels met hun hoge thermische ge-

leidbaarheid de warmte zullen verspreiden.

Teijin Aramid test de CNT-vezel momenteel op kleine schaal met de actief-

ste potentiële klanten. Het opzetten van een sterke toeleveringsketen staat

hoog op de prioriteitenlijst van het project. Naast haar koolstof-, aramide-

en polyethyleen tape kan Teijin met deze nieuwe koolstofnanovezel naar

verwachting een nog breder portfolio aan high performance materialen

aanbieden.

Teijin Aramid voert dit project uit in samenwerking met de onderzoeks-

groepen van professor Matteo Pasquali en professor Jun Kono aan de Rice

University (Houston, VS) en verbonden onderzoekscentra van het Techni-

on-Israel Institute of Technology (Haifa, Israel) en het US Air

Force Research Laboratory (Dayton, VS). Deze perfecte

combinatie van experimentele vaardigheden,

kennis en expertise zorgt voor een suc-

cesvol team. Dit onderzoek is gefinan-

cierd door Teijin Aramid BV en het

moederbedrijf Teijin Limited. n

science publiceert onderzoek over koolstofnanovezels met hoge elektrische en thermische geleidbaarheid

BROADCAST&AV-TECHNIEK n 39

Your DRY hire VIDEO LED station

INFO@PIXELSCREEN.BE WWW.PIXELSCREEN.BEFOTO: TOMORROWLAND - ID-T BELGIË

SOUND&TECHNIEK n 41

De nieuwe audioapparatuur van Jabra werkt optimaal samen met Jabber,

de Unified Communications-toepassing van Cisco voor Windows en virtu-

ele omgevingen. Het gaat om een compacte office speakerphone en een

draadloze DECT-handset.

Met de Jabra Speak 450 kunnen gebruikers van Cisco Jabber van hun werk-

plek een conferentieruimte maken. Ook wordt de productiviteit verhoogd

dankzij de goede geluidskwaliteit en de mogelijkheid om hands-free te

bellen. De Jabra Speak 450 bevat de laatste Bluetooth-technologie voor

additionele connectiviteit. Denk aan smartphones, tablets en ‘gewone’

mobiele telefoons met een Bluetooth-functie. De twee nieuwe Jabra-

producten combineren het gemak en de flexibiliteit van een draadloze

DECT-handset met de vertrouwde gebruikerservaring van een traditionele

telefoon. Zowel de Speak 450 als de Handset 450 zijn onderdeel van het

Cisco Solutions Plus Program en kunnen worden aangeschaft via Cisco’s

Global Price List.

“Jabra heeft audio-apparatuur ontwikkeld die onmisbaar is voor een

complete werkplekoplossing. Hierbij hebben we gekeken naar de behoef-

ten van de mensen die het werkstation gebruiken en niet andersom”,

zegt Mogens Elsberg, CEO bij Jabra. “Deze samenwerking is een kroon

op Jabra’s langdurige relatie met Cisco die het belang van kwalitatieve

audio end-points erkent door een serie producten samen te brengen die

de gebruikerservaring verbeteren met volledige interoperabiliteit van de

apparatuur.”

“Cisco is verheugd om de nieuwe Jabra audio-accessoires te mogen

ondersteunen die de gebruikerservaring verbeteren op het gebied van

Nieuwe audioapparatuur Jabra sluit naadloos aan op Cisco Jabber

De Nationale Hoorstichting heeft een Meldpunt Preventie Gehoorschade opgericht

voor klachten of zorgen over het risico op gehoorschade door lawaai.

Het Meldpunt Preventie Gehoorschade biedt een landelijk punt voor klachten of

zorgen over het risico op gehoorschade door lawaai. Vanaf 10 december kan iedereen

met klachten of zorgen over het geluidsvolume in bijvoorbeeld theaters, sportscholen

of de werkplek terecht bij dit meldpunt.

De meldingen worden door de Nationale Hoorstichting niet alleen gebruikt om

het probleem in kaart te brengen, maar ook om overkoepelende organisaties aan te

spreken en samen naar oplossingen te zoeken.

Nieuw Meldpunt Preventie Gehoorschade

samenwerken en verhoogde productiviteit. Door de introductie van de

kwalitatieve audio-oplossingen voor de desktop, hebben gebruikers nu

meer mogelijkheden om effectief samen te werken op thin clients en

Windows PC”, zegt Phil Sherburne, VP Engineering bij Cisco Enterprise

Smart Solutions.

Als oplossingsontwikkelaar heeft Jabra nauw samengewerkt met Cisco

om verbeterde oplossingen te leveren die het klanten mogelijk maakt om

snel en efficiënt de samenwerkingsoplossingen van Cisco te implemen-

teren. Jabra deelt tevens Cisco’s sterke betrokkenheid op het gebied van

klantenservice.

Over Cisco JabberCisco Jabber is een Unified Communications-toepassing die Instant

Messaging (IM), communicatie via spraak en video en desktop sharing bij

elkaar brengt. Het maakt daarbij niet uit of een pc, Mac, tablet of smartp-

hone wordt gebruikt. Jabber biedt werknemers een makkelijke manier om

snel en eenvoudig de juiste mensen te vinden, te zien of en via welk appa-

raat ze beschikbaar zijn, en samen te werken via hun favoriete apparaat, op

de door hun gewenste manier. Cisco Jabber is vanaf april 2011 beschikbaar

voor Mac-gebruikers en voorziet gebruikers van een uniforme client die

te gebruiken is op kantoor en in de cloud. Met Jabber kunnen gebruikers

eenvoudig en naadloos switchen van een chatsessie naar interactie via

de telefoon, video of het delen van een desktop. Bovendien hebben ze

direct toegang tot deze mogelijkheden of ze nu op kantoor zijn of onder-

weg.

SOUND&TECHNIEK

NIEUWS

In de nacht van zaterdag 12 op zondag 13 januari 2013 is de 27e editie van Eurosonic Noorderslag afgesloten. Gedurende vier dagen presenteerden 304 veelbelovende Europese acts en bands zich in Groningen aan een publiek van 35.000 muziekliefhebbers en professionals. Het aantal internationale deelnemers aan de muziekconferentie steeg van 1.100 naar 1.500 ten opzichte van vorig jaar. Muziekliefhebbers uit de hele wereld konden via radio, televisie en internet Europa’s belangrijkste conferentie en showcasefestival volgen.

Recordaantal buitenlandse conferentiebezoeker stijdens Eurosonic Noorderslag 2013

FestivalsDe media prees Eurosonic Noorderslag voor de sterke samenstelling

van het programma, dat bestond uit 204 Europese en 100 Nederlandse

acts. Ondanks het groeiende internationale karakter van Eurosonic Noor-

derslag lijkt het evenement ieder jaar meer verankerd in de Groninger

stad. Voor het eerst waren ook in het Groninger Museum acts te beluis-

teren en speelden Finse acts, als onderdeel van de focus op Finland, op

openbare plaatsen zoals de bioscoop en winkels.

Traditiegetrouw werd de Popprijs op Noorderslag uitgereikt. Dit jaar ging

de prijs naar Racoon. Op de openingsavond op woensdag 9 januari, werd

het tienjarig jubileum van de European Border Breakers Awards (EBBA

Awards) gevierd, met een tv-show gepresenteerd door Jools Holland en

Birgit Schuurman. Minister Bussemaker reikte een EBBA Award uit aan de

Nederlandse winnaar Dope D.O.D.

MediaMuziekliefhebbers uit de hele wereld konden via radio, televisie en inter-

net de nieuwste aanstromende acts ontdekken. Naast de uitzendingen

van 3FM, 3voor12 zonden 9 Europese publieke omroepen ruim 30 uur

Eurosonic NoorderslagEurosonic Noorderslag is Europa’s belangrijkste showcasefestival

voor Europese muziek. Vier dagen lang krijgen hier de meest actuele en

veelbelovende acts de kans zich aan een publiek van muziekliefhebbers

en internationale professionals te presenteren. Het event bestaat uit

een muziekconferentie en twee festivals.

FestivalsEurosonic. Op woensdag-, donderdag- en vrijdagavond, staat Gronin-

gen in het teken van nieuw Europees talent. De nieuwe artiesten uit heel

Europa. De meest veelbelovende acts in hun thuisland, maar vaak nog

onbekend buiten hun landsgrenzen. Eurosonic is het grootste showcase-

festival van Europa. Het wordt ondersteund door de European Broadcas-

ting Union (EBU) en Yourope.

Noorderslag. Op zaterdagavond vindt Noorderslag plaats, de belang-

rijkste staalkaart van de Nederlandse popmuziek. Ieder jaar treden op dit

festival de nieuwste en beste Nederlandse artiesten in De Oosterpoort op,

variërend van snoeihard en overdonderend tot lieflijk en intiem.

