Asbest 110246 Binnen Jaarv 11 v5Verbond van Verzekeraars en via verzekeraar Allianz al lang...

Instituut Asbestslachtoffers

Verslag over 2011

Instituut Asbestslachtoffers (IAS)Het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) adviseert de Sociale Verzekeringsbank(SVB) over het recht op een tegemoetkoming voor asbestslachtoffers met deziekte mesothelioom. Daarnaast bemiddelt het IAS tussen (ex-)werkgevers en(ex-)werknemers over het betalen van een schadevergoeding. Het IAS is daarvoorin 1999 opgericht door organisaties van werkgevers en werknemers, hetComité Asbestslachtoffers, het Verbond van Verzekeraars en de overheid. Meerinformatie vindt u op de website van het IAS: www.asbestslachtoffers.nl.

ColofonUitgave van Instituut AsbestslachtoffersIAS publicatie 2012/1

RedactieSimone Aarendonk Derk MorreauMachiel van der Woude

Druk en vormgevingElan Strategie & Creatie BVMaart 2012

1

JAARVERSLAG 2011 INSTITUUT ASBESTSLACHTOFFERS

Inhoudsopgave

• Voorwoord 2

• Het IAS in 2011 4

- Resultaten bemiddeling en advies

- Samenwerking met BSA, SVB, NKAL

- Asbestose

- Ontwikkeling datastructuur/IAS Monitor

- Onderzoek

- Voorlichting

• Kerncijfers IAS 2011 8

- Instroom, uitstroom, voorraad

- Regeling TAS en Regeling TNS

- Afgewikkelde aanvragen

- Resultaten 2000-2011

• Klanttevredenheid 13

• Epidemiologische ontwikkelingen 15

- Aantal mensen met mesothelioom in Nederland

- Kenmerken asbestslachtoffers IAS

• Nederlandse asbestontwikkelingen 21

- Onderzoek TNO/RIVM: risicogroepen

asbestblootstelling

- Beleid kabinet en advies Sociaal-Economische

Raad (SER)

• Internationale ontwikkelingen 24

- Asbestproductie en gebruik

- Internationale ontwikkeling asbestziekten

• Juridische ontwikkelingen 28

- Schadevergoeding bij mesothelioom

- Schadevergoeding bij andere asbestziektes

- Straffen en boetes bij illegale asbestverwijdering

- Asbest en scholen

- Slachtoffer moet zelf TNS aanvragen

- Pleidooi voor internationaal strafhof asbest

• IAS Monitor

- TAS/TNS 14

- Beroepen/sectoren 16, 18

- Asbest en mesothelioom 20

• Interviews

- Joop Atsma 7

- Jan Mulder 17

- Mario van Mierlo 19

- André Mol 23

- Jos Werner 27

• Nieuws

- Politiek 6

- Asbest en verzekeringen 22

- Voorlichting 26

• Personalia 31

• Financieel verslag over 2011 32

• Controleverklaring onafhankelijke accountant 42

• Missie, taken en werkwijze 43

• Summary 44

2


VoorwoordOok in 2011 hield asbest de wereld ernstig bezig. In Europa en Noord-Amerika is men druk doende de

gevolgen van de grootschalige toepassing van asbest in de periode 1960-1985 te inventariseren en aan te

pakken. Op andere continenten wordt asbest nog gebruikt om de economie te stimuleren en de woningen

te voorzien van goedkope daken. De wereldproductie van asbest nam zelfs nog iets toe, ondanks alle

gevaren voor de gezondheid en de enorme maatschappelijke kosten die dit onvermijdelijk met zich mee

brengt. In een editorial van de IAS-nieuwsbrief, verschenen in oktober 2011, wordt hier onder de titel

‘L’histoire se répète bij stil gestaan. De harde asbestlessen uit het verleden worden in opkomende landen

als India, China en Brazilië nog steeds niet getrokken. Dit onder invloed van de economische belangen en

het door de lange latentietijd nog relatief beperkte aantal asbestslachtoffers. Het wordt tijd, zo eindigt

deze editorial, dat de westerse landen het voortouw nemen. Het IAS draagt al vast via haar internationale

netwerk, waar mogelijk een steentje bij.

Dat geldt ook voor Nederland, waar het besef van de negatieve gevolgen van asbestblootstelling inmid-

dels groot is. Ook bij de overheid. In dit verslag onderstreept staatssecretaris Atsma van Infrastructuur en

Milieu dat de aanpak van asbest voor hem een prioritair onderwerp is. Hij neemt een samenstel van maat-

regelen om die aanpak inhoud te geven. Bij elkaar is het een geweldige operatie om de 777.000 ton asbest-

vezels, die na de Tweede Wereldoorlog in ons land in duizenden producten is verwerkt, het hoofd te bie-

den. Dit op basis van informatie over de talloze plekken waar asbest is toegepast. De heer Atsma noemt in

dit verband het Landelijk Asbest Volg Systeem (LAVS), dat alle handelingen met asbest, van inventarisatie

tot vrijgave, in kaart dient te brengen. Daarnaast zou het Asbest Blootstellings Register (ABR) kunnen voor-

zien in de informatiebehoefte. Dit in 2012 door het IAS te ontwikkelen datasysteem biedt mensen die aan

asbest zijn blootgesteld, maar niet ziek zijn, de mogelijkheid de omstandigheden te laten vastleggen waar-

onder zij aan asbest zijn blootgesteld. Op deze manier kan de rechtspositie van betrokkenen in de toe-

komst, wanneer een asbestziekte zich heeft geopenbaard, worden versterkt en kunnen beleidsrelevante

ontwikkelingen op asbestgebied in kaart worden gebracht.

Wat betreft de kennisontwikkeling over de asbestsituatie in Nederland is 2011 een belangrijk jaar geweest

voor het IAS. In nauwe samenwerking met de Sociale Verzekeringsbank (SVB) en de Nederlandse Kanker

Registratie (NKR) is de databank van het IAS fl ink uitgebreid met kerncijfers over asbest en mesothelioom.

De onderzoeksgegevens zijn via de website van het IAS (www.ias.nl) onder de noemer IAS Monitor voor

iedereen beschikbaar. Raadpleging van de monitor leert o.a. dat momenteel ca. 500 mensen (merendeels

man en voor een groot deel boven de 65) per jaar de diagnose mesothelioom krijgen, dat de diagnose op

steeds hogere leeftijd wordt gesteld en dat de meeste mesothelioompatiënten in Zuid-Holland wonen. De

IAS Monitor bevat nu ook gegevens over de meest risicovolle sectoren en beroepen waar werknemers met

mesothelioom hebben gewerkt en gegevens met betrekking tot verschuivingen in de tijd tussen de secto-

ren en beroepen. Verder wordt het verband in kaart gebracht tussen medische kenmerken en beroep van

de mesothelioompatiënt. Het ligt in de bedoeling om dit data onderzoek in 2012 voort te zetten. Het is nu

mogelijk de asbestkaart (www.asbestkaart.nl), die in 2002 in opdracht van het IAS door de Erasmus

Universiteit Rotterdam en de Technische Universiteit Delft is ontwikkeld, te valideren. Ook kan meer inzicht

verkregen worden in de manier waarop werknemers met mesothelioom aan asbest zijn blootgesteld in

relatie tot bepaalde medische, demografi sche kenmerken als overlevingsduur, leeftijd en geslacht.

3


In 2011 handelde het IAS wederom een groot aantal aanvragen van mesothelioomslachtoffers af. Gelet op de

prognoses, hoe moeilijk ook te geven, is het helaas de verwachting dat deze instroom in de eerstkomende

jaren niet zal afnemen. Zaak dus om de afhandeling van aanvragen zo zorgvuldig, snel en laagdrempelig als

mogelijk te blijven doen en waar mogelijk nog verbeteringen in de procedure door te voeren. In dat kader is

het van belang dat de dienstverlening van het IAS regelmatig uitgebreid gemonitord wordt, o.a. via een bele-

vingsonderzoek en een evaluatie van het huisbezoek. De bemoedigende resultaten hiervan over 2011 vindt u

in dit jaarverslag.

Om de aanvragen goed en snel af te handelen is de volledige medewerking noodzakelijk van werkgevers en

de verzekeraars. Beide groepen staan via hun organisaties (VNO-NCW, MKB-Nederland, LTO Nederland, VSO

(overheidswerkgevers) en het Verbond van Verzekeraars) mede aan de wieg van het IAS en participeren tot op

heden nog volop in het instituut. In dit jaarverslag komen vertegenwoordigers van de werkgevers en verzeke-

raars, die nauw betrokken zijn bij het IAS aan het woord. De heer Van Mierlo van VNO-NCW/MKB Nederland

onderstreept de goede samenwerking tussen de verschillende partijen en wijst er op dat het ook in het belang

van werkgevers is de aanvragen zo goed mogelijk af te handelen. De heer Mol, contactpersoon namens het

Verbond van Verzekeraars en via verzekeraar Allianz al lang betrokken bij het asbestdossier in de scheepsbouw-

industrie, wijst op de aanzienlijke bekorting van de aansprakelijkheidsprocedure die door het IAS tot stand is

gebracht, de pri maire reden waarom het IAS aan het eind van de vorige eeuw is opgericht.

Voor de mensen met mesothelioom die door blootstelling aan asbest zo zwaar getroffen zijn is een korte, zo

min mogelijk belastende procedure van grote betekenis. Dat wordt in dit verslag beaamd door de heer Mulder

die door zijn werk in de bouw in de jaren zestig en zeventig nu geconfronteerd wordt met deze ziekte. Zijn bij-

zondere verhaal is er helaas één uit vele. Van belang is dat al die patiënten optimaal worden geïnformeerd, een

situatie waarvoor de heer Werner, de nieuwe voorzitter van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenor-

ganisaties (NKF) een lans breekt in dit jaarverslag. In dat verband kunnen de sociale media veel gaan betekenen.

Tot slot past een woord van dank aan de organisaties waarmee het IAS intensief en vruchtbaar samenwerkt. Wij

zijn de SVB, BSA Schaderegeling, het Nederlands Mesotheliomen Panel (NMP), de werkgroep Mesotheliomen

van de longartsenvereniging NVALT, TNO en het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen

(NKAL) zeer dankbaar voor hun grote inzet. Samen met deze organisaties zal het IAS zijn werk met onvermin-

derde energie in de toekomst blijven vervullen. Het is belangrijk werk dat al deze aandacht verdient.

Den Haag, 1 maart 2012

M.R. van der Heijden, voorzitter M.A. van der Woude, directeur

4


Het IAS in 201112 jaar na oprichting van het Instituut Asbestslachtoffers (IAS) overschrijdt het totale aantal aanvragen

de 5000. Sinds 2008 ligt het aantal aanvragen steeds boven de 500 per jaar. Hierna volgt een toelich-

ting op de resultaten en de belangrijkste gebeurtenissen in 2011.

Resultaten bemiddeling en adviesHet IAS neemt in 2011 554 aanvragen in behandeling en wikkelt 587 aanvragen af. In totaal zijn in de

afgelopen 12 jaar 5256 aanvragen in behandeling genomen. Aan de Sociale Verzekeringsbank (SVB)

worden in 2011 535 adviezen afgegeven in verband met een aanvraag voor een tegemoetkoming in

het kader van de Regeling tegemoetkoming asbestslachtoffers (TAS) of de Regeling tegemoetkoming

niet-loondienstgerelateerde slachtoffers van mesothelioom (TNS), 410 voor een TAS en 125 voor een

TNS. Het IAS adviseert de SVB voor 454 aanvragen (84,9%) de tegemoetkoming toe te kennen, ver-

deeld over 347 (76,4%) positieve adviezen voor een TAS en 107 (23,6%) voor een TNS-tegemoetko-

ming. Sinds de invoering van de regeling TAS in 2000 en de regeling TNS in december 2007 hebben

3349 slachtoffers na een positief advies van het IAS een fi nanciële tegemoetkoming ontvangen in de

vorm van een voorschot of eenmalige uitkering (€ 18.392,- (2011). Deze groep bestaat voornamelijk

(90%) uit mannen. Bijna driekwart is boven de 65. 59% van de in 2011 afgewikkelde bemiddelingen

voor werknemers of huisgenoten resulteert in volledige schadevergoeding voor de aanvrager

(€ 58.026,- normbedrag 2011). De resultaten van het belevingsonderzoek laten zien dat de slachtoffers

of hun contactpersonen de werkwijze van en benadering door het IAS goed beoordelen. Ook het huis-

bezoek wordt op prijs gesteld. Op pagina 13 worden deze resultaten nader toegelicht.

Samenwerking met BSA, SVB en NKALLetselschadespecialist BSA Schaderegeling BV verzorgt voor het IAS de afhandeling van aanvragen

voor tegemoetkoming en bemiddeling tussen asbestslachtoffers met mesothelioom en hun (ex-)werk-

gevers. Per 1 april 2011 is de samenwerkingsovereenkomst met BSA verlengd tot 1 januari 2015. Op

hoofdlijnen stemt deze overeenkomst inhoudelijk overeen met de vorige. Naast uitvoering van de

regelingen TAS en TNS heeft de SVB in 2011 het IAS ondersteund in de verdere ontwikkeling van haar

kennisfunctie (zie hierna onder Ontwikkeling datastructuur). Ten behoeve van de bemiddeling start

het IAS in 2011 een samenwerking met het Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen

(NKAL). Dit instituut ontwikkelt, verspreidt en past ‘evidence based’ kennis toe op het gebied van diag-

nostiek, behandeling en preventie van arbeidsgerelateerde longaandoeningen.

AsbestoseDe convenantpartijen bereiken in 2011 overeenstemming over uitbreiding van de dienstverlening van

het IAS naar asbestslachtoffers met de ziekte asbestose, een stofl ongziekte veroorzaakt door asbest-

blootstelling. Als uitgangspunt is overeengekomen dat de te verstrekken tegemoetkoming, net als in

de TAS-regeling, op een aansprakelijke werkgever zal worden verhaald. Het IAS heeft hierover in okto-

ber per brief de staatssecretaris van SZW geïnformeerd. Zodra de staatssecretaris zijn fi at geeft, kan de

regeling verder worden uitgewerkt.

