Er zijn evenveel onderwerpen op zoek naar een schrijverals schrijvers op zoek naar een onderwerp

Karel Jonckheere

Ik geloof niet in schrijvers die gemakkelijk schrijvenJan Greshof

Ik ben schrijver omdat ik schrijf. Ik schrijf niet omdat ik schrijver ben.Susan Sontag

• Auteur m.(-s) {Lat. auctor – augere, doen groeien, tot stand brengen}

A. algm. hij die iets tot stand brengt, dader, bewerker, aanstichter.

B. inz.1. Eig. opsteller, opstelster, schrijver, schrijfster. 2. metn. Werk van een auteur: klassieke –s lezen

• “Auteur” in auteursrecht = maker van een auteurswerk = uitdrukking door de mens van een bepaald idee in een concrete en originele vorm

schrijver, illustrator, vertaler, bloemlezer, striptekenaar, componist, choreograaf…

De auteur in zijn/haar veelzijdigheid

• 1 - auteur als creator• 2 - economische aspecten• 3 - sociaalrechterlijke aspecten• 4 - fiscale aspecten• 5 - auteur en beleid• 6 - auteur in de waardeketen van boek• 7 - auteur in het digitale tijdperk

I. Auteur als creatorDe AUTEUR …

Scheppingsdrang Beïnvloeding via woorden Artistieke kunnen tonen Inkomen verwerven Cultureel kwaliteitsdenken Kennisoverdracht Status en bekendheid Le plaisir de se voir imprimé schrijfgoesting

… wil gelezen worden

I. Auteur als creatorDe lezer…

Recreatie/ontspanning Informatie voor hobby en vrije tijd Vakinformatie Instructie Cultuur Status Sociaal contact Leesrituelen

… wil aanbod naar zijn leesbehoefte

Auteur zoekt lezer/ lezer zoekt auteur

A LU ET ZE EU RR

doel = lezersbereik via een mediumklassieke cyclus:

CREATIE – PRODUCTIE - DISTRIBUTIE - CONSUMPTIE

het contact auteur – lezer ontstaatvia bemiddeling uitgeverijen

via intermediair van verkoop-, leen- en leespunten

bruggenbouwers

auteur

uitgever

tussen-handel

lezer/koper

marktevolutiesTechnisch

digitalisering, e-commerce, POD, databanken, beeld/tekstverrijking…

Commercieelmeer informatiekanalen, branchevervaging, direct selling, keuzeverlamming, …

Consumentengedragzapcultuur, hybridisering, ‘gratis’-verwachtingen, belevingseconomie, prijsgericht, ontrouw

e-boeken®evolutie

wie? wat? waar? wanneer? hoeveel? hoe?

Black box

e-boeken®evolutie

wie? wat? waar? wanneer? hoeveel? hoe?

niet de techniek beslist,wel de consument!!!

Black box

e-boeken ~ scenario 1: chaos

auteur

uitgever

Tussen-handel lezer

e-boeken ~~ scenario 2

auteur

uitgever

Tussen-handel

Internationale branchevreemde

spelers integreren het traject

van auteur tot lezer en

monopoliseren het aanbod en

de distributie

e-boeken ~~~ scenario 3

herdefiniëren van de overbruggingsfuncties tussen auteur en lezer op basis van Toegevoegde

Waarde en rekening houdend met de betalingsbereidheid van de lezer/koper

I. Auteur als creator

Het boek is een elitair producttijdsintensief

duur (100 %)vereist IQ

Het boek is geen prioritaire behoefte

I. Auteur als creator

Relatie auteur – uitgever

**author – driven** het selectieproces!!

**publisher – driven** studieboeken – IP-publicaties - formats – reeksconcepten – imitaties – BV-boeken

I. Auteur als creator

Debuteren?