De conferentieHet doel van de conferentie is het creëren van een platform voor de

Europese en Nederlandse muzieksector en het stimuleren van de uitwisse-

ling van ideeën. Met meer dan 3.000 professionals en meer dan 150 panels,

keynote speeches, awardshows, discussies en presentaties over de stand

van zaken in de nationale en internationale muziekindustrie, biedt de

conferentie hét businessplatform voor de Europese muziekmarkt.

EVENEMENT

SOUND&TECHNIEK

42 n SOUND&TECHNIEK

AwardsTraditiegetrouw worden tijdens Eurosonic Noorderslag verschillende

nationale en internationale awards uitgereikt. Doel is de bestempeling

van succes binnen de muziekindustrie.

• EBBA Awards: een prijs van de Europese Commissie en de European

Broadcasting Union (EBU) voor tien debuterende Europese artiesten,

die succesvol zijn buiten de eigen landsgrenzen.

• De Popprijs: een prijs voor de artiest die in het afgelopen jaar de be-

langrijkste bijdrage heeft geleverd aan de Nederlandse popmuziek. De

Popprijs is een initiatief van BV Pop en wordt uitgereikt door Buma Cul-

tuur.

• European Festival Awards, presented by Yourope and Virtual Festivals

Europe: een prijzenreeks voor de beste Europese festivals met als doel

het stimuleren van de grote diversiteit van de Europese festival.

• Interactive Awards: een prijs van <theFactor.e> en Buma Stemra voor

Europese bands die zichzelf via het internet op bijzondere en originele

wijze ‘in the picture’ hebben gezet.

• Ijzeren Podiumdieren: Sinds 1997 reikt De VNPF jaarlijks de IJzeren Po-

diumdieren uit in de categorieën beste directeur, beste programmeur,

beste podium en beste festival. In 2012 werd deze prijs voor het eerst tij-

dens Eurosonic Noorderslag uitgereikt.

• Pop Media Prijs: een initiatief ter stimulering van de Nederlandse pop-

journalistiek. De Pop Media Prijs wordt uitgereikt voor het gehele

oeuvre van een popjournalist, waarbij vooral wordt gekeken naar de

bijzondere prestaties in het afgelopen jaar. De Pop Media Prijs wordt

aangeboden door Hogeschool InHolland.

• De Veer: een prijs voor een persoon binnen de Nederlandse muziekin-

dustrie die een bijzondere prestatie heeft geleverd ten behoeve van het

nationaal muziekproduct.

live radio uit vanaf Eurosonic Noorderslag. Noorderslag was weer live op

Nederland 3 (NOS/NTR) te zien. De EBBA Awards werden live uitgezonden

via Youtube. Ook werden ze op zaterdag 19 januari, door de NTR, tijdens

een avond over Europese muziek op Nederland 3 uitgezonden.

ConferentieOpvallend op de uitverkochte conferentie, was de groei van het aantal

internationale conferentiegangers. Terwijl muziek de kern van het veel-

omvattende programma blijft, behandelt de conferentie steeds meer

onderwerpen uit andere sectoren, zoals cultureel industriebeleid, nieuwe

technologie en interactiviteit.

BezoekersaantallenDe officiële cijfers van Eurosonic Noorderslag 2013 zijn als volgt:

Totaal aantal bezoekers (uitverkocht): .... 35.000

Conferentiebezoekers (uitverkocht):............3.250

Nationaliteiten: ...................................................... 45

Acts: .........................................................................304

Media & journalisten: ........................................ 404

EBU radiostations: ................................................... 31

ETEP festivals: .......................................................... 78

Internationale festivals:.......................................417

Aantal podia Eurosonic: ....................................36

Aantal podia Noorderslag: ............................... 12

EVENEMENT

SOUND&TECHNIEK

SOUND&TECHNIEK n 43

PRODUCT

SOUND&TECHNIEK

44 n SOUND&TECHNIEK

Nu is het nog gemakkelijker om kwalitatief uitstekende geluidsopnamen te maken. Met de LS-12 en LS-14 lineaire PCM-recorders biedt Olympus nu twee modellen die niet alleen opvallen door hun professionele functies en mogelijkheden – waaronder een tuner, metronoom en overdubopties – maar ook door een zeer eenvoudige bediening.

Geavanceerde geluidsopnamen en een ongekend gebruiksgemak

Met de handige menuknop kiest u tussen de tuner, de handmatige pro-

gramma’s en de innovatieve Smart-modus. Deze laatste zorgt voor een in-

telligente geluidsanalyse binnen een bepaalde interval en kiest vervolgens

de optimale instellingen zodat u zeker bent van een professioneel resul-

taat. Ook de twee uitstekende directionele microfoons dragen bij aan een

geweldige opnamekwaliteit. De LS-14 is voorzien van een Tresmic-systeem

dat zijn waarde bewijst bij de opname van natuurlijke basgeluiden. Ver-

der klinken de opnamen net zo puur als het oorspronkelijke geluid: beide

modellen registreren feilloos geluid tot een geluidsdruk van 130 dBspl.

De Olympus LS-12 en LS-14 recorders zullen vanaf januari 2013 verkrijgbaar

zijn.

Slim en eenvoudigZet ‘m aan, draai aan de knop en begin met opnemen. Met de fraaie Olym-

pus LS-12 en LS-14 is het wel heel gemakkelijk om opnamen te maken van

een professionele kwaliteit. Met de keuzeknop kunnen gebruikers kiezen

tussen de tuner en drie opnamestanden – Quick, Manual en Smart. In de

Quick-modus hoeft u dankzij AGC (Automatic Gain Control) geen volume-

aanpassingen te maken en dat is ideaal wanneer u snel iets wilt opnemen

dat u niet mag vergeten. In de Manual-modus hebben gebruikers juist

de volledige controle over alle niveaus, zelfs tijdens het opnemen. En de

handige Smart-modus kiest automatisch de juiste niveaus voor een pro-

fessioneel resultaat. Deze modus meet het maximale volume binnen een

bepaalde interval en optimaliseert het opnameniveau. Vervolgens wordt

na deze interval automatisch met opnemen begonnen. Tot slot beschik-

ken beide modellen over een gebruiksvriendelijke interface met intuïtieve

symbolen die goed te zien zijn op het verlichte display van 4,45 cm.

Helder en krachtig geluidSuperieur geluid is wat u verwacht van Olympus, en de LS-12 en LS-14

stellen zeker niet teleur met opnamen in de professionele, niet-gecompri-

meerde 96-kHz/24-bit lineaire PCM-structuur die vele malen beter is dan

de 44,1-kHz/16-bit kwaliteit van cd’s. Ook kan er worden opgenomen in het

populaire mp3-formaat. De LS-12 is voorzien van twee hoogwaardige direc-

tionele microfoons met een frequentierespons van 60-20.000 Hz. De LS-14

is zelfs uitgerust met een Tresmic-systeem dat nog een derde, centraal ge-

plaatste microfoon bevat. Het resultaat is een zeer breed frequentiebereik

tot maar liefst 20 Hz zodat ook bastonen heel getrouw worden vastgelegd.

Beide modellen ondersteunen geluidsopnamen tot een geluidsdruk van

130 dBspl zodat zelfs harde geluiden feilloos en zonder vervorming worden

geregistreerd.

Muzikale meester De LS-12 en LS-14 met chromatische tuner zijn bij uitstek geschikt voor mu-

zikanten. Zij kunnen er zelfs voor kiezen om de golfvormen weer te geven

op het ingebouwde display. Zo kan makkelijk worden bekeken of er bin-

nen een bepaalde tijdspanne sprake is van een constante toonhoogte. Een

handig hulpmiddel is ook de metronoom die de maat aangeeft met behulp

een knipperende led. De overdubfunctie maakt het mogelijk om tijdens het

luisteren over een bestand of bepaald fragment heen op te nemen, en het

resultaat op te slaan als nieuw bestand. Tot slot kunnen de sporen worden

gesplitst en aangepast om precies het resultaat te krijgen wat u wilt. Bij de

LS-14 kunt u zelfs direct op de recorder wijzigingen aanbrengen.

De Olympus LS-12 heeft een ingebouwd geheugen van 2 GB en de LS-14

van 4 GB. Beide modellen zijn daarnaast voorzien van een geheugenslot

voor SD/SDHC-kaarten (van max. 32 GB). Verder kunnen beide units met

de statiefaansluiting aan de achterzijde worden bevestigd op een statief of

standaard, zoals de CL2 die met de LS-14 wordt meegeleverd. n

Stage Building ’s-Hertogenbosch

Er is de afgelopen 2 jaar veel gebeurd bij Orangerental. In 2010 zijn

Partytime Rentals Amsterdam, Ledrental en Movingheadquaters Holland

samengegaan tot één nieuwe veelomvattende speler in de markt:

Orangerental. Zo’n transformatie gaat niet over 1 nacht ijs. Er is stap voor

stap gewerkt aan de overgang naar en implementatie van deze nieuwe

naam, een nieuwe huisstijl en de merkbelofte die u terugvindt in de

pay-off ‘We bring emotion to your event’. Een van de laatste stappen in

dit proces is nu ook afgerond. Vol trots maakt Orangerental haar nieuwe

website www.orangerental.nl wereldkundig in AV&Stage!