Ontwikkeling datastructuur/IAS MonitorDe samenwerking met de SVB heeft in 2011 geleid tot verdere ontwikkeling van de datastructuur van

het IAS. Met name de IAS Monitor is verbeterd en uitgebreid. De IAS Monitor laat op de website van het

IAS in de vorm van interactieve fi guren (fl ash) een aantal relevante cijfers zien over het asbestgebruik,

5


specifi eke kenmerken van asbestslachtoffers en de ontwikkeling van de ziekte mesothelioom, zowel in

Nederland als wereldwijd. Daarbij is gebruik gemaakt van gegevens van de Nederlandse Kankerregistra-

tie (NKR) en uit de databanken van het IAS en de SVB. In 2011 zijn uit de databank van het IAS een aantal

kenmerken van asbestslachtoffers op een rijtje gezet. Het gaat onder andere om de meest risicovolle sec-

toren en beroepen waar werknemers met mesothelioom hebben gewerkt en gegevens met betrekking

tot verschuivingen in de tijd tussen de sectoren en beroepen. Verder is een vergelijking gemaakt tussen

slachtoffers die als werknemer aan asbest zijn blootgesteld (TAS) en degenen die op een andere manier

met asbest in aanraking zijn geweest (TNS). Daarnaast wordt het verband in kaart gebracht tussen de

medische kenmerken en het beroep van de mesothelioompatiënt. Enkele opvallende resultaten:

- 80% van de aanvragers is als werknemer met asbest in aanraking geweest;

- er is sprake van onderaanmelding door vrouwen met mesothelioom;

- asbestblootstelling vond vooral plaats in de bouwnijverheid/installatiebouw en in de industrie;

- timmerman en monteur zijn de meest voorkomende beroepen in de databank van het IAS.

In dit jaarverslag wordt op de pagina’s 14, 16, 18 en 20 een aantal belangrijke gegevens uit de

IAS Monitor weergegeven. Zie verder op www.ias.nl.

Onderzoek In het Medisch Onderzoeksprogramma (MOPI) is in 2011 de eindrapportage inzake de evaluatie van

het medisch protocol afgerond. Belangrijke conclusie is dat biomarkers weinig waarde hebben in het

kader van vroegontdekking van mesothelioom. Ze zijn onvoldoende betrouwbaar om de diagnosti-

sche waarde van het Nederlands Mesotheliomen Panel (NMP) te kunnen vervangen.

Onderzoekers van de Erasmus Universiteit concluderen in het voorjaar van 2011 dat rechters voor smar-

tengeld aansluiting zoeken bij het IAS-normbedrag. Aanleiding voor dit onderzoek in opdracht van het

IAS was een opmerking in de Raad van Toezicht en Advies dat bij een bepaalde zaak het smartengeld

hoger uitviel dan normaal door het IAS wordt bemiddeld. Ook is in 2011 een startnotitie voor een

asbestblootstellingsregister uitgewerkt. Achtergrond voor dit project is een voorstel van de FNV om

relevante informatie over de asbestblootstelling zo snel en volledig mogelijk vast te leggen en zo een

beeld te krijgen waar de huidige risico’s op asbestblootstelling liggen.

Voorlichting Het IAS verricht in 2011 allerlei voorlichtingsactiviteiten, zowel voor haar primaire doelgroep, de asbest-

slachtoffers, als voor andere betrokkenen. De patiëntenfolder wordt begin 2011 vernieuwd en breed

verspreid. Voor longartsen is een handzaam boekje samengesteld met praktische informatie over

werkwijze van het IAS. Inleidingen worden verzorgd voor asbestsaneerders en relaties van de bedrij-

ven Search en Hertel, studenten van de Erasmus Universiteit en voor deelnemers aan het symposium

ter gelegenheid van de benoeming van dr. Paul Baas tot bijzonder hoogleraar Pulmonale Oncologie

aan de Faculteit Geneeskunde van de Universiteit van Amsterdam.

Verder is de startpagina van de IAS-website vernieuwd. De verschillende rubrieken en het aanmel-

dingsformulier zijn hierdoor meer toegankelijk. Speciale aandacht is er voor donaties. De laatste tijd

ontvangt het IAS met enige regelmaat donaties van slachtoffers en nabestaanden. Het geld wordt in

overleg met de betrokkenen besteed aan wetenschappelijk onderzoek op het gebied van asbestziek -

ten. Bijna 25.000 mensen bezoeken in 2011 minimaal één keer de IAS-website. Aan een vast adressen-

bestand wordt vier keer de elektronische nieuwsbrief verstuurd met informatie over gebeurtenissen

die wereldwijd plaatsvinden op aan asbest gerelateerde thema’s op het gebied van gezondheid, recht

en politiek. Geïnteresseerden kunnen de nieuwsbrieven van de website downloaden.

6


Nieuws Politiek

Resultaten asbestdebat Tweede KamerDe Tweede Kamer neemt in april vijf moties

aan inzake het asbestbeleid. Samengevat:

1. kosten en procedures voor asbestverwij-

dering moeten voor particulieren betaal-

baarder en aantrekkelijker worden

gemaakt;

2. verhuurders moeten huurders gaan infor-

meren als een woning asbest bevat;

3. de pakkans bij illegale asbestverwijdering

moet omhoog;

4. scholen moeten direct maatregelen tref-

fen als er sprake is van direct asbestge-

vaar;

5. er moet een protocol komen dat duidelijk

maakt op welke wijze een ziekenhuis

moet handelen als er sprake is van asbest

in het gebouw.

Scholen moeten asbest in kaart brengenScholen moeten uiterlijk voor juli 2012

weten of in hun gebouwen asbest aanwezig

is. Staatssecretaris Atsma (I & M) maakt hier-

over in 2011 afspraken met de branche-

organisaties. In een uitzending van het tv-

programma Zembla in januari werd gesteld

dat bij één op de vier middelbare scholen

die zijn onderzocht op de aanwezigheid van

asbest, er een gevaar voor de volksgezond-

heid bestaat. Bij basisscholen gaat het om

één op de twintig. Atsma benadrukt dat het

gevaar van asbest op school in eerste instan-

tie een verantwoordelijkheid is van de

schoolbesturen. Het gebruik van asbest is

sinds 1993 verboden. Het is vaak nog aanwe-

zig in oudere schoolgebouwen, maar de

meeste schoolbesturen weten niet of dat bij

hen ook het geval is.

Verhuurder heeft asbest-informatieplichtDe Tweede Kamer vraagt de regering afspra-

ken met (brancheverenigingen van) verhuur-

ders te maken om hun huurders te informe-

ren als zij kennis hebben van de aanwezigheid

van asbest, nog voordat de situatie onveilig

wordt. In een brief meldt minister Donner

(BZK) de Tweede Kamer dat woningcorpora-

tiekoepel Aedes in overleg met het ministerie

van Infrastructuur en Milieu (I & M) aan de uit-

werking van de motie werkt en al een aantal

acties in gang heeft gezet om de voorlichting

aan huurders te verbeteren.

Verbod op asbestdaken niet eerder dan 2024Staatssecretaris Atsma van I & M houdt vast

aan het jaar 2024 als moment waarop asbest-

daken defi nitief uitgebannen moeten zijn.

Dat is 30 jaar nadat het gebruik van asbest

werd verboden. Verschillende Tweede

Kamerleden zouden graag zien dat er eerder

een verbod wordt ingesteld. Atsma vindt dat

niet verantwoord. Hij wijst op de gevolgen

voor veel boerenbedrijven met schuren en

stallen met een asbestdak. Die zijn in veel

gevallen nog lang niet afgeschreven. Verder

is het lastig om daken met asbest in kaart te

brengen. Dat maakt handhaving van een

verbod moeilijk.

* Voor bronvermelding zie website IAS: www.asbestslachtoffers.nl onder Nieuws

7


Interview Joop Atsma, staatssecretaris van Infrastructuur en Milieu (I &M)

‘Voor een gezond, veilig en asbestvrij Nederland’

‘Asbest is levensgevaarlijk. Daarom bestaan er al jaren strenge regels voor asbest.

Het advies van de Gezondheidsraad [2010] was een ‘wake up call’. Probleem is dat

asbest overal aanwezig is: in wegen, in gebouwen, in woningen, op daken.

We hebben het jarenlang toegepast tot het verbod in 1993. We zitten kortom met

een historische erfenis van vele miljoenen tonnen asbest.

En daarom stel ik alles in het werk om verantwoordelijke partijen aan te sporen tot

asbestverwijdering. Scholen, woningcorporaties, asbestbedrijven, overheden en

particulieren; allen moeten alert en actief zijn in de aanpak van asbest.

Mijn inzet is: maximaal voorkomen van blootstelling aan asbest. De veiligheid en

gezondheid van mensen moet voorop staan. Daarom werk ik aan betere informa-

tie, betere bewustmaking van burgers en bedrijfsleven en beter toezicht en handhaving door uniforme en

eenvoudige regelgeving.

Ik geef een paar praktische voorbeelden van hoe ik de asbestproblematiek aanpak.

- Dit jaar starten we met een zogeheten Landelijk AsbestVolgSysteem [LAVS]. Doel is alle handelingen met

asbest -van inventarisatie tot asbestvrijgave- eenvoudiger, duidelijker en krachtiger maken. Dit systeem

gaat veel lastenverlichting opleveren voor overheden en bedrijven. En belangrijker: zij zullen effectiever en

doelmatiger te werk kunnen gaan met het inventariseren en verwijderen van asbest.

- Een ander voorbeeld is de aanpak van asbest in schoolgebouwen. Ik pleit ervoor dat gemeenten en scholen

een actiever asbestbeleid voeren. Dat wil zeggen een inventarisatie maken en vervolgens het asbest verwij-

deren of beheersbaar maken. Schoolbesturen moeten in 2012 geïnventariseerd hebben of hun schoolge-

bouwen asbest bevatten. Anders zal ik hen verplichten tot een asbestinventarisatie. In dit kader heb ik een

‘asbestkaart’ laten opnemen in de Atlas van de Leefomgeving. Op deze digitale atlas kun je voor je eigen

stad, wijk, straat onder andere vinden hoe het staat met de luchtkwaliteit en de geluidsoverlast van spoor

en wegverkeer. Ouders, schoolpersoneel en andere betrokkenen kunnen nu ook op deze kaart zien of ‘hun’

schoolgebouw al op de aanwezigheid van asbest onderzocht is.

- Een derde voorbeeld is mijn oproep aan gemeenten, provincies en de boerenorganisatie LTO een ‘Green Deal’

af te sluiten voor het versneld vervangen van giftige asbestdaken door duurzame zonnepanelen. Het saneren

van asbestdaken en het plaatsen van zonnepanelen worden fi scaal gestimuleerd door het Rijk. Daarmee snijdt

het mes aan twee kanten; een veiliger én een duurzamer Nederland. Kortom, asbest eraf, zonnepanelen erop.

Dit zijn drie voorbeelden van hoe ik aandacht vraag en blijf vragen voor een effectieve aanpak van de geva-

ren van asbest. Alle betrokkenen moeten hun verantwoordelijkheid nemen. Ik neem de mijne. Ook de rol van

het IAS blijft daarbij nodig. Uw instituut doet zeer belangrijk werk. U helpt slachtoffers bij het krijgen van

schadevergoeding of een tegemoetkoming. Dat is mede door de aandacht die u aan deze problematiek hebt

gegeven veel beter [juridisch] geregeld dan voorheen. Ik moedig u aan verder te gaan met uw zeer nuttige

werk. Het is nog absoluut nodig. En ik zal van mijn kant alle betrokken partijen blijven aanspreken op hún

verantwoordelijkheid’.

7

8


Kerncijfers IAS 2011Het IAS adviseert de Sociale Verzekeringsbank (SVB) over het recht op een tegemoetkoming van

€ 18.392,- (2011) voor asbestslachtoffers met de ziekte mesothelioom op grond van de Regeling tege-

moetkoming asbestslachtoffers (TAS) of de Regeling tegemoetkoming niet-loondienstgerelateerde

slachtoffers van mesothelioom (TNS). Daarnaast bemiddelt het IAS tussen (ex-) werkgevers en (ex-)

werknemers over het betalen van een schadevergoeding van € 58.026,- (2011). Als het slachtoffer

overleden is kunnen nabestaanden bemiddeling aanvragen voor vergoeding van materiële schade en

overlijdensschade (2011: elk € 2.904). Hierna volgen de belangrijkste cijfers over 2011 inzake de advies-

en bemiddelingsactiviteiten van het IAS. Eerst de belangrijkste cijfers met betrekking tot de ontwikke-

ling in het aantal aanvragen, vervolgens de resultaten van de adviezen richting SVB voor de regeling

TAS en TNS. De bemiddelingsresultaten worden daarna geanalyseerd. Het hoofdstuk wordt afgesloten

met een totaal overzicht van resultaten over 12 jaar IAS.

Instroom, uitstroom, voorraadHet IAS neemt in 2011 554 aanvragen in behandeling, iets meer dan in 2010 (544) en wikkelt 587 aan-

vragen af, ook meer dan in 2010 (562).

Dossierontwikkeling 2011

Tabel: totale instroom en uitstroom per maand in 2011

Dossierontwikkeling 2000-2011 Het diagram op de volgende pagina toont de afwikkeling van de instroom sinds de start van het IAS in

2000. Te zien is dat de instroom in 2011 iets hoger is dan in 2010. Het diagram laat eveneens zien dat

het aantal aanmeldingen in 2000 exceptioneel hoog is, en in 2003, 2007 en 2008 een sprong maakt. In

2000 is de instroom bijzonder hoog door de ‘oude claims’, die met de komst van het IAS vooral in de

eerste maanden ingediend worden (het zgn. stuwmeereffect). De invoering van de voorschotregeling

is de meest waarschijnlijke oorzaak van de toename van aanmeldingen in 2003. De stijging van 2007

en 2008 vloeit voort uit de introductie van de TNS-regeling in december 2007 en een algehele toena-

me van het aantal slachtoffers met mesothelioom. In totaal zijn in de afgelopen 12 jaar 5256 aanvragen

in behandeling genomen. Hiervan zijn eind december 2011 5021 dossiers afgewikkeld. De voorraad

bedraagt op dat moment 235 dossiers, op een jaarlijkse instroom van tussen de 500-600 dossiers.

Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Totaal

Instroom 43 55 53 48 50 44 47 32 52 50 42 38 554

Uitstroom 72 40 49 44 52 38 57 53 57 44 44 37 587

9


Diagram afwikkeling instroom 2000-2011

Regeling TAS en Regeling TNS Sinds de invoering van de Regeling TAS in 2000 en de regeling TNS in december 2007 hebben 3349

slachtoffers na een positief advies van het IAS een fi nanciële tegemoetkoming ontvangen in de vorm

van een voorschot of eenmalige uitkering. Sinds 2003 wordt de tegemoetkoming in de vorm van een

voorschot uitgekeerd op basis van de diagnose maligne mesothelioom en de aannemelijkheid dat het

slachtoffer in zijn werk of op andere wijze is blootgesteld aan asbest. Pas daarna vindt het onderzoek in

het kader van de bemiddeling plaats. Vóór 2003 diende eerst bemiddeling plaats te vinden, voordat

sprake kon zijn van een tegemoetkoming op basis van de Regeling TAS. De voorschotregeling is inge-

voerd omdat veel slachtoffers overleden voordat het bemiddelingstraject volledig was afgerond.

Instroom aanvraag tegemoetkoming TAS/TNSUit de hieronder gepresenteerde cijfers blijkt dat het aantal aanvragen voor een tegemoetkoming als

voorschot in 2011 (504) ongeveer even hoog is als in 2010 (503) en fl ink hoger dan in 2007 (368). De stij-

ging ten opzichte van 2007 ligt enerzijds in de uitbreiding van de reikwijdte naar alle mensen met de

ziekte mesothelioom (sinds december 2007), maar ook in een algehele toename van het aantal aanvra-

gen. Het aantal aanvragen per maand ligt in 2011 tussen de 29 en 60.

afgerond

voorraad

16

219

0 0 000000

2000 2001 2002 2003 2004 2008 2009 2010 2011

700

600

500

400

300

200

100

02005 2006 2007

0 0

244260

342 343375 373

500

601

525 529 335

549

Jaar jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Totaal

2002 1 1 1 2 5

2003 21 26 19 21 17 14 31 38 26 19 17 27 276

2004 17 21 24 26 23 23 26 23 29 20 26 18 276

2005 28 29 20 22 36 34 19 37 31 26 28 28 338

2006 28 22 33 28 24 24 36 30 28 30 41 25 349

2007 38 21 32 14 32 30 33 35 22 27 31 53 368

2008 66 68 47 52 37 45 41 36 35 39 36 29 531

2009 45 33 31 33 36 34 34 64 53 40 49 39 491

2010 41 34 48 33 35 35 44 47 49 41 36 60 503

2011 40 29 44 53 60 40 38 45 40 37 45 33 504

Totaal 324 284 298 282 300 279 302 356 313 279 310 314 3641

Tabel: aanvraag TAS/TNS als voorschot per maand en jaar van instroom

10


Beslissing op aanvraag tegemoetkomingIn 2011 adviseert het IAS de SVB 535 keer in verband met een aanvraag voor een tegemoetkoming in

het kader van de TAS- of TNS-regeling: 410 adviezen voor een TAS en 125 voor een TNS.

TAS aantal adviezen

waarvan negatief

% waarvan positief

%

2003 223 85 38,3% 138 61,9%2004 293 63 21,5% 230 78,5%2005 317 68 21,5% 249 78,5%2006 354 63 17,8% 291 82,2%2007 371 61 16,9% 310 83,6%2008 390 82 21,0% 308 81,1%2009 391 76 19,.4% 315 80,6%2010 394 47 11,9% 347 88,1%2011 410 63 15,4% 347 84,6%

Totaal 3143 608 19,3% 2535 80,6%TNS aantal

adviezenwaarvan negatief

% waarvan positief

%

2007 5 5 100,0%2008 148 28 18,9% 120 81.1%2009 90 18 20,% 72 80,0%2010 106 6 5,7% 100 94,3%2011 125 18 14,4% 107 85,6%

Totaal 473 70 14,8% 403 85,2%

Tabel: verdeling beslissing op aanvraag voorschot

Voor 454 aanvragen (84,9%) adviseert het IAS de SVB de tegemoetkoming toe te kennen, verdeeld over

347 (76,4%) positieve adviezen voor een TAS en 107 (23,6%) voor een TNS. Het advies is in 81 gevallen

negatief (15,1%). In de meeste gevallen (64,2%)

is de afwijzingsgrond ‘geen mesothelioom’. In

25 gevallen (29,6%) gaat het om mensen die al

zijn overleden en geen nabestaande hebben in

de zin van de TAS- of/TNS-regeling. De SVB kent

in 2011 352 TAS-tegemoetkomingen en 104

TNS-tegemoetkomingen toe. Dit aantal wijkt

iets af van het aantal positieve adviezen dat het

IAS heeft afgegeven. De belangrijkste reden

hiervoor is jaaroverschrijding (IAS adviseert in

het ene jaar, SVB beslist in het volgende jaar).

Afgewikkelde aanvragen In 2011 heeft het IAS totaal 544 dossiers fi nancieel afgewikkeld. Na ontvangst van de aanvraag vraagt

het IAS aan expertpanels (pathologen en longartsen) om bevestiging van de diagnose mesothelioom.

Tegelijkertijd wordt samen met de aanvrager nagegaan hoe het contact met asbest heeft plaatsgevon-

den en of een (ex-) werkgever aansprakelijk is te houden voor de gezondheidsschade. Dit resulteert in:

64,2% geen maligne mesothelioom

29,6% geen nabestaande

6,2% diverse redenen

Figuur: Reden voor afwijzing tegemoetkoming

11


389 loondienstgerelateerde aanvragen voor TAS en bemiddeling van werknemers (381) of huisgenoten

(8), 110 niet-loondienstgerelateerde aanvragen voor TNS en 45 aanvragen van nabestaanden voor ver-

goeding van materiële schade en overlijdensschade.

Resultaten onderzoek werknemers/huisgenoten71,5% van alle in 2011 afgewikkelde aanvragen betreft loondienstgerelateerde aanvragen van slacht-

offers zelf (werknemers of huisgenoten). Bij hen is onderzocht of er recht is op een tegemoetkoming in

het kader van de TAS-regeling en, of via bemiddeling met een werkgever c.q. verzekeraar schade-

vergoeding kan worden verkregen. De tabel hierna vermeldt de resultaten die voor deze groep zijn

bereikt, waarbij een onderverdeling is gemaakt naar de groep die niet bemiddelbaar blijkt en de groep

die wel voor bemiddeling in aanmerking komt. In de rechterkolom staat de belangrijkste reden voor

het niet toekennen van tegemoetkoming of voor het niet verkrijgen van de schadevergoeding. Te zien

is dat 59% (156) van de groep die bemiddeld kon worden de volledige schadevergoeding van

€ 58.026,- heeft ontvangen.

Resultaat Aantal Aantal Reden afwijzing

Groep niet bemiddelbaar 125

Geen vergoeding 48 Geen mesothelioom

TAS-tegemoetkoming 77 Werkgever onvindbaar, failliet

Bemiddelbare groep 264

TAS-tegemoetkoming, maar geen schadevergoeding

108 Stelplicht, bewijslast onvoldoende ingevuld; discussie over verjaring

Volledige schadevergoeding 156

Totaal 389

Tabel: resultaten werknemers/huisgenoten

Resultaten onderzoek nabestaanden Als het slachtoffer is overleden en zichzelf niet bij het IAS heeft aangemeld, kan zijn nabestaande het

IAS verzoeken te bemiddelen voor een vergoeding van tenminste € 2.904 voor materiële schade en

nog eens datzelfde bedrag voor overlijdensschade. In 2011 zijn 45 aanvragen van nabestaanden afge-

wikkeld. Hieronder de tabel met de verdeling naar fi nancieel resultaat. Meer dan een derde deel van de

groep blijkt niet bemiddelbaar. In de gevallen waarin wel bemiddeling mogelijk was resulteert 31% in

schadevergoeding voor de aanvrager.

Resultaat Aantal Aantal Reden afwijzing

Groep niet bemiddelbaar 16

Geen vergoeding 16 geen mesothelioom, geen bestaande werkgever, geen bewijs dienstverband

Bemiddelbare groep 29

Geen vergoeding 20 Stelplicht,bewijslast en verjarings discussie

Vergoeding materiële en overlijdensschade

9

Totaal 45

Tabel resultaten nabestaanden

12


12

Resultaten 2000-2011In de afgelopen 12 jaar hebben 5256 mensen het IAS weten te vinden. Ondanks de harde eis van zorg-

vuldigheid zijn de dossiers in de loop der tijd steeds sneller afgewikkeld. Momenteel worden de mees-

te aanvragen voor een tegemoetkoming binnen twee maanden afgewikkeld. Bemiddelingen met

werkgevers/verzekeraars nemen in het algemeen niet meer dan zes maanden in beslag. Verder ont-

vangt bijna 90% van de rechthebbenden sinds de komst van de Voorschotregeling in 2003 bij leven

een tegemoetkoming. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) kent de afgelopen 12 jaar totaal 3349 maal

een tegemoetkoming toe in het kader van de regeling TAS (sinds 2000) of de regeling TNS (sinds

december 2007). Bemiddeling met een werkgever en/of verzekeraar resulteert in 1762 gevallen in een

schadevergoeding voor het slachtoffer. De belangrijkste afwijzingsgronden voor tegemoetkoming en/

of bemiddeling zijn ‘geen mesothelioom’ en ‘het ontbreken van een aansprakelijke werkgever c.q. ver-

zekeraar’. De dienstverlening van het IAS wordt gewaardeerd door de mesothelioomslacht offers, blijkt

uit het belevingsonderzoek (zie pag. 13).

Kerncijfers IAS over 12 jaar Aantal

Aanvragen 5256

Afgewikkelde aanvragen 4924

Afgewikkeld: geen fi nancieel resultaat slachtoffer 1176

Adviezen richting SVB voor regeling TAS/TNS 4002

Toekenning tegemoetkoming TAS (SVB) 2949

Toekenning tegemoetkoming TNS (SVB) 400

Afgewikkeld met schadevergoeding 1762

% bemiddelingen met schadevergoeding* 58%

* % bemiddelingen met schadevergoeding heeft betrekking op aanvragen waarbij sprake is van mesothelioom en werkgever/rechtsopvolger

13


13

KlanttevredenheidBelevingsonderzoekDe dienstverlening van het IAS wordt in 2011 opnieuw goed gewaardeerd door de aanvragers. Dit kan

geconcludeerd worden uit het resultaat van het belevingsonderzoek. Sinds 1 juli 2007 meet het IAS de

tevredenheid van de aanvragers, teneinde de kwaliteit van de dienstverlening te monitoren en daar

waar nodig te verbeteren. Aanvragers ontvangen direct na afronding van hun aanvraag een vragen-

lijst. Ruim 67% van de in 2011 verstuurde vragenlijsten wordt aan het IAS ingevuld teruggestuurd. Dit

resulteert in 338 lijsten, met de volgende antwoorden.

VraagJa%

Nee%

GeenMening %

Gaf het IAS voldoende uitleg bij het invullen van het vragenpakket? 95 3 2

Verliep het intakegesprek goed? 96 1 3

Werd tijdens de behandeling voldoende informatie verstrekt over de voortgang? 92 4 4

Werd de informatieverstrekking over het algemeen als duidelijk ervaren? 95 2 3

Was het contact met de medewerkers van het IAS prettig? 95 2,5 2,5

Van de ruimte voor suggesties en opmerkingen maakt meer dan de helft van de respondenten

gebruik, waarbij in de meeste gevallen lovende tot zeer lovende opmerkingen worden gemaakt over

de dienstverlening van het IAS. Negatieve opmerkingen worden uitsluitend gemaakt door slachtoffers

en nabestaanden, bij wie de aanvraag is afgewezen, of aan wie geen schadevergoeding is uitgekeerd.

HuisbezoekSinds 2007 biedt het IAS de mogelijkheid voor huisbezoek. De indiener van een aanvraag wordt altijd

gevraagd of een huisbezoek gewenst is. Inmiddels wordt in ruim 75% van de gevallen gebruik

gemaakt van deze mogelijkheid. Uit de in 2011 gehouden evaluatie van het huisbezoek blijkt dat de

asbestslachtoffers of diens

contactpersonen tevreden

zijn over de wijze waarop

het gesprek heeft plaats-

gevonden.

Het onderzoek spitste zich

toe op de beleving van het

huisbezoek. Is er voldoen-

de tijd genomen voor het

bezoek, is het grondig

genoeg, hoe wordt het

optreden van de IAS-mede-

werker ervaren? De conclu-

sie is dat het huisbezoek op

prijs wordt gesteld. Als

rapportcijfer scoort het

gemiddeld een 8+.

14


IAS MONITORTAS/TNS

Verdeling TAS/TNS naar geslacht en leeftijd en overlevingsduurDe fi guren hierboven tonen een verdeling van aanvragers TAS/TNS per leeftijdsgroep en geslacht over de periode

2000/2007 t/m 2010. Opvallend is dat voor TNS op jongere leeftijd een aanvraag wordt ingediend dan voor TAS. Dat

verklaart mogelijk ook de langere overlevingsduur van mensen voor wie een TNS-tegemoetkoming is aangevraagd

(zie fi guur hieronder). Jongere mesothelioompatiënten leven na diagnose gemiddeld langer dan oudere patiënten.

Figuur: Verdeling TAS/TNS naar overlevingsduur 2000/2007-2010.

Fig: TAS naar geslacht en leeftijd bij aanmelding: 2000-2010

Fig: TNS naar geslacht en leeftijd bij aanmelding: 2007-2010

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

<50 jaar 50-64 jaar

65-74 jaar

75-84jaar

>84jaar

Mannen Vrouwen

0

20

40

60

80

100

120

140

<50 jaar 50-64 jaar

65-74 jaar

75-84jaar

>84jaar

Mannen Vrouwen

0 5 10 15 20 25 30 35 40

25 of meer mnd

13 t/m 24 mnd

10 t/m 12 mnd

7 t/m 9 mnd

4 t/m 6 mnd

0 t/m 3 mnd

TAS TNS

Ov

erl

ev

ing

sdu

ur

15


Epidemiologische ontwikkelingen Mesothelioom in Nederland

Aantal mensen met mesothelioom in NederlandHet Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Nederlandse Kankerregistratie (NKR), registreren

jaarlijks het totaal aantal mensen met mesothelioom (longvlies- en buikvlieskanker samen) in Neder-

land (zie tabel hieronder). Tussen 1999 en 2005 is het aantal mensen met deze ziekte stabiel en ligt

rond de 400 per jaar. Sinds 2006 ligt dit tussen de 400 en 500 per jaar. Naar verwachting zal dit aantal

voorlopig niet afnemen. De groep mesothelioompatiënten bestaat grotendeels uit mannen. Ongeveer

driekwart is op het moment dat de diagnose wordt gesteld boven de 65. Het aandeel jongeren daalt.