** literaire tijdschriften** schriftelijke sollicitatie: introductiecahier ** literaire wedstrijden** introductie bij uitgeverij

noot: {vertalingen}

I. Auteur als creator

jaarlijks verschijnen ca. 26.500 nieuwe Nederlandstalige titels (elke 20 minuten)

3.300 kinder- en jeugdboeken7.300 fictietitels

2.900 non-fictie vrije tijd10.000 W / IP-titels

2.500 educatieve uitgaven

I. Auteurs als creatoringestuurde manuscripten t.o.v. debuutpublicaties

fictie voor volwassenen = ca. 2 %

KERN: “le plaisir de se voir imprimé’

alternatieven: eigen beheer – mybook.com –kostendelend uitgeven – curriculum verderopbouwen – internet – schrijfopleidingen – (zelf)kritiek verzamelen … andere hobbies

II. Economische aspecten• Honoraria

“gebruikelijke” vergoedingen 10 % (max. 15 %) op VP excl. BTW x verkochte aantallen 5 % / 7,5 % op VP excl. BTW voor pockets

vertalers 6,3 eurocent / woord + 2 % bij verkoop hoger dan 5.000 ex

• Leenrecht budget = 950.000 € (incl. A.V., journalistiek, bladmuziek) 30 % uitgevers 70 % auteurs uitbetaling 2004-06 (VL: ff. 46 €/Aut ) (NL gemiddeld 383 €/Aut )

• Reproductierechten Reprobel int 20 miljoen euro per jaar (AV,gedrukte media,bladmuziek) aandeel boeken = 55 % // aandeel NL-talig = 55 % // aandeel voor literatuur = 10 % // 50 % uitgevers / 50 % auteurs

II. Economische aspecten• (internationale) licenties

6 % op verkoopprijs buitenland x verkochte aantallen eventueel niet terugvorderbaar voorschotte verdelen tussen oorspronkelijke uitgever en auteur (gebruikelijk 50/50)

• nevenrechtencontractueel vastgelegd? gebruikelijk = 50 / 50 uitgever – auteur

• lezingen / voordrachtenzie ook: lezingenlijst Stichting Lezen Vlaanderen

• schrijfopdrachten columns, copywriting, journalistiek, recensies, theater, scenario….

• subsidies werkbeurzen, projectbeurzen, stimuleringssubsidie

II. Economische aspectenInkomenssituatie auteurs VAV-onderzoek maart 2011

84 % heeft een diploma hoger onderwijs16 % is ‘auteur’ als hoofdberoep voor 60 % van de auteurs is het totale gezinsinkomen lager dan 3.000 euro (Vlaams

gemiddelde = 3.287 euro)voor 2/3 van de auteurs vormen de literaire inkomsten minder dan 10 % van hun inkomen

(gemiddeld aandeel is 22,5 %)voor 80 % van de auteurs volstaat het literaire inkomen niet

Componenten van het literaire inkomen:29 % royalties en honoraria19 % subsidies17 % theater15 % lezingen

9 % leenrecht, reprografie11 % overige (workshops, schrijfopdrachten…)

II. Economische aspectenInkomenssituatie literaire vertalers

VAV-onderzoek najaar 2011

90 % heeft een universitair diploma richting vertaal-/letterkundeEerste vertaling in een literair tijdschrift (48 %), als boek (42 %)Verschillende brontalen (F 68 %; E 42 %, D 39 %)Opdrachtgever voor literaire vertaling:

38 % Vlaamse uitgeverijen – 31 % Nederlandse uitgeverijen – 12 % Vlaamse literaire tijdschriften – 6 % Nederlandse literaire tijdschriften

19 % is literair vertaler in hoofdberoep – 55 % in bijberoep79 % kan niet rondkomen met inkomsten uit literaire vertalingenGemiddeld jaarlijks inkomen 16.222 euro

(literaire inkomsten: 40 % honoraria – 4 % auteursrechten – 56 % subsidies)

III. Sociaalrechterlijke aspecten

** Welk sociaal statuut?werknemer – ambtenaar – zelfstandige ** Sociale zekerheidsrechten?

arbeidsongeschiktheid – werkloosheid – ouderdom en overlijden – ziektekosten – kosten voor onderhoud kinderen

** Sociaal statuut van de kunstenaarof werknemer (via opdrachtgever of via SBK) of zelfstandige als keuze en mits goedkeuring

III. Sociaalrechterlijke aspecten• Sociaal statuut kunstenaar:

kunstenaar wordt werknemer - ontvangt ‘loon’Sociaal Bureau Kunstenaar treedt op als werkgever opdrachtgever is derde (betalende) partij voordeel: vermindering sociale zekerheidsbijdragen werkgever