RondleidingEen belangrijke pijler van Orangerental is de webshop. Hier vindt u een

veelomvattend assortiment licht- en geluidsapparatuur voor kleine en

grote evenementen, dj-sets, LED-effecten, podia, truss, confetti, verlichte

dansvloeren, Pipe & Drape en special effects. Daarnaast treft u nog 3

belangrijke bedrijfsfundamenten aan, te weten ‘Complete Producties’,

‘Theater’ en ‘Podia & Catwalks’. Deze pijlers geven de brede inzetbaarheid

van Orangerental weer. Van de verhuur van een bellenblazer tot het vul-

len van de Heineken Music Hall met licht en geluid, van een spraakset op

het Westergasterrein in Amsterdam tot de complete audiovisuele invul-

ling van een congres in de Jaarbeurs in Utrecht. Een ogenschijnlijk nieuwe

tak in het bedrijf is Theater. Bij het samengaan van alle bedrijven is deze

expertise toegevoegd. Een deskundigheid die bestaat uit maar liefst 10

jaar theaterervaring. De theaterprofessionals van Orangerental zijn u

graag van dienst in zowel de ontwikkeling als de uitvoering.

Orange teamWat niet is veranderd, is de service en expertise van het trouwe team

professionals van Orangerental. Het bedrijf hoopt u snel te mogen ont-

vangen op de nieuwe website www.orangerental.nl en u bent uiteraard

van harte welkom op de Stoombootweg 98 C-D te Amsterdam.

Afgelopen zaterdag werden tijdens Eurosonic Noorderslag de IJzeren

Podiumdieren 2012 uitgereikt, de peer to peer vakprijzen in de poppo-

dium en -festival industrie. Doornroosje directeur Toine Tax won de prijs

in de categorie ‘beste directeur’. Hij won deze prijs al eerder namelijk in

2004 en in 2008. Vorig jaar nog won Doornroosje een Podiumdier in de

categorie ‘beste podium’.

Uit de motivatie:“Tax stelt heldere, ambitieuze en haalbare kaders binnen en buiten

de eigen organisatie. Zodoende is hij promotor van de popcultuur in

Nijmegen, intendant en zelfs ‘organisatie-dokter’ van de stad. Zijn

ketenbenadering maakt inmiddels school elders in het land.” De betrok-

kenheid van Tax houdt niet op bij de stadsgrenzen. Zo was hij jaren lang

bestuurslid van de VNPF en is hij voorzitter van de WNPF (de werkgevers-

vereniging van de sector). Vanuit die rollen was hij een drijvende kracht

bij het realiseren van de CAO voor de poppodia en het bereiken van een

belastingconvenant voor de sector.

Orangerental lanceert nieuwe website

Directeur Doornroosje voor de derde keer winnaar IJzeren Podiumdier 14 januari 2013

PODIUM&TECHNIEK n 47

NIEUWS

PODIUM&TECHNIEK

Truss is een afgeleide van het oude Franse trousse, wat zoiets betekent als: een verzameling van losse elementen met elkaar verbonden. Het heeft niets met trust - in de betekenis van vertrouwen of een economisch-juridisch constructie - te maken, maar met lastdragende overspanningen. Van een kade naar een andere kade: een brug, of zoals in de theaterwereld overspanningen waarin onder andere allerlei AV-materiaal gehangen kan worden.

In God we trussde rol van vakwerken in de entertainmentwereld

Dat de overspanningsliggers die in het entertainment gebruikt worden

vakwerkconstructies zijn, is niet voor niets: de eigenschappen van zo’n

ligger zijn ook bijzonder. Een gering eigen gewicht gaat gepaard met een

grote en sterke draagkracht. De eis dat aan zo’n constructie op een ge-

makkelijke manier lichtarmaturen, luidsprekers of andere AV-materialen

gehangen kunnen worden, brengt als gevolg met zich mee dat er ten-

minste 1 of 2 buizen van 48-50 mm buitendiameter gebruikt worden. In

principe kunnen vakwerken van allerlei andere profielen of doorsneden

worden samengebouwd. Die vallen echter niet binnen de entertainment-

standaard, welke gebaseerd is op de genoemde steigerbuis-afmetingen.

De reductie van het eigengewicht van de liggers is in de entertainmentin-

dustrie nog eens verder doorgevoerd door het toepassen van aluminium

als constructiemateriaal. Aluminium is een licht metaal met een soorte-

lijk gewicht van bijna 1/3 van dat van staal (2,8 resp. 7,8 kg/dm3). In prak-

tijk is een ligger van aluminium ca. 50% lichter dan een stalen ligger van

gelijke sterkte.

VakwerkenVakwerkconstructies zijn te herkennen op tal van plaatsen, zoals in de

bouw, bruggenbouw en natuurlijk de entertainmentwereld., waarbij een

driehoeksconstructie het bekendst is. Dat de overspanningsliggers die in

het entertainment gebruikt worden vakwerkconstructies (moeten) zijn,

is gebaseerd op de essentiële eigenschappen van zo’n constructie: een

gering eigen gewicht dat gepaard gaat met een grote stijfheid en hoge

weerstand tegen buiging.

Verder is er natuurlijk de eis dat aan zo’n constructie op een gemakkelijke

manier lichtarmaturen, luidsprekers of andere scenische elementen ge-

hangen kunnen worden, brengt als gevolg met zich mee dat er tenminste

1 of 2 buizen van 48-50 mm buitendiameter gebruikt worden. In principe

kunnen vakwerken echter ook van allerlei andere profielen of doorsneden

worden samengebouwd. Die vallen echter niet binnen de entertain ment-

standaard, welke gebaseerd is op de genoemde steigerbuis-afmetingen.

Die belangrijke reductie van het eigengewicht van de liggers is in de

entertainmentindustrie nog eens verder doorgevoerd door het toepas-

sen van aluminium als constructiemateriaal. Aluminium is een licht

metaal met een soortelijk gewicht van bijna 1/3 van dat van staal (2,8 resp.

7,8 kg/dm3). In praktijk is een ligger van aluminium ca. 50% lichter dan

een stalen ligger van gelijke sterkte.

Arthur VierendeelEen ander bekend type vakwerk is het zogenaamde Vierendeeltype.

Het zorgde voor een revolutie in de bruggenbouw.

De Scheepsdalebrug is een draaibrug met liggers van het

Vierendeeltype. Arthur Vierendeel (1852-1940) was de eerste

hoofdingenieur-directeur van de Provinciale Technische Dienst

West-Vlaanderen (1885-1927) en hoogleraar aan de Katholieke Uni-

versiteit te Leuven (1889-1935). Slechts weinig Bruggelingen ken-

nen Arthur Vierendeel en weten dat hij gedurende het grootste

deel van zijn loopbaan een inwoner van de stad Brugge was.

Vierendeelbruggen betekenden een revolutie in de bruggenbouw.

Ze worden gekenmerkt door liggers met verticale stijlen en stijve

knooppunten maar zonder diagonalen. Dit laatste leidde toen tot

heel wat tegenstand in de ingenieurswereld. Om de weerstand te

overwinnen voerde Vierendeel in 1897 op eigen kosten een groot-

schalig experiment uit. Hij liet een brug volgens het Vierendeel-

principe bouwen en deed belastingstesten om de betrouwbaar-

heid van zijn berekeningen te bewijzen.

Bron: Arthur Vierendeel (1852-1940), hoofdingenieur-directeur van

de Provinciale technische dienst west-Vlaanderen, hoogleraar aan

de Katholieke universiteit leuven, een uitgave van het Provinciebe-

stuur van west-Vlaanderen en de K.u.leuven, 1989.

SPECIAL

PODIUM&TECHNIEK

48 n PODIUM&TECHNIEK

Vakwerken worden in principe opgebouwd uit stelsels van driehoe-

ken. Deze worden gevormd door telkens 3 staven die in de uiteinden

aan elkaar verbonden zijn. De verbinding wordt als scharnier beschouwd

en de plaats waar de staven samenkomen knooppunten of vakwerkkno-

pen. De driehoek heeft de eigenschap dat het de enige geometrische

figuur is die niet kan vervormen zonder dat er een lengteverandering

optreedt in een van de zijden. Als er in de knooppunten krachten uitge-

oefend worden, treden er in de staven alleen normaalkrachten (= parallel

aan de as van de staaf) op. Een vakwerkligger is dus niets anders dan een

reeks van driehoeken waarbij onder en boven de hoofdbuizen en daartus-

sen de zig-zag lopende wandstaven - ‘druk- en trekstaven- zitten. Op basis

van deze eigenschappen is te berekenen wat de effecten in zo’n vakwerk

zullen zijn van krachten, die in één van de hoekpunten aangrijpen.