Dit komt doordat het asbestgebruik in Nederland in de vorige eeuw vanaf eind jaren 70 sterk afnam.

Onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam uit het begin van deze eeuw voorspelde dat het

aantal sterfgevallen als gevolg van maligne mesothelioom op zal lopen van 65 in 1969 en 265 in 1998

tot 490 in 2017. De cijfers van de NKR laten echter zien dat de piek nu al is bereikt, eerder dan door het

Erasmus onderzoek voorspeld. Het totaal aantal sterfgevallen wordt in de periode 2000-2028 geschat

op meer dan 12.000 mannen en 800 vrouwen (Segura e.a., 2003).

Jaar CBS NKR CBS NKR CBS NKR

Totaal Totaal % man % man %<65 jaar %<65 jaar

1990 273 270 86% 87% 41% 48%

1995 323 336 86% 87% 37% 42%

1997 377 350 87% 87% 35% 41%

1998 325 346 89% 92% 39% 38%

1999 402 415 87% 87% 30% 33%

2000 389 402 87% 87% 33% 38%

2001 401 402 86% 84% 30% 36%

2002 394 365 86% 85% 33% 33%

2003 393 411 88% 87% 25% 33%

2004 398 447 87% 88% 30% 35%

2005 382 502 90% 88% 24% 26%

2006 463 491 86% 85% 25% 29%

2007 470 462 86% 86% 24% 26%

2008 421 502 87% 86% 23% 30%

2009 471 481 87% 88% 20% 27%

2010 481 529 89% 88% 21% 23%

Kenmerken asbestslachtoffers IAS De groep asbestslachtoffers met recht op een TAS- of TNS-tegemoetkoming bestaat vrijwel geheel uit

mannen (ca. 90%). Driekwart is boven de 65 (zie pag.14). Zij wonen veelal in gebieden waar in het ver-

leden met asbest is gewerkt op scheepswerven, in asbestproductie, isolatie- en asbestverwerkende

bedrijven. Het gaat met name om de havens in Zeeland, Rijnmond en Noord-Oost Groningen, de indu-

strie in Noord Holland, de mijnbouw en chemie in Zuid Limburg en de asbestverwerkende industrie in

Twente rond Goor (zie plattegrond binnenkant achteromslag van dit jaarverslag).

16


IAS Monitor Beroepen/Sectoren

Figuur: IAS-aanvragers naar sector: 1950-1993. Bron: IAS-aanvragen 2005 t/m-2010

Asbestblootstelling naar sector en beroep (1950-1993)De fi guur hierboven laat zien in welke sectoren IAS-aanvragers sinds 1950 hebben gewerkt en zeker of misschien

aan asbest zijn blootgesteld. De belangrijkste tak is de bouwnijverheid (gebouwen en grond-, water- en wegen-

bouw), gevolgd door schepen (scheepsbouw en transport), installatie (in de bouw: sanitair, verwarming, electra

e.d.), Metalektro (basismetaal-, metaalproducten-, machine- en elektrotechnische industrie/handel) en Defensie

(vooral dienstplichtigen). In de bouw is vooral met asbestcement gewerkt. Veel bouwmaterialen met asbest-

cement (naar schatting zo’n 65%) zijn gebruikt als dakbedekking en wandmateriaal. Timmermannen zijn in de

bouw veel met asbest in aanraking geweest (zie fi guur hieronder). De asbestblootstelling was een gevolg van

zagen, slijpen, frezen en boren in asbestcementproducten.

Figuur: Asbestrisicoberoepen in de bouw vanaf 1950. Bron: IAS aanvragen 2005 t/m 2010.

0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800

Bouw(materiaal)Schepen

InstallatieMetalektro

DefensieDelfstoffen

( Vracht)auto’sChemie

OverheidTextiel en papier

EnergieTreinen

CommercieVoeding

Hout/meubelsLandbouw

SchoonmaakOverslag

Overige industrieVliegtuigen

Zeker Misschien

0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550 600 650 700 750 800

Timmerman

Metselaar

Chef productieafdeling

Monteur

Schilder

Betonproductenmaker

Sloper

Manager/eigenaar

Bouwvaksjouwer

Betontimmerman

Aantal per beroep

Zeker Mischien

17

Interview Jan Mulder, ex-werknemer in de bouw en asbestslachtoffer

‘Ik denk dat de ellende kwam met elektrisch gereedschap’

‘Op mijn 17de ben ik begonnen als timmerman in de bouw. Dat was in 1960. Ik

ben vanaf die tijd bij verschillende werkgevers met asbest in aanraking gekomen.

Weliswaar niet elke dag, maar toch heel geregeld. Je kunt dan denken aan allerlei

werkzaamheden, zoals het op maat zagen en aanbrengen van asbesthoudende

daken gevelplaten, repareren van asbesthoudende daken en het slopen van

oude beplating. Aanvankelijk deden we nog veel handmatig, maar omstreeks

1965 kwam er elektrisch gereedschap om het werk te vergemakkelijken. Ik denk

dat toen de ellende is begonnen. In het bijzonder noem ik een doorslijpschijf die

we “de straaljager” noemden, omdat die zoveel toeren maakte en waarbij er veel

meer asbeststof vrij kwam dan voorheen. In die tijd was nog niet bekend dat

asbest gevaarlijk was, al voelde je ergens wel dat al dat stof niet goed was. Je stond er niet zo bij stil,

want iedereen werkte met asbest en je kreeg geen bescherming aangeboden. Het echte besef kwam pas

halverwege de jaren ‘70. We gingen toen ook met andere materialen werken, zoals glaswol, steenwol en

ander niet-asbesthoudend isolatiemateriaal. Maar toen was het dus te laat, tot die tijd ben ik al die jaren

met asbest in aanraking geweest.

Ik ben sportief en heb nooit gerookt. Ja, op feestjes rookte je wel mee, want iedereen rookte vroeger. Ik zat

altijd veel op de racefi ets. In januari 2011 ging ik op pad voor een paar uurtjes fi etsen in de mooie omgeving

van mijn woonplaats Deurningen. Een rondje van ongeveer 60 km, dat ik op mijn leeftijd nog prima kon

doen met een gemiddelde van ongeveer 30 km per uur. Maar nu kwam ik opeens niet meer goed vooruit. Ik

schrok daarvan en heb mij kort daarna laten onderzoeken in het ziekenhuis van Enschede. Ze hebben gelijk

1,5 liter vocht uit mijn longen gehaald. Niet veel later kwam de diagnose mesothelioom. In het ziekenhuis

kreeg ik een folder van het IAS. Ik heb contact opgenomen en een paar dagen daarna kwam er al iemand op

bezoek om de zaken door te praten. En enkele weken later ontving ik een uitkering van de SVB. Later in het

jaar kreeg ik ook een schadevergoeding, nadat een oud-werkgever aansprakelijkheid had erkend. Over de

voorlichting van het IAS en de fi nanciële afhandeling ben ik zeer tevreden.

Omdat ik vrij goed in conditie was, kwam ik in aanmerking voor de experimentele behandeling met het

medicijn Alimta in het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis in Amsterdam. Dat was in combinatie met

chemotherapie. Een tijd ging dat goed, maar nu is mijn situtatie weer verslechterd. Ik probeer de moed erin te

houden en zo fi t mogelijk te blijven. De racefi ets blijft tegenwoordig in de schuur, maar op de gewone fi ets zit

ik nog wel. Verder wandel ik veel met mijn vrouw. En als de winter een beetje meezit, hoop ik ook nog een

tochtje op de schaats te maken.’


18


18

IAS MonitorBeroepen/Sectoren

Asbestblootstelling naar beroep en in de scheepsbouw (1950-1993)De fi guur hierboven laat de 20 belangrijkste beroepen zien waarin IAS-aanvragers sinds 1950 hebben gewerkt en

zeker of mogelijk (misschien) aan asbest zijn blootgesteld. Timmerman (algemeen- en scheeps-) en monteur

(algemeen, verwarming-, elektro-) zijn de meest risicovolle beroepen, gevolgd door: machinebankwerker, lood-

gieter, lasser, chef productieafdeling en isoleerder. Beroepen als mijnwerker, matroos en militair (dienstplicht) zijn

vooral in de beginjaren van belang. Later is een toename te zien van meewerkend leidinggevenden zoals een chef

van een productieafdeling. Machinebankwerker, scheepsijzerwerker en scheepstimmerman waren de meest

risicovolle beroepen in de scheepsbouw. In de scheepsbouw is geruime tijd op grote schaal asbest gebruikt. In

schepen werd op beperkte schaal de asbestmatras, een asbestdoek gevuld met los asbest, als isolatiemateriaal

gebruikt. Veel personeel werd direct of indirect blootgesteld aan asbest tijdens de afbouw van de schepen en in

de diverse werkplaatsen op scheepswerven. Dit heeft tot medio zeventiger jaren geduurd. In de scheepsreparatie

en -sloop is asbestblootstelling tot vandaag de dag aan de orde.

Figuur: IAS-aanvragers naar beroep: 1950-1993

Figuur: Asbestrisicoberoepen in de Scheepsbouw vanaf 1950. Bron: IAS aanvragen 2005 t/m 2010.

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

TimmermanMonteur

MachinebankwerkerVerwarmingsmonteur

ElektromonteurLoodgieter

LasserChef productieafdeling

IsoleerderMijnwerker

MetselaarPijpfitter

AutomonteurScheepstimmerman

Manager/eigenaarVrachtwagenchauffeur

BedieningsvakmanElektriciën

MatroosMilitair

Zeker Misschien

Scheepsbouw

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Machinebankwerker

Scheepsijzerwerker

Lasser

Scheepsbeschieter

Monteur

Manager/eigenaar

Zeker Misschien


19

Interview Mario van Mierlo, senior adviseur sociale zaken bij VNO-NCW/

MKB Nederland

‘Het belangrijkste is dat je het toezicht goed regelt’

‘Ik heb in de persoonlijke sfeer nooit met de asbestproblematiek te maken

gehad, maar professioneel houd ik me er al lang mee bezig. Dat hoort bij mijn

werk bij VNO-NCW. Ik heb de portefeuille sociale zaken, met daarbinnen als spe-

cialisatie arbeidsomstandighedenbeleid. Ik was er al bij in de tijd van het advies

van professor De Ruiter, dat uiteindelijk heeft geleid tot het Convenant en de

oprichting van het IAS. Later ben ik intensiever bij het IAS betrokken geraakt in

de Raad van Toezicht en Advies. Dat was als opvolger van Bob Koning in 2010.

Het IAS functioneert naar tevredenheid aan de hand van de uitgangspunten die

destijds in het Convenant zijn geformuleerd. In de loop der jaren hebben slacht-

offers hun weg naar het instituut steeds beter gevonden en binnenkomende

claims worden ordentelijk en snel afgehandeld. Het IAS moet snel werken, maar

ook zorgvuldig. Binnen dat krachtenveld doet het instituut het uitstekend, er is een goed evenwicht gevon-

den. De verschillende partijen binnen het instituut werken vanaf het begin heel goed samen. Dat merk je nu

ook weer met het optuigen van een regeling voor slachtoffers met asbestose. De wil om er samen uit te

komen is groot. Werkgevers werken over het algemeen zeer loyaal mee aan de afhandeling van schade-

claims. Het is immers ook net zo goed in hun belang om zaken snel en netjes te regelen. Ze willen echter niet

betalen voor schade als dat niet nodig is. En zijn ze toch aansprakelijk, dan willen ze een reëele vergoeding

betalen en niet meer. Ik vind dat volstrekt logisch. Het IAS kan dus veel voor slachtoffers betekenen, maar

helaas niets veranderen aan de problematiek zelf: dat er geen genezing mogelijk is en dat er zoveel mensen

van asbest ziek zijn geworden. En nog gaan worden. Want er zit nog steeds heel veel asbest in de wereld,

zoals in overheidsgebouwen, in bedrijven en in scholen. Het is nu zaak om de problemen zoveel mogelijk

voor te blijven.

Werkgevers zijn zich doorgaans bewust van de ernst van het probleem en van de gevaren van asbest. Zij stel-

len de gezondheid van personeel niet in de waagschaal, zij willen graag dat hun mensen gezond en veilig

kunnen werken. Maar we moeten ervoor zorgen- bij de zwaardere normering die we nu hebben- dat de prik-

kel om niet alsnog illegaal asbest te gaan verwijderen zo klein mogelijk blijft en dat het allemaal op de juiste

wijze en door de juiste bedrijven wordt gedaan. Van het grootste belang daarbij is -met name bij de zware

asbestverontreiniging- dat het toezicht goed geregeld is. Alleen dan gaat zo’n systeem goed lopen. Als men

weet dat de pakkans groot is en dat de inspectie SZW terzake kundig is, dan gaat men het gedrag verbeteren.

Mensen zitten nu eenmaal zo in elkaar. De algemene lijn is dus dat het maatschappelijk bewustzijn groot is,

maar wel heeft men soms een zetje in de rug nodig om het goede resultaat te bereiken.’


IAS MonitorAsbest en mesothelioom

Figuur: omvang regionale asbestblootstelling jaren 60Bron: IAS-aanvragen 2005 t/m 2010

Figuur:omvang regionale asbestblootstelling jaren 80

vóór 1950

1950-1959

1960-1969

1970-1979

1980-1989

1990-19930,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

1945 1955 1965 1975 1985 1995 2005 2015

Ster

fte p

er 1

00.0

00 in

wone

rs

Asbestgebruik Overleden mannen Overleden vrouwen Overleden totaal

20

Figuur: vergelijking asbestgebruik en ontwikkeling mesothelioom: 1945-2009Bron: Harmsma, 2006; NKR: cijfers over kanker.nl, januari 2012.

Vergelijking asbestgebruik en mesothelioom in Nederland (1960-2009)In ons land is vrijwel alle asbest na de Tweede Wereldoorlog verwerkt, met als zwaartepunt de zeventiger jaren (43%).