• Zelfstandige in bijberoepverplichte aansluiting bij kas voor zelfstandigen bij ‘regelmatige’ inkomstengeen sociale bijdragen op auteursrechtenbouwt geen bijkomende sociale rechten op

• Zelfstandige in hoofdberoepsociale bescherming als zelfstandigeminimale bijdrage 665,31 € per kwartaalaantonen van socio-economische onafhankelijkheid

IV. Fiscale aspecten Auteursrechten worden beschouwd en belast als roerende

rechten = 15 % (cfr. rente spaarrekening)- tot 14.640 euro: 50 % forfaitaire kostenaftrek- 14.641 – 29.280 euro: 25 % FF. Kostenaftrek- 29.280 – 54.890 euro: 0 % FF kostenaftrek

** betaling moet gebeuren aan individu, geen vennootschap **

inkomsten uit auteursrechten boven 54.890 euro worden belast als beroepsinkomsten (25 – 50 % progressieve belastingschalen) aftrek bewezen beroepskosten

V. Auteur en beleid

Beleidsvormen

~ toelatend: vrijheid van drukpers

~ vrijwarend: auteurswetgeving

~ voorwaardenscheppend: sociaal-fiskaal statuut

~ productpresterend: compositie-opdracht

~ middelenpresterend: subsidies

V. Auteur en beleidAlgemeen boekenbeleid

= schept – zonder onderscheid naar genre of kwaliteit – economische, juridische, fiscale en financiële voorwaarden voor de actoren in deboekensector= marktgericht, voorwaardenscheppend= doel: de beschikbaarheid van zoveel mogelijk (informatie over)boeken op zoveel mogelijk plaatsen voor zoveel mogelijk mensen,waarbij het accent ligt op een pluriform aanbod

!! Federale bevoegdheden !! sociaal statuut – auteurswetgeving – fiscaliteit - BTW – leenrecht – vasteboekenprijs – sociaal statuut - reprografie – overheidsopdrachten …

V. Auteur en beleid

Algemeen letterenbeleid:

de culturele doelstelling staat voorop: de zorg voor het literair encultureel waardevolle boek; het ondersteunen van een kwalitatiefhoogstaand en divers aanbod dat de literaire behoeften vervult

◊ kadert binnen een algemeen cultuurbeleid ◊

bevoegdheid Vlaamse gemeenschap+ participatie aan de literatuur en het lezen te bevorderen en lezers te enthousiasmeren (lectuurbeleid – Stichting Lezen Vlaanderen) + beheer, ontsluiting en conservering van boekcollecties (openbare bibliotheken, Letterenhuis, erfgoedbibliotheken…)

V. Auteur en beleidSpecifiek letterenbeleid

gerichte subsidiëring en ondersteuning van speciale voorzieningen en instellingen met als doel het bevorderen van de kwaliteit van deliteratuur

~ letteren helpen creëren en produceren ~ letteren helpen verspreiden ~ letteren helpen verspreiden in het buitenland ~ de letterensector versterken

◊ uitvoerder: Vlaams Fonds voor de Letteren ◊

V. Auteur en beleid - VFL^ werkbeurzen auteurs 756.000 € / projectbeurzen vertalers 71.500 € :

‘geld voor tijd’ ^ stimuleringsbeurzen debutanten: auteurs 33.500 € vertalers 10.000 €^ biografiebeurzen: realisatie biografieproject 83.000 €^ reisbeurzen 2.400 €

^ literaire tijdschriften 255.500 €^ productiesubsidies 29.800 €^ literaire manifestaties 125.000 € en organisaties 545.500

€^ vertaalsubsidies 160.000 € / productiesubsidies 58.000 € voor

buitenlandse uitgevers^ auteursbezoeken buitenland 19.000 €

^ deskundigheidsbevordering (ELV) 14.500 € ^ boekhandelsondersteuning 51.000 € ^ e-literatuur 35.900 € ^ oeuvreregeling 60.000 €