In liggers die op buiging worden belast, treedt in de onderrand van de

ligger een trekkracht op en in de bovenrand een drukkracht. De bouw-

Interal TCInteral TC is de derde Nederlandse fabrikant van aluminium trusssys-

temen. Groot geworden door klein te blijven. Net als de andere fabri-

kanten maken wij trussen en toebehoren in alle maten en alle vor-

men, van buis, ladder, driehoek, vierkant, rond, recht, enzovoorts. Circa

de helft van de omzet bestaat uit custom made trusselementen. Kwa-

liteitsproducten met alle benodigde keuringen en certificeringen.

Waar wij ons met name op onderscheiden is het vermogen om heel

snel te kunnen schakelen. Klanten komen gemiddeld te laat met hun

vragen, zeker als het gaat om specials. Om daar mee om te kunnen

gaan beschikt Interal TC over korte lijnen. Veelal op dezelfde dag krijgt

de klant een aanbod op de gestelde vraag en vervolgens beschikken

we over een productieapparaat dat heel snel werkt. Tekenwerk ge-

beurt in eigen huis, constructieberekeningen veelal extern, het maak-

grootte (hoogte) van een vakwerk heeft een directe relatie met de sterkte

en dus de belastbaarheid ervan.

De buitenste ‘vezels’, in de onder- en bovenrand van de ligger dienen de

kracht op te nemen, die ontstaat als gevolg van de buiging. De trek- of

drukkrachten treden op in de staven, waarbij dus een verlenging respec-

tievelijk verkorting optreedt. Elk materiaal wordt gekenmerkt door een

bepaalde waarde die de verhouding aangeeft tussen de uitgeoefende

kracht en de lengte toe- of afname die onder invloed daarvan plaats-

vindt: de elasticiteit, de maat voor uitrekbaarheid of samendrukbaarheid.

Deze is bijvoorbeeld bij rubber zeer groot en bij diamant zeer klein.

Het principe van een truss is eigenlijk klein en eenvoudig, maar juist

daardoor heeft de truss een onvervangbare plek verworven in de enter-

tainmentwereld. met dank aan rinus Bakker van Argh!

werk bij ons in Venray in de fabriek. Onze voorraad half-materialen is

ruim te noemen; ook dit is voorwaarde om zo te kunnen werken. En

uiteindelijk moet hier nog eens de saus van passie en gedrevenheid

overheen. We hoeven niet de grootste te worden, maar kwalitatief

willen wij ons graag meten met de top in de wereld van de truss.

Een ander onderscheidend punt is dat Interal TC ook beschikt over een

verhuurdivisie. Wij verhuren truss systemen en truss producten. Onze

verhuurvloot behoort tot de 3 grootste van Nederland. Als het gaat om

verhuren van cirkels en van pre rigg trussen en towersystemen beho-

ren we tot de top van Europa. Verhuur gaat op basis van dry rental en

wij verhuren alleen maar trussen. Al het anderen is het werk van onze

klant, wij gaan en willen niet op de stoel van onze klanten zitten.

Omdat wij zowel verkoop, productie en verhuur doen is er natuurlijk

ook veel synergie. De een leert van de ander, de een springt bij de

ander bij, ons netwerk kan op 2 manieren bediend worden. En dat

gekoppeld aan de genoemde passie en inzet, maakt dat wij voor velen

in de wereld van de glitter en glamour, niet alleen onder T van trussen

in het boekje staan, maar ook onder de S van capital Service, 24/7, 52

weken per jaar.

www.interal.nl

Foto: Jan smit, 15 jaar hits in de AhoY 2012

Project: Frontline trussen: interal tc

Foto: Jorrit lousberg

SPECIAL

PODIUM&TECHNIEK

PODIUM&TECHNIEK n 49

SPECIAL

PODIUM&TECHNIEK

50 n PODIUM&TECHNIEK

EurotrussEurotruss is eind 1993 opgericht door de huidige directeur / eigenaar

Martyn Kuyper. Eurotruss was een van de eerste bedrijven die een truss

vervaardigde met het conische verbindingssysteem. Een oplossing die

uiteindelijk een belangrijke innovatie bleek in de trussmarkt. Deze

verbinding stelde Eurotruss in staat om de trussen lichter en compac-

ter te maken hetgeen een “key issue” is daar trussen ingezet worden

in mobiele set-up’s; aldus is transport en handeling essentieel.

Na de introductie van dit systeem heeft Eurotruss gekozen voor de in-

vestering in een ‘state of the art’ machinepark waarmee de productie

van een hoogwaardig kwaliteitsproduct gewaarborgd bleef, dit bleek

een voorbode voor succes.

De groei van Eurotruss zette zich in de loop der jaren spoedig voort,

wat uiteindelijk resulteerde in een uitbreiding van de productiefa-

ciliteit in Nederland, een ‘branche office’ in Dubai en sinds 2012 een

eigen vestiging in Hövelhof, Duitsland. Deze laatste twee faciliteiten

zijn voorzien van een aanzienlijke voorraad van de standaard product

range, de nodige technische kennis en een aanzienlijk sales team.

OnderscheidingEurotruss biedt in de eerst plaats een hoogwaardige aluminium truss

van Nederlandse bodem. De prijs / kwaliteit verhouding is prima in

balans. Daarnaast heeft Eurotruss sinds de beginjaren altijd een

persoonlijke benadering gekend van de dealers en hun eindklanten.

Iedere dealer heeft een eigen aanspreekpunt binnen de firma, waar-

door snel schakelen bij projecten en/ of speciale aanvragen mogelijk

wordt gemaakt. Door de relatief kleine organisatie op het gebied van

verkoop, techniek en marketing is het voor de klant erg prettig om te

werken met Eurotruss omdat de lijnen erg kort zijn. Daarnaast is Euro-

truss uiteraard in staat om een volledig totaalpakket aan te bieden op

het gebied van truss en rigging.

ProductieAlle aluminium producten die Eurotruss in het productgamma heeft

worden vervaardigd in Nederland. De productiefaciliteiten zijn ge-

huisvest in Leeuwarden, waar Eurotruss de beschikking heeft over ca

10.000m2 productiefaciliteit. Het verhaal dat alle trussen uit dezelfde

fabriek komen, of alles uit China, dus het allemaal niet uitmaakt is een

fabeltje en slechts een marketingtruc voor diegene die inferieure truss

merken proberen te verkopen.

ProjectAfgelopen jaar heeft Eurotruss zeer veel materiaal geleverd voor het

prestigieuze Eurovisie Songfestival in Baku, Azerbeidzjan. Circa 8.000

mtr FD34, GS en Maxibeam truss werd door Cape Cross GmbH ingezet

om deze mega-productie mogelijk te maken. Een goed voorbeeld van

een project waar ‘motion’ en ‘rigging’ op hoog niveau gecombineerd

worden; een tendens die steeds meer zichtbaar wordt in de entertain-

ment branche en waar Eurotruss met nieuwe producten en een prima

technische ondersteuning perfect weet in te spelen op de wensen van

klant.

www.eurotruss.nl

Fairlight: compleet in Rigging!Fairlight levert een compleet pakket producten maar

ook diensten op het gebied van Rigging. Naast het

ondervermelde productenpakket kan Fairlight ook

keuringen verzorgen voor een aantal producten, tech-

nische berekeningen maken voor truss constructies en

verzorgt het bedrijf trainingen en cursussen.

Fairlight is de exclusieve distributeur van Eurotruss; een

van de wereldwijde leiders op hetgebied van truss syste-

men, tower systemen en mobiele podia systemen.

Andere merken waarvoor Fairlight de exclusieve distribu-

teur is ondermeer Chainmaster: Een uitgebreid pakket elektrische

klimtakels volgens de strengste Duitse veiligheidsnormen,

De Chainmaster producten zijn een absolute must voor ver-

huurbedrijven, die evenementen in Duitsland willen uitvoeren.

VMB Pro Lift, is al jaren marktleider in Nederland op het gebied

van wind up statieven. Het merk is superieur qua ontwikkeling in inno-

vatieve oplossingen en staat borg voor een gedegen kwaliteit tegen een

bijzondere reële kostprijs.

Onder de merknaam CLS levert Fairlight een uitgebreid pakket clamps,

couplers en veiligheidskettingen. De producten kenmerken zich door

perfecte prijs/kwaliteitverhouding en worden wereldwijd toegepast

door verhuurbedrijven.

www.fairlight.nl

SPECIAL

PODIUM&TECHNIEK

PODIUM&TECHNIEK n 51

Prolyte Group – speler van wereldformaatTruss pionier Prolyte Group is de afgelopen 25 jaar uitgegroeid tot fabrikant

van wereldformaat voor aluminium truss, staging en oplossingen voor tij-

delijke constructies. Als internationaal bedrijf, met meerdere vestigingen en

productielocaties heeft Prolyte Group zowel de flexibiliteit als de middelen

om optimale kwaliteit voor minimale kosten te kunnen leveren. Ons net-

werk van distributiepartners biedt, waar ook ter wereld, optimale techni-

sche ondersteuning en service.