Hierna loopt het gebruik sterk terug. In de jaren ‘80 is de totale verwerking nog maar 10% van het totaal. Hoewel de

absolute aantallen mesothelioomslachtoffers per jaar zijn toegenomen, lijkt de mesothelioomsterfte-incidentie (per

100.000 inwoners) sinds 1999 iets af te nemen, met uitzonderingen in de jaren 2006 en 2007. Nog onduidelijk is of nu

ook de defi nitieve daling is ingezet. De fi guur hieronder laat in twee plattegronden de omvang van de regionale

asbestblootstelling zien in de jaren ‘60 en in de jaren ‘80. In de jaren ‘60 was de blootstelling relatief het hoogst in

Limburg en Zeeland, gevolgd door Zuid-Holland, Noord-Holland en Overijssel. In de jaren ‘80 stak alleen Zeeland er

bovenuit. In vergelijking tot de jaren ‘60 is in de jaren ‘80 in alle provincies de blootstelling gedaald.


21

Nederlandse asbestontwikkelingen In 2010 adviseerde de Gezondheidsraad de normen voor blootstelling aan asbest aan te scherpen. Dit

omdat de risico’s van blootstelling aan asbest groter zijn dan werd aangenomen toen twintig jaar geleden

de huidige normen werden vastgesteld. Ook was er in 2010 veel aandacht voor de grote omvang van ille-

gale asbestverwijdering in Nederland, zowel door bedrijven als particulieren. Op deze pagina een toelich-

ting op ontwikkelingen en maatregelen in 2011 naar aanleiding van deze berichten.

Onderzoek TNO/RIVM: risicogroepen asbestblootstelling TNO en het RIVM onderzochten de praktische consequenties van het advies van de Gezondheidsraad.

Verweerde asbestcementdaken en andere asbestcementproducten in gebouwen zijn momenteel de

belangrijkste emissiebronnen van asbestvezels, blijkt uit hun rapport. Bij branden of ondeskundige sloop

kunnen de huidige geldende niveaus van asbestblootstelling worden overschreden. De grootste kans op

normoverschrijdende blootstelling bestaat echter vooral in de binnenlucht van gebouwen waarin zich

niet-hechtgebonden asbesthoudend materiaal in slechte staat bevindt, of in gebouwen die ondeskundig

zijn gesaneerd.

De onderzoekers signaleren de volgende risicogroepen die speciale aandacht verdienen:

- blootstelling aan asbest op jonge leeftijd levert een relatief hoger gezondheidsrisico op. De eventuele

aanwezigheid van asbesthoudend materiaal in schoolgebouwen en andere gebouwen waar jonge men-

sen zich vaak bevinden, verdient daarom speciale aandacht;

- werknemers in de installatiebranche lopen specifi eke risico’s omdat in technische zones in gebouwen

van vóór 1994 vaak niet-hechtgebonden asbesthoudend materiaal aanwezig is. Dit kan bij bewerking

niet alleen leiden tot blootstelling van deze werknemers, maar ook tot besmetting van de betreffende

panden en blootstelling van de gebruikers/ bewoners;

- bewoners of gebruikers van gebouwen waarin niet-hechtgebonden asbesthoudend materiaal is ver-

werkt kunnen passief worden blootgesteld aan asbestvezels. Dit geldt met name tijdens verbouwingen

of incidenten in gebouwen waarin amosiethoudende (= bruine asbest) materialen zijn verwerkt;

- ook particulieren die op ondeskundige wijze handelen lopen een gezondheidsrisico.

Beleid kabinet en advies Sociaal-Economische Raad (SER) De SER adviseert in 2011 de wettelijke grenswaarde voor blootstelling aan asbest te verlagen naar het

streefrisiconiveau dat de Gezondheidsraad in 2010 heeft bepaald. Deze grenswaarde moet goed worden

gehandhaafd. Daarom roept de adviescommissie het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

(SZW) op het toezicht op asbestwerkzaamheden te versterken. Het asbestbeleid van het kabinet is in 2011

gericht op het vermijden van situaties waarin mensen blootgesteld worden aan asbest (zie ook het inter-

view met staatssecretaris Atsma op pagina 7). Alle acties die door het kabinet zijn ingezet, passen in deze

aanpak, t.w.: • beleid gericht op het verwijderen van asbest uit de leefomgeving door sanering van asbest-

wegen en asbestdaken.; • ontwikkeling van een landelijk asbestvolgsysteem voor meer transparantie in het

proces van asbestverwijdering; • voorlichting voor het bewust maken van burgers en bedrijfsleven; • aan-

scherping van het stelsel van certifi cering van asbestinventarisatie en asbestverwijdering; • versterken en

ondersteunen van de uitvoering door gemeenten; • prioriteit in opsporing asbestcriminaliteit, • onderzoek

naar stroomlijning van regelgeving en procedures en • uniformering van regelgeving bij het beheersen van

de risico’s van asbest zodra het vrijkomt uit gebouwen als gevolg van brand of ondeskundige sloop.

22


Minder asbestclaims Nederlandse verzekeraarsHet aantal beroepsziektenclaims is in 2010 met

elf procent gedaald. Dat blijkt uit cijfers die het

Centrum voor Verzekeringsstatistiek (CVS) in

2011 meldt. De daling kan worden toegeschre-

ven aan de afname van asbestgerelateerde

claims. Hoewel claims voor asbestziekten nog

altijd 69 procent van het totaal aantal beroeps-

ziekteclaims bij aansprakelijkheidsverzekeraars

voor hun rekening nemen, blijkt dat het aantal

asbestclaims vorig jaar met ruim een kwart is

afgenomen.

Amerikaanse verzekeraars melden toename asbestclaimsAmerikaanse verzekeraars melden over de eer-

ste helft van 2011 een toename van het aantal

asbestclaims. Dit gaat tegen de trend van de

afgelopen jaren in. De verklaring voor de toe-

name ligt, volgens kredietbeoordelaar Moody’s

in een stijging van zowel het aantal als de

hoogte van vergoedingen voor mesothelioom-

en andere asbestgerelateerde claims en in een

stijging van de juridische kosten. Jaarlijks krij-

gen ca. 3000 Amerikanen de diagnose meso-

thelioom. Asbest werd in 1989 in de Verenigde

Staten verboden.

850.000 pond subidie Britse verzekeraars voor onderzoek asbest en gezondheidHet Verbond van Britse Verzekeraars heeft

850.000 pond subsidie beschikbaar gesteld voor

onderzoek naar asbest en gezondheid, aldus de

najaarseditie van de British Asbestos Newsletter.

Een belangrijk deel van dit geld gaat naar onder-

zoek naar nieuwe medische behandelingen

(multimodale therapie, doelgerichte therapie,

radiotherapie en genetisch onderzoek). Een

ander deel gaat naar onderzoek naar de actuele

asbestblootstellingsrisico’s en de gevolgen voor

het risico op mesothelioom.

NieuwsAsbest en verzekeringen

* Voor bronvermelding zie website IAS: www.asbestslachtoffers.nl onder Nieuws


23

InterviewAndré Mol, directeur verzekeringen bij Allianz en contactpersoon

IAS bij het Verbond van Verzekeraars.

‘Het IAS stelt ons in staat om schade vlot af te wikkelen’

‘Binnen de afdelingscommissie algemene aansprakelijkheid van het Verbond

van Verzekeraars ben ik contactpersoon voor het IAS. Dat betekent dat ik kan

meepraten en meedenken over voor verzekeraars belangrijke zaken die bij het

IAS spelen. Ik noem als voorbeelden de discussie die er is geweest over de

hoogte van de schadevergoeding en de plannen voor het treffen van een

regeling voor slachtoffers met asbestose. Bij dat laatste is overigens iets bijzon-

ders aan de hand, want bij verzekeraars zijn niet of nauwelijks claims met deze

ziekte bekend.

Namens Allianz ben ik al heel lang betrokken bij het asbestdossier in de scheepvaartindustrie. Begin

jaren ‘80 van de vorige eeuw viel het RSV-concern uit elkaar en moesten er per werf polissen worden

afgesloten op de assurantiebeurs. Samen met collega’s heb ik me daar toen intensief mee beziggehou-

den. We waren als acceptant heel verbaasd, toen -eind jaren ‘80- de eerste asbestclaims kwamen. Met

de kennis van nu lijkt het misschien vreemd dat we die risico’s hebben geaccepteerd, maar we hebben

echt nooit stilgestaan bij de gevaren van asbest. Net als de overheid overigens, want het gebruik van

asbest is pas in 1993 verboden. In dat jaar was ook het arrest Cijsouw/De Schelde van de Hoge Raad.

Vanaf die tijd hebben wij als verzekeraars te maken met het probleem van grote aantallen asbest-

claims. De komst van het IAS is wat dat betreft voor ons - net als voor de slachtoffers- van grote waarde

geweest. Het instituut heeft het mogelijk gemaakt om het doorloopproces bij aansprakelijkheid-

problemen aanzienlijk te bekorten. We hebben de aansprakelijkheidsvraag nu voor een deel achter ons

gelaten en hoeven in ieder geval niet meer over de hoogte van het smartengeld te discussiëren. Het

IAS is onmisbaar voor een vlotte afwikkeling. Onze schadebehandelaars zijn daarbij heel goed inge-

speeld in de samenwerking met de uitvoerders van BSA. Dat loopt prima.

Als verzekeraar probeer je te voorspellen wat de toekomstige schadelast is. Het maakt voor de dekking

natuurlijk wel uit of je veel bedrijven hebt verzekerd in bijvoorbeeld de garagesector, de scheepvaart

of de bouw. Als je over de juiste cijfers beschikt, kun je dan constateren of het aantal asbestclaims in

een bepaalde sector toe- of afneemt. Het IAS heeft ook hierbij voor ons een belangrijke functie, omdat

het met de IAS Monitor trends in kaart brengt. Zo lijkt het erop dat de stijgende lijn in de scheepvaart-

dossiers nu afvlakt en dat er naar verhouding steeds meer mesothelioom voorkomt in de bouw. Dat

gaat naar mijn idee nog veel problemen geven bij het vaststellen van de aansprakelijkheid. Vergeleken

met de scheepvaart, is het arbeidsverleden van werknemers in de bouw immers wat wisselvalliger. Ik

bedoel daarmee dat men op een werf zijn hele leven werkzaam was en dat men in de bouw over het

algemeen op veel verschillende projecten zat en ook vaker van werkgever heeft gewisseld. Ga dan

maar eens na waar je de ziekte hebt opgelopen.’

24


Internationale ontwikkelingen

Bron: Virta, RL: World Asbestos Supply and Consumption Trends from 1900 through 2003; US. Geological Survey Minerals Yearbook 2000 + 2010 (worksheet for world asbestos consumption calculations)

Asbestproductie en gebruik Ondanks de inmiddels algemeen bekende schadelijke gevolgen zijn productie en gebruik van asbest

wereldwijd nog lang niet uitgebannen. Als gekeken wordt naar productie in 2000 en 2010 is te zien dat

deze zelfs licht is toegenomen. Door steeds meer asbestverboden heeft de productie zich echter

geconcentreerd in enkele landen die meer zijn gaan produceren. Dat geldt met name voor Rusland,

maar in mindere mate ook voor China, Brazilië en Kazakhstan. De productie in Canada neemt elk jaar af

en is in 2010 nog minder dan een derde van de productie in 2000. Rusland is verreweg de grootste pro-

ducent en alleen verantwoordelijk voor bijna de helft van de asbestproductie wereldwijd. De EECCA

regio, een blok van 12 landen in Oost Europa, Kaukasus en Centraal Azie, is sterk vertegenwoordigd

zowel in productie als in gebruik van chrysotiel asbest. De regeringen van deze landen ondersteunen

het beleid dat chrysotiel (wit) asbest veilig, onder gecontroleerde omstandigheden gebruikt kan wor-

den. Gebruik van asbest gebeurt vooral in Azië, met name in China en India. Rusland, Kazakhstan en

Brazilië zijn zowel grootgebruikers als producenten van grote hoeveelheden asbest, hoewel het

gebruik in Rusland en Brazilië sinds 2000 sterk is afgenomen. Asbest wordt vooral in de structuur van

woningen, daken en waterleidingen gebruikt en is nog steeds goedkoper dan vervangende materialen

als polyproleen of aluminium. Zowel de wereldwijde asbestproductie als het gebruik liggen jaarlijks

stabiel rond de twee miljoen ton.

Wereldwijde asbestproductie en gebruik in 2000 en 2010 (productie), gebruik (2010)

In volgorde omvang

Asbestproductie (in tonnen) Asbestgebruik (in tonnen)

2000 2010 2000 2010

Land Omvang Land Omvang Land Omvang Land Omvang

Rusland 750.000 Rusland 1.000.000 Rusland 449.239 China 613.761

Canada 340.000 China 400.000 China 382.315 India 426.364

China 260.000 Brazilië 270.000 Brazilië 172.560 Rusland 263.037

Brazilië 170.000 Kazakhstan 214.000 India 145.030 Brazilië 139.153

Kazakhstan 125.000 Canada 100.000 Thailand 109.600 Indonesië 111.849

Zimbabwe 110.000 India 20.000 Japan 85.440 Oezbekistan 98.635

Griekenland 50.000 Zimbabwe 1.000 Oekraïne 80.942 Thailand 79.250

Swaziland 25.000 Argentinië 300 Kazakhstan 71.737 Vietnam 67.421

India 21.000 Vietnam 44.150 Oekraïne 60.347

Zuid Afrika 18.909 Oezbekistan 43.374 Sri Lanka 47.892

Japan 18.000 Indonesië 42.877 Iran 35.136

VS 5.260 Iran 40.707 Mexico 13.837

Overig 4.000 Overig 367.179 Overig 86.741

Totaal 1.900.000 Totaal 2.010.000 Totaal 2.035.150 Totaal 2.029.586

25


25

Internationale ontwikkeling asbestziekten Het aantal aan de WHO gerapporteerde mesothelioomsterfgevallen is tussen 1994 en 2008 verdubbeld

tot totaal 92.253, verdeeld over 83 landen. Dit komt neer op minder dan 1 op de 100.000 inwoners,

maar onder oudere mannen is dat 10 x zo veel. De verhouding man/vrouw is 3,6:1 en de gemiddelde

leeftijd bij overlijden 70 jaar. 88% komt uit de westerse landen, maar er lijkt een verschuiving gaande

naar minder ontwikkelde landen waar asbest meer recent is gebruikt of nog steeds wordt gebruikt.