CREATIE PRODUCTIE DISTRIBUTIE CONSUMPTIESUBSIDIES

Vlaamse Gemeenschap:0,025 miljoen €

VFL: 1,1 miljoen €

VG: 0,5 miljoen €

VFL: 0,3 miljoen €

VG: 0,9 miljoen €

VFL: 0,9 miljoen €

VG: 56,4 miljoen €

buiten-

landVFL: 210.000 €VG: 165.000 € VFL: 65.000 € VFL: 80.000 €

MARKT

VAV:600 leden

Royalty: ca.10 miljoen €

VUV:110 uitgevers

VBI:33 leden

Omzet: ca.250 miljoen €

Tewerkstelling: 2.000 fte

VVB:340 verkooppunten

Tewerkstelling: 1.000 fte

Verkoop:13,5 miljoen A-

boeken172 miljoen € omzet

Aca. 170 miljoen €

E/W/IP

Openbare Bibliotheken:1,9 miljoen gebruikers44 miljoen

ontleningen

Tewerkstelling: 2.700 fte

VI. Auteur in waardeketenAUTEUR-UITGEVER+ ‘professionele’ uitgeverij (auteursrelatie - distributie – uitgeverijtaken)+ modelcontract VAV/VFL+ betrokkenheid auteur bij vormgevingsproces+ 360° contracten AUTEUR-TUSSENHANDEL+ beschikbaarheid in boekhandel ~ 10/15 % totale titelaanbod+ bereikbaarheid (Vlaanderen én Nederland):

rol Boekenbank – ISBN – Centraal Boekhuis+ boekhandel als literair podium+ webwinkels: geplande aankopenAUTEUR-LEZER + collectieve promotieacties (boek.be – SLV – O.B.)+ auteurslezingen / bemiddelingsbureau+ boekinformatie via media ▼; via vrienden ▲+ toenemend belang sociale media – websites – bereikbaarheid

VII. Auteur in digitale tijdperkOnder invloed van de informatie- en communicatie-

technologie verandert de manier waarop we literatuur maken, spreiden, bewaren en eraan participeren.

In aanvang wordt ICT ingezet in bestaande werkvormen om ze sneller, beter en efficiënter te laten verlopen. Dank zij de nieuwe media en technologie krijgen burgers meer toegang tot media die hen toelaten zelf te publiceren, informatie en kennis op te doen en die te delen met elkaar via de netwerkcultuur.

Deze exponentiële groei van data vereist nieuwe vormen van ontsluiting en toeleiding (gidsfunctie) om de gebruiker/lezer uitzicht op kwaliteit te bieden.

VII. Auteur in digitale tijdperk“ de toegevoegde waarde van de uitgever daalt, het

aandeel van de auteur vergroot”

Anyone can claim to be a writer

“obstakels zijn niet de techniek, maar institutioneel en emotioneel”

Printing-on-demand (Book expresso machine):digitale files zullen op vraag

geprint en gebonden worden op de plaats van verkoop

Book publishers will devolve over time into decentraliszed teams of writers,

editors, publicists and web site managershet actuele verdienmodel van risicospreiding komt

op losse schroeven te staan

VII. Auteur in digitale tijdperkElke auteur zal in principe vanuit zijn eigen webomgeving

aan iedere potentiële lezer zijn tekst in een elektronisch bestand rechtstreeks kunnen aanleveren.

– de rol van de uitgeverij als bewerker en vermarkter van het manuscript – de rol van de distributeur als opslagplaats en verspreider van het boek – de rol van de boekhandel als selecteur/presentator en leverancier aan de lezer

elk van deze rollen kunnen “technisch” gesproken worden uitgeschakeld en auteur en lezer direct verbinden

VII. Auteur in digitale tijdperkZijn volgende functies professioneel combineerbaar?

- creëren- objectief en marktgericht selecteren

- doelgroepgerichte vormgeving, digitale productie, communicatie, vermarkting (direct en tussenkanalen)

- beveiligde stockering en verspreiding, facturatie, inning, remuneratie

- auteursrechterlijke bescherming, exploitatie nevenrechten, ontwikkeling multimediale afgeleiden

- presentatie aan doelpubliek, informatiebewaking en –sturing, metadatabeheersing en –verrijking

- dialoog met lezers - zelfpromotie ....

VII. Auteur in digitale tijdperk

wie wint?

de huidige spelers (auteurs – uitgevers – boekhandels) die zich heroriënterenvanuit hun competenties als contentbeheerder, -toeleiders, - leveranciersen kennis van de lezers/kopers

OF nieuwe spelers (Amazon, Google, Apple) die zich profileren

vanuit hun competenties op technologisch en logistiek vlak

Toekomstige succesfactoren: technologie EN menselijk kapitaal