Quinty’s CrewWij zijn Quinty’s Crew, een allround uitzendbureau in de concert- & evenementenbranche. Al

enkele jaren leveren wij crew op onder andere het gebied van licht, video, rigging en stagehands

voor de op- & afbouw van alle grote evenementen in binnen- en buitenland.

Het personeel dat wij leveren sluit aan op de behoefte van de klant en het betreffende project.

Kwaliteit staat bij ons hoog in het vaandel. Wij willen kwaliteit leveren en doen dit ook, waar-

bij we nooit de langetermijn uit het oog verliezen. Dit waarborgen wij door met onze klanten mee te denken en ervoor te zorgen dat ons personeel over

de juiste kennis beschikt (o.a. door middel van opleidingen). Mede door onze goede bereikbaarheid (24/7) en flexibiliteit mogen wij meewerken aan veel

mooie verschillende producties. Wij zien elke klus als een nieuwe uitdaging waar we voor onze opdrachtgevers wat moois van willen maken met onze crew.

Ons personeelsbestand proberen wij zo all-round mogelijk te houden zodat we aan verschillende disciplines kunnen meewerken. Dat dit werkt zien we terug

op de werkvloer waar wij bij grote prodcuties vaak voor verschillende opdrachtgevers aan het werk zijn: licht, video en rigging is een bij ons veel voorkomende

combinatie. Voor verschillende opdrachtgevers mogen wij regelmatig de rigging verzorgen, van het inhangen van de takels tot het in elkaar tikken van de

trussen. Dit doen wij niet alleen voor grote evenementen maar ook in diverse tv-studio’s. www.quintycrew.nl

H.O.F. Alutec H.O.F. Alutec is een zeer gerenom-

meerde naam in de evenementen-

branche. Als het om truss of om speci-

ale aluminium constructies gaat, bent

u bij H.O.F. Alutec aan het juiste adres. H.O.F Alutec is zeer innovatief, werkt

klantgericht, heeft vele praktische oplossingen en is competitief geprijsd.

Efficiency en ontwikkelingH.O.F. Alutec is 1 van de leading container truss producenten in Duitsland.

HOFFORK 350MLT is al talloze keren ingezet bij diverse grote producties

zoals: Rammstein, Nightwish,Deep Purple e.v.a. HOFFORK 350MLT is in

grote getallen beschikbaar in het Dry-Hire bereik in Duitsland. Naast deze

grote container truss hebben we ook een kleinere variant ontwikkeld nl.

Vind onze partners met de Veiligheid en Kennis-overdracht vooropIn het hoofdkantoor van de Prolyte Group in Leek komt het complexe pro-

ces van ontwerp, engineering, productie en verkoop bij elkaar. Hier werkt

een gedreven team ervaren specialisten aan innovatie, service, veiligheid

en kennisoverdracht. Onze klanten zijn een bron van inspiratie om continue

voor het hoogst haalbare te gaan.

Ons unieke initiatief de Prolyte Campus is hiervan een goed voorbeeld.

Alles onder één dakMet de acquisitie van Litestructures en Brilliant Stages is de Prolyte Group

de ultieme one-stop-shop. Zowel de Prolyte Group productlijnen voor podia,

roofsytems, hijsinstallaties en crowd barriers, als de complexe turn-key pro-

jecten, zoals voor de Olympische Spelen, Muse of Nissan worden succesvol

ingezet in installaties, evenementen en producties over de hele wereld.

www.prolyte.com

Foto: interstage, Festival Classique, den haag.

Tour-Frame H4. In de Tour-Frame H4 kunnen standaard trussen t/m 40cm

breedte geplaatst worden met armaturen na keuze. De ideale oplossing

voor o.a. een clubtour.

SpecialsVooral voor speciale contructies is H.O.F. Alutec niet alleen een begrip in

Duitsland, dat komt door de vele constructies die we geleverd hebben of

aan meegewerkt hebben, denk o.a. hierbij aan het Olympisch stadion in

Berlijn, het Bolshoi theater in Moskou en de New Opera in Oslo.

Maar ook standaard truss hebben wij in grote getallen beschikbaar en

kunnen wij dus onze levertijden klein houden.

Vraag vrijblijvend een offerte aan en maak ook kennis met de H.O.F. Alutec

factor. www.hof-alutec.com

PRODUCT

PODIUM&TECHNIEK

52 n PODIUM&TECHNIEK

Ter ere van het PSV’s 100-jarig jubileum, en daarmee van de unieke band tussen Philips en de voetbalclub nu al 100 jaar, heeft Philips vandaag tijdens de Nieuwjaarsreceptie van PSV vier nieuwe LED-schermen aangeboden.

Nieuwe LED-schermen voor PSV

Honderd jaar geleden werd de Philips Sport Vereniging opgericht, een

vereniging speciaal voor Philips personeel. Pas na 1928 werden er ook

mensen van buiten het bedrijf toegelaten. Sindsdien is PSV uitgegroeid

tot een topclub, winnaar van vele landstitels, KNVB bekers en Europese

titels.

“PSV en Philips zijn samen een sterk team, nu al 100 jaar met elkaar

verbonden,” zei Frans van Houten, CEO van Philips in zijn speech. “Beide

zijn internationaal vermaard en succesvol. Succes dat voortkomt uit inspi-

ratie, ondernemerschap, inzet en de wil om samen te winnen.”

Om het jubileumjaar feestelijk in te zetten, heeft Philips vier nieuwe

LED-schermen geschonken. Het zijn innovatieve schermen met bijna

twee keer zoveel pixels als de oude, dus met een veel scherper beeld en

scherpere kleuren. Ze zijn ook veel duurzamer want de LED-schermen

verbruiken ongeveer 50% minder energie.

Als primeur werd daarnaast tijdens de nieuwjaarsreceptie in het Philips

Stadion een uniek LED-verlichtingssysteem voor het veld getoond; kij-

kersvriendelijke verlichting op het voetbalveld, die veel nieuwe mogelijk-

heden biedt tot direct licht, dynamiek en flexibiliteit. n

1-1 ABOWERVER mediahuis 2012.indd 1 14-02-2013 15:05:38

SHOW&TECHNIEK n 55

Door een brand in een nachtclub in Santa Maria, in het zuiden van

Brazilië, zijn in de nacht van zaterdag op zondag 232 mensen om

het leven gekomen. Dat heeft de plaatselijke politie gemeld, aldus

Braziliaanse media. Er vielen ook meer dan 200 gewonden, meldden

de autoriteiten.

Het vuur zou rond 2 uur ‘s nachts ontstaan zijn in de nachtclub Kiss,

toen een zanger van een groep een show opvoerde met Bengaals vuur.

Hoeveel mensen toen in de club aanwezig waren, is nog onbekend.

Sommigen spreken van wel 2.000 bezoekers. Er was een feest van

studenten van de universiteit in Santa Maria aan de gang.

Er zijn berichten dat nooduitgangen van de discotheek op slot zaten.

Iedereen probeerde daarom door één uitgang naar buiten te komen.

Brandweermannen en omwonenden probeerden met grote hamers

gaten in de muur van de discotheek te slaan om bij de slachtoffers

te komen.

Er ontwikkelden zich zeer giftige dampen, en onder de feestgangers

kwam het tot een grote paniek. “Het was vreselijk. De nooduitgan-

gen waren onvoldoende”, zei een jongeman die de brand overleef-

Bierbrouwer Amstel heeft besloten twee extra avonden toe te voegen aan

De Vrienden van Amstel LIVE! 2014. Na de zeer positieve reacties op de hui-

dige show is er nu al een ware stormloop ontstaan op kaarten voor de editie

van volgend jaar. De grootste Amstelkroeg van Nederland zal daarom naast

de reeds vorige week aangekondigde shows op 22, 23, 24 en 25 januari 2014,

ook op zaterdag 18 en zondag 19 januari haar deuren openen in Ahoy. Het

programma zal traditiegetrouw later dit jaar bekend worden gemaakt.

Afgelopen weekend startte op indrukwekkende wijze de 15e jubileum editie

van De Vrienden van Amstel LIVE!. Hoogtepunten waren onder meer de

Drama op Braziliaanse evenement: 230 doden

Twee extra avonden Amstel Live 2014

NIEUWS

SHOW&TECHNIEK

de. Volgens brandweercommandante Sivlia Fucks is “verstikking de

belangrijkste doodsoorzaak, omdat de jongeren, die in paniek waren,

elkaar vertrapten”. Pas tegen 7 uur ‘s morgens was de brand onder

controle.

Bij de brand zouden 232 mensen zijn omgekomen, meldden lokale

media op basis van de politie. Er vielen ook meer dan 200 gewonden.

Het plaatselijke ziekenhuis heeft medische hulpverleners en artsen

die niet aan het werk zijn opgeroepen te komen helpen. De stoffelijke

overschotten zijn overgebracht naar een gemeentelijk sportcentrum.