Amerikaans onderzoek schat dat de asbestziekte-epidemie fl ink groter is dan offi cieel wordt geregi-

streerd; één op de vier tot vijf gevallen van mesothelioom wereldwijd wordt volgens dit onderzoek

namelijk offi cieel niet vastgelegd. Landen in onze omgeving als Groot-Brittannië, Frankrijk en Spanje

melden in 2011 nog steeds geen afname van het aantal asbestslachtoffers met mesothelioom. Het aan-

tal mensen dat jaarlijks in het Verenigd Koninkrijk aan mesothelioom overlijdt is gestegen van 153 in

1968 tot 2321 in 2009. Meer dan 80% is man. Op dit moment lopen mannen die in de periode dat

asbest nog volop werd gebruikt in de bouw werkten het hoogste risico op de ziekte. Het Franse Natio-

nale Kankerinstituut voorspelt dat in 2030 totaal 100.000 Fransen aan de ziekte mesothelioom zullen

zijn overleden. De mesothelioomepidemie zal er tussen 2020 en 2025 een piek bereiken. Op dit

moment is de gemiddelde leeftijd bij diagnose voor mannen 70 jaar en voor vrouwen 67 jaar. Franse

werknemers lopen nu nog steeds risico bij verbouwing en sloop van gebouwen die asbest bevatten.

Het jaarlijks aantal asbestgerelateerde sterfgevallen zal in Spanje tot tenminste 2016 toe blijven nemen.

Asbest werd in 2001 in Spanje verboden, 8 jaar later dan in Nederland.

2255225525

Jeffreys asbestmijn in Canada. Is momenteel gesloten, maar wordt mogelijk binnenkort heropend met subsidie van de Canadese regering.

26


Nieuws Voorlichting

Informatieboekje voor longarts en patiëntenfolder IAS

IAS bereikt driekwart mesothelioompatiëntenOngeveer driekwart van de mesothelioom-

patiënten doet een aanvraag bij het Instituut

Asbestslachtoffers. Dat blijkt uit een vergelij-

king van de aanmeldingen bij het IAS in 2008

en 2009 met de gegevens van de Nederlandse

Kankerregistratie (NKR). Een resultaat dat beke-

ken moet worden in het licht van het gegeven

dat patiënten heel veel te verwerken krijgen op

het moment dat hen gemeld wordt dat ze een

terminale ziekte hebben. Patiënten die snel

overlijden (binnen drie maanden na diagnose),

vrouwen, ouderen (80-plus), jongeren (onder

de 50) en patiënten met buikvliesmesotheli-

oom dienen minder vaak een aanvraag in bij

het IAS. In omvang zijn vooral de eerste drie

groepen van belang. Het IAS probeert patiën-

ten en professioneel betrokkenen zoals de

longarts op allerlei manieren op de hoogte te

houden van ontwikkelingen: via jaarverslag,

nieuwsbrieven, website, presentaties en over-

leg. Ook biedt het instituut gratis IAS-folders en

informatieboekjes voor patiënten en specialis-

ten. Hierin wordt de procedure beknopt en op

eenvoudige wijze uitgelegd (zie onderaan deze

pagina).

Britse overheid start asbest-bewustwordingstrainingDe Britse Health and Safety Executive (HSE)

biedt in 2011 opleidingsinstituten de mogelijk-

heid via een training vakmensen met een risi-

coberoep zoals timmerman, loodgieter en elec-

triciën, bewust te maken van de risico’s van

asbest. De subsidie is voor 4000 uur training op

locatie en 4000 uur online. De trainingen vin-

den in oktober en november plaats.

atieboekje voor longarts en patiëntenfolder IAS


27

InterviewJos Werner, voorzitter van de Nederlandse Federatie van Kanker-

patiëntenorganisaties (NFK)

‘De sociale media gaan veel voor patiënten betekenen’

‘Sinds een half jaar ben ik voorzitter van de NFK, een federatie van 24 kankerpatiën-

tenverenigingen, waaronder de Asbestslachtoffers Vereniging Nederland (AVN). Ik

ben voor deze functie gevraagd door mijn voorgangster Els Borst, die ik kende uit de

politiek en de gezondheidszorg. Ik was 16 jaar senator in de Eerste Kamer, waarvan

8 jaar voorzitter van de CDA-fractie en ben verder mijn hele werkzame leven in de

gezondheidszorg actief geweest. Bijvoorbeeld als vice-voorzitter van het AMC in

Amsterdam, in de periode dat de twee ziekenhuizen uit de binnenstad in het AMC

opgingen. En daarna 12 jaar als berstuursvoorzitter van het Radboud in Nijmegen,

waar we een nieuw universitair medisch centrum hebben gemaakt. Ik heb daar

toen overigens voor het eerst iets met asbest te maken gekregen. Ik zie nog die maanmannen voor me in hun

witte pakken. Dat gebouw zat van onder tot boven vol met asbest, het zat zelfs in de ventilatieschachten. Het

ziekenhuis moest absoluut worden herbouwd.

Het NFK is een bundeling van patiëntenverenigingen die vooral oog hebben voor de behandelingskant en de

kwaliteit van de psycho-sociale zorg bij kanker. Dat zijn de zaken die breed leven en niet zozeer de kant van

juridische claims bij gezondheidsschade. Terwijl het IAS zich bij mesothelioom juist op het gebied van de aan-

sprakelijkheid en de schadvergoeding bevindt. Die ziekte is uniek door het monocausale karakter en de lange

incubatietijd. Bij andere kankers spelen veeleer zaken als erfelijkheid, leefstijl en leeftijd een rol. Het zijn

natuurlijk ook gewoon ouderdomsziektes, omdat de cellen het op een gegeven moment begeven. Binnen

mijn federatie zie ik geen kankers die met mesothelioom te vergelijken zijn. Ik hoor ook nooit geluiden om

een instituut als het IAS op te tuigen.

In die zin is het ook logisch dat we niet zoveel met het IAS te maken hebben. Wel kan ik me voorstellen dat we de

expertise van het IAS zouden kunnen gebruiken voor onze slachtoffers, zoals die vertegenwoordigd zijn in de

AVN. Misschien kunnen we iets voor elkaar betekenen op het gebied van het delen van informatie. Want daar

draait het in toenemende mate om. Ik zie uiteindelijk voor de NFK ook als doel dat we, naast het zorgen voor

een goede behandeling, patiënten zoveel mogelijk faciliteren door gebruik te maken van moderne informatie-

technologie. Ik denk dan aan één van onze nieuwe initiatieven, de website kankerpunt.nl, waarbij we patiënten

zo compleet mogelijke informatie willen verschaffen. Het kan wat dat betreft de moeite waard zijn om te linken

naar het IAS, waarbij asbestslachtoffers op dat spoor worden gezet. Uit oogpunt van een optimale informatie-

voorziening voor de patiënt en een beter bereik voor organisaties van de doelgroep, verwacht ik ook veel van de

sociale media. Die gaan naar mijn idee veel voor de mensen betekenen. Zo was het altijd een hele klus om als

patiënt informatie te krijgen over de juiste behandeling of de juiste medicijnen. Dat zal straks enorm verbeteren.’

28


Juridische ontwikkelingenSchadevergoeding bij mesothelioom In 2011 heeft het IAS een onderzoek laten uitvoeren naar rechterlijke uitspraken met betrekking tot het

toekennen van schadevergoeding bij mesothelioom. Dit naar aanleiding van een uitspraak van een

kantonrechter in Middelburg, waarbij aan een slachtoffer een hoger smartengeld was toegekend dan

het door het IAS gehanteerde normbedrag in de bemiddelingsprocedure. Achterliggende vraag bij het

onderzoek was of dit normbedrag eventueel zou moeten worden verhoogd. Genoemd onderzoek

door mevr. Van der Zalm, onder leiding van Prof. Lindenbergh heeft echter uitgewezen dat rechters de

afgelopen jaren aansluiting hebben gezocht bij de IAS-norm. De uitspraak van de kantonrechter uit

Middelburg staat dus op zich. In die zaak heeft de oud-werkgever ook hoger beroep ingesteld (Ktr RB

Middelburg 23-08-2010).

Schadevergoeding bij andere asbestziektes AsbestoseEen 60-jarige timmerman ontving 50.000 euro schadevergoeding omdat hij door zijn werk asbestose

heeft gekregen. FNV Bureau Beroepsziekten heeft dit via een schikking met de verzekeraar van de

werkgever geregeld. De man had als werknemer van een bouwbedrijf twintig jaar lang onderhouds-

werk gedaan bij ruimtevaartonderneming ESTEC in Noordwijk. Gedurende deze periode moest hij vaak

plafondplaten vervangen waarboven asbest zat (bron: FNV, 18 mei 2011). Het IAS werkt momenteel

samen met sociale partners aan een compensatieregeling voor mensen met deze ziekte.

Pleurale plaquesHet Britse Hooggerechtshof heeft een verzoek van verzekeraars afgewezen om een Schotse wet ongel-

dig te verklaren. De wet biedt Schotse asbestslachtoffers de mogelijkheid een schadevergoeding te

claimen voor pleurale plaques, een niet-kwaadaardige verdikking van het longvlies. Dit gaat in tegen

een uitspraak van het House of Lords van vijf jaar geleden. De “lords”oordeelden toen dat verzekeraars

geen schadevergoeding meer hoefden te betalen aan mensen die door asbestblootstelling pleurale

plaques hadden opgelopen (bron: The Daily Telegraph, 13 oktober 2011).

Straffen en boetes bij illegale asbestverwijderingAsbest is veel gevaarlijker dan gedacht, concludeerde de Gezondheidsraad in 2010. Dit was aanleiding

voor de overheid om zich te beraden op strengere maatregelen bij illegale asbestsloop en aanscher-

ping van de normen voor het werken met asbest. In lijn daarmee laten rechters steeds vaker zien dat

ongeoorloofde verwijdering van asbest niet straffeloos kan gebeuren. In 2011 kreeg de eigenaar van

een stal met asbesthoudende golfplaten 1000 euro boete opgelegd voor het illegaal afbreken daarvan.

De eigenaar van een schuur kreeg 5000 euro boete, waarvan 3500 voorwaardelijk, voor de sloop zon-

der vergunning van een 164 m2 groot dak van asbest golfplaten. Dit ondanks zijn verweer dat de werk-

nemer die het dak moest slopen, beschermende kleding droeg en dat er een gecertifi ceerd bedrijf was

ingeschakeld voor de verwerking van het sloopmateriaal (bron: asbestenbouw.nl, 5 oktober 2011). Een

installatiebedrijf kreeg van de politierechter 7500 euro boete voor het klakkeloos laten slopen van een

bedrijfsgebouw zonder te controleren of er asbest in het spel was. De eigenaar zelf kreeg daarnaast

5000 euro boete. De rechter had daarbij geen oor voor het betoog van de advocaat dat de eigenaar al

gestraft was, aangezien de saneringskosten door de asbestontdekking 2,5 ton duurder waren uitgeval-


292299929

len dan begroot. Hij had ook forse kritiek op de gemeente, die wel erg snel een sloopvergunning had

afgegeven (bron: Noordhollands Dagblad, 7 april 2011). Bovenstaande boetes vallen overigens in het

niet bij wat een Britse rechter oplegde aan het bedrijf Marks & Spencer. De warenhuisketen kreeg 1 mil-

joen pond boete, omdat het verzuimd had tijdens twee renovaties klanten en werknemers tegen risi-

co’s van asbestblootstelling te beschermen (bron: Bournemouth Echo, 28 september 2011).

Aansprakelijkheid asbest op scholen Schoolbesturen moeten in 2012 geïnventariseerd hebben of hun schoolgebouwen asbest bevatten,

aldus staatssecretaris Atsma op pagina 7 van dit verslag. Een grondige en gedetailleerde uitgevoerde

inventarisatie zal ook van belang kunnen zijn om de aansprakelijkheidsvraag bij mesothelioom van bij-

voorbeeld oud-leerkrachten te kunnen beantwoorden. Advocate Dufour concludeert in juridisch vak-

blad PIV-Bulletin wel dat de regels uit de zogenaamde ‘De Schelde/Eternit/Hertel- jurisprudentie’, niet

zonder meer zijn toe te passen op schoolbesturen. Dit omdat de intensiteit en duur van de asbest-

blootstelling niet in de buurt komen van de blootstelling destijds in de risico-industrie. Daarnaast kun-

nen schoolbesturen qua kennis van de gevaren van asbest, niet op een lijn worden gesteld met werk-

gevers van grote bedrijven waar veel met asbest werd gewerkt (bron: L.C. Dufour, PIV-Bulletin 5, juni

2011).

Besturen van (openbare) scholen kunnen aansprakelijkheidskwesties in verband met asbestclaims ove-

rigens niet zonder meer doorschuiven naar gemeenten. Dat blijkt uit jurisprudentie over asbestclaims

in het onderwijs. Van belang is vooral de periode waarop een claim betrekking heeft. Iemand die nu

een claim bij een school indient voor een asbestziekte die een aantal decennia geleden is veroorzaakt,

zal weinig kans op succes hebben. Er wordt dan namelijk rekening gehouden met de situatie van toen

en de destijds geldende opvattingen en weten regelgeving (bron: Vereniging van openbare en alge-

meen toegankelijke scholen, 24 januari 2011).

Slachtoffer moet zelf TAS aanvragen De Centrale Raad van Beroep heeft bevestigd, dat een tegemoetkoming op basis van de regeling TAS

door het slachtoffer zelf moet worden aangevraagd. Een weduwe had in plaats van haar aan mesothe-

lioom overleden man de tegemoetkoming aangevraagd, omdat zij pas meer dan een maand na zijn

dood de diagnose kreeg medegedeeld. De Raad oordeelde dat het recht op een tegemoetkoming een

persoonlijk recht is van de door maligne mesothelioom getroffen werknemer. Een slachtoffer moet er

dus zelf blijk van hebben gegeven het voorschot te willen ontvangen (bron: CRvB LJN: BQ4739,

17 maart 2011).

Pleidooi voor internationaal strafhof asbestDe Italiaanse advocaat Sergio Bonetto en de Franse professor Annie Thebaud-Mony, twee verdedigers

van asbestslachtoffers, pleiten voor de oprichting van een internationaal strafhof voor arbeids- en

milieumisdrijven. Dit omdat multinationals doorgaans volledig straffeloos zijn als het gaat om het wel-

zijn van werknemers. Zo wordt het product Eternit, zonder dat daar justitieel tegen wordt opgetreden,

nog steeds verhandeld in tal van landen zoals Brazilie, Peru, Mexico, Nicaragua, Senegal, Ivoorkust en

India (bron: Belgisch Magazine Knack, 23 maart 2011).