De discotheekbrand die er plaatsvond is een van de dodelijkste sinds

2000. Op 25 december 2000 kwamen 309 mensen om bij een brand

die een commercieel complex en discotheek in het Chinese Luoyang in

de as legde. Vier jaar later, op Oudejaar, maakte een brand 194 doden

en 375 gewonden in Buenos Aires. Bijna 2.000 jongeren woonden daar

een rockconcert bij. Een derde grote brand eiste op 5 december 2009

155 levens in een nachtclub in de Russische stad Perm. Ook daar was de

brand te wijten aan vuurwerk.

Bron: hln 28/01 via reproCopy - 28-01-2013

speciale Nederpop piano die 150 meter door Ahoy zweefde en het duet op

de tweede ring van de zaal tussen Dinand Woesthoff en Ilse DeLange. Er

waren diverse gastoptredens van onder meer Jeroen van Koningsbrugge,

Nielson en Rowwen Heze. Marco Borsato debuteerde door de avond te

openen in duet met Paskal Jakobsen. Verder gaven ook Ilse DeLange, Acda

en de Munnik, BLØF, Rob de Nijs, Nick & Simon, De Dijk, Xander de Buisonjé,

DI-RECT, VanVelzen en Sandra van Nieuwland acte de préséance tijdens de

3,5 uur durende show.

BEDRIJF

SHOW&TECHNIEK

56 n SHOW&TECHNIEK

Beumers: “Op 5 Juli 2012 hebben wij een overeenkomst gesloten met RTL

Wentink Events studio 21. Het betrof de levering en installatie van drie

videowalls van verschillende grootte en met verschillende pixelafstan-

den (pitch). In het ontwerp zijn enkele zeer speciale wensen van de klant

opgenomen. Zo zijn er grote scharnierende delen en speciale deuren en

doorgangen in de grote achterwand, om artiesten en decors toegang tot

het podium te verschaffen, en om een meer dynamisch effect te realise-

ren. Ook was er een uitdaging betreffende het totaalgewicht. Er is spe-

cifiek gekozen voor een lichtgewichtoplossing, zodat de dakbelasting zo

laag mogelijk is. Daarnaast hebben we ook de opdracht ontvangen voor

het leveren en installeren van alle LED- decorverlichting in het nieuwe

decor. Het is natuurlijk dat ik het zelf zeg; maar het eindresultaat is ver-

bluffend.”

In december is er een nieuwe show van Studio21 in première gegaan; ’21 On Air’. In navolging van de Dinnershows ‘Novomundo’ en ‘DreamsLive’ brengt RTL Wentink Events deze show in een compleet verbouwde Studio21 in Hilversum. Lagotronics Projects bv leverde onder andere drie videowalls van verschillende grootte en met verschillende pixelafstanden. AV&Stage sprak met Mark Beumers.

‘Resultaat omgebouwde studio21 verbluffend’

Over Lagotronics:Lagotronics is sinds begin 2012 gesplitst in 2 aparte bedrijven.

Lagotronics BV, onder dagelijkse leiding van Martijn Hendrikx, is le-

verancier en importeur van verlichting uit het brede assortiment van

International LightACTS (SLV / ”Big white”), en de eigen merken LagoLED

en DecaLED.

Lagotronics Project BV, onder leiding van Mark Beumers, werkt op pro-

jectmatige basis aan turnkey-oplossingen met daarin (naast verlich-

ting) ook professionele audiovisuele producten. Lagotronics faciliteert

de amusementsindustrie (pretparken, musea, casino’s, televisie) met de

ontwikkeling van interactieve spelsystemen en decorverlichting.

Op deze manier kunnen we onze klanten nog beter bedienen en onszelf

nog scherper in de markt positioneren.

Dit project, evenals andere projecten, is uitgevoerd door Lagotronics

projects bv

BEDRIJF

SHOW&TECHNIEK

SHOW&TECHNIEK n 57

De Show21 On Air is een show waarin de fictieve Mr Zapp u mee op reis neemt

door de tijd. Spraakmakende en tijdgeest bepalende onderdelen uit de

televisiegeschiedenis komen voorbij. Herkenbare televisieprogramma’s

van toen en nu worden gepresenteerd in een bijzondere setting.

Er wordt continu geschakeld tussen televisiefragmenten en een dynami-

sche live show met meer dan 45 zangers, dansers en muzikanten op het

podium. De show varieert van eigentijdse muziek zoals Michael Jackson

en Lady Gaga die de opkomst van MTV vertegenwoordigen, tot nostal-

gische Songfestivalnummers en de hits uit TopPop. Belangrijke televisie-

geschiedenis met haar memorabele TV momenten komen voorbij zoals

de val van de Berlijnse Muur, de Vietnamoorlog en het daaruit voortko-

mende unieke concert; Woodstock. En dat is slechts een kleine greep uit

deze gevarieerde show. n

Over Lagotronics:Grote achterwand podium van dynamische 12,5 mm. pitch:

• Totale led achterwand is 22,8 meter breed en 4,8 meter hoog (110 m2)

• De gehele wand bestaat uit 152 panelen van 1.2 x 0.6 meter

• Onder aan de achterwand zit een stootrand van 20 cm

• De zijkanten (4,8 meter breed) kunnen 3,5 meter naar binnen gedraaid

worden. (scharnieren)

• In het middelste deel kan het onderste gedeelte van 3,6 meter breed en

2,4 meter hoog 1, 5 meter naar voren geschoven worden voor opkom-

sten van dansers en danseressen.

• Verder kan in het middelste deel op een hoogte van 2,4 meter een deur

van 1,2 breed en 2,4 meter hoog 1 meter naar achteren open. Deze wordt

ook gebruikt voor opkomsten tbv showtrappen die voor de wand gezet

kunnen worden.

• Indien alle deuren en delen gesloten zijn, is er evengoed een strak en

naadloos beeld.

• alle led SMD 3•in•1

• Module bestaat uit een Aluminium behuizing, slechts 6 kg per module!

• 1000 cd/m2

• Kijkhoek horizontaal 120 (+60/•60) graden / vertikaal 120 (+60/•60)

graden

• De gehele wand draait op 4 LED controllers en op totaal 10 groepen van

230V/16A.

Middelgrote led wall halverwege podium van dynamische 6 mm. pitch:

• Totale wand is 7.68 meter breed en 4.32 meter hoog (33 m2)

• bestaat uit 4 los te verschuiven delen van 1.92 breed x 4.32 meter hoog.

• De 4 delen hangen aan een eigen rigging bar, gecombineerd met een cus-

tom made frame.

• De gehele wand bestaat uit 144 panelen van 0.48 x 0.48 meter

• Onder aan de achterwand zit een stootrand van 20 cm

• alle led SMD 3•in•1

• Module bestaat uit een Aluminium behuizing, slechts 8 kg per module!

• 1600 cd/m2

• Kijkhoek horizontaal 140 (+70/•70) graden / vertikaal 120 (+70/•70)

graden

• De gehele wand draait op 4 LED controllers en op totaal 4 –groepen van

230V/16A.

En verder… Decoratieve led panelen achter in de zaal van dynamische 30 mm. Pitch,

LED Decorverlichting en verlichting voorrand podium, Prakken orkest,

Woodstock bus, LP’s Discoset, Love Boat en nog veel en veel meer!

Mark Beumers: “Het hele project was sterk door de maatwerkoplossin-

gen die we geboden hebben. In vele delen van het decor is LED verlichting

verwerkt. Hiervoor zijn uitlsuitend DecaLED producten gebruikt, die een

zeer goede kwaliteit hebben, en zeer energiezuinig zijn. Ook de dimcurves

van deze producten zijn ongeëvenaard en kunnen van 0 – 100% perfect

gedimd worden. Zeker bij een show als deze was dat zeer belangrijk.”

“Lagotronics Projects bv heeft vanaf de eerste ontwerpen continue over-

leg gehad met het creatieve team om een optimale invulling te kunnen ge-

ven aan de Led decoratie. De volgende personen zijn bij het proces betrok-

ken geweest en hebben er mede voor gezorgd dat het een groot succes is

geworden: Carla Janssen Höfelt ( decorontwerp), Frank wentink en Marc

Forno (RTL Wentink events), Gijs Bakker (Hollandse Handen). We hopen

dat iedere bezoeker van de show er net zoveel plezier aan kan beleven als

dat wij dat tijdens de bouw en ontwikkeling deden!”

BEURS

SHOW&TECHNIEK

58 n SHOW&TECHNIEK

Een drankje drinken met Henny Highdisc. Je weer even kind voelen bij ballonkunstenaar Tijn Mandarijn. Of informatie opvragen over een grootse vuurwerkshow of een dansgezelschap. Het kon allemaal tijdens de jubileumeditie van de vakbeurs Artiesten- en Evenementenbeurs 2013 in het Eindhovense Beursgebouw.

25 jaar ‘live entertainment’ op één plek

De AEB opende in januari niet alleen de schatkamers van allerlei arties-

ten. Ook bedrijven en organisaties die in de entertainmentbranche actief

zijn of een deel van hun diensten aan evenementen aanbieden waren pre-

sent. De deelnemerslijst was heel divers. De beursvloer was ondanks de

hevige sneeuwval goed gevuld met heel veel nieuwe, maar ook met veel

vertrouwde deelnemers. Onder andere: The Fungroep bvba, Patrick Pickart,

The Mixxx Fun & Party Rent BV, Look & Smile bvba, Abacus Theater, JB Pro-

ductions, Elementum FX en Houthakkers Roadshow mét de sterkste man

van Nederland. Al deze bedrijven presenteerden zich middels demonstra-

ties, gesprekken en videofragmenten. Bezoekers konden zich dan ook heel

de dag vermaken met de vele stands, spelletjes en shows die de beurs hen

bood.

PrimeursOok dit jaar herbergde de AEB vele primeurs. Zo was er theatergezel-

schap Shen Yun. Shen Yun vangt de geest van een lang verloren cultuur.

De voorstelling schakelde tussen verschillende streken, dynastieën en le-

genden. Etnische dansen en volksdansen vulden het podium met kleur en

energie. Composities van krachtige atletische hoogstanden, donderende

oorlogsdrums en meesterlijke zangers voor geanimeerde achtergrondde-

cors vervoerden de bezoeker naar een andere wereld.

Het is een grootse productie met bijna 100 artiesten, 400 kostuums en

het enige orkest in de wereld met zowel klassieke Westerse als Chinese

instrumenten in de vaste bezetting. Shen Yun is het eerste ensemble dat

klassieke Chinese dans aan de wereld presenteert op grote schaal.

Van sympathieke straatclown tot spectaculaire vuurwerkshow

BEURS

SHOW&TECHNIEK

SHOW&TECHNIEK n 59

Ook Action Events uit Heemstede was aanwezig. De producent van spec-

taculaire activiteiten voor de promotie-, reclame- en evenementenbran-

che, lanceerde vier nieuwe acties voor seizoen 2013. Action Events was

voor de drieëntwintigste keer aanwezig op de beurs.

Op het gebied van outdoor attracties presenteerde Action Events: ‘Action

Freefall’. Voor beurzen en events: Me, Robot en op het gebied van stunts

en shows: ‘Trampoline Acrobatic Act’ en de ‘Auto Motor Stunt Show’.

Aquabubble introduceerde de ‘ShapeShifter’. Een spectaculaire activiteit

voor kinderen van ongeveer 8 tot 12 jaar met tactiek, evenwicht, snelheid

en uithoudingsvermogen.

Sterren on Tour waren er ook om beginnende en bekende artiesten vaker

een podium te bieden. Middels www.sterrenontour.nl is Sterren on Tour

verbonden met een groot social media platform. Zij brengen, zowel on- als

offline, sterren naar hun fans. Het biedt een podium voor passie! Naar ei-

gen zeggen wordt dit hét nieuwe entertainmentplatform van Nederland.

Nog nooit waren je favoriete sterren zo dicht bij.

Open PodiumNaast de professioneel ingerichte podiumzaal was er aan de andere zijde

van het Beursgebouw een ‘Open Podium’ gecreëerd, in samenwerking

met REP Entertainment. Dit bood de standhouders met kortere optre-

dens die niet tot hun recht komen in de podiumzaal de kans een optre-

den te verzorgen. De podiumzaal was geheel ingericht en voor iedere

act beschikbaar. De optredens varieerden van straattheater en cabaret

tot mime en zangacts. Voor exposanten was dit een goede manier om

bezoekers te laten zien wat zij in huis hebben. De standhouders konden

zich van tevoren aanmelden via de bestelformulieren, maar ook tijdens

de beurs was het podium voor iedereen beschikbaar.

Exposant van het eerste uur Martin Forget van Theater zonder blabla was

in de categorie ‘Entertainment’ winnaar geworden van het World Statues

Festival in Arnhem! Het World Statues Festival is het grootste kampioen-

schap voor levende beelden. Een Living Statue dat vertaald is naar het

Nederlands levend standbeeld is enorm populair. Levend, omdat

BEURS

SHOW&TECHNIEK

60 n SHOW&TECHNIEK

Dit jaar presenteerde Bolero samen met JB Producties met een nieuwe

Zomertour op de AEB. Yvonne Boers van Bolero: “We zijn al 20 jaar bezig

vanaf 1 april 1992 en slechts de laatse jaren hebben we eigenlijk geen

roadshow gehad. Zonde eigenlijk, want er is veel vraag naar en onze

naam ‘Bolero’ staat niet voor niets voor BOers LEvert Roadshow. We heb-

ben daarom met JB Producties de handen ineen geslagen en zijn gestart

met de zomertour. Een compleet pakket van podiumtrailer, licht, geluid,

artiest en show.”

Jeroen van den berg –JB Productions- vult aan: “Aangezien wij in het verle-

den vele roadshows hebben geproduceerd zoals de Djumbo Summer Tour

voor Jumbo Supermarkten en Jamin’s Pieten Pré Party voor Jamin zijn wij

op het idee gekomen om een nieuwe roadshow in het leven te roepen. Op

dit moment is alles wat met Holland heeft te maken erg “hot” .

Tijdens een gezamenlijke brainstormsessie kreeg de Hollandse Zomer Toer

steeds meer gestalte. Het is een gezellige toer voor het hele gezin. Weet je

veel van Holland? Dan kan je zomaar in de prijzen vallen tijdens de Hol-

landse Zomer Toer. Presentator Jeroen zal de spelprogramma’s op zijn

geheel eigen wijze aan elkaar praten. Het laatste showblok is helemaal

gericht op de kleinste bezoekers. De bekende Clown Jopie zal de Toer af-

sluiten. De show zit vol vrolijke kinderliedjes.

Jopie verspreekt zich voortdurend. De kinderen vinden dit geweldig en

liggen voortdurend in een deuk. Jopie vindt het hartstikke gezellig de

kids steeds bij de show te betrekken. JB Productions en Bolero verwach-

ten na de Familie Entertainment Tour met de Hollandse Zomer Toer weer

een “Hollandse hit” in handen te hebben.

dat het uitgevoerd wordt door een mens, en standbeeld omdat de kunst

van het stilstaan centraal staat. Met kampioenen uit onder andere België,

Nederland, Roemenië, Portugal, Honduras en de Oekraïne is Martin als

beste uit de bus gekomen!

TalentenshowsOok aanwezig was Blue Circle. Dat is een televisie productiemaatschappij,

die vele grote en diverse programma’s produceert, zoals Boer Zoekt Vrouw

en RTL Boulevard. Ook zijn zij gespecialiseerd in het maken van grote

talentenshows. Zij zijn onder andere verantwoordelijk voor shows als:

Idols, X Factor, Holland’s Got Talent, My Name Is en het nieuwe RTL4

tv-programma Everybody Dance Now. Dit jaar had Blue Circle een talentaf-

deling opgezet om al het talent in Nederland in kaart te brengen. Zij waren

op alle dagen aanwezig op de AEB.

Kortom er was genoeg te doen en voor ieder wat wils. n

3

Denting Custom Cases

Grote Hout of Koningsweg 263 1951 GW Velsen Noord Tel: 0251-292189 Fax: 0251-292813 www.denting.nl

421

AV POINTS n 61

BEDRIJVEN OVERZICHT

DG Sound is gespecialiseerd in het verhuren van geluids-systemen en lichtinstallaties voor onder meer live-bands, evenementen, concerten, karaoke, presentaties, feesten en dansdemonstraties.

DG SoundBredeweg 1182761 KB • ZevenhuizenT : 0180 - 398706E : info@dgsound.nlI : www.dgsound.nl

Reepro CaseMarconistraat 66J2809 PE Goudatel: 06-15192987www.reeprocase.nl

flightcase.indd 1 16-12-2009 14:57:17

76sales@qualitylamps.eu

www.qualitylamps.eu

030 656 9600

Qualitylamps

T.E.W.

Voor al uw speciaallampen

85

6

3

21

26

10

13

15

17

18

31

30

2415

1

4

20 25 29

8 14

7

12

32

242

22

23

2728

19

5

16

9

Bezoek nu onze nieuwe

website

BEURS

AV&CREATIE

BEDRIJVEN OVERZICHT

62 n AV POINTS

Of het nu gaat om een nieuw product of uw jaarcijfers, Vision

AV verzorgd alle faciliteiten voor een duidelijke en verstaanbare

presentatie.

Neem vrijblijvend contact met ons op via het onderstaand

nummer of email adres.