30

31


33131

Personalia Het Instituut Asbestslachtoffers is een zelfstandige stichting. De stichting wordt geleid door een onaf-

hankelijk bestuur en een directeur. De stichting werd opgericht op 10 maart 1999 door negen maat-

schappelijke organisaties, die zijn vertegenwoordigd in de Raad van Toezicht en Advies.

BestuurM.R. van der Heijden, voorzitter

J. van der Linden

Prof. dr. mr. dr. B.A.J.M. de Mol

Jhr. mr. J.P.H. Six

Mr. G.J.H.M. Wagemans

Raad van Toezicht en AdviesDrs. J. Gmelich Meijling, voorzitter

Mw. mr. C.C. de Boer (MHP)

Drs. A.W. Hokken (LTO Nederland)

Mr. C. van der Lingen (VSO)

Mr. W.M.J.M. van Mierlo (VNO-NCW en MKB-Nederland)

Mw. mr. R.M.L.A. Martius (Verbond van Verzekeraars)

Mr. R.F. Ruers (Comité Asbestslachtoffers)

Drs. W. van Veelen (FNV)

Drs. A. Woltmeijer (CNV)

BureauDrs. M.A. van der Woude, directeur

Mw. drs. S.A. Aarendonk, sr. beleidsmedewerker

Mw. N. Martens, bureausecretaris

Medewerkers*Drs. ing. M.C. Roumen, directeur

E.H.J. Joosten, re, directeur

Mr. M. Kuiper, Registermediator Hoofd unit IAS

Mw. A.B.M. Fiege - dossierverantwoordelijke

Mw. N.J. van Osch LL.B. - dossierverantwoordelijke

Mw. D.M. Valstar LL.B - dossierverantwoordelijke en

huisbezoek

Mw. mr. J. Wong Fong Sang - dossierverantwoordelijke

Mw. B. Hinsbeeck - dossierverantwoordelijke

A. Angoelal - dossierverantwoordelijke

Mw. F. Madjoe - assistent dossierverantwoordelijke

Mw. M. Schild - assistent dossierverantwoordelijke

H. Bout, re - huisbezoek

R. Kroezen - huisbezoek

Mw. J. Koster - huisbezoek

Mw. G. Vogeler, re - huisbezoek

Mw. drs. A. van Veen - huisbezoek

Mw. drs. E. van Doorn - huisbezoek

J. Knoben - huisbezoek

*De medewerkers van BSA Schaderegeling BV, die in 2011 deel uit maakten van de uitvoeringsunit van het IAS.

32


Financieel verslag over 2011 Jaarrekening

Balans (bedragen in euro’s)(Voor resultaatverdeling)

Activa 31/12/2011 31/12/2010

Onderhanden werk 157.764 178.025

Debiteuren 53.126 98.554

Belastingen en sociale premies 11.742 38.874

Overige vorderingen 240.519 250.121

Overlopende activa 36.634 36.017

Vorderingen en overlopende activa 342.021 423.566

Liquide middelen 569.668 740.333

Totaal activa 1.069.453 1.341.924

Passiva 31/12/2011 31/12/2010

Eigen vermogen

Bestemmingsfonds 300.000 300.000

300.000 300.000

Langlopende schulden 0 0

Kortlopende schulden en

overlopende passiva

Subsidie SZW 70.835 112.071

Subsidie Defensie (R&D) 340.239 340.239

Algemene projectreserve 26.200 26.200

Crediteuren 61.442 168.978

Belastingen en sociale premies 5.038 7.502

Overlopende passiva 265.699 386.934

Totaal passiva 1.069.453 1.341.924

33


Winst- & verliesrekening (bedragen in euro’s)

31/12/2011 31/12/2010

Gefactureerde omzet 631.305 693.275

Mutatie onderhanden werk -20.261 -15.880

Netto omzet 611.044 677.395

Uitvoeringskosten 1.178.234 1.116.910

Mutatie nog te besteden kosten -23.838 -18.605

Kostprijs van de omzet 1.154.396 1.098.305

Brutomarge -543.352 -420.910

Personeelskosten -175.108 -180.827

Inhuurkosten -103.418 -103.596

Overige algemene kosten -157.720 -178.811

Overige bedrijfskosten -436.246 -463.234

Bedrijfsresultaat -979.598 -884.144

Financiële baten en lasten 12.722 14.637

Resultaat voor subsidies -966.876 -869.507

Incidentele baten 74.382 2.886

Vergoeding uitvoeringskosten SVB 892.494 866.621

966.876 869.507

Resultaat 0 0

34


Grondslagen voor waardering en bepaling van het resultaat

Tenzij in het navolgende anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nomi-

nale waarde.

Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden

slechts opgenomen voorzover zij op balansdatum zijn gerealiseerd. Verliezen en risico’s die hun oor-

sprong vinden voor het einde van het verslagjaar worden in acht genomen indien zij voor het opma-

ken van de jaarrekening bekend zijn geworden

Toelichting op de balans

Onderhanden werkDe waardering van het onderhanden werk geschiedt aan de hand van ervaringscijfers. Er wordt

bepaald hoeveel procent van de afgesloten dossiers heeft geleid tot een verhaalbare opbrengst. Het

gemiddelde percentage voor de jaren 2000 tot en met 2007 is berekend op 44,7%. Als gevolg van de

nieuwe overeenkomst met BSA en de neergaande trend van het slagingspercentage in de afgelopen

jaren is vanaf 2007 voorzichtigheidshalve een slagingspercentage gehanteerd van 40% (werkelijk per-

centage 2011: 37,84%). Het op basis van dit percentage berekende aantal lopende dossiers, vermenig-

vuldigd met het bijbehorende tarief, resulteert in de opbrengstwaarde van de nog te factureren omzet.

Hierbij is rekening gehouden met een gemiddelde voortgang van de onderhanden

dossiers van 50%.

Het aantal dossiers in behandeling is van 259 dossiers ultimo 2010 gedaald tot 230 dossiers ultimo 2011,

waarvan 20 dossiers op grond van de TNS-regeling niet zullen leiden tot een verhaalbare opbrengst.

De berekening van de opbrengstwaarde is als volgt:

• 13 dossiers * € 3.700 *40% * 50% = € 9.620 (tarief dossiers 2010)

• 197 dossiers * € 3.760 *40% * 50% = € 148.144 (tarief dossiers 2011)

Totaal € 157.764

Vorderingen en overlopende activa

De post vorderingen en overlopende activa is als volgt opgebouwd:

31/12/2011 31/12/2010

Debiteuren 53.126 98.554

Omzetbelasting 11.742 38.874

Vergoeding uitvoeringskosten SVB 892.494 866.621

Vooruitontvangen SVB -651.975 -616.500

Overlopende activa 36.634 36.017

Totaal vorderingen en overlopende activa 342.021 423.566

35


31/12/2011 31/12/2010

Kas 180 107

Rabobank rekening-courant 58.719 89.279

Rabobank bedrijfstelerekening 0 0

Rabobank bedrijfsbonusrekening 510.769 650.947

Totaal liquide middelen 569.668 740.333

2011 2010

Beginstand 300.000 300.000

Mutatie boekjaar m.b.t. herbestemming 0 0

Eindstand bestemmingsfonds 300.000 300.000

In het debiteurensaldo is een voorziening voor dubieuze debiteuren opgenomen ad € 23.541.

De overlopende activa bestaat uit opgebouwde rente op banktegoeden (€ 13.034), nog te factureren

omzet (€ 15.040) en vooruitbetaalde verzekeringspremies (€ 8.560).

Liquide middelen

Bestemmingsfonds

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Begin 2004 heeft de directie van het IAS een projectenplan ten behoeve van de besteding van de ont-

vangen subsidies bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (hierna te noemen: SZW)

ingediend. Vervolgens werd door het ministerie van SZW vastgesteld het Instituut een eigen vermogen

ad € 300.000 toe te staan. Na opheffi ng van het IAS en de eventuele afwikkeling van de lopende ver-

plichtingen zal het bedrag ad € 300.000 of het restant hiervan terugvloeien naar het ministerie van

SZW.

Het verloop van dit fonds is als volgt:

36


Kortlopende schulden en overlopende passiva

In 2004 heeft het ministerie van SZW het IAS akkoord gegeven op het ingediende projecten beste-

dingsplan, welke door de directie van het IAS is ingediend.

In november 2008 is een Medisch Onderzoeksprogramma (MOPI) gestart dat in 2011 gedeeltelijk is

afgerond.

Subsidies SZW 2011 2010

Project IAS monitor

Beginstand 36.220 50.000

Af: onttrekking uit hoofde van bestedingen -2.637 -13.780

Eindstand 33.583 36.220

Project best practices

Beginstand 0 0

Af: onttrekking uit hoofde van bestedingen 0 0

Eindstand 0 0

Project ODIS


Af: onttrekking uit hoofde van bestedingen -38.600 -24.000

Eindstand 31.100 69.700

Projectreserve SZW


Af: onttrekking uit hoofde van bestedingen 0 -60.000

Eindstand 6.151 6.151

Totaal toegewezen subsidies SZW 70.835 112.071

Betreffende subsidiegelden dienden volgens de subsidieverstrekking vóór 1 november 2011 te zijn

besteed. Het IAS heeft met betrekking tot de resterende subsidie een bestedingsvoorstel voor 2012

ingediend bij het ministerie van SZW. Afhankelijk van de beslissing van het ministerie van SZW zal het

restant als subsidie benut kunnen worden of terug worden betaald.

37


Subsidies Defensie 2011 2010

Project evaluatie protocol diagnose maligne

mesothelioom

Beginstand 100.000 100.000


Eindstand 100.000 100.000

Project asbestkaart 2

Beginstand 199.904 199.904


Eindstand 199.904 199.904

Project onderzoek asbestgerelateerde longkanker



Eindstand 40.335 40.335

Totaal toegewezen subsidies Defensie 340.239 340.239

Algemene projectreserve 2011 2010



Totaal algemene projectreserve 26.200 26.200

Voor deze projecten zullen in 2012 nadere bestedingsvoorstellen worden uitgewerkt.

Belastingen en sociale premiesDe post te betalen belastingen en sociale premies bestaat volledig uit loonheffi ng.

38


Overlopende passiva

Het saldo ultimo boekjaar is als volgt opgebouwd:

31/12/2011 31/12/2010

Nog te besteden kosten onderhanden dossiers 181.525 205.363

Reservering uitvoeringskosten NMP/NVALT 50.000 50.000

Reservering loon- en detacheringskosten 0 72.031

Geld derden 10.136 26.287

Overige overlopende passiva 24.038 33.253

Totaal overlopende passiva 265.699 386.934

Bij het bepalen van de nog te besteden kosten van de onderhanden dossiers is rekening gehouden

met het feit dat 95% van de onderhanden TAS-dossiers in rekening zullen worden gebracht en de

gemiddelde voortgang van de dossiers 50% bedraagt.

De berekening is dan als volgt:

- 210 TAS dossiers * € 1.700 * 95% * 50% = € 169.575

- 20 TNS dossiers * € 1.195 * 50% € 11.950

Totaal € 181.525

Niet in de balans opgenomen verplichtingen

Vanaf 1 april 2011 is met BSA een contract aangegaan voor een periode van 3 jaren en 9 maanden, der-

halve eindigend op 31 december 2014, waarbij door BSA (achteraf) op basis van afgewikkelde dossiers

wordt gefactureerd.

Per 1 september 2011 is er een overeenkomst gesloten om de detacheringovereenkomst tussen de

Stichting Instituut Asbestslachtoffers en het ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid te verlen-

gen. Deze overeenkomst loopt tot 1 mei 2014 en de loonkosten zullen één op één worden doorbelast

wat op een bedrag van circa € 104.000 per jaar zal neerkomen.

Ten slotte heeft het IAS een huurverplichting, welke minstens zes maanden van te voren moet worden

opgezegd. De huurprijs op jaarbasis bedraagt circa € 30.200.

39


Toelichting op de winst- & verliesrekening

AlgemeenIn de winst- & verliesrekening worden baten en lasten verantwoord die gedurende het boekjaar voort-

vloeien uit bedrijfsactiviteiten en toerekenbaar zijn aan het boekjaar.

Netto omzetIn 2011 is er een netto omzet gerealiseerd van € 611.044. Dit is € 66.351 lager dan de omzet in 2010. Dit

heeft een aantal oorzaken:

- Van de 444 (2010: 444) afgewikkelde dossiers heeft een lager percentage (37,84%, 2010: 41,44%)

geleid tot een bemiddelingsopbrengst. Dit percentage omvat alle aanmeldingen die tot een TAS-

dossier hebben geleid, inclusief de dossiers waar geen werkgever meer bestaat of geen mesothe-

lioom is gediagnosticeerd.

- De afname van het aantal onderhanden dossiers is in 2011 groter dan in 2010 (31, resp. 26). De

mutatie in de verwachte opbrengsten is tevens opgenomen in de netto omzet.

Kostprijs van de omzetDe uitvoeringskosten zijn als volgt opgebouwd:

2011 2010

Uitvoeringskosten BSA 1.023.361 969.936

Uitvoeringskosten NMP/NVALT 116.773 107.605

Overige uitvoeringskosten 38.100 39.370

Totaal uitvoeringskosten 1.178.234 1.116.910

De uitvoeringskosten van BSA zijn gestegen door een toename van het aantal afgewikkelde dossiers,

zowel met betrekking tot de TNS-regeling als de TAS-regeling.

De werkzaamheden betreffende onderzoek van bovennormatieve materiële schade zijn in 2010 door

BSA en door ingehuurde expertisebureaus uitgevoerd. Onder de post “uitvoeringskosten overige” zijn

de volgende kosten geregistreerd;

• Onderzoeken bovennormatieve materiële schades

• Aansprakelijkheidsonderzoeken

• Expertise uitgaven betreffende beoordeling asbestzaken

• Overig (medisch) advies

• Uittreksels Kamer van Koophandel

40


2011 2010

Personeelskosten 175.108 180.827

Detacherings- & overige kosten m.b.t.

inhuur personeel 103.418 103.596

278.526 284.423

Voorlichting 20.001 54.354

Kosten juridische vraagstukken 3.882 0

Huisvestingskosten 31.730 31.473

Bestuurskosten 29.778 27.984

Administratiekosten 16.805 22.697

Overige algemene kosten 55.524 42.303

157.720 178.810

Totaal personeelskosten, inhuurkosten

en overige bedrijfskosten 436.246 463.234

2011 2010

Bankkosten en provisie -312 -466

Ontvangen bankrente 13.034 15.103

Totaal fi nanciële baten en lasten 12.722 14.637

Personeelskosten, inhuurkosten en overige bedrijfskosten

De inhuurkosten zijn de kosten van detachering van de directeur van de Stichting Instituut Asbest-

slachtoffers, evenals de kosten ten behoeve van managementondersteuning bij het Instituut.

De opbouw is als volgt:

Het IAS heeft in 2011 twee medewerkers in dienst, waarvan één bureausecretaris en één senior beleids-

medewerker. Daarnaast is in de loonadministratie van 2011 een supplement van de loonkosten en

onkostenvergoedingen van de directeur van het Instituut opgenomen. De gehele administratie wordt

door een derde partij uitgevoerd en in de fi nanciële administratie van het IAS opgenomen.

De kosten voor voorlichting in 2011 betreffen de productie van het jaarverslag en organisatie van bij-

eenkomsten. Een groot gedeelte van de kosten in 2010 heeft betrekking op het lustrumcongres.

De bestuurskosten betreffen met name de vergoedingen, welke op kwartaalbasis aan de bestuurs-

leden en de voorzitter van de RTA van het Instituut worden uitgekeerd.

De stijging van de overige algemene kosten is het gevolg van de toename van de voorziening voor

dubieuze debiteuren (€ 14.291, 2010: € 2.643).

Financiële baten & lasten

41


2011 2010

Verrekening uitvoeringskosten met

voorschotten SVB 651.975 616.500

Tekort uitvoeringskosten -892.494 -866.621

Te ontvangen van de SVB -240.519 -250.121

TNS TAS Totaal

31/12/2011 31/12/2011 31/12/2011

Gefactureerde omzet 0 631.305 631.305

Mutatie onderhanden werk 0 -20.261 -20.261

Netto omzet 0 611.044 611.044

Uitvoeringskosten 220.010 958.224 1.178.234

Mutatie nog te besteden kosten 1.195 -25.033 -23.838

Kostprijs van de omzet 221.205 933.191 1.154.396

Brutomarge -221.205 -322.147 -543.352

Personeelskosten -38.468 -136.640 -175.108

Inhuurkosten -22.719 -80.699 -103.418

Overige algemene kosten -34.649 -123.071 -157.720

Overige bedrijfskosten -95.836 -340.410 -436.246

Bedrijfsresultaat -317.041 -662.557 -979.598

Financiële baten en lasten 2.795 9.927 12.722

Resultaat voor subsidies -314.246 -652.630 -966.876

Incidentele baten 0 74.382 74.382

Vergoeding uitvoeringskosten SVB 314.246 578.248 892.494

314.246 652.630 966.876

Resultaat 0 0 0

Vergoeding uitvoeringskosten IAS door SVB

In 2011 is er door de SVB een voorschot aan het IAS uitbetaald ad € 651.975. De SVB zal het tekort voor

de daadwerkelijke uitvoeringskosten nog aanvullen.

Verdeling TNS- en TAS-regelingIn de jaarrekening van de Stichting Instituut Asbestslachtoffers zijn de kosten welke gemaakt zijn ten

behoeve van (de implementatie van) de TNS-regeling volledig meegenomen. Naast de direct toe-

rekenbare kosten wordt voor de overige kosten een verdeling gemaakt op basis van het aantal afge-

wikkelde dossiers van TAS (444 stuks) respectievelijk TNS (125 stuks).

Een uitsplitsing van de winsten verliesrekening tussen TNS- en TAS-regeling is als volgt:

42


Controleverklaring van de onafhankelijke accountantAan: de directie van de Stichting Instituut Asbestslachtoffers

Wij hebben de jaarrekening 2011 van Stichting Instituut Asbestslachtoffers te Den Haag gecontroleerd. Deze jaar-rekening bestaat uit de balans per 31 december 2011 en de winst-en-verliesrekening over 2011 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor fi nanciële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuurHet bestuur van de Stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening in overeenstemming met de door de Stichting gekozen en beschreven grondslagen, zoals uiteengezet in de Grondslagen voor waardering en bepaling van resultaat van de toelichting van de jaarrekening. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountantOnze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controle-standaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.

Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accoun-tant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwij-king van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.

Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die rele-vant is voor het opmaken van de jaarrekening, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de Stichting. Een controle omvat tevens het evalue-ren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor fi nanciële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de Stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.

Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbou-wing voor ons oordeel te bieden.

OordeelNaar ons oordeel is de jaarrekening 2011 van Stichting Instituut Asbestslachtoffers, in alle van materieel belang-zijnde aspecten, opgemaakt in overeenstemming met de door de Stichting gekozen en beschreven grondslagen, zoals uiteengezet in de Grondslagen voor waardering en bepaling van resultaat op pagina 4 van de toelichting van de jaarrekening.

Beperking in gebruik en verspreidingskringDe basis voor fi nanciële verslaggeving betreft de door de Stichting gekozen en gehanteerde grondslagen. Dit doet geen afbreuk aan ons oordeel. De jaarrekening 2011 van Stichting Instituut Asbestslachtoffers en onze con-troleverklaring daarbij zijn daarom uitsluitend geschikt voor het bestuur en de Sociale Verzekeringsbank en kun-nen derhalve niet voor andere doeleinden worden gebruikt.

Den Haag, 8 februari 2012

Ernst & Young Accountants LLP

w.g. W. Flikweert AA/CA

43


MissieHet Instituut Asbestslachtoffers (IAS) is op 10 maart 1999 opgericht door het Comité Asbestslachtoffers, FNV, CNV, MHP, VNO-NCW, MKB-Nederland, LTO-Nederland, Verbond Sectorwerkgevers Overheid en Verbond van Verzekeraars. Dit op basis van het Convenant Instituut Asbestslachtoffers, dat naast bovengenoemde organisa-ties, op 23 november 1998 mede ondertekend werd door de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Justitie. Het Convenant omvat afspraken die gericht zijn op de versnelling van de procedures met betrekking tot schadeclaims van asbestslachtoffers met de ziekte maligne mesothelioom. De missie van het IAS is de in het Convenant verankerde procedures zo snel en zorgvuldig mogelijk af te handelen. Dit door het uitoefenen van vier hoofdtaken: advies, bemiddeling, voorlichting en onderzoek.

Taken van het IAS

AdviesMensen met de ziekte mesothelioom kunnen via het IAS een aanvraag indienen voor een tegemoetkoming van€ 18. 392,-*. Het IAS gaat met hen na hoe het contact met asbest heeft plaatsgevonden en adviseert de Sociale Verzekeringsbank (SVB) over het recht op een tegemoetkoming op grond van de Regeling tegemoetkoming asbestslachtoffers (TAS) of de Regeling tegemoetkoming niet-loondienstgerelateerde slachtoffers van mesothe-lioom (TNS). De SVB beslist vervolgens om wel of niet de tegemoetkoming toe te kennen en te betalen.

BemiddelingHet IAS bemiddelt ook tussen (ex-)werkgevers en (ex-)werknemers of hun huisgenoten over het betalen van een schadevergoeding. Hierover zijn afspraken gemaakt met het Comité Asbestslachtoffers, organisaties van werkge-vers en werknemers, het Verbond van Verzekeraars en de overheid. Het IAS heeft als doel deze schadeclaims zo snel en zorgvuldig mogelijk af te handelen. Dit geldt zowel voor de bemiddeling zelf als voor het hieraan vooraf-gaande medische en arbeidshistorische onderzoek. De hiermee samenhangende kosten worden bij werkgevers en verzekeraars in rekening gebracht. Voor slachtoffers is de dienstverlening van het IAS daardoor altijd koste-loos. Wel is het van het allergrootste belang zo snel mogelijk de (ex-)werkgever per aangetekende brief aanspra-kelijk te stellen. Hiervoor kan de aanvrager de tekst van een door het IAS beschikbaar gestelde voorbeeldbrief gebruiken. De (ex-)werkgever of diens verzekeraar betaalt standaard een schadevergoeding van € 58.026,-*.

VoorlichtingHet IAS vervult een verwijs- en voorlichtingsfunctie voor asbestslachtoffers, werkgevers, verzekeraars en inter-mediaire organisaties. Via jaarverslagen, brochures, rapporten, de IAS-website (www.asbestslachtoffers.nl), elek-tronische nieuwsbrief en de Asbestkaart (www.asbestkaart.nl) wordt hieraan invulling gegeven.

OnderzoekHet IAS verricht medisch en juridisch onderzoek.

Werkwijze van het IAS

1. AanmeldingDe aanvrager meldt zich aan bij het IAS: telefonisch (079-750 71 50), met de antwoordkaart uit de brochure ofper e-mail ([email protected]). De medewerker van het IAS vult telefonisch samen met de aanvrager deaanvraagformulieren in. In een tweede gesprek gaat het IAS met de aanvrager na hoe het contact met asbestheeft plaatsgevonden. Dat kan telefonisch of bij de aanvrager thuis. Het IAS stuurt daarna de ingevulde formulie-ren toe. De aanvrager controleert ze en stuurt ze direct ondertekend terug. Ook machtigt hij/zij het IAS om medi-sche informatie op te vragen en de SVB om eventuele schade via de rechter te verhalen.

2. TegemoetkomingHet IAS vraagt het Nederlands Mesotheliomen Panel (NMP) om bevestiging van de bij de aanvrager gesteldediagnose maligne mesothelioom. Daarna adviseert het IAS de SVB om wel of niet de tegemoetkoming te betalen. Beslist de SVB positief, dan ontvangt de aanvrager € 18.392,-*. Het IAS en de SVB streven ernaar de procedure voor de tegemoetkoming binnen twee maanden af te ronden.

3. SchadevergoedingAls de aanvrager bij een werkgever aan asbest is blootgesteld, stelt hij/zij deze per aangetekende brief aanspra-kelijk. Hiervoor kan de voorbeeldbrief gebruikt worden die het IAS beschikbaar stelt. Het IAS onderzoekt daarna of de (ex-)werkgever aansprakelijk is te houden voor de gezondheidsschade en bemiddelt vervolgens tussen de aanvrager en de (ex-)werkgever of zijn verzekeraar. Als de werkgever of verzekeraar aansprakelijkheid aanvaardt, ontvangt de aanvrager een schadevergoeding van € 58.026,-*. Het IAS streeft ernaar het gehele traject binnen zes maanden af te ronden.

* Genoemde bedragen voor schadevergoeding en tegemoetkoming gelden voor 2011 en worden jaarlijks geïndexeerd.

Missie, taken en werkwijzeInstituut Asbestslachtoffers (IAS)

44


SummaryThis report for 2011 gives a brief account of the twelfth operational year of the Dutch Institute for

Asbestos Victims (IAS). The IAS advises the Social Insurance Bank (SVB) on entitlement to compensa-

tion for asbestos victims suffering from mesothelioma. The IAS also mediates between current and for-

mer employers and employees about the payment of compensation. The IAS was set up for these pur-

poses in 1999 by employers’ and employees’ organisations, the Asbestos Victims Committee, the

Association of Insurance Companies and the government.

The Institute has three main tasks:

- to advise the SVB with respect to claims under the Asbestos Victims Compensation Scheme (TAS

scheme) and the Compensation Scheme for Victims of Non-work-related Mesothelioma (TNS

scheme). The compensation amount is 18,392 for each scheme;

- to mediate between asbestos victims with mesothelioma and their employers or former employers to

secure compensation for health damage. The standard amount in 2011 was 58,026;

- to increase knowledge and provide information on the subject of asbestos and health damage.

Results of mediation and adviceIn 2011, the IAS started processing 554 claims, and 587 claims were settled. In the 12 years up to the

end of 2011, the IAS took on 5256 claims, and succeeded in settling 95.5% of them (5021). In 2011, 410

assessment decisions under the TAS scheme and 125 under the TNS scheme were sent to the SVB. Of

these, 454 (84.9%) recommended the award of compensation: 347 (76.4%) awards under the TAS

scheme and 107 (23.6%) under the TNS scheme. Since the introduction of the TAS scheme in 2000, and

the TNS scheme in December 2007, a total of 3349 people have received fi nancial compensation in the

form of an advance payment or a lump-sum payment following a positive recommendation by the IAS.

Mediation cases for employees or housemates which were completed in 2010 resulted in 59% of clai-

mants receiving full compensation.

Other events in 2011- The parties to the IAS agreement decided together to extend the work of the Institute to include

people with asbestosis, a lung disease caused by breathing in asbestos fi bres.

- It was decided to extend the cooperation with the implementing organisation (BSA) until 1 January

2015.

- The IAS Monitor on the IAS website was improved and extended. Using interactive fl ash elements, the

monitor shows fi gures relating to asbestos use and the development of malignant mesothelioma in

the Netherlands as well as in the rest of the world, and relevant characteristics for asbestos victims

such as profession or employment sector. The most prevalent professions are carpenter and mecha-

nic, and the most important sectors are the building trade, fi tting and installation, and the industrial

sector.

- The IAS Medical Research Programme delivered a tangible result at the end of 2011 in the form of the

fi nal evaluation report concerning the medical protocol. An important conclusion is that biomarkers

contribute little to the early diagnosis of mesothelioma. They are too unreliable to be a viable sub-

stitute for the diagnostic value of the Netherlands Mesothelioma Panel (NMP).

TAS/TNS-gerechtigden 2000 t/m 2011: aantal mesothelioomslachtoffers per 100.000 inwoners op31 december 2011. Bron: Sociale Verzekeringsbank, L. van Eekelen, maart 2012.

Stichting Instituut Asbestslachtoffers

Directie en bureau:Bezuidenhoutseweg 60Postbus 904052509 LK Den HaagTelefoon: 070 - 349 97 54E-mail: [email protected]

www.asbestslachtoffers.nl

Uitvoering:Bredewater 6 Postbus 6842700 AR Zoetermeer Telefoon: 079 - 750 71 50 E-mail: [email protected]

Asbest 110246 Binnen Jaarv 11 v5Verbond van Verzekeraars en via verzekeraar Allianz al lang...

Documents

Transcript of Asbest 110246 Binnen Jaarv 11 v5Verbond van Verzekeraars en via verzekeraar Allianz al lang...