T: +316-18 80 23 74 E: crul.m@visionav.nlI: www.visionav.nl

13

The Videohouse Lange Baan 3-18331 LW SteenwijkTel: 0521 - 51 17 16Fax: 0521 - 52 44 59sales@videohouse.nlwww.videohouse.nl

Custom made flightcasesen 19 inch artikelen

1514

16

18

17

10

Van der Werf FlightcasesNieuw Amsterdamseweg 16A7761 PB SchoonebeekTel: 0524 - 53 40 97Fax: 0524 - 53 45 68info@vdwerf-flightcases.nlwww.vdwerf-flightcases.nl

Contactpersoon: Dhr J. van der Werf

11

Podium- en decorbouwRekwisietenverhuurEventsupport

HollandseHanden(voorheen United Decor)

T +31 (0)35 677 39 47info@hollandsehanden.nlwww.hollandsehanden.nlSumatralaan 45, 1217 GP Hilversum Nederland

Sunny licht en geluid

Verzorging en verhuur van

licht en geluid

Schans 30 5509 NM Veldhoven tel. 040 2549075 mobiel: 0655152138web: www.sunnyonline.nlmail: info@sunnyonline.nl

12

20

Einsteinstraat 67

3316 GG

Dordrecht

Tel: 010 - 2929548

Fax:010 - 2929658

info@cueco.nl

www.cueco.nl

19

De Kruijf Tentenverhuur

Achterdijk 173998 NE Schalkwijk (U)

Tel: +31(0)30 601 13 96Fax: +31(0)30 601 17 53

info@dekruijftenten.nlwww.dekruijftenten.nl

9

Bezoek nu onze nieuwe

website

BEDRIJVEN OVERZICHT

AV POINTS n 63

Voor al uw:• Flightcases• Polycases• Rackbags• Onderdelen

Oyster casesImpuls 1631446 WE Purmerend Tel: 0299-414082Fax: 0299-414095info@oystercases.nl

www.oystercases.nl

22 24

23

25 26

27

Tel +31 (0)30 605 2478

GSM +31 (0)6 21 22 12 83

Mail info@2shot.nl

2Shot is gespecialiseerd in levering van een brede reeks produkten en accessoires voor het maken van professionele media. We kunnen bogen op een meer dan 30-jarige ervaring, opgedaan in zowel programmatische, technische als commerciële aspecten van het Televisievak. Samen met onze kennis en vaardigheden een uitstekende basis om u te helpen bij het maken van de juiste keus van uw investering. Hierin kunnen wij “turnkey” systemen leveren.

www.2shot.nl Telefoon: 030 605 2478 info@2shot.nl Mobiel: 0621 221 283

Siem koudlicht Enorm succes

op AV-manifestatie

Niet geweest?

28

Icarus Flightcases & Decor Facilities bvba

Ondernemersstraat 6B-2500 Lier

Tel: +32(0)34919789Fax: +32(0)34919780Mail: info@icarus.bizwww.icarus.biz

31 32

Format C Weggestraat 132170 Merksem (Belgium)Tel.: +32 (0) 3 641 63 30Fax: +32 (0) 3 644 36 56

30

29

21

Bezoek nu onze nieuwe

website

BEDRIJVEN OVERZICHT

64 n AV POINTS

Verhuur & installatie van

INDOOR-, OUTDOOR, & MOBILE LED solutions

Novid NVPrins Boudewijnlaan 17 – Unit 3BE-2550 KontichTel.: +32 3 449 50 05Fax: +32 3 449 50 06rental@novid.bewww.novid.be

T +31 (0) 36 535 00 63F +31 (0) 36 546 59 69

E info@keren.nlI www.keren.nl

Kerèn Presentatie Systemen

Speaker Systems Mirofoons Speaker Systems

Sound & Light ImportZonnebaan 29 3542 EB Utrecht Tel: 030 - 666 47 45

E-mail: info@soundandlight.nl Website: www.soundandlight.nl

LED XL BV T +31 (0)10 4622727

Sydneystraat 44 F +31 (0)10 4625412

3047 BP Rotterdam E led@ledxl.nl

INTERVIEW

SHOW&TECHNIEK

SHOW&TECHNIEK n 65

Portret: nico lewis,

RTS TELEX

Portret: nico lewis,

RTS TELEXNaam: Nico Lewis

Leeftijd: 43

Functie: Senior Sales manager

Bedrijf: RTS TELEX onderdeel van Bosch ST EMEA

Bedrijfslocatie: Eindhoven en Veghel

INTERVIEW

SHOW&TECHNIEK

66 n SHOW&TECHNIEK

Hoe ziet een gemiddelde werkdag als Senior Sales Manager bij RTS Telex eruit?Ik ben voornamelijk bezig met het onderhouden van een distributienet-

werk in EMEA. Daarnaast ben ik altijd op zoek naar nieuwe partners en

nieuwe markten door middel van segmentatie. Ook begeleid ik partners

bij tenders, projecten, regionale shows en seminars, presentaties, etc.

Ik ben verantwoordelijk voor 48 regio’s met in sommige landen meer-

dere partners verdeeld over 75 verschillende segmenten. Ik heb dan ook

dagelijks overleg met kantoor over gang van zaken (openstaande zaken /

lopende orders / support) en dergelijke.

Welke producten levert RTS Telex?Draad en draadloze intercoms voor de theaterbranche, de broadcastbran-

che en de industrie op party-line en digital matrix niveau.

Op welke evenementen is RTS Telex actief?Onder andere bij NAB Las Vegas, IBC Amsterdam, BVL Londen, Cab Sat

Dubai en nog een hoop andere evenementen. Daarnaast verzorgen wij

enkele regionale evenementen. De regionale evenementen worden ge-

organiseerd door onze lokale partners: o.a. NAT Expo, Satis, Broadcast

Madrid, LLB, AVM.

Hoe bent u bij RTS Telex terecht gekomen?Ik ben voorheen ruim 5 jaar werkzaam geweest bij de firma Axon Digital

design, die tevens de distributeur was en is voor RTS Telex in Nederland.

Na enkele ‘behoorlijk succesvolle jaren’ heeft RTS Telex mij gevraag om

het EMEA distributienetwerk op te zetten en te reorganiseren. Dat was

een enorme eer en ik pakte deze kans dan ook met beide handen aan!

Bent u altijd al geïnteresseerd geweest in techniek?Mijn naasten gaven altijd al aan dat ik geboren ben met twee rechterhan-

den en eigenlijk is niets mij teveel. Als puber was ik al tv’s en radio’s aan

het repareren. Techniek heeft mij altijd enorm geboeid, en nu nog steeds.

Was het altijd al uw ambitie om manager te worden?Ik kom uit een familie van ondernemers en managers en ik heb het zaken-

doen van dichtbij mogen meemaken. Toch moest ik helemaal onderaan

beginnen. Ik geniet ervan als ik mensen kan motiveren en kan helpen om

het uiterste uit zichzelf te halen.

Wat is het lastigste onderdeel van uw werk?Door schaalvergroting komen er meer politieke kwesties bij mijn werk

kijken en daardoor wordt de afstand tussen management en de uitein-

delijke klant groter. Het vele reizen heeft een behoorlijke impact op mijn

privé-leven. Doordat ik veel zaken via mijn kantoor aan huis kan managen

is deze balans goed. Echter is er binnen ons bedrijf wel de druk om steeds

meer te presteren en in combinatie met een slechte marktsituatie, merk

ik dat bepaalde onderdelen van mijn werk extra aandacht nodig hebben.

Dat kan soms wel eens lastig zijn.

Wat vindt u interessant aan het werken in de broadcast- en event-techniek?De broadcast- en eventsector is een sector waar mensen werken die een

enorme passie hebben voor hun tak van sport. Na enkele jaren in de Telco-

en ST-industrie te hebben gewerkt, is me dit erg opgevallen. Mijn werk

wordt nog leuker doordat ik mag werken met deze mensen. De combina-

tie van een zeer technologisch product, een goede concurrentie en fijne

mensen maakt het werken elke dag weer tot een feest en een uitdaging.

Wat is uw bedrijfsfilosofie?Ik heb een aantal bedrijfsfilosofiën:

eerlijkheid duurt het langst.

wie goed doet ontmoet goed.

Je hebt pas één keer verkocht als je een tweede order krijgt. (doordenkertje)

money does not make the difference, people do!

Wat zijn de laatste trends / toepassingen waar uw bedrijf zich op toelegt?RTS intercoms is onderdeel van Bosch ST. Binnen Bosch ST zijn wij al

vele jaren bezig met het ontwikkelen van een nieuwe technologie

welke gebaseerd is op Dante en Audinate. Deze komende NAB in las

Vegas zullen wij deze nieuwe technologie voor de business unit CCS,

dus RTS Intercoms, lanceren: OMNEO. Dit is een open platform welke

het mogelijk maakt om hoge kwaliteit audio met minimale vertraging

en veel zekerheid en veiligheid over en weer te sturen. Wij hebben een

OCE opgericht die deze standaard samen met de AES gaat uitrollen.

www.oca-alliance.com/Membership/index.html

Met behulp van OMNEO hebben wij straks een volledig TCPIP gebaseerd

intercom systeem. Integratie met derden is bijna ongelimiteerd. Instal-

latie van intercom kan niet eenvoudiger en QOS is afhankelijk van de

producten die je aanschaft; om de hoek of bij een IT specialist. Daarnaast

zullen op basis van deze IP technologie vele nieuwe producten ontwik-

keld worden. OMNEO is te toekomst. Kortom WIJ gaan ervoor! n

Voor meer informatie: www.rtsintercoms